แบบเรียนอักษรธรรม-2020

๔๗

แบบฝึ กทบทวนความรู้

๑. จงเขยี นคาต่อไปน้ีดว้ ยตวั อกั ษรไทยปจั จุบนั

๑) 0Xy wx]kO .......................................................

๒) vksO ’Oy lnu .......................................................

๓) 99u k0&V .......................................................

๔) o&lV k:g,yP .......................................................

๕) ]k0kydyO .......................................................

๖) w0,:Hsv< " .......................................................

๗) m;6y O8y ni .......................................................

๘) 8k: <-lyF HO .......................................................

๙) m"0y ÃOH :P .......................................................

๑๐) ]:ร,Vf,p: .......................................................

๒. จงเขยี นคาควบกลา้ ตอ่ ไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ อี กั ษรธรรมอสี าน

๑) เรม่ิ ตน้ .......................................................

๒) หมนั่ เพยี ร .......................................................

๓) เขยี นอา่ น .......................................................

๔) การงาน .......................................................

๕) มอบรกั .......................................................

๖) ดว้ ยใจ .......................................................

๗) สดใส .......................................................

๘) เบกิ บาน .......................................................

๔๘

๙) อยสู่ ขุ .......................................................
๑๐) สาราญ .......................................................

๓. จงกาเครอ่ื งหมาย ( x ) ทบั ขอ้ ทถ่ี กู ตอ้ งทส่ี ุดเพยี งขอ้ เดยี ว

๑. ขอ้ ใดต่อไปน้ีเขยี นคาวา่ "พอ่ " ไดถ้ กู ตอ้ ง

ก. rV ข. rY ค. dV ง. dY

๒. คาใดตอ่ ไปน้ีเขยี นผดิ

ก. ;K ข. wx ค. mYk ง. gokH

๓. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " หลวั " ตามหลกั การเขยี นอกั ษรธรรมอสี านถูกตอ้ งทส่ี ุด

ก. s]H: ข. s}H; ค. s]y: ง. s}y;

๔. คาใดตอ่ ไปน้ีเขยี นผดิ ค. 0kW ง. โ=D

ก. เ]Dnv ข. ]^y

๕. คาใดต่อไปน้ีเขยี นผดิ ค. oPV ง. wsP

ก. lyF ข. h

๖. คาใดต่อไปน้ีใชต้ วั สะกดผดิ ค. lk: ง. oVo

ก. 0^x ข. ggd<

๗. ตวั N (หยอหยาดน้า) เทยี บเทา่ กบั สระอะไรสะกดดว้ ยพยญั ชนะอะไร

ก. สระออ+น ข.สระออ+ย ค.สระอวั +น ง. สระอวั +ย

๘. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " เวยี ง" ผดิ

ก. g;yP' ข. ;P' ค. ;&P ง. ;P"

๙. เครอ่ื งหมาย " y " ใชเ้ ป็นตวั สะกดแทนตวั อะไร

ก. ก ข. ด ค. ง ง. ม

๑๐. คาต่อไปน้ี ( xPd ) อา่ นวา่ อะไร

ก. ปยกะ ข. ปอย ค. เปียก ง. ปอก

๔๙

๑๑. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " เหด็ " ไดถ้ ูกตอ้ ง ง. ขอ้ ข และ ค ถูก

ก. gsyf ข. gsFy ค. gsyL ง. g]y
ง. -k:y
๑๒. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " เลข " ผดิ ง. soN:
ง. aVP
ก. g]Dy ข. g]y- ค. g]y W

๑๓. ขอ้ ใดต่อไปน้ีอา่ นวา่ " ขา่ ว" ค. -k:

ก. -k: ข. -k;

๑๔. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " หน่วย " ถกู ตอ้ ง

ก. sO;P ข. s;O N ค. s;HO P

๑๕. ขอ้ ใดเขยี นคาวา่ " ฟอย " ถกู ตอ้ ง

ก. aVN ข. apV ค. aN

อย่าสิไลลืมถ้ิม มนู มงั ตงั้ แต่เก่า
อย่าสิเผามอดเม้ียน เสียถ้ิมบ่มีเหลือ
บาดห่าเท่ือม้ือหนา้ สิพาเฮาใหเ้ ฮืองฮุ่ง
อีสานเฮาสิพุ่ง เจริญข้ึนคือแต่หลงั ดายฯ

หน่วยที่ ๖
เคร่ืองหมาย วรรณยกุ ต์ และตวั เลข

เครือ่ งหมาย เครอ่ื งหมายในอกั ษรธรรมอสี าน มดี งั น้ี

y๑. x ไมซ้ ดั มวี ธิ กี ารใชใ้ นอกั ขรวธิ อี กั ษรธรรมอสี าน ดงั ตอ่ ไปน้ี
๑.๑ ใชเ้ ป็นตวั สะกด แทน ก เชน่ 0ky (จาก) syV (หอก)
๑.๒ ใชเ้ ป็นไมห้ นั อากาศ เชน่ l”y (สงั่ ) xyO (ปนั้ )

๑.๓ ใชป้ ระกอบกบั คาทป่ี ระสมดว้ ยสระ เอะ เอ ทม่ี ตี วั สะกด

เชน่ เxOy (เป็น) เsyว (เหว)

๑.๔ ใชเ้ ป็นสว่ นประกอบของ สระ เอยี ทไ่ี มม่ ตี วั สะกด

เชน่ เxPy (เบย้ี ) g,yP (เมยี )
Y๒. x นิคหติ มวี ธิ กี ารใชใ้ นอกั ขรวธิ อี กั ษรธรรมอสี าน ดงั ตอ่ ไปน้ี

๒.๑ ใชเ้ ป็นตวั สะกดใน แม่ กง แทนพยญั ชนะ ง สะกด
เมอ่ื เขยี นภาษาบาลี และประกอบกบั สระเสยี งสนั้ คอื อะ อิ อุ เทา่ นนั้

เชน่ BmY (อทิ งั ) db Y (กงิ ) dk96Y (กาตุง)

๒.๒ ใชแ้ ทนสระ ออ ทไ่ี มม่ ตี วั สะกด

เชน่ dY (ก/็ กอ่ ) xY (บ/่ ปอ) rY (พอ/พอ่ )
H๓. x (ไมก้ งหรอื ไมก้ ม่ ) ใชเ้ ขยี นแทนสระโอะลดรปู (สระโอะทม่ี ีตวั สะกด)

เชน่ dHD (กก) 9HO (ตน้ ) 9H< (ตม)
# #๔. (ไมย้ มก/เครอ่ื งหมายซ้าคา) ใชเ้ ลข (๒) เขยี นซ้าคาหรอื ซ้าความ

หรอื ซ้ารปู คา แต่คาอา่ นและความหมายตา่ งกนั

\ ๕๑

เชน่ 9k" # (ต่างๆ) wx<k# (ไปๆ มาๆ)
wxmwu f# g’,bO k (ไปทใ่ี ดไดเ้ งนิ มา)

๕. xW ใชแ้ ทน ก สะกด เชน่ 9Wy (ตกั ) xuW (ปีก) oHW (นก)

วรรณยกุ ต์

วรรณยุกต์ในอกั ษรธรรมอสี านไม่มรี ูป แต่มีเสยี งวรรณยุกต์ครบทงั้ ๕ เสยี ง
เหมอื นภาษาไทย โดยท่ผี ูอ้ ่านต้องผนั หาเสยี งเอาเองตามความหมายของประโยค
หรอื ขอ้ ความนัน้ ๆ เป็นเกณฑใ์ นการพจิ ารณา ซ่งึ วธิ กี ารดงั กล่าวน้ีคนโบราณอสี าน
เรยี กวา่ “หนังสอื หนังหา” คอื หาความหมายเอาเองตามคาปรบิ ททแ่ี วดลอ้ มของคา
นนั้ ดงั ตวั อยา่ งเชน่

xw^ fx^,kgg9h

คาถา่ ยถอด “ปไู ดปมู าแตนา”
คาอา่ น “ป่ ไู ด้ปมู าแต่นา”

