ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดที่๓คำกริยา

ชุดที่ ๓ คํากริยา ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ จัดทําโดย นางเสาวนีย์ พวงผกา ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ โรงเรียนบ้านหนองบัวน้อย สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต ๒ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ก คำนำ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องชนิดของคํา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ จัดทําขึ้นเพื่อพัฒนาและเสริมสร้างทักษะทางด้านหลักภาษาไทย โดยจัดทำขึ้น ๗ ชุด ได้แก่ ชุดที่ ๑ คำนาม ชุดที่ ๒ คำสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คำบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คำวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คำอุทาน แบบฝึกเสริมทักษะชนิดของคำ ชุดที่ ๓ คำกริยา จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบการเรียน การสอนวิชาภาษาไทยสําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ โดยมุ่งแก้ไขและพัฒนาทักษะหลักการใช้ ภาษาของนักเรียน ทั้งนี้ผู้จัดทำได้ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ เรียนรู้ภาษาไทยหลักสูตรสถานศึกษา และเอกสารที่เกี่ยวข้อง ศึกษาทฤษฎีต่าง ๆ เพื่อนำความรู้ มาใช้ในการจัดทําแบบฝึกเสริมทักษะให้สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้และจุดประสงค์การเรียนรู้ ซึ่งจะ ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาภาษาไทยเพิ่มขึ้น ขอขอบคุณผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองบัวน้อย และคณะผู้เชี่ยวชาญที่ให้คำปรึกษาแนะนำ แก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ จนสำเร็จลุล่วงด้วยดี หวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของ คำ เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย และเป็นแนวทางสำหรับ ครูผู้สอนนำไปใช้สำหรับการจัดการเรียนรู้ให้เกิดผลดีกับนักเรียนต่อไป เสาวนีย์ พวงผกา

ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข ส่วนประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคํา คําชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๑ ๒ คําแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับครู คําแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับนักเรียน ๓ ๔ มาตรฐานการเรียนรู้และจุดประสงค์การเรียนรู้ ๕ แบบทดสอบก่อนเรียนเรื่อง คำกริยา ๖ ชนิดของคํา ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง คำกริยา ๘ ๙ ใบความรู้ที่ ๒ เรื่อง หน้าที่ของคำกริยา ๑๐ แบบฝึกที่ ๑ ๑๑ แบบฝึกที่ ๒ แบบฝึกที่ ๓ ๑๒ ๑๓ แบบฝึกที่ ๔ ๑๔ แบบฝึกที่ ๕ ๑๕ แบบฝึกที่ ๖ ๑๖ แบบฝึกที่ ๗ ๑๗ แบบทดสอบหลังเรียน ๑๘ เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ๒๐ เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะ ๒๑ บรรณานุกรม ๒๘

๑ ส่วนประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคํา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา มีส่วนประกอบ ดังนี้ ๑. คําชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๒. คำแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับครู ๓. คำแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน ๔. แผนผังขั้นตอนการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๕. มาตรฐานการเรียนรู้ และจุดประสงค์การเรียนรู้ ๖. แบบทดสอบก่อนเรียนเรื่อง คำกริยา ๗. ชนิดของคํา ๘. ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง คำกริยา ๙. ใบความรู้ที่ ๒ เรื่อง หน้าที่ของคำกริยา ๑๐. แบบฝึกที่ ๑ ๑๑. แบบฝึกที่ ๒ ๑๒. แบบฝึกที่ ๓ ๑๓. แบบฝึกที่ ๔ ๑๔. แบบฝึกที่ ๕ ๑๕. แบบฝึกที่ ๖ ๑๖. แบบฝึกที่ ๗ ๑๗. แบบทดสอบหลังเรียนเรื่อง คำกริยา ๑๘. เฉลยแบบทดสอบหลังเรียนเรื่อง คำกริยา ๑๙. เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะ

