บททÑ 10 กรด-เบส 49 ** จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. ทดลองและอธิบายหลักการไทเทรต 2. เลอืกใช้ อนิดิเคเตอรท์ Ñเหมาะสมสําหรับการไทเทรตกรด-เบส 3. คํานวณปริมาณสารหรือความเข้ มขน้ของสารละลายกรดหรือเบสจากการไทเทรต คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนตอบคาํถามต่ อไปน Ò พร้ อมอธิบายและแสดงวธิทีาํ ให้ ถูกต้ อง 1. จุดยุติและจุดสมมูล คอือะไร ทง Ê สองมีความหมายแตกต่ างกันหรือไม่ .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 2. กราฟการไทเทรตระหว่ างกรดอ่ อนกับเบสแก่ แตกต่ างจากกราฟการไทเทรตระหว่ างกรดแก่ กับเบสแก่ อย่ างไร .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 0 2 4 6 8 10 12 14 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 pH Titration Curve of Weak acid with Strong base 0 2 4 6 8 10 12 14 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 pH Titration Curve of Strang acid with Strong base แบบêกหัด การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 50 ** 3. เหตุใดการไทเทรตระหว่ างกรดอ่ อนกับเบสแก่ และการไทเทรตระหว่ างกรดแก่ กับเบสอ่ อนจึงให้ ค่ า pH ณ จุดสมมูลแตกต่ างกัน .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 4. หากใช้ เมทิลออเรนจท์ Ñช่ วง pH ท ÑเปลÑยนสี 3.2-4.4 แทนèนอลฟทาลีนท ์ Ñช่ วง pH การเปลÑยนสี 8.3-10.0 เป็นอินดิเคเตอร์ ในการไทเทรตระหว่ างกรดแก่ กับเบสแก่ .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 5. พจิารณาข้ อมลูต่ อไปน Ò อินดิเคเตอร์ช่ วง pH ท Ñเปลยนสี Ñ สีทÑเปลยน Ñ เมทลิออเรนจ์ 3.2 - 4.4 ส้ ม - เหลอืง โบโมไทมอลบลู 6.0 - 7.6 เหลือง - น าเงนิ èนอลฟทาลีน ์ 8.3 - 10.0 ไม่ มีสี- ชมพู อินดิเคเตอร์ ใดบ้ างทเ Ñ หมาะสมสําหรับใช้ ในการไทเทรตระหว่ างสารละลายกรด-เบสทม Ñ คีวามเข้ มขน้ เท่ ากันต่ อไปน Ò เพราะเหตใุด 5.1 NH3 กับ HCl .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. แบบêกหัด การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 51 5.2 KOH กับ HBr .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 5.3 NaOH กับ CH3COOH .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 6. กราฟการไทเทรตระหว่ างสารละลายกรดมอนอโปรติกสองชนิด A, B และ C ซÕ งมีความเข้ มขน้และ ปรมิาตรเท่ ากัน กับสารละลาย KOH ดังรูป 6.1 pH ณ จุดสมมูลของการไทเทรต A, B และ C มีค่ าเท่ าใด ตามลําดับ .................................................................................................................................................................................. 6.2 เรียงลําดับความแรงของกรด A, B และ C .................................................................................................................................................................................. 6.3 อินดิเคเตอร์ ท Ñเหมาะสมสําหรับการไทเทรตสารละลาย B ควรเป็นอินดิเคเตอร์ ชนิดใด ระหว่ าง เมทิลออเรนจ์ , โบโมไทมอลบลู, èนอลฟทาลีน ์ .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 0 2 4 6 8 10 12 14 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 pH Volume of NaOH (ml) A B C แบบêกหัด การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 52 ** 7. สารละลายกรดซัลäวริก (H2SO4) ปริมาตร 10 ml ทําปฏิกิริยาพอดีกับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) เข้ มขน้0.02 M ปริมาตร 20 ml จงคํานวณหาความเข้ มขน้ของสารละลายกรดซัลäวริก (H2SO4) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 8. ช É งโซเดียมไฮดรอกไซด์4 มิลลิกรัม ละลายน าจนไดส้ารละลายปริมาตร 500 ml นําไปไทเทรตกับ น าส้ มสายชูตัวอย่ างปริมาตร 25 ml โดยใชè้นอลฟ์ทาลีนเป็นอินดิเคเตอร์พบว่ าปริมาตรของสารละลาย โซเดียมไฮดรอกไซดท์ ใÑ ชไ้ ปเท่ ากับ 10 ml (กําหนดให้ กรดแอซิติกในน าส้ มสายชูตัวอย่ างทําปฏิกิรยิากับ สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ เท่ าน Êน) จงคํานวณ 8.1 ความเข้ มขน้ของกรดแอซิติกในน าส้ มสายชตูัวอย่ าง (mol/L) 8.2 ค่ า pH ณ จุดท Ñกรดและเบสทําปฏิกิริยาพอดี (มวลอะตอม Na = 23, O = 16, C = 12, H = 1 และ Ka CH3COOH = 1.8 x 10-5) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. แบบêกหัด การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 53 ** 9. ยาลดกรดชนดิน าประกอบด้ วยแมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ (Mg(OH)2) เป็นส่ วนประกอบหลัก ถ้ านํายาลด กรดน Ò 10.00 cm3 มาไทเทรตกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก (HCl) เข้ มขน้0.2 mol/dm3 เม Ù อถงึจุดยุติ พบว่ าใชส้ารละลายกรด HCl ปริมาตร 40 cm3 ยาลดกรดน Òมี Mg(OH)2 เป็นส่ วนประกอบร้ อยละเท่ าใด โดยมวลต่ อปริมาตร (w/v) (กําหนดให้ มวลอะตอม Mg = 24, O = 16, H = 1) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 10. ãเปตสารละลายกรดโบรมิก (HBr) ท Ñมี pH 2 ลงในขวดรูปชมพู ่ จํานวน 20 ml ไทเทรตกับสารละลาย โพแสเซียมไฮดรอกไซด์(KOH) ท Ñ มีความเข้ มขน้5 มิลลิโมลาร์ค่ า pH เม Ùอหยดสารละลายโพแทสเซียม ไฮดรอกไซด์ (KOH) ลงไปทÑ 30, 40 และ 60 ml เป็นอย่ างไร จงคํานวณ พร้ อมสร้ างกราฟความสัมพันธ์ ระหว่ าง pH และปริมาตรของโพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ (KOH) (log1.25 = 0.097, log8 =0.9) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. แบบêกหัด การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 54 .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. 0 2 4 6 8 10 12 14 0 20 40 60 80 pH ปริมาตร KOH (ml) กราฟการไทเทรต HBr ด้ วย KOH
