คู่มือการจัดทำแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการศึกษา

คู่มือ การจัดทำ แผนยุทธศาสตร์ พัฒนาการศึกษา นายจีระวัฒน์ อินทำ นักวิเคราะห์นห์ โยบายและแผนปฏิบัติการ กลุ่มนโยบายและแผน A M A N U A L F O R P R E P A R I N G E D U C A T I O N A L S T R A T E G I C P L A N S สำสำสำสำนันันักนังานศึศึศึกศึษาธิธิธิกธิารจัจัจังจัหวัวัวัดวัน่น่น่าน่น สำสำสำสำนันันักนังานปลัลัลัดลักระทรวงศึศึศึกศึษาธิธิธิกธิาร กระทรวงศึศึศึกศึษาธิธิธิกธิาร

ก คํานํา เนื่องดวยคําสั่งหัวหนาคณะรักษาความสงบแหงชาติ ที่ 19/2559 เรื่อง การขับเคลื่อนการ ปฏิรูปการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการในภูมิภาคขอ 7 กําหนดใหคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด มีอํานาจหนาที่ในการกําหนดยุทธศาสตร แนวทางการจัดการศึกษา และการสงเสริมสนับสนุนการจัดการศึกษาทุก ระดับและทุกประเภท ประสานสงเสริมการบริหารและการจัดการศึกษาขององคกรปกครองสวนทองถิ่น รวมทั้ง สงเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษาของบุคคล ครอบครัว องคกรชุมชน องคกรเอกชน องคกรวิชาชีพ สถาบัน ศาสนาสถานประกอบการและสถานบันสังคมอื่นจัดการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลายและพิจารณาและใหความ เห็นชอบแผนพัฒนาการศึกษาของจังหวัด ในการนี้สํานักงานศึกษาธิการจังหวัดนานพิจารณาเห็นวาการจัดทําเอกสารคูมือการจัดทําแผน ยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษา ของสํานักงานศึกษาธิการจังหวัดนาน จะเปนประโยชนอยางยิ่งในการใชเปนแนวทาง ในการนําเสนอกรอบทิศทางการพัฒนาการศึกษาจังหวัด ภายใตคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.) รวมทั้ง การจัดทําขอเสนอแผนงาน/โครงการใหสอดคลองกับกรอบทิศทางของยุทธศาสตรชาติและแผนการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2561-2580 นายจีระวัฒนอินทาํ นักวิเคราะหนโยบายและแผนปฏิบัติการ ๓๑ มีนาคม ๒๕๖๖

ข สารบัญ หนา คํานํา ก บทที่ 1 การทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด ๑ บทที่ 2 ขั้นตอนและวิธีการจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด ๓ บทที่ 3 แนวทางการจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป ๒๓ ภาคผนวก ๓๐

๑ บทที่ 1 การจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด การจัดทําแผนยุทธศาสตร คําสั่งหัวหนาคณะรักษาความสงบแหงชาติ ที่ 19/2559 เรื่องการขับเคลื่อนการปฏิรูปการศึกษา ของกระทรวงศึกษาธิการในภูมิภาคขอ ๗ กําหนดใหคณะกรรมการศกึษาธิการจังหวัด มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับ แผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด การกําหนดยุทธศาสตรแนวทางการจัดการศึกษา และการสงเสริมสนับสนนุการ จัดการศึกษาทุกระดับและทุกประเภท ประสานสงเสริมการบริหารจัดการศึกษาขององคกรปกครองสวน ทองถิ่น รวมทั้งสงเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษาของบุคคล ครอบครัว องคกรชุมชน องคกรเอกชน องคกรวิชาชีพ สถาบันศาสนาสถานประกอบการและสถานบันสังคมอื่นจัดการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลาย และพิจารณาใหความเห็นชอบแผนพัฒนาการศึกษาของจังหวัด และขอ 11 ปฏิบัติภารกิจตามนโยบายของ กระทรวงศึกษาธิการหรือตามท่ีไดรับมอบหมายรวมทั้งปฏิบัติภารกิจเกี่ยวกับราชการประจําทั่วไปของ กระทรวงศึกษาธิการและประสานงานตางๆ ในจังหวัดและมีอํานาจหนาที่รับผิดชอบงานธุรการคณะกรรมการ ศึกษาจังหวัด และปฏิบัติราชการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัดและตามที่ คณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัดมอบหมาย กรอบแนวคิดและหลักการ เพื่อใหการจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด เปนไปตามวัตถุประสงคและทิศทางการพัฒนา การศึกษาในอนาคต จึงกําหนดหลักการสําคัญ ดังนี้ 1. เปนแผนที่มีการกําหนดอนาคตและทิศทางของตําแหนงการพัฒนาการศึกษาในระยะ 3 – 5 ป ของจังหวัด 2. เปนแผนที่มุงเนนความเชื่อมโยงจากนโยบายและแผนในระดับตาง ๆ ลงมาที่ผลลัพธ - ยุทธศาสตรชาติ - นโยบายเกี่ยวกับการศึกษาของรัฐบาล - แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ - แผนการศึกษาแหงชาติ - นโยบายกระทรวงศึกษาธิการ - แผนพัฒนาการศกึษาสํานักงานศึกษาธิการภาค - แผนยุทธศาสตรการพัฒนากลุมจังหวัด/จังหวัด 3. เปนแผนที่ใหความสําคัญตอศักยภาพ โอกาส สภาพปญหาและตอบความตองการในการจัด การศึกษาของประชาชนในพื้นที่ รวมทั้งตอบสนองความตองการดานกําลังคน และการมีงานทํา 4. เปนแผนที่มุงสูการพัฒนาการศึกษาของจังหวัดแบบองครวมที่มีความครอบคลุมทุกมิติทั้งดาน เศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และความม่นัคง 5. เปนแผนบูรณาการการศึกษาทุกระดับทุกประเภทในจังหวัดที่มีความสัมพันธเชื่อมโยงกันอยาง ตอเนื่องและเปนระบบ

๒ คุณภาพของแผนยุทธศาสตร ในการจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด จะตองผานกระบวนการเห็นชอบรวมกันของ ทุกฝายและแผนดังกลาวจะตองมีความชัดเจนความเปนเหตุเปนผลที่สอดคลอง เชื่อมโยงตั้งแตวิสัยทัศน ประเด็นยุทธศาสตร เปาประสงค ตัวชี้วัด คาเปาหมาย กลยุทธ จนถึงแผนงาน/โครงการ โดยมีรายละเอียด ดังนี้ 1. มีการกําหนดประเด็นปญหาและโอกาสการพัฒนาชัดเจนทั้งในเชิงของขนาดและพื้นที่ พรอมทั้ง จัดลําดับความสําคัญของปญหาและโอกาสการพัฒนานั้นๆ 2. มีเปาประสงค ตัวชี้วัดและคาเปาหมายในเชิงปริมาณและคุณภาพที่ชัดเจนสะทอนใหเห็นถึงการ แกปญหา และการใชโอกาสในการพัฒนาการศึกษาของจังหวัด 3. มีประเด็นยุทธศาสตรและแนวทางการพัฒนา และการแกไขปญหาที่ตอบสนองกับวัตถุประสงค และเปาหมายของแผน โดยในการกําหนดประเด็นยุทธศาสตรจะตองมีการแสวงหาขอตกลงรวมกันเพื่อยืนยัน ประเด็นยุทธศาสตรนั้นๆ และเปนที่ยอมรับของทุกภาคสวน 4. มีการจัดลําดับความสําคัญของประเด็นยุทธศาสตร 5. มีแผนงาน/โครงการ ตอบสนองกับแนวทางพัฒนานั้นๆ ผังแนวคดิการจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 256๖ – 25๗๐ แผนการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2560 – 257๙ นโยบายและจุดเนนกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๖.... ยุทธศาสตรการพัฒนาการศึกษา สํานักงานศึกษาธิการภาค ยุทธศาสตรการพัฒนาจังหวัดกลุมจังหวัด แผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด พ.ศ. ๒๕๖๖ – ๒๕๗๐ ผลการดําเนินงาน ที่ผานมาของการจัด การศึกษาของจังหวัด บทบาทอํานาจหนาที่ของ สํานักงานศกึษาธิการ จังหวัด บริบทสภาพแวดลอม ที่มีผลกระทบตอการจัด การศึกษา สภาพปญหา/ ความตองการของ ผมูีสวนไดสวนเสีย หลักของปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง คนเปนศูนยกลาง ของการพัฒนาจังหวัด พ.ร.บ.การศึกษา แหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2 พ.ศ.2545)