๒ คำชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชนิดของคำ ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการ จัดการเรียนรู้รายวิชาภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ เพื่อ ส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจเรื่องชนิดและหน้าที่ของคำมากยิ่งขึ้น ขั้นตอนการ ดำเนินการจัดทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคำ ๑. ศึกษาปัญหาและข้อบกพร่องของนักเรียนจากการจัดการเรียนรู้ในปีการศึกษาที่ผ่าน มา วิเคราะห์สาเหตุหาแนวทางแก้ปัญหา ๒. ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง เช่น ความหมาย หลักการสร้างแบบฝึกหัดที่ดี การวัดและ ประเมินผล ๓. กำหนดรูปแบบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๔. จัดทำแบบฝึกเสริมทักษะเสนอผู้เชี่ยวชาญ ตรวจสอบความถูกต้อง เหมาะสม ๕. ทดลองใช้ในสถานการณ์จริง ๖. พัฒนา ปรับปรุง แก้ไขให้สมบูรณ์ ๗. นําไปใช้จัดการเรียนรู้ ชุดของแบบฝึกเสริมทักษะ เรื่อง ชนิดของคํา แบบฝึกเสริมทักษะมีจำนวนทั้งหมด ๗ ชุด ประกอบด้วยเนื้อหา ๗ เรื่อง ดังนี้ ชุดที่ ๑ คํานาม ชุดที่ ๒ คําสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คําบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คําวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คําอุทาน ในเล่มนี้เป็นแบบฝึกเสริมทักษะชนิดของคํา ชุดที่ ๓ คํากริยา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖

๓ คําแนะนําการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับครู เมื่อครูผู้สอนได้นําชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง คำกริยา ชุดนี้ไปใช้ในการจัดกิจกรรม การเรียนการสอน ควรปฏิบัติ ดังนี้ ๑. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา มีจำนวนทั้งหมด ๗ ชุด ดังนี้ ชุดที่ ๑ คํานาม ชุดที่ ๒ คําสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คําบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คําวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คําอุทาน ๒. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชั้น ประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุดนี้ควบคู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ ๓. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดนี้ นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วย ตนเองตามความสามารถ ซึ่งประกอบด้วย คำแนะนํา การใช้ชุดการเรียนรู้ จุดประสงค์ สาระ การเรียนรู้ ใบความรู้ คำอธิบายที่มีตัวอย่างประกอบ แบบฝึกเสริมทักษะ และแบบทดสอบ ๔. นักเรียนศึกษาหาความรู้จากใบความรู้ด้วยความตั้งใจ หากทำไม่ได้ หรือสงสัยให้ พยายามศึกษาคำอธิบายในใบความรู้หรือปรึกษาคุณครู ๕. ทำแบบฝึกเสริมทักษะตามลำดับขั้นตอนด้วยความซื่อสัตย์ ๖. ครูผู้สอนควรให้คำแนะนํา และให้คำอธิบายประกอบ พร้อมสรุปตามขั้นตอนของ แบบฝึกเสริมทักษะ เรื่อง ชนิดของคํา ๗. เมื ่อศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื ่อง ชนิดของคํา จบแล้วให้นักเรียนทำ แบบทดสอบหลัง เรียน หากผลคะแนนของนักเรียนไม่ผ่านเกณฑ์กี่กำหนด ก็ให้นักเรียนมา ศึกษาใหม่อีกครั้ง เพื่อความก้าวหน้าในการเรียนและจะประสบผลสำเร็จ

๔ คำแนะนำการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับนักเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดที่ ๓ คำกริยา แบบฝึกเสริมทักษะชุดนี้ ประกอบด้วยแบบฝึกแบบฝึกเสริมทักษะย่อยจำนวน ๗ แบบฝึก เพื่อให้เกิดผลดีนักเรียนควร ปฏิบัติตาม ขั้นตอน ดังนี้ ๑. ศึกษาคําชี้แจง และคำแนะนําการใช้แบบฝึกเสริมทักษะสำหรับนักเรียน ให้เข้าใจ ๒. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คำกริยา เพื่อประเมินความรู้เดิม ๓. ศึกษาเนื้อหาชนิดและหน้าที่ของคํานามด้วยตนเอง ๔. ทำแบบฝึกเสริมทักษะตามลำดับทีละแบบฝึกเสริมทักษะจนครบ ๕. ตรวจคําตอบจากเฉลยท้ายเล่มเพื่อทราบผลความก้าวหน้า ๖. ทำแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อประเมินความรู้หลังการใช้แบบฝึกเสริมทักษะ ๗. เปรียบเทียบคะแนนก่อนเรียนและหลังเรียนเพื่อประเมินพัฒนาการการเรียนรู้

