หน่วยที่ 3 คลื่นและแสง มีปก

บทท่ี 2 แสง

แสงเคลอื่ นทจี่ ากตวั กลางที่แสงมอี ัตราเรว็ มากไปยงั ตวั กลางทีแ่ สงมอี ัตราเรว็ มาก
รงั สีหกั เหจะเบนออกจากเสน้ แนวฉาก

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 51

บทท่ี 2 แสง

การหกั เหของแสงทา้ ใหม้ องเหน็ วตั ถุ การหกั เหของแสงทา้ ใหม้ องเหน็
ทอี่ ยใู่ นนา้ อยตู่ นื กวา่ ความเปน็ จริง หลอดดดู หกั งอ

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 52

บทที่ 2 แสง

ทดสอบความเขา้ ใจ ปลาจะมองเหน็ ผีเสือทบี่ ินอย่เู หนือน้ามีตา้ แหน่งเปล่ยี นไปจากตา้ แหน่งจรงิ
อยา่ งไร เขยี นแผนภาพรงั สขี องแสงเพื่ออธิบายการมองเหน็ ภาพผีเสือของปลา

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 53

บทที่ 2 แสง

ทดสอบความเข้าใจ ถา้ นักเรยี นวางเหรียญลงไปในแกว้ กระเบอื งแล้วขยบั มุมมองของตนเองจน
ขอบแก้วบงั เหรยี ญได้มดิ พอดี ทา้ ใหไ้ มส่ ามารถมองเหน็ เหรียญท่อี ยูก่ น้ แก้วได้อีก จากนันคอ่ ย ๆ
รนิ นา้ ลงในแก้ว ภาพของเหรยี ญจะคอ่ ย ๆ ปรากฏขนึ มา ดังภาพ ปรากฏการณ์ท่ีเกดิ ขึนเกี่ยวขอ้ งกบั การ
หกั เหของแสงอยา่ งไร

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 54

บทท่ี 2 แสง

มุมวกิ ฤติ (Critical angle) คอื มุมตกกระทบที่ทา้ ให้มุมหักเหเท่ากบั 90๐C
การสะทอ้ นกลบั หมดของแสง (Total Internal reflection of Light) คือ การท่ีมมุ ตกกระทบมคี า่
มากกวา่ มุมวกิ ฤตทา้ ให้ไมม่ ีรงั สหี กั เห จะมีแต่รงั สสี ะทอ้ นเท่านัน

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 55

บทที่ 2 แสง

ปรากฏการณม์ ริ าจ (Mirage) หรอื ภาพลวงตา เป็นปรากฏการณซ์ ่งึ เกดิ จากการหกั เหของแสงเนือ่ งจาก
ชันของอากาศท่ีแสงเดมิ ทางผา่ นมอี ณุ หภูมติ ่างกนั แลว้ เกดิ การสะท้อนกลับหมด

เพชร (Diamond) มปี ระกายสวยงาม เกิดจากการเจียระไนใหม้ ี
มมุ และเหล่ยี มตามต้องการ เพอ่ื ท้าให้แสงทตี่ กกระทบเพชรสว่ น
ใหญเ่ กดิ การสะท้อนกลบั หมด

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 56

บทที่ 2 แสง

เส้นใยน้าแสง (Optical Fiber) แกนของเสน้ ใยนา้ แสงท้ามาจากวัสดุโปรง่ แสงประเภทแก้วหรือ
พลาสติก แกนนีจะถกู หมุ้ ด้วยวสั ดอุ กี ชนดิ หน่ึง เมอ่ื ฉายแสง จะเกิดการสะท้อนกลบั หมด

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 57

บทที่ 2 แสง

การกระจายของแสง (Dispersion) คือการท่ีแสงแตล่ ะสีกระจายออกและปรากฏบนฉากท่ตี า้ แหน่ง

แตกต่างกนั
สเปกตรัมของแสง (Visible Light Spectrum) คอื แสงสีตา่ ง ๆ ทมี่ องเหน็

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 58

บทที่ 2 แสง

การเกดิ รงุ้ (Rainbow) ร้งุ เกิดขึนเมอื่ แสงเคล่ือนท่ีจากอากาศเขา้ ไปในหยดน้า จะเกิดการหกั เหของแสง
ซึ่งแสงแตล่ ะสมี ีมมุ หกั เหท่แี ตกต่างกัน

รุ้งปฐมภมู ิ คอื รุ้งทเ่ี กดิ จากการสะทอ้ นกลับหมดในหยดนา้ 1 ครัง

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 59

บทที่ 2 แสง

การเกดิ รงุ้ (Rainbow) รงุ้ เกิดขนึ เม่อื แสงเคลอื่ นทจ่ี ากอากาศเขา้ ไปในหยดน้า จะเกิดการหกั เหของแสง
ซึ่งแสงแต่ละสีมมี มุ หักเหท่แี ตกตา่ งกัน

รุ้งทตุ ิยภมู ิ คือ รุง้ ทีเ่ กดิ การสะทอ้ นกลับหมดในหยดนา้ 2 ครัง

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 60

บทที่ 2 แสง

ตวั อย่างรงุ้ ปฐมภมู ิ และรงุ้ ทตุ ิยภมู ิ

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 61

บทที่ 2 แสง

เลนสน์ นู (Convex Lens) มลี กั ษณะหนาบริเวณส่วนกลางของเลนส์ และบางบรเิ วณขอบ
เลนส์เวา้ (Concave Lens) มีลักษณะบางบรเิ วณสว่ นกลางของเลนส์ และหนาบริเวณขอบ