ตวั เลข

ตวั เลขในอกั ษรธรรมอสี าน มี ๑๐ รปู เหมอื นภาษาไทยปจั จุบนั ดงั น้ี

@ # $ % * () _ + Q

๑ ๒ ๓ ๔๕ ๖๗ ๘ ๙ ๐

\ ๕๒

แบบฝึ กเขียนตวั เลข

@
#
$
%
*
(
)
_
+
Q

อกั ขรวิธี
๑. เลขหลกั หน่วยเขยี นตามปกติ เหมอื นอกั ขรวธิ ไี ทยปจั จบุ นั

๒. เลขหลกั สบิ สว่ นมากจะเขยี นจานวนเตม็ สบิ แลว้ ตามดว้ ยจานวนเศษ

(ยกเวน้ ๒๐ - ๒๙ บางครงั้ ใชค้ าวา่ ซาว หมายถงึ ๒๐ แทน) เชน่

@Q (๑๐) #Q* (๒๕) หรอื =k:* (๒๕)
$Q_ (๓๘) +Q) (๙๗)

\ ๕๓

๓. เลขจานวนเตม็ หลกั รอ้ ยขน้ึ ไปจะใชต้ วั หนงั สอื บอกจานวนเตม็ ตามดว้ ย
จานวนเศษ

เชน่ @รN (๑๐๐) # r*Oy รN*Q@ (๒๕๕๑)
+sn<ร%rOy$รN (๙๔,๓๐๐) _ gglO(s<n (๘๖๐,๐๐๐)

๔. บางครงั้ กเ็ ขยี นตามปกตเิ หมอื นอกั ขรวธิ ไี ทยปจั จบุ นั

เชน่ +Q (๙๐) $QQ (๓๐๐) (QQQ (๖๐๐๐)

แบบฝึ กทบทวนความรู้

๑. จงเตมิ คาในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง อกั ษรธรรมอีสาน
ข้อที่ อกั ษรไทยปัจจบุ นั
๑ เวน้ จาก ............................................

๒ ............................................ ?k]yjHk
๓ หาพอ่ บพ่ อ้
............................................
๔ บาปเวร
............................................
๕ ............................................
๖ ............................................ gx8Oy HO
๗ จกั กลา่ ว ogWH -Hk

๘ เสน้ ผม ............................................

๙ ............................................ ............................................

xgY xOy

\ ๕๔

๑๐ ............................................ hYwo9H< # dfbO u
๒. จงเขยี นคาตอ่ ไปน้ีดว้ ยตวั เลขไทยปจั จบุ นั

๑. @Q+ .......................................................

๒. (Q_ .......................................................

๓. )Q$ .......................................................

๔. @Q@ .......................................................

๕. $รN=k: .......................................................

๖. (rOy )Q# .......................................................

๗. ry*O รN .......................................................

๘. )sn<ร#รN .......................................................

+แl_O s<nร๙. .......................................................

๑๐. =k): .......................................................

๓. จงเขยี นตวั เลขไทยปจั จุบนั ดว้ ยอกั ขรวธิ อี กั ษรธรรมอสี าน

๑. ๑๒ .......................................................

๒. ๒๓ .......................................................

๓. ๔๖ .......................................................

๔. ๘๗ .......................................................

๕. ๙๐ .......................................................

๖. ๑๐๑ .......................................................

๗. ๗๖๕ .......................................................

๘. ๙,๐๐๓ .......................................................

๙. ๒,๕๑๙ .......................................................

๑๐. ๘๔,๐๐๐ .......................................................

หน่วยที่ ๗

อกั ขรวิธีพิเศษ

อกั ขรวธิ พี เิ ศษ หมายถงึ อกั ษรธรรมอสี านทม่ี วี ธิ ปี ระสมอกั ษรทแ่ี ตกต่างจาก
กฎเกณฑท์ วั่ ไปซง่ึ มรี ปู รา่ งแตกต่างไปจากเดมิ หรอื คาอา่ นมาก ทงั้ น้ีอาจเป็นเพราะคน
อสี านสมยั โบราณตอ้ งการทจ่ี ะประหยดั เวลาและแรงงาน ตลอดจงึ จานวน ขนาดและ
ขอบเขตของใบลานทใ่ี ชจ้ ารทา่ นจงึ คดิ บญั ญตั ศิ พั ทข์ น้ึ ใช้ บางทกี เ็ พอ่ื แสดงภมู คิ วามรู้
ฉะนนั้ จงึ เป็นปญั หามากสาหรบั ผเู้ รมิ่ หดั อา่ นและจะตอ้ งจดจาเป็นกรณีพเิ ศษ ตวั อยา่ ง
ตอ่ ไปน้ีเป็นอกั ขรวธิ พี เิ ศษทพ่ี บบอ่ ยครงั้ ในคมั ภรี ใ์ บลาน สาหรบั ใหผ้ เู้ รม่ิ หดั อา่ นจดจา
ไวเ้ พอ่ื เป็นประโยชน์ในการอา่ นอกั ษรธรรมอสี านตอ่ ไปดงั น้ี

iu อา่ นวา่ อนั วา่
ทงั้ หลาย
mqky m}ky อา่ นวา่ ดรู า
แล
Ef6k อา่ นวา่ แลนา
แลว้
]C g]C Ä อา่ นวา่ แทแ้ ล
ซะแล
]OkC ÄOk อา่ นวา่ กด็ ี
กม็ ี
]Cว Äว อา่ นวา่ กข็ า้

แmq อา่ นวา่

แ=q เ=qC แ=qt อา่ นวา่

dFu duf อา่ นวา่

du< อา่ นวา่

dาขY อา่ นวา่

๕๖

dqY k: อา่ นวา่ กก็ ลา่ ว
xu< อา่ นวา่ มี
xk<Y อา่ นวา่ บม่ า
dาทY อา่ นวา่ กระทา
ไxyV อา่ นวา่ ไปบอก, ใบบอก
8ถา อา่ นวา่ คาถา
dk} อา่ นวา่ กาละ
87าว อา่ นวา่ คอื วา่
=7วา อา่ นวา่ ชอ่ื วา่
57วา อา่ นวา่ ถอื วา่
zbวา อา่ นวา่ ผวิ า่
xu}k อา่ นวา่ บาลี
lb}k อา่ นวา่ ศลิ า
l}k อา่ นวา่ ศาลา
แ=Oำ อา่ นวา่ แชน่ ้า
h อา่ นวา่ นา
hY อา่ นวา่ นา, น้า

๕๗

fuq อา่ นวา่ ดหี ลี
]ku P อา่ นวา่ ลลี า่ ย
ไs’}y อา่ นวา่ ไหลหลงั่ , หลงั่ ไหล
ไs}k< อา่ นวา่ ไหลหลาม
rbky อา่ นวา่ พพี าก
wx<kY อา่ นวา่ บไ่ ปบม่ า, บม่ าบไ่ ป
ไf^u อา่ นวา่ ไดด้ ดู ,ี ไดด้ ไู ดด้ ี
,ky P อา่ นวา่ มากมาย
,k:y อา่ นวา่ มกั วา่
,u8าว อา่ นวา่ มคี า่ วา่
pkOn : อา่ นวา่ ยนื ยาว
เsOyf อา่ นวา่ เหน็ เหตุ
ไskP อา่ นวา่ ใหห้ าย
sukO P อา่ นวา่ หนีหาย
เ-V&k อา่ นวา่ เขา้ ของ
ไdYF อา่ นวา่ กไ็ ด้
ไlOำ อา่ นวา่ ใสน่ ้า
lร”y V อา่ นวา่ สงั่ สอน

๕๘

lH”kO อา่ นวา่ สงสาร
ไlON อา่ นวา่ ใสส่ น่อย
hV& อา่ นวา่ นางน้อง, น้องนาง
gxbDkO อา่ นวา่ เบกิ บาน
wskHF อา่ นวา่ ใหเ้ อา
w/Oy อา่ นวา่ ใฝฝ่ นั
wlHF อา่ นวา่ สดใส
,Pu k อา่ นวา่ มมี ายา
glkb< อา่ นวา่ เสมอมา
g9ku P อา่ นวา่ ตเี ตา่ ตาย
w-ku ” อา่ นวา่ ขไ้ี ขข่ าง
?^ky” อา่ นวา่ อยา่ อยอู่ ยา่ งอยาก

หมายเหตุ
คาทย่ี กมาขา้ งตน้ เป็นเพยี งสว่ นหน่ึงของคาพเิ ศษ ซง่ึ ยงั มคี าพเิ ศษอกี จานวน

มาก เม่อื ผศู้ กึ ษาอา่ นเอกสารใบลานมากขน้ึ กย็ งิ่ จะพบคาพเิ ศษมาก โดยตอ้ งพยายาม
อาศยั การพจิ ารณาตคี วามหมายประโยค เพราะการอา่ นหรอื เขยี นอกั ษรธรรมนนั้ ไม่
สามารถยดึ หลกั อกั ขรวธิ เี ป็นมาตรฐานได้ คาๆ เดยี วอาจเขยี นแตกต่างกนั หรอื เขยี นได้
หลายรปู แบบ ผเู้ ขยี นจะเขยี นอยา่ งไรกไ็ ด้ ขอใหอ้ ่านไดแ้ ละเป็นคาทต่ี อ้ งการส่อื เทา่ นนั้

๕๙

แบบฝึ กทบทวนความรู้

๑. จงเขยี นคาต่อไปน้ีเป็นภาษาไทยปจั จบุ นั

๑) ไ-kO ……………………………………………….

