nota bab 1 sej ting 4

BAB 1 : WARISAN NEGARA BANGSA

DI AKHIR PELAJARAN INI MURID DAPAT :

 Menerangkan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka
 Menjelaskan sistem pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka
 Menjelaskan sistem perundangan Kesultanan Melayu Melaka
 Peranan rakyat dan pembesar dalam Kesultanan Melayu Melaka
 Menerangkan sebab KMM menjadi empayar yang hebata pada abad ke-15M

ASPEK KBAT
 Menjelaskan kepentingan pentadbiran yang cekap kepada kegemilangan negara
 Menerangkan kepentingan sistem perundangan kepada rakyat dan negara
 Menjelaskan kepentingan mempertahankan warisan bangsa

BAB 1 : WARISAN NEGARA
BANGSA

Ciri – Ciri Negara Bangsa Kerajaan Alam Melayu

Contoh : Funan / Champa / Angkor / Kedah Tua / Srivijaya

1. RAJA 2. UNDANG - UNDANG

F1. Raja tonggak utama kerajaan. F1. Menjadi panduan pentadbiran kerajaan.
F2. Raja dibantu oleh para pembesar. F2. Memastikan kesejahteraan kerajaan.
F3. Raja dianggap Suci F3. Contohnya kerajaan Majapahit menggunakan
C : Contohnya, Raja Champa dikaitkan dengan Dewa
undang-undang Kutara Tuanawa.
Shiva.
F4. Rakyat perlu mentaati raja.

3. WILAYAH PENGARUH 4. RAKYAT

F1. Merupakan kawasan yang rakyatnya menerima F1. Merujuk kepada penduduk di sesebuah wilayah.
pemerintahan seorang raja.(obJ) / ditentukan oleh F2. Rakyat perlu setia kepada raja.
kesetiaan rakyat (obj) F3. Rakyat tidak boleh derhaka kepada raja.
F4. Meminum air sumpah oleh rakyat Srivijaya untuk
F2. Contoh Funan wilayah pengaruhnya merangkumi
dari Sungai Mekong, Selatan Myanmar dan membuktikan kesetiaan mereka.(obJ)
Segenting Kra.

Kerajaan Alam Melayu

KERAJAAN FUNAN KERAJAAN CHAMPA KERAJAAN SRIVIJAYA
(Abad Pertama ) (Abad Kedua ) (Abad Ketujuh )

1

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

Ciri – Ciri Negara Bangsa Kesultanan Melayu Melaka*****

1. KERAJAAN 2. UNDANG - UNDANG

F1. Muncul kerajaan F1. Di Melaka,terdapat undang – undang bertulis
kerana adanya
Raja F2. (i) Hukum Kanun Melaka

F2. Raja pemerintah (ii) Undang – Undang Laut Melaka.
tertinggi. Kepentingan Undang – Undang
H1 : Mengukuhkan pentadbiran kerajaan.
F3. Raja dibantu oleh H2 : Melindungi rakyat Melaka.
pembesar. H3 : Menjadikan Melaka sebuah kerajaan yang unggul.

F4. Pemerintahan beraja di Melaka diperkukuhkan (mana-mana jawapan munasabah)
dengan Sistem Pembesar Empat Lipatan.(obj)

F5. Selepas kedatangan Islam, pemerintah Melaka
menggunakan gelaran Sultan.

F6. Sistem pentadbiran yang tersusun menjadikan
Melaka empayar yang terkenal.

3. WILAYAH PENGARUH 4. RAKYAT

F1. Merujuk kepada kawasan pemerintahan raja yang F1. Terdiri daripada golongan diperintah.
diterima oleh rakyat. / ditentukan oleh kesetiaan F2. Golongan diperintah terdiri daripada golongan
rakyat (obj)
merdeka dan hamba.
F2. Ia diperoleh melalui (i)penaklukan.ii) Naungan F3. Rakyat Melaka terdiri daripada orang Melayu dan
(iii) Perkahwinan
orang Laut.
F3. Wilayah pengaruh Melaka merangkumi keseluruhan Peranan Rakyat
Semenanjung Tanah
Melayu dan Pantai H1 : Taat kepada Sultan.
Timur Sumatra. H2 : Mematuhi undang-undang
H3 : Mengakui kekuasaan Sultan.
( Wilayah Pengaruh Melaka ) H4 : Tidak boleh derhaka kepada raja.

