วันสำคัญทางพุทธศาสนา วันอาสาฬหบูชา

ก
กิจกรรมสง่ เสริมการอา่ นออนไลน์ เรอื่ งวันสาคัญทางศาสนา “วนั วิสาขบูชา” ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

ก

คำนำ
การอ่านมีประโยชน์ในการพฒั นาตนเอง พัฒนาการศึกษา พฒั นาอาชีพ พัฒนาคุณภาพชีวิต
ทาให้เป็นคนทันสมัย ทันต่อเหตุการณ์ และมีความอยากรู้อยากเห็นการที่จะพัฒนาประเทศให้
เจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าได้ต้องอาศัยประชาชนที่มีความรู้ความสามารถซึ่งความรู้ต่าง ๆ ก็ได้มาจาก
การอ่านนั่นเอง ในปัจจุบันมกี ารพัฒนาด้านเทคโนโลยีสารสนเทศอย่างมาก ซ่งึ เป็นปัจจัยหนึ่งทท่ี าให้
การอ่านได้พฒั นารปู แบบไปอย่างกวา้ งขวาง
ดงั นั้น ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์ ได้เล็งเห็นความสาคัญดังกล่าว ในการที่จะ
สนับสนุนการพัฒนาตนเอง,พัฒนาความคิดและพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชน จึงจัดกิจกรรม
ส่งเสริมการอ่านตามอัธยาศัยรูปแบบออนไลน์ เพื่อส่งเสริมสนับสนุนให้ประชาชนได้ตระหนักถึง
ความสาคัญของการอ่าน นอกจากการอ่านท่ีเพิ่มมากขึ้นแล้ว ยังแนะนาการใช้ส่ือต่างๆ อย่างถูกวิธี
รู้จักคิดพิจารณาวเิ คราะห์ได้
สุดท้ายนี้ ขอขอบคุณ ผู้อานวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย
อาเภอพระสมุทรเจดีย์ และผู้ประสานงานซ่ึงส่งเสริมการปฏิบัติงาน ให้สาเร็จลุล่วงไปด้วยดี
หากมีข้อผิดพลาดประการใด ขออภยั ไว้ ณ ท่ีนี้

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์

กจิ กรรมส่งเสรมิ การอ่านออนไลน์ เรอื่ งวันสาคญั ทางศาสนา “วนั วสิ าขบูชา” ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดยี ์

ข

สำรบญั

หน้ำ

คานา................................................................................................................................................ก
สารบัญ.............................................................................................................................................ข
วันอาสาฬหบูชา............................................................................................................................... 1

บัวสีเ่ หล่า..................................................................................................................................... 1
บัวสามเหล่า (ตามโพธิราชกุมารสูตร)........................................................................................ 2
บุคคลสีจ่ าพวก (ตามอุคฆฏิตัญญสุ ูตร) ...................................................................................... 3

ธัมมจกั กปั ปวัตนสตู ร.................................................................................................................... 6
ธัมมจักกปั ปวัตนสูตรกล่าวโดยสรปุ แสดงถึง ................................................................................ 7

-สว่ นที่สุดสองอย่าง .................................................................................................................. 7
-มชั ฌมิ าปฏปิ ทา....................................................................................................................... 7
อริยสัจสี่................................................................................................................................... 9
สรุปเหตุการณ์สาคัญที่เกดิ ขน้ึ ในวนั อาสาฬหบูชาไวโ้ ดยย่อ..........................................................10
กจิ กรรมวนั อาสาฬหบชู า............................................................................................................11
สถานทแ่ี สดงปฐมเทศนา............................................................................................................12

กจิ กรรมส่งเสริมการอ่านออนไลน์ เรอื่ งวันสาคญั ทางศาสนา “วนั วสิ าขบชู า” ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์

วนั อำสำฬหบชู ำ

อาสาฬหบูชา ย่อมาจาก "อาสาฬหปูรณมีบูชา" แปลว่า "การบูชาในวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ"
อนั เป็นเดอื นที่สี่ตามปฏิทินของประเทศอินเดีย ตรงกบั วนั เพ็ญ เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติของไทย
แต่ถา้ ในปีใดมีเดือน 8 สองหน กใ็ หเ้ ล่ือนไปทาในวนั เพญ็ เดอื น 8 หลังแทน