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 62

บทท่ี 2 แสง

เลนส์ท่ีนา้ มาใชศ้ ึกษานเี ป็นเลนสบ์ าง มกี ง่ึ กลางเลนส์ (O) อยูท่ จ่ี ดุ กึ่งกลางระหว่างผิวโคง้ ทังสอง และมี
จดุ C เป็นศนู ย์กลางความโค้งของผวิ ทังสองของเลนส์ เรยี กเสน้ ตรงที่ผา่ นจดุ C และ O
ว่า แกนมขุ สา้ คญั ดงั ภาพ

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 63

บทที่ 2 แสง

จุดโฟกสั ของเลนส์นนู (F) คือ จดุ ทีร่ งั สีหักเหตดั กนั
ความยาวโฟกสั (f) ระยะทางจากก่ึงกลางของเลนสถ์ งึ จุดโฟกัส

จุดโฟกสั เสมอื นของเลนสเ์ วา้ (F) คอื แนวรังสที ี่ตอ่ ออกมาไปตัดกันท่จี ุดจดุ หนึง่ บนแกนมุขส้าคัญ
ทางดา้ นหน้าเลนส์

ความยาวโฟกสั (f) ระยะทางจากจดุ กง่ึ กลางของเลนสถ์ งึ จดุ โฟกสั

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 64

บทที่ 2 แสง

ตวั อยา่ งการเขยี นแผนภาพรงั สขี องแสงเพ่ือระบตุ า้ แหนง่ ของภาพเม่ือวางวตั ถไุ วห้ นา้ เลนส์

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 65

บทที่ 2 แสง

วธิ ีการเขยี นแผนภาพรงั สขี องแสงแสดงการเกดิ ภาพจากเลนสน์ ูนและเลนส์เวา้

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 66

บทที่ 2 แสง

วธิ ีการเขยี นแผนภาพรงั สขี องแสงแสดงการเกดิ ภาพจากเลนสน์ ูนและเลนส์เวา้

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 67

บทที่ 2 แสง

วธิ ีการเขยี นแผนภาพรังสขี องแสงแสดงการเกดิ ภาพจากเลนสน์ นู และเลนส์เวา้

เมอ่ื วัตถอุ ยู่ตา้ แหนง่ นี ภาพทเ่ี กิดขึน เม่ือวัตถอุ ยูต่ า้ แหน่งนี ภาพท่ีเกดิ ขึน
เกิดจากรังสหี กั เหของแสงตดั กันจรงิ จากการตอ่ แนวรังสหี ักเหไปด้านหนา้ เลนส์
แล้วตัดกนั จึงเป็นภาพเสมอื น มีลักษณะ
จะเป็นภาพจรงิ หวั กลบั
สามารถเกดิ บนฉากได้ เป็นภาพหวั ตงั ขนาดเล็กกวา่ วัตถุ

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 68

บทที่ 2 แสง

ประโยชนข์ องเลนส์ : แวน่ ขยาย (Magnifying Glass)

ท้ามาจากเลนสน์ ูน ใชข้ ยายภาพให้ใหญ่ขึนกวา่ วัตถจุ รงิ

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 69

บทที่ 2 แสง

ประโยชนข์ องเลนส์ : กล้องจลุ ทรรศน์ (Microscope)

ประกอบดว้ ยเลนสน์ นู สองอนั
อนั แรกเปน็ เลนส์ใกลว้ ัตถุ ท่ีทา้ ให้เกิดภาพจริงหวั กลับ ขนาดใหญก่ ว่าวตั ถุ
อนั ทสี่ องเป็นเลนส์ใกล้ตา จะขยายภาพที่เกดิ จากเลนสใ์ กลว้ ตั ถใุ ห้เปน็ ภาพเสมือน
หัวกลบั ขนาดขยาย

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 70

บทท่ี 2 แสง

ดวงตามนษุ ย์ (Human eye)

แสงจากวตั ถเุ คลอื่ นท่ีเขา้ สู่ดวงตาแลว้ หกั เหผ่านกระจกตาหรอื ตาดา้ ท่ีมลี กั ษณะโคง้ ใส ไมม่ ีสี
จากนันจะมีการหกั เหเพ่มิ เตมิ อกี ครังทเ่ี ลนส์ตาโดยกลา้ มเนือตาจะปรบั ความยาวโฟกัสของเลนส์ตาเพือ่ ให้
แสงรวมกนั ทเี่ รตนิ าที่ผนงั ด้านในซึ่งมีเซลล์ประสาทท้าหนา้ ท่รี บั แสงสตี ่าง ๆ จากนันเรตินาจะส่ง
สญั ญาญผา่ นเซลลป์ ระสาทตาให้สมองตีความเป็นภาพท่มี องเห็น

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 71

บทที่ 2 แสง

ดวงตาท่สี ามารถมองเหน็ ภาพตา่ ง ๆ ได้ตามปกติ แสงหักเหจะรวมกนั ท่ีเรตนิ าพอดี โดย
สายตาปกติของมนษุ ยจ์ ะมองเหน็ วตั ถชุ ัดเจนตงั แตร่ ะยะประมาณ 25 เซนติเมตรถงึ ระยะอนันต์

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 72

บทที่ 2 แสง

ลกั ษณะการหกั เหของแสงในสภาวะคนสายตาสนั และสายตายาวและการใชเ้ ลนส์แกไ้ ขความผดิ ปกติ

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 73

บทท่ี 2 แสง

เรือ่ งท่ี 3 ความสวา่ ง

ความสวา่ ง (Illuminance) คือ ปริมาณแสงที่ตกกระทบบนพืนที่หน่งึ ๆ
มหี นว่ ยเปน็ ลกั ซ์ (Lux)
ลักซม์ เิ ตอร์ (Luxmeter) คอื อปุ กรณ์ที่ใชว้ ดั ความสวา่ ง

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 74