๒) mkY O ……………………………………………….

๓) s:yk ……………………………………………….

๔) แfOb ……………………………………………….

๕) wx:H ……………………………………………….

๖) 5:uร ……………………………………………….

๗) wxk ……………………………………………….

๘) skb” P ……………………………………………….

๙) แ9H’W ……………………………………………….

๑๐) w0wlmy kR ……………………………………………….

๒. จงเขยี นคาต่อไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ พี เิ ศษ

๑) หลงใหล ……………………………………………….

๒) ใบไม้ ……………………………………………….

๓) หมหู มา ……………………………………………….

๔) กาไก่ ……………………………………………….

๕) มีมากมาย ……………………………………………….

หน่วยท่ี ๘

การเขียนภาษาบาลี

การนาอกั ษรธรรมอสี านมาใชเ้ ขยี นภาษาบาลนี นั้ มอี กั ขรวธิ หี รอื หลกั การเขยี น
ทแ่ี น่นอนตามอกั ขรวธิ ภี าษาบาลี โดยตวั อกั ษรธรรมอสี านทน่ี ามาเขยี นนนั้ มนี ้อยกวา่ ท่ี
ใชเ้ ขยี นภาษาอสี าน โดยมอี กั ษรทงั้ หมด ๔๑ ตวั ประกอบดว้ ยพยญั ชนะ และสระ ซง่ึ
อกั ษรวธิ ขี องภาษาบาลนี ้ีสามารถนาไปเขยี นคาภาษาอสี านไดโ้ ดยเฉพาะคาทย่ี มื มา
จากภาษาบาลี

พยญั ชนะ

พยญั ชนะทใ่ี ชเ้ ขยี นภาษาบาลมี ที งั้ หมด ๓๓ ตวั แบง่ เป็น ๒ ประเภทคอื
พยญั ชนะตวั เต็มและพยญั ชนะตวั เฟ้ืองเหมอื นกนั กบั ท่ใี ชเ้ ขยี นภาษาอสี าน โดยแบ่ง
ออกเป็น ๕ วรรคๆ ละ ๕ ตวั และพยญั ชนะอวรรคหรอื เศษวรรค ๘ ตวั ดงั น้ี

วรรค ก ตวั ที่ ๑ ตวั ท่ี ๒ ตวั ที่ ๓ ตวั ที่ ๔ ตวั ที่ ๕
เตม็ เฟ้ือง เตม็ เฟ้ือง เตม็ เฟ้ือง เตม็ เฟ้ือง เตม็ เฟ้ือง

dD -ข 8ค Sฆ ‘“

0วรรค จ R จ c ฉ = R ช ! ฌ \

Zวรรค ฏ ฏ [ { f F . ² I ณ

9วรรค ต ต 5 { m M T R o O

xวรรค ป X z ผ r { 4 ภ , <

pอวรรค P ร E ] } ; : l L

s ห > ฬ vY

๖๑

สระ

สระทใ่ี ชเ้ ขยี นภาษาบาลมี ที งั้ หมด ๘ ตวั โดยแบง่ ออกเป็น ๒ ประเภท
คอื สระลอย และสระจมเหมอื นกนั

สระลอยมี ๘ รปู แบง่ เป็นสระเสยี งสนั้ ๓ เสยี งยาว ๕ ดงั น้ี

v vk d} U j J G โv

อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ

ตวั อย่างการใช้สระลอย

รปู สระลอย คาอกั ษรธรรมอีสาน คาอกั ษรไทย
อมจโฺ จ (อามาตย)์
v v,g0kR อาหาโร (อาหาร)
อิติ (ดงั น้ี)
vk vkskเรk อีสา (งอนไถ)
อทุ ก (น้า)
B B9b อกู า (เลน็ )
เอว (อยา่ งน้ี)
U Ulk โอกาโส (โอกาส)

j jmdY

J Jdk

G G;Y

โv โvdkเlk

สระจม มี ๘ รปู แบง่ เป็นสระเสยี งสนั้ ๓ เสยี งยาว ๕ เหมอื นกนั กบั
สระลอย ดงั น้ี

Xt* xk xb xu x6 X^ เx ex

อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ

๖๒

ข้อควรจา

๑. * สระ อะ ในภาษาบาลไี มม่ รี ปู (วสิ รรชนีย)์ เหมอื นในภาษาไทย แตพ่ ยญั ชนะ

ทุกตวั ออกเสยี งอะ dโร, (กะโรมะ)

เชน่ lรIY (สะระณงั )

๒. gxk โอ ใชส้ าหรบั เขยี นคาภาษาบาลที ป่ี ระกอบดว้ ยสระโอทา้ ยคา

หรอื ทา้ ยพยางค์ และคาทม่ี พี ยางคเ์ ดยี ว

เชน่ rØgmkR (พทุ ฺโธ) glk (โส)

การสงั โยค

การสะกดคาในภาษาบาลเี รยี กวา่ “การสงั โยค” นนั้ ประกอบดว้ ยพยญั ชนะทท่ี า
หน้าทเ่ี ป็นตวั สะกดซง่ึ เรยี กวา่ “พยญั ชนะสงั โยค” จะอยใู่ นตาแหน่งทส่ี องตอ่ จาก
พยญั ชนะตน้ คาหรอื ตน้ พยางค์ เป็นรปู พยญั ชนะตวั เตม็ และมพี ยญั ชนะตวั เฟ้ืองซอ้ น
อยใู่ ตพ้ ยญั ชนะตวั เตม็ นนั้ ทาหน้าทเ่ี ป็นพยญั ชนะตวั ตามและเป็นตน้ ของพยางคต์ อ่ ไป

เชน่ คาวา่ ldb ขา (สกิ ฺขา)
l (ส) ทาหน้าทเ่ี ป็นพยญั ชนะตน้ คา
b (อ)ิ เป็นสระประกอบกบั พยญั ชนะตน้ ของพยางคแ์ รก
d (ก) ทาหน้าทเ่ี ป็นตวั สะกดของพยางคแ์ รก หรอื พยญั ชนะสงั โยค
ข (เฟ้ือง ข) ทาหน้าทเ่ี ป็นพยญั ชนะตวั ตามและเป็นตน้ ของพยางคต์ ่อไป
า (อา) เป็นสระประกอบกบั พยญั ชนะตวั เฟ้ือง ข

หมายเหตุ การเขยี นภาษาบาลที ม่ี พี ยญั ชนะสงั โยคดว้ ยอกั ษรไทยจะใส่จดุ ( . ) ไวใ้ ต้

พยญั ชนะทท่ี าหน้าทเ่ี ป็นตวั สะกด เพ่อื ใหร้ วู้ ่าเป็นตวั สะกดของพยญั ชนะตน้ ซง่ึ วางอยขู่ า้ งหน้า

๖๓

การสงั โยคพยญั ชนะวรรค
การสงั โยคพยญั ชนะวรรคในภาษาบาลนี ัน้ จะสงั โยคกนั ไดเ้ ฉพาะในวรรค
ของตนเทา่ นนั้ จะสงั โยคขา้ มวรรคไมไ่ ด้ ซง่ึ มหี ลกั เกณฑใ์ นการสงั โยคดงั ตอ่ ไปน้ี
๑. พยญั ชนะตวั ท่ี ๑ ซอ้ นหน้า ตวั ท่ี ๑ และท่ี ๒ ในวรรคของตนได้
๒. พยญั ชนะตวั ท่ี ๓ ซอ้ นหน้า ตวั ท่ี ๓ และท่ี ๔ ในวรรคของตนได้
๓. พยญั ชนะตวั ท่ี ๕ ซอ้ นหน้าตวั เองและพยญั ชนะในวรรคของตนเองไดท้ ุก
ตวั (ยกเวน้ ตวั ง ซอ้ นหน้าตวั เองไมไ่ ด)้