บททÑ 10 กรด-เบส 55 สารละลายบัฟเฟอร์เป็นสารทม Ñ สีมบตั ิควบคมุ pH ของสารละลายให้ คงท Ñ เมอ Ù มีการเติมกรดหรอืเบสลงไป เลก็น้ อย โดยสารละลายท Ñ มสีมบัตบิ ัฟเฟอร์ จะประกอบด้ วย กรดอ่ อน + เกลือของกรดอ่ อน : บัฟเฟอร์ กรด เบสอ่ อน + เกลอืของเบสอ่ อน : บัฟเฟอร์ เบส การเตรยีมสารละลายบัฟเฟอร์ 1. ละลายกรดอ่ อน + เกลอืของกรดอ่ อน เชน่ละลาย CH3COOH ผสมกบั CH3COONa 2. ละลายเบสอ่ อน + เกลอืของเบสอ่ อน เชน่ ละลาย NH3 ผสมกบั NH4Cl 3. ปฏิกิรยิากรดแก่ กับเบสอ่ อนทม Ñ ากเกนิพอ เชน่ 4. ปฏิกิรยิาเบสแก่ กบักรดอ่ อนทม Ñ ากเกนิพอ เชน่ การคํานวณ pH ของสารละลายบฟัเฟอร์ pH = −logKୟ + log [เกลือ] [กรดอ่ อน] poH = −logKୠ + log [เกลือ] [เบสอ่ อน] HCl(aq) + NH3(aq) → NH4Cl(aq) + H2O(l) หมด เหลอืเหลอื- NaOH(aq) + CH3COOH(aq) → CH3COONa(aq) + H2O(l) หมด เหลอืเหลอื- บทที่ 10 กรด-เบÿ วิชาเคมี ชอ-นามÿกุล.....................................................................ชน............เลขที่............ ใบงานที่ 8 เรื่อง ÿารละลายบัฟเฟอร ทบทวนความรู ้ ก่ อนลงมอืทาํ บัฟเฟอร์ กรด บัฟเฟอร์ เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 56 การรักษาสมดุล pH สารละลายบัพเฟอร์ บัฟเฟอร์ คือ สารละลายผสมระหว่ างกรดอ่ อนและเกลอืของกรดอ่ อน หรือ เบสอ่ อนและสารละลายเกลือของ เบสอ่ อน เมอ Ù บัฟเฟอร์ ถูกรบกกวนด้ วยกรดหรือเบส เขียนสมการรกัษาสมดุล pH ของบัฟเฟอรไ์ด้ ดังน Ò ข ้ อสังเกต 1. สารละลายบัฟเฟอร์ จะมีไอออนกรดอ่ อนหรือเบสอ่ อนซÕ งเป็นคู ่ กรดเบสกัน 2. เมอ Ù รบกวนด้ วยกรด คู ่ เบสจะเกิดปฏิกิริยากับกรดท Ñ รบกวนน Ê น 3. เมÙ อรบกวนด้ วยเบส คู ่ กรดจะเกิดปฏิกิริยากับเบสท Ñ รบกวนน Ê น 4. การรักษาสมดุล pH ของสารละลายบัฟเฟอร์พิจารณาจาก “ความจุของบัฟเฟอร์ ” 4.1 สารละลายบัฟเฟอร์ ท Ñ มีความเข้ มขน้สูงบัฟเฟอร์ จะมีความจุบัฟเฟอร์ มาก และสามารถรักษาสมดุล pH ได้ ดี เชน่ CH3COOH/CH3COO- เข้ มขน้1.0 M/1.0 M รักษาสมดุล pH ได้ มากกว่ า CH3COOH/CH3COO- 0.1 M/0.1 M 4.2 บัฟเฟอร์ ท Ñ ดีควรมีสัดส่ วนของ กรด : เกลือ หรือ เบส : เกลือ ในสัดส่ วนเท่ ากับ 1 เชน่ CH3COOH/CH3COO- เข้ มขน้0.1 M/0.1 M รักษาสมดุล pH ท Ê งกรดและเบสได้ มากกว่ า CH3COOH/CH3COO0.15 M/0.05 M ซÕงรักษาสมดุลเมÙ อรบกวนด้ วยเบสดีเพราะมีกรดมากกว่ าเกลือของกรดอ่ อน บัฟเฟอร์ กรด : CH3COOH/CH3COOการรักษาสมดลุ pH เมอ Ù เตมิกรด (H3O+) CH3COO- (aq) + H3O+(aq) ⇌ CH3COOH(aq) + H2O(l) การรักษาสมดุล pH เม Ùอเติมเบส (OH- ) CH3COOH(aq) + OH- (aq) ⇌ CH3COO- (aq) + H2O(l) เม Ù อเติมกรดจะสังเกตว่ า CH3COO- มาทํา ปฏิกิริย า กับ ก ร ดทําให้ สา ร ละ ล ายมีการ เปลÑยนแปลง pH น้ อยมาก ส่ วนการเติมเบสจะสังเกตว่ า CH3COOH มา ทําปฏิกิริยากับเบสทําให้ สารละลายมีการ เปลÑยนแปลง pH น้ อยมาก บัฟเฟอร์ เบส : NH3/NH4 + การรักษสมดลุ pH เมอ Ù เตมิกรด (H3O+) ........................................................................... ........................................................................... การรักษสมดลุ pH เมอ Ù เตมิเบส (OH- ) ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................
บททÑ 10 กรด-เบส 57 ** จุดประสงค์ การเรียนรู ้ 1. อธิบายสมบัติองคป์ระกอบ และประโยชน์ ของสารละลายบัฟเฟอร์ 2. สืบคน้ข้ อมูลและนาํเสนอตัวอย่ างการใชป้ระโยชน์ และการแกป้ัญหาโดยใช้ ความรู ้ เก Ñยวกับกรดเบส คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนตอบคาํถามต่ อไปน Ò พร้ อมอธิบายและแสดงวธิทีาํ ให้ ถูกต้ อง 1. สารละลายบัฟเฟอร์คือ อะไร พร้ อมยกตัวอย่ างสารละลายบัฟเฟอรท์ Ñนักเรียนสนใจมา 1 ชนิด ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. พิจารณาการผสมสารละลายต่ อไปนว Ò่ ามีสมบัติเป็นสารละลายบัฟเฟอรห์รือไม่ สารละลายท 1Ñ สารละลายทÑ 2 ความเป็นบฟั เฟอร์ HCl (1.0 mol/L ปรมิาตร 20 ml) NH3 (2.0 mol/ Lปริมาตร 20 ml) เป็นบัฟเฟอร์ NH3 (0.5 mol/ L ปรมิาตร 20 ml) NH4Cl (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) เป็นบัฟเฟอร์ HF (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) NaF (2.0 mol/ Lปริมาตร 20 ml) NaOH (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) HF (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) CH3COOH (1.0 mol/L ปริมาตร 20 ml) CH3COONa (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) H3PO4 (1.0 mol/L ปริมาตร 20 ml) Na3PO4 (1.0 mol/L ปรมิาตร 20 ml) H3PO4 (1.0 mol/L ปริมาตร 20 ml) NaH2PO4 (1.0 mol/L ปริมาตร 20 ml) NaOH (0.5 mol/ L ปริมาตร 20 ml) CH3COOH (1.0 mol/L ปรมิาตร 20 ml) แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์