๓ บทที่ 2 ขั้นตอนและวิธีการจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด การจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดจะตองสอดคลองกับหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดไวตาม กฎหมายที่เกี่ยวของกับการบริหารราชการแผนดินทั้งนี้ในการจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดใหมีคุณภาพ จะตองดําเนินการโดยเนนกระบวนการการมีสวนรวมของภาคีการพัฒนาทุกภาคสวนในทุกขั้นตอนโดยจะมี รายละเอียดขั้นตอนวิธีการและเครื่องมือที่ใชในการจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดดังตอไปนี้ ขั้นตอนและวิธีการจัดทําแผนยุทธศาสตรพัฒนาการศึกษาจังหวัด ขั้นตอน กิจกรรม ผเูขารวมกิจกรรม 1 เตรียมการวางแผน (Strategic Preparation) กลุมนโยบายและแผน/ คณะทํางาน/ ผูบริหารหนวยงาน 1.1รางแตงตั้งคณะทํางานผูรับผิดชอบในการจัดทําแผนเพื่อเสนอขอ ความเห็นชอบจากผูบริหาร 1.2วิเคราะหความสอดคลองนโยบาย/แผนระดับตางๆที่เกี่ยวของกับ การศึกษา ไปสูประเด็นการพฒันาการศึกษาของจังหวัด 1.3รวบรวมขอมูลและวิเคราะหผลการดําเนินงานของหนวยงาน ทางการศกึษาคลอบคลุมดานโอกาสทางการศึกษา ดานคุณภาพ การศึกษา และดานประสิทธภิาพการบริหารจัดการศึกษา 1.4รวบรวมขอมูลจากรายงานทางสถิติเชิงปริมาณและคุณภาพ จากหนวยงานทางการศึกษา 1.5รวบรวมขอมูลพื้นฐานหรือขอมูลทั่วไปของจังหวัด 2 สํารวจปญหาและความตองการของผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholders Analysis กลุมนโยบายและแผน/ คณะทํางาน/ 2.1 สาํรวจปญหา/ความตองการของผูมีสวนไดสวนเสียภายในองคกรผูมี ผูมสีวนไดสวนเสีย สวนไดสวนเสียโดยตรงในการรับบริการและผูมีสวนไดสวนเสียใน สงัคมแตอยูนอกองคกร 2.2 ประมวลผลปญหา/ความตองการของผูมีสวนไดสวนเสีย ประกอบการจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 3 การวิเคราะหปจจัยทางยุทธศาสตร (Strategic Analysis) 3.1 วิเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกที่เปนโอกาส (O : Opportunities) อุปสรรคหรือปจจัยคุกคาม (T : Threats) กลุมนโยบายและแผน/ คณะทํางาน 3.2 วิเคราะหสภาพแวดลอมภายใน SWOT Analysis ที่เปนจุดแข็ง (S : Strengths)และจุดออน (W : Weaknesses) 3.3 ประเมินสถานภาพจากผลการวิเคราะหสภาพแวดลอม

๔ ขั้นตอน กิจกรรม ผเูขารวมกิจกรรม 3.4 กําหนดประเด็นความตองการในการพัฒนาดานโอกาสการศึกษา ดานคุณภาพการจัดการศกึษา และดานประสิทธิภาพการจดั การศึกษา 4 จัดทํารางแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด กลุมนโยบายและแผน/ ผูบริหารหนวยงาน/ คณะทํางาน 4.1 การจัดวางทิศทางการพฒันาการศกึษา (Strategic Direction Setting) 1) กําหนดวิสัยทัศน (Vision) 2) กําหนดพันธกิจ (Mission) 3) จัดทํารางเปาประสงครวม (Corporate Goals) 4.2 การจัดทํากรอบยุทธศาสตร 1) กําหนดประเดน็ยุทธศาสตร(Strategic Issues)และจัดลําดับ ความสาํคัญของประเด็นยุทธศาสตรโดยยึดหลักความเรงดวน ผลกระทบ ความเปนไปไดความพรอมการเชื่อมโยง 2) กําหนดเปาประสงคเชิงยุทธศาสตร(Strategic Objective) ตัวชี้วัด(KPIs)ที่สะทอนไดวาหนวยงานสามารถดําเนินได บรรลุเปาประสงคเชิงยุทธศาสตรคาเปาหมาย(Target) ในแตละปงบประมาณและกลยุทธ Strategy 4.3จัดทําบญัชีชุดแผนงานโครงการ 1) กําหนดโครงการโดยใหความสาํคัญกับ - ความสอดคลองกับประเด็นยุทธศาสตร/กลยุทธ - ความเรงดวนตามนโยบายรัฐบาล - ความสอดคลองยุทธศาสตรจังหวัด/กลุมจังหวัด - ความเหมาะสมและความคุมคาในการดําเนินโครงการ - ความพรอมและความเปน ไปไดในการดาํเนินโครงการ - ความตอเนื่องของโครงการระยะสั้นและระยะยาว 2) กําหนดหนวยงานรับผดิชอบโครงการและแหลงงบประมาณ 4.4 ยกรางแผนพัฒนาการศกึษาจังหวัด - ประมวลผลขอมูลจากขั้น 4.1 – 4.3 มายกรางแผนพัฒนา การศึกษาจังหวัด - จัดประชุมรับฟงความความคดิเห็นตอรางแผนพัฒนาการศึกษา จังหวัด - ปรับปรุงแผนพัฒนาการศึกษาใหสมบูรณตามผลการประชุม