หลังจาก สมเด็จพระพทุ ธองค์ ได้ตรสั รู้ในวันเพ็ญ เดือน 6 แล้ว ได้ทรงใช้เวลาทบทวนสจั ธรรม
และทรงคานงึ วา่ ธรรมะท่ีพระองค์ตรสั รู้นล้ี ึกซ้ึงมาก ยากทผี่ ูอ้ ื่นจะรู้ตาม แตอ่ าศัยพระกรุณานเ้ี ป็นทีต่ ้ัง
จึงทรงพจิ ารณาแบ่งบุคคลออกเปน็ 4 ประเภท (บวั 4 เหล่า) คือ

ภาพจากเวบ็ ไซต์ https:// phatpark.wordpress.com

1. อคุ ฆฏิตัญญู ดอกบวั ท่ีอยู่พน้ น้า
2. วิปจั จิตัญญู ดอกบวั ท่ีอย่ปู ร่มิ นา้
3. เนยยะ ดอกบัวทอี่ ยใู่ ตน้ ้า
4. ปทปรมะ ดอกบัวท่ีจมอยู่กับโคลนตม
บัวสเี่ หล่ำ คอื อุปมาเปรยี บบคุ คลเหมือนดอกบัว 4 จาพวก ตามฐานะทจี่ ะบรรลนุ ิพพานไดแ้ ละ
ไม่ไดใ้ นชาตนิ ั้น ตามทป่ี รากฏในโพธิราชกุมารสูตร ในพระไตรปิฎกภาษาบาลแี ละคมั ภรี ส์ ุมังคลวลิ าสนิ ี
ว่าเมื่อแรกตรัสรู้ พระพุทธเจ้าได้ทรงพิจารณาว่าพระธรรมท่ีทรงบรรลุนั้นมีความละเอียดอ่อนสุขุม
คัมภีรภาพ ยากต่อบคุ คลจะรู้ เขา้ ใจและปฏบิ ัตไิ ด้ แตต่ อ่ มาได้ทรงพิจารณาอย่างลึกซึ้งแล้ว ทรงเห็นว่า
บคุ คลในโลกน้ีมีหลายจาพวก บางพวกสอนได้ บางพวกสอนไม่ได้

กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวันสาคัญทางศาสนา “วนั วสิ าขบูชา” ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

2

เปรียบเสมือนบวั 3 เหล่า (ตามนยั โพธิราชกุมารสตู รในพระไตรปฎิ กภาษาบาลี หรือบัว 4 เหล่า
(ตามนยั สมุ ังคลวิลาสินี)

ภาพจากเว็บไซต์ https:// pinterest.com

บัวสามเหล่า (ตามโพธริ าชกมุ ารสูตร)
ในพระไตรปิฏก พระพุทธองค์ทรงพิจารณาตามคาเชื้อเชิญของท้าวสหัมบดีพรหมท่ีเชิญให้
พระองค์แสดงธรรม พระพทุ ธองค์จึงทรงพิจารณาตรวจสัตวโลกดว้ ยพุทธจักษุ และทรงเห็นวา่ สตั วโลก
ท่ยี ังสอนได้มอี ยู่ (เรยี กว่าเวไนยสัตว)์ เปรียบด้วยดอกบวั 3 จาพวก ดงั ความตอ่ ไปนี้
... ครั้นอาตมภาพทราบว่าท้าวสหัมบดีพรหมอาราธนา และอาศัยความกรุณาในสัตว์ทั้งหลาย
จงึ ตรวจดโู ลกดว้ ยพุทธจักษุ. เมื่ออาตมภาพตรวจดูโลกด้วยพุทธจักษุ ก็ได้เหน็ หมู่สัตว์ซึง่ มีกิเลสดุจธุลี
ในจักษุน้อยก็มี มีกิเลสดุจธุลีในจักษุมากก็มี มีอินทรีย์แก่กล้าก็มี มีอินทรีย์อ่อนก็มี มีอาการดีก็มี มี
อาการเลวก็มี จะพึงสอนให้รู้ได้งา่ ยกม็ ี จะพงึ สอนให้รไู้ ด้ยากก็มี บางพวกมปี กติเหน็ โทษในปรโลกโดย
เปน็ ภัยอยู่ก็มี เปรียบเหมอื นในกอบวั ขาบ ในกอบวั หลวง หรือในกอบัวขาว ดอกบวั ขาบ ดอกบัวหลวง
หรอื ดอกบวั ขาว ซ่งึ เกดิ ในน้า เจริญในนา้

กจิ กรรมส่งเสริมการอ่านออนไลน์ เรอ่ื งวนั สาคญั ทางศาสนา “วันวิสาขบูชา” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดยี ์