5. KEDAULATAN (mana-mana jawapan munasabah)

F1. Merupakan lambang kekuasaan tertinggi yang 6. LAMBANG-LAMBANG KEBESARAN
dimiliki seorang Sultan. (obj)
F1. Merupakan identiti sesebuah kerajaan.
F2. Sultan ada hak mutlak dalam mengawal rakyat dan F2. Melambangkan kedaulatan Sultan memerintah.(obj)
wilayah. / berkuasa membuat undang-undang F3. Contoh lambang kebesaran Melaka.
H1 : Adat istiadat.
F3. Kedaulatan Sultan diakui oleh kerajaan lain. H2 : Penggunaan warna kuning.
C : Seperti kerajaan Dinasti Ming China yang H3 : Penggunaan nobat./ Keris

menghantar Laksamana Cheng Ho untuk hubungan Cap mohor. / untuk mengesahkan
diplomatik antara Melaka -China arahan Sultan (obj)

2

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

Keunggulan Sistem Pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka*****

GELARAN PENTADBIRAN (i) PERINGKAT PUSAT

BIDANG KUASA (TUGAS)

SULTAN F1. Mengetuai pemerintahan
F2. Mempunyai kuasa mutlak dalam
Sistem Pembesar Empat
Lipatan (SPEL) - Pemerintahan
1.BENDAHARA - Peperangan
- Hubungan diplomatik
2.PENGHULU BENDAHARI - Agama

F1. Sebagai ketua pentadbir (1m) / Hari ini : Perdana Menteri
F2. Ketua turus angkatan tentera.(1m)
F3. Menasihati Sultan (1m) dalam pelbagai hal.
F4. Bertindak sebagai pemangku Sultan (1m)

F1. Menguruskan perbendaharaan negara. (obj) / Menteri Kewangan hari ini
F2. Sumber pendapatan diperoleh daripada

- Perdagangan
- Cukai di pelabuhan / Cukai dari kawasan pegangan
- Ufti daripada wilayah taklukan dan naungan.
F3 Syahbandar ditugaskan mengutip cukai di pelabuhan (obj)

3.TEMENGGUNG F1. Menjaga keselamatan kota Melaka.
4.LAKSAMANA (L = Laut) F2. Menjaga keamanan di darat.
F3. Keamanan teras untuk kemasyuran.

F1. Panglima angkatan Laut Melaka./ menjaga perairan

PENTADBIRAN (ii) PERINGKAT JAJAHAN

F1. Pembesar peringkat Jajahan ini dilantik oleh : Sultan dan Pembesar Berempat.

Peranan Pembesar peringkat Jajahan
F2. Berperanan menguruskan pentadbiran(1m) di daerah dan kampung.
H1 : Mengekalkan keamanan (1m) kawasan pentadbiran / kawasan pegangan.
H2 : Mengutip cukai (1m) di kawasan pegangan. / diserahkan kepada Sultan
***Kawasan Pegangan : ialah kawasan yang dikurniakan oleh Sultan Melaka kepada Pembesar Berempat / berkuasa

3

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

Keunggulan Sistem Undang - Undang Kesultanan Melayu Melaka*****

K HUKUM KANUN MELAKA UNDANG – UNDANG LAUT MELAKA

(Terdapat 44 fasal) JENAYAH

A F1. Hukuman terhadap jenayah di atas kapal.
N JENAYAH F2. Jenayah ini meliputi mencuri, membunuh dan

D F1. Terdapat hukuman setimpal terhadap sesuatu memberontak.
jenayah. F3. Seseorang akan dikenakan hukuman mati

U C : Seperti membunuh, menikam dan mencuri. sekiranya berkelakuan :
N F2. Hukuman bunuh kepada seseorang berdasarkan ( i ) Jahat di atas kapal.
( ii ) Membunuh orang di atas kapal
perkara – perkara berikut :
PERANAN NAKHODA
G H1 : Membunuh tanpa pengetahuan raja / pembesar
F1. Nakhoda dianggap raja di atas kapal / raja dalam
( Fasal 5.1) pelayaran.