บททÑ 10 กรด-เบส 58 ** 3. เขียนสมการ และอธิบายการรักษาสมดุล pH ของสารละลายบัฟเฟอร์ ต่ อไปน Ò เม Ù อถูกรบกวนด้ วย สารละลายกรด และเมอ Ù ถูกรบกวนด้ วยสารละลายเบส ตัวอย ่ าง NaHCO3/Na2CO3 การรักษสมดุล pH เมอ Ù เตมิกรด (H3O+) CO3 2-(aq) + H3O+(aq) ⇌ HCO3 - (aq) + H2O(l) - ความเข้ มขน้ของ H3O+ ในสารละลายเพÍ มข Ö นเล็กน้ อยและเกิดปฏิกิริยากับ CO3 2- ได้ HCO3 - และ pH ของสารละลายมีค่ าค่ อนข้ างคงท Ñ การรักษสมดุล pH เม Ùอเติมเบส (OH- ) HCO3 - (aq) + OH- (aq) ⇌ CO3 2-(aq) + H2O(l) - ความเข้ มขน้ของ OH- ในสารละลายเพÍ มข Ö นเล็กน้ อยและเกิดปฏิกิริยากับ HCO3 - ได้ CO3 2- และ pH ของสารละลายมีค่ าค่ อนข้ างคงท Ñ 3.1 HNO2/KNO2 ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3.2 H3PO4/NaH2PO4 ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์
บททÑ 10 กรด-เบส 59 ** 4. สารละลายคู ่ ใดมีความจุบัฟเฟอรส์ูงสุด “ความจุบัฟเฟอร์(Buffer capacity) คือ ความสามารถในการต้ านทานการเปล Ñยนแปลง pH” 4.1 ข ้ อ สารละลายผสม 1 H3PO4 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml NaOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 5 ml 2 CH3COOH 0.1 mol/L ปริมาตร 10 ml NaOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml 3 HCl 0.5 mol/l ปรมิาตร 10 ml NaOH 0.5 mol/L ปรมิาตร 5 ml สารละลายท Ñ มคีวามจุบฟัเฟอรส์งูสดุคือ ................................................. เพราะ .......................................... ...................................................................................................................................................................... 4.2 ข ้ อ สารละลายผสม 1 CH3COOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 15 ml NaOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 5 ml 2 CH3COOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml NaOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml 3 CH3COOH 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml CH3COONa 0.1 mol/L ปรมิาตร 10 ml สารละลายท Ñ มคีวามจุบฟัเฟอรส์งูสดุคือ ................................................. เพราะ .......................................... ...................................................................................................................................................................... 5. สารละลายบัฟเฟอร์ ท ÑเตรียมขÖนจากการผสมสารละลายแอมโมเนีย (NH3) เข้ มขน้0.5 mol/dm3 ปริมาตร 200 ml กับสารละลาย NH4Cl เข้ มขน้0.30 mol/dm3 ปริมาตร 200 ml จงคํานวณ pH ของ สารละลายบฟัเฟอรน์ Ò (กําหนดให้Kb NH3 = 1.8 x 10-5, log1.8 = 0.255, log 0.6 = -0.22) ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์
บททÑ 10 กรด-เบส 60 ** 6. เตรียมสารละลายบัฟเฟอร์ จากการผสมสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) 0.05 mol/dm3 ปริมาตร 20 ml ลงในสารละลายกรดแอซิติก (CH3COOH) 0.05 mol/dm3 ปริมาตร 40 ml จงคํานวณ pH ของสารละลายบัฟเฟอรน์ Ò(กําหนดให้Ka CH3COOH = 1.8 x 10-5, log1.8 = 0.255) ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์ สารละลาย pH ในร่ างกาย “นาตา” น าตาถูกควบคมุ pH ให้ คงท Ñ ด้ วย บัฟเฟอรท์เ Ñป็นโปรตีน อยู ่ ในช่ วง pH ประมาณ 7.4 ผูท้Ñ มอีาการตาแห้ งจะใช้ นาตาเทียมซง Õ มสี ่ วนผสมของสารละลาย บัฟเฟอร์เชน่ boric acid (H3BO3) และ sodium borate (Na2HBO3)
บททÑ 10 กรด-เบส 61 7. คํานวณ pH แต่ ละช่ วงของการไทเทรตสารละลายกรดอ่ อนด้ วยเบสแกต่ ่ อไปน Ò พร้ อมสร้ างกราฟการ ไทเทรตและระบุว่ าช่ วงใดของการไทเทรตเกดิสารละลายบัฟเฟอร์ ข Ö น กําหนดให้Ka HCOOH = 1.8 x 10-4 .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ปริมาตร NaOH (ml) pH สารละลาย 0 15 20 25 30 35 แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์ HCOOH 0.2 M 25 ml NaOH 0.2 M pH Volume of NaOH (ml)
บททÑ 10 กรด-เบส 62 ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................
บททÑ 10 กรด-เบส 63 ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................
บททÑ 10 กรด-เบส 64 8. สืบคน้และอธิบายการทํางานของสารละลายบัฟเฟอร์ ภายในเลือด โดยอธิบายการทํางานของบัฟเฟอร์ เม Ùอเลือดมี pH ตาลง และเมÙอเลือดมี pH สูงข Ö น ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... สารละลาย pH ในร่ างกาย “เลือด” มี pH ประมาณ 7.3 – 7.4 บัฟเฟอรส์ ําคัญท Ñรักษาสมดุลกรดเบส ในเลอืด คอื H2CO3/HCO3 - ส่ วนบัฟเฟอร์H2PO4 - /HPO4 2- มสี ่ วน เก Ñ ยวข้ องกบัการทํางานของไต แบบêกหัด สารละลายบัฟเฟอร์