๕ ขั้นตอน กิจกรรม ผเูขารวมกิจกรรม 5 นําเสนอขอความเห็นชอบ/ประกาศใหแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 5.1 จัดทําเอกสารแผนพัฒนาการศกึษาจังหวัดฉบับสมบูรณ 5.2 นําเสนอแผนขอความเห็นชอบจากที่ประชุม กศจ. 5.3 ประกาศใชแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 5.4 แจงใหหนวยงานที่เกี่ยวของนําไปใชเปนกรอบในการจัดทําแผน ของหนวยงาน 5.5 เผยแพรแผนพัฒนาการศึกษาตอสาธารณชน กลุมนโยบายและแผน/ ผูบริหารหนวยงาน/ กศจ. นิยามศัพท/แนวคิดการวางแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด นิยามศัพท แนวคิดในการนําไปวางแผน วิสัยทัศน (Vision) เปนการนําขอมูลพื้นฐานทั้งหมดที่ไดจากการวิเคราะหมากําหนดวาสิ่งที่ตองการจะเปนใน อนาคตคืออะไรโดยประเมินและวิเคราะหการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดลอมภายนอกที่ องคกรกําลังตองเผชิญ ประเมินและวิเคราะหบทบาท หนาที่ ความสามารถที่อยูในปจจุบัน และเมื่อพิจารณาปจจัยภายนอกและภายในแลว จะตองมอบภาพไปในอนาคตวาอีก 5ป ขางหนา อะไรคือสิ่งที่จังหวัดตองการที่จะเปน โดยจะตองใหความสําคัญกับความตองการ ของผูมีสวนไดสวนเสียของจังหวัดดวยคุณลักษณะวิสัยทัศนท่ดีี 1) Imaginableสามารถแสดงใหเห็นไดวาภาพในอนาคตขององคกรเปนอยางไร 2) Desirableสามารถสรางความสนใจในระยะยาวใหกับบุคลากร ลูกคา และผูกํากับดูแล องคกร 3) Feasibleมีเปาหมายที่เปนจริงและสามารถบรรลุได 4) Focusedมีความชัดเจนเพียงพอที่จะใชเปนแนวทางในการตัดสินใจได โดยเฉพาะ ในกรณีที่มีทางเลือกหลายๆ ทางที่ขัดแยงกัน 5) Flexibleมีความยืดหยุนเพียงพอที่จะทําใหแตละฝายสามารถตอบสนองตอภาวการณ ที่เปลี่ยนแปลงไป 6) Communicableสื่อสารไดงาย เชน สามารถอธิบายใหเขาใจไดภายใน 5 นาที พันธกิจ (Mission) พันธกิจเปนการบงบอกใหทราบทิศทาง (Direction) และขอบเขตของการดําเนินการของ องคกร ที่จะบรรลุตามวิสัยทัศนที่วางไว การกําหนดขอบเขตการดําเนินงานจะเปน ประโยชนอยางยิ่ง เพราะพันธกิจจะเปนเครื่องมือในการกําหนดกรอบการดําเนินงานของ หนวยงานตางๆ พันธกิจที่เขียนใหมีลักษณะดลใจและทาทายจะเปนเครื่องมือที่สําคัญในการจูงใจบุคลากร ทั้งนี้การใชภาษาที่นุมนวล ออนโยน ซ้ําซาก เปนสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง ภารกิจขององคกร จะตองทําใหบุคลากรภายในองคกรเองมีความเชื่อถือรวมทั้งเขาใจในวัตถุประสงคของ ภารกิจนั้นอยางชัดเจน พันธกิจที่ดีจะใชคําที่เขาใจไดงาย ชัดเจน และกอใหเกิดความกระตือรือรนตออนาคตของ องคกร พันธกิจควรจะถูกกลาวซ้ํามาซ้ําไปหลายๆ คร้ังเพื่อใหมีพลังอยางเพียงพอในการ ชี้นําการดําเนินงานและทิศทางขององคกร

๖ นิยามศัพท แนวคิดในการนําไปวางแผน เปาประสงครวม (Corporate Goals) เปาประสงครวม เปนความคาดหวังสําคัญที่ตองการใหเกิดขึ้น โดยสอดคลองกับวิสัยทัศนและ พันธกิจ เพื่อใชเปนกรอบชี้นําการกําหนดประเด็นยุทธศาสตรและแผนปฏิบัติการ รวมทั้ง เปนพื้นฐานสําหรับการประเมินผลความสําเร็จขององคกรและกระบวนการดําเนินงาน ซึ่ง เปนขั้นตอนที่ดําเนินการตอจากการจัดทําพันธกิจ ลักษณะของเปาประสงคหลักที่ดี 1) ขยายหลักการสาระสาํคัญที่ระบุไวในวิสัยทัศน/พันธกิจใหเปนรูปธรรมมากขึ้น 2) ระบุถึงกลุมที่องคกรตองการจะมอบสิ่งที่มีคุณคาให 3) ระบุคุณคา ผลประโยชน ความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นตอกลุมเปาหมาย 4) ตองไมเปนนามธรรม สามารถแปลงใหใหเปนกิจกรรมที่งายตอการมอบหมาย และการกระจายงาน 5) ตองเปนไปไดในการใชทรัพยากรและกําลังคนทมี่ีอยูจริง 6) ตองสามารถจัดการเรื่องตางๆไดหลายๆเรื่องพรอมกันในคราวเดียวกัน 7) ตองเกี่ยวกับความอยูรอดขององคกร ขั้นตอนการกําหนดเปาประสงคหลัก 1) วิเคราะหพันธกิจเปนผลการดาํเนินงานหรือผลลัพธที่แทจริงที่สามารถวัดได 2) กําหนดเปาประสงคใหสอดคลองกับประเด็นสําคญัวิสัยทัศนและพันธกิจ 3) ตรวจสอบขอความเปาประสงคและความสอดคลองกับวิสัยทัศนและพันธกิจ ประเด็น ยุทธศาสตร (Strategic Issues) ประเด็นยุทธศาสตรเปนสิ่งท่ีจะบอกวาการพัฒนาการศึกษาของจังหวัดจะมุงเนนและให ความสําคัญ/พัฒนาอะไรเพื่อใหสามารถบรรลุวิสัยทัศน โดยประเด็นยุทธศาสตรไมควรมี จํานวนมากเกินไป เนื่องจากจะทาํ ใหประเด็นยุทธศาสตรกระจัดกระจายไมมีจุดเนน หรือบาง ประเด็นที่เลือกมาอาจไมใชประเด็นหลักของการพัฒนาการศึกษาของจังหวัด ทั้งนี้ในการ กําหนดดังกลาวจะตองจัดลําดับความสําคัญของประเด็นยุทธศาสตรดวย เพื่อเลือก ประเด็นยุทธศาสตรที่สําคัญที่สุดมาดําเนินการการกําหนดประเด็นยุทธศาสตรการพัฒนา การศึกษาจังหวัดนั้น จะอาศัยเทคนิคการวิเคราะหจากวิสัยทัศนโดยทําการวิเคราะหวิสัยทัศน ออกเปนประเด็นตางๆ ที่ตองการบรรลุในแตละประเด็น ซึ่งบางประเด็นนั้นอาจมี ความสัมพันธเชื่อมโยงเปนเหตุเปนผลกันโดยทั่วไปแลวประเด็นทางยุทธศาสตรมักจะมี ที่มาจาก 1) แนวทางหลักที่ในการบรรลุวิสัยทัศนของหนวยงาน 2) นโยบายหรือความจําเปนเรงดวนจากภายนอก 3) ความคาดหวังจาก Stakeholders ที่สําคัญ หลักเกณฑการจัดลําดับความสําคัญ 1) ความเรงดวน 2) ผลกระทบดานบวก 3) ความเปนไปได 4) ความพรอมของหนวยงาน 5) ความเชื่อมโยง