A H2 : Mengingkari arahan raja. H1 : Semua pihak mesti mematuhi arahan nakhoda.
N H3 : Memalsukan titah raja. H2 : Dalam Fasal 13.1 – Nakhoda diberi keutamaan

PERANAN SULTAN DAN PEMBESAR untuk berniaga selama 4 hari.
H3 : Dalam Fasal 13.3 – Sekiranya nakhoda hendak
U F1. Peranan Sultan dalam melantik pembesar.
(Fasal 1) singgah di tempat yang tidak ada dalam senarai
persinggahan, Nakhoda perlu bermesyuarat
N F2. Peranan Pembesar seperti Bendahara, dengan semua orang di dalam kapal untuk
D Temenggung dan Penghulu Bendahari. mendapatkan persetujuan.

(Fasal 1) PERCUKAIAN

A F3. Sultan bertanggungjawab untuk melantik F1. Terdapat pelbagai cukai dalam perdagangan /
pembesar – pembesar. percukaian sistematik dan adil.

N F4. Setiap pembesar arif dalam pelaksanaan undang C : seperti cukai perjalanan dan hasil perniagaan.
G – undang. F2. Fasal 6.3 menyatakan nakhoda menentukan

- EKONOMI jumlah cukai terhadap penumpang.

U F1. Perdagangan aktiviti penting dalam KMM.

N F2. Mempunyai peraturan tentang urusniaga untuk
mengawal aktiviti perdagangan.

D F3. Undang – undang memastikan tiada kesalahan
yang bertentangan dengan ajaran Islam

A C : Fasal 30 : mengharamkan amalan Riba dalam
N perniagaan.

F4. Peniaga hendaklah akil baligh, siuman dan

G melafazkan niat jual beli.

4

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

KEKELUARGAAN PELAYARAN

F1. Undang – undang keluarga penting untuk F1. Terdapat peranan Jurumudi, Malim dan Jurubatu
mewujudkan keharmonian keluarga dan selain daripada Nakhoda.
penyelesaian masalah seperti perkahwinan.
C : Fasal 9 menyatakan seorang Malim harus arif
F2. Fasal 26 menyatakan pernikahan memerlukan tentang ilmu pelayaran (obj)

4 orang saksi : memadai 2 orang jika tidak cukup F2. Malim perlu mengetahui keadaan ombak, arus
saksi. dan kedudukan bulan dan bintang.

F3. Hamba abdi dan wanita tidak boleh menjadi saksi F3. Jika malim lalai dalam tugas, akan dijatuhkan
dalam pernikahan. hukuman bunuh.

Rumusan kandungan

Hukum Kanun Melaka
F1 Hukuman kepada kesalahan jenayah seperti membunuh
F2 Peranan Sultan seperti dalam perlantikan pembesar
F3 Peranan pembesar. Tugas mereka telah ditetapkan
F4 Peraturan tentang perdagangan seperti amalan riba dilarang
F5 Syarat-syarat untuk menjadi seorang peniaga
F6 Terdapat undang-undang keluarga untuk keharmonian keluarga
F7 Terdapat syarat –syarat pernikahan / memiliki 4 orang saksi

Undang-Undang Laut Melaka
F1 Hukuman kepada kesalahan jenayah di atas kapal
F2 Syarat untuk menjatuhkan hukuman mati
F3 Peranan seorang Nakhoda seperti menentukan cukai
F4 Sistem cukai ke atas urusniaga
F5 Terdapat peranan juru mudi dan Malim
F6 Kelayakan untuk menjadi Malim

Pengaruh Islam dalam Undang-Undang bertulis di Melaka

F1 Mengharamkan amalan riba dalam perniagaan
F2 Peniaga hendaklah sudah akil baligh dan melafazkan niat jual beli
F3 Menyentuh undang-undang keluarga
F4 Ada penyelesaian untuk masalah perkahwinan
F5 Pernikahan memerlukan 4 orang saksi
F6 Hamba dan wanita tidak boleh menjadi saksi dalam pernikahan
F7 Nakhoda sebagai Imam dan anak kapal sebagai makmum

Untuk soalan objektif

Persamaan Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang Laut Melaka
Jaw : Hukuman kepada Jenayah / terdapat tanggungjawab

