กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 2 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 บันทึกรายการแก้ไข แก้ไขครั้งที่ รายการแก้ไข วันที่ 00 เริ่มใช้เอกสาร 2 ตุลาคม 2566
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 3 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 การทดสอบ RPR 1.0 วัตถุประสงค์ เพื่ออธิบายขั้นตอนการทดสอบ RPR ส าหรับวินิจฉัยการติดเชื้อ Treponema ที่ท าให้เกิด Syphilis 2.0 ขอบข่าย ส าหรับสิ่งส่งตรวจที่เป็น serum หรือ plasma 3.0 บทนิยามและค าย่อ 3.1 RPR หมายถึง Rapid Plasma Reagin 3.2 Reagin หมายถึง แอนติบอดีต่อ lipid (antilipoidal substance) ที่ออกมาจากเนื้อเยื่อ ที่มีการอักเสบ หรือเป็น lipid ในตัวของเชื้อ Treponema 4.0 เอกสารอ้างอิง 4.1 กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (2564). คู่มือการตรวจวินิจฉัยและติดตามการรักษาโรคซิฟิลิสทางห้องปฏิบัติการ. พิมพ์ ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานครฯ.ส านักพิมพ์อักษรกราฟฟิกแอนด์ดีไซน์. 4.2 เอกสารประกอบชุดน้ ายา RPR TEST KIT ผลิตภัณฑ์ Cypress Diagnostics จัด จ าหน่ายโดยบริษัท โปรเกรสวิทยาศาสตร์จ ากัด. 5.0 เอกสารที่เกี่ยวข้อง “ไม่มี” 6.0 หลักการ RPR เป็นการทดสอบซิฟิลิสในกลุ่ม non-specific treponema reagenic test ซึ่งมี Cardiolipin เป็นตัวท าปฏิกิริยากับ reagin โดยมี cholesterol และ lecithin ช่วยในปฏิกิริยา รวมตัวได้ดีขึ้น ส่วน carbon จะช่วยให้ปฏิกิริยามองเห็นได้ด้วยตาเปล่า จึงไม่จ าเป็นต้องใช้กล้อง จุลทรรศน์
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 4 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 7.0 เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ 7.1 Rotator 100 rpm 7.2 Pipette 50 µl หรือ dropper ที่ให้มาพร้อมชุดน้ ายา 7.3 NSS 8.0 วิธีปฏิบัติ ก่อนท าให้น าน้ ายามาวางไว้ให้เท่าอุณหภูมิห้องก่อน ก่อนใช้ต้องเขย่าแอนติเจนให้ผสมกันดี 8.1 หยดน้ าเหลือง 50 µl (อาจใช้ dropper ที่ให้มาพร้อมชุดน้ ายา 1 หยด) ลงบน test card แล้วเกลี่ยน้ าเหลืองให้เต็มวง 8.2 เขย่าแอนติเจนให้ผสมกันดี แล้วหยดลงบนน้ าเหลือง 1 หยด (โดยใช้ขวดหยดแอนติเจนที่ให้มาพร้อมชุดน้ ายา) ให้ลักษณะปลายเข็มตั้งตรง 8.3 น าไปเขย่าบน Rotator 100 rpm 8 นาที 8.4 อ่านผลทันทีเมื่อครบเวลา ด้วยตาเปล่า ถ้าได้ผลบวกต้องท าต่อ ดังนี้ หลุมที่ 1 หลุมที่ 2 หลุมที่ 3 หลุมที่ 4 หลุมที่ 5 NSS - 50 µl 50 µl 50 µl 50 µl Serum 50 µl 50 µl ท า 50 µl serial dilution หลุมสุดท้ายดูดทิ้ง 50 µl เกลี่ยน้ าเหลืองให้เต็มวงแล้วท าต่อตามข้อ 8.2 ถึง 8.4 dilution 1:1 1:2 1:4 1:8 1:16 9.0 การค านวณ / การอ่านผล / การรายงานผล 9.1 การอ่านผล มีการรวมกลุ่มขนาดกลางและใหญ่ Reactive ไม่มีการรวมกลุ่ม Non Reactive 9.2 การรายงานผล รายงานเป็นไตเตอร์ โดยดูที่ dilution สุดท้ายที่ให้ผล Reactive ดังตัวอย่าง
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 5 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 หลุมที่ 1 หลุมที่ 2 หลุมที่ 3 หลุมที่ 4 หลุมที่ 5 การรายงานผล 1:1 1:2 1:4 1:8 1:16 + + ± - - Reactive 1:2 + - - - - Reactive 1:1 + + + + + ท าต่อ 9.3 การแปลผล 9.3.1 ผลบวกปลอม (False Positive) เกิดจากหลายสาเหตุ เช่น malaria , Leprosy , Lupus erythematosus , infections mononucleosis , recent immunization , RA , blood transfusion , pregnancy , leptospirosis , tuberculosis , measles , hepatitis , LGV , typhus , viral hepatitis , SBE , Febrile illness , autoimmune diseases 9.3.2 ผลลบปลอม (False Negative) อาจเกิดจาก 9.3.2.1 Prozone เกิดขึ้นได้เมื่อน้ าเหลืองมีแอนติบอดีสูงๆ โดยเฉพาะในระยะที่ สองของซิฟิลิส ซึ่งเป็นระยะที่มีผื่น ถ้าสงสัยต้องท าไตเตอร์เป็นพิเศษ แม้ว่า Screening จะได้ผลลบ 9.3.2.2 Primary syphilis ถ้าเจาะเลือดตรวจก่อนที่แอนติบอดีจะขึ้น โดยปกติ แล้วหลังจากระยะฟักตัวของโรค 