3

*บางเหล่ายงั ไมพ่ น้ น้า จมอยใู่ นนา้ น้าหล่อเลียงไว้
*บางเหล่า ตังอยู่เสมอน้า
*บางเหล่า ตังขึนพ้นน้า น้าไม่ติด ฉันใด ดูกรราชกุมาร เม่ืออาตมภาพตรวจดูโลกด้วยพุทธ
จกั ษุ ก็ฉันนั้น ได้เห็นหมู่สัตว์ซ่ึงมีกิเลสดุจธุลีในจกั ษุน้อยก็มี มีกิเลสดุจธุลีในจกั ษุมากก็มี มีอินทรยี ์แก่
กลา้ ก็มี มีอนิ ทรียอ์ ่อนกม็ ี มอี าการดีก็มี มีอาการเลวกม็ ี จะพึงสอนให้รูไ้ ดง้ ่ายก็มี จะพงึ สอนใหร้ ู้ได้ยาก
กม็ ี บางพวกมปี กติเห็นโทษในปรโลกโดยเปน็ ภัยอยู่กม็ ี...
บคุ คลสีจ่ า้ พวก (ตามอุคฆฏติ ญั ญสุ ูตร) ไดอ้ ธิบายบุคคล 4 จาพวก ไวด้ งั นี้

ภาพจากเว็บไซต์ http://bitcoretech.com

1. อุคคฏิตัญญู พวกที่มีสติปัญญาฉลาดเฉลียว เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมก็
สามารถรู้ และเข้าใจในเวลาอันรวดเร็ว เปรียบเสมือนดอกบัวท่ีอยู่พ้นน้า เมื่อต้องแสงอาทิตย์ก็เบ่ง
บานทันที

กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่านออนไลน์ เรื่องวันสาคัญทางศาสนา “วนั วสิ าขบชู า” หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์

4

ภาพจากเวบ็ ไซต์ http://bitcoretech.com

2. วิปจิตัญญู พวกท่ีมีสติปัญญาดี เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมแล้วพิจารณาตาม
และได้รับการอบรมฝึกฝนเพ่ิมเติม จะสามารถรู้และเขา้ ใจได้ในเวลาอันไม่ชา้ เปรยี บเสมือนดอกบัวที่
อยู่ปรมิ่ น้าซึ่งจะบานในวนั ถดั ไป

ภาพจากเวบ็ ไซต์ http://bitcoretech.com

3. เนยยะ พวกท่ีมสี ติปัญญาน้อย แต่เปน็ สมั มาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมแล้วพิจารณาตาม
และได้รับการอบรมฝึกฝนเพิ่มอย่เู สมอ มีความขยันหมนั่ เพียรไม่ย่อท้อ มีสติมั่นประกอบด้วยศรัทธา
ปสาทะ ในที่สุดก็สามารถรู้และเข้าใจได้ในวันหนึ่งข้างหน้า เปรียบเสมือนดอกบัวที่อยู่ใต้น้า ซ่ึงจะ
ค่อยๆ โผล่ขน้ึ เบ่งบานได้ในวันหน่ึง

กิจกรรมส่งเสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวนั สาคญั ทางศาสนา “วนั วิสาขบชู า” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดยี ์

5

ภาพจากเว็บไซต์ http://bitcoretech.com

4. ปทปรมะ พวกท่ีไร้สติปัญญา และยังเป็นมิจฉาทิฏฐิ แม้ได้ฟังธรรมก็ไม่อาจเข้าใจ
ความหมายหรือรู้ตามได้ ท้ังยังขาดศรัทธาปสาทะ ไร้ซ่ึงความเพียร เปรียบเสมือนดอกบัวท่ีจมอยู่กับ
โคลนตม ยังแตจ่ ะตกเป็นอาหารของเต่าปลา ไม่มโี อกาสโผล่ข้ึนพน้ นา้ เพ่ือเบ่งบาน

3 จ้าพวกแรกเรียกว่าเวไนยสัตว์ (ผู้แนะน้าส่ังสอนได้) ส่วนปทปรมะเป็นอเวไนยสัตว์
(ผู้ไม่อาจแนะนา้ ส่งั สอนได้)

เม่ือคิดได้ดังน้ันทรงระลึกถึงอาฬารดาบสและอุททกดาบสว่า มีกิเลสเบาบางสามารถตรัสรู้ได้
ทนั ที แตท่ ่านท้งั 2 ไดต้ ายแลว้ จึงทรงระลึกถึงปัญจวคั คียท์ ง้ั 5