๕ มาตรฐานการเรียนรู้ และจุดประสงค์การเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดที่ ๓ คำกริยา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ สาระที่ ๔ หลักการใช้ภาษาไทย มาตรฐานการเรียนรู้ ท ๔.๑ : เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษา และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ ตัวชี้วัด ป.๖/๑ : วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคําในประโยค จุดประสงค์การเรียนรู้ ๑. นักเรียนสามารถบอกความหมายและหน้าที่ของคำกริยาได้ถูกต้อง ๒. นักเรียนสามารถยกตัวอย่างคำกริยาที่ทำหน้าที่ต่าง ๆ ได้ ๓. นักเรียนสามารถจําแนกประเภทของคำกริยาและระบุตำแหน่งที่ใช้ในประโยค สื่อสารได้ถูกต้อง ๔. นักเรียนสามารถนําคำกริยาไปแต่งประโยคเพื่อการสื่อสารได้ถูกต้อง ๕. นักเรียนสามารถนําคำกริยาไปใช้ในชีวิตประจําวันได้อย่างถูกต้อง

๖ แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คํากริยา คําชี้แจง ๑. แบบทดสอบชุดนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จํานวน ๑๐ ข้อ ๒. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบ ๑๐ นาที คำสั่ง ให้นักเรียนเลือกคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว แล้วทําเครื่องหมาย () ลงในกระดาษคําตอบที่ครูแจกให้ ๑. ข้อใดคือความหมายของคำกริยา ก. คำที่เรียกชื่อคน สัตว์ สิ่งของ ข. คำที่ใช้ขยายคำนาม ค. คำที่แสดงอาการ การกระทำ หรือบอกสภาพของคำนามหรือคำสรรพนาม ง. คำที่ทำหน้าที่เชื่อมคำในประโยค ๒. คำกริยามีกี่ชนิด ก. ๓ ชนิด ข. ๔ ชนิด ค. ๕ ชนิด ง. ๖ ชนิด ๓. ข้อใดคืออกรรมกริยา ก. เสือนอนอยู่ในถ้ำ ข. เขาคือพยาบาล ค. พ่อกินข้าว ง. ยายนอน ๔. ข้อใดคือสกรรมกริยา ก. ครู ข. ห้องนอน ค. นกบิน ง. ฉันกินข้าว

๗ ๕. ข้อใดคือวิกตรรถกริยา ก. กบกระโดดสูง ข. แม่เย็บผ้าสวย ค. เขาเป็นทหาร ง. พี่ร้องเพลงเพราะ ๖. ข้อใดมีคำกริยา ก. กล้องวงจรปิด ข. ซอยเท้า ค. กระเป๋าสีแดง ง. แกงเขียวหวาน ๗. ข้อใดใช้คำกริยาม่ถูกต้องตามกาลเทศะ ก. แม่เย็บผ้า ข. ตาปลูกต้นไม้ ค. ฉันถูกเชิญให้ไปกินข้าว ง.น้องนอนอยู่เปล ๘. ข้อใดเป็นคำกริยาที่ไม่ต้องการกรรม ก. ยิง ข. โค่น ค. เขียน ง. วิ่ง ๙. คำกริยาในประโยคใดเป็นคำกริยานุเคราะห์ ก. เพื่อนกำลังเขียนหนังสือ ข. เขาจะไปไหน ค. แม่ทำอาหาร ง. น้องเดินไปโรงเรียน ๑๐. ข้อใดมีคำกริยาที่ทำหน้าที่ขยายกริยา ก. พี่เดินหาพ่อ ข. ออกกำลังกายทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ค. กินผักทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ง. แมวนอน

๘ ชนิดของคํา เด็ก ๆ คะ การที่เราจะจําแนก คําในภาษาไทยได้เราควรรู้จักชนิด ของคําในภาษาไทยก่อนนะคะ ชนิดของคําในภาษาไทย คํา คือ เสียงที่เปล่งออกมากี่ครั้งก็ได้จะต้องมีความหมาย คำในภาษาไทยที่เราใช้ใน การ ฟัง พูด อ่าน และเขียน ในชีวิตประจําวัน การแบ่งคำหรือการจำแนกคำตามความหมาย และคําได้๗ ชนิด ดังนี้ คำนาม คำสรรพนาม คำกริยา คำวิเศษณ์ คำบุพบท คำสันธาน คำอุทาน