บททÑ 10 กรด-เบส 65 แบบทดสอบระหว่ างเรยีน จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. ระบุและอธิบายว่ าสารเป็นกรดหรือเบสโดยใชท้ฤษฎีกรด-เบสของอาร์ เรเนยีสและลิวอีส 2. ระบุคู ่ กรด-เบสตามทฤษฎีกรด-เบสเบรินสเตจ-ลาวรี คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. สารใดมสีมบตั ิเป็นเบสตามทฤษฎกีรด-เบสของอาร์ เรเนียส 1. NH3 2. Na2O 3. Ca(OH)2 4. HCOOH 2. สารในข้ อใดทําหน้ าทเป็ Ñ นกรดตามทฤษฎีกรด-เบสของเบรินสเตจ-ลาวรที Ê งหมด 1. NH4 +, HCl, HS- 2. NH3, NaOH, CH3COOH 3. CH3COOH, H2CO3, HCO3 - 4. HCOOH, HNO3, CH3NH3 + 3. จากการเปลย Ñ นแปลงต่ อไปน Ò OH O (aq) + H2O(l) ⇌ O O (aq) + H3O+(aq) (Benzoic) (Benzoate) ข้ อใดกล่ าวผิด 1. H2O เป็นคู ่ เบสของ H3O+ 2. H2O รับโปรตอนจาก Benzoic acid 3. Benzoic acid เป็นคู ่ เบสของ Benzoate 4. ปฏิกริิยาย้ อนกลบั H3O+ ทําหน้ าท Ñเป็นกรด 5. ข้ อ 3 และ 4 ผิด แบบทดสอบ ใบงานทÑ 1 ทฤษฎีกรดเบส
บททÑ 10 กรด-เบส 66 4. ข้ อใดทุกโมเลกุลหรอืไอออนเป็นสารแอมโฟเทอริก ตามทฤษฎีกรด-เบสของเบรินสเตด-ลาวรี 1. H2PO4 - H2O SO4 2- 2. H2SO4 HSO3 - H3O+ 3. NH4 + CH3O- H2O 4. H2O H2PO4 - HCO3 - 5. HPO4 2- HSO3 - S2 - 5. จากสมการเคมีต่ อไปน Ò H O O C O H O C O O ข้ อใดกล่ าวถูกต้ อง 1. OH- เป็นกรดเพราะให้ โปรตอนแก่ CO2 2. OH- เป็นเบสเพราะให้ คู ่ อิเล็กตรอนแก่ CO2 3. CO2 เป็นกรดเพราะให้ คู ่ อิเล็กตรอนแก่ OH- 4. CO2 เป็นเบสเพราะรบัคู ่ อิเล็กตรอนจาก OH- 5. ทุกข้ อทก Ñ ล่ าวมาผิด คะแนนทไÑด้
บททÑ 10 กรด-เบส 67 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. บอกความหมายและระบวุ่ าสารเป็นกรดแก่ เบสแก่ กรดอ่ อน และเบสอ่ อน คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. สมการการแตกตัวของ HCO3 - ซง Õ มสีมบตั ิเป็นกรดในข้ อใดถูกต้ อง 1. HCO3 - (aq) + H2O(l) ⇌ H2CO3(aq) + OH- (aq) 2. HCO3 - (aq) + H3O+(aq) ⇌ H2CO3(aq) + H2O(aq) 3. HCO3 - (aq) + HO- (aq) ⇌ CO3 2-(aq) + H2O(aq) 4. HCO3 - (aq) + H2O(l) ⇌ CO3 2-(aq) + H3O+(aq) 2. จากสารต่ อไปน Ò A. นามะนาว B. น ายาล้ างกระจก C. แอสไพรนิ ในน า D. นาขÒ เถ้ า E. น าย่ อยในกระเพาะอาหาร F. เลือด G. นาอัดลม สารในข้ อใดบ้ างท ÑเปลÑยนสีกระดาษลิตมัสจากสีแดงเป็นนาเงิน 1. F D 2. B F D 3. A B E F 4. A C E G 3. การทดสอบสมบัติของสารละลายทÑไมท่ราบชนิด (Unknown) ได้ ผลการทดลองดังน Ò สาร การเปลย Ñ นสีกระดาษลติมสัการนําไฟฟ้ า ความสว่ างของหลอดไฟ ปฏิกริยิากับ Mg A นาเงิน → แดง นํา สว่ างมาก เกิดแกส๊ ไม่ มสี ี B ไม่ เปล Ñยนสี นํา สว่ างปานกลาง ไม่ เกิดแกส๊ ข้ อสรุปใดไม่ ถูกต้ อง 1. A และ B เป็นอิเล็กเล็กโทรไลต์ แก่ 2. A มีสมบัติเป็นเบส ส่ วน B มสีมบัติเป็นกลาง 3. แกส๊ ไม่ มีสีท ÑเกิดขÖ นเม Ù อ A เกิดปฏิกริิยากับโลหะแมกนีเซียม (Mg) คือ แกส๊ ไฮโดรเจน 4. ข้ อ 2 และ 3 ผิด แบบทดสอบ ใบงานทÑ12 สมบัติและการแตกตัวของกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 68 4. เม Ùอนําสาร A1 A2 A3 และ A4 มาทําการทดลองดังตาราง สารละลาย อุณหภูมนิ า บริสุทธá ( o C) อุณหภูมิของ สารหลังการ เตรียม (o C) ปฏิกริยิากับโลหะ สังกะสี (Zn) ปฏิกริยิากับ โซเดยีมไฮดรอก ไซด์ (NaOH) การทดสอบด้ วย กระดาษลิตมัส A1 25 35 เกิดแกส๊เกิดความร้ อน นาเงิน → แดง A2 25 22 ไม่ เปล Ñยนแปลง ไม่ เปล Ñยนแปลง ไม่ เปล Ñยนแปลง A3 25 35 สารละลายสีจางลง เกิดตะกอน ไมไ่ดท้ําสอบ A4 25 22 ไม่ เปล Ñยนแปลง เกิดแกส๊ นาเงิน → แดง สารละลาย A1 A2 A3 และ A4 น่ าจะเป็นสารใดตามลําดับ 1. HCl, NH4Cl, CuSO4, KNO3 2. HCl, KNO3, CuSO4, NH4Cl 3. NH4Cl, CuSO4, KNO3, HCl 4. NH4Cl, KNO3, CuSO4, HCl 5. แผนภาพใดแสดงการแตกตัวของ HCl และ HF ได้ ถูกต้ อง คะแนนทÑได้ HCl HCl H+ ClHCl H+ ClHCl HCl H+ ClHCl H+ ClHF H+ FHF HF HF H+ FH+ F- H+ FHF HF 1. 2. 3. 4. → → → → → → → → ความเขม้ขน้ ความเขม้ขน้ ความเขม้ขน้ ความเขม้ขน้
บททÑ 10 กรด-เบส 69 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. คํานวณความเข้ มขน้ของไฮโดรเนยีมไอออนและไฮดรอกไซดไ์อออน ร้ อยละการแตกตัวและ ค่ าคงท Ñการแตกตัวของกรดและเบส 2. เปรียเทียบความสามารถในการแตกตัวหรอืความแรงของกรดและเบส คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. พิจารณาค่ าคงท Ñ การแตกตัวของกรดมอนอโปรติก ดงัตารางต่ อไปน Ò ท Ñ อณุหภมูิ25o C กรด ค่ าคงท Ñการแตกตัว (Ka) HX 5.62 x 10-4 HY 1.80 x 10-5 HZ 5.75 x 10-5 ข้ อสรุปใดถกูต้ อง 1. HX เป็นกรดทอ Ñ ่ อนกว่ า HY 2. เรียงลาํดับความแรงของเบส คอื X- > Y- > Z3. ท Ñ ความเข้ มขน้เดยีวกนั HY แตกตวัได้ มากกว่ า HX 4. ทค Ñ วามเข้ มขน้เดยีวกนัเรียงร้ อยละการแตกตวัของกรด คือ HX > HZ > HY 2. สารละลายกรดอ่ อน (HA) เข้ มขน้0.5 mol/dm3 แตกตัวใหไ้ฮโดรเนียมไอออน (H3O+) 0.015 mol/dm3 ค่ าคงท Ñการแตกตัว (Ka) ของกรดอ่ อน (HA) ในข้ อใดถูกต้ อง 1. 6.8 x 10-4 2. 3.0 x 10-8 3. 4.5 x 10-4 4. 1.76 x 10-4 3. ละลายแบเรียมไฮดรอกไซด์ Ba(OH)2 17.1 กรมัลงในสารละลายท Ñ มโี ซเดยีมไฮดรอกไซด์ (NaOH) 0.1 mol จนไดส้ารละลายปริมาตร 200 ml ความเข้ มขน้ของไฮดรอกไซดไ์อออน (OH- ) ในสารละลายนÒ มคี ่ าตรงกับข้ อใด (มวลอะตอม Ba = 137, O = 16, H = 1) 1. 0.5 mol/dm3 2. 1.0 mol/dm3 3. 1.5 mol/dm3 4. 2.0 mol/dm3 แบบทดสอบ ใบงานทÑ3 การแตกตัวของกรด เบส และนา