วนั อาสาฬหบชู าไดร้ ับการยกยอ่ งเป็นวนั สาคัญทางพระพทุ ธศาสนา เนอื่ งจากเหตกุ ารณส์ าคัญท่ี
เกิดขนึ้ เมอื่ 45 ปี ก่อนพุทธศกั ราช ในวันขน้ึ 15 คา่ เดอื น 8 คือวันอาสาฬหปรุ ณมีดถิ ี หรือวนั เพ็ญ
เดือนอาสาฬหะ[2] ณ ปา่ อิสิปตนมฤคทายวัน เมอื งพาราณสี แควน้ กาสี อันเป็นวันทีพ่ ระพุทธเจา้ ทรง
แสดงปฐมเทศนาคือ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตรแก่ปัญจวคั คีย์ประกอบด้วย โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ
มหานามะ และอัสสชิ ในครั้งน้ัน โกณฑัญญะเกิดความเลื่อมใสในพระธรรมของพระพุทธเจ้า จนได้
ดวงตาเหน็ ธรรมหรือบรรลเุ ปน็ พระอรยิ บุคคลระดบั โสดาบัน ทา่ นจึงขออุปสมบทในพระธรรมวินัยของ
พระพุทธเจ้า ด้วยวิธีเอหิภิกขุอุปสัมปทา ทาให้ในวันนั้นมีพระรัตนตรัยครบองค์สามบริบูรณ์เป็นครั้ง
แรกในโลก คือ มที ง้ั พระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์

กจิ กรรมส่งเสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวนั สาคญั ทางศาสนา “วันวสิ าขบชู า” หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

6

ภาพจากเว็บไซต์ http://v starproject.com

ธมั มจักกปั ปวตั นสตู ร
หรือเขียนอย่างภาษามคธว่า ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร (ฟัง) เป็นปฐมเทศนา เทศนากัณฑ์แรก ที่
พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่พระปัญจวัคคีย์ เม่ือพระผู้มพี ระภาคตรัสธัมมจักกัปปวัตนสูตรน้ีอยู่ ดวงตา
เห็นธรรม ปราศจากธุลีปราศจากมลทิน ก็ได้เกิดข้ึนแก่ท่านพระโกณฑัญญะ นับเป็นพระสงฆ์สาวก
องค์แรกในพระพุทธศาสนา วันนั้นเป็นวันเพ็ญกลางเดือนอาสาฬหะหรือเดือน 8 เป็นวันท่ีพระ
รัตนตรัยครบบรบิ ูรณ์ บงั เกดิ ข้นึ ในโลกเปน็ ครง้ั แรก คอื มี พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ครบบรบิ รู ณ์
ธมั มจักกัปปวัตนสูตร มเี นื้อหาแสดงถึงการปฏิเสธสว่ นทส่ี ดุ สองอย่าง และเสนอแนวทางดาเนิน
ชีวิตโดยสายกลางอันเป็นแนวทางใหม่ให้มนุษย์ มีเนื้อหาแสดงถึงข้ันตอนและแนวทางในการปฏิบัติ
เพ่ือบรรลุถึงอริยสัจทั้ง 4 คือ อริยมรรคมีองค์ 8 โดยเร่ิมจากทาความเห็นให้ถูกทางสายกลางก่อน
เพื่อดาเนินตามขั้นตอนการปฏิบัติรู้เพื่อละทุกข์ท้ังปวง เพ่ือความดับทุกข์ อันได้แก่นิพพาน ซ่ึงเป็น
จดุ มุ่งหมายสงู สุดของพระพุทธศาสนา

กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านออนไลน์ เรอื่ งวนั สาคัญทางศาสนา “วันวสิ าขบชู า” ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์

7

ธมั มจกั กัปปวตั นสตู รกล่ำวโดยสรปุ แสดงถึง
-ส่วนท่ีสดุ สองอยา่ ง ท่ีพระพุทธศาสนาปฏิเสธ อันไดแ้ ก่

"กามสุขลั ลกิ านุโยค" คอื การหมกมุน่ อย่ใู นกามสุข การประกอบตนให้พวั พันดว้ ยกามสขุ ในกาม
ท้ังหลาย เป็นธรรมอันเลว เป็นของชาวบ้าน เป็นของปุถุชน ไม่ใช่ของพระอริยะ ไม่ประกอบด้วย
ประโยชน์