๗ นิยามศัพท แนวคิดในการนําไปวางแผน เปาประสงค เชิงยุทธศาสตร (Strategic Goal) เปาประสงคเชิงยุทธศาสตร เปนเปาหมายที่ตางๆ ที่ตองการบรรลุภายใตแตละประเด็น ยุทธศาสตรจะกําหนดทิศทางระยะยาวของการพัฒนาการศึกษาของจังหวัด และเปน แนวทางในการจัดสรรทรัพยากรและปรับเปลี่ยนการจัดสรรทรัพยากร หลักการทั่วไปการกําหนดเปาประสงคเชิงกลยุทธ 1) จะตองมีความเชื่อมโยงกับวิสัยทัศน เปาประสงคหลัก และประเด็นยุทธศาสตร ที่กําหนดไว 2) เปาประสงค ขอใหเขียนในลักษณะสิ่งที่ตองการที่จะบรรลุ 3) จะนําไปสูตัวชี้วัด ตัวชี้วัด(KPIs) ตัวชี้วัด เปนสารสนเทศที่เปนตัวเลขที่บอกจํานวนปจจัยนําเขา ผลผลิต และผลการ ดําเนินการของกระบวนการ ผลผลิต บริการและผลการดําเนินการโดยรวม ทั้งนี้ ใน แตละเปาประสงคเชิงกลยุทธจะตองมีตัวชี้วัดเพื่อวัดผลสําเร็จกํากับอยูดวยเพื่อเปน เคร่อืงบงชี้วาแตละเปาประสงคเชิงยุทธศาสตรนั้นบรรลุผลหรือไม ในแตละตัวชี้วัดจะตอง มีการกําหนดเปาหมาย โดยอาศัยขอมูลพื้นฐานจากผลการดําเนินงานที่ผานมา ประกอบดวย คาของตัวชี้วัดแสดงเปนตัวเลข เชนรอยละ (Percentage) จํานวน (Number)อัตราสวน(Ratio) คาเฉลี่ย(Mean) สัดสวน (Proportion)อัตรา(Rate) หลักการกําหนดตัวชี้วัด 1) ตัวชวี้ัดควรมีจํานวนที่เหมาะสม ไมนอยเกินไปจนไมสามารถสะทอนความสําเร็จ ของยุทธศาสตรไดและไมควรเปนตัวชี้วัดที่ละเอียดเปนจํานวนมาก 2) ตัวชี้วัดตองมีความชัดเจนทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ สามารถวัดคา ไดจริง จัดเก็บขอมูลไดงาย และควรใชขอมูลที่มีการรายงานผลอยางเปนทางการทุกป สามารถอางอิงไดและมีหนวยงานที่รบัผิดชอบในการจัดเก็บโดยตรง 3) ตัวชี้วัดควรกําหนดใหครอบคลุมทุกประเด็นยุทธศาสตร และตัวชี้วัดดังกลาว สามารถทอนความสําเร็จในแตละประเด็นยุทธศาสตร และสะทอนการบรรลุ เปาประสงคเชิงยุทธศาสตรหรือกลยุทธที่กําหนดไดจริงทั้งนี้ตัวชี้วัดที่กําหนด ควรตั้งคาเปาหมายใหมีความทาทาย เนนใหเห็นการเปลี่ยนแปลงที่เปนรูปธรรม ของผลผลิตหรือผลลัพธของโครงการมากกวากระบวนการ และตองมีการแสดง คาฐานของตัวชี้วัดที่ผานมาประกอบดวย คาเปาหมาย (Target) เปนการกําหนดระดับความสําเร็จของตัวชี้วัดที่จังหวัดตองการบรรลุถึงภายในรอบ ระยะเวลาที่กําหนดในการกําหนดคาเปาหมายตองเปนการแสดงแนวโนมการพัฒนาและ สะทอนขอเท็จจริงสามารถวัดไดและมีความสอดคลองกับเปาประสงค รวมทั้งมีความ เปนไปไดดวย กลยุทธ (Strategies) กลยุทธ เปนกลวิธีดําเนินงานที่คาดวาจะนําไปสูความสําเร็จตามเปาประสงคเชิง ยุทธศาสตรในแตละประเด็นยุทธศาสตรการกําหนดกลยุทธจะตองสอดรับและสนับสนุน การบรรลุผลตามเปาประสงคของแตละประเด็นยุทธศาสตรและสอดคลองกับ ลักษณะเฉพาะของพื้นที่

๘ นิยามศัพท แนวคิดในการนําไปวางแผน หลักการสําคัญในการกําหนดกลยุทธ 1) กลยุทธ เปนสิ่งที่หนวยงานจะทํา หรือ ดําเนินการ เพื่อใหบรรลุเปาประสงค ที่ตั้งไว 2) เปาประสงคยุทธศาสตรแตละประการ จะตองมีกลยุทธมารองรับ 3) กลยุทธเปนภาพใหญที่มองถึงสิ่งที่จะทําใหบรรลุเปาประสงคเชิงกลยุทธ แตยังไมลงไปในรายละเอียดถึงขั้นของโครงการ 4) กลยุทธไมใชสิ่งที่หนวยงานดําเนินเปนปกติ แตตองเปนงานใหมๆ หรือ เปนการพัฒนางานประจํา 5) กลยุทธแตละขอจะตองมีการกําหนดหนวยงานเจาภาพ เพื่อนําไปสูการกําหนด โครงการตางๆ ตอไป โครงการ (Project) โครงการ เปนสวนที่รวมกิจกรรมหรือการปฏิบัติเพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ โดยตรง และนําไปสูการตอบสนองกลยุทธ เปาประสงคเชิงยุทธศาสตร ในแตละประเด็น ยุทธศาสตร โครงการ และประมาณการงบประมาณโครงการที่ดําเนินการในระยะ 3-5 ป ที่จะมา ตอบสนองในแตละกลยุทธ ในระดับโครงการนี้คือโครงการที่เชื่อมโยงกับงบประมาณตางๆ ซึ่งหนวยราชการตางๆ ไดจัดทําเปนปกติอยูแลว เคาโครงของแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด ประกอบดวย 7 สวน ดังตอไปนี้ สวนที่ 1 บทนํา - ความเปนมาและความสาํคัญ, แนวคิดหลักการของการจัดทําแผนพัฒนาจังหวัด - วัตถุประสงคการจัดทําแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดที่เนนการบูรณาการ สวนที่ 2 สภาพทั่วไปของจังหวัด - ดานกายภาพ (ที่ตั้ง, ขนาดพื้นที่, ลักษณะภูมิประเทศ, สภาพภูมิอากาศ ฯลฯ) - การปกครองและประชากร (อาณาเขต, เขตการปกครอง, โครงสรางการบริหารราชการ สวนกลาง, สวนภูมิภาค, สวนทองถิ่น, ประชากร/โครงสรางประชากร/กลุมชาติพันธุ ฯลฯ) - โครงสรางพื้นฐาน (ไฟฟา, ประปา, การคมนาคม, การสื่อสารโทรคมนาคม แหลงน้ํา ฯลฯ) สวนที่ 3 สภาพแวดลอมและการพัฒนาที่สงผลตอการจัดการศึกษา - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานเศรษฐกิจ - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานสังคมศาสนาและวัฒนธรรม - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานการเมืองการปกครอง - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานประชากร - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานสาธารณสุข - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานสิ่งแวดลอม - สภาพแวดลอมการเปลี่ยนแปลงดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

๙ สวนที่ 4 ขอเท็จจริงและสถานการณดานการศึกษาของจังหวัด ใหแสดงขอมูลแยกรายระดับ/สังกัด - จํานวนสถานศึกษาทุกสังกัด - จํานวนนักเรียน/นักศึกษา - ครู/คณาจารย/บุคลากรทางการศึกษา - หลักสูตร/คณะ/สาขาวิชาที่เปดสอนแตละสถาบัน - ผลการดําเนินงานดานโอกาสทางการศกึษา - ผลการดําเนินงานดานคุณภาพผูเรียน - ผลการดําเนินงานดานประสิทธิภาพ - ปญหาทางการศึกษา สวนที่ 5 การวิเคราะหสภาวะแวดลอมดานการศึกษาจังหวัด SWOT Analysis - ผลการวิเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกที่เปนโอกาส และภัยคุกคาม - ผลการวิเคราะหสภาพแวดลอมภายในที่เปนจุดแข็ง จุดออน - จุดยืนการการพัฒนา (Strategic Position) สวนที่6 ประเด็นยุทธศาสตรการพัฒนาการศกึษาจังหวดั - วิสัยทัศน - พันธกิจ - เปาประสงครวม - ประเด็นยุทธศาสตร - เปาประสงคเชิงยุทธศาสตร - ตัวชี้วัด - คาเปาหมาย - กลยุทธ - โครงการ สวนที่7 การบรหิารแผนสูการปฏิบัติ ภาคผนวก - ตารางขอมูล - รายนามคณะกรรมการ - อื่น ๆ