บททÑ 10 กรด-เบส 70 4. สารละลายในข้ อใดมีความเข้ มขน้ของไฮโดรเนียม ไอออนสูงท Ñ สุด 1. สารละลายกรดไนทรกิ (HNO3) เข้ มขน้0.05 mol/dm3 2. สารละลายกรดไฮโดรคลอริก (HCl) เข้ มขน้0.01 mol/dm3 3. สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) เข้ มขน้ 0.20 mol/dm3 4. สารละลายแคลเซียมไฮดรอกไซด์ (Ca(OH)2) เข้ มขน้0.50 mol/dm3 5. สารละลายหน Õ งมีความเข้ มขน้ของไฮดรอกไซดไ์อออน (OH- ) 1.0 x 10-6 M สารละลายน Òมีไฮโดรเนียม ไอออน (H3O+) เท่ ากับเท่ าใด 1. 1.0 x 10-6 2. 1.0 x 10-7 3. 1.0 x 10-8 4. 1.0 x 10-9 คะแนนทÑได้
บททÑ 10 กรด-เบส 71 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. อธบิายการเกิดไฮโดรลซิ ีสของเกลือและเขยีนสมการเคมีแสดงปฏิกิรยิาไฮโดรลิซีสของเกลอื 2. ระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. สารประกอบเกลือในข้ อใดเป็นเกลือนอนไฮโดรลิซีส 1. KCN 2. NaCl 3. NaOH 4. HCOONa 2. สารประกอบเกลือในข้ อใดเป็นเกลือไฮโดรลิซีสท Ê งหมด 1. NaOH, HCl, NaCl 2. FeCl2, CaCl2, KNO3 3. FeCl2, AlCl3, NaNO2 4. NaF, NH4NO3, Fe(OH)2 3. สารละลายเกลือในข้ อใดเปล Ñยนสีกระดาษลิตมัสสีนาเงินเป็นแดง 1. NaI 2. KNO3 3. NaCN 4. NH4NO3 4. ทดสอบสมบัติของสารละลายต่ อไปน Ò สารละลาย การเปลยนสีลิตมัส Ñ X แดง → น าเงนิ Y นาเงิน → แดง Z ไม่ เปล Ñยนสี สารละลาย X, Y และ Z ควรเป็นข้ อใด ตามลําดับ 1. NaF, HCl และ NaCl 2. HCl, NaF และ NaCl 3. NaCl, NaF และ HCl 4. NaF, NaCl และ HCl แบบทดสอบ ใบงานทÑ4 สมบัติกรด-เบสของเกลอื
บททÑ 10 กรด-เบส 72 5. กําหนดค่ าคงทก Ñ ารแตกตัวของกรด ดงัตาราง กรด Ka ทอ Ñ ณุหภมูิ25o C HClO2 1.1 x 10-2 HF 6.8 x 10-4 CH3COOH 1.8 x 10-5 HCN 4.8 x 10-10 สารละลายท Ñ มคีวามเข้ มขน้เท่ ากนัของเกลือต่ อไปน Ò ข้ อใดมีความเป็นเบสมากท Ñ สุด 1. NaF 2. NaCN 3. NaClO2 4. CH3COONa คะแนนทÑได้
บททÑ 10 กรด-เบส 73 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. คํานวณความเข้ มขน้ของไฮโดรเนยีมไอออน หรือไฮดรอกไซดไ์อออนของสารละลายกรดและเบส 2. คํานวณค่ า pH ของสารละลายกรดและเบส 3. บอกความเป็นกรด-เบสของสารละลายจากช่ วง pH ของอินดิเคเตอร์ คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. พิจารณาข้ อมูลต่ อไปน Ò ก. 0.01 M HCl ข. 0.01 M NaOH ค. 0.01 M CH3COOH (Ka 1.8 x 10-5) ง. 0.01 M NH3 (Kb 1.8 x 10-5) (กําหนดให้log 4.2 = 0.62) สารละลายในข้ อใดมีpH สูงกว่ า 7 1. ก ข ค 2. ข ค ง 3. ก และ ค 4. ข และ ง 2. สารละลายใดมคีวามเข้ มขน้ของไฮโดรเนียมไอออน (H3O+) สงูสุด (กาํหนดให้log3.16 = 0.5) 1. HNO3 ความเข้ มขน้1.0 x 10-5 mol/dm3 2. NaOH ความเข้ มขน้0.001 mol ปรมิาตร 500 ml 3. CH3COOH ความเข้ มขน้0.5 mol/dm3 ทม ÑีpH 2.5 4. CH3COONa ความเข้ มขน้0.01 mol/dm3 ทมี Ñ Kb CH3COO- เท่ ากับ 5.56 x 10-10 แบบทดสอบ ใบงานทÑ5 pH ของสารละลายกรดและเบส
บททÑ 10 กรด-เบส 74 3. กําหนดใหส้ารละลาย M N O และ P มคีวามเข้ มขน้ของไฮโดรเนียมไอออน (H3O+) ดังนÒ สารละลาย ความเข้ มขน้ของไฮโดรเนียมไอออน [H3O+] mol/L M 1.0 x 10-5 N 2.0 x 10-5 O 3.0 x 10-8 P 4.0 x 10-10 ข้ อใดผิด 1. pH ของสารละลาย P สงูทสุด Ñ 2. pH ของสารละลาย P มากกว่ า O 3. pOH ของสารละลาย N มากกว่ า M 4. สารละลาย N มคีวามเข้ มขน้ของไฮดรอกไซด์ ไอออน (OH- ) มากกว่ า สารละลาย O 4. นําสารละลาย NH4Cl เข้ มขน้0.2 mol/dm3 ใส่ หลอดทดลอง 4 หลอด แต่ ละหลอดหยดอนิดเิคเตอร์1 ชนิด ข้ อมลูของอนิดิเคเตอรท์ Ñใช้ แสดงดงัตาราง อินดิเคเตอร์ ไทมอลบลู เมทลิเรด èนอลเรด อะลิซาลนิเยลโล ช่ วง pH ท Ñเปลยนสี Ñ 1.2 - 2.8 4.2 - 6.3 6.8 - 8.4 10.1 - 12.0 สีทÑเปลยน Ñ แดง - เหลอืง แดง - เหลอืง เหลือง - แดง เหลือง - แดง สีของสารละลายแต่ ละหลอดเป็นดงัข้ อใด (กําหนดให้Kb ของ NH3 = 2×10-5) ข้ อ หลอดท Ñ 1 ไทมอลบลู หลอดท Ñ 2 เมทลิเรด หลอดท Ñ 3 èนอลเรด หลอดท Ñ 4 อะลิซาลนิเยลโล 1. ส้ ม แดง เหลือง เหลือง 2. เหลือง ส้ ม เหลือง เหลือง 3. เหลือง เหลือง แดง เหลือง 4. เหลือง เหลือง แดง ส้ ม
บททÑ 10 กรด-เบส 75 5. ในการประมาณค่ า pH ของนาทÎ งจากโรงงานอุตสาหกรมโดยนําน าตัวอย่ างมาหยดอินติเคเตอร์ จากพืช ได้ ผลการทดสอบ ดังต่ อไปน Ò น าตัวอย่ าง อญัชัน (ม่ วง) 1 – 3 (แดง - ม่ วง)* ขม Îนชัน 6 – 7 (เหลอืง - ส้ ม)* 11 – 12 (ส้ ม – นาตาล)* ดาวเรือง 9 – 10 (ไม่ มีสี- เหลอืง)* A ม่ วง เหลือง ไม่ มีสี B ม่ วง นาตาล เหลือง C แดง เหลือง ไม่ มีสี D ม่ วง ส้ ม ไม่ มีสี * ช่ วง pH ท ÑเปลÑ ยนสี(สที เปล Ñ ยน) Ñ ข้ อใดเรียงลาํดับ pH ของนา ตัวอย่ างจากมากไปน้ อยได้ ถูกต้ อง 1. A C B D 2. C A B D 3. B D A C 4. C A D B คะแนนทÑได้