"อัตตกิลมถานุโยค" คือการทรมานตนให้ลาบากโดยเปล่าประโยชน์หรือทุกรกิริยา "คือการ
กระทากิจท่ีทาได้โดยยาก" คือ การอดอาหารการประกอบความเหน็ดเหนื่อยแก่ตน ไม่ใช่ของพระ
อรยิ ะ ไมป่ ระกอบดว้ ยประโยชน์

-มัชฌิมาปฏิปทา คอื ปฏิปทาทางสายกลางท่พี ระพุทธองค์ได้ทรงตรัสรู้ ไดแ้ ก่ มรรคมี
องค์แปด ปฏิปทาสายกลาง ไม่เข้าไปใกล้ที่สุดสองอย่างนั้น ที่พระพุทธองค์ได้ทรงตรัสรู้แล้วด้วย
ปญั ญาอันยิ่ง ทาญาณใหเ้ กิด ยอ่ มเปน็ ไปเพือ่ ความสงบ เพอื่ ความรู้ยงิ่ เพ่อื ความตรสั รู้ เพื่อนิพพาน

ปัญญาเห็นชอบ (สัมมาทิฏฐิ)
ความดาริชอบ (สัมมาสังกัปปะ)
เจรจาชอบ (สัมมาวาจา)
การงานชอบ (สมั มากมั มันตะ)
เลีย้ งชีวติ ชอบ (สัมมาอาชวี ะ)
พยายามชอบ (สมั มาวายามะ)
ระลกึ ชอบ (สัมมาสติ)
ตัง้ จติ มัน่ ชอบ (สมั มาสมาธิ)

ภาพจากเวบ็ ไซต์ http://ธรรมบูชา wordpress.com

กิจกรรมส่งเสริมการอา่ นออนไลน์ เรื่องวันสาคญั ทางศาสนา “วันวสิ าขบูชา” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์

8

ภาพจากเวบ็ ไซต์ http://dhamma.serichon.usมชั ฌิมาปฏิปทาทางสายกลาง

องคม์ รรคท้ัง 8 ประกำรน้ี ท่ำนจดั เปน็ กลุม่ ได้ 3 กลุม่ คือ
กล่มุ ที่ 1 เรยี กวา่ ศลี ได้แก่
1. สมั มากัมมนั ตะ การกระทาชอบ (กายสุจริต 3)
2. สมั มาวาจา การพดู ชอบ (วจีสุจรติ 4)
3. สมั มาอาชีวะ การเล้ียงชีพชอบ (คือ ทาอาชีพโดยไมเ่ ป็นกายทุจริต 3 และ
ไม่เป็น วจีทุจริต 4)
กลมุ่ ท่ี 2 เรยี กว่า สมาธิ ไดแ้ ก่
6. สัมมาวายามะ ความพยายามชอบ
7. สมั มาสติ ความระลกึ ชอบ
8. สมั มาสมาธิ ความต้งั ใจมั่นชอบ

กิจกรรมสง่ เสริมการอา่ นออนไลน์ เรอื่ งวันสาคัญทางศาสนา “วนั วสิ าขบูชา” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

9

กลมุ่ ท่ี 3 เรยี กวา่ ปญั ญา ไดแ้ ก่
1. สัมมาทิฏฐิ ความเหน็ ชอบ
2. สมั มาสังกปั ปะ ความดาริชอบ

ภาพจากเว็บไซต์ http://ธรรมบชู า wordpress.com

อริยสจั สี่ คือธรรมทเี่ ปน็ ความจรงิ อันประเสรฐิ สี่ประการ
อริยสจั แปลความหมายว่า ความจริงอันประเสริฐ ความจริงของพระอริยะ ความจริงที่ทาให้ผู้
เข้าถึงกลายเป็นอริยะ ประกอบด้วยองค์ธรรม 4 ประการ ซึ่งเรียกกันสั้นๆ ว่า ทุกข์ สมุทัย นิโรธ
มรรค แต่ละประการมคี วามหมายที่ควรทราบ ดังนี้

1.ทุกข์ ความทุกข์ ความที่กายและใจทนสภาพบีบค้ันได้ยาก เป็นสิ่งท่ีต้องกาหนดรู้
เป็นผลท่ีเน่ืองมาจากเหตุ