Mengapakah pengaruh Islam tidak sepenuhnya : Jaw : Ada pengaruh adat

5

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

Peranan Pemerintah dan Rakyat Kesultanan Melayu Melaka

GOLONGAN PEMERINTAH GOLONGAN DIPERINTAH

PERANAN SULTAN RAKYAT

F1. Menjaga keselamatan rakyat. F1. Perlu taat setia kepada Sultan.
F2. Mengekalkan kestabilan kerajaan. F2. Mematuhi arahan pemerintah.
F3. Menjaga perpaduan rakyat. F3. Dilarang derhaka kepada Sultan.
F4. Memperkenakan undang – undang. F4. Menjadi tentera mempertahankan negara.
F5. Mengekalkan kemakmuran kerajaan.
( sistem kerah )
PERANAN PEMBESAR F5. Menghadiri majlis seperti pertabalan raja
F6. Menyumbang tenaga kerja seperti membina istana
F1. Memelihara keamanan di kawasan pegangan.
F2. Menjaga kebajikan rakyat di kawasan atau jalan
( sistem kerah )
pegangan.
F3. Perantara Sultan dan rakyat. RAKYAT KESUTANAN MELAYU MELAKA
F4. Mengutip hasil melalui sistem serah.
F5. Membekalkan tenaga tentera ketika MERDEKA • Peniaga
HAMBA • Tukang
peperangan • Petani
( sistem kerah ) • Nelayan

• Hamba
Raja

• Hamba
berhutang

• Hamba
biasa

6

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

SOALAN OBJEKTIF

1. Maklumat berikut berkaitan dengan Kerajaan Alam 4. Apakah kepentingan lambang kebesaran berikut
Melayu. kepada Kesultanan Melayu Melaka ?

 Funan  Adat istiadat
 Champa  Warna kuning
 Kedah Tua  Nobat / Cap mohor / Keris

Antara berikut yang manakah menunjukkan ciri – ciri A. Kedaulatan Sultan
negara bangsa bagi kerajaan – kerajaan tersebut. B. Kemakmuran kerajaan
C. Kebesaran empayar
I. Raja. D. Keamanan negara
II. Pembesar / di bawah ciri Raja
III. Percukaian. 5. Apakah kepentingan undang – undang bertulis berikut
IV. Wilayah pengaruh. kepada Kesultanan Melayu Melaka ?

A. I dan II  Hukum Kanun Melaka
B. I dan IV  Undang – Undang Laut Melaka
C. II dan III
D. III dan IV I. Mengukuhkan kerajaan
II. Melancarkan pentadbiran / pemerintahan
2. Maklumat berikut berkaitan dengan ciri – ciri negara III. Meluaskan empayar
bangsa Kerajaan Alam Melayu. IV. Melambangkan pengaruh Islam / ada pengaruh

Merupakan kawasan yang adat
rakyatnya menerima dan A. I dan II
X memperakui pemerintahan B. I dan IV
C. II dan III
seorang raja. D. III dan IV

Apakah X ? 6. Maklumat berikut berkaitan dengan kerajaan Srivijaya.
A. Raja
B. Undang – undang Dalam upacara persetiaan rakyat kepada pemerintah
C. Wilayah pengaruh Srivijaya, air dituang ke atas Inskripsi Telaga Batu. Air
D. Rakyat tersebut akan ditadah dan diminum oleh rakyat.

3. Kedaulatan merujuk kepada Mengapakah rakyat bertindak sedemikian ?
A. Kawasan pemerintahan raja A. Untuk kesetiaan
B. Kesetiaan rakyat B. Untuk keberanian
C. Kekuasaan tertinggi / dimiliki oleh sultan C. Untuk kekuasaan
D. Kebesaran kerajaan D. Untuk kejujuran

7

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

7. Senarai berikut menunjukkan wilayah naungan 11.  Ketua pentadbir
Kesultanan Melayu Melaka abad ke – 15.  Pemangku raja
X  Ketua turus tentera
 Lingga
 Patani X merujuk kepada ?
 Kedah
Bagaimanakah wilayah – wilayah tersebut menjadi A. Bendahara / Tun Perak
wilayah naungan ? / tidak ditakluk B. Penghulu Bendahari / jaga perbendaharaan
C. Temenggung / jaga keselamatan, keamanan kota
A. Melalui peperangan D. Laksamana / jaga perairan / laut
B. Melalui perkahwinan / persahabatan
C. Melalui hubungan jiran 12. Apakah peranan Syahbandar dalam Sistem
D. Melalui penaklukan pentadbiran Kesultana Melayu Melaka ?