9 ใบความรู้ที่ ๑ คํากริยา คำกริยา หมายถึง คำแสดงอาการ การกระทำ หรือบอกสภาพของคำนามหรือคำสรรพนาม เพื่อให้ได้ความ เช่นคำว่า กิน เดิน นั่ง นอน เล่น เขียน อ่าน เป็น คือ ถูก คล้าย เป็นต้น คำกริยาแบ่งออกเป็น ๔ ชนิด ๑. อกรรมกริยา คือ คำกริยาที่ไม่ต้องมีกรรมมารองรับก็ได้ความสมบูรณ์เข้าใจได้เช่น - เขายืนอยู่ - นกบินสูง - น้องนอน - แม่สวดมนต์ ๒. สกรรมกริยา คือ คำกริยาที่ต้องมีกรรมมารับ เพราะคำกริยานี้ไม่มีความสมบูรณ์ในตนเอง เช่น - ฉันกินข้าว (ข้า เป็นกรรมที่มารับคำว่า กิน) - เขาเห็นนก (นก เป็นกรรมที่มารับคำว่า เห็น) ๓. วิกตรรถกริยา (ส่วนเติมเต็ม) คือ คำกริยาที่ไม่มีความหมายในตัวเอง ใช้ตามลำพังแล้วไม่ได้ความต้อง มีคำอื่นมาประกอบจึงจะได้ความ คำกริยาพวกนี้คือ เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ เช่น - เขาเป็นนักเรียน - เขาคือครูของฉันเอง ๔. กริยานุเคราะห์ (กริยาช่วย) คือ คำกริยาที่ทำหน้าที่ช่วยคำกริยาสำคัญในประโยคให้มีความหมาย ชัดเจนขึ้น ได้แก่คำว่า จง กำลัง จะ ย่อม คง ยัง ถูก น เถอะ เทอญ ฯลฯ เช่น - นายดำจะไปโรงเรียน - เขาถูกตี

10 ใบความรู้ที่ ๒ หน้าที่ของคำกริยา คำกริยามีหน้าที่ ดังนี้ ๑. ทำหน้าที่เป็นตัวแสดงในภาคแสดงของประโยค เช่น กล้วยวางอยู่บนโต๊ะ นักเรียนอ่านหนังสือทุกวัน ๒. ทำหน้าที่ขยายคำนาม วันเดินทางของเขาคือวันพรุ่งนี้ “เดินทาง” เป็นคำกริยาที่ไปขยายคำนาม “วัน” ๓. ทำหน้าที่ขยายคำกริยา เด็กคนนั้นนั่งดูปลา “ดู” เป็นคำกริยาที่ไปขยายคำกริยา “นั่ง” ๔. ทำหน้าที่เหมือนคำนาม เด็กชอบเดินเร็ว ๆ “เดิน” เป็นคำกริยา ทำหน้าที่เป็นกรรมของประโยค

11 แบบฝึกที่ ๑ คำชี้แจง : จงระบุคำกริยาของประโยคที่กำหนด ๑. แม่รับประทานอาหารเช้า คำกริยา คือ ๒. น้องซื้อแตงโม คำกริยา คือ ๓. แก้วแตก คำกริยา คือ ๔. ครูหัวเราะ คำกริยา คือ ๕. บ้านพัง คำกริยา คือ ๖. น้ำฝนอ่านหนังสือพิมพ์ คำกริยา คือ ๗. พวกเราดูโทรทัศน์ คำกริยา คือ ๘. เด็ก ๆ กระโดด คำกริยา คือ ๙. น้องร้องไห้ คำกริยา คือ ๑๐. ดวงใจชอบดื่มนม คำกริยา คือ คำชี้แจง : จงเติมคำกริยาที่กำหนดให้ลงในช่องว่างของประโยคให้ได้ใจความ ๑. แม่ ยุงลายกัดจนเป็นไข้เลือดออก ๒. น้อง ลืมเก็บของเล่นเข้าที่บ่อยครั้ง ๓. ป๋อมไม่ คุยกับใครหรอก ๔. ดึกมากแล้ว ทำไมคุณ ไม่นอนอีก ๕. พ่อ ทำงานเสร็จเมื่อตะกี้ ๖. รถจักรยานยนต์ของเขา คนร้ายขโมยไป ๗. พวกเรา นำผลไม้ไปให้เธอพรุ่งนี้นะ ๘. เอื้อเฟื้อแก่เด็ก สตรี และคนชรา ๙. เวลา ค่ำมืดแล้ว พวกเรารีบเดินกลับบ้านกันเถอะ ๑๐. เด็กคนนี้ พบพ่อแม่ที่แท้จริงแล้ว คง ค่อย จะ จวน ถูก โปรด ได้ โดน เพิ่ง ต้อง ยัง มัก