ตวั อย่างการสงั โยคพยญั ชนะวรรค

๑. พยญั ชนะตวั ท่ี ๑ ในวรรคทงั้ ๕ ซอ้ นหน้าตวั เองได้ ไดแ้ ก่

วรรค ก dD กฺก lgdDา สกฺโก (ทา้ วสกั กะ)

วรรค จ 0R จฺจ d0b YR กจิ ฺจ (การงาน)

วรรค ฏ Zฏ ฏฺฏ ;Zฏgdา วฏฺฏโก (นกกระจาบ)

วรรค ต 9ต ตฺต lg92า สตฺโต (สตั ว)์

วรรค ป xX ปปฺ lgxXา สปโฺ ป (ง)ู

๒. พยญั ชนะตวั ท่ี ๑ ในวรรคทงั้ ๕ ซ้อนหน้าพยญั ชนะท่ี ๒ ในวรรคของ

ตนเองได้ ไดแ้ ก่

วรรค ก dข กฺข 4db ฝ3 ภกิ ฺขุ (ภกิ ษุ)

วรรค จ 0ฉ จฺฉ ,0ฉา มจฺฉา (ปลา)

วรรค ฏ Z{ ฏฺฐ vZb{ อฏฺฐิ (กระดกู )

วรรค ต 9{ ตฺถ ;9{ฝ วตฺถุ (วตั ถุ)

วรรค ป xผ ปผฺ x6xYผ ปุปผฺ (ดอกไม)้

๖๔

๓. พยญั ชนะตวั ท่ี ๓ ในวรรคทงั้ ๕ ซ้อนหน้าตวั เองในวรรคของตนเองได้

ไดแ้ ก่

วรรค ก 8ค คฺค lg8คา สคฺโค (สวรรค)์

วรรค จ =R ชฺช g;g=Rk เวชฺโช (หมอ)

วรรค ฏ fF ฑฺฑ d6gfkF กุฑฺโฑ (ฝาผนงั )

วรรค ต mM ทฺท ]m6 Mเdk ลทุ ฺทโก (นายพราน)

วรรค ป r{ พฺพ xr{เ9k ปพฺพโต (ภเู ขา)

๔. พยญั ชนะตวั ท่ี ๓ ในวรรคทงั้ ๕ ซ้อนหน้าพยญั ชนะท่ี ๔ ในวรรคของ

ตนเองได้ ไดแ้ ก่

วรรค ก 8ฆ คฺฆ rPg8ฆา พฺยคฺโฆ (เสอื โครง่ )

วรรค จ =ฌ ชฺฌ jx=ฌา อปุ ชฺฌาโย (อุปชั ฌาย)์

วรรค ฏ fฒ ฑฺฒ ;6fิฒ วุฑฺฒิ (ความเจรญิ )

วรรค ต mR ทฺธ lmkR สทฺธา (ความเชอ่ื )

วรรค ป rภ พฺภ vkirภ อารพฺภ (ปรารภ)

๕. พยญั ชนะตวั ท่ี ๕ ในวรรคทงั้ ๕ ซอ้ นหน้าตวั เองและพยญั ชนะในวรรค
ของตนเองไดท้ กุ ตวั (ยกเวน้ ตวั ง ซอ้ นหน้าตวั เองไมไ่ ด)้ ไดแ้ ก่

วรรค ก งฺก d‘DØ กงฺกุ (ขา้ วฟา่ ง)
งฺข d‘kข กงฺขา (ความสงสยั )
‘D

‘ข

‘ค งฺค lg‘าค ๖๕
‘ฆ งฺฆ =g‘ฆา
สงฺโค (ความเกย่ี วขอ้ ง)
ชงฺโฆ (แขง้ )

วรรค จ ญฺจ ,\6 b จ มญุ ฺจิ (พน้ แลว้ )
ญฺฉ l\ฉoY สญฺฉน (มงุ ดแี ลว้ )
\จ ญฺช -g\kช ขญฺโช (คนงอ่ ย)
\ฉ ญฺฌ ;\b ฌk วญิ ฺฌา (หญงิ หมนั )
\ช ญฺญ vg\k อญฺโญ (อน่ื )
\ฌ
\

วรรค ฏ ณฺฏ dIgฏ dk กณฺฏโก (หนาม)
ณฺฐ lI{koY สณฺฐาณ (สณั ฐาน)
Iฏ ณฺฑ 9IFฝg]k ตณฺฑโุ ล (ขา้ วสาร)
I{ ณฺฒ l6Iฒิ สุณฺฑิ (ขงิ )
IF ณฺณ l;6 gIาณ สวุ ณฺโณ (ทองคา)
Iฒ
Iณ

วรรค ต นฺต loิต สนฺติ (ความสงบ)
นฺถ xgh{ ปนฺโถ (หนทาง)
oต

o{

oM นฺท ๖๖
oR นฺธ
oO นฺน BghM อนิ ฺโท (พระอนิ ทร)์
loRb สนฺธิ ( การเชอ่ื ม,การต่อ)
voYO อนฺน (ขา้ วสุก)

วรรค ป มฺป l,XghO สมฺปนฺโน (ถงึ พรอ้ ม)
มฺผ l,ผg~k สมฺผสฺโส (การสมั ผสั )
,X มฺพ vg,{k อมฺโพ (มะมว่ ง)
,ผ มฺภ 8,ภีเรา คมฺภโี ร (ลกึ ซง้ึ )
,{ มฺม Tg,k< ธมฺโม (พระธรรม)
,ภ
,<

การสงั โยคพยญั ชนะอวรรค

การสงั โยคพยญั ชนะอวรรคในภาษาบาลนี นั้ มลี กั ษณะดงั ตอ่ ไปน้ี
๑. พยญั ชนะทส่ี ามารถซอ้ นตวั เองได้ มี ๓ ตวั ไดแ้ ก่ ย ล ส และ ส ซอ้ น ส

~ใช้ (ส สองหอ้ ง) แทน

ตวั อยา่ งเชน่ glgpPk เสยฺโย (ประเสรฐิ )

pP ยฺย

]} ลฺล l]Y} สลฺล (ลกู ศร)

~ สฺส vเ~า อสฺโส (มา้ )

๖๗

๒. ย ร ล ว ส เม่อื อยหู่ ลงั พยญั ชนะตวั อ่นื แมเ้ ป็นพยญั ชนะวรรคหรอื อ
วรรค สามารถใหพ้ ยญั ชนะทอ่ี ยหู่ น้าออกเสยี งผสมกนั กง่ึ เสยี งได้
ตวั อยา่ งเชน่

p ย ;KdPY วากฺย (คาพดู )

Iร 4gEmk ภทฺโร (เจรญิ )

]ล d]PkgIk กลฺยาโณ (ด,ี งาม)

;ว mk: รY ทฺวาร (ประตู)

lส vkp~<k อายสฺมา (ผมู้ อี าย)ุ

๓. ห เม่อื อยหู่ น้าพยญั ชนะตวั อ่นื สามารถทาให้สระทอ่ี ยขู่ า้ งหน้าออกเสยี ง

มลี มมากขน้ึ

ตวั อยา่ งเชน่

Ersk< พฺรหฺมา (พระพรหม)

Erksg< Ik พฺราหฺมโณ (พราหมณ์)

๔. ฬ ใชเ้ ป็นตวั สะกดอยา่ งเดยี ว เชน่ (หลงแลว้ )