๑๐ เครื่องมือการจัดทําแผนพัฒนาการศกึษาจังหวัด ขั้นตอนที่ 1 เตรียมการวางแผน (Strategic Preparation) ตารางที่ 1 ตารางวิเคราะหความสอดคลองนโยบาย/แผนระดับตางๆที่เกี่ยวของกับการศกึษา สูประเด็นการพัฒนาการศึกษาของจังหวัด ยุทธศาสตร ชาติ ๒๐ ป แผนแมบท ภายใต ยุทธศาสตร ชาติ แผนพัฒนา เศรษฐกิจ และสังคม แหงชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ.2560- 2564 เปาหมาย การพัฒนาที่ ยั่งยืนดาน การศึกษา (SDG4) นโยบาย และจุดเนน ของ กระทรวง ศึกษาธิการ แผน ยุทธศาสตร การศึกษา ภาค แผน ยุทธศาสตร การศึกษา จังหวัด ขั้นตอนที่ 2 สํารวจและรวบรวมความตองการของผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholders Analysis) ตารางที่ 2 ตารางสรุปผลการวิเคราะหความตองการของผูมีสวนไดสวนเสีย ผมูีสวนไดสวนเสีย ความตองการ แนวทางการพัฒนาการศึกษาของจังหวัด พ.ศ.256..-256.. 1. ผมูีสวนไดสวนเสียภายใน องคกร 1.1..................................... 1.2..................................... 1.3.................................... 2. ผมูีสวนไดสวนเสียโดยตรง ในการรับบริการ 2.1..................................... 2.2..................................... 2.3................................... 3. ผมูีสวนไดสวนเสียในสังคม แตอยูนอกองคกร 3.1..................................... 3.2..................................... 3.3.....................................

๑๑ ตารางที่ 3 ตารางวิเคราะหการสํารวจปญหาและแนวทางแกปญหา ดาน ปญหา สาเหตุ แนวทางการแกปญหา โอกาสทางการศึกษา 1… ……………………… ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 2… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 3… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . คุณภาพการศึกษา 1… ……………………… ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 2… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 3… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ประสทิธิภาพ การบรหิารการจัด การศกึษา 1… ……………………… ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 2… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . 3… ……………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… . ……………………………… .

๑๒ ขั้นตอนที่ 3 การวิเคราะหปจจัยทางยุทธศาสตร (Strategic Analysis) ตารางที่ 4 ตารางการวิเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก องคประกอบหลัก โอกาส(O : Opportunities) อุปสรรค(T : Threats) ดานการเมือง - นโยบายรัฐ - เสถียรภาพรัฐบาล - ระเบียบ/กฎหมาย - ทองถิ่น - อื่น ๆ ดานเศรษฐกิจ - การขยายตวัทางเศรษฐกิจ - ความตองการแรงงาน - รายไดของประชากร - อัตราการวางงาน - อื่นๆ ดานสังคม - โครงสรางประชากร - การกระจายรายได - ระดับการศึกษา - ขนบธรรมเนียมประเพณี/ ความเชื่อ - พฤติกรรม/คานิยม - อื่น ๆ ดานเทคโนโลยี - การวิจัยและพัฒนา - ระดับความทันสมัยของเทคโนโลยี - นโยบายของรฐัตอการพัฒนา เทคโนโลยี - นวัตกรรมใหม ๆ - อื่น ๆ

๑๓ ตารางที่ 5 ตารางการวิเคราะหสภาพแวดลอมภายใน องคประกอบหลัก จุดแข็ง (S : Strengths) จุดออน (W : Weaknesses) ระดับปฐมวัย - โอกาสทางการศึกษา - คุณภาพการศึกษา - การบริหารและสนบัสนุนการศึกษา - อื่นๆ ระดับการศกึษาขั้นพ้ืนฐาน - โอกาสทางการศึกษา - คุณภาพการศึกษา - การบริหารและสนับสนนุการศึกษา - อื่นๆ ระดับอาชีวศึกษา - โอกาสทางการศึกษา - คุณภาพการศึกษา - การบริหารและสนบัสนุนการศึกษา - อื่นๆ ระดับอุดมศึกษา - โอกาสทางการศึกษา - คุณภาพการศึกษา - การบริหารและสนบัสนุนการศึกษา - อื่นๆ การศึกษานอกระบบและตามอธัยาศัย - โอกาสทางการศึกษา - คุณภาพการศึกษา - การบริหารและสนบัสนุนการศึกษา - อื่นๆ

๑๔ ตารางที่ 6 ประเมินศักยภาพการพัฒนาการศึกษาการจัดลําดับสภาพแวดลอมภายนอก ที่ โอกาส (Opportunities) การพิจารณา คะแนน (10) รวม ลําดับ ความสําคัญ เห็นดวย ไมเห็นดวย ที่ อุปสรรค (Threats) การพิจารณา คะแนน (10) รวม ลําดับ ความสําคัญ เห็นดวย ไมเห็นดวย

๑๕ ตารางที่ 7 ประเมินศักยภาพการพัฒนาการศึกษาการจัดลําดับสภาพแวดลอมภายใน ที่ จุดแข็ง (S : Strengths) การพิจารณา คะแนน (10) รวม ลําดับ ความสําคัญ เห็นดวย ไมเห็นดวย ที่ จุดออน (W : Weaknesses) การพิจารณา คะแนน (10) รวม ลําดับ ความสําคัญ เห็นดวย ไมเห็นดวย ปจจัยการวิเคราะหและจัดลําดับความสําคัญสภาวะแวดลอม เกณฑที่ 1 รุนแรงเดนชัด เกณฑที่ 2 เปนตนเหตุที่สําคัญ เกณฑที่3 มีผลที่แตกหัก ชนะไดแพได เกณฑที่ 4 อยางสอดรับกับขอคํานึงของนโยบาย

๑๖ ขั้นตอนที่ 4 จัดทํารางแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด ตารางที่ 8 การกําหนดวิสัยทัศน (เปาหมายสูงสุดของการศึกษาจังหวัดเปน 3-5ป) ระดับการศึกษา สภาพในอดีต สภาพในปจจุบัน ความตองการ ในอนาคต การศึกษาปฐมวัย -โอกาสทางการศึกษา -คุณภาพการศึกษา -ประสิทธิภาพการบริหาร การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน -โอกาสทางการศึกษา -คุณภาพการศึกษา -ประสิทธิภาพการบริหาร การอาชีวศึกษา -โอกาสทางการศึกษา -คุณภาพการศึกษา -ประสิทธิภาพการบริหาร การศึกษาอดุมศึกษา -โอกาสทางการศึกษา -คุณภาพการศึกษา -ประสิทธิภาพการบริหาร การศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศยั -โอกาสทางการศึกษา -คุณภาพการศึกษา -ประสิทธิภาพการบริหาร กําหนดวิสัยทัศน(เปาหมายสูงสุดของการศึกษาจังหวัดเปน ใน 5 ปขางหนา)

๑๗ ตารางที่ 9 การวิเคราะหกําหนดพันธกิจ (Mission) ภารกิจการจัดการศกึษา วิสัยทัศนยอย รางพันธกิจ ตารางที่ 10การวิเคราะหกําหนดเปาประสงครวม พันธกิจ เปาประสงครวม วิสัยทัศน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… . วิสัยทัศน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .

๑๘ ตารางที่ 11 การกําหนดประเด็นยุทธศาสตร (Strategic Issues) เปาประสงค (Goal) พันธกิจ (Mission) เปาประสงคหลัก ประเด็น ยุทธศาสตร กระทรวง ประเด็น ยุทธศาสตรภาค ประเด็น ยุทธศาสตร การศึกษาจังหวัด วิสัยทัศน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

๑๙ ตารางที่12 การกําหนดเปาประสงคเชิงยุทธศาสตรตัวชี้วัด และคาเปาหมาย ประเด็นยุทธศาสตรที่ ....................................................................................... เปาประสงค (Goals) ตัวชี้วัด (KPI) ขอมูลพ้ืนฐาน (Based Line) คาเปาหมาย (Target) ป ๖๔ ป 6๕ ป 6๖ ป 6๗ ป 6๘ ป6๙ ป๗๐ 1.1 1.1.1 1.1.2 1.2 2.1.1 2.1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 ประเด็นยุทธศาสตรที่ ....................................................................................... เปาประสงค (Goals) ตัวชี้วัด (KPI) ขอมูลพ้ืนฐาน (Based Line) เปาหมาย (Target) ป ๖๔ ป 6๕ ป 6๖ ป 6๗ ป 6๘ ป6๙ ป๗๐ 2.1 1.1.1 1.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 ประเด็นยุทธศาสตรที่ ....................................................................................... เปาประสงค (Goals) ตัวชี้วัด (KPI) ขอมูลพ้ืนฐาน (Based Line) เปาหมาย (Target) ป ๖๔ ป 6๕ ป 6๖ ป 6๗ ป 6๘ ป6๙ ป๗๐ 3.1 3.1.1 3.1.2 3.2 3.1.1 3.1.2 3.3 3.3.1 3.3.2

๒๐ ตารางที่ 13 ตารางการกําหนดกลยุทธโดยใชเทคนิค TOWS Matrix ประเด็นยุทธศาสตรที่ .............................................................................................. เปาประสงคเชิงยุทธศาสตรที่.................................................................................... จุดแข็ง(S) 1… …………………………………….… 2… ……………………………………… . 3… ………………………………………… จุดออน(W) 1… ……………………………………… . 2… ……………………………………… . 3… ……………………………………… โอกาส 1… ………………………………… 2… ………………………………… 3… ………………………………… กลยุทธเชิงรุก (SO Strategy) ไดมาจากการนําขอมูลการประเมิน สภาพแวดลอมที่เปนจุดแข็งและ โอกาสมาพิจารณารวมกันเพื่อที่จะ นํามากําหนดเปนกลยุทธในเชิงรุก กลยุทธเชิงแกไข (WO Strategy) ไดมาจากการนําขอมูลการประเมิน สภาพแวดลอมที่เปนจุดออนและ โอกาสมาพิจารณารวมกัน เพื่อที่จะ นํามากําหนดเปนกลยุทธในเชิงแกไข ทั้งนี้เนื่องจากองคการมีโอกาสที่จะนํา แนวคิดหรือวิธีใหมๆ มาใชในการแกไข จุดออนที่องคการมีอยูได อุปสรรค 1… ………………………………… 2… ………………………………… 3… ………………………………… กลยุทธเชิงปองกัน (ST Strategy) ไดมาจากการนําขอมูลการประเมิน สภาพแวดลอมที่เปนจุดแข็งและ ขอจํากัดมาพิจารณารวมกันเพื่อที่จะ นํามากําหนดเปนกลยุทธในเชิงปองกัน องคการสามารถใชจุดแข็งที่มีอยูใน ก า ร ป อง กั น ข อจํ า กั ด ที่ ม า จ า ก ภายนอกได กลยุทธเชิงรับ (WT Strategy) ไดมาจากการนําขอมูลการประเมิน สภาพแวดลอมที่เปนจุดออนและ ขอจํ า กั ด ม า พิ จา ร ณ า รว มกั น เพื่อที่จะนํามากําหนดเปนกลยุทธ ในเชิงรับ ทั้งนี้เนื่องจากองคการ เผชิญกับทั้งจุดออนและขอจํากัด ภายนอกที่องคการไมสามารถ ควบคุมได สังเคราะหกลยุทธยอย 4 ดาน เปนกลยุทธภายใตเปาประสงค(Goal) กลยุทธที่ถูกเลือกมาดําเนินการ ๑.…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ๒...................................................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๒๑ ตารางที่ 14 การกําหนดกลยุทธรองรับเปาประสงคเชิงยทุธศาสตรโดยสังเคราะหจากตารางที่ 1 ,2,3 และ 13 มากําหนดเปนกลยุทธรองรับเปาประสงคเชิงยุทธศาสตร ประเด็นยุทธศาสตรที่1..................................................................................................... เปาประสงค (Goals) กลยุทธ (Strategies) หนวยงานรับผดิชอบ (Responsible Units) 1.1 1.1.1… …………………………………………… .……… .. 1.1.2… ……………………………………………… .…… .. 1.1.3… ……………………………………………… ..…… . 1.2 1.2.1… …………………………………………… ..… .…… 1.2.2… ………………………………………………… .… .. 1.2.3… ………………………………………………… .… . ประเด็นยุทธศาสตรที่ 2..................................................................................................... เปาประสงค (Goals) กลยุทธ (Strategies) หนวยงานรับผิดชอบ (Responsible Units) 2.1 2.1.1… …………………………………………… .……… .. 2.1.2… ……………………………………………… .…… .. 2.1.3… ……………………………………………… ..…… . 2.2 2.2.1… …………………………………………… ..… .…… 2.2.2… ………………………………………………… .… .. 2.2.3… ………………………………………………… .… . ประเด็นยุทธศาสตรที่ 3..................................................................................................... เปาประสงค(Goals) กลยุทธ(Strategies) หนวยงานรับผิดชอบ (Responsible Units) 3.1 3.1.1… …………………………………………… .……… .. 3.1.2… ……………………………………………… .…… .. 3.1.3… ……………………………………………… ..…… . 3.2 3.2.1… …………………………………………… ..… .…… 3.2.2… ………………………………………………… .… .. 3.2.3… ………………………………………………… .… .

๒๒ ตารางที่ 14 การกําหนดแผนงานโครงการภายใตกลยุทธ ประเด็นยุทธศาสตรที่ 1… … …………………………………… เปา ประสงค กลยุทธ โครงการ แหลง งบประมาณ ระยะเวลา หนวยงานรวม ดําเนินการ ป 6๖ ป 6๗ ป 6๘ ป 6๙ ป ๗๐ 1.1… … . 1.1.1 1.1.2 1.2… … 1.2.1 1.2.2 ลักษณะโครงการ โครงการ Flagship โครงการ Best Practices โครงการเรงดวนตามนโยบายรัฐบาล/กระทรวงศึกษาธกิาร โครงการสอดคลองกับแผนการศึกษาแหงชาติ โครงการสอดคลองยุทธศาสตรจ ังหวัด/กลุมจังหวัด