บททÑ 10 กรด-เบส 76 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. เขียนสมการเคมีแสดงปฏิกริยิาการสะเทิน 2. ระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายหลังการสะเทิน คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. ปฏิกิรยิาการสะเทินระหว่ างสารละลายกรด-เบสใดมีสมบัติเป็นกลาง 1. NH3(aq) + HCl(aq) → NH4Cl(aq) 2. NaOH(aq) + HNO3(aq) → NaNO3(aq) + H2O(l) 3. 3KOH(aq) + H3PO4(aq) → K3PO4(aq) + 3H2O(l) 4. H2CO3(aq) + Ba(OH)2(aq) → BaCO3(s) + 2H2O(l) 2. ปฏิกริิยาการสะเทินระหว่ างสารละลายกรด-เบสคู ่ ใดเกดิเกลือทไÑ ม่ ละลายน า 1. HNO3 กับ KOH 2. H3PO4 กับ LiOH 3. H2CO3 กับ Ca(OH)2 4. H2SO4 กับ Mg(OH)2 3. ข้ อใดกล่ าวผดิ เม Ù อสารละลายแบเรียมไฮดรอกไซด์ ทําปฏิกิรยิากับกรดแอซติ ิก 1. เกลอืท Ñเกิดขน Ö เป็นเกลอืไฮโดรลซิ ีส 2. เมÙ อผสมสารละลายอณุหภูมิของระบบลดลง 3. pH ณ จุดท Ñ กรดและเบสทําปฏิกิรยิากันพอดมีากกว่ า 7 4. สมการการเกิดปฏิกิรยิา Ba(OH)2(aq) + 2CH3COOH(aq) → (CH3COO)2Ba(aq) + 2H2O(l) 4. การผสมระหว่ างกรด-เบสข้ อใดถ้ าใช้ เคร Ù องตรวจการนําไฟฟ้ ามาตรวจ อาจมีค่ าการนําไฟฟ้ าต าท Ñ สุด หรือไมน่ ําไฟฟ้ าเลย 1. HNO3 + KOH 2. NaOH + H2SO4 3. H2CO3 + Ca(OH)2 4. CH3COOH + NaOH แบบทดสอบ ใบงานทÑ6 ปฏิกิรยิาเคมีระหว่ างกรดและเบส
บททÑ 10 กรด-เบส 77 5. การนําไฟฟ้ าของสารละลายในขณะท Ñ หยดสารละลาย H2SO4 ลงไปในสารละลาย Ba(OH)2 เร Ù อย ๆ จนมีปริมาณมากเกินพอ ควรมีลักษณะเหมือนกราฟรูปใด 1. ก 2. ข 3. ค 4. งการนําไฟฟา้ของสารละลาย ปริมาตรของ H2SO4 ก ข ค ง คะแนนทÑได้ ปฏิกิริยาระหว่ างกรด-เบส นํามาใชป้ระโยชน์ เพ Ù อหา ความเข้ มขน้ของกรดหรือเบสท Ñไมท่ราบความเข้ มขน้ เรียกว่ า การไทเทรตกรด-เบส ซÕ งใช้ อินดิเคเตอร์ ตรวจจับ pH เม Ùอกรด-เบสทําปฏิกิริยากันพอดี
บททÑ 10 กรด-เบส 78 จุดประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. ทดลองและอธิบายหลักการไทเทรต 2. เลอืกใช้ อินดิเคเตอรท์ Ñเหมาะสมสําหรับการไทเทรตกรด-เบส 3. คํานวณปริมาณสารหรือความเข้ มขน้ของสารละลายกรดหรือเบสจากการไทเทรต คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1.ใช้ ข้ อมูลต่ อไปน Òในการตอบคาํถาม อนิดิเคเตอร์ช่ วง pH ท Ñเปลยนสี Ñ สีในช่ วง pH ตา สีในช่ วง pH สูง Methyl orange Methyl red Litmus Phenolphthalein 3.1 - 4.4 4.2 - 6.2 5.0 - 8.0 8.3 - 10.0 แดง แดง แดง ไม่ มีสี เหลือง เหลือง นาเงิน แดง ในการไทเทรต ระหว่ างสารละลายกรดซัลäวริกและสารละลายโซเดยีมไฮดรอกไซด์ ควรเลือกใช้ อินดิเคเตอร์ ใด 1. Methyl orange 2. Methyl red 3. Litmus 4. Phenolphthalein 2. สารละลายกรดฟอสฟอริก เข้ มขน้0.2 mol/dm3 ปริมาตร 50 cm3 นํามาไทเทรตแล้ วพบว่ าทําปฏิกิริยา พอดีกับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ปริมาตร 50 cm3 ข้ อใดเป็นความเข้ มขน้ของสารละลาย โซเดียมไฮดรอกไซด์ 1. 0.2 mol/dm3 2. 0.4 mol/dm3 3. 0.6 mol/dm3 4. 1.5 mol/dm3 3. ไทเทรตสารละลายกรดไฮโดรฟลูออริก (HF) เข้ มขน้0.6 mol/dm3 ปริมาตร 10 ml ด้ วยสารละลาย โซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) เข้ มขน้0.6 mol/dm3 จนสารท Êงสองทําปฏิกิริยากันพอดี pH ท Ñ สมมูลมีค่ า เท่ าใด ณ อุณหภูมิ25o C (กําหนดให้Ka HF = 7.2 x 10-4 และ log 7.2 = 0.85, log 1.39 = 0.14) 1. 6.4 2. 7.5 3. 8.3 4. 9.2 5. 11.0 แบบทดสอบ ใบงานทÑ 7 การไทเทรตกรด-เบส
บททÑ 10 กรด-เบส 79 4. พิจารณากราฟของการไทเทรตกรดอ่ อน 4 ชนิด ได้ แก่ HA, HB, HC และ HD ท Ñ มีความเข้ มขน้เท่ ากัน ปรมิาตร 50 cm3 ด้ วยสารละลาย NaOH จากบิวเรตต์ ดงัรูป ข้ อใดถูกต้ อง 1. ค่ าคงท Ñ แตกตัวของกรดอ่ อน HA > HB > HC > HD 2. กรดอ่ อน HA แตกตัวเป็นไอออนได้ มากกว่ ากรดอ่ อน HD 3. ร้ อยละการแตกตัวของกรดอ่ อน HC น้ อยกว่ าร้ อยละการแตกตัวของ HB 4. ก่ อนเติมสารละลาย NaOH พบว่ า ความเข้ มขน้ของกรดทไÑ ม่ แตกตัว [HA] > [HB] 5. ก่ อนไทเทรต ความเข้ มขน้ของ H3O+ ในสารละลายกรดอ่ อน HA > HB > HC > HD 5. นํายาลดกรดเม็ดหนÕง ซง Õประกอบด้ วยแมกนเีซียมไฮดรอกไซด์ Mg(OH)2 250 mg ใส่ ลงในสารละลาย กรดไฮโดรคลอริกเข้ มขน้0.10 mol/dm3 ปรมิาตร 120 cm3 เกิดปฏิกริิยาไดส้าร A และ B ดังสมการ Mg(OH)2 + HCl → A + 2B พิจารณาข้ อความต่ อไปน Ò ก. สาร A คือ แมกนีเซียมคลอไรด์ และสาร B คือ นา ข. จํานวนโมลของ HCl ในสารละลายกรดไฮโดรคลอริกทÑใช้ คือ 0.012 mol ค. ยาลดกรดหนง Õ เม็ดจะเกิดปฏิกริิยาการสะเทินกับกรดไฮโดรคลอริก 0.0043 mol ง. เม Ù อสน Î สุดปฏิกิริยา สารละลายผสมมีค่ า pH เท่ ากับ 7 ข้ อใดถูก 1. ก และ ข เท่ าน Ê น 2. ข และ ค เท่ าน Ê น 3. ค และ ง เท่ าน Ê น 4. ก ข และ ง 5. ก ค และ ง ปริมาตรของ NaOH (ml) pH HA HB HC HD คะแนนทÑได้