,6g>หา มฬุ ฺโห

Y๕. x (นิคหติ ) ใชเ้ ป็นตวั สะกด แทนพยญั ชนะ ง สะกด และประกอบกบั

สระเสยี งสนั้ คอื อะ อิ อุ เทา่ นนั้ (อทิ ) อา่ นวา่ อทิ งั
ตวั อยา่ งเชน่

ประกอบกบั สระ อะ BmY

ประกอบกบั สระ อิ vdb3 Y (อกฺข)ึ อา่ นวา่ อกั ขงิ

ประกอบกบั สระ อุุ dk9Y6 (กาตุ ) อา่ นวา่ กาตุง

๖๘

ฝึ กอ่า(วนธิ ีเกขยี านรภเาษขาีบยานล)ี ภาษาบาลี

ในการหดั อ่านหัดเขยี นอกั ษรธรรมอีสาน โบราณาจารย์อสี านในอดตี มกั จะนา
ปญั ญาบารมเี ป็นบทเบอ้ื งตน้ ในการสอน เพราะปญั ญาบารมนี ัน้ สามารถนาเอาทงั้ สระและ
พยญั ชนะของอกั ษรธรรมอสี านมาใช้ได้อย่างครบถ้วน ถ้าสามารถอ่านและเขยี นปญั ญา
บารมไี ด้คล่องแลว้ ก็สามารถอ่านและเขยี นอกั ษรธรรมอสี านได้โดยไม่ยาก อกี ทงั้ ปญั ญา
บารมเี ป็นบทเสรมิ ใหผ้ ูศ้ กึ ษามพี ลงั แรงใจในการเรยี น ผูเ้ ขยี นจงึ ไดน้ าบทปญั ญาบารมมี า
เป็นบทเรมิ่ ต้นในการฝึกหดั อ่านและเขยี นอกั ษรธรรมอสี านตามแบบโบราณาจารยท์ ่เี คย
ปฏบิ ตั สิ บื ๆ มา อกี ทงั้ ผูเ้ ขยี นยงั ไดเ้ ขยี นคาอ่านทงั้ ภาษาบาลแี ละภาษาไทยไว้ดว้ ยเพ่อื
เป็นประโยชน์ในการฝึกอา่ นภาษาบาลอี กี โสดหน่ึงดว้ ยดงั ต่อไปน้ี

x\kxkร,u

ปญฺญาปารมี
ปัญญาบารมี

xFHo,~dkO

บทนมสั การ

og,k 9~9Ø{ ฯ x\kpg6 xg9k ;9u รkg8k 4klkp
glgdk ;bTx\kp Tgu รk gpk g]kdhg5k

นโม ตสสฺ ตถฺ ฯุ ปญฺญายุเปโต วตี ราโค ภาสาย เสโก วธิ ปญฺญาย ธโี ร โย โลกนาโถ
นะโม ตสั สตั ถฯุ ปญั ญายเุ ปโต วตี ะราโค ภาสายะ เสโก วธิ ะปญั ญายะ ธโี ร โย โลกะนาโถ

s9b 9Y{ ; 0gb o2o so2;Ko xkxY l689Y lbรlk o,k,b ๅ

หติ ตฺถ ว จนิ ฺเตน หนฺตฺวาน ปาป สุคต สริ สา นมามฯิ
หติ ตั ถงั วะ จนิ เตนะ หนั ตะวานะ ปาปงั สุคะตงั สริ ะสา นะมามฯิ

๖๙

@. mkoxkร,u (vรs)Y

๑. ทานปารมี (อรห)
๑. ทานะปาระมี (อะระหงั )

B9bxb glk 48;K mkoxkร,ul,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา ทานปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา ทานะปาระมสี มั ปนั โน

B9xb b glk 48;K mkojxXxkร,ul,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา ทานอปุ ปฺ ปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา ทานะอปุ ปะปาระมสี มั ปนั โน

B9xb b glk 48;K mkoxร,9{xkร,lu ,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา ทานปรมตฺถปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา ทานะปะระมตั ถะปาระมสี มั ปนั โน

rg6 mRk lr\{ 692\kgIk vohm2 b8I6 l,XghO 8g9k glk
48;K

พทุ ฺโธ สพฺพญฺญุตฺตญาโณ อนนฺตาทคิ ณุ สมฺปนฺโน คโต โส ภควา
พทุ โธ สพั พญั ญุตตะญาโณ อะนนั ตาทคิ ณุ ะสมั ปนั โน คะโต โส ภะคะวา

B9bxb vรsY ;9 glk 48;K vรso2Y lรIY 80ฉk,b

อติ ปิ ิ อรห วต โส ภควา อรหนฺต สรณ คจฺฉามิ
อติ ปิ ิ อะระหงั วะตะ โส ภะคะวา อะระหนั ตงั สะระณงั คจั ฉามิ

vรso2Y lbรlk o,k,b ฯ

อรหนฺต สริ สา นมามฯิ
อะระหนั ตงั สริ ะสา นะมามฯิ

(ต้ังแต่บารมที ี่ ๒ – ๙ ข้อความใกล้เคยี งกนั เปลย่ี นเฉพาะช่ือบารมแี ละคาในวงเลบ็ )

๗๐

@Q. jgxd3kxkÃ,u (48;K )

๑๐. อเุ ปกขฺ าปารมี (ภควา )
๑๐. อเุ ปกขาปาระมี (ภะคะวา)

B9xb b glk 48;K jgxdk3 xkร,lu ,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา อุเปกฺขาปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา อเุ ปกขาปาระมสี มั ปนั โน

B9bxb glk 48;K jgxd3kjxXxkร,ul,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา อเุ ปกฺขาอุปปฺ ปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา อุเปกขาอปุ ปะปาระมสี มั ปนั โน

B9bxb glk 48;K jgxd3kxร,9x{ kร,ul,XghO

อติ ปิ ิ โส ภควา อเุ ปกฺขาปรมตฺถปารมสี มฺปนฺโน
อติ ปิ ิ โส ภะคะวา อเุ ปกขาปะระมตั ถะปาระมสี มั ปนั โน

rg6 mRk lr\{ 692\kgIk Tg,k< e]d96 g2 รk o;lg'ฆk
,8z1 ]g9k{

พทุ ฺโธ สพฺพญฺญตุ ฺตญาโณ ธมฺโม โลกุตฺตโร นวสงฺโฆ มคฺคผลตฺโถ
พทุ โธ สพั พญั ญุตตะญาโณ ธมั โม โลกุตตะโร นะวะสงั โฆ มคั คะผะลตั โถ

Bg09R Y ร9o92pY lรlk o,k,b Gg9lY vko46 kg;o
lr{vo2รkpk ;ob k~o9Æต b ฯ ๅ

อจิ ฺเจต รตนตฺตย สริ สา นมามิ เอเตส อานุภาเวน สพฺพอนฺตรายา วนิ าสฺสนฺตูตฯิ
อจิ เจตงั ระตะนตั ตะยงั สริ ะสา นะมามิ เอเตสงั อานุภาเวนะ สพั พะอนั ตะรายา

วนิ าสสนั ตตู ฯิ ๅ

ทกุ ขบ์ ่มีเส้ือผา้ ฝาเฮือนเพก็พออยู่

ทกุ ขบ์ ่มีขา้ วอย่ทู อ้ ง นอนล้ีอย่บู ่เป็ น

๗๑

แบบฝึ กทบทวนความรู้

๑. จงเขยี นคาภาษาบาลตี อ่ ไปน้ีเป็นภาษาไทยปจั จบุ นั

๑) ;b=Rk0รIY ……………………………………………….

๒) 4,^ rb g]k ……………………………………………….

๓) l:kdขkg9k ……………………………………………….

๔) Gsbx~gb dk ……………………………………………….

๕) l6xZbxghO ……………………………………………….

๖) vksg6 IgpPk ……………………………………………….

๗) v\ช]du รIgu pk ……………………………………………….

๘) x\6 gd39Y2 ……………………………………………….

๒. จงเขยี นคาภาษาบาลตี ่อไปน้ีดว้ ยอกั ษรธรรมอสี าน

๑) สพฺเพ ……………………………………………….

๒) สตฺตา ……………………………………………….

๓) อเวรา ……………………………………………….

๔) อพฺยาปชฺฌา ……………………………………………….

๕) อนีฆา ……………………………………………….

๖) โหนฺตุ ……………………………………………….

๗) สุขี อตฺตาน ……………………………………………….

๘) ปรหิ รนฺตุ ……………………………………………….

