PRINSIP PERAKAUNAN KSSM TINGKATAN 4 - BUKU CATATAN PERTAMA (SIRI 2)

PRINSIP PERAKAUNAN
KSSM

TINGKATAN 4

MODUL 4.0:
BUKU CATATAN PERTAMA

(SIRI 02)

STANDARD
KANDUNGAN

4.3 JURNAL KHAS

STANDARD

PEMBELAJARAN

4.3.1 Menjelaskan tujuan penyediaan Jurnal Khas.
4.3.2 Melakar dan menerangkan format Jurnal

Khas termasuk lajur folio.
4.3.3 Menjelaskan fungsi setiap jenis Jurnal Khas.
4.3.4 Merekod urus niaga berdasarkan

maklumat pernyataan urus niaga dan dokumen
sumber ke Jurnal Khas (selain Jurnal
Penerimaan dan Pembayaran Tunai).
4.3.5 Menutup Jurnal Khas.

KRITERIA KEJAYAAN

Di akhir pengajaran dan pembelajaran, murid-murid dapat:

❑ Menjelaskan tujuan penyediaan Jurnal Khas.
❑ Melakar dan menerangkan format Jurnal Khas

termasuk lajur folio.
❑ Menjelaskan fungsi setiap jenis Jurnal Khas.
❑ Merekod urus niaga berdasarkan maklumat
pernyataan urus niaga dan dokumen sumber ke

Jurnal Khas.
❑ Menutup Jurnal Khas (selain Jurnal Penerimaan

dan Pembayaran Tunai)

BUKPUERCTAATMAATAN

JURNAL BUKU TUNAI BUKU
JURNAL AM TUNAI
JURNAL KHAS RUNCIT

JURNAL

• Merekodkan segala urus niaga perniagaan
mengikut kronologi dan urutan tarikh.
• Terdiri daripada 2 jenis:
• Jurnal Am
• Jurnal Khas

JURNAL KHAS

Merekodkan urus
niaga yang kerap

berlaku dalam
perniagaan.

JURNAL JURNAL JURNAL

BELIAN JUALAN PULANGAN
BELIAN

JURNAL KHAS

JURNAL JURNAL JURNAL

PEMBAYARAN PENERIMAAN PULANGAN
TUNAI JUALAN
TUNAI

JENIS JURNAL KHAS TUJUAN / FUNGSI DOKUMEN

JURNAL BELIAN Merekod belian barang niaga secara kredit Invois (Asal),
/ secara hutang. Nota Debit (Asal)
JURNAL JUALAN
Merekod jualan barang niaga secara kredit Invois (Salinan),
JURNAL PULANGAN / secara hutang. Nota Debit (Salinan)
BELIAN
Merekod pulangan barang niaga kepada Nota Kredit (Asal)
JURNAL PULANGAN pembekal.
JUALAN
JURNAL Merekod pulangan barang niaga daripada Nota Kredit (Salinan)
pelanggan.
PENERIMAAN TUNAI
Merekod semua penerimaan tunai dan cek. Resit (Salinan), Bil
JURNAL PEMBAYARAN Tunai (Salinan), Cek
TUNAI
Merekod semua pembayaran tunai dan cek. Resit (Asal),Keratan
Cek, Baucar
Pembayaran, Memo.

FORMAT JURNAL KHAS

1 2 FOLIO NO. DOKUMEN JUMLAH(RM)

TARIKH BUTIR

022021 3 4

April 8 Nama Akaun Belum Bayar XX 5

6 30 Akaun Belian (Dt) XX 7

1. Tarikh urusniaga berlaku
2. Nama - Nama Akaun Belum Bayar
3. Rujukan halaman dalam lejar
4. Nombor siri yang tercatat di hujung atas setiap dokumen
5. Nilai bersih setelah ditolak diskaun niaga.
6.Tarikh akhir tempoh / bulan

7. Jumlah di akhir bulan dipindahkan ke dalam Akaun Belian

FORMAT JURNAL KHAS

1 2 FOLIO NO. DOKUMEN JUMLAH(RM)

TARIKH BUTIR

022021 3 4

April 13 Nama Akaun Belum Terima XX 5

6 30 Akaun Jualan (Kt) XX 7

1. Tarikh urusniaga berlaku
2. Nama – nama Akaun Belum Terima
3. Rujukan halaman dalam lejar
4. Nombor siri yang tercatat di hujung atas setiap dokumen
5. Nilai bersih setelah ditolak diskaun niaga
6. Tarikh akhir tempoh / bulan

7. Jumlah di akhir bulan dipindahkan ke Akaun Jualan

FORMAT JURNAL KHAS

1 2 FOLIO NO. DOKUMEN JUMLAH(RM)