ปญั หาของชวี ติ พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ก็เพอื่ ใหท้ ราบว่ามนษุ ย์ทกุ คนมที ุกข์เหมือนกนั ทั้งทุกข์
ขัน้ พนื้ ฐานและทกุ ข์เก่ยี วกับการดาเนินชีวิตประจาวนั

ทุกขข์ ั้นพ้ืนฐาน คือ ทุกข์ทเี่ กดิ จากการเกิด การแก่ และการตาย สว่ นทกุ ขท์ ่ีเก่ียวกับการดาเนิน
ชีวติ ประจาวัน คอื ทุกข์ท่เี กิดจากการพลัดพรากจากส่ิงท่ีรัก ทกุ ขท์ ่ีเกิดจากการประสบกับสิ่งท่ีไม่เป็น
ท่ีรัก ทุกข์ที่เกิดจากไม่ได้ดังใจปรารถนา รวมท้ังทุกข์ที่เก่ยี วกับการดาเนินชีวิตด้านต่างๆ อาทิ ความ
ยากจน

กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่านออนไลน์ เร่ืองวนั สาคญั ทางศาสนา “วันวิสาขบูชา” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

10

2.สมุทัย เหตุที่เกิดทุกข์ คือ กิเลสตัณหาท่ีกระตุ้นจิตใจให้ส่ายแส่หาอารมณ์ที่
ปรารถนา อยากได้ อยากมี อยากเป็น และอยากพน้ ไปจากภาวะไม่ปรารถนา เปน็ เหตุแหง่ ทกุ ข์ทตี่ ้อง
ละ

พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ก็เพ่ือให้ทราบว่า ทุกข์ทั้งหมดซึง่ เป็นปัญหาของชวี ิต ล้วนมเี หตุใหเ้ กิด
เหตุนั้น คอื ตัณหา อันไดแ้ ก่ความอยากได้ต่างๆ ซงึ่ ประกอบไปดว้ ยความยดึ มั่น

3.นิโรธ ความดับทุกข์ คือ ภาวะท่ีเป็นผลจากการดบั ตัณหาและสามารถพ้นจากทุกข์
ไดเ้ ด็ดขาด เปน็ ภาวะทตี่ อ้ งทาใหป้ ระจักษแ์ จง้

พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ก็เพ่ือใหท้ ราบวา่ ทุกข์คือปญั หาของชวี ิตท้ังหมดที่สามารถแก้ไขได้นั้น
ต้องแก้ไขตามทางหรือวิธแี ก้

4.มรรค ข้อปฏิบัติให้ลุถึงความดับทุกข์ ซึ่งมีองค์ประกอบ 8 ประการ อันเป็นข้อ
ปฏิบัติที่เป็นแบบอย่างหรือทางดาเนินชีวิตท่ีดีเลิศ จัดเป็นเหตุท่ีควรเจริญ คือ ลงมือปฏิบัติเพ่ือให้
เข้าถึงนิโรธ โดยสรปุ เปน็ หลกั แห่งการศกึ ษาปฏบิ ัติสาคัญได้ 3 ประการ คอื ศลี สมาธิ ปัญญา

ภาพจากเว็บไซต์ สานักพมิ พ์เพชรกะรัต
กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวันสาคัญทางศาสนา “วนั วิสาขบูชา” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์

11

สรปุ เหตกุ ำรณ์สำคัญทเ่ี กิดขึน้ ในวนั อำสำฬหบูชำไว้โดยยอ่ ดงั นี้
1.เปน็ วันแรกทีพ่ ระโคตมพทุ ธเจ้าทรงประกาศศาสนาพุทธ
2. เปน็ วนั แรกท่พี ระบรมศาสดาทรงแสดงพระธรรมจักร ประกาศสจั ธรรม อันเปน็ องค์แหง่ พระ
สมั มาสัมโพธญิ าณ
3. เป็นวันท่ีพระอริยสงฆ์สาวกองค์แรกบังเกิดข้ึนในโลก คือ พระอัญญาโกณฑัญญะ ได้
รับประทานเอหิภิกขุอปุ สมั ปทา ในวันนนั้
4. เป็นวันแรกท่ีบังเกิดสังฆรัตนะ สมบูรณ์เป็นพระรัตนตรัย คือ พระพุทธรัตนะ พระธรรม
รตั นะ พระสงั ฆรตั นะ