12 แบบฝึกที่ ๒ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำกริยาที่เหมาะสมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ๑. คุณแม่ อาหาร ๒. นกแก้วตัวนั้น เก่งมาก ๓. ชาวนา ข้าวในนา ๔. ปัญญา อาวุธ ๕. หน้าตาของน้อง คุณปู่ ๖. ปลาโลมา ปลาที่ฉลาดแสนรู้ ๗. เขา การบ้านไม่เสร็จ ๘. แมว เสือ ๙. คุณครู สอนหนังสือ ๑๐. ลม แรงจนต้นไม้หัก

13 แบบฝึกที่ ๓ คิดให้ไว...แต่ละข้อเป็นคำกริยาชนิดใด สกรรมกริยา อกรรมกริยา ๑. คุณตาหัวเราะเสียงดัง ๒. น้ำหวานสะสมภาพดอกไม้สวย ๓. เธอกระพริบตาถี่จัง ๔. ยายสวดมนต์ทุกเย็น ๕. แม่ทำอาหารอร่อยมาก ๖. พ่อจับปลาด้วยมือเปล่า ๗. เขาเต้นรำอย่างสนุกสนาน ๘. น้องระบายสีสวยงาม ๙. น้ำไหลแรงมากจนเรือล่ม ๑๐. ครูชมเชยนักเรียนที่ทำดี ๑๑. นักเดินทางสำรวจป่ากัน ๑๒. กระดาษปลิวจากโต๊ะไปไกล ๑๓. คอนเสิร์ตแสดงไปแล้ว ๑๔. เราควรใช้โทรศัพท์เมื่อมีธุระ ๑๕. ช่วงนี้ไฟฟ้าดับบ่อยๆ ๑๖. นักศึกษาสร้างโรงเรียนให้ชุมชน ๑๗. นกร้องเพลงในสวน ๑๘. วันนี้ฝนตกหนัก ๑๙. สมสุขซื้อขนม ๒๐. แม่กำลังทำอาหาร

14 แบบฝึกที่ ๔ คำชี้แจง : คำที่ขีดเส้นใต้เป็นคำกริยาชนิดใด ๑. พี่สาวบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ ๒. คุณนี่กลมเป็นลูกมะนาว ๓. นกนางนวลบินเล่นลม ๔. พระอภัยมณีเป่าปี ๕. น้องอาจชอบงานประดิดประดอย ๖. เด็ก ๆ ควรเรียนรู้การบริโภคอย่างฉลาด ๗. พี่ชายของเขาคือคุณเคน ๘. ปริมาณสารพิษในอากาศคงมากขึ้น ๙. เขาซื่อเหมือนแมวนอนหวด ๑๐. น้ำในคลองไม่ค่อยไหลหมุนเวียน คำชี้แจง : เติมคำกริยาให้ถูกต้องและได้ใจความ ๑. โจร ตำรวจยิงตายที่กลางตลาด ๒. คุณครู วารุณีที่ไม่ยอมส่งการบ้าน ๓. เด็ก ๆ กลางสนาม ๔. เขา ไม่มาหาเธอแล้วนะ ๕. แม่ ผักสวนครัวไว้เต็มสวน ๖. แม่ของฉัน พยาบาล ๗. ประตู ดังปัง ! ๘. ผู้ชายคนนั้น น้องชายของฉันเอง ๙. นักเรียน หนังสือในห้องสมุด ๑๐. พ่อ ตัดต้นไม้อยู่ที่หลังบ้าน