TARIKH BUTIR

022021 3 4

April 21 Nama Akaun Belum Bayar XX 5

6 30 Akaun Pulangan Belian (Kt) XX 7

1. Tarikh urusniaga berlaku
2. Nama – nama Akaun Belum Bayar

3. Rujukan halaman dalam lejar
4. Nombor siri yang tercatat di hujung atas setiap dokumen
5. Nilai bersih setelah ditolak diskaun niaga.
6. Tarikh akhir tempoh / bulan

7. Jumlah di akhir bulan dipindahkan ke dalam Akaun Pulangan Belian

FORMAT JURNAL KHAS

1 2 FOLIO NO. DOKUMEN JUMLAH(RM)

TARIKH BUTIR

022021 3 4

April 21 Nama Akaun Belum Terima XX 5

6 30 Akaun Pulangan Jualan (Dt) XX 7

1. Tarikh urusniaga berlaku
2. Nama – nama Akaun Belum Terima
3. Rujukan halaman dalam lejar

4. Nombor siri yang tercatat di hujung atas setiap dokumen
5. Nilai bersih setelah ditolak diskaun niaga.
6. Tarikh akhir tempoh / bulan
7. Jumlah di akhir bulan dipindahkan ke dalam Akaun Pulangan Jualan

MEREKODKAN Kedai Kek Hadira menerima invois dan nota debit berikut
daripada pembekal-pembekalnya.
URUSNIAGA

Jurnal Belian JB1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)

2020 Perniagaan JH LB2 INV03007 931.00
Mac 7 Bakery

9 Pembekal Ezy Bake LB3 INV03009 869.25

18 Pembekal Ezy Bake LB3 ND03018 42.75

31 Akaun Belian (Dt) LA7 1 843.00

MEREKODKAN Kedai Kek Hadira mengeluarkan invois dan nota debit
URUSNIAGA berikut kepada pelanggan-pelanggannya.

Jurnal Jualan JJ1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)

2020 Pasar Mini Syazwanie LJ1 INV030020 1 330.00
Mac 20

21 Kedai Makan Amin LJ2 INV030021 1 710.00
Kacang LJ2 ND030027 85.50
Kedai Makan Amin

27 Kacang

31 Akaun Jualan (Kt) LA10 3 125.50

MEREKODKAN Kedai Kek Hadira menerima nota kredit berikut daripada
URUSNIAGA pembekal-pembekalnya.

Jurnal Pulangan Belian JPB1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)
2020 Perniagaan JH LB2
Mac 17 Bakery NK01703 85.50

19 Pembekal Ezy Bake LB3 NK01903 108.30

31 Akaun Pulangan LA11 193.80
Belian (Kt)

MEREKODKAN Kedai Kek Hadira mengeluarkan nota kredit berikut kepada
URUSNIAGA pelanggan-pelanggannya.

Jurnal Pulangan Jualan JPJ1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)

2020 NK02203 91.20
Mac 22 Kedai Mini Syazwanie LJ1 NK02803 128.25
219.45
28 Kedai Makan Amin LJ2
Kacang LA12

31 Akaun Pulangan
Jualan (Dt)

LATIH TUBI (BELAJAR MENERUSI PERMAINAN)

LATIH TUBI - (HANGMAN ) –
–

/
OLAH/
:

CONTOH

SOALAN

CONTOH SOALAN 1

1. Buku catatan pertama manakah yang merupakan
Jurnal Khas?

A Jurnal Am B Jurnal Jualan
C Buku Tunai D Buku Tunai Runcit

Penjelasan Jawapan: Antara Jurnal Khas ialah Jurnal Belian,
Jurnal Jualan, Jurnal Pulangan Belian, Jurnal Pulangan
Jualan, Jurnal Penerimaan Tunai dan Jurnal Pembayaran
Tunai. (m/s 105 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 2

2. Urus niaga manakah yang direkod dalam Jurnal Khas?

I Jual barang niaga secara kredit
II Pulangkan barang niaga yang rosak
III Jual lengkapan terpakai secara kredit
IV Ambil barang niaga untuk tujuan promosi.

A I dan II B II dan III
C I dan IV D III dan IV

Penjelasan Jawapan: Jualan barang niaga secara kredit direkod ke dalam
Jurnal Jualan manakala Pulangkan barang niaga yang rosak direkod ke
dalam Jurnal Pulangan Belian.(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 3

3. Kedai Bunga Hiasan Irdina menerima Invois daripada
Pembekal Tanaman Bunga Mawar Hidayah bernilai RM3 100
pada 16 Jun 2020. Invois ini adalah buku-buku yang telah
diterima oleh kedai itu seminggu sebelum tarikh berkenaan.
Buku catatan pertama manakah yang digunakan untuk
merekodkan butiran invois tersebut?