8. Bagaimanakah Melaka mendapatkan wilayah taklukan? A. Mengutip cukai / dipelabuhan
A. Melalui peperangan / perluasan empayar B. Menjaga keamanan
B. Melalui perkahwinan C. Menasihati Sultan / Bendahara
C. Melalui persahabatan D. Mengurus pertahanan negara
D. Melalui penyebaran Islam
13. Antara berikut, undang – undang manakah diamalkan
9. Antara undang – undang berikut, yang manakah dalam sistem pemerintahan di Melaka?
dipengaruhi oleh Hukum Kanun Melaka ? I. Undang – Undang Laut Melaka
I. Undang – Undang Pahang / Kedah II. Undang – Undang Adat Melaka
II. Undang – Undang 99 Perak III. Undang – Undang Diraja Melaka
III. Undang – Undang Tubuh Johor IV. Hukum Kanun Melaka
IV. Undang – Undang Tubuh Terengganu
A. I dan II
A. I dan II B. I dan IV
B. II dan III C. II dan III
C. III dan IV D. III dan IV
D. I dan IV
14. Mengapakah undang – undang Melaka tidak dapat
10. Apakah kepentingan cap mohor dalam Sistem dilaksanakan sepenuhnya mengikut hukuman syarak ?
Pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka ? A. Islam bukan agama rasmi.
A. Mengesahkan arahan Sultan. / Istana B. Islam belum diterima oleh seluruh rakyat Melaka.
B. Menunjukkan kewibawaan Sultan. C. Pemerintah Melaka belum ada kepakaran.
C. Mengambarkan kebesaran Sultan. D. Pentadbiran Melaka diwarisi dengan adat.
D. Melambangkan kedaulatan Sultan.

8

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

15. Apakah persamaan yang terdapat pada undang – 18. Raja berikut berkaitan dengan Sistem Pembesar
undang bertulis tersebut ? Empat Berlipat ketika Kesultanan Melayu Melaka.

X

 Undang – Undang Laut Melaka(HKM) Pembesar Penghulu Bendahari
 Hukum Kanun Melaka (UULM) Berempat Temenggung

A. Peranan Sultan. / hanya di HKM Laksamana
B. Peranan Nakhoda./ UULM
C. Hukuman kesalahan jenayah. Apakah X ?
D. Menjamin keamanan dalam negara.
A. Nakhoda
16. Maklumat berikut berkaitan dengan golongan diperintah B. Syahbandar
dalam Kesultanan Melayu Melaka. C. Jurumudi
D. Bendahara
Rakyat biasa
Golongan Hamba 19. Apakah yang dimaksudkan dengan ‘ kawasan
diperintah pegangan’ ?
A. Kawasan taklukan
Antara berikut, hamba yang manakah berkaitan dengan B. Kawasan jajahan
Kesultanan Melayu Melaka? C. Kawasan pembesar berkuasa
D. Kawasan kediaman sultan
I. Hamba berhutang / hamba biasa
II. Hamba raja 20. Maklumat berikut merujuk kepada kawasan yang
III. Hamba abdi dianugerahkan sultan kepada pembesar tempatan di
IV. Hamba turun temurun Melaka.

A. I dan II Sultan Melaka memberi kuasa memerintah kepada
B. I dan IV pembesar Berempat mentadbir wilayah,sungai
C. II dan III atau pulau.
D. III dan IV

17. Kerajaan manakah yang mewariskan ciri – ciri bangsa Anugerah tersebut ialah
kepada Kesultanan Melayu Melaka ?
A. Srivijaya A. Kawasan pemakanan
B. Majapahit B. Daerah warisan
C. Johor – Riau C. Wilayah naungan
D. Kedah Tua D. Kawasan pegangan

9

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

Soalan Struktur

1. Rajah berikut menunjukkan ciri – ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka pada abad ke – 15 Masihi.

Kedaulatan

Ciri – ciri Undang - undang
Negara Bangsa X

(a) Apakah X dan Y ? Y
[ 2 markah ]
X : Kerajaan
Y : Rakyat
Lambang Kebesaran / wilayah Pengaruh

(b) Nyatakan maksud kedaulatan.

(Kedaulatan merujuk kepada kekuasaan tertinggi yang dimiliki oleh Sultan.)1m( Dengan ini sultan ada hak mutlak ke
atas rakyat)1m (dan berkuasa melaksanakan undang-undang.)1m. Kedaulatan ini diakui oleh kerajaan lain.(1m)

[ 2 markah ]

(c) Jelaskan kepentingan kedaulatan kepada kegemilangan kerajaan Melayu Melaka.