หน่วยที่ ๙
แบบฝึ กอ่านผญา คติธรรมคาสอน

@. -&VdxOb dY bO,OyghH -Vg& dHkxYg]kH ,yO]n<

๑. ของกนิ บก่ นิ มนั เน่า ของเก่าบเ่ ลา่ มนั ลมื

#. 8Oxy YvVy0kxy kxO YgsfyO kgO gfwO d 8yxO wY xskiPOdxY u8< :k<i^

๒. คนั บอ่ อกจากบา้ นบเ่ หน็ ดา่ นแดนไกล คนั บไ่ ปหาเฮยี นกบ็ ม่ คี วามฮู้

$. pkg< ,nVg0Hks½O,oN wsiÓiPO86ร xร6 gikH ,ulwb sPlr^& Pa& k

๓. ยามเม่อื เจา้ หนุ่มน้อย ใหเ้ จา้ ฮ่าเฮยี นคุณ บุญเฮามสี ใิ หญ่สงู เพยี งฟ้า

%.lXb l'7} ?^akhW Y ?kevvk8: 'Ob sk lV&l'7} ,k,nws8NdkY jHkw;

๔. สบิ สลงึ อยฟู่ ากน้า อยา่ โออ้ า่ วคนึงหา สองสลงึ มามอื ใหค้ อ่ ยกาเอาไว้

*. 8Oyg0kH wf-=u kd" y"i<HgxOry Pk ?kwf+n<=k:hz^-8u k: P8Vรdk

๕. คนั เจา้ ไดข้ ช่ี า้ งกงั้ ฮม่ เป็นพระยา อยา่ ลมื ชาวนาผขู้ ค่ี วายคอนกลา้

(. 8ygO 0kH wf-=u k" ?kfy”gxbfF yg” sbO ?kwfglbO#sH: ggsP”lrb krO kikP

๖. คนั เจา้ ไดข้ ช่ี า้ งอยา่ ดงั เบดิ ดงั เหนิ อยา่ ไดเ้ สนิ ๆ หวั แหยง่ สพิ านพาฮา้ ย

). 8lyO bwx-k”skO wssP} ;sy}’gxd”b รV 8yO,ร^fm^fgmHkg=HkmVร?kwx

๗. คนั สไิ ปขา้ งหน้า ใหเ้ หลยี วหลงั เบงิ่ กอ่ น คนั มะรดู ทดู เทา้ เซาทอ่ นอยา่ ไป

_. wsg0Hk5ln wFy ;wow0wsmP& ?kwf;ygV g;y]OH8OHlbgv;bO K]”b

๘. ใหเ้ จา้ ถอื สตั ยไ์ วใ้ นใจตงั้ เทย่ี ง อยา่ ไดว้ อกแวกลน้ คนสเิ อน้ิ วา่ ลงิ

+. w0xl”lH k”dk”fH”d;K mH” w0-u8kOdkx” kOd;K f”H

๙. ใจประสงคส์ รา้ งกลางดงกะวา่ ทง่ ใจขค้ี รา้ นกลางบา้ นกะวา่ ดง

@Q. -oy 9b2 l”y 0y ’yR sy<รmP’ xYws8F7xP]& P;]:]& Ys}vwD z

๑๐. ขนั ตติ งั้ สจั จงั หมนั่ เทย่ี ง บใ่ หค้ ดึ เบย่ี งเลย้ี วลวงลอ้ หลอกไผ

๘๐

@Q@. 8kFlwb fx,bO k8noWgH 0kH 8kFlbxYwfxOgb 0bPg0sFb uO

๑๑. คาดสไิ ดบ้ นิ มาคอื นกเจา่ คาดสบิ ไ่ ดบ้ นิ เจย้ เจดิ หนี

@Q#. 8kFmy6xsY Vร,u 8kF,uxYsVรwi 8kFwfxsY VรglyP 8kgF xyOz:gH ,yPxsY VÃik”

๑๒. คาดทกุ ขบ์ ห่ อ่ นมี คาดมบี ห่ อ่ นไฮ้ คาดไดบ้ ห่ อ่ นเสยี คาดเป็นผวั เมยี บห่ อ่ นฮา้ ง

@Q$. sOdÆ bsO v< O0”gy s8Oy 6รgg,: ]y^gg-Oggv:0”gy sOy8ร6 rgY g,

๑๓. หนูกนิ มอ้ นจงั่ เหน็ คณุ แมว ลกู แขนแอวจงั่ เหน็ คุณพอ่ แม่

@Q%. 8:k9< kPogu g-ร: 8Ymxy6 kpF k" wzdgY g-ร: vVร9Vรglb<fkf< f"y P;

๑๔.ความตายน้ีแขวนคอทุกบาดยา่ ง ไผกแ็ ขวนออ้ นตอ้ นเสมอดา้ มดงั่ เดยี ว

@Q*. zkx-Y kF?k?koy &z6 k]kP g,Py xY9kP?k?kwy fg,Py ws<

๑๕. ผา้ บข่ าดอยา่ อยากนุ่งผา้ ลาย เมยี บต่ ายอยา่ อยากไดเ้ มยี ใหม่

@Q(. p”wu fmÓdbOrV,rYgdVmn ”yxkggfD gx-Oy kgriOb N=8Oy :รwsw5jkH

๑๖. หญงิ ใดทากนิ พรอ้ มทงั้ เกลอื แลปลาแดกเป็นขา้ เพนิ่ ฮอ้ ยชนั้ ควรใหไ้ ถเ่ อา

@Q). g=n=V kL=k”skp” kl: O½dggd’: g=nVwdd6,skd” V,ggd:’x8Y n

๑๗. เชอ้ื ชาตชิ า้ งหางยาวสนุกแกวง่ เชอ้ื ไก่กุม้ หางกอ้ มแกวง่ บค่ อื

@Q_. rou gu xyOf,”y gHF gfg” /HkvÓrk,,u ’: dObddbOxYwf g]Py ]gOb xkH fkP

๑๘. พน่ี ้ีเป็นดงั มดแดงเฝ้าอมั พามม้ี ว่ ง กนิ กะกนิ บไ่ ดเ้ ลยี ลน้ิ เปา่ ดาย

@Q+. ,du &Vx<us’Oy s,6 lgb xiOy kz” xyD H: ,su H:zHx< rY V,g-kH lgb vgbO fbgO sHk

๑๙ .มกี ลองบม่ หี นงั หุม้ สเิ ป็นฮางผกั บวั่ มหี วั ผมบพ่ รอ้ ม เขาสเิ อน้ิ เดนิ่ เหา

#Q. mP;mk”xYl6fglO?y k5Ns’}y wsg-kH ?Px 9kP-Yws9kPskO

rร6 g-kH 0”ypV&;KskO

๒๐. เทยี วทางบท่ นั สุดเสน้ อยา่ ถอยหลงั ใหเ้ ขาเหยยี บ ตายขอใหต้ ายหน้าพนุ้ เขาจงั่
ยอ้ งวา่ หาญ

๘๑

89Tb kY lusO k 0yk;yodO kY gรn'V xkggfDxklY<

คติธรรมศีลห้า จากวรรณกรรมเรื่องปลาแดกปลาสมอ

wsrkdiyO POi^ xkIk9bxkF

ใหพ้ ากนั เฮยี นฮู้ ปาณาตบิ าต

g;0Oy yk dk-O klFey fPikP sk< Pwf0V'g;Oy

เวน้ จาก การฆา่ สตั วโ์ ดยฮา้ ย หมายไดจ้ อ่ งเวร

xkXoyO ,uemL,ky oN 9k<gg9dxร: 86ร

บาปนนั้ มโี ทษมากน้อย ตามแต่กระบวนคุณ

lyoF yO ,u8ร6 sk} P fy'" 8:H k: P=k"

สตั วน์ นั้ มคี ุณหลาย ดงั งวั ควายชา้ ง

,mOy Ykhws md"y Pร]ykggd

มนั ทานาให้ ทงั เกวยี นลากแก่

,O,y u 86รmP'ggm 8wHO fgxgb" gp"

มนั มี คุณเทย่ี งแท้ คนไดเ้ บง่ิ แยง

dOb86รgg]: l"yg]kH dbO=O9u Vร

กนิ คุณแลว้ สงั เลา่ กนิ ซน้ี ต่อน

d^IkmdY N ly"dbO=uxO Y]kY 8N

กูรณ์ าทอ่ กอ้ ย สงั กนิ ซน้ี บล่ ่าคอย

vmbhoO Oy ?k]jWy kH -m&V kO

อทนิ นานนั้ อยา่ ลกั เอาของทา่ น

g;-Oy e,Pwswf 9gOH 0Hk?kjHk

เวน้ ขโมยใหไ้ ด้ ตนเจา้ อยา่ เอา

๘๒

?kgxiyO kP wslF=y wn ow0

อยา่ เป็นฮา้ ย ใหส้ ตั ยซ์ ่อื ในใจ

9"gy g9 g-<gy ]f<y P; ?kwxjHk8:รg;Oy

ตงั้ แต่ เขม็ เลม่ เดยี ว อยา่ ไปเอาควรเวน้

?kgxyOe0OikP 9k<mkp" kFggp"

อยา่ เป็นโจรฮา้ ย ตามทางยาดแยง่

jHk-V'grsOb k" s': w;xuF

เอาของเพนิ่ หา้ ง หวงไวบ้ ด่ ี

gg,O]yD ':8H k: P=k" lfOy P;wsg;sOy k"