A Jurnal Pulangan Belian B Jurnal Jualan

C Jurnal Belian D Buku Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Menerima Invois asal berkaitan
barang niaga daripada pembekal direkodkan di dalam
Jurnal Belian. (m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 4

4. Perniagaan Kasut Ammar menjual pelbagai jenis kasut secara
kredit kepada Kedai Najmuddin.
Buku Catatan Pertama manakah yang digunakan untuk
merekodkan urus niaga tersebut?

A Jurnal Belian B Buku Tunai
C Jurnal Jualan D Buku Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Jurnal Jualan digunakan bagi
merekodkan jualan barang niaga dan perkhidmatan
secara kredit (m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 5

5. Dokumen manakah yang menjadi sumber rekod Jurnal
Jualan?

A Memo B Nota debit (Salinan)
C Invois (Asal) D Nota kredit (Salinan)

Penjelasan Jawapan: Antara dokumen sumber bagi
direkodkan ke dalam Jurnal Jualan ialah Invois (Salinan)
dan Nota Debit (Salinan) berkaitan barang niaga.
(m/s Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 6

6. Perbualan yang berikut berlaku antara peniaga dengan
pekerjanya.

Encik Thaqif : Afriza, tolong rekodkan Invois dan Nota Debit

yang baharu saya terima ini daripada Pembekal Hadira.

Afriza : Baiklah Encik Thaqif

Apakah buku catatan pertama yang terlibat?

A Jurnal Jualan B Jurnal Pulangan Belian

C Jurnal Belian D Jurnal Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Antara dokumen sumber bagi direkodkan ke dalam
Jurnal Belian ialah penerimaan Invois (Asal) dan Nota Debit (Asal)
berkaitan barang niaga.(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 7

7. Encik Syahrul, pemilik Kedai Emas yang menerima invois
berkaitan barang niaga akan merekodkan maklumat ke dalam…

A Jurnal Jualan B Jurnal Pulangan Belian
C Jurnal Belian D Jurnal Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Antara dokumen sumber bagi
direkodkan ke dalam Jurnal Belian ialah Invois (Asal) dan
Nota Debit (Asal) berkaitan barang niaga.
(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

CONTOH SOALAN 8

Yang berikut adalah dokumen-
dokumen yang diterima oleh
Perniagaan Biskut Amin yang
menjual pelbagai jenis biskut
pada bulan Julai 2020.

Anda dikehendaki
merekodkan urus niaga
berkenaan ke dalam Jurnal
Belian dan Jurnal Pulangan
Belian bagi Perniagaan Biskut
Amin.

JAWAPAN CONTOH SOALAN 8

Jurnal Belian JB1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)
2020 Pembekal Tepung INV0401 3 105.00
Apr 5 Fatihah
INV0804 3 263.25
8 Syarikat Bakery
Irdina INV01704 2 760.00
17 9 128.25
Syarikat Bakery
Irdina

30 Akaun Belian (Dt)

Jurnal Pulangan Belian JPB1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)
2020 Pembekal Tepung
Apr 24 Fatihah NK04011 45.00

30 Akaun Pulangan 45.00
Belian (Kt)

CONTOH SOALAN 9

Yang berikut adalah dokumen-
dokumen yang dikeluarkan oleh
Pembekal Lampu Zool Iman

Anda dikehendaki merekodkan
urus niaga berkenaan ke dalam
Jurnal Jualan dan Jurnal Pulangan
Jualan bagi Pembekal Lampu Zool
Iman.

JAWAPAN CONTOH SOALAN 9

Jurnal Jualan JJ1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)

2020 INV04007 2 025.00
Jul 4 Kedai Lampu Syafiq

10 Mega Advance INV01007 2 520.00
Enterprise INV002707 1 134.00

27 Perniagaan Solar 5 679.00
Indah

31 Akaun Jualan (Kt)

Jurnal Pulangan Jualan JPJ1

Tarikh Butir Folio No. Jumlah
Dokumen (RM)

2020 NK07016 54.00
Jul 16 Kedai Lampu Syafiq

31 Akaun Pulangan 54.00
Jualan (Dt)

SOALAN

SEBENAR

SPM TAHUN-
TAHUN LEPAS

SOALAN OBJEKTIF SPM (2009)

1.Perbualan berikut berlaku
antara peniaga dengan
pekerjanya.