15 แบบฝึกที่ ๕ คำชี้แจง : จงหากริยาช่วยและกริยาหลักในประโยคที่กำหนดให้ กริยาช่วย กริยาหลัก ๑. ผมได้รับจดหมายจากคุณปู่ ๒. หน่อยเคยไปสงขลาแล้ว ๓. พี่สาวของฉันจะไปต่างประเทศ ๔. วันนี้พ่อคงกลับบ้านเร็วกว่าทุกวัน ๕. เขาไม่น่าจะตั้งใจทำเรื่องแบบนี้ ๖. ลูกต้องอ่านหนังสือทบทวนบทเรียน ๗. เขาคงจะมาเร็ว ๆ นี้ ๘. ระยะนี้ฝนอาจตกหนัก ๙. คุณแม่กำลังกินข้าวตอนเช้า ๑๐. เด็กดีควรเชื่อฟังผู้ใหญ่ คำชี้แจง : จงบอกชนิดของคำกริยาที่ขีดเส้นใต้ ๑. ฉันออกกำลังกายตอนเย็นทุกวัน ๒. ฝนตกหนักทางภาคเหนือ ๓. แม่เก็บดอกมะลิมาร้อยพวงมาลัย ๔. พ่อมักดื่มกาแฟขณะอ่านหนังสือ ๕. ครูยืนอยู่คนเดียว ๖. นักกรีฑาวิ่งเร็วมาก ๗. น้ำป่าเซาะตลิ่งพัง ๘. มีดเล่มนี้ขึ้นสนิม ๙. ช้างป่าทำลายไร่สับปะรด ๑๐. ดินพอกหางหมู

16 แบบฝึกที่ ๖ คำชี้แจง : ให้นักเรียนอ่านสะกดคำกริยา แล้วนำไปสร้างประโยค ๑. อุทิศ อ่านว่า ๒. กังวล อ่านว่า ๓. สัญญา อ่านว่า ๔. พลัดพราก อ่านว่า ๕. พิสูจน์ อ่านว่า ๖. สมัคร อ่านว่า ๗. ชำนาญ อ่านว่า ๘. สรรเสริญ อ่านว่า ๙. หงุดหงิด อ่านว่า ๑๐. อนุญาต อ่านว่า

17 แบบฝึกที่ ๗ คําชี้แจง : จงนำคำกริยาที่กำหนดให้ไปใส่ในชนิดของคำกริยาต่าง ๆ ให้ถูกต้อง ราวกับ ถือ ฟัง คล้าย ต้ม เสมือน กิน ถือ อาจ ยิ้ม กำลัง หิว คิด หัวเราะ เป็น บิน ต้อง ควร นอน เท่า อ่าน ดุจ เหมือน จะ ดึง คง เคย คลาน อกรรมกริยา สกรรมกริยา วิกตรรถกริยา กริยานุเคราะห์

18 แบบทดสอบหลังเรียน คําชี้แจง ๑. แบบทดสอบชุดนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จํานวน ๑๐ ข้อ ๒. ใช้เวลาในการทําแบบทดสอบ ๑๐ นาที คําสั่ง ให้นักเรียนเลือกคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว แล้วทําเครื่องหมาย () ลงใน กระดาษคําตอบที่ครูแจกให้ ๑. ข้อใดคือความหมายของคำกริยา ก. คำที่เรียกชื่อคน สัตว์ สิ่งของ ข. คำที่ใช้ขยายคำนาม ค. คำที่แสดงอาการ การกระทำ หรือบอกสภาพของคำนามหรือคำสรรพนาม ง. คำที่ทำหน้าที่เชื่อมคำในประโยค ๒. คำกริยามีกี่ชนิด ก. ๓ ชนิด ข. ๔ ชนิด ค. ๕ ชนิด ง. ๖ ชนิด ๓. ข้อใดคืออกรรมกริยา ก. เสือนอนอยู่ในถ้ำ ข. เขาคือพยาบาล ค. พ่อกินข้าว ง. ยายนอน ๔. ข้อใดคือสกรรมกริยา ก. ครู ข. ห้องนอน ค. นกบิน ง. ฉันกินข้าว

