ข้อแนะนำการส่งเสริมกิจกรรมทางกายการลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง_และการนอนหลับ_สำหรับเด็กปฐมวัย_(แรกเกิด_-_5_ปี)

¢ÍŒ á¹Ð¹Òí ¡ÒÃʧ‹ àÊÃÁÔ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ
¡ÒÃÅ´¾Äµ¡Ô ÃÃÁà¹Í× Â¹§Ôè
áÅСÒù͹ËźÑ
ÊÒí ËÃºÑ à´¡ç »°ÁÇÂÑ (áÃ¡à¡´Ô - 5 »)‚

Thailand Recommendations on Physical Activity,
Non-Sedentary Lifestyles and Sleeping
for Pre-school Children (New born - 5 years old)

¢ÍŒ á¹Ð¹Òí ¡ÒÃʧ‹ àÊÃÁÔ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ
¡ÒÃÅ´¾Äµ¡Ô ÃÃÁà¹Í× Â¹§Ôè
áÅСÒù͹ËźÑ
ÊÒí ËÃºÑ à´¡ç »°ÁÇÂÑ (áÃ¡à¡´Ô - 5 »)‚

Thailand Recommendations on Physical Activity,
Non-Sedentary Lifestyles and Sleeping
for Pre-school Children (New born - 5 years old)

ชื่อหนงั สอื : ขอแนะนําการสง เสรมิ กิจกรรมทางกาย การลดพฤติกรรมเนือยนิง่ และการนอนหลบั
สาํ หรับเดก็ ปฐมวัย (แรกเกิด - 5 ป)
ทป่ี รกึ ษากรมอนามัย : นายแพทยว ชิระ เพง็ จนั ทร อธบิ ดีกรมอนามัย
นายแพทยณ ฐั พร วงษส ุทธภิ ากร รองอธบิ ดกี รมอนามยั
นายแพทยธ งชยั เลศิ วิไลรัตนพงศ รองอธิบดกี รมอนามัย
นายแพทยด นัย ธีวันดา รองอธิบดกี รมอนามัย
นายแพทยอรรถพล แกว สมั ฤทธ์ิ รองอธิบดกี รมอนามัย
นายแพทยชัยพร พรหมสิงห ประธานคณะกรรมการผูท รงคณุ วฒุ ิ
นายแพทยกติ ติ ลาภสมบัตศิ ริ ิ ผอู าํ นวยการศนู ยอนามัยท่ี 4 สระบุรี
นายแพทยอดุ ม อศั วุตมางกรุ ผอู าํ นวยการกองกจิ กรรมทางกายเพอ่ื สุขภาพ
บรรณาธกิ าร : นายแพทยฐติ กิ ร โตโพธไ์ิ ทย กองกิจกรรมทางกายเพื่อสขุ ภาพ
นางสาวอรณา จันทรศริ ิ สาํ นกั งานพฒั นานโยบายสุขภาพระหวา งประเทศ
นางสาวปฏิญญา พงษราศรี กองกจิ กรรมทางกายเพอ่ื สุขภาพ
ผูนิพนธ : นายธรี พงษ คาํ พุฒ
นายมงั กร พวงครามพนั ธุ
นายวชั รนิ ทร แสงสัมฤทธผิ์ ล
นายธวชั ชยั ทองบอ
นายเศวต เซีย่ งล่ี
นายธวชั ชยั แคใหญ
กลมุ พัฒนาเทคโนโลยีกจิ กรรมทางกายแมแ ละเดก็ กองกิจกรรมทางกายเพอื่ สุขภาพ
จดั พมิ พโ ดย : กองกิจกรรมทางกายเพื่อสุขภาพ
กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ ถ.ตวิ านนท อ.เมอื ง จ.นนทบุรี 11000
โทรศัพท 02 590 4592 โทรสาร 02 590 4584
พิมพครง้ั ที่ 1 : พฤศจกิ ายน 2560
จาํ นวน : 300 เลม
พิมพท่ี : บริษทั เอน็ ซี คอนเซ็ปต จาํ กดั
ท่อี ยู 15 ซอยจรัญสนิทวงศ 78 แขวงบางออ เขตบางพลัด กรงุ เทพฯ 10700
โทรศัพท 02 880 0191 โทรสาร 02 880 0191

¤Ó¹Ó

สงิ่ ที่ (ใครๆ ก)็ ร.ู .......กจิ กรรมทางกายมปี ระโยชนต อ รา งกายและจติ ใจ ทาํ ใหร า งกาย
แข็งแรง กระฉับกระเฉง ชวยควบคุมน้ําหนัก สรางเสริมบุคลิกภาพที่ดี จิตใจแจมใสและอื่นๆ
อีกมากมาย

แตส่ิงท่ีเกิดข้ึน.........ประชาชนทั่วโลก 1 ใน 3 ยังมีกิจกรรมทางกายไมเพียงพอ
จนเปน สาเหตกุ ารเสยี ชวี ติ อนั ดบั 4 เนอ่ื งดว ยหลายเหตผุ ล เชน ไมม เี วลา ไมม สี ถานที่ ไมม แี รงจงู ใจ
ไมมคี วามรเู พยี งพอ เปน ตน

กองกิจกรรมทางกายเพ่ือสุขภาพ กรมอนามัย และสํานักงานพัฒนานโยบายสุขภาพ
ระหวา งประเทศ รว มกบั สาํ นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) รว มกนั จดั ทาํ
ขอแนะนํากิจกรรมทางกายสาํ หรบั ประชาชนไทย ในกลมุ วัยและอาชีพ

กลุมเด็กปฐมวัย (แรกเกิด - 5 ป) คือ เด็กตั้งแตแรกคลอดจากครรภมารดาจนถึงอายุ
5 ป 11 เดือน 29 วัน ซึ่งหลายทานอาจเห็นวายังเปนเด็กเล็กมาก ทําไมจะตองมีการ
สงเสริมกิจกรรมทางกาย มีเหตุผล 2 ประการ คือ 1. กิจกรรมทางกายในวัยนี้เชื่อมโยงกับ
พัฒนาการของเดก็ ในแตล ะชว งของชวี ติ 2. การสรา งเสรมิ นสิ ยั ใดๆหากเรม่ิ ในวยั นจี้ ะสง ผลตดิ ตวั
ในอนาคต โดยเฉพาะนิสัยรักความกระฉับกระเฉง ในเลมนี้จะมีการกลาวถึงพัฒนาการ
การเคลอ่ื นไหวทสี่ าํ คญั ในแตล ะชว ง เพอ่ื ใหส ามารถสง เสรมิ และประเมนิ ความสามารถของ เดก็ ๆ ได

สุดทายนี้ท่ีอยากเนนคือ กิจกรรมทางกาย สามารถทําไดทุกที่ ทุกเวลา จึงหวังวา
ขอ แนะนาํ ฉบบั น้ี จะชว ยใหเ หน็ กรอบขอ แนะนาํ และตวั อยา งกจิ กรรมในชวี ติ ประจาํ วนั เพอ่ื ให
สามารถปรับใชกับวิถีชีวิตของแตละบุคคล และใหเกิดแรงจูงใจที่จะมีวิถีชีวิตที่กระฉับกระเฉง
เพ่ือสขุ ภาพกายและใจตอไป

กองกิจกรรมทางกายเพื่อสุขภาพ กรมอนามัย
พฤศจิกายน 2560

ÊÒúÞÑ

• การสงเสริมกจิ กรรมทางกาย การลดพฤติกรรมเนอื ยนิง่ และการนอนหลบั หนา
• คําศพั ทท่คี วรรู 1
• แนวทางการมกี จิ กรรมทางกายสาํ หรบั เด็กปฐมวัย (แรกเกิด - 5 ป) 2
5
• บทนาํ 6
• ประโยชนจ ากกจิ กรรมทางกาย และการลดพฤติกรรมเนอื ยน่ิง 7
• ขอ แนะนาํ กจิ กรรมทางกายสําหรับเดก็ ปฐมวัย 8
• แนวทางการมกี จิ กรรมทางกายตามชวงอายุ 9
• ขอ แนะนํากจิ กรรมทางกายและพฒั นาการในแตละชวงอายุ (แบบละเอยี ด) 24
• ขอ แนะนาํ การนอนหลับ 25
• แนวทางการจดั กิจกรรมทางกายใหป ลอดภยั 26
• ตวั อยา ง นาฬก าชีวติ สงเสรมิ กจิ กรรมทางกาย สาํ หรับเดก็ แรกเกิด - 1 ป 28
• ตวั อยาง นาฬกาชีวิตสงเสริมกจิ กรรมทางกาย สําหรบั เด็กอายุ 1-5 ป 30
• ตัวอยา ง การเลน ของเด็กปฐมวยั แรกเกดิ - 1 ป 31
• ตวั อยาง การเลน ของเดก็ วัย 1-3 ป และ วัยกอ นวัยเรียน 3–5 ป 32
• ตวั อยาง รูปแบบกจิ กรรม “คดิ สเลนเลน (11 ฐาน)” 38
• บทสรุป 39
• เอกสารอางองิ 40
• รายนามท่ีปรกึ ษาผูเชีย่ วชาญดานกจิ กรรมทางกาย

¡ÒÃʧ‹ àÊÃÔÁ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ
¡ÒÃÅ´¾Äµ¡Ô ÃÃÁà¹Í× Â¹§èÔ áÅСÒù͹ËźÑ

ขอแนะนำฉบับนี้ มีวัตถุประสงคเพื่อแนะนำแนวทางการมีกิจกรรมทางกาย
การลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง และการนอนหลับ เพื่อประโยชนตอสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี
ในการเสนอความถี่ ระยะเวลา ความหนักเบา ประเภทกิจกรรม และระยะเวลารวมที่ควร
ปฏิบตั ทิ ี่จะเกดิ ประโยชนด านสขุ ภาพ และการดำเนนิ ชวี ิต

คมู อื ฉบบั นใ้ี ชข อ แนะนำกจิ กรรมทางกายระดบั โลกเพอ่ื สขุ ภาพ (Global Recommen-
dations on Physical Activity for Health, 2010) และแนวทางของวิทยาลัย
วิทยาศาสตรการกีฬาอเมริกา (American College of Sports Medicine) เปน เอกสารหลัก
ดังนั้นในสวนขอแนะนำหลักในสวนความถี่ ระยะเวลา ความหนักเบา และระยะเวลารวม
ที่นำเสนอตอการสงเสริมกิจกรรมทางกาย จึงมีความสอดคลองกับเอกสารระดับโลก
คณะผูจัดทำมีมติรวมกันวาสถานการณพฤติกรรมเนือยนิ่งหรือพฤติกรรมติดจอมีความรุนแรง
มากขึ้น แมยังไมมีขอแนะนำอยางเปนทางการในระดับโลก แตก็เปนความสำคัญเรงดวนที่
ตองกลาวถึง นอกจากนี้ การนอนหลับก็เปนสวนสำคัญอีกสวนหนึ่งที่ชวยสงเสริมพัฒนาการ
และสรางฮอรโมนการเจริญเติบโต (Growth Hormone) ใหกับเด็กปฐมวัย จึงนำมารวมใน
คูมือฉบับนี้ดวย ตามแนวทางของสมาคมสงเสริมการนอนหลับระดับชาติ (National Sleep
Foundation) เอกสารที่ทานกำลังอานอยูนี้ ถือเปนเลมเฉพาะเรื่องเด็กปฐมวัย เหมาะกับ
ผปู ฏบิ ัตงิ านท่ีเก่ยี วของกับเดก็ ปฐมวัย และผปู กครองทส่ี นใจในการดูแลบุตรหลาน