แมน่ ลกั งวั ควายชา้ ง สนั เดยี วใหเ้ วน้ หา่ ง

xy"xPfjHk mwu ihou gxiyO kPxkXg;yO

บงั เบยี ดเอา ทไ่ี ฮน่ าน้ี เป็นฮา้ ยบาปเวร

dkg,g;yO ?kwx=<Hg,yPmkO

กาเมเวน้ อยา่ ไปซมเมยี ทา่ น

?kwx lHg< lyX=ÃV w0/yOdP;dk< ggmoY

อยา่ ไป สมเสพซอ้ น ใจฝนั้ เกย่ี วกาม แทน้ อ

,b~k0kOou 8dn kOmkY =:H

มสิ สาจารน้ี คอื การทาชวั่

l<gH lyX=^ gxiOy kPxkXg;Oy

สมเสพชู้ เป็นฮา้ ยบาปเวร

zg:H rbOsk< wsg;Oysks" wOu d

ผวั เพน่ิ หา้ ม ใหเ้ วน้ หา่ งหนีไกล

๘๓

?kwx =b"jHkzg:H -kH xkXg;y=O bh9Y &V ggmoY

อยา่ ไป ซงิ เอาผวั เขา บาปเวรซนิ าตอ้ ง แทน้ อ

]gy^ ,Py grsbO ': sk<gg]: ?kwxe]Xdkg,

ลกู เมยี เพน่ิ หวงหา้ มแลว้ อยา่ ไปโลภกาเม

,0Oy y gxwyO agzHk 0f^ ]wOH ogoVn

มนั จกั เป็นไฟเผา จดู ลนในเน้ือ

,l6 k;KLoOy ?kwf]kPmk9" :Ht

มสุ าวาทนนั้ อยา่ ไดล้ า่ ยทางตวั ะ

,yOgxyO dYkmk";K0k xykgsรy< gxiyO kP ggmoY

มนั เป็น กรรมทางวาจา ปากเหมน็ เป็นฮา้ ย แทเ้ นอ

?kwfg;H K xwOb xwx<k

อยา่ ไดเ้ วา้ ป้ินไปไ่ ปมา

g;H Kws,uly0R 0"bgg,8O V'lOdu P;

เวา้ ใหม้ สี จั จะ จงิ แมน่ คองศลี เกย้ี ว

8k: <g;H Kou gxOypbw" a]HO

ความเวา้ น้ี เป็นยง่ิ ไฟลน

?kwf vkY rk"9:tH fg"y g]Ol]V& bO

อยา่ ได้ อาพรางตวั ะ ดงั่ แลนสองลน้ิ

0y,gu ;รy"-’V g59"b iOH Vรggi"

จกั มเี วรงั ขอ้ ง เถงิ ตนฮอ้ นแฮง

ggo:g=vVn "g7 rkH 8:k<g;H K-ke9

แนวเชอ้ื อง่ึ เพา้ ความเวา้ ฆา่ โต

?kwf e;# g;H K 8:k<x<uskwl ๘๔

อยา่ ได้ โวโวเวา้ ความบม่ หี าใส่ ggmoY

w0?k gsnร< f"yw, ,uf': ,ร6 wo แทน้ อ

ใจอยา่ เหมอื นดงั ไม้ มดี ว้ งมนุ่ ใน

l6รkgskH} g,wรwsg;-yO kF

สรุ าเหลา้ เมรยั ใหเ้ วน้ ขาด

wzx,kL l-Ou You x\y koN5Nz\k

ไผประมาท ศลี ขอ้ น้ี ปญั ญาน้อยถอ่ ยผญา

l6รkou gxyO?kdbOg-kH gg=X

สรุ าน้ี เป็นยากนิ เขา้ แซบ

mY;K?kgxOy oDyg]-y" gu s}kH g,kH ikPxkXsOk

ทอ่ วา่ อยา่ เป็น นกั เลงขเ้ี หลา้ เมาฮา้ ยบาปหนา

,O0y y gdbeF รWikP gxOylm"b Vรx\y k

มนั จกั เกดิ โรคฮา้ ย เป็นสง่ิ ทอนปญั ญา

g0Xy wow9r6& rPkL5g&V 5bg" oVn

เจบ็ ในไตพงุ พยาธถิ องเถงิ เน้ือ

8dHO Ogb s}Hk g,kH ,H:Äx: ,kF

คนกนิ เหลา้ เมามวั แลว้ ประมาท

8HO-gu sH}k dOgb g]x: ,kL8ร6

คนขเ้ี หลา้ กนิ แลว้ ประมาทคุณ

° ß¿

๘๕

แบบฝึ กทบทวนความรู้

๑. จงเขยี นคาต่อไปน้ีดว้ ยอกั ขรวธิ อี กั ษรธรรมอสี าน
๑. ๑๐ ปี อาบน้าบห่ นาว

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๒. ซาวปี เล่นสาวบเ่ บอื่

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๓. ๓๐ ปี นอนต่ืนก่อนไก่

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๔. ๔๐ ปี นอนเอามอื ก่ายหน้าผาก

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๕. ๕๐ ปี ไปไฮ่มาทอดขา

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๖. ๖๐ ปี ไปไสมานอนทอดฮ่ยุ

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๗. ๗๐ ปี เป่ าขล่ยุ บด่ งั

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๘. ๘๐ ปี ตีระฆงั บม่ ่วน

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๙. ๙๐ ปี หนักหนวกแล่นมาหู

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๐. ๑๐๐ ปี ลกู สาวมาดฮู ้องไห้ใส่

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๑. ๑๑๐ ปี เหน็ แดดออกเอาน้ามาหด

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๘๖

๑๒. ๑๒๐ ปี ไข้กะตาย บไ่ ข้กะตาย

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๓. ๑๓๐ ปี ตายกะพอถิ้ม บต่ ายกพอถิ้ม

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๒. จงเขยี นปรวิ รรตขอ้ ความต่อไปน้ี เป็นภาษาไทยปจั จุบนั

@. mk”wxl:yร,Oiy DH mk”wxoร,WH gOy gxO

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

#. ?kmy yw6 sgxhOy P ?kly ÓxkPwsgxOyggs}’

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

$. 8klF bwfws,} k]&V# 8klF xb Ywfwsh} ]Y Vw& x

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

%. wawsx< k0”ygsyOskO sÆO hY5:,i^0y”gsOysOk0sb Y}

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*. my6grbOx;Y Kfu ,gu r0bO ”;y Krou V& ]6’xkgv;Ob Ks}kO

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(. lXb i^xYmgY 8bP lbXg-Pb xmY YrgY 5Hk lXb g;H KxmY gY iFymmY Ó

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

). ?kwf9F9b YdHO-V&8OHm&Vp”7 ,Oly b9FwH lg0Hkfy”g;xb g”7 sy<ร

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๘๗

_. 8wOy fdxbO kgg]: ?k]nx< x^ xN ]k”gmnVxk-k-F &pV l”y wb fxHOx^

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

+. 8yOwf?^pVfakzklkLxfyX,6y ?kwf+<n8OHmz6y ^-u
8:kP8Vรdk

------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------

@Q. xkFwfgflbwf0^’gg-gO 0kH g-Hkrk-:yรxVรw-sO;P
,-n :kxVรw-vkP ,n=kPxVรw-h&

------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------

อยากเถิงนิพพานใหฆ้ ่าพอ่ ตีแม่
อยากเป็ นเถา้ เป็ นแก่ใหเ้ ฮียนฮีตคองขุน
อยากไดบ้ ญุ ใหท้ านกน้ ทานดาก
อยากกินขา้ วใหป้ ลูกใส่พะลานหิน
อยากไดศ้ ีลใหเ้ ปิ ดซ่ินในวดั

หน่วยที่ ๑๐
แบบฝึ กอ่านนิทานพืน้ บา้ นอีสาน

hPrkOdyXแ-
g,Vvn fu9dต khO ,O kแ]: ,uhPrkO8OHsO’7 wfv0yV kxy kOwx=Vy
sk]klF,y kgxvOy kskxO 0ำ;yO xgy” vbOwfwxrYแ-9Hs: O’7 g=”ob Vร
แ=hY?w^ osvO ”oNแss” ’O7 hYr:,0แsx” ?^แ]: (kPแ-โ9
oOry Yแo<gsyhO PrkOpkg” -Hk,kwd ,Oy0”w7 fvyxV kyvVร;Vร-Y=;u Fb
แ]tmyw” s;: VรwshPrkhO YjHk,wOy xxNw;แ,hwY sPmu,hu Yd,6 xu
/kPhPrkO g,Vnwfay8” ำvรV ;Vร0kyแ-โ9oyOแ]: dYgdFbw0vVร
,8u k: <g,9ตkllH” kO 07”g;H KdXy แ-;K
“โv แ-gvbP -NdY?k=y Ng0Hk?f^ Vy แ9dY0xOH \y k
grktxiY ^ 0jkH g0Hkwxwff:p;bmwu f grktโ9g0HkdwY sPpk:”
เ,Vnแ-wfafy” y”oOy 0”7wfg;H KdyXhPrk;O K
“ouh… hPrkgO vPb g0Hkx9Y V&8Fpb kysPy’fVy wsg0kH jkH
sk: P,k,-Fy k,yFโ9-N-HFwldyO แ]:g0HkdY8VรjkH -Nwxโ]F
,0Oy ”70ifV w; ”
hPrkwO fpObแoo: yO dYak=: Vyskg8nVsk: P0ำo:รs’7O ,kzy^-FH
แ-9k<m9u ]DH ”dH Oy แ]d: 8Y Vรwlxk ,s&6 Okwxp”yแ,hYแss” 7’O