19 ๕. ข้อใดคือวิกตรรถกริยา ก. กบกระโดดสูง ข. แม่เย็บผ้าสวย ค. เขาเป็นทหาร ง. พี่ร้องเพลงเพราะ ๖. ข้อใดมีคำกริยา ก. กล้องวงจรปิด ข. ซอยเท้า ค. กระเป๋าสีแดง ง. แกงเขียวหวาน ๗. ข้อใดใช้คำกริยาม่ถูกต้องตามกาลเทศะ ก. แม่เย็บผ้า ข. ตาปลูกต้นไม้ ค. ฉันถูกเชิญให้ไปกินข้าว ง.น้องนอนอยู่เปล ๘. ข้อใดเป็นคำกริยาที่ไม่ต้องการกรรม ก. ยิง ข. โค่น ค. เขียน ง. วิ่ง ๙. คำกริยาในประโยคใดเป็นคำกริยานุเคราะห์ ก. เพื่อนกำลังเขียนหนังสือ ข. เขาจะไปไหน ค. แม่ทำอาหาร ง. น้องเดินไปโรงเรียน ๑๐. ข้อใดมีคำกริยาที่ทำหน้าที่ขยายกริยา ก. พี่เดินหาพ่อ ข. ออกกำลังกายทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ค. กินผักทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ง. แมวนอน

20 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ข้อ ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ รวม เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน เลือกคําตอบได้ถูกต้อง ข้อละ ๑ คะแนน เลือกคําตอบผิด ข้อละ ๐ คะแนน เกณฑ์การประเมินผล เกณฑ์การประเมิน ระดับคะแนน ดีมาก ๙-๑๐ ดี ๗-๘ พอใช้ ๕-๖ ปรับปรุง ๐-๔

21 เฉลยแบบฝึกที่ ๑ คำชี้แจง : จงระบุคำกริยาของประโยคที่กำหนด ๑. แม่รับประทานอาหารเช้า คำกริยา คือ รับประทาน ๒. น้องซื้อแตงโม คำกริยา คือ ซื้อ ๓. แก้วแตก คำกริยา คือ แตก ๔. ครูหัวเราะ คำกริยา คือ หัวเราะ ๕. บ้านพัง คำกริยา คือ พัง ๖. น้ำฝนอ่านหนังสือพิมพ์ คำกริยา คือ อ่าน ๗. พวกเราดูโทรทัศน์ คำกริยา คือ ดู ๘. เด็ก ๆ กระโดด คำกริยา คือ กระโดด ๙. น้องร้องไห้ คำกริยา คือ ร้องไห้ ๑๐. ดวงใจชอบดื่มนม คำกริยา คือ ดื่ม คำชี้แจง : จงเติมคำกริยาที่กำหนดให้ลงในช่องว่างของประโยคให้ได้ใจความ ๑. แม่ ถูก ยุงลายกัดจนเป็นไข้เลือดออก ๒. น้อง มัก ลืมเก็บของเล่นเข้าที่บ่อยครั้ง ๓. ป๋อมไม่ ค่อย คุยกับใครหรอก ๔. ดึกมากแล้ว ทำไมคุณ ยัง ไม่นอนอีก ๕. พ่อ เพิ่ง ทำงานเสร็จเมื่อตะกี้ ๖. รถจักรยานยนต์ของเขา ถูก คนร้ายขโมยไป ๗. พวกเรา จะ นำผลไม้ไปให้เธอพรุ่งนี้นะ ๘. โปรด เอื้อเฟื้อแก่เด็ก สตรี และคนชรา ๙. เวลา จวน ค่ำมืดแล้ว พวกเรารีบเดินกลับบ้านกันเถอะ ๑๐. เด็กคนนี้ ได้ พบพ่อแม่ที่แท้จริงแล้ว คง ค่อย จะ จวน ถูก โปรด ได้ โดน เพิ่ง ต้อง ยัง มัก

22 เฉลยแบบฝึกที่ ๒ คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำกริยาที่เหมาะสมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ๑. คุณแม่ ปรุง อาหาร ๒. นกแก้วตัวนั้น พูด เก่งมาก ๓. ชาวนา หว่าน ข้าวในนา ๔. ปัญญา ประดุจ อาวุธ ๕. หน้าตาของน้อง คล้าย คุณปู่ ๖. ปลาโลมา เป็น ปลาที่ฉลาดแสนรู้ ๗. เขา ยัง การบ้านไม่เสร็จ ๘. แมว คล้าย เสือ ๙. คุณครู กำลัง สอนหนังสือ ๑๐. ลม พัด แรงจนต้นไม้หัก