1

¤ÓÈ¾Ñ · กจิ กรรมทางกาย (Physical Activity)

·èÕ¤ÇÃÌ٠หมายถึง การเคล่อื นไหวรางกายใดๆ ทม่ี กี าร
ใชกลามเนื้อแบงไดเปน 3 ระดับตามการเคลื่อนไหว
ไดแก ระดับเบา ระดับปานกลาง และระดบั หนัก

1.1 กจิ กรรมทางกายระดับเบา การเคลื่อนไหวที่นอยในการออกแรง เนนกิจกรรม
(Light Intensity) ที่ทำใหรูสึกเหนื่อยนอย เปนการเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้น
ในชวี ิตประจำวัน เชน การยืน การเดินระยะทางสัน้ ๆ
เปนตน

1.2 กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง กจิ กรรมทที่ ำใหรูสึกเหนอื่ ยปานกลาง เชน การเดินเร็ว
(Moderat Intensity) ปน จักรยาน การทำงานบาน เปนตน โดยท่ีระหวา งท่ี
ทำกิจกรรมยังสามารถพูดเปนประโยคได มีเหงื่อซึมๆ
หรือหากวัดอัตราการเตนหัวใจจะมีระดับชีพจรอยู
ระหวา ง 120-150 ครั้งตอ นาที

1.3 กจิ กรรมทางกายระดบั หนกั การเคลอ่ื นไหวรา งกายทท่ี ำใหร สู กึ เหนอ่ื ยมาก ทำกจิ กรรม
(Vigorous Intensity) ซ้ำอยางตอเนื่องดวยการใชกลามเนื้อมัดใหญ เชน
การวง่ิ การเดนิ ขน้ึ บนั ได การออกกำลงั กาย การเลน กฬี า
โดยทร่ี ะหวา งทำกจิ กรรมไมส ามารถพดู เปน ประโยคได
รูสึกหอบเหนื่อยหรือหากวัดอัตราการเตนหัวใจจะมี
ระดบั ชีพจร 150 ครง้ั ตอ นาทขี ้ึนไป

กิจกรรมเนอื ยน่งิ /พฤตกิ รรม
เนอื ยนง่ิ (Sedentary Behavior)

กิจกรรมที่แทบไมมีการเคลื่อนไหวรางกาย ซึ่งหมายรวมถึงการนั่ง และการนอน (ไมนับรวม
การนอนหลับ) โดยกิจกรรมเนือยนิ่งที่พบเห็นมาก เชน การนั่งดูโทรทัศน การนั่งเลนเกม
การขับรถ การอานหนังสือ การใชคอมพิวเตอร การใชโทรศัพทมือถือ และการใชแท็บแล็ต
จนเกิดเปนคำเรียกวา พฤติกรรมติดจอ (Screen time)

2

ประเภทกจิ กรรมทางกาย
(Type of Physical Activity)

รูปแบบของกิจกรรมทางกายที่หลากหลาย
โดยแบง ตามลกั ษณะกิจกรรมและประโยชน
ไดแ ก แบบแอโรบคิ แบบสรา งความแขง็ แรง
แบบสรา งความออ นตวั และแบบสรา งความ
สมดุล/การทรงตวั

5 ความถี่ ความหนักเบา
(Frequency) (Intensity)

ระยะเวลาในการทำกจิ กรรม จำนวนครง้ั ทม่ี กี ารทำกจิ กรรม ระดับความเขมขนหรือความ
น้นั ๆ ใชหนว ยเปน นาที ทางกาย ใชหนวยเปนครั้ง เหนื่อยจากการทำกิจกรรม
ที่ปฏิบัติตอสัปดาห ทางกาย

กิจกรรมประเภทแอโรบคิ
(Aerobic Activity)

กิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวรางกายอยางตอเนื่องตั้งแต 10 นาทีขึ้นไป เนนการใชกลามเนื้อ
มัดใหญในการทำกิจกรรมซึ่งกิจกรรมประเภทนี้มักเกี่ยวของกับการเคลื่อนไหวพื้นฐาน
ในชีวิตประจำวัน ไดแ ก การเดนิ เร็ว การวิ่ง การกระโดด การปน จกั รยาน และการวา ยนำ้
เปนตน

3

กจิ กรรมประเภทสรา งความแขง็ แรงและความทนทาน
(Muscle Strengthening and Endurance activities)

การสรางความแข็งแรงของกลามเนื้อ เนนกิจกรรมที่กลามเนื้อตองออกแรงตานทานกับ
นำ้ หนกั ของรา งกาย หรอื นำ้ หนกั อปุ กรณท ต่ี อ งมกี ารปรบั นำ้ หนกั เพม่ิ ขน้ึ ตามลำดบั (Progressive
Resistance) ทำซ้ำ 12-15 ครั้งตอเซ็ต โดยการปรับตัวของกลามเนื้อจากการฝกความ
แข็งแรงเปนประจำนั้น จะมีผลทำใหกลามเนื้อและรางกายมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลง
ของขนาดและความแข็งแรงของเสนใยกลามเนื้อ ปองกันการเสื่อมสภาพและลดลงของมวล
กลามเนื้อ ชวยสงเสริมรูปรางทรวดทรงใหกระชับไดสัดสวนสวยงาม เพิ่มความแข็งแรงและ
ความหนาแนนของกระดูก เพิ่มความแข็งแรงของเอ็นยืดขอตอ ปองกันและลดอาการปวดขอ
หรือขอ อกั เสบ ปองกันและลดอาการปวดหลงั

กิจกรรมประเภทสรา งความออ นตัวของกลามเนือ้

การพฒั นาความออ นตวั เพอ่ื เพม่ิ มมุ การเคลอ่ื นไหวของขอ ตอ ปอ งกนั ปญ หา
ขอตอตดิ ขัด จะสง ผลใหเ นื้อเยอื่ เก่ยี วพนั และกลามเนอ้ื ทอ่ี ยโู ดยรอบขอ ตอ
สวนนั้นมีความออนตัวเพิ่มขึ้น กระทำโดยการยืดกลามเนื้อรอบขอตอ
อยางชาๆ และหยุดคางไวเมื่อรูสึกตึงหรือเจ็บจนไมสามารถเคลื่อนไหว
ตอไปได ทำคางไวประมาณ 15 วินาที และไมกลั้นลมหายใจ โดยตอง
ระมัดระวงั และคำนงึ ถึงความปลอดภยั เปนสำคญั

การทรงตวั /การสรา งความสมดุล

การประสานงานระหวางระบบของประสาทกับกลามเนื้อ ที่ทำใหรางกาย
สามารถทรงตัวอยูในตำแหนงตางๆ อยางสมดุล กิจกรรมที่เปนการทรงตัว
เชน การเดินตามเสนตรงดวยปลายเทา การยืนดวยเทาขางเดียวกางแขน
การเดินตอเทา บนสะพานไมแ ผน เดยี ว เปน ตน

4

á¹Ç·Ò§¡ÒÃÁ¡Õ ¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ
ÊÓËÃÑºà´¡ç »°ÁÇÑ (ááà¡Ô´-5 »‚)
“àÅ‹¹áÅÐà¤Å×Íè ¹äËÇ...à¾Í×è ¾²Ñ ¹Ò¡ÒÃÊÁÇÂÑ !”

º·¹Ó

กิจกรรมทางกายสำหรบั เด็กปฐมวยั มีความสำคญั เปนอยา งยิง่ ตอการสรางพฒั นาการ
สมวัย และยังปลูกฝงนิสัยใหรักความกระฉับกระเฉง เพราะเปนชวงวัยการจดจำพฤติกรรม
และการสรางนิสัยที่จะติดตัวไปตลอดชีวิต แมวาจะยังไมมีขอมูลสถานการณกิจกรรมทางกาย
ที่แนชัดในวัยนี้ เนื่องจากการสำรวจสถานการณกิจกรรมทางกายในประชาชนไทย
ยงั ไมค รอบคลมุ กลมุ เดก็ ปฐมวยั มเี พยี งรายงานพฒั นาการของกลา มเนอ้ื มดั หลกั (Gross Motor)
ซึ่งเปนผลเคลื่อนไหวของเด็กมีกิจกรรมทางกาย จากการเฝาระวังและสงเสริมพัฒนาการ
เด็กปฐมวัยของกระทรวงสาธารณสุข โดยพบวาในป พ.ศ. 2557-2560 มีเด็กปฐมวัย
รอยละ 5.8 (36,711 คน จาก 626,483 คน ที่ไดรับการตรวจ) มีปญหาพัฒนาการของ
กลามเนื้อมัดหลัก แตเชื่อวาหากมีการสำรวจสถานการณการมีกิจกรรมทางกายในเด็กปฐมวัย
นาจะพบวา มีเพียงสวนนอยที่มีกิจกรรมทางกายเพียงพอ เนื่องจากการสำรวจในระดับ
นานาชาติพบวา เด็กอายุ 2-4 ป ในประเทศอังกฤษมีกิจกรรมทางกายไมเพียงพอ ถึงรอยละ
91 จากขอแนะนำใหเด็กปฐมวัยมีกิจกรรมทางกายอยางนอย 180 นาทีตอวัน จากการ
วิเคราะหสาเหตุของสถานการณที่นากังวลตอกลุมเด็กปฐมวัย คือ คานิยมของการเลี้ยงดูบุตร
จากผูปกครองท่ีสงเสรมิ ใหเ ดก็ มพี ฤตกิ รรมตดิ จอ หรอื พฤตกิ รรมเนอื ยน่งิ มากขนึ้ หรอื บางราย
ใชอุปกรณเหลานี้เปนสื่อหลักในการเลี้ยงดูบุตร เพราะเชื่อวาใชกระตุนพัฒนาการไดดี หรือ
ตองการใหเด็กอยูนิ่ง ไมซน เรียบรอย จึงเลือกใหสื่ออิเล็กโทรนิกสดึงความสนใจ ทั้งที่การใช
เทคโนโลยีกอนวัยอันควรมีผลเสียตามมาทั้งตอสุขภาพ และพัฒนาการของลูกนอย ทั้งการมี
กิจกรรมทางกายไมเพียงพอ ภาวะน้ำหนักเกิน อวน เบาหวาน สมาธิสั้น การพูดชา
ปญ หาพัฒนาการ และสงั คมอน่ื ๆ เปนตน