ภาพจากเวบ็ ไซต์ กิจกรรมท่ปี ฎิบัติกันในวันสาคญั - wan-som-kun04

กิจกรรมวันอำสำฬหบูชำ
พิธีกรรมที่กระทาในวันนี้ โดยท่ัวไป คือ ทาบุญ ตักบาตร รักษาศีล เวียนเทียน ฟังพระธรรม
เทศนา (ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร) และสวดมนต์ ดังน้ันในวันน้ีจึงถือว่า พุทธศาสนิกชนควรได้รับ
ประโยชน์ที่เป็นสาระสาคัญจากอาสาฬหบูชา กล่าวคือ ควรทบทวนระลึกเตือนใจสารวจตนว่า ชีวิต
เราได้เจริญงอกงามข้ึนด้วยความเป็นอยู่อย่างผู้รู้เท่าทันโลกและชีวิตนี้บ้างแล้วเพียงใด เรายังดาเนิน
ชีวิตอยู่อยา่ งลุม่ หลงมัวเมา หรือมจี ิตใจอิสระปลอดโปร่งผอ่ งใสบา้ งแลว้ เพียงใด

กจิ กรรมส่งเสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวนั สาคญั ทางศาสนา “วันวสิ าขบชู า” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์

12

ภาพจากเวบ็ ไซต์ รกั ย้ิมทัวร์

สถำนทีแ่ สดงปฐมเทศนำ
สถานที่เน่ืองด้วยการปฐมเทศนา (สารนาถ) ในสมัยพุทธกาล เรียกกันว่า ป่าอิสิปตน-
มฤคทายวัน แปลว่า เขตป่าอภัยทานแก่สัตว์ท่ีเป็นท่ีบาเพ็ญตบะของฤษี เป็นสถานที่สงบและเป็นท่ี
ชมุ นมุ ของเหล่าฤษแี ละนักพรตต่าง ๆ ที่มาบาเพ็ญตบะและโยคะเพอื่ เข้าถึงพรหมมันตามความเชื่อใน
คัมภีร์อุปนิษัทของพรามหณ์ ทาให้เหล่าปัญจวัคคีย์ท่ีปลีกตัวมาจากเจ้าชายสิทธัตถะ ภายหลังจากที่
พระองคท์ รงเลิกบาเพ็ญทุกขกรยิ า ได้มาบาเพ็ญตบะท่ีนี่แทน
หลงั จากพระพุทธเจา้ ทรงแสดงปฐมเทศนา และเทศน์โปรดปญั วัคคียจ์ นสาเรจ็ เป็นพระอรหนั ต์
ท้ังหมดแล้ว ได้ทรงพักจาพรรษาแรก ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน พร้อมกับเหล่าปัญจวัคคีย์ ซึ่งใน
ระหว่างจาพรรษาแรก พระองคไ์ ด้สาวกเพม่ิ กวา่ 45 องค์ โดยเฉพาะอยา่ งยิง่ พระยสะ และบรวิ ารของ
ท่าน 44 องค์ ซ่งึ รวมถึงบิดามารดาและภรรยาของพระยสะ ที่ได้มาฟังพระธรรมเทศนาของพระพุทธ
องค์และได้ยอมรับนับถือเป็นอุบาสกอุบาสิกาที่ถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะคู่แรกในโลกด้วย ทาให้ใน
พรรษาแรกที่พระพุทธเจ้าทรงจาพรรษาที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน มีพระอรหันต์ในโลกรวม 60 องค์
และองค์พระพุทธเจา้
นอกจากน้ี ในบริเวณสารนาถ ยังเป็นสถานที่สาคัญท่ีพระพุทธองค์ทรงประกาศเร่ิมต้นส่งให้
พระสาวกกลุ่มแรกออกไปเผยแพรพ่ ระพทุ ธศาสนาหลงั จากทรงจาพรรษาแรกแลว้ (เชอื่ กันว่าเปน็ จุดที่
เดยี วกับท่ีพระพุทธองคท์ รงแสดงปฐมเทศนา คอื ธรรมเมกขสถปู )

กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอ่านออนไลน์ เร่ืองวันสาคัญทางศาสนา “วันวสิ าขบูชา” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์

13

บริเวณโดยรอบสถานท่ีสาคัญดังกล่าว มีหมู่พุทธวิหารและซากสถูปมากมายอยู่หนาแน่น
ปจั จุบนั สถานท่ีแสวงบญุ ในบริเวณสารนาถได้รับการขุดค้นบ้างเป็นบางสว่ น บางส่วนก็ยังคงจมอยใู่ ต้
ดนิ แต่ซากพุทธสถานสาคัญ ๆ ส่วนใหญใ่ นพุทธประวัติก็ไดร้ บั การขดุ คน้ ข้นึ มาหมดแลว้ เชน่