๒๓ บทที่ ๓ แนวทางการจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป การจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําปงบประมาณของจังหวัดจะดําเนินการเมื่อแผนพัฒนาการศึกษา จังหวัด ไดผานการพิจารณาเห็นชอบจากคณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.) เปนการแปลงจากแผนพัฒนา การศึกษาจังหวัดมาสูการปฏิบัติทั้งนี้การจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป มีรายละเอียดขั้นตอนการ ดําเนินการ ดังนี้ แนวทางการจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป 1. แผนปฏิบัติราชการประจําปจะตองสอดคลองกับวัตถุประสงคและทิศทางการพัฒนาตาม แผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดรวมทั้งกรอบของแผนงาน/โครงการที่กําหนดไวในแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 2. กําหนดโครงการที่จําเปนตองดําเนินการในแตละประเด็นยุทธศาสตรและแสดงใหเห็นถึงบทบาท และความรับผิดชอบของผูมีสวนเกี่ยวของในแตละโครงการชัดเจนไมซ้ําซอนและสนับสนุนกันระหวางหนวยงาน ทางการศึกษาแตละระดับในจังหวัด 3. การกําหนดโครงการและผูรับผิดชอบโครงการขางตนจะตองผานกระบวนการประชุมหารือรวมกัน กับหนวยงานทางการศึกษาทุกหนวยเพื่อใหเกิดการมีสวนรวมและบูรณาการทํางานรวมกัน ลักษณะการจัดทําโครงการทจี่ะเสนอของบประมาณ 1. ความสอดคลองและเชื่อมโยงเปนโครงการที่ตองสอดคลองและเชื่อมโยงกับประเด็นยุทธศาสตร การศึกษาของจังหวัด 2. ความจําเปนของโครงการเปนโครงการที่มีความจําเปนตองดําเนินการเพื่อชวยพัฒนาคุณภาพ การศึกษาหรือแกปญหาที่เกิดขึ้นและหากไมดําเนินการจะเกิดความเสียหาย 3. ความเหมาะสมและเปนไปไดของโครงการตองมีความเหมาะสมและเปนไปไดทั้งดานเทคนิค (วิธีการหรือรูปแบบที่ใชในการดําเนินการ) ดานกายภาพ (ความพรอมของพื้นที่ดําเนินงานบุคลากรการบริหาร ความเสี่ยงและการบริหารจัดการ) ดานงบประมาณ (ความสมเหตุสมผลของวงเงินกับประโยชนที่ไดจากการ ดําเนินโครงการ) ดานระยะเวลาที่ดําเนินการไดแลวเสร็จภายในปงบประมาณรวมทั้งการวิเคราะหผลกระทบทาง ลบในการดําเนินโครงการ 4. ความคุมคาผลลัพธหรือประโยชนของโครงการที่คาดวาจะไดรับทั้งทางดานโอกาสทางการศึกษาดาน คุณภาพการศึกษา และดานประสิทธิภาพการศึกษาโดยเฉพาะในสวนของผลประโยชนที่กระทบกับความ ตองการของประชาชนในพื้นที่ ขั้นตอนการจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป การจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําปของจงัหวัดจะประกอบดวยขั้นตอน 4 ขั้นตอน ดังน้ี ขั้นตอนที่1 การสรุปสาระสาํคัญและสังเคราะหแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด ขั้นตอนที่ 2 การจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป ขั้นตอนที่ 3 การจัดลําดับความสําคัญของโครงการ ขั้นตอนที่ 4 การดําเนินการเสนอ กศจ.

๒๔ ขั้นตอนที่1 การสรุปสาระสาํคญัและสังเคราะหแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 1) นาํแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดที่คณะกรรมการศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.) มาสรุปสาระสําคัญ และสังเคราะหเพื่อจัดทําเปนแผนปฏิบัติราชการประจําปของจังหวัด 2) นําขอสังเกตและนโยบายเรงดวนเพิ่มเติมมาสังเคราะหเพื่อจัดทําเปนแผนปฏิบัติราชการ ประจําปของจังหวัด ขั้นตอนที่ 2 การจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําป 1) การกาํหนดโครงการที่จะตองดําเนินการในแตละประเด็นยุทธศาสตร - การกําหนดโครงการจะตองสอดคลองกับกรอบของแผนงานหรือโครงการที่กําหนดไว ในแผนพัฒนาการศึกษาจังหวัด 2) การจัดทํารายละเอียดของโครงการและกําหนดเปาหมายและผลสัมฤทธิ์ของโครงการ - โครงการจะตองมีรายละเอียดขอมูลที่ครบถวนตามแบบฟอรมกําหนด - โครงการจะตองมีรายละเอียดประมาณการคา ใชจายที่สามารถพิจารณาความเหมาะสม ของคาใชจายได 3) การกําหนดหนวยงานผูรับผิดชอบ - จะตองแสดงใหเห็นถึงบทบาทและความรับผิดชอบของผูมีสวนเกี่ยวของในแตละ โครงการชัดเจน - ในการกําหนดโครงการและผูรับผิดชอบโครงการขางตนจะตองผานกระบวนการประชุม หารือรวมกันกับหนวยงานการศึกษาทุกหนวยเพื่อใหเกิดการมีสวนรวมและบูรณาการ ทํางานรวมกัน 4) การกําหนดงบประมาณที่จะตองใชดําเนินโครงการ - เปนโครงการที่ดําเนินการโดยสํานักงานศึกษาธิการจังหวัด จะนํามาจัดทําเปนคําขอ งบประมาณจังหวัดโดยตรงสํานักงานปลัดกระทรวงศกึษาธิการ - เปนโครงการที่ดําเนินการโดยกรมตนสังกัดเสนอใชงบประมาณของกรมตนสังกัด - เปนโครงการที่ดําเนินการโดยจังหวัดเสนอขอใชงบประมาณของยุทธศาสตรพัฒนาจังหวัด - เปนโครงการที่เปนความรวมมือจากองคกรปกครองสวนทองถิ่นและใชงบขององคกร ปกครองสวนทองถิ่น ขั้นตอนที่ 3 การจัดลําดับความสําคัญของโครงการ แนวทางในการจัดลําดับความสําคัญของโครงการอาจพิจารณาไดจากองคประกอบดังนี้ 1) ความเรงดวนที่ตองดําเนินการ 2) ความสอดคลองเชื่อมโยงระหวางโครงการกับยุทธศาสตร/แผนงานในระดับตางๆ 3) ระดับของผลกระทบมากหรือนอย 4) ความพรอมหรือความสามารถหรือความเปนไปไดในการดําเนินการของหนวยงาน

๒๕ ขั้นตอนที่ 4 การจัดสงเสนอ กศจ. เมื่อจัดทําแผนปฏิบัติราชการประจําปเสร็จเรียบรอยแลวใหศึกษาธิการจังหวัดนําเสนอคณะกรรมการ ศึกษาธิการจังหวัด (กศจ.) พิจารณาใหความเห็นชอบรวมทั้งสําเนาใหกรม จังหวัด องคกรปกครองสวนทองถิ่น หนวยงานที่เกี่ยวของเพื่อไปประกอบการจัดทําคําของบประมาณหรือการสนับสนุนงบประมาณของสวน ราชการ

๒๖ แบบฟอรมการขอรับจัดสรรงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. ....... ของสํานักงานศกึษาธิการจังหวัดนาน ลําดับ โครงการ/กิจกรรม เปาหมายตัวชี้วัด ไดรับจัดสรร งบประมาณ พ.ศ. ๒๕..... ขอรับจัดสรร งบประมาณ พ.ศ. ๒๕..... กลุม แบบฟอรมโครงการแบบยอ (Project Brief) เพื่อเสนอขอรับงบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕...... ของสํานักงานศึกษาธิการจังหวัดนาน หัวขอ รายละเอียด ๑. ชื่อโครงการ ๒. แผนงาน ๓. แนวทางการพัฒนา ๔. หลักการและเหตุผล ๕. วัตถุประสงคโครงการ ๖. ตัวชี้วัดความสาํเร็จ ๗. พื้นที่เปาหมาย ๘. กิจกรรมหลัก ๘.๑ กิจกรรมหลักที่ ๑ ๘.๒ กิจกรรมหลักที่ ๒ ๙. หนวยงานที่ดําเนินการ ๑๐. ระยะเวลาการดาํเนินงาน ๑๑. งบประมาณ ๑๒. ผลผลิต (Output) ๑๓. ผลลัพธ (Outcome)