ขอแนะนำกิจกรรมทางกายสำหรับเด็กปฐมวัยนี้ เนนที่การสงเสริมและสรางโอกาส
ใหเด็กไดเลนและการเคลื่อนไหวรางกายตามธรรมชาติของเด็กแตละวัย เพื่อเสริมสราง
พฒั นาการสมวยั และปลูกฝงทัศนคตทิ ี่ดตี อ กจิ กรรมทางกายใหเดก็ ตอไป

5

»ÃÐ⪹ ¨Ò¡¡Ô¨¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂáÅÐ
¡ÒÃÅ´¾ÄµÔ¡ÃÃÁà¹×͹§èÔ
สงเสรมิ พัฒนาการ ท้งั ทางกาย
ใจ สงั คม สง่ิ แวดลอ ม ภาษา
และสขุ ภาพทีแ่ ขง็ แรง

สรางสายสัมพันธร ะหวางเด็กกบั พอแม
ครอบครัว และโลกภายนอก

สรา งความภาคภูมิใจตอ การพัฒนาการ
การเคล่อื นไหว ท่เี ดก็ ทำไดแตล ะชว ง

ของชีวติ
สรา งทัศนคตทิ ่ดี ีตอ การมีกิจกรรม

ทางกายในระยะยาว

6

¢ŒÍá¹Ð¹Ó¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ

ÊÓËÃѺà´ç¡»°ÁÇÑÂ

ขอแนะนำการมีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอสำหรับเด็กปฐมวัย
คอื การใหเ ดก็ ไดเ ลน และการเคลอ่ื นไหวรา งกายอยา งเปน อสิ ระ โดยไมเ ลย้ี งเดก็ ภายในคอกกน้ั ในหอ ง
หรอื ในบา นเทา นน้ั แตใ หเ ดก็ ไดม โี อกาสวง่ิ เลน ปน ปา ย หรอื ออกไปมกี จิ กรรมทางกายนอกหอ ง
นอกบาน นอกอาคาร โดยมีผูปกครองดูแล เพ่อื สง เสริมใหเดก็ มโี อกาสขยับเคลือ่ นไหวรา งกาย
พฒั นาทกั ษะทางกาย และลดพฤติกรรมเนือยน่งิ โดยมขี อ แนะนำ ดังนี้

มีกิจกรรมทางกายผานการเลนที่หลากหลาย ในระดับเบา
ปานกลาง และหนัก สะสมอยางนอย 180 นาทีตอวัน เนนการเคลื่อนไหว
พน้ื ฐาน เชน คลาน ยนื เดนิ วง่ิ กระโดด ขวา ง เตะ ปน เปน ตน โดยสามารถ
แบง การมกี จิ กรรมทางกายออกเปน ชว งๆ สะสม อยา งนอ ยครง้ั ละ 10 นาทไี ด
และมีกิจกรรมประเภทสรางความแข็งแรง และออนตัวของกลามเนื้อ
ผสมผสานไประหวางการเลน ดังตารางแสดงพัฒนาการ และขอแนะนำ
กิจกรรมภายในแตละชว งอายุของเดก็ (แบบละเอยี ด)

ลดการมพี ฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ เชน นง่ั หรอื นอน บนรถเขน็ หรอื เกา อ้ี
2.1 ใหม กี ารเปลย่ี นอริ ยิ าบถจากทา นง่ั หรอื นอนราบ ทกุ ๆ 1-2 ชว่ั โมง
(ยกเวนชวงนอนหลับ) ดว ยการลกุ ยืน เดนิ เลน วงิ่ เลน
2.2 เดก็ อายตุ ำ่ กวา 2 ป ไมค วรใหเ ดก็ ดโู ทรทศั น เลน คอมพวิ เตอร
เลน เกม เลน มอื ถอื เพราะการทเ่ี ดก็ มพี ฤตกิ รรมเหลา น้ี นอกจากจะทำใหเ ดก็
ขาดการเคลอ่ื นไหวแลว ยงั สง ผลเสยี ตอ พฒั นาการดา นภาษา ดา นการเรยี นรู
และดานสังคม
2.3 เด็กอายตุ ้งั แต 2-3 ป สามารถใหดูโทรทศั น เลน คอมพิวเตอร
เลมเกม เลนมือถือได แตไมควรเกิน 15-30 นาทีตอวัน ถาใหดีที่สุด
คอื ไมควรใหเ ด็กเลน เลย จนกวาเดก็ จะอายุครบ 3 ป
2.4 เด็กอายุตั้งแต 3 ปขึ้นไป สามารถใหเด็กดูโทรทัศน
เลนคอมพิวเตอร เลมเกม เลนมือถือได แตไมควรเกิน 30-60 นาทีตอวัน
ผปู กครองอาจจำกดั การเลน ไดเ ฉพาะวนั หยดุ สดุ สปั ดาห และหากจิ กรรมอน่ื
ทดแทน

7

á¹Ç·Ò§¡ÒÃÁ¡Õ Ô¨¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒµÒÁª‹Ç§ÍÒÂØ

ÇÑÂááà¡Ô´ - 1 »‚ ¡Ô¨¡ÃÃÁ
ÇÂÑ 1–3 »‚
- เด็กวยั ทารกน้ี กลามเนือ้ ยังไมพรอ มสำหรบั การว่ิง หรอื
กระโดด ควรเนนใหมีการเคลื่อนไหวอยางเหมาะสม
ตามชวงพัฒนาการตามวัยอยางเพียงพอ ภายใตผูดูแล
สถานทแ่ี ละอปุ กรณท เ่ี ออ้ื ตอ การเลน และมคี วามปลอดภยั
- เนน กจิ กรรรมบนพน้ื เปน หลกั (floor-based play) เชน
การนอนคว่ำชันคอ (tummy time) การเอื้อมหยิบจับ/
การดงึ /ปด ลกู บอลหรอื ของเลน การหมนุ ตวั คลาน การนง่ั
การยนื เดนิ การเลน กบั ผูป กครอง

¡¨Ô ¡ÃÃÁ

- เด็กวัยนี้กลามเนื้อเริ่มมีการพัฒนาการเพิ่มมากขึ้น
สามารถเดิน วิ่ง กระโดด ได ควรปลอยใหเด็กเลนตาม
ความชอบ เนนความสนุกสนาน มีกิจกรรมการเลน
ทห่ี ลากหลาย ภายใตผ ดู แู ล สถานท่ี และอปุ กรณท เ่ี ออ้ื ตอ
การเลน และมคี วามปลอดภัย
- เนน กิจกรรมการเคลื่อนไหวพนื้ ฐาน เชน คลาน ยืน เดิน
ว่ิง กระโดด ขวา ง ปน ปา ย เปน ตน
- ไมเ นน ใหเ ลน ในรปู แบบการฝก ฝนหรอื เลน กฬี าทม่ี กี ตกิ า
หรือเนนผลแพชนะ
- ตัวอยางกิจกรรมการเลนที่ใชอุปกรณ เชน เลนเครื่อง-
เด็กเลน เตะฟุตบอลเขาโกล กระโดดเชือก โยนบอลใส
ตะกรา ปนจักรยาน ชวยพอแมทำงานบาน รดน้ำตนไม
กิจกรรมการละเลนพื้นบาน เลนเครื่องเรือนในบาน
การหอ ยโหน เดินขา มทอนไมเล็กๆ เปนตน
- ตัวอยางกิจกรรมการเลนที่ไมใชอุปกรณ เชน วิ่งไลจับ
วง่ิ ซอ นหา เตน ประกอบเพลง เดนิ เลน ชว ยพอ แมย กของ
วายนำ้ กระโดดอยูกบั ที่ เดินขึน้ บันได เปนตน

8

ÇÑ 3–5 »‚ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ

- เด็กวัยนี้จะเร่มิ เคล่อื นไหวในทาทางท่ียากมากขน้ึ ได
- กจิ กรรมการเลน ทใ่ี ชอ ปุ กรณ เชน เตะเลย้ี งลกู ฟตุ บอล
ไป-กลบั กระโดดแตะสง่ิ ของทอ่ี ยขู า งบน กระโดดเชอื ก
หอ ยโหน ปน จกั รยาน กระโดดขามสง่ิ กดี ขวาง
- กจิ กรรมการเลน ทไ่ี มใ ชอ ปุ กรณ เชน วา ยนำ้ กระโดด
ขาเดยี ว เดนิ ขน้ึ ทส่ี งู ขน้ึ -ลงบนั ได วง่ิ เปย ว วง่ิ เกบ็ ของ

¢ã¹ÍŒ ááµ¹‹ÅÐйªÓ‹Ç¡§Ô¨Í¡ÒÃÂÃØ Á(á·ºÒº§Å¡ÐÒàÂÍáÕÂÅ´Ð)¾Ñ²¹Ò¡ÒÃ

(1) ÇÑ·Òá (áÃ¡à¡´Ô - 1 »‚)

เด็กวัยนี้ ควรเนนใหมีการเคล่ือนไหววันละหลายคร้ัง เนนกิจกรรรมบนพื้น (floor-
based play) ในสภาพแวดลอมทป่ี ลอดภยั เปนหลัก เชน การนอนคว่าํ ชันคอ (tummy time)
การเอื้อมหยิบจับ/การดึง/ปด ลูกบอลหรือของเลน การหมุนตัว การคลาน การนั่ง การยืน
การเดนิ การเลน กบั ผปู กครอง โดยใหเ ดก็ มที ศั นคตทิ ด่ี ตี อ การเลน และการเคลอื่ นไหว และใหท าํ
กจิ กรรมทเี่ หมาะกบั พฒั นาการในแตล ะชว งวยั ควรใหเ ดก็ ทารกไดม เี วลาเลน เปน ชว งๆ รวมแลว
ประมาณ 2-3 ชว่ั โมงตอ วัน

9

µ¡Ô¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§Ã¡»Ù ÒáºʺӡËÒÃÃѺà¤à´Å¡ç Íè× ·¹ÒäÃË¡Ç/

อายุ แรกเกดิ - 3 เดอื น

เกณฑพ ฒั นาการตามวัย DSPM
ดานการเคลอ่ื นไหว นอนหงาย
(Gross Motor)