10-90 วัน จะเกิดแผลริมแข็ง เมื่อเกิดแผลแล้วจึงจะพบแอนติบอดี หลังจากนั้น 7-10 วัน 9.3.2.3 Late syphilis พบว่า reagin อาจหมดไปในผู้ที่เป็นมานาน แต่ยังคงมีเชื้อ อยู่ในร่างกาย 9.3.3 กรณี titer≥ 1:64 ให้น า serum ของคนปกติมาใช้เป็น Diluent แทน NSS เพื่อ ลดความหนืดของ Dilution เพื่อจะได้ titer ที่แท้จริง 10.0 การควบคุมคุณภาพ ท า Positive Control และ Negative Control ทุกวันควบคู่กับตัวอย่างตรวจในวันที่ท าการ ตรวจวิเคราะห์ 11.0 การบันทึกข้อมูลและเอกสารที่ใช้ “ไม่มี” 12.0 รายละเอียดอื่นๆ 12.1 ข้อควรระวัง 12.1.1 ถ้าน้ าเหลืองขุ่นหรือแดงจะอ่านผลยาก
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 6 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 12.1.2 จะต้องเกลี่ยน้ าเหลืองให้เป็นวงก่อนหยดแอนติเจน 12.1.3 Plasma ถ้าทิ้งไว้นานที่อุณหภูมิห้องหรือในตู้เย็นก็ตามจะท าให้ผลผิดพลาดได้ 12.1.4 แอนติเจนที่เหลือใช้จากขวดพลาสติกในแต่ละวันควรถ่ายเก็บกลับคืนไว้ใน ขวดแก้ว เพราะการเก็บไว้ในขวดพลาสติกจะท าให้อายุการใช้งานของ แอนติเจนสั้นลง 12.1.5 อย่าจับในวงของ test card เพราะจะท าให้ผลผิดพลาดได้ 12.1.6 ไม่ใช้น้ ายาที่หมดอายุ น้ ายาเมื่อไม่ใช้ให้เก็บที่ 2-8°C ส่วน test card ให้เก็บที่ อุณหภูมิห้อง 12.2 Reagin มีประโยชน์ในการติดตามผลการรักษา ถ้าเป็นซิฟิลิสระยะต้นๆ ควรจะกลายเป็น ผลลบภายในหนึ่งปีหลังการรักษาที่ถูกต้อง ถ้ายิ่งเป็นนานๆ การลดลงของ reagin จะช้า ลงเรื่อยๆ หลังการรักษา จนบางรายอาจคงที่อยู่ในระดับต่ าๆ ที่เรียกว่า serofastness ส่วน TPHA จะยังคงอยู่นานหลายปีหลังการรักษาจึงไม่มีประโยชน์ในการติดตาม ผลการรักษา 13.0 ภาคผนวก 13.1 ภาคผนวก 1 บันทึกการควบคุมคุณภาพงานประจ าวัน (F-IMC-02) 13.2 ภาคผนวก 2 Parallel testing form of virology and immunology (F-IMC-03)
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 7 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 ภาคผนวก 1 บันทึกการควบคุมคุณภาพงานประจ าวัน ภูมิคุ้มกันวิทยาคลินิก (F-IMC-02) การตรวจหา.......................................................................................... เอกสาร......................................................... น ายาทดสอบ ………………………………………… Lot ………………………………………… Expire ………………………………………….. Positive Control………………………………………… Lot ………………………………………… Expire ………………………………………….. Negative Control …………………………………… Lot ………………………………………… Expire ………………………………………….. วัน/เดือน/ปี ผลิตภัณฑ์ ผลการทดสอบ การแก้ไข ผู้ตรวจ PC Y/N NC Y/N
กลุ่มงานเทคนิคการแพทย์ โรงพยาบาลพระปกเกล้า วิธีปฏิบัติงานที่ : WI-IMC-05 หน้า 8 / 9 แก้ไขครั้งที่ 0 เรื่อง การทดสอบ RPR วันที่ประกาศใช้ 2 ตุลาคม 2566 ภาคผนวก 2 Parallel testing form of Immunology (F-IMC-03) D a te R e a g e n t L o t/E x p . d a te O D /C u t o ff R e s u lts C o p ie s /m l L o g 1 0 In itia l O ld L o t N e w L o t หมายเหตุ I n i ti a l : 1 ……………………… .. 2 ………………………… . 3. …………………… . . . 4. ………………………… . ผลการทดสอบน ้ายา Old Lot และ New Lot ตอ้งไดผ้ลการทดสอบตา่งกันไม่เกนิ + 0.5 lo g 1 0 p o s itive 1 รายและ negative 1 ราย มาทดสอบ ผลการทดสอบน ้ายา Old Lot และ New Lot ตอ้งไดผ้ลการทดสอบ ตรงกัน ผทู้บทวน ........................................................... วนัท ี่ ............................................................ ผลการประเมนิ : ผา่น ไม่ผา่น 1.กรณกีารทดสอบ Anti-HIV, Anti-HCV, HBsAg, Anti-HBs , HBeAg, Anti-HBe และ ตัวอย่าง Manual test ตา่งๆ ใหน้ าตัวอย่าง 2.กรณกีารทดสอบ HIV Viral load น าตัวอย่างทมี่ปีรมิาณ HIV-1 RNA VL คา่ต า่ ,คา่กลาง,คา่ สงูมาทดสอบ 2-3 ตัวอย่าง P a r a lle l te s ti n g fo r m o f I m m u n o lo g y P a ra lle l te s tin g o f … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . S a m p le n o .