หน่วยที่ 3 หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ตอนที่ 1 e-book

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 51

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 52

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพน้ื ฐานของส่ิงมชี วี ิต

วธิ ีการใชก้ ลอ้ งจลุ ทรรศน์

1. การจับกล้องและเคลอื่ นย้ายกล้อง ต้องใช้มือหนึง่ จบั ทแี่ ขนและอกี มอื หนงึ่ รองท่ีฐานของกล้อง
2. ตง้ั ลากลอ้ งใหต้ รง
3. เปดิ ไฟเพ่ือใหแ้ สงเขา้ ลากล้องได้เต็มที่
4. หมุนเลนส์ใกล้วัตถุ ให้เลนส์ที่มีกาลงั ขยายต่าสุดอยูใ่ นตาแหน่งแนวของลากล้อง
5. นาสไลดท์ ่ีจะศึกษามาวางบนแทน่ วางวัตถุ โดยปรับให้อยู่กลางบริเวณที่แสงผา่ น
6. ค่อยๆหมุนป่มุ ปรับภาพหยาบใหก้ ลอ้ งเลื่อนขนึ้ ช้า ๆ เพอื่ หาระยะภาพ แต่ต้องระวัง

ไมใ่ ห้เลนสใ์ กลว้ ตั ถุกระทบกบั สไลดต์ ัวอย่าง เพราะจะทาให้เลนส์แตกได้

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 53

หนว่ ยที่ 3 หน่วยพ้นื ฐานของส่งิ มชี วี ิต

วิธีการใชก้ ลอ้ งจลุ ทรรศน์

7. ปรับภาพให้ชดั เจนขนึ้ ดว้ ยปุ่มปรบั ภาพละเอยี ด ถ้าวตั ถทุ ่ีศึกษาไมอ่ ยตู่ รงกลางให้เล่ือน
สไลด์ให้มาอยู่ตรงกลาง

8. ถ้าตอ้ งการให้ภาพขยายใหญข่ ้นึ ใหห้ มนุ เลนสใ์ กล้วัตถุที่มกี าลังขยายสงู กวา่ เดมิ มาอยู่
ในตาแหน่งแนวของลากล้อง จากน้ันปรับภาพใหช้ ดั เจนดว้ ยป่มุ ปรับภาพละเอียดเทา่ นน้ั
ห้ามปรับภาพด้วยปุ่มปรับภาพหยาบเพราะจะทาใหร้ ะยะของภาพ หรือจดุ โฟกัส
ของภาพเปลย่ี นไป

9. บนั ทึกกาลงั ขยายโดยหาไดจ้ ากผลคูณของกาลงั ขยายของเลนสใ์ กล้วัตถุ
กบั กาลังขยายของเลนสใ์ กลต้ า

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 54

หน่วยท่ี 3 หนว่ ยพ้นื ฐานของส่งิ มชี วี ิต

การดูแลรกั ษากล้องจุลทรรศน์

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 55

หน่วยที่ 3 หน่วยพื้นฐานของส่ิงมชี วี ิต

แบบฝึกหัด

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 56

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 57

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 58

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 59

หนว่ ยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของส่งิ มชี วี ิต

เซลล์พืชและเซลลส์ ัตว์

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 60

หน่วยที่ 3 หน่วยพื้นฐานของสงิ่ มชี วี ิต

เซลล์ (Cell) เป็นหนว่ ยพน้ื ฐานทเ่ี ล็กท่สี ดุ ของสิ่งมชี วี ติ
ทาหน้าทห่ี รือกระบวนการตา่ ง ๆ ในการดารงชีวิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 61

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพนื้ ฐานของสิง่ มชี วี ิต

กิจกรรมที่ 1 รูปรา่ งและสว่ นประกอบของ
เซลล์พืชและเซลลส์ ตั ว์

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 62

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 63

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 64

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 65

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 66

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 67

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 68

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 69

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 70

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 71

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 72

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 73

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 74

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 75

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 76

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 77

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 78

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 79

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 80

หนว่ ยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ
ข้ันตอนการทากจิ กรรม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 81

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 82

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 83

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 84

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 85

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 86

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 87

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพืน้ ฐานของสิ่งมชี วี ิต

สว่ นประกอบของเซลล์ (Cell Structure)

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 88

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 89

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิง่ มชี วี ิต

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 90

หน่วยท่ี 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ิต

โครงสรา้ งพืน้ ฐานของเซลล์
1. เยื่อหมุ้ เซลล์
2. ไซโทพลาสซึม
3. นิวเคลยี ส

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 91

หนว่ ยท่ี 3 หนว่ ยพน้ื ฐานของสงิ่ มชี วี ติ

1. เย่อื หุ้มเซลล์ (Cell membrane, Plasma membrane)
ลักษณะของเยือ่ หมุ้ เซลล์เป็นเย่อื บาง ๆ เหนียวลอ้ มรอบเซลล์ ประกอบด้วยสาร

ประเภทไขมันและโปรตีนมีสมบตั ิเปน็ เยื่อเลือกผ่าน
หน้าทข่ี องเยอื่ หมุ้ เซลล์

- หอ่ หุ้มส่วนตา่ ง ๆ ทอี่ ยภู่ ายในเซลล์
- ควบคุมปริมาณและชนิดของสารที่ผ่าน
เขา้ -ออกจากเซลล์ เช่น อาหาร อากาศ
สารละลายเกลอื แร่ต่าง ๆ