๒๗ แบบฟอรมโครงการ กิจกรรมและงบประมาณตามแผนปฏิบัติราชการประจําปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕...... ของสํานักงานศกึษาธิการจังหวัดนาน 1. ชื่อโครงการ… …………………… ..……………………………………………………………………………………………………………… . ๒. ความสอดคลองกับแผนระดับตาง ๆ ยุทธศาสตรชาติยุทธศาสตรท ี่3 ดานการพัฒนาและเสริมสรางศักยภาพทรัพยากรมนุษย แผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติ (11) การพัฒนาศักยภาพคนตลอดชวงชีวิต 11.3 การพัฒนาคนทุกชวงวัย(เรียน/วัยรุน) (12) การพัฒนาการเรียนรู 12.1 การปฏิรูปกระบวนการเรียนรูที่ตอบสนองตอการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 12.2 การตระหนักถึงพหุปญญาของมนุษยที่หลากหลาย แผนการปฏิรูปประเทศ ดานการศึกษา (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564) (เรื่องและประเด็นการปฏิรูปที่................................................................................................................) เปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนดานการศกึษา (SDGs) : เปาหมายที่๔ ดานการศึกษา (เปาหมายยอยที่.....................................................................................................................................) แผนพฒันาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่1๓ (พ.ศ. 256๖-25๗๐) (หมุดหมายที่..........................................................................................................................................) ยุทธศาสตรแผนปฏิบัติราชการ ระยะ ๕ ป (พ.ศ. 256๖-๒๕๗๐) ของกระทรวงศึกษาธิการ (ยุทธศาสตรที่..........................................................................................................................................) ยุทธศาสตรแผนปฏิบัติราชการ ระยะ ๕ ป (พ.ศ. 256๖-๒๕๗๐) ของสํานักงานปลัดกระทรวง ศึกษาธิการ (ยุทธศาสตรที่..........................................................................................................................................) ยุทธศาสตรแผนพัฒนาการศึกษา (พ.ศ. 256๖-๒๕๗๐) จังหวัดนาน (ยุทธศาสตรที่..........................................................................................................................................) ยุทธศาสตรแผนปฏิบัติราชการประจําปงบประมาณ พ.ศ. 256๖ ของสํานักงานศกึษาธิการจังหวัดนาน (ยุทธศาสตรที่..........................................................................................................................................) ๓. งบประมาณ ๔. ผูรับผิดชอบโครงการ ๕. ระยะเวลาดําเนินโครงการ ๖. หลักการและเหตุผล ......................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

๒๘ ๗. วัตถุประสงค ๑. ................................................................................................................................................................... ๒. ................................................................................................................................................................... ๘. เปาหมายและตัวชี้วัดความสําเร็จของโครงการ ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ ........................................................................................................................................................................ ตัวชี้วัดเชิงคณุภาพ ........................................................................................................................................................................ ๙. แผนการดําเนินงาน ระยะเวลาดําเนินงานและงบประมาณ กิจกรรม ระยะเวลา ไตรมาส 1 ผูควบคุม (งบประมาณ) ไตรมาส 2 (งบประมาณ) ไตรมาส 3 (งบประมาณ) ไตรมาส 4 (งบประมาณ) กิจกรรมที่ ๑ (ตัวอยาง) ประชุมคณะกรรมการฯลฯ (xx,xxx) กิจกรรมที่ ๒ (ตัวอยาง) ประชุมสรุปผลการดาํเนินงาน (xx,xxx) รวมงบประมาณ (xx,xxx) (xx,xxx) ๑๐. พื้นที่เปาหมาย ................................................. ๑๑. รายละเอยีดการใชจายงบประมาณ งบประมาณ xx,xxx บาท (..........................บาทถวน) ประเภท...(งบดําเนินงาน/งบรายจายอื่น/งบเงินอุดหนุน).... สามารถถัวจายไดทุกรายการ รายละเอียดการใชงบประมาณ งบประมาณ (บาท) จําแนกตามหมวดรายจาย คาตอบแทน คาใชสอย คาวัสดุ กิจกรรมที่ ๑ (ตัวอยาง) ๑.๑ คาอาหารวางและเครื่องดื่ม (..คน x ..มื้อ x ..บาท) ๑.๒ คาอาหารกลางวัน (..คน x ..มื้อ x ..บาท) ๑.๓ คาเบี้ยเลี้ยง (..คน x ..วัน x ..บาท) ๑.๔ คาที่พัก (..คน x ..วัน x ..บาท) ๑.๕ คาพาหนะ ๑.๖ คาจางเหมาถายเอกสาร ๑.๗ คาวัสดุ xx,xxx x,xxx x,xxx x,xxx x,xxx x,xxx xxx x,xxx รวมเปนเงินทั้งสิ้น (..................................................) xx,xxx xx,xxx xx,xxx xx,xxx

๒๙ ๑๒. การวิเคราะหความเสี่ยงของโครงการ ปจจัยความเสี่ยง ..................................................................................................................................................................... แนวทางการบริหารความเสี่ยง ..................................................................................................................................................................... ๑๓. การวัดผลและประเมินผล ตัวบงชี้ความสําเร็จ วิธีการวัดผลและประเมินผล เครื่องมือที่ใชวัด ๑๔. ผลที่คาดวาจะไดรบั ๑. ............................................................................................................................................................... ๒. ............................................................................................................................................................... ๑๕. ผูรับผิดชอบโครงการ/ผูเสนอโครงการ ๑๖. ผูเห็นชอบโครงการ ๑๗. ผูอนุมัติโครงการ

๓๐ ภาคผนวก

๓๑ อางอิง 1. แผนยุทธศาสตรชาติ 20 ป 2. แผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2560 – 2579 3. แผนพัฒนาการศกึษา กระทรวงศึกษาธิการ ฉบับที่12 ( พ.ศ. 2560 – 2564) ๔. คูมือการจัดทําแผนยุทธศาสตรพ ัฒนาการศึกษาจังหวัด นายณรงค พันหนูเทียน ผูอํานวยการกลุมนโยบายและแผน สํานักงานศึกษาธิการจังหวัดนาน

๓๒ ผูจัดทํา ที่ปรึกษาในการจัดทํา นายศริิโชค พิพัฒนเสฐียรกุล ศึกษาธิการจังหวัดนาน นางสาวสวุรินทรเพ็ญธัญญการ รองศึกษาธิการจังหวัดนาน นางสกนธรัตน วงษสิริโชตน นักวิเคราะหนโยบายและแผนชํานาญการ ปฏิบัติหนาที่ผูอํานวยการกลุมนโยบายและแผน ผูจัดทํา นายจีระวัฒน อินทํา นักวิเคราะหนโยบายและแผนปฏิบัติการ

คู่มือ การจัดทำ แผนยุทธศาสตร์พัร์ พัฒนาการศึกษา สำ นักงานศึกษาธิการจังหวัดน่าน A M A N U A L F O R P R E P A R I N G E D U C A T I O N A L S T R A T E G I C P L A N S กลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ลุ่ลุ่นโยบายและแผน สำสำสำสำนันักนันังานศึศึศึกศึษาธิธิกธิธิารจัจังจัจัหวัวัดวัวัน่น่าน่น่น สำสำสำสำนันักนันังานปลัลัลัดลักระทรวงศึศึศึกศึษาธิธิกธิธิาร กระทรวงศึศึศึกศึษาธิธิกธิธิาร