บททÑ 10 กรด-เบส 80 จุดประสงค์ การเรียนรู ้ 1. อธิบายสมบัติองคป์ระกอบ และประโยชน์ ของสารละลายบัฟเฟอร์ 2. สืบคน้ข้ อมูลและนาํเสนอตัวอย่ างการใชป้ระโยชน์ และการแกป้ัญหาโดยใช้ ความรู ้ เก Ñยวกับกรดเบส คาํ ชแจง Ò ใหน้ ักเรียนเลอืกตัวเลอืกทถ Ñูกต้ องทส Ñุดแล้ วทําเครองหมายกากบาท ( Ù X) เพียงคําตอบเดียว 1. สารละลายบัฟเฟอรท์ Ñมี pH 5.0 ต้ องละลาย CH3COONa ลงใน CH3COOH 0.1 mol/dm3 ปริมาตร 200 ml จํานวนกÑ มลิลิกรัม (มวลอะตอม H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23 และ Ka CH3COOH = 1.8 x 10-5 และ log1.8 = 0.255) 1. 2.95 2. 147.6 3. 2,952 4. 14,760 2. ไทเทรตสารละลายนา ส้ มสายชูกับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ จุดใดทส Ñ ารละลายมีสมบัติเป็นบัฟเฟอร์ 1. จุดยุติ 2. จุดสมมูล 3. จุดก่ อนจุดสมมูล 4. จุดหลังจุดสมมูล 3. การผสมสารละลายในข้ อใดมีสมบัติเป็นบัฟเฟอร์ 1. NaOH 1.0 M ปรมิาตร 10 ml กับ HCl 1.0 M ปรมิาตร 10 ml 2. NaOH 1.0 M ปรมิาตร 5.0 ml กับ HBr 1.0 M ปริมาตร 10 ml 3. NaOH 1.0 M ปริมาตร 10 ml กับ H2CO3 1.0 M ปรมิาตร 10 ml 4. NaOH 1.0 M ปริมาตร 10 ml กับ HCOOH 1.0 M ปริมาตร 10 ml 4. ข้ อใดเป็นบัฟเฟอรท์ม Ñ สี ่ วนในการรักษาสมดุล pH ในเลือด 1. H2CO3/HCO3 - 2. HCOOH/HCOO- 3. H3BO3/H2BO3 - 4. H2PO4 - /HPO4 2- แบบทดสอบ ใบงานทÑ8 สารละลายบัฟเฟอร์
บททÑ 10 กรด-เบส 81 5. ข้ อใดเป็นบัฟเฟอรท์ Ñ มีส่ วนในการทํางานของไต 1. H2CO3/HCO3 - 2. HCOOH/HCOO- 3. H3BO3/H2BO3 - 4. H2PO4 - /HPO4 2- คะแนนทไÑด้
บททÑ 10 กรด-เบส 82 แบบทดสอบท้ ายบทเรยีน ชÙอ-นามสกุล................................................................................................... ช Ê น................. เลขท Ñ............ คาํ ชแจง Ò 1. แบบทดสอบเป็นแบบปรนยั4 ตัวเลือก ทง Ê หมด 20 ข้ อ 2. ใหน้ ักเรียนทําเคร Ùองหมายกากบาท (X) ลงในตวัเลอืก 1, 2, 3, 4 ซง Õ เป็นตัวเลอืกทน Ñ ักเรยีนคิด ว่ าถูกต้ องทส Ñุดเพยีงข้ อเดียว จดุ ประสงค์ การเรยีนรู ้ 1. ระบุและอธิบายว่ าสารเป็นกรดหรือเบสโดยใชท้ฤษฎีกรด-เบสของอาร์ เรเนียสและลิวอีส(1, 2) 2. ระบุคู ่ กรด-เบสตามทฤษฎีกรด-เบสเบรินสเตจ-ลาวรี (3) 3. บอกความหมายและระบวุ่ าสารเป็นกรดแก่ เบสแก่ กรดอ่ อน และเบสอ่ อน (4) 4. คํานวณความเข้ มขน้ของไฮโดรเนียมไอออนและไฮดรอกไซดไ์อออน ร้ อยละการแตกตัวและค่ าคงท Ñ การแตกตัวของกรดและเบส (5) 5. เปรียเทียบความสามารถในการแตกตวัหรือความแรงของกรดและเบส (6) 6. อธิบายการเกิดไฮโดรลิซีสของเกลือและเขยีนสมการเคมีแสดงปฏิกิริยาไฮโดรลิซีสของเกลือ (7) 7. ระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ (8) 8. คํานวณความเข้ มขน้ของไฮโดรเนียมไอออน หรือไฮดรอกไซดไ์อออนของสารละลายกรดและเบส (9) 9. คํานวณค่ า pH ของสารละลายกรดและเบส (10) 10. บอกความเป็นกรด-เบสของสารละลายจากช่ วง pH ของอินดิเคเตอร์ (11) 11. เขียนสมการเคมีแสดงปฏกิิริยาการสะเทิน (12) 12. ระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายหลังการสะเทิน (13) 13. ทดลองและอธิบายหลักการไทเทรต (14, 15) 14. เลือกใช้ อินดิเคเตอรท์ Ñเหมาะสมสําหรับการไทเทรตกรด-เบส (16) 15. คํานวณปริมาณสารหรือความเข้ มขน้ของสารละลายกรดหรอืเบสจากการไทเทรต (17) 16. อธิบายสมบัติองคป์ระกอบ และประโยชน์ ของสารละลายบัฟเฟอร์(18, 19) 17. สืบคน้ข้ อมลูและนาํเสนอตวัอย่ างการใชป้ระโยชน์ และการแกป้ัญหาโดยใช้ ความรู ้ เกยวกับกรดเบส Ñ (20)
บททÑ 10 กรด-เบส 83 แบบทดสอบท้ ายบทเรยีน ชÙอ-นามสกุล................................................................................................... ช Ê น................. เลขท Ñ............ คาํ ชแจง Ò 1. แบบทดสอบเป็นแบบปรนยั4 ตัวเลือก ทง Ê หมด 20 ข้ อ 2. ใหน้ ักเรียนทําเคร Ùองหมายกากบาท (X) ลงในตวัเลอืก 1, 2, 3, 4 ซง Õ เป็นตัวเลอืกทน Ñ ักเรยีนคิดว่ า ถูกต้ องทส Ñ ดุเพียงข้ อเดยีว 1. สารในข้ อใดสามารถอธบิายความเป็นกรด-เบสได้ ด้ วยทฤษฎกีรด-เบสของอาร์ เรเนียส 1. NaCl, NH4OH, Na2O 2. HF, C6H5COOH, LiOH 3. NH3, NaOH, CH3COOH 4. HCOOH, CH3COONa, Ca(OH)2 2. ปฏิกิรยิาดังต่ อไปน Ò ปฏิกิรยิาท Ñ 1 Cu(s) + NH3(aq) → Cu(NH3)4 2+(aq) ปฏิกิรยิาท Ñ 2 Br2(g) + FeBr3(s) → Br+(g) + [FeBr4] - (s) สารใดบ้ างท Ñ มสีมบัติเป็นเบสตามทฤษฎีกรด-เบสของลวิอีส ข้ อ ปฏิกริิยาท Ñ 1 ปฏิกิรยิาท Ñ 2 1. Cu Br2 2. Cu FeBr3 3. NH3 Br2 4. NH3 FeBr3 3. ข้ อใดกล่ าวถกูต้ อง 1. S2- เป็นคู ่ เบสของ HS- 2. NH3 เป็นคู ่ เบสของ HCl 3. NH2 - เป็นคู ่ กรดของ NH3 4. CH3COO- เป็นคู ่ กรดของ CH3COOH 4. ข้ อใดให้ เหตุผลว่ ากรดซลั äวริก (H2SO4) เป็นกรดแก่ ส่ วนกรดแอซิติก (CH3COOH) เป็นกรดอ่ อนได้ ดีท Ñ สุด 1. กรดซัลäวริกมีความเข้ มขน้มากกว่ ากรดแอซิติก 2. การเปลÑยนสีกระดาษลิตมัสจากสีแดงเป็นนาเงิน 3. กรดซลั äวริกสามารถแตกตัวในน าไดส้มบูรณ์ มากกว่ ากรดแอซิติก 4. กรดแอซิติกเป็นกรดมอนอโปรติกส่ วนกรดซัลäวริกเป็นกรดไดโปรติก