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 92

หน่วยที่ 3 หน่วยพ้ืนฐานของสิ่งมชี วี ติ

1.1 ผนงั เซลล์ (Cell wall) ลักษณะของผนังเซลล์พบเฉพาะในเซลลพ์ ชี เทา่ นน้ั
อยู่นอกสดุ สว่ นใหญ่เป็นสารพวกเซลลโู ลส ซง่ึ สร้างมาจากน้าตาล
หนา้ ทขี่ องผนงั เซลล์

- ชว่ ยเสริมสรา้ งความแขง็ แรงและป้องกนั อนั ตรายใหแ้ ก่เซลล์พชื
- ทาให้เซลลพ์ ีชคงรูปอยู่ได้

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 93

หนว่ ยที่ 3 หนว่ ยพ้ืนฐานของส่งิ มชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) เป็นของเหลว ประกอบด้วยนา้ ประมาณ 75-90%
ท่เี หลอื เปน็ สารชนดิ อ่ืน

หน้าท่ขี องไซโทพลาซมึ
- เป็นบริเวณทีเ่ กิดปฏิกิริยาเคมีของเซลล์
- เปน็ ทเี่ ก็บสะสมวัตถดุ บิ สาหรับเซลล์
- สังเคราะห์สารทจี่ าเป็นสาหรับเซลล์
- เกี่ยวขอ้ งกับกระบวนการขับถา่ ยของเซลล์
- สลายวตั ถุดบิ เพ่ือให้ไดพ้ ลงั งานและส่งิ ทจี่ าเปน็ สาหรบั เซลล์

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 94

หน่วยที่ 3 หน่วยพนื้ ฐานของส่งิ มชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออร์แกเนลตา่ ง ๆ
2.1 ไมโทคอนเดรีย
2.2 แวคิวโอล
2.3 กอลจิบอดี
2.4 ไรโบโซม
2.5 เอนโดพลาสมิก เรตคิ ูลมั
2.6 เซนทริโอล
2.7 ไลโซโซม

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 95

หน่วยท่ี 3 หน่วยพน้ื ฐานของส่ิงมชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออรแ์ กเนลตา่ ง ๆ
2.1 ไมโทคอนเดรยี (Mitochondria)
มีลกั ษณะเปน็ ก้อนกลม ๆ มผี นังหุ้มหนาที่ประกอบด้วยเย่อื 2 ชั้น
มหี นา้ ที่ เผาผลาญอาหารเพื่อสรา้ งพลังงานให้แก่เซลล์

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 96

หน่วยที่ 3 หนว่ ยพ้นื ฐานของสง่ิ มชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออร์แกเนลตา่ ง ๆ
2.2 แวควิ โอล (Vacuole)
เปน็ ถุงบรรจุสารทมี่ ีเยือ่ หุม้ ชัน้ เดยี ว มีภาพรา่ งและขนาดแตกต่างกัน
แวควิ โอลมหี ลายชนดิ ทาหนา้ ทแ่ี ตกตา่ งกันไป

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 97

หน่วยท่ี 3 หน่วยพ้ืนฐานของส่ิงมชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออร์แกเนลต่าง ๆ
2.3 กอลจบิ อดี (Golgi Body) มีลกั ษณะเปน็ ถงุ แบน ๆ วางซอ้ นกัน
ทาหน้าที่ รับสาร เกบ็ สารต่าง ๆ ภายใน ตัดแตง่ ตอ่ เตมิ โปรตนี ให้สมบูรณ์
แลว้ เคล่อื นย้ายไปส่จู ดุ หมายปลายทางต่าง ๆ ทง้ั ภายในเซลลแ์ ละภายนอกเซลล์

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 98

หน่วยท่ี 3 หนว่ ยพื้นฐานของสงิ่ มชี วี ิต

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออรแ์ กเนลตา่ ง ๆ
2.4 ไรโบโซม (Ribosome) ไม่มีเยื่อห้มุ มขี นาดเลก็ มาก
ทาหนา้ ท่ี สังเคราะห์โปรตนี เพอ่ื การส่งออกนอกเซลล์

เพจวิทยาศาสตร์ ประถม ม.ตน้ 99

หน่วยที่ 3 หน่วยพ้นื ฐานของส่ิงมชี วี ติ

2. ไซโทพลาซมึ (Cytoplasm) ประกอบดว้ ยออรแ์ กเนลต่าง ๆ
2.5 เอนโดพลาสมิก เรติคลู มั (Endoplasmic reticulum : ER)
เป็นออรแ์ กเนล ท่มี ผี นงั บาง 2 ช้ัน มีความหนาน้อยกวา่ เยื่อหุม้ เซลล์ มีลักษณะ
เปน็ ท่อขดพบั ไปมา เปน็ ออรแ์ กเนล ทเ่ี กีย่ วขอ้ งกับการสงั เคราะหโ์ ปรตนี

เพจวทิ ยาศาสตร์ ประถม ม.ต้น 100