กลา มเนอื้ ทใ่ี ช ตา แขน มอื ขา
รปู แบบการสง เสริม - พอ แม ผปู กครองควรเขา มาเลน โดยการพดู คยุ รอ งเพลง
- หรอื นำของเลน หรอื โมบาย มาไวใ นระดบั สายตาทเ่ี ดก็ จะ
เหน็ ได เพอ่ื กระตนุ ใหเ ดก็ มอง สง เสยี ง และเออ้ื มมอื ควา จบั
- นอกจากนี้เด็กในวัยนี้ยังมีปฎิกิริยากำมือ (grasping)
ดงั นน้ั จงึ ควรนำของเลน ขนาดทเ่ี ดก็ กำได ใหก ำ หรอื ใชน ว้ิ
พอ แมใหกำได
- ฝกเตะ โดยจับเทาเด็กมือละขาง และคอยๆ เคลื่อนไหว
ไปหนาหลงั
- อาจจัดทาเด็กนอนตะแคงขาง เพื่อใหเคลื่อนไหวแขนขา
ในทศิ ทางตา งๆ
- นวดแขนขา ทอง หลัง เบาๆ เวลาอาบนำ้

อุปกรณที่ใช โมบาย ของเลน เชน ปลาตะเพยี น
ขอ ควรระวงั ไมควรใสถุงมือใหเด็ก เพราะจะทำใหพัฒนาการควาจับ
กำมอื ทำไดไ มดี

10

µ¡Ô¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§Ã¡»Ù ÒáºʺӡËÒÃÃºÑ à¤à´Å¡ç ×èÍ·¹ÒäÃË¡Ç/

อายุ 3-4 เดือน

เกณฑพฒั นาการตามวัย DSPM - นอนคว่ำ ยกศีรษะ
ดา นการเคลอื่ นไหว และอกพน พน้ื
(Gross Motor) - นง่ั บนตัก
- ลอยตัวในน้ำ

กลามเนอ้ื ที่ใช คอ แขน ลำตวั (ทอ ง หลัง)
รปู แบบการสง เสรมิ
- เดก็ นอนควำ่ เขยา ของเลน เพอ่ื ใหเ ดก็ ผงกหวั ขน้ึ ทำซำ้ 3-4 ครง้ั
อุปกรณที่ใช 10-15 นาทีตอ วนั
ขอ ควรระวัง - ถา เดก็ ผงกหวั ไดด แี ลว เขยา ของเลน ไปดา นซา ย/ขวาใหห นั ตาม
- เด็กนอนหงายยน่ื มือหรอื ของเลน ใหเด็กจบั ขยบั แขน
ยกขึ้นลง ซาย/ขวา ประมาณ 3-5 นาที
- อมุ ใหค อเหนอื บา ผูปกครอง เพือ่ ฝกการชนั คอ
- ใหเด็กนัง่ บนตัก กดสะโพก ใหฝ กใชก ลา มเน้อื หลังน่งั ตรง
- ลอยตัวในน้ำ โดยใชบอพลาสติกสูบลม เติมน้ำประปา
ใสหวงยางคอใหเด็ก ลงน้ำครั้งละไมเกิน 15 นาที โดยอาจ
รองเพลง หรือเปดเพลง ระหวางเด็กลงน้ำ และจับตัวขยับ
เคลอ่ื นไหวไปมา หรอื ผปู กครองอาจลงสระวา ยนำ้ พรอ มเดก็ ได
- ของเลน ทท่ี ำใหเ กิดเสยี ง มีสสี ัน (หรือใชก ารตบมือก็ได)
- บอ พลาสติกสบู ลม หรอื กะละมังใสน้ำอุน
- สระน้ำเกลอื /โอโซน ท่ีควบคุมอุณหภมู ิ เพ่ือปองกัน
การระคายเคืองผวิ
- ควรมีเบาะรองตัวเดก็
- ระมดั ระวงั คอและศรี ษะเดก็ เนอ่ื งจากเดก็ ยงั มกี ลา มเนอ้ื คอ
ไมแขง็ แรงมาก
- ผูปกครองตอ งอยกู ับเด็กอยา งใกลชดิ ตลอดเวลาการลงนำ้
- สงั เกตวาหวงยางคอแนนไปหรอื ไม

11

µ¡Ô¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§Ã¡Ù»ÒáºʺӡËÒÃÃѺà¤à´Å¡ç ×èÍ·¹ÒäÃË¡Ç/

อายุ 5-6 เดือน

เกณฑพ ฒั นาการตามวยั DSPM - ยนั ตวั ขึ้นจากทา นอนคว่ำ
ดา นการเคลอ่ื นไหว โดยเหยยี ดแขนตรง
(Gross Motor) ทง้ั สองขางได
- พลิกควำ่ กระดืบตวั

กลา มเนื้อท่ใี ช คอ ไหล แขน ลำตวั
รปู แบบการสงเสรมิ - เด็กนอนคว่ำเขยาของเลนเพื่อใหเด็กผงกหัวขึ้น ทำซ้ำ
3-4 คร้ัง 10-15 นาทตี อวนั
- เด็กนอนหงายยื่นมือหรือของเลนใหเด็กจับขยับแขนยก
ขนึ้ ลง ซา ย/ขวา ประมาณ 3-5 นาที
- ใหเ ดก็ นง่ั บนตกั แลว พาเขาตบมอื 5-10 ครง้ั หรอื ยน่ื สง่ิ ของ
ใหเ ด็กฝก หยบิ จับ
- อุม ใหค อเหนอื บา ผูปกครอง เพ่อื ฝก การชันคอ
- จัดของเลน มากระตนุ ใหเ ด็กคลานไปจับ

อปุ กรณท ่ีใช ของเลนที่ทำใหเกิดเสียง มีสีสัน กลองกระดาษเครื่องใช
ขอควรระวงั ในบาน เชน ถว ยชาม ชอ น
- ปเู ส่ือ หรอื เบาะรองตวั เดก็
- ปรับสภาพบานใหเหมาะกับการคลาน ทั้งเรื่องความ
สะอาด และความปลอดภัย ของเครื่องใชไฟฟา หรือ
สายไฟ

12

¡µÔ¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§Ã¡»Ù ÒáºʺӡËÒÃÃѺà¤à´Åç¡Íè× ·¹ÒäÃË¡Ç/

อายุ 7-9 เดือน

เกณฑพ ัฒนาการตามวยั DSPM - น่งั ไดม่นั คง และเอ้ียวตัว
ดา นการเคล่ือนไหว ใชม อื เลน ไดอยา งอสิ ระ
(Gross Motor) ร-(-sะคยitดืนลsับาเtกอนaากbะไlเดeค)ร่ืองเรอื นสงู

กลามเน้ือท่ใี ช มือ แขน คอ ไหล ลำตวั ขา
- ใหเ ด็กนัง่ บนพ้ืน และหยบิ จบั ของเลน ดว ยตวั เอง
รูปแบบการสง เสริม - เขยาของเลน เพอ่ื ใหเดก็ คลานตาม ระยะ 2-3 เมตร
อุปกรณท ่ใี ช - ใชลกู บอลหลากสีกลงิ้ ไปมาเพ่ือใหเ ดก็ คลานไปจบั
ขอควรระวงั - จดั กจิ กรรมแขง คลาน
- อาจใชหมอนหรือผาหม ทำเปนเครื่องกีดขวาง ใหเด็ก
คลานขาม หรือคลานรอบๆ
- ใหเด็กเกาะเครื่องเรือน หรือรั้วคอกเด็ก เพื่อฝกยืน
หรอื วางของเลนบนโตะใหเด็กยืนเอ้ือม
ของเลนทท่ี ำใหเกิดเสยี ง มีสสี นั ลูกบอล เคร่อื งเรือน
- ปูเสื่อ หรือเบาะรองตัวเดก็
- หาเครือ่ งเรือนเพ่อื ยืน เชน ตเู ตย้ี ๆ เกาอี้ หรือโซฟา
- ระวงั ส่งิ ของที่มคี ม และตเู ตียงทเ่ี ปน เหลย่ี ม
- หลีกเลี่ยงการใชรถหัดเดิน เนื่องจากอาจทำใหเดินได
ชา กวา เดิม

13

µ¡¨ÔÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§Ã¡»Ù ÒáºʺӡËÒÃÃѺà¤à´Åç¡×Íè ·¹ÒäÃË¡Ç/

อายุ 10-12 เดือน

เกณฑพ ัฒนาการตามวัย DSPM - ยืนนาน 2 วนิ าที
ดา นการเคลอ่ื นไหว
(Gross Motor)

กลา มเนอื้ ท่ใี ช มือ แขน ลำตัว ขา
รปู แบบการสงเสริม - ใหเ ดก็ เกาะเครอ่ื งเรอื น หรอื รว้ั คอกเดก็ เพอ่ื ฝก ยนื หรอื
วางของเลน บนโตะใหเด็กยนื เออื้ ม
อปุ กรณท ่ใี ช - จบั แขนสองขา งใหเ ดก็ ฝก ยนื และเดนิ ประมาณ 2-3 เมตร
ขอ ควรระวงั - ฝก ใหเ ดก็ ไดเ ดนิ บนพน้ื ผวิ สมั ผสั ทแ่ี ตกตา งกนั เชน ทราย
หญา พรม เพอ่ื กระตนุ ฝา เทา
- ถาเด็กเดินไดดีแลวจับมือขางเดียวพาเด็กเดินประมาณ
4-5 เมตร หรอื ใชร ถเขน็ สำหรบั เดก็ (Stroller) ใหเ ดก็
ออกแรงเข็นเดนิ
พ้ืนผิวสมั ผสั ตา งๆ
- ระวังสิ่งของที่มีคม และตูเตียงที่เปนเหลี่ยม รวมถึง
ปล๊ักไฟ
- หลีกเลี่ยงการใชรถหัดเดิน เนื่องจากอาจทำใหเดินได
ชากวาเดิม

14

(2) ÇÑÂ 1-3 »‚

เดก็ วยั นีค้ วรใหมีการเคล่อื นไหวกลา มเนือ้ มดั ใหญอ ยางตอเนือ่ ง ดวยระดับความหนัก
ของกิจกรรมท่ีหลากหลาย ทั้งเบา ปานกลาง จนถึงหนกั 180 นาที ตอวัน

โดยใหมีความหลากหลายของกิจกรรมและสิ่งแวดลอม เนนที่กิจกรรม
ที่สงเสรมิ ทกั ษะการเคล่ือนไหวพน้ื ฐาน เชน การเดนิ การวง่ิ การกระโดด
การเขยง การทรงตวั การปน ขน้ึ บนั ได ปน ปา ย การเดนิ เลน รอบบา น เดนิ เลน /
สำรวจสภาพแวดลอ มนอกบา น ออกไปเลน นอกบา น การปน จกั รยานสามลอ
อาจใหเด็กชวยพอแมทำงานบาน งานสวน เดิน/ปนจักรยานไปซื้อของ
หรือเดนิ /ปน จกั รยานไปโรงเรียน ไดดวย
สามารถแบง ชว งการมกี จิ กรรมทางกาย ใหก ระจายตลอดทง้ั วนั อยา งนอ ย
10 นาทตี อ ครง้ั และอาจใหม เี สยี งเพลงหรอื ดนตรปี ระกอบการเลน ดว ยได
เด็กวัยนี้มีแนวโนมที่จะมีกิจกรรมทางกายคอนขางมากอยูแลว สิ่งที่ตอง
ระวงั คอื เรอ่ื งของความปลอดภยั ของสถานทห่ี รอื อปุ กรณ เชน อบุ ตั เิ หตุ