บททÑ 10 กรด-เบส 84 5. สารละลายกรดอ่ อน (HA) เข้ มขน้0.5 mol/dm3 แตกตัวให้ ไฮโดรเนียม ไอออน (H3O+) 0.015 mol/dm3 ค่ าคงท Ñการแตกตัว (Ka) ของกรดอ่ อน (HA) ในข้ อใดถูกต้ อง 1. 6.8 x 10-4 2. 3.0 x 10-8 3. 4.5 x 10-4 4. 4.93 x 10-10 6. จงพิจารณาข้ อมูลต่ อไปน Ò กรด Ka ทÑ 25o C HSO4 - HCOOH CH3COOH H2CO3 HCN H3BO3 1.1 x 10-2 1.7 x 10-4 1.8 x 10-5 4.3 x 10-7 4.9 x 10-10 5.9 x 10-10 ข้ อความในข้ อใดถูกต้ อง 1. HSO4 - เป็นเบสทÑ แก่ กว่ า SO2 - 2. H3BO3 เป็นกรดทÑ อ่ อนกว่ า HCN 3. H2BO3 - เป็นเบสทÑ แก่ กว่ า CH3COO- 4. H2CO3 เป็นกรดทÑ แก่ กว่ า CH3COOH 7. ข้ อใดท Ñสารละลายทุกชนิดเกิดปฏิกิริยาไฮโดรไลซีท 1. CH3COONa, Ca(OH)2, NH4NO3 2. Na2CO3, Ba(OH)2, NaClO4 3. KHSO4, Na3PO4, NaClO4 4. K2S, NaCN, (NH4)3PO4 8. นําเกลือ 4 ชนิดมาละลายน าได้ แก่ NH4NO3, CH3COONa, Na2CO3 และ KCl สารละลายเกลือชนิดใด เปลÑยนสีกระดาษลิตมัสจากแดงเป็นนาเงิน 1. NH4NO3 และ KCl 2. NH4NO3 และ Na2CO3 3. CH3COONa และ KCl 4. CH3COONa และ Na2CO3
บททÑ 10 กรด-เบส 85 9. สารละลายแบเรียมไฮดรอกไซด์ Ba(OH)2 ท Ñ มีความเข้ มขน้ 0.02 mol/dm3 มีความเข้ มขน้ของไฮโดร เนียมไอออน (H3O+) เท่ ากับข้ อใด 1. 4.0 x 10-2 mol/dm3 2. 2.0 x 10-2 mol/dm3 3. 5.0 x 10-13 mol/dm3 4. 2.5 x 10-13 mol/dm3 10. พิจารณาข้ อมูลต่ อไปน Ò ก. 0.01 M HCl ข. 0.01 M NaOH ค. 0.01 M CH3COOH (Ka 1.8 x 10-5) ง. 0.01 M NH3 (Kb 1.8 x 10-5) จ. 0.10 M NH3 และ 0.10 M NH4Cl ฉ. 0.10 M CH3COOH และ 0.20 M CH3COONa (log 1.8 = 0.25, log 2 = 0.3) สารละลายในข้ อใดมีpH สูงกว่ า 7 1. ก ข ค 2. ข ง จ 3. ค จ ฉ 4. ข ค ง 11. ถ้ าการเปลย Ñ นสีของอนิดิเคเตอร์A-E ในช่ วง pH ต่ าง ๆ เป็นดงัน Ò อินดิเคเตอร์ช่ วง pH ของอินดิเค เตอร์ ช่ วงการเปลยน Ñ สี A B C D E 3.1 - 4.4 4.4 - 6.0 6.0 - 7.6 6.7 - 8.3 8.1 - 10.4 แดง - เหลอืง แดง - เหลอืง เหลือง - น าเงนิ เหลือง - แดง ไม่ มีสี- แดง ถ้ าหยดอินดิเคเตอร์ เหล่ านล Ò งในสารละลาย 4 ชนิด ผลการทดลองข้ อใดไม่ ถูกต้ อง ข้ อ สารละลาย อินดิเคเตอร์(1) อินดิเคเตอร์(2) 1. นาลาย C ใหส้ ีเขยีว D ใหส้ ีส้ ม 2. CH3COONa 0.1 M A ใหส้ ีเหลือง E ใหส้ ีชมพู 3. K2CO3 0.1 M + HCl 0.1 M E ใหส้ ีชมพูเข้ ม A ใหส้ ีเหลอืง 4. NaCl 1.0 M B ใหส้ ีส้ ม C ใหส้ ีเขยีว
บททÑ 10 กรด-เบส 86 12. ปฏิกริิยาการสะเทินในข้ อใดทต Ñ ้ องใชป้ริมาณกรดมากกว่ าเบส 1. HCl กับ NaOH 2. HCl กับ Ca(OH)2 3. H2CO3 กับ NaOH 4. H2SO4 กับ Ba(OH)2 13. ปฏิกิริยาการสะเทินในข้ อใดท Ñสารละลายมีสมบัติเป็นเบส 1. HBr(aq) + NH3(aq) → NH4Br(aq) 2. H2SO4(aq) + Ba(OH)2→ BaSO4(s) + 2H2O(l) 3. H2SO4(aq) + 2KOH(aq) → K2SO4(aq) + 2H2O(l) 4. H3PO4(aq) + 3NaOH(aq) → Na3PO4(aq) + 3H2O(l) 14. ไทเทรตสารละลาย A ความเข้ มขน้0.2 mol/dm3 ปรมิาตร 40 cm3 ด้ วยสารละลายโซเดียมไฮดรอก ไซด์ (NaOH) ความเข้ มขน้0.1 mol/dm3 ได้ กราฟการไทเทรตดังรูป ข้ อความใดต่ อไปน Ò ถูกต้ อง 1. สารละลาย A เป็นกรดไดโปรติก 2. สารละลาย A สามารถเป็นไดท้Êงกรดไนตรัสหรือกรดซัลäวริก 3. จุดท Ñไทเทรต NaOH 20 cm3 สารละลายมีคุณสมบัติเป็นบัฟเฟอร์ 4. ถ้ าสารละลาย A เป็นกรดคารบ์อนิกแล้ วท Ñ จุดสมมูลการนําไฟฟ้ าของสารละลายจะตา ท Ñ สุด 0 2 4 6 8 10 12 14 0 10 20 30 40 50 60 70 80 pH Volume of NaOH (cm3) Titration Curve
บททÑ 10 กรด-เบส 87 15. กรดแก่ มอนอโปรติกชนิดหน Õงจํานวน 1.25 g ทําปฏิกิริยาพอดีกับสารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) ท Ñมี pH 12 จํานวน 250 cm3 หากนํากรดนÒมา 10 g มาละลายในน าจนไดส้ารละลายปริมาตร 2 ลิตร จะไดส้ารละลายท Ñมี pH เท่ าใด 1. 2 2. 3 3. 4 4. 5 16.ในการไทเทรตสารละลายกรด A กับสารละลายเบส B พบว่ า ณ จุดสมมูลเกิดเกลือซÕงเกิดการ ไฮโดรไลซีทกับน าให้ ความเข้ มขน้ของไฮโดรเนียม ไอออนเท่ ากับ 1.0 x 10-8 mol/l การไทเทรตครÊ งน Ò ควรเลือกใช้ อินดเิคเตอร์ ชนิดใด 1. Methyl orange ซÕงเปลÑยนในสารละลายทÑมี pH ระหว่ าง 3.1 – 4.4 2. Cresol purple ซÕงเปลÑยนในสารละลายทÑ มีpH ระหว่ าง 7.4 - 9.0 3. Bromothymol blue ซÕงเปลÑยนในสารละลายทÑ มีpH ระหว่ าง 6.0 – 8.0 4. Thymolphthalein ซÕงเปลÑยนในสารละลายทÑ มีpH ระหว่ าง 9.3 – 10.5 17. สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) เข้ มขน้0.2 mol/dm3 จํานวน 10 cm3 นํามาไทเทรตแล้ ว พบว่ าทําปฏิกิริยาพอดีกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก (HCl) จํานวน 20 cm3 สารละลายกรดน Òมีความ เข้ มขน้เท่ าใด 1. 0.05 mol/dm3 2. 0.1 mol/dm3 3. 0.2 mol/dm3 4. 0.5 mol/dm3 18. สารละลายผสมในข้ อใดมีสมบัติเป็นบัฟเฟอร์ ข ้ อ สารละลาย NaOH สารละลาย HCOOH 1. 0.10 mol/dm3, 50 cm3 0.10 mol/dm3, 50 cm3 2. 0.10 mol/dm3, 50 cm3 0.05 mol/dm3, 50 cm3 3. 0.10 mol/dm3, 25 cm3 0.10 mol/dm3, 75 cm3 4. 0.10 mol/dm3, 75 cm3 0.10 mol/dm3, 25 cm3
บททÑ 10 กรด-เบส 88 19. สารละลายบัฟเฟอร์ จํานวน 80 cm3 ท Ñประกอบด้ วย NH3 0.13 mol/dm3 และ NH4Cl 0.169 mol/dm3 จะมีค่ า pH เท่ าใด (กําหนดให้Kb ของ NH3 = 1.8 x 10-5, pKb NH3 = 4.74, log 1.8 = 0.255, log 1.3 = 0.114) 1. 4.85 2. 4.74 3. 9.15 4. 9.26 20. ข้ อใดเป็นปฏกิ ิริยาสะเทินท ÑเกิดขÖนในกระเพาะอาหารเมÙอกินยาลดกรด** 1. HCl(aq) + KOH(aq) → KCl(aq) + H2O(l) 2. HCl(aq) + NaOH(aq) → NaCl(aq) + H2O(l) 3. HCl(aq) + Ca(OH)2(aq) → CaCl2(aq) + H2O(l) 4. HCl(aq) + NaHCO3(aq) → NaCl(aq) + H2O(l) + CO2(g) คะแนนทÑได้