(Kedaulatan ini membolehkan rakyat akan taat dan setia kepada Sultan)1m (dan rakyat tidak akan
derhaka kepada Sultan)1m. (Hal ini membolehkan wujudnya kestabilan politik)1m (dan keamanan di
Melaka)1m. (Ini dapat menjamin kehidupan harmoni dalam kalangan rakyat Melaka.)1m

[ 2 markah ]

Bagaimanakah sistem perundangan yang sistematik menjadikan kerajaan Melayu Melaka sebuah kerajaan yang
unggul pada abad ke – 15 Masihi ?

(Undang-undang dapat menentukan bidang tugas sultan dan pembesar)1m. (Sultan berkuasa melantik
pembesar.)1m
(Seterusnya pentadbiran dapat berjalan dengan lancar.)1m (Hal ini dapat mengukuhkan pemerintahan di
Melaka)1m
(Juga dapat menjamin kestabilan dan keamanan negara.)1m (Hal ini membolehkan rakyat dapat hidup
harmoni.)1m
(Seterusnya undang dapat majukan perdagangan di Melaka.)1m

[ 4 markah ]

10

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

2. Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka dapat diperkukuhkan melalui sistem perundangan yang lengkap dan
sistematik.

(a) Nyatakan dua undang – undang bertulis dalam Kesultanan Melayu Melaka.
( i ) Hukum Kanun Melaka
( ii ) Undang-Undang Laut Melaka

[ 2 markah ]

(b) Jelaskan kandungan undang – undang bertulis yang dinyatakan seperti soalan 2(a) di atas.

Hukum Kanun Meleka menyentuh bidang tugas Sultan iaitu Sultan berkuasa melantik pembesar. Seterusnya

Terdapat hukuman kepada kesalahan jenayah seperti perbuatan membunuh. Selain itu terdapat juga undang

undang keluarga seperti syarat dalam pernikahan.

Undang-Undang Laut Melaka pula terdapat bidang tugas Nakhoda dan Malim. Kelayakan seorang untuk menjadi

Malim juga disenaraikan. Selain itu hukuman kepada kesalahan jenayah di atas kapal juga terkandung dalam

undang-undang ini. Seterusnya terdapat sistem cukai keatas urusniaga.

[ 4 markah ]

(c) Bagaimanakah sistem perundangan dapat menjamin kesejahteraan hidup rakyat dalam sesebuah negara ? [ 4 markah]

Politik Ekonomi Sosial
F1 Dapat menjamin kestabilan politik F1 Dapat menjana kemajuan ekonomi F1 Dapat Mengawal tingkahlaku
F2 Dapat mengekalkan keamanan F2 Menarik pelaburan asing F2 Rakyat akan lebih berdisplin
F3 Dapat menjamin kedaulatan negara F3 Menjamin kemasukan pelancong F3 Dapat mengurangkan jenayah
F4 Dapat mengukuhkan perpaduan
F5 Menjamin kehidupan harmoni

11

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

3. Kesultanan Melayu Melaka memiliki sistem pentadbiran yang tersusun yang dikenali Sistem Pembesar Empat Lipatan.

(a) Jelaskan bidang kuasa pembesar – pembesar berikut :

( i ) Bendahara

Bertindak sebagai ketua pentadbir dan sebagai pemangku sultan. Seterusnya Bendahara juga sebagai ketua turus
Angkatan tentera. Selain itu beliau juga akan menasihati sultan dalam pelbagai hal termasuk dalam pentadbiran.

[ 2 markah ]

( ii ) Penghulu Bendahari

Beliau akan menguruskan perbendaharaan negara. Sumber pendapatan Melaka diperoleh daripada perdagangan

serta cukai di pelabuhan dan ufti dari wilayah taklukan dan naungan.

[ 2 markah ]

( iii ) Temenggung

Beliau akan menjaga keamanan di kota Melaka serta menjaga keamanan di darat. Tugas beliau sama dengan
Ketua Polis Negara hari ini.

[ 2 markah ]

(b) Mengapakah sistem pentadbiran yang cekap dan sistematik dapat menjamin keunggulan sesebuah kerajaan ?