15

µ¡¨ÔÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇàÔ ¤ÊÓÃËÒÐÃËѺÏ à´»Ù ç¡áº1º-¡3ÒÃ»à‚¤Å×è͹äËÇ/

อายุ 13-15 เดือน

เกณฑพฒั นาการตามวัย DSPM ยืนอยูตามลำพงั
ดา นการเคลอ่ื นไหว ไดนานอยางนอ ย 10 วินาที
(Gross Motor)

กลามเน้ือที่ใช มือ แขน ไหล ลำตวั ขา
รูปแบบการสง เสรมิ - เกาะโซฟา/เกา อี้ เดินระยะ 2-3 เมตร
- เดนิ มาหยบิ สิง่ ของท่ยี ื่นใหร ะยะ 2-3 เมตร
อุปกรณทีใ่ ช - ใชร ถเข็น (Stroller) ใหเ ดก็ ออกแรงเขน็ เดิน
ขอ ควรระวงั - เปดเพลง ใหเด็กเตน เคลื่อนไหว หมุนมือ ปรบมือ
กระทืบเทา

ของเลนที่ทำใหเกิดเสียง มีสีสัน ลูกบอล เครื่องเรือน
หรอื เครอื่ งเลน ตัก๊ แตน ทใี่ หเ ด็กจับแลว เดินวนไปรอบๆ
- ระวังสิ่งของที่มีคม และตูเตียงที่เปนเหลี่ยม รวมถึง
ปล๊กั ไฟ
- ระวงั การตกจากท่สี ูง จากการปน

16

¡µÔ¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇÔà¤ÊÓÃËÒÐÃËѺÏ à´»Ù ¡çáº1º-¡3ÒÃ»à‚¤Åè×͹äËÇ/

อายุ 16-18 เดือน

เกณฑพฒั นาการตามวัย DSPM เดนิ ลากของเลน หรอื สงิ่ ของได
ดา นการเคลอื่ นไหว
(Gross Motor)

กลา มเน้อื ทใี่ ช มือ แขน ไหล ลำตวั ขา
รูปแบบการสง เสริม - เดินระยะ 3-5 เมตร ดวยตัวเอง
- วางของเลนตามจุดตางๆ ใหเด็กเดินไปหยิบหรือลาก
อปุ กรณท ีใ่ ช กลับมาได
ขอควรระวงั - ฝก ปนโซฟา เกา อี้ บนั ได 3-5 นาที
- เลนชิงชาในสวน
- จบั มอื เดก็ ปน ขึ้นลงบนั ได 2-3 ข้นั

ของเลนทท่ี ำใหเ กดิ เสยี ง มีสีสัน ลูกบอล เครื่องเรือน
- ระวังสิ่งของที่มีคม และตูเตียงที่เปนเหลี่ยม รวมถึง
ปลั๊กไฟ
- ระวังการตกจากท่สี ูง จากการปน

17

µ¡¨ÔÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇàÔ ¤ÊÓÃËÒÐÃËºÑ Ã à´»Ù ç¡áº1º-¡3ÒÃ»à‚¤Å×Íè ¹äËÇ/

อายุ 19-24 เดือน

เกณฑพ ัฒนาการตามวยั DSPM - เหวี่ยงขาเตะลกู บอลได
ดา นการเคลื่อนไหว
(Gross Motor)

กลา มเนื้อที่ใช คอ แขน ลำตวั (ทอ ง หลัง)
รปู แบบการสงเสรมิ - เด็กเดินหรอื วงิ่ ถอื ของเลน มาสง ใหใ นระยะ 3-5 เมตร
- ขวางลูกบอลแลวเดนิ ไปเก็บ 5-10 ครงั้ เตะลูกบอล
อปุ กรณท ี่ใช - ปนขึ้นลงบนั ได ตาขาย ความสงู ไมเกนิ 1 เมตร ได
ขอควรระวัง - เดนิ หรอื วิง่ ลากสง่ิ ของ ของเลน ในระยะ 5-10 ได
- วิ่งไลจับ เดก็ ชอบท่ีจะถูกไล ถูกจับ และถูกกอด
- เลน เคร่อื งดนตรที ีม่ ีเสยี ง เชน คยี บอรด กลอง
- กระโดดกบ ขามของเลก็ ๆ เชน กลองนม
- โบวล ่งิ โดยใชก ลองนมและขวดพลาสตกิ ทำเปน พิน
- จับมือ ใหเ ดก็ ยนื ขาเดยี ว
- ไถรถทม่ี ที ว่ี างเทา เพอ่ื ควบคมุ การเคลอ่ื นไหว และทรงตวั
- เลน ในสนามเด็กเลน
- ลูกบอล บันได สิ่งกอสรางในบานเรือน/สิ่งแวดลอม
นอกบาน
- เอากระปกุ มาทำเปน กลอง
- ระวังส่ิงของทมี่ ีคม และตเู ตียงทเี่ ปน เหล่ยี ม
รวมถงึ ปลั๊กไฟ

18

¡µÔ¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇÔà¤ÊÓÃËÒÐÃ輄 Ãà´»Ù ç¡áº1º-¡3ÒÃ»à‚¤Å×è͹äËÇ/

อายุ 25-30 เดอื น

เกณฑพ ฒั นาการตามวยั DSPM กระโดดเทา พน พ้ืนทั้ง 2 ขา ง
ดา นการเคลอื่ นไหว
(Gross Motor)

กลามเน้อื ทใี่ ช มอื แขน ไหล ลำตวั ขา
รูปแบบการสงเสริม - เดิน วิง่ ระยะ 10-20 เมตร 3-5 นาที
- ปน ปา ยเครื่องเลนสำหรับเดก็ 5-10 นาที
อปุ กรณท ี่ใช - เลนทำตาม (copy) เชน ยืนขาเดียว ใหเด็กทำตาม
ขอ ควรระวัง กางแขนเปน เครือ่ งบนิ กระโดด คลาน ควบมา เขยง เดนิ
เลน ไดท ง้ั ครอบครวั
- กระโดดกบแขงกัน
- เตะบอลเขา ประตู (goal)
- โยนบอลใสตะกรา
- เลนสนามเด็กเลน
- เลนตามโปรแกรม คดิ สเลน เลน (11 ฐาน)
คิดสเลน เลน (11 ฐาน)
- การหกลม
- ยานพาหนะในทองถนน

19

¡µÔ¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇÔà¤ÊÓÃËÒÐÃËѺÃà´»Ù ç¡áº1º-¡3ÒÃ»à‚¤ÅÍè× ¹äËÇ/

อายุ 31-36 เดือน

เกณฑพฒั นาการตามวัย DSPM ยืนขาเดียว 1 วนิ าที
ดา นการเคลื่อนไหว
(Gross Motor)

กลา มเนือ้ ทีใ่ ช มอื แขน ไหล ลำตัว ขา
รปู แบบการสง เสริม - ขา มแมน ำ้ โดยใชผ า หรอื เสอ่ื กวา ง 12 นว้ิ ใหเ ดก็ วง่ิ แลว
กระโดดขาม คอ ยๆ เพิม่ เปน 24 นิ้ว
อุปกรณท ี่ใช - เตะลกู โปง เขา ประตู
ขอ ควรระวงั - เดินทาสตั ว เชน เปด หมา และทำเสยี ง
- เลน ตามโปรแกรม คิดสเ ลน เลน (11 ฐาน)
คิดสเลนเลน (11 ฐาน)
- การหกลม
- ยานพาหนะในทอ งถนน

20

(3) ÇÑÂ 3-5 »‚

เดก็ วยั นจ้ี ะมคี วามสามารถในการวง่ิ กระโดด ปน ปา ย และเตะลกู บอลไดด ี
ขึ้น บางคนจะเริ่มมีความชอบในการเลนในรูปแบบของชนิดกีฬา เชน
เตะฟุตบอล วิ่งแขงขัน วายนำ้
ควรใหมีการเคลื่อนไหวกลามเนื้อมัดใหญอยางตอเนื่อง ดวยระดับความ
หนักของกิจกรรมแบบปานกลาง และ/หรือ หนักมาก อยางนอย 180
นาทีตอวัน โดยไมจำเปนตองมีติดตอกันตลอด แตแบงชวงใหกระจาย
ตลอดท้งั วันได อยา งนอ ย 10 นาทตี อ ครง้ั
ควรสง เสรมิ การสรา งความแขง็ แรงของกลา มเนอ้ื ผา นการเคลอ่ื นไหวและ
การเลน
ควรจะปลอยใหเด็กเลนตามความชอบ โดยไมเนนใหเลนในรูปแบบ
การฝก ฝนหรอื เลนกีฬาที่มกี ติกาหรือเนนผลแพช นะ
ควรหยดุ กจิ กรรม หากเดก็ แสดงอาการออ นเพลยี มากจากการเลน รวมทง้ั
ควรใหเ ดก็ ดื่มน้ำใหเ พยี งพอ และดูแลความปลอดภัยในขณะเลน ดว ย

21

¡µÔ¨ÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇàÔ ¤ÊÓÃËÒÐÃËѺÏ à´»Ù ç¡áº3º-¡5ÒÃ»à‚¤Åè×͹äËÇ/

อายุ 3-4 ป

เกณฑพ ัฒนาการตามวยั DSPM - ข้นึ ลงบันไดสลบั เทา
ดานการเคลอื่ นไหว โดยใชมือจับราวบนั ได
(Gross Motor) - วิง่ และหยุด โดยไมลม
- กระโดดขาเดยี วอยกู ับที่
- รับลูกบอลดวยมือและลำตัว

กลา มเน้ือทใ่ี ช มอื แขน ไหล ลำตวั ขา
รปู แบบการสง เสรมิ - ฝกข้นึ ลงบนั ได
- พาออกไปวิ่งขา งนอกสถานที่ หรือในอาคารทม่ี ที ่ีวาง
อุปกรณท ่ีใช - โยนลกู บอลใหเ ดก็
ขอ ควรระวงั - เดนิ สวนสนามตามจังหวะกลอง
- กระโดดสองขาแบบจิงโจ
- โยนลกู บอลลงตะกรา
- เปดเพลง และเตนตามจังหวะ และปดเพลงเปนระยะ
เพ่ือใหเดก็ หยุดนิง่ และเปด เพลงตอ
- จดั ฐานการเลนใหเ ดก็
--- บลสูกถนั าบไนดอทลวี่ า ง
- ระวงั การตกบนั ได
- จดั ของใหเ ปน ระเบยี บเรยี บรอ ย เพอ่ื ปอ งกนั การสะดดุ
หกลม