* ธรรมเมกขสถูป สถานท่ีพระพุทธเจา้ แสดงปฐมเทศนาและประกาศส่งพระสาวกไปเผยแพร่
พระศาสนา

ธรรมเมกขสถปู สารนาถ

ภาพจาก : https:// www.worldtourcenter.com

* ยสสถูป สถานท่ีพระพุทธเจ้าทรงพบท่านยสะ ซึ่งต่อมาได้บรรลุเป็นพระอรหันตสาวกองค์ท่ี
6 ในโลก

ยสสถปู และสหาย สารนาถ
กิจกรรมสง่ เสรมิ การอา่ นออนไลน์ เร่ืองวนั สาคัญทางศาสนา “วนั วสิ าขบูชา” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดยี ์

14
ภาพจาก https://buddhadhamma.uttayarndham.org/tripitaka-stories

* รากฐานธรรมราชิกสถูป สถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงอนัตตลักขณะสตู ร และสถานท่ีเคย
ประดิษฐานพระบรมสารรี กิ ธาตุ

รากฐานธรรมราชิกสถปู สารนาถ

ภาพจาก https://www.gplace.com/953812

* พระคันธกฏุ ีทปี่ ระทับจาพรรษาของพระพทุ ธองค์ในพรรษาแรก

พระมูลคนั ธกฏุ ี สารนาถ
กจิ กรรมสง่ เสรมิ การอา่ นออนไลน์ เรอ่ื งวันสาคัญทางศาสนา “วันวสิ าขบูชา” หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดีย์

15
ภาพจาก วารติ า้ สาธุ by Varita Travel

* ซากเสาพระเจ้าอโศกมหาราช ซ่ึงหักเป็น 5 ท่อน ในอดีตเสาน้ีเคยมีความสูงถึง 70 ฟุต
และบนยอดเสามีรูปสิงห์ 4 หัวอีกด้วย ปัจจุบันสิงห์ 4 หัว ได้เหลือรอดจากการทาลายและรัฐบาล
อินเดียได้เก็บรักษาไว้ท่ีพิพิธภัณฑ์สารนาถ โดยสิงห์ 4 หัวน้ี ได้ถูกนามาเป็นสัญลักษณ์ของประเทศ
อินเดีย และข้อความจารึกของพระเจ้าอโศกมหาราชท่จี ารึกไว้ใต้รปู สิงหด์ ังกลา่ วคือ "สตฺยเมว ชยเต"
(เทวนาครี หมายถึง "ความจริงชนะทกุ สง่ิ ") และได้ถกู นามาเป็นคาขวัญประจาชาติของประเทศอินเดีย
อกี ดว้ ย

ยอดเสาหนิ พระเจา้ อโศกและพระพุทธรปู ปางแสดงปฐมเทศนาสมยั คุปตะท่ีมชี อ่ื เสียง
ในสมัยแรกขุดค้นสารนาถทางโบราณคดีในช่วงระหวา่ งพุทธศตวรรษท่ี 24-25

ภาพจาก วกิ ิพเี ดยี

กิจกรรมส่งเสรมิ การอา่ นออนไลน์ เรอ่ื งวนั สาคญั ทางศาสนา “วันวสิ าขบูชา” ห้องสมุดประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์

16

ขอบคณุ ขอ้ มูลควำมรู้จำก
วนั อำสำฬหบูชำ – วิกพิ ีเดีย สืบคน้ 18 มถิ ุนำยน 2563 จำก th.wikipedia.org › wiki
เว็บไซต์ watprongjorrakhe.org/edtguide.com/สืบคน้ 18 มิถนุ ำยน 2563

กิจกรรมสง่ เสริมการอ่านออนไลน์ เร่อื งวันสาคญั ทางศาสนา “วันวิสาขบูชา” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมุทรเจดยี ์

17

เว็บไซต์หอ้ งสมุดประชำชนอำเภอพระสมทุ รเจดีย์
Facebook หอ้ งสมุดประชำชนอำเภอพระสมุทรเจดีย์
Google site หอ้ งสมุดประชำชนอำเภอพระสมทุ รเจดยี ์

กิจกรรมสง่ เสรมิ การอา่ นออนไลน์ เร่ืองวนั สาคญั ทางศาสนา “วนั วิสาขบชู า” หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอพระสมทุ รเจดีย์