อายุรกรรมหญิง 22 A การเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง (LUMBAR PUNCTURE)
การเจาะหลัง หมายถึง การแทงเข็มเจาะหลังผ่านช่องว่างระหว่างกระดูก สันหลังช่วงเอว (Lumbar vertebrae) ชิ้นที่ 3 กับ ชิ้นที่ 4(L3กับL4) หรือ ชิ้นที่ 4 กับ ชิ้นที่ 5 (L4กับL5) ผ่านเข้าถึงชั้น Subarachnoid space และ ดูดเอาน้ำ ไขสันหลัง (Cerebrospinal fluid, CSF) ออกมาเพื่อตรวจวินิจฉัย โรค เช่น ภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ภาวะอักเสบของไขสันหลัง เป็นต้น หรือ เพื่อฉีดยาชาเข้าไปในช่องใต้ชั้นเยื่อหุ้มสมองเพื่อใช้ในการระงับปวด หรือเพื่อ การฉีดยาบางชนิดเพื่อรักษาโรคของเยื่อหุ้มสมอง คำคำ คำคำ จำจำ จำจำ กักักั ด กั ดความ (โรงพยาบาลมหาสารคาม ,2563)
เจาะระบาย CSF เพื่อลดความดันในโพรงกะโหลกศีรษะ ฉีดยาบำ บัดในการรักษาโรคมะเร็งที่แพร่กระจายมาเยื่อหุ้มสมอง ให้ยาเข้าสันหลัง เช่น ยาต้านมะเร็ง วินิจฉัยโรคติดเชื้อของเยื่อหุ้มสมอง การอักเสบของไขสันหลัง/เส้นประสาท 1. เพื่อรักษา 2. เพื่อการวินิจฉัย ข้ข้ ข้ อ ข้ อบ่บ่ บ่ ง บ่ งชี้ชี้ชี้ใชี้ นการเจาะน้ำน้ำ น้ำน้ำ ไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง (สมศักดิ์ เทียมเก่า ,2565)
ข้ข้ ข้ อ ข้ อห้ห้ ห้ า ห้ ามในการเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง 1. มีก้อนเนื้องอก ก้อนเลือดในสมอง หรือมีความผิดปกติในเนื้อสมองที่ส่งผลให้มีความดัน ในโพรงกะโหลกศีรษะสูง 2. มีความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูงมากๆ ส่งผลให้ผู้ป่วยซึมลง หรือเกิดภาวะก้านสมอง ถูกกดทับ 3. มีภาวะเลือดออกง่าย 4. มีแผลหรือมีการติดเชื้อบริเวณที่จะแทงเข็มเจาะหลัง (สมศักดิ์ เทียมเก่า ,2565)
การพยาบาลก่ก่ ก่ อ ก่ อนเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง การเตรียมอุปกรณ์ ได้แก่ ชุดเจาะหลังปราศจากเชื้อ ภายในชุดประกอบด้วยอุปกรณ์ปราศจากเชื้อ ดังนี้ 1) หลอดแก้วความดันนํ้าไขสันหลัง (MANOMETER) พร้อมจุกปิดเปิด 3 ทาง (THREE WAY STOP-COCK) 2) ขวดเก็บตัวอย่างส่งตรวจพร้อมฝาปิดขนาด 5 ML จำ นวน 2 ขวด 5) เข็มเจาะนํ้าไขสันหลังขนาด 18 ยาว 4-5 นิ้ว 6) ผ้าสี่เหลี่ยมมีช่องปราศจากเชื้อ 8) ผ้าก็อซ ขนาด 2 X 2 นิ้ว จำ นวน 2 ชิ้น 4) กระบอกสูบ (SYRINGE) สำ หรับฉีดยาชาขนาด 3-5 ML 7) ปากคีบ (FORCEP) 9) นํ้ายาทำ ความสะอาด และสำ ลี 3) หัวเข็มขนาด 18 และ 22
ประเมินสภาพผู้รับบริการ 1. ตรวจสอบว่าได้มีการอนุญาตให้ทำ การตรวจรักษา หรือทำ หัตถการเจาะหลังหรือไม่ 2. สังเกตสภาพทั่วไปของร่างกาย เช่น ระดับความรู้สึกตัว ความสามารถในการเคลื่อนไหวร่างกาย สภาพผิวหนังบริเวณตำ แหน่งที่จะเจาะ 3. ตรวจสอบสัญญาณชีพ 4. สอบถามความรู้และความรู้สึกเกี่ยวกับการเจาะหลัง 5. สอบถามประวัติการแพ้ยา ยาชาหรือสารเคมีที่ใช้ในการตรวจวินิจฉัยและการรักษา 6. ควรงดอาหาร/น้ำ ดื่มอย่างน้อย 4-6 ชั่วโมงเพื่อป้องกันการสำ ลักระหว่างการเจาะ การประเมินสภาพแวดล้อม 1. ความเหมาะสมของแสงสว่างและอุณหภูมิห้อง 2. ความเหมาะสมของเตียงที่จะใช้ การประเมินก่อนการปฏิบัติการพยาบาล การพยาบาลก่ก่ ก่ อ ก่ อนเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง
โดยจัดท่านอนตะแคงให้หลังผู้ป่วยชิดขอบเตียงด้าน เดียวกับที่แพทย์จะทำ การเจาะหลัง ให้แนวแผ่นหลังตั้งฉากกับ เตียง งอเข่า อาจให้ผู้ป่วยเอามือประสานกอดเข่าเอาไว้ก้มศีรษะ จนคางจรดเข่าในท่านี้จะทำ ให้มีการแยกห่างระหว่างข้อต่อของ กระดูกสันหลังบริเวณที่จะแทงเข็ม จะทำ ให้แทงเข็มได้ง่าย และ ลดการเกิดอันตรายบริเวณที่แทงเข็ม พยาบาลควรใช้หมอนรองระหว่างขาทั้ง 2 ข้าง ของผู้ป่วย เพื่อป้องกันการเลื่อนของขาด้านบนขณะที่แพทย์ทำ การเจาะ และเพื่อให้แผ่นหลังตั้งฉากกับเตียง ควรใช้หมอนเล็กๆ รองใต้ ศีรษะผู้ป่วย การพยาบาลก่ก่ ก่ อ ก่ อนเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง การเตรียมผู้รับบริการ