Sistem pentadbiran yang cekap dapat mewujudkan kestabilan poliik dan menjamin keamanan negara. Hal ini

dapat menjamin kehidupan rakyat yang harmoni. Juga keselamatan negara dapat dijamin dan boleh mengekalkan

kedaulatan negara. Seterusnya dapat majukan ekonomi sesebuah negara seperti kemajuan dalam perdagangan

luar. Hal ini memboleh rakyat dapat hidup makmur. Sistem pentadbiran yang cekap juga dapat melaksanakan

sistem perundangan negara dengan berkesan.

[4 markah]

Jelaskan konsep berikut :

(i) Wilayah naungan [2 markah]

Wilayah yang menerima ketuanan Melaka. Wilayah naungan diperoleh melalui perkahwinan dan
pershabatan

(ii) Wilayah taklukan [2 markah]

Wilayah yang diperoleh melalui peperangan dan perluasan kuasa. Ketika Tun Perak Melaka berjaya
menakluk Pahang, Kuala Linggi dan wilayah di Sumatera timur seperti Rokan, Indragiri dan Kampar.

(iii) Kawasan pegangan [2 markah]

Ialah kawasan yang dikurniakan oleh Sultan Melaka kepada Pembesar Berempat seperti Bendahara,
Penghulu Bendahari, Temenggung dan Laksamana.

(iv) Wilayah pengaruh [2 markah]

Merujuk kepada kawasan pemerintahan raja yang diterima oleh rakyat. Wilayah ini ditentukan
melalui kesetiaan rakyat kepada Raja tersebut. Melaka memiliki wilayah pengaruh yang luas yang
merangkumi keseluruhan Semananjung Tanah Melayu dan Pantai Timur Sumatera.

12

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

4
Rakyat itu umpama akar, yang raja itu umpama pohon. Jikalau tiada akar nescaya pohon tiada dapat berdiri
demikian lagi raja itu dengan segala rakyatnya.

Sumber W. G. Shellabear ; 1995
Sejarah Melayu

(a) Nyatakan peranan seorang raja kepada rakyat dalam Kesultanan Melayu Melaka.

Antara peranannya ialah, perlu mengekalkan kestabilan pentadbiran dengan memperkenalkan sistem
perundangan yang mantap. Baginda juga turut perlu memastikan kemanan negara supaya dapat menjaga
perpaduan rakyat dan mengekalkan kemakmuran kerajaan.

[ 2 markah ]

(b) Jelaskan tanggungjawab rakyat terhadap raja dalam Kesultanan Melayu Melaka.

Antara tanggungjawab rakyat ialah, perlu memberikan taat setia kepada raja dengan tidak menderhaka kepada

raja. Rakyat juga sentiasa mematuhi arahan pemerintahan raja. Seterusnya perlu menjadi tentera untuk

mempertahankan negara dan menyumbang tenaga kerja seperti membina istana. Rakyat juga perlu menghadiri

majlis rasmi seperti pertabalan raja.

[ 4 markah ]

(c) Berikut adalah prinsip kedua Rukun Negara.

Kesetiaan kepada Raja dan Negara

Bagaimanakah anda akan merealisasikan prinsip Rukun Negara tersebut ?

Saya akan merealisasikan prinsip tersebut dengan tidak derhaka kepada raja dan negara. Saya juga sentiasa

mencintai keamanan negara kita. Seterusnya saya akan mematuhi sistem perundangan negara dan tidak akan

mempersoalkan kandungan Perlembagaan Persekutuan. Saya juga akan menghormati lambing-lambang negara

seperti Jata Negara dan Bendera Kebangsaan kita. Seterusnya akan menghayati prinsip-prinsip Rukun Negara

supaya semua rakyat Malaysia dapat hidup bersatu padu. [ 4 markah ]

Atau

Mengapakah prinsip Rukun Negara dalam soslan (c) dianggap penting kepada negara kita ?

Hal ini kerana, dapat mewujudkan kestabilan politik dan keamanan negara kita. Hal ini dapat mengekalkan
kedaulatan negara kita. Keharmonian hidup rakyat berbilang kaum dapat terpelihara. Hal ini akan memajukan
ekonomi negara kita dengan kemasukan pelaburan asing dan pelancong luar. Seterusnya perpaduan berbilang
kaum dapat dikekalkan dan peristiwa seperti 13 Mei 1969 dapat dielakkan daripada berulang. Selain itu seluruh
rakyat akan mendaulatkan undang-undang di negara kita serta akan mematuhi Perlembagaan Persekutuan.