22

µ¡¨ÔÒáÒçÃáÁÊ·´Ò§§¡¡ÒÒÃÂÇàÔ ¤ÊÓÃËÒÐÃËºÑ Ã à´Ù»ç¡áº3º-¡5ÒÃ»à‚¤Åè×͹äËÇ/

อายุ 4-5 ป

เกณฑพ ัฒนาการตามวยั DSPM - ข้ึนลงบนั ไดสลบั เทา
ดานการเคลื่อนไหว โดยไมตองใชม ือจบั ราวบนั ได
(Gross Motor) - ว่ิงออ มหลกั โดยไมช น
- กระโดดขาเดยี วอยกู ับที่
อยา งตอ เนอ่ื ง
- รบั ลกู บอลดว ยมือทั้งสอง

กลา มเนือ้ ท่ีใช มอื แขน ไหล ลำตัว ขา
รูปแบบการสงเสริม - วิง่ ซิกแซก
- ปาบอลไกล
อปุ กรณท่ีใช - โยนบอลไปมา
ขอควรระวัง - จม้ิ ลูกโปงไมใ หต ก
- แปะแข็ง
- Ribbon dance ใชริบบิ้นยาว 6 ฟุต ทำทาตางๆ เชน
วงกลม ข้ึนลง เลขแปด
- จำลองทาสัตว
- จดั ฐานการเลนใหเ ด็ก
--- สบลูกถันาบไนดอทล่วี า ง

ระวงั การสะดุดหกลม

23

¢ŒÍá¹Ð¹Ó¡Òù͹ËÅѺ

การนอนหลับสงผลตอการหลั่งฮอรโมนที่ชวยใหรางกายเจริญเติบโต (Growth Hormone)
หากมีการนอนหลับที่เหมาะสมตั้งแตยังเล็ก จะทำใหมีสวนสูงที่เพิ่มขึ้นอยางเต็มศักยภาพได
เดก็ ในแตล ะชว งวยั ตอ งการการนอนหลบั ทแ่ี ตกตางกัน โดยสรปุ ดังน้ี

3 เดือนแรก นอน 14-17 ชว่ั โมง ตอ วนั
4 เดือน-1 ป นอน 12-15 ชั่วโมง ตอวัน
แบงเปน 4 คาบ ตอ วนั และเร่มิ ฝก นอนตอนกลางคืน ใหยาวนาน
1-2 ป ขึ้น โดยจัดสภาพแวดลอมการนอนใหมีความมืดและเงียบ และ
ลดจำนวนม้ือการกนิ นมตอนกลางคนื ลง
นอน 11-14 ชว่ั โมง ตอวนั
อาจแบง เปนนอนกลางวนั 2 คาบ เชน เชา และบา ย

3-5 ป นอน 10-13 ชวั่ โมง ตอ วัน
อาจแบงเปนนอนกลางวัน 1 คาบ ชวงบายในเด็กทารก ควรใหเ ดก็
นอนหงาย หรอื ตะแคง การนอนคว่ำอาจเกดิ การกดทับปากและ
จมกู ได

ÇÔ¸ÊÕ ÃŒÒ§ÊØ¢¹ÔÊÂÑ ã¹¡Òù͹·Õ´è Õ

กำหนดเวลาเขาและ จัดหองนอนใหด ูผอ นคลาย ไมใหเด็กดื่มเครื่องดื่ม
เวลาตื่นใหเปนเวลา และสงบ ไมม ีโทรทศั นแ ละ หรือขนมที่มีกาเฟอีน
ทสี่ มำ่ เสมอ คอมพิวเตอรในหอ งนอน เชน นำ้ อดั ลม ลกู อมกาแฟ
ช็อกโกแลต และชา
24

ไมใหเด็กนอนชวง การจัดสภาพแวดลอ ม ผูปกครองควรทำกิจกรรม
กลางวันมากเกินไป ในหอ งนอนใหถ ูก เบาๆ ในขณะเขา นอนกบั เดก็
และไมใหเด็กหลับ สุขลกั ษณะ จะทำให เชน การเลานิทาน
ในชว งเย็น เดก็ รสู กึ อยากเขานอน รองเพลงกลอม เพื่อสราง
เชน เปดไฟแสงสลัว ความสัมพันธระหวางเด็ก
เปด เพลงคลอเบาๆ และผปู กครอง และเพอ่ื ความ
ทีน่ อนนมุ ๆ มีท่กี ั้น รูสึกปลอดภัย อันจะชวย
ปอ งกันการตกเตียง สง ผลตอ การนอนหลับทด่ี ี

á·¹Òǧ¡·ÒÒ§¡ãËÒŒ»Ã¨ÅÑ´¡Í¨Ô ´¡ÃÀÃÁÑÂ

เดก็ ปฐมวยั ยังมีความเปราะบางทางสภาพรางกาย จงึ ตอ งระวังเร่ืองการ
ดูแลความปลอดภยั ของสถานทแ่ี ละอุปกรณใ หส ะอาด และไมเ ปน อนั ตราย

การจัดสถานที่และอปุ กรณ หามเขยา
และการดแู ลอยา งใกลช ิดเพือ่ ความ หรอื โยนตวั เพราะอาจเกิดอนั ตรายตอ
ปลอดภยั ไดแก ใหเลน บรเิ วณพน้ื เรียบ สมองเด็กได
สนามหญานุม หรือมีแผนกนั ล่ืนลม
ไมมขี องมีคม ไมมปี ลกั๊ ไฟ ไมใกลกบั
แหลง น้ำมากเกินไป

ควบคมุ อณุ หภูมิ ระวังเร่ืองการตกเตยี งหรือเปล
ไมใ หห นาวหรือรอนเกินไป ไมใหโ ดน ใหม ซี ร่ี าวกนั ตกหา งกนั ไมเ กนิ 6 เซนตเิ มตร
แดดจาเปนเวลานาน และใหดื่มน้ำ ทกุ ดานมุมเสา ไมม สี วนย่ืนเกนิ กวา
ใหเ พียงพอ 1.5 มิลลเิ มตร เบาะทีน่ อนหางจากซี่ราว
แตล ะดา นไมเกินดานละ 3 เซนติเมตร

25

µÇÑ ÍÂÒ‹ § ¹µÒÇÑÌ́¡ÂÒ‹Òª§ÕÇµÔ ¹ÊÒ‹§ÌàÊ¡ ÃÒÁÔªÇÕ¡Ôµ¨Ô Ê¡§‹ÃàÃÊÁ÷ÁÔ Ò¡§Ô¨¡¡ÒÃÂÃÁ·Ò§¡ÒÂ
ÊíÒËÃѺഡç ÊáÃÒí Ë¡àáºÑ Ô´à´-¡ç á1á»à‚ ¡Ô´ - 1 »‚

20:00 น. น2อ0น:0ห0ล-ับ21:00 น. นอนหล
19:00-20:00 น. ก1ิจ9ก:ร0ร0ม-2เบ0า:0ๆ0 น. กิจกรรมเบาๆ
เชน เลานิทาน เลนเตชัวนตเอลาสนวิทดามนนตเล นตัวตอ สวดมนต

16.00-19.00 น. ผ1ูป6ก.0ค0รอ-1ง9พ.0าเ0ด็กน. ผูปกครองพาเด็ก
ทํางานบาน รดน้ําตทนําไงมานทบําากนับขราดวน้ําตนไม ทํากับขาว
จายตลาด หรือพาเจดา็กยเตลลนาทดี่สวหนรสือาพธาาเรดณ็กเะลนท่ีสวนสาธารณะ
นอกบานดวยกิจกรนรอมกเบดาินนวด่ิงวเยลกนิจกรรม เดิน วิ่งเลน
วิ่งไลจับ เลนเคร่ืองวเลิ่งไนลจปับนจเลักนรยเคารน่ืองเลน ปนจักรยาน

รับประทานอาหารรเยับ็นปรอะาทบานนํ้าอาหารเย็น อาบน้ํา
ดื่มนม แปรงฟน ด่ืมนม แปรงฟน

15:30-16:00 น. ฟ1ง5น:ิท30าน-16เล:0น0ขอนง.เฟลนงนิทาน เลนของเลน

14:00-15:30 น.1ก4ิจ:0ก0ร-ร1ม5ช:3ว0งบนา.ย กิจกรรมชวงบาย

26 26

*ออกแบบขึ้นเพื่อเปนตัวอยางกิจกรรม
เพ่ือใหมีระดับกิจกรรมทางกายท่ีเพียงพอ
สามารถปรับเปล่ียนใหสอดคลองกับบริบท
ชีวิตประจําวัน
06:00-07:00 น. ต0ื่น6น:0อ0น-07:00 น. ตื่นนอน
เดินเลน อาบนํ้า แปเดรินงฟเลนน อาบน้ํา แปรงฟน
07:00-08:00 น. 07:00-08:00 น.
รับประทานอาหารรเชับาประทานอาหารเชา
08:00-09:00 ว่ิงเล0น8:00-09:00 ว่ิงเลน

09:00-10:30 นอน0ห9ล:0ับ0-10:30 นอนหลับ

10.30-11.30 เลนข1อ0ง.3เล0น-1ว1ิ่ง.3เล0นเลนของเลน ว่ิงเลน

11:30-12:30 น. 11:30-12:30 น.
รับประทานอาหารรกับลปางรวะันทานอาหารกลางวัน
ดื่มนม แปรงฟน ดื่มนม แปรงฟน

30-14:00 น. 1น2อ:3น0ห-1ล4ับ:00 น. นอนหลับ 27

27

µÇÑ Í‹ҧ µ¹ÇÑÒÍÌ¡ ‹Ò§ªÇÕ ¹ÔµÒÊÌ‹§¡ àÊÒêÔÁÇÕ Ôµ¡Ê¨Ô ¡‹§àÃÊÃÃÁÁÔ ·¡Ò¨Ô §¡¡ÃÒÃÂÁ·Ò§¡ÒÂ
ÊÒí ËÃѺà´Ê¡ç ÒíÍËÒúÑØ 1à´-5¡ç ͻ҂ ÂØ 1-5 »‚

20:00-21:00 น2.0น:0อ0น-ห21ล:ับ00 น. นอนหลับ
19:00-20:00 น1.9ก:0ิจ0ก-ร2ร0ม:0เบ0านๆ. กิจกรรมเบาๆ
เชน เลานิทาน เชลนตเัวลตานอิทสาวนดมเลนนตต ัวตอ สวดมนต