๘๙

m,u uแ,hY-”?y 9^ }vFxu g,wVn xg5b”แ8</”y hPrkOdYx”Hแ-]H” grnV 0
แdg8Vsn k: PvVy แ9แ-wfvรV ;VรwshPrkhO lY 9”H OgH 5b”dk”hY
078” NxNโfPvk”gszFy ;OH K 9HgO v”vy bFvVรsk} PxlY k,kF0t]N0k/y y”
wxsk;wy” f

/kPhPrkdO 5Y wn 0=0n ”7x9bxyF9k8< ำvรV ;Vร-V’แ-
rgY 5”bdk”;y” s}y’0kyแdg8Vnsk: PvVyแ]: hPrkOr:,0pk”-O7,k
sk/y”แ-07g” ;H KvyV,k;K

“?6fdVรhPrkO mkOxiY ^;K ,on 9u :H-’V mkO09DHgxgOy sPnvm&V-&V6
gikH oXy แ9g;]kogu x9Oy OwH x”

hPrkOwfpfbO ”oy yO 07a” k:5k<แ-8On;K
“giHkjHkโ9,kl”Hg5xb” VรlOlฝy XkPแ]: gswFy f07”,kdObgikH z,^ u
xร6 86ร”
“5Dnแ]:mmu kOhgY iHk,klH”g5b”muxVfwrxVรou แ9giHk
glPy w0mumkOmำwsgiHkwfiXy 8:kg< 0yXx:f grktmkO,yFgiHkแoO
0-OH k0HOโ9-&gV iHkx:,=ำwxs<Hf”
g,nVแ-vkg” sFyzfHO y”oOy hPrkOdxY Yi0^ แdโ9แo:wf 0”7
zkรHXdyXแ-9;n< K
“5kg0Hk0dOb-Nแm # -NdpY pbO V,wsdOb แ9-N-vY o6pkF

๙๐

hgY 0kH g,nV8xV g,yPแ]t]-y^ V&-NdVร แ]:0dXy ,kwsg0kH dwbO o
9รV แ]o” wu fxY”

“gvb 9]DH ,”H kแm # wf” แ-;K
s}’y 0kyoyO hPrkOdYiw&V sf:p8:kg< lyPvHgD lPy w0
skvOyxPxxYwf gr0Vn hYjkH -k8: k:vyOglkH l}fH w0ogu ,xnV gVy ,Py
แ]t]^y rYg,Vng5g”b iVnร/kPg,Py แ]t]yr^ V,pkF9rb ou &V wz #
dYrkdyOs’}y ws,} kgxb” ,k5k9< OHxkPlkgsFy;K gxyOsPy”,kiV&ws
iำไร9uv=DH DH=&:แo:ou hPrkO0g”7 ;H K8k: <0”bmsy” Hf< 9y”แ9wxrY
แ-0OHg5”9b Vรmu9yFlObw0wsแ-dOblg^ ,Py l]^ y^แ]tpkFrou V&a”y
g,gVn ,Py dXy ]^wy fa”;y K zH:-9V& OH,kl”y,k]k0wx9kP โfPp,V
wsแ-dไOb o9Vรแ]”ou drY kdwOy saHlF yOwxmmH: xy” kfO P: 8:k<8Fb
ifV 8bgF 5b”z:mH u09Vw& x9kP
-omurkdOwy s?o^ yO dYwf,u=kP8sOH O7’==n P’s<P,” krHX
gsdyF krO Yfu 0w”7 fw95k<sk9OHxkPlkgsFmy urkdOiy w&V s hPrkO
0”7g]HkgiVn’m”ysH<fl^=P’s<Pa” y” /kP=P’sP< ”if^ yo” yO dxY Vyws
hPrkOdPg< =ndV s<yร # 0y # $ glyO แ]d: wY shPrkOrkwx
skแ-โ9oyO rYwxg5/b” kPแ-แo<gsOydY]Ng-Hk,kแ8</y”
sk< P0dhOb PrkO9km< 9u H]D ”H =P’sP< ”07”g;H K-O7;K

๙๑

“?6fdVรแ-gvbP ?kak:d=bO kP8HOou giHk-Y5k<แo;K
9รV mu=kP8oHO u,yFโ9,koyO gรkH ,Fyแo:wf 078” Ng0yXx:fjkH แm
jkH ;K 07”09d&V bOgรkH mFHแmO8:k<g0yX=ำsำO w0 ]&Vws=kP8OoH u,Fy
โ9wsgiHkgx”db Vรh ,yO0tl<HgsylF zH< OHแmxY 5kskly g<H sFylz<H HO
แmgiHkd0Y vo6pkFwsโ9d=Ob kP8HOou rV,m”yโ9-gV& ikH mOmy uโ]”F

g,nVแ-wfa=y” P’sP< g” ;H Kแo:odyO Y8Ng]Vn -7,O kmk”skF
=kPgronV VรwshPrkO,F9y HOgvy” 8ndyX9Vรmu,,Fy k0kysOv”hYws
=P’sP< ”gx”b s’:y 0wfdOhb PrkOdXy =P’sP< ”gxyOvkskO
sy}’0ky,iyF PxiNแ]: =P’s<P”0”75k<;K

“gรHk,Fyแo:ouแmxY ” “แ,แO ]: ” แ-9Vx
“]&VfObgx”fb ”^ =P’sP< ”xyV แ-wfw=sf<H dำ]m”y u,u?^
grnfV Obws=P’s<P”gxb” sy:’0wsg=dVn s}½f แ9dY0OHxy\k
grktg=ndV oyOs<yรsPO : g,VngsO;y KfxbO sY 6f} แ]: =P’s<P”07i” -&V ;O7 K
“=kx: kmO sy” }kPgvbP iXu ,k=:pdOy-kแ-]yVjkH s’yO ,ywO x-kP”
/kPแ-wfad”y YhY9kwsv} kXแd< l:รhPrkdO Yp<bแp<แ0<wl
fp: 8:k<fvu DHfwu 0mu]Vf=;u bF,kwf

° G;Y âs96 ¿

ขอความสวสั ดีจงมีแด่ท่าน

บรรณานุกรม

กติ ตวิ ฒั น์ สตั นาโค. ค่มู อื อบรมอกั ขรธรรมอสี าน 2542
ธวชั ปณุ โณทก. อกั ษรโบราณอสี าน : อกั ขรวทิ ยาอกั ษรตวั ธรรมและไทยน้อย. กรงุ เทพฯ : สยาม
เพรส แมเนจเมน้ ท,์ ๒๕๔๐
สภุ ณ สมจติ ศรปี ญั ญา. อกั ษรธรรม, ไทยน้อย และวรรณกรรมทอ้ งถน่ิ อสี าน .มหาสารคาม :
ภาควชิ าภาษาไทย วทิ ยาลยั ครมู หาสารคาม,แ 2525
มนสั สุขสาย .ตาราเรยี นอกั ษรโบราณอสี าน . อุบลราชธานี : ศูนยศ์ ลิ ปวฒั นธรรม วทิ ยาลยั ครู

อุบลราชธานี, 2537
ชอบ ดสี วนโคก .ของเก่าบ่เลา่ มนั ลมื : เฮยี นธรรมนาคาโบฮานอสี าน. ขอนแก่น : คลงั นานาวทิ ยา,
2540
เพญ็ พกั ตร์ ลม้ิ สมั พนั ธ.์ อกั ษรธรรมอสี าน. นครปฐม : ภาควชิ าภาษาตะวนั ออก คณะโบราณคดี
มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร, 2526