[ 4 markah ]

13

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH

SOALAN ESEI

Kesultanan Melayu Melaka telah mempunyai ciri-ciri negara bangsa sebelum kedatangan kuasa Barat.

(a) Terangkan ciri-ciri negara bangsa Kesultanan Melayu Melaka. [8 markah]

Antara ciirnya ialah wujudnya kerajaan. Dalam kerajaan Melaka raja merupakan pemerintah tertinggi dan dibantu oleh
pembesar. Melaka menggunakan Sistem Pembesar Empat Lipatan.

Ciri kedua ialah keunggulan undang-undang. Di Melaka terdapat undang-undang bertulis seperti Hukum Kanun Melaka dan
Undang-Undang Laut Melaka.

Ciri ketiga ialah ada wilayah pengaruh. Melaka memiliki wilayah pengaruh yang luas meliputi keseluruhan Semananjung
Tanah Melayu dan pantai timur Sumatera. Wilayah ini diperoleh melalui penaklukan, perkahwinan dan naungan.

Ciri kempat ialah, mempunyai rakyat. Rakyat merupakan golongan yang diperintah. Rakyat Melaka terdiri daripada
golongan merdeka dan hamba. Rakyat perlu taat kepada Sultan dan mematuhi undang-undang di Melaka.

Ciri kelima ialah, kedaulatan. Ia merujuk kepada kekuasaan tertinggi yang dimiliki oleh Sultan memerintah. Dengan ini Sultan
ada hak mutlak ke atas rakyat dan boleh melaksanakan sebarang undang-undang.

Ciri keenam ialah, lambang-lambang kebesaran. Ianya merupakan identity sesebuah kerajaan dan melambangkan
kedaulatan Sultan yang memerintah. Antara lambang kebesaran Melaka ialah penggunaan warna kuning, nobat dan memiliki
cap mohor kerajaan.

(b) Pengaruh Kesultanan Melayu Melaka masih terdapat di negara kita sehingga hari ini. [6 markah]
Jelaskan pernyataan tersebut dengan menggunakan pengetahuan sejarah anda.

Antara pengaruhnya ialah sistem pemerintahan Sultan masih di kekalkan seperti di Kedah dan Johor. Sistem
pewarisan takhta masih mengikut sebelah bapa iaitu anak sulung lelaki atau adik lelaki Sultan akan menaiki
takhta. Selain itu pemerintahan beraja masih dikekalkan seperti termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan.
Juga sistem perundangan di kebanyakan negeri mengikut Hukum Kanun Melaka. Adat istiadat pertabalan raja
adalah pengaruh dari Melaka. Penggunaan lambang-lambang kebesaran seperti warna kuning cap mohor dan
keris masih terdapat di negeri-negeri Melayu. Protokol di istana seperti menghadap raja dan penggunaan bahasa
istana seperti panggilan tuanku masih diamalkan. Islam merupakan agama rasmi dan sultan merupakan ketua
agama masih diteruskan sehingga hari ini.
(mana-mana jawapan yang munasabah)

(c) Mengapakah kita perlu mengekalkan warisan bangsa kita? [8 markah]

Kita perlu mengekalkan warisan bangsa adalah kerana ianya akan mencerminkan kehebatan bangsa kita sebelum
kedatangan Barat. Dengan ini dapat menghakiskan tanggapan Barat itu hebat. Nenek moyang kita hebat dalam
sistem pemerintahan dan pentadbiran yang cekap dan telah memiliki sistem perundangan yang mantap sebelum
kedatangan Barat. Juga kita sudah memiliki ciri-ciri negara bangsa kita tersendiri dan bukan milik kuasa Barat.
Warisan bangsa juga mencerminkan identiti bangsa kita seperti sistem pemerintahan beraja yang kita mewarisi
dari Kesultanan Melayu Melaka. Seterusnya dapat mengingatkan generasi hari ini bangsa kita memang hebat dalam
pelbagai bidang termasuk memiliki sistem pentadbiran yang tersendiri. Hal ini dapat merangsang generasi hari ini
memiliki sikap kita boleh dan kita hebat juga memberikan mesej bangsa kita boleh melakukan apa sahaja tanpa
bergantung kepada kuasa barat.

(mana-mana jawapan yang munasabah)

14

SEJARAH TINGKATAN EMPAT CIKGU MIKE MAHEN, CIKGU KANESAN, CIKGU MUTHIAH