ลำ ดับ วิธีปฏิบัติ เหตุผล 1 ดูแลให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าเดิมตลอดเวลา นอน นิ่ง ๆ หายใจช้า ๆ และลึก ๆ เตือนไม่ให้ไอ เพื่อให้เข็มแทงเข้าไปในตำ แหน่งที่ถูกต้อง อ่านค่าความดันได้ถูกต้อง และป้องกัน อันตรายที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากการเคลื่อนไหว การไอหรือการเปลี่ยนแปลงการ หายใจจะเพิ่มแรงดันของนํ้าไขสันหลัง ทำ ให้การอ่านค่าความดันผิดพลาดได้ 2 ตรวจสอบชีพจร สังเกตการหายใจ และระดับความรู้สึกของผู้ป่วย เพื่อทราบการเปลี่ยนแปลงที่บ่งชี้อันตรายจากปริมาณของนํ้าไขสันหลัง ที่ลดลง และจากการฉีดยาเข้าไขสันหลัง 3 หากต้องช่วยแพทย์จับปลายหลอดแก้วเพื่อวัด ความดันส่วนบน ระวังอย่าสัมผัสมือแพทย์ หรือ หลอดแก้วส่วนล่าง เพื่อให้แพทย์สามารถวัดความดันได้ถูกต้อง บริเวณที่เจาะไม่เกิดการ ชอกชํ้า และไม่เกิดการปนเปื้อนเชื้อ วิวิ วิธีวิธีธีปธี ฏิฏิ ฏิ บั ฏิ บั บั ติ บั ติ ติ ก ติ การพยาบาลขณะเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง
ลำ ดับ วิธีปฏิบัติ เหตุผล 4 แพทย์อาจให้ช่วยกดหลอดเลือดบริเวณคอ (internal jugular vein) ทั้ง 2 ข้าง เป็น เวลา ประมาณ 10 วินาที และพัก 10 วินาที เรียกการปฏิบัตินี้ว่า Queckenstedt’ s test เป็นการตรวจสอบการอุดตันของช่องทางผ่านของน้ำ ไขสันหลัง 5 ช่วยแพทย์ในการเก็บตัวอย่างส่งตรวจ โดยระวังการปนเปื้อนเชื้อโรค ช่วยให้ได้ผลการตรวจที่ตรงกับความเป็นจริง วิวิ วิธีวิธีธีปธี ฏิฏิ ฏิ บั ฏิ บั บั ติ บั ติ ติ ก ติ การพยาบาลขณะเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง
อาการเเทรกซ้ซ้ ซ้ อ ซ้ อนที่ที่ ที่ อ ที่ อาจเกิกิ กิ ด กิ ดขึ้ขึ้ขึ้ น ขึ้ นภายหลัลั ลั ง ลั งการเจาะน้ำน้ำ น้ำน้ำไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง อาการงุนงง คลื่นไส้อาเจียน ชีพจรเต้นช้า ปวดศีรษะ ปวดหลังบริเวณที่เจาะ
การพยาบาลหลัลั ลั ง ลั งเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง จัดท่าผู้ป่วย โดยจัดให้นอนราบไม่หนุนหมอน เป็นเวลาประมาณ 6-12 ชั่วโมง เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการรั่วซึมของนํ้าไขสันหลังตาม ตำ แหน่งที่แทงเข็ม ไม่ให้ผู้ป่วยยกศีรษะแต่อนุญาตให้พลิกตัวตะแคงซ้ายขวา โดยแพทย์อาจอนุญาตให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูงได้ไม่เกิน 30 องศา ประเมินการเปลี่ยนแปลงของระบบประสาทส่วนกลาง (neurological signs) เช่น ระดับความรู้สึกตัว การเปลี่ยนแปลงของรูม่านตา เป็นต้น ตรวจสอบอาการของระบบประสาทส่วนปลาย เช่น ความรู้สึกเจ็บชาบริเวณขา ความสามารถในการขับถ่ายปัสสาวะได้เองภายหลังการเจาะ เป็นต้น
การพยาบาลหลัลั ลั ง ลั งเจาะนํ้นํ้ นํ้ า นํ้ าไขสัสั สั น สั นหลัลั ลั ง ลั ง ตรวจดูบริเวณที่เจาะ หากมีการรั่วซึมของน้้าไขสันหลังหรือมี เลือดออก ให้รายงานแพทย์ และทำ การเปลี่ยนผ้าก็อซ ถ้าไม่มีการจำ กัดปริมาณสารนํ้าเข้า กระตุ้นให้ผู้ป่วยดื่มนํ้ามาก ๆ ประมาณ 3 ลิตร ในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรก หลังการเจาะหลัง เพื่อเพิ่มอัตราการสร้างนํ้าไขสันหลังทดแทน บันทึกวัน เวลา ชื่อแพทย์ ชื่อของยาชา สี ลักษณะ จำ นวนของนํ้า ไขหลัง อาการและอาการแสดงของผู้ป่วยก่อนเจาะ ขณะเจาะ และ หลังเจาะ
VIDEO Click here >> https://www.youtube.com/watch?v=wy15czUHOl8
Hope you had fun! THANK YOU