A Jurnal Jualan
B Jurnal Belian
C Jurnal Pulangan Belian
D Jurnal Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Antara dokumen sumber bagi direkodkan ke dalam
Jurnal Belian ialah penerimaan Invois (Asal) dan Nota Debit (Asal)
berkaitan barang niaga.(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF SPM (2011)

2. Rekod urus niaga di dalam buku catatan pertama dibuat
berdasarkan dokumen sumber. Pilih padanan yang tepat.

Buku Catatan Pertama Dokumen
Sumber
A Jurnal Pulangan Jualan Nota Debit (Asal)
B Jurnal Pulangan Belian Nota Kredit (Asal)
C Jurnal Jualan Invois (Asal)
D Jurnal Belian Invois (Salinan)

Penjelasan Jawapan: Nota kredit (asal) yang diterima daripada pembekal
merupakan dokumen sumber maklumat bagi Jurnal Pulangan Belian
(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 3. Jurnal Belian berikut diperoleh daripada

SPM (2012) Kedai Manja pada 31 Januari 2012.

Apakah X?

Jurnal Belian Jumlah A Akaun Belian
Tarikh Butir RM B Jurnal Belian
1 450 C Akaun Belum Bayar
2012 3 700 D Jumlah Jurnal Belian
Jan.4 Adik Enterprise 5 150

21 Syarikat Tan Sdn.Bhd
31 X

Penjelasan Jawapan: Jumlah di akhir bulan dari Jurnal Belian
dipindahkan ke dalam Akaun Belian (m/s 105 Buku Teks
Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 4. Jurnal Pulangan Jualan berikut diambil

SPM (2015) daripada buku perniagaan seorang

peniaga.

Jurnal Pulangan Jualan Apakah butir Z?

Tarikh Butir Jumlah A Akaun Jualan

2015 B Jurnal Belum Terima

Julai 10 Perniagaan Amir 100 C Akaun Pulangan
20 Perniagaan Udin Jualan
31 Z
150
D Jumlah Jurnal

250 Pulangan Jualan

Penjelasan Jawapan: Jumlah di akhir bulan dari Jurnal
Pulangan Jualan dipindahkan ke dalam Akaun Pulangan Jualan
(m/s 106 Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 5. Urus niaga manakah yang direkodkan

SPM (2013) dalam Jurnal Khas?

I Membeli barang niaga secara kredit A I dan II
B I dan IV
II Memulangkan barang niaga yang C II dan III
rosak D III dan IV

III Mengambil barang niaga untuk
kegunaan keluarga

IV Membeli barang niaga secara tunai

Penjelasan Jawapan: Membeli barang niaga secara kredit direkod ke
dalam Jurnal Belian manakala Pulangkan barang niaga yang rosak direkod
ke dalam Jurnal Pulangan Belian.(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 6. Maklumat apakah yang dicatat di lajur

SPM (2015) Butir dalam Jurnal Belian?

A Nama pemilik
B Nama Akaun Belum Bayar
C Nama Akaun Belum Terima
D Nama barang niaga

Penjelasan Jawapan: Nama – nama Akaun Akaun Belum
Bayar dicatatkan di lajur Butir Jurnal Belian
(m/s 105 Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 7. Maklumat berikut diambil daripada buku

SPM (2017) Perniagaan Sarah.

Apakah P?

Jurnal Jualan Jumlah I Akaun Jualan
Tarikh Butir 1 100 II Jurnal Jualan
III Akaun Jualan Kredit
2017 IV Jumlah Jualan Kredit
Jun 10 Azimah Trading

24 Amri Enterprise 500 A I dan II

30 P 1 600 B I dan IV

C II dan III

D III dan IV

Penjelasan Jawapan: Jumlah di akhir bulan dipindahkan ke Akaun Jualan (m/s 105
Buku Teks Tingkatan 4)

SOALAN OBJEKTIF 8. Pilih padanan fungsi Jurnal Khas yang

SPM (2018) betul.

Jurnal Khas Fungsi
A Jurnal Jualan
B Jurnal Pulangan Keluar Merekodkan jualan barang niaga secara kredit

C Jurnal Pulangan Masuk Merekodkan pulangan barang niaga daripada
D Jurnal Penerimaan pembekal

Tunai Merekodkan pulangan barang niaga kepada pembeli

Merekodkan penerimaan belian barang niaga secara
tunai sahaja.

Penjelasan Jawapan: Jurnal Jualan merekodkan jualan
barang niaga dan perkhidmatan secara kredit
(m/s 107 Buku Teks Tingkatan 4)

SEKIAN,
SEMOGA TERUSKAN BELAJAR

DENGAN GIGIH DAN TEKUN.

‘JIKA KAMU TIDAK TAHAN DENGAN LELAHNYA BELAJAR,
MAKA KAMU HARUS TAHAN DENGAN PERITNYA
KEBODOHAN’

(IMAM SYAFII)