16.00-19.00 น1.6ผ.0ูป0ก-ค1ร9อ.0ง0พานเ.ดผ็กูปกครองพาเด็ก
ทํางานบาน รดนทํ้าตงานนไมบาทนํากรดับนข้ํา ตวนไม ทํากับขาว
จายตลาด หรือพจายเดต็กลเาลดนทห่ีสรือวนพสาเาดธ็กาเรลณนะที่สวนสาธารณะ
นอกบานดวยกิจนกอรกรบมานเดดินวยวกิ่งเิจลกนรรม เดิน วิ่งเลน
ว่ิงไลจับ เลนเครวื่อิงไงลเลจนับ ปเลนนจเักครยื่อางนเลน ปนจักรยาน

รับประทานอาหราับรปเยร็นะทอาานบอนาํ้าหารเย็น อาบนํ้า
ด่ืมนม แปรงฟนด่ืมนม แปรงฟน

15:30-16:00 น1.5เ:ด3ิน0ท-1า6ง:ก0ล0ับนจ.าเกดโินรงทเารงียกนลับจากโรงเรียน
หากเปนไปไดสงหเาสกรเิมปในหไเปดินไดกสลงับเสบราิมนใหเดินกลับบาน
กับผูปกครอง กับผูปกครอง
14:00-15:301น4:.0ก0ิจ-1ก5ร:ร3ม0ชนวง. บากยิจกรรมชวงบาย

28 28

*ออกแบบขึ้นเพื่อเปนตัวอยางกิจกรรม
เพ่ือใหมีระดับกิจกรรมทางกายท่ีเพียงพอ
สามารถปรับเปล่ียนใหสอดคลองกับบริบท
ชีวิตประจําวัน

06:00-07:00 น0.6ต:0่ืน0น-อ0น7:00 น. ต่ืนนอน
เดินเลน อาบนํ้าเดแินปเรลงนฟอนาบนํ้า แปรงฟน

07:00-08:00 น0.7:00-08:00 น.
รับประทานอาหราับรปเชราะทานอาหารเชา

08:00-08:30 น0.8เ:ด0ิน0ท-0า8ง:ไ3ป0โรนง.เรเียดนิ ทางไปโรงเรียน
หากเปนไปไดสงหเาสกรเิมปในหไเปดินไดไสปงโรเสงรเริมียในหเดินไปโรงเรียน
กับผูปกครอง กับผูปกครอง

08:30-11:30 น0.8ท:3ํา0ก-ิจ1ก1ร:3รม0หนน.าทเสํากาธิจงกรรมหนาเสาธง
กิจกรรมเคลื่อนกไหิจวกรารงมกเาคยลื่อนไหวรางกาย
กิจกรรมรอง/เตกนิจปกรระรกมอรบอเงพ/เลตงนประกอบเพลง
เตนรํา เกมการลเตะนเลรนําทเก้ังใมชก ารละเลน
และไมใชอุปกรณท้ัง ใเปชแนลตะนไมใชอุปกรณ

11:30-12:30 น1.1:30-12:30 น.
รับประทานอาหราับรปกรละาทงวาันอาหารกลางวัน
ดื่มนม แปรงฟนด่ืมนม แปรงฟน

12:30-14:00 น1.2:3น0อ-1น4ห:0ล0ับ น. นอนหลับ 29

29

µÇÑ Í‹ҧ ¡ÒÃàÅ‹¹¢Í§à´ç¡»°ÁÇÑ áÃ¡à¡´Ô - 1 »‚

กำ บบี เขยาของเลน ยกคอ/ชูคอ

หรอื ผูปกนคง่ั รใอชมงชือว คย้ำประคอง นั่งหลังตรง เอย้ี วตวั เลนของเลน

เกาะเดนิ / เดนิ เลน 30 เลนเครือ่ ชงวเลยนปโรดะยคมอีผงปู กครอง

áµÅÑÇÐÍÂÇÒ‹ÂÑ §¡Í‹ ¡¹ÒàÃÃàÕÂŹ¹‹ ¢3Í-§5ÇÑ»‚ 1-3 »‚

วา ยนำ้ /เลน น้ำ เลเนชโนดยเปไมดใเชพอลปุ งกเตรนณ

ทำงานบา กนวาเชดน บารนดนำ้ ตนไม เดนิ ไปโรงเรยี นกบั ผปู กครอง

เชนกมาารกลาะนเลกน ลพวย้นื บงาูกนนิ หาง เลน เคร่อื งเลน เดก็ กลางแจง

31

µÑÇÍ‹ҧ û٠Ẻ¡Ô¨¡ÃÃÁ
“¤´Ô ʏàÅ‹¹àÅ‹¹ (11 °Ò¹)”

กจิ กรรม “คดิ สเ ลนเลน (11 ฐาน)” เหมาะสำหรับ
เดก็ วยั 2-3 ปข น้ึ ไป เพอ่ื พฒั นากลา มเนอ้ื ไดส มกบั วยั ใชห ลกั การ
ใหสามารถนำไปใชไดจริง สอดคลองกับบริบท สะดวก งาย
และมีคาใชจายนอย เหมาะสำหรับผูปกครองที่ตองการจัด
รูปแบบการเลนในบา น และครพู ีเ่ ลี้ยงทส่ี ถานดแู ลเดก็ เล็ก

การออกแบบผานการทบทวนหลักฐานทางวิชาการทั้งในและตางประเทศ พิจารณา
ตามเกณฑก ารเฝา ระวังและสง เสรมิ พฒั นาการเดก็ ปฐมวยั (DSPM) ตามชว งอายุ ของกระทรวง
สาธารณสขุ และการระดมสมองของนกั วชิ าการ กองกจิ กรรมทางกายเพอ่ื สขุ ภาพ โดยสามารถ
เลอื กฐาน และประยกุ ตก ิจกรรม/อุปกรณ/ สถานท่ี ตามบริบทพ้ืนท่ี

ฐานที่ ฐานที่

วิ่งฝก กำลงั วิหกเหนิ ลม

วตั ถปุ ระส1ค2ขไงห..อวคลาพพง มเกััฒฒวแลยี นนขานาาม็งเสรแเลนะรมอื บงือ้รดขรบแถาหลภาะายคพใจวดแาา มลนทะนทาน ขววธิัตอเีถแลุปนน ระ:ะนสำว12แกแ12ค6จงง่ิ ขข....0นลลจค-ง็นกพพวาาอถ7แกามรงึงัฒฒั 0ขรงจวตจเกนงนนาดุยดุวัเซรื้อเาาสแสลรวแนสสขงูมล่นิ้ิำยลไมมตาตะตสมหะรริเนคัวดุมเทารรก)อวงตถถรอนิากรภภงมมันตาา3กทปวัพพ0รนรดดว(เกะทยซาา มลนนาซนาานาคคตณมยขววิเเมาาอขนตมมงว้อื รา
วขิธอ ีเแลนน ะน: วำพ1่ิง0ืน้จาทเกมี่วจต่ิงุดตรเอ รง่ิมเรตียนบไปไถมงึ ขรระุขยระะท่กี ำหนด

32

ฐานที่ ฐานท่ี

กบกระโดด อโุ มงคหรรษา

วัตถปุ ระส1(แคก2งกข..ลลคล็พพงาอ าแมงฒััฒมรตเเนนนงัวนือ้าาแ้ือทสสขลรมมาแะงรรขคตรรนววัถถาภภขแมาาาลทพพะลนดดพำทาาตลนนาวัังนคค) ขววาาอมมง วตั ถุประสพคกงลวคฒั าา นมมาเทนสนมื้อทแรรขาถนนภแไาหลพละดคา วนาคมวอาอมนแตขัว็งแขรองง
วธิ เี ลน : ใกสหอนั เ งดจขก็นากถรงึหะจรโุดอืดสขด้ินาไปเสดขดุ ยี า วโงดกหย็ไนดกา รตะอ โเดนดอ่ื ง วิธีเลน : ใอหกี เดด็กาคนลหานน่ึงไปตามทอจากดา นหนง่ึ ไป
ขอแนะนำพ้นื ท่ีวงิ่ ตอ งเรยี บ ไมขรขุ ระ ขอ แนะนำ128เกพ.0.รือ่ะ-ทถ1ปแาอ 0เทอทป0งกรนกเหงซทนักรนออลือตเนัมวหเิ ิ่งตเมลสชรต็กนนารขผยอยาทบศาอ่ี วูนทายจอ2กเคกเลวมิดารตจงมราปยี กรากะงามหรามุ ณ

33

ฐานที่

ฐานที่ ปนข้ึนบันได สไลเดอร

ปน เขาหิมาลยั วัตถุประส21(แงกข..คล็งพพ าแัฒัฒมรเงนนนขาา้ืออสสงมมแกรรขลรรนาถถมภภขเาาานพพอื้ลดดแำาาตขนนวันคก) ไาวหราลทมรขงาตัว
วธิ ีเลน : 1ใหเเมดตก็ รปแน ลขะนึ้ นบั่งันสไไดลคดวต าัวมลสงงูมไามเกนิ
วัตถุประสแ1ขเ2งลข..อคอื ง็พพง ดแกัฒัฒรลงนนา าามคสรเวนะมาบอื้รมแรบทถขหนภนาทายไพาใหจนดลแา แลนละคะไวหอาลอมเนวตียัวน ขอ แนะนำบไมันเกไดินสูง2ไมเมเกตนิร 1 เมตร ทสี่ ไลดย าว
วิธีเลน : ดดใหาา เนนดหล็กานปงงึ่ นข้นึปดายา นไปบตนามแเลชะือลกงตไปาขยาังยอจีกาก
ขอ แนะนำ1มเ2กพ..รเี ชอ่ืะรขอืปาแอกวทอบไถงกขตกักหอส เนั รปงูงอทือน 1นัวอ ตง่ิตคเามชรวขนตารายรมยทยีสกอ่ีา่ีเวหงาามจลงาเ่ยี ก1ยมิด.ึด5กขเาอมรบตร

34

ฐานที่

กระโดดควา ฝน

วัตถุประสข1แท2งข.อ.รค็งพงงพ แตกฒััฒรัวลงนาน(ามกคาสเลวสนมาาม้อืรมมรแรทเรนถขนถภน้อื ทภาแไาาพหขนพดลนดาแ นขาขลนาคาะวกพลาาลำมรงัตัว)

วิธีเลน : ใทหลีเดะ็กลกูกรสะลโบัดกดันใชไมปอืมแาตจนะลคกูรบบอล ฐานท่ี
ขอ แนะนำ11420...7-เเ0ช5ส-อื0า2แกเลเซหมะนอ ตคตยราเิลมนกู ตสบรูงอปลรยะามวาปณระมาณ
วางไขในตะกรา

วัตถุประสก2ไ1งห..าคลรพพ ม ัฒัฒอนนง/าากรราะะรบบวบบัดกปรลระะายมสะเานท้อื สมมั ือผสัแขน

วธิ ีเลน : วโหายนงนตาใกะสกรต ะระดา กเารรนียา งแกลันะเใปหน เดแก็ถวจตบั อลนกู หบรอือล
ขอแนะนำ1132.0..5ตร0เะซะ-ย2กนะ.รต5หา ิเ0มกางวตเมจารตงาปกรจระุดมยาืนณประมาณ

35

ฐานท่ี

ฐานท่ี ยิงประตสู ฝู น

เทาคูส ูใจกลาง วตั ถุประสกแ12งข..าครง็พพ แมฒัฒั รองนนงข/าาอกสรงาะมกรบรวลรบัดาถปรมภระเานะยพส้ือะดาขทาานสคัมวผาสั ม
วธิ เี ลน : ใหเดก็ เรม่ิ ตนเตะลูกบอลใหเ ขาประตู
วัตถปุ ระสขแคแ12งขข..อลคพ็งนพอง ฒัแกงฒั ขรตลนงนาวัาาามคสลแสเวมำลนมาตระ้ือรมรวัทขรทถ)รถาภนงภาตทาพวัาพดน(ดกา าแนลนลาคคมะววพเานามลมอ้ื ัง
วิธีเลน : ใยหาเ งดจ็กนกครระบโดดเทา คไู ปที่วงกลม ขอแนะนำ1กป2..วราเระสงะมายา1ปะณรเเมตะ1ตะต.จ5รูส0ดุงู -เ5ร3ิม่0เหมเซาตงนรจตาเิ กมปตรระตู
ขอแนะนำใ4ปช0รว-ะง6มก0าลณเมซพน1ลต5าเิ-ม3สต0ตริกเซวรนาศั งตมหิเีปมา ตรงกะรมนั าณ

36

ฐานที่

กระโดดควาฝน

วัตถุประสเแ1ก2งวข..ลคยี ง็พพานแมฒััฒเรเลนงนนอื อ้ืาาคดสรขวะมาาบรมรบทถหนภาทายาพในจดขแา อลนงะคไวหาลม
วธิ เี ลน : ใบทหอีห่เดลาก็งในอวง่ิอฐจากานไกปทจป่ี ดุ1รเ0ะร)มมิ่ ไาป(ณจเสุด1นท0บี่ย-ืนอ15กเตรเะะมยตะร
ขอแนะนำพ้ืนที่วิง่ ควรเปนพ้นื เรียบ

37

º·ÊûØ

ผจู ดั ทำ เช่ือเสมอมาวา “เด็กเกิดมาเพ่ือเคลอ่ื นไหว” แนวทางการมีกจิ กรรมทางกาย
การลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง และการนอนหลับสำหรับเด็กปฐมวัยเลมนี้ ไดรับการจัดทำขึ้น
เพื่อเสนอแนวทางการสงเสริมกิจกรรมทางกายของเด็กปฐมวัย ใหกับผูเกี่ยวของ ไมวาจะเปน
ผกู ำหนดนโยบายสขุ ภาพ การศกึ ษา ผดู แู ลเดก็ คณุ ครู รวมถงึ ผปู กครอง ไดต ระหนกั ถงึ ความสำคญั
และสง เสรมิ การมกี จิ กรรมทางกายใหก บั เดก็ ปฐมวยั อนั เปน วยั ทม่ี คี วามสำคญั ในการเจรญิ เตบิ โต
เปน ผูใ หญทม่ี ีคณุ ภาพของสังคม

การสง เสรมิ กจิ กรรมทางกายของเดก็ วยั น้ี ผใู หญร อบตวั คอื ปจ จยั สำคญั ทง้ั การกระตนุ
พฤติกรรม การสรางสภาพแวดลอมใหจูงใจและเอื้อใหเด็กมีกิจกรรมทางกาย รวมถึงการจำกัด
การเขา ถงึ สภาพแวดลอ มทเ่ี ปน อปุ สรรคตอ การมกี จิ กรรมทางกายดว ย ทง้ั นพ้ี งึ ระลกึ วา ธรรมชาติ
เดก็ วยั น้ี คอื การเลน เพอ่ื ความสนกุ เพอ่ื ความภาคภมู ใิ จในทกั ษะการเคลอ่ื นไหวรา งกายของตนเอง
เพ่ือพฒั นาการทางรา งกาย สมอง จติ ใจ และสงั คม

ผูจัดทำ และผูที่เกี่ยวของกับการสงเสริมกิจกรรมทางกายในกลุมเด็กปฐมวัยหวังวา
เด็กปฐมวัยจะมีระดับกิจกรรมทางกายที่มากขึ้น ทั้งนี้ การเขาใจและการใสใจของผูปกครอง
ที่จะสงเสริมและสนับสนุนใหเด็กมีกิจกรรมทางกายนับเปนสิ่งสำคัญเปนอยางยิ่ง เพราะผูใหญ
คือโลกทั้งใบของเด็กวัยนี้ และสุดทายนี้ ขอฝากถึงผูอานวา “กิจกรรมทางกาย สามารถทำได
ทกุ วัย ทกุ ที่ ทกุ เวลา และทำนอ ยดกี วา ไมท ำ”

38

àÍ¡ÊÒÃ͌ҧͧÔ

• กองออกกำลังกายเพอ่ื สุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . 2546. ขอแนะนำการออกกำลงั กาย
สำหรบั เด็ก (อายุ 2-12 ป). นนทบุร.ี https://app.box.com/s/mfgeumlkjh775xklrjnx.
• กองออกกำลงั กายเพอ่ื สุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . 2546. การออกกำลงั กายสำหรับเด็ก.
นนทบุรี. https://app.box.com/s/vekmliq6clpq93pcjkzv.
• สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร. 2552. รปู แบบการจดั กจิ กรรมการเรียนรู
สำหรับเด็กปฐมวัยอายุ 3-5 ป ตามสมรรถนะของเดก็ ปฐมวยั ในการพัฒนาตามวยั . สบื คน จาก
http://www.onec.go.th/onec_backoffice/uploads/Book/427-file.pdf. เม่อื วนั ที่ 2 ธนั วาคม
2559.
• สำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ. 2552. สมรรถนะของเด็กปฐมวยั
ในการพฒั นาตามวัย 0-3 ป: แนวแนะสำหรับผดู แู ลเดก็ ครู และอาจารย. สืบคนจาก
http://www.onec.go.th/onec_backoffice/uploads/Book/426-file.pdf. เมือ่ วันท่ี 2 ธันวาคม
2559.
• สำนกั งานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร. 2552. สมรรถนะของเดก็ ปฐมวัย
ในการพฒั นาตามวัย 3-5 ป: แนวแนะสำหรบั ผูดแู ลเดก็ ครู และอาจารย. สืบคน จาก
http://www.onec.go.th/onec_backoffice/uploads/Book/423-file.pdf. เม่อื วันที่ 2 ธันวาคม
2559.
• กระทรวงสาธารณสุข. 2560. แบบทดสอบ DSPM ของกระทรวงสาธารณสขุ ชว ง 2 ป ที่ผานมา
(ตลุ าคม 2557 ถึงมกราคม 2560). (อดั สำเนา).
• Australia Government. Department of Health. Australia’s Physical Activity and
Sedentary Behavior Guidelines: Move and Play Every Day. National Physical Activity
Recommendations for Children 0-5 Years.
• Ages & Stages Learning Activities. 2004. Elizabeth Twombly and Ginger Fink. Paul H.
Brookes Publishing Co., Baltimore, Maryland.
• Council for the Curriculum examinations and assessment (CCEA). DEVELOPING
FUNDAMENTAL MOVEMENT SKILLS. Retrieved from http://ccea.org.uk/sites/default/
files/docs/curriculum/area_of_learning/physical_education/FMS_teacher_guide.pdf.
January 2017.
• Department of Health, Physical Activity, Health Improvement and Protection. 2011.
Start Active, Stay Active: A report on physical activity from the four home countries’
Chief Medical Officers. London.
• National Sleep Foundation. HOW MUCH SLEEP DO WE REALLY NEED?. Retrieved from
https://sleepfoundation.org/how-sleep-works/how-much-sleep-do-we-really-need.
May 2017.

39

ÃÒ¹ÒÁ·Õ»è Ã¡Ö ÉÒ¼ÙàŒ ªèÕÂǪÒÞ
´ÒŒ ¹¡Ô¨¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂ

㹡ÅØ‹Áà´¡ç »°ÁÇÑ (ááà¡Ô´ - 5 »)‚

นายแพทยธ รี ชยั บญุ ยะลพี รรณ สถาบนั พัฒนาอนามยั เด็กแหง ชาติ
นายแพทยอ ด๊ี ลอประยรู สถาบนั เวชศาสตรการกีฬาและออกกำลงั กายกรุงเทพ
ดร.นายแพทยไพโรจน เสานว ม สำนักงานกองทุนสนับสนนุ การสรางเสรมิ สุขภาพ
นายแพทยฐติ กิ ร โตโพธิ์ไทย กองกิจกรรมทางกายเพ่อื สุขภาพ กรมอนามัย
นายแพทยส มบูรณ หทยั อยสู ุข สถาบันแหง ชาติเพอื่ การพฒั นาเด็กและครอบครวั
มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล
แพทยหญงิ มาริสา ทศมาศวรกุล โรงพยาบาลกลาง
แพทยห ญิงณิชา ทัศนช าญชัย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล
คณุ นิรมล ราศรี สำนกั งานกองทนุ สนบั สนุนการสรางเสรมิ สขุ ภาพ
คณุ อรณา จันทรศริ ิ สำนักงานพฒั นานโยบายสขุ ภาพระหวา งประเทศ
ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.เมตตา ปนทอง วิทยาลยั วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยีการกีฬา
มหาวทิ ยาลยั มหิดล
คณุ จริ าวฒั น ปรัตถกรกุล วิทยาลยั วทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยกี ารกีฬา
มหาวทิ ยาลัยมหิดล
คุณพิมพร สรุ กิตติดำรง สำนกั งานรบั รองมาตรฐานและประเมนิ คณุ ภาพการศกึ ษา
คณุ กิตมิ า พวั พฒั นกุล สถาบนั พัฒนาอนามัยเดก็ แหง ชาติ
คุณพรทิพย วรวชิ ญ สถาบันพฒั นาอนามัยเดก็ แหงชาติ
คณุ ภัคพิราพร สขุ แกว ชยั วภิ คั สถาบนั พัฒนาอนามยั เด็กแหง ชาติ
คุณพชร ชนิ สหี  คณะวทิ ยาศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั จนั ทรเกษม

40





¡Í§¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§¡ÒÂà¾×èÍ梯 ÀÒ¾ ¡ÃÁ͹ÒÁÑÂ
ÊÒí ¹¡Ñ §Ò¹¾Ñ²¹Ò¹âºÒÂ梯 ÀÒ¾ÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È
ÊÒí ¹¡Ñ §Ò¹¡Í§·Ø¹Ê¹ÑºÊ¹¹Ø ¡ÒÃÊÌҧàÊÃÁÔ ÊØ¢ÀÒ¾