23 เฉลยแบบฝึกที่ ๓ คิดให้ไว...แต่ละข้อเป็นคำกริยาชนิดใด สกรรมกริยา อกรรมกริยา ๑. คุณตาหัวเราะเสียงดัง ✓ ๒. น้ำหวานสะสมภาพดอกไม้สวย ✓ ๓. เธอกระพริบตาถี่จัง ✓ ๔. ยายสวดมนต์ทุกเย็น ✓ ๕. แม่ทำอาหารอร่อยมาก ✓ ๖. พ่อจับปลาด้วยมือเปล่า ✓ ๗. เขาเต้นรำอย่างสนุกสนาน ✓ ๘. น้องระบายสีสวยงาม ✓ ๙. น้ำไหลแรงมากจนเรือล่ม ✓ ๑๐. ครูชมเชยนักเรียนที่ทำดี ✓ ๑๑. นักเดินทางสำรวจป่ากัน ✓ ๑๒. กระดาษปลิวจากโต๊ะไปไกล ✓ ๑๓. คอนเสิร์ตแสดงไปแล้ว ✓ ๑๔. เราควรใช้โทรศัพท์เมื่อมีธุระ ✓ ๑๕. ช่วงนี้ไฟฟ้าดับบ่อยๆ ✓ ๑๖. นักศึกษาสร้างโรงเรียนให้ชุมชน ✓ ๑๗. นกร้องเพลงในสวน ✓ ๑๘. วันนี้ฝนตกหนัก ✓ ๑๙. สมสุขซื้อขนม ✓ ๒๐. แม่กำลังทำอาหาร ✓

24 เฉลยแบบฝึกที่ ๔ คำชี้แจง : คำที่ขีดเส้นใต้เป็นคำกริยาชนิดใด ๑. พี่สาวบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ สกรรมกริยา ๒. คุณนี่กลมเป็นลูกมะนาว วิกตรรถกริยา ๓. นกนางนวลบินเล่นลม อกรรมกริยา ๔. พระอภัยมณีเป่าปี สกรรมกริยา ๕. น้องอาจชอบงานประดิดประดอย กริยานุเคราะห์ ๖. เด็ก ๆ ควรเรียนรู้การบริโภคอย่างฉลาด กริยานุเคราะห์ ๗. พี่ชายของเขาคือคุณเคน วิกตรรถกริยา ๘. ปริมาณสารพิษในอากาศคงมากขึ้น กริยานุเคราะห์ ๙. เขาซื่อเหมือนแมวนอนหวด วิกตรรถกริยา ๑๐. น้ำในคลองไม่ค่อยไหลหมุนเวียน อกรรมกริยา คำชี้แจง : เติมคำกริยาให้ถูกต้องและได้ใจความ ๑. โจร ถูก ตำรวจยิงตายที่กลางตลาด ๒. คุณครู ดุ/ตี วารุณีที่ไม่ยอมส่งการบ้าน ๓. เด็ก ๆ เล่น/วิ่ง กลางสนาม ๔. เขา คง ไม่มาหาเธอแล้วนะ ๕. แม่ ปลูก ผักสวนครัวไว้เต็มสวน ๖. แม่ของฉัน เป็น พยาบาล ๗. ประตู ปิด ดังปัง ! ๘. ผู้ชายคนนั้น เป็น น้องชายของฉันเอง ๙. นักเรียน อ่าน หนังสือในห้องสมุด ๑๐. พ่อ กำลัง ตัดต้นไม้อยู่ที่หลังบ้าน

25 เฉลยแบบฝึกที่ ๕ คำชี้แจง : จงหากริยาช่วยและกริยาหลักในประโยคที่กำหนดให้ กริยาช่วย กริยาหลัก ๑. ผมได้รับจดหมายจากคุณปู่ ได้ รับ ๒. หน่อยเคยไปสงขลาแล้ว เคย ไป ๓. พี่สาวของฉันจะไปต่างประเทศ จะ ไป ๔. วันนี้พ่อคงกลับบ้านเร็วกว่าทุกวัน คง กลับ ๕. เขาไม่น่าจะตั้งใจทำเรื่องแบบนี้ น่าจะ ตั้งใจ ๖. ลูกต้องอ่านหนังสือทบทวนบทเรียน ต้อง อ่าน ๗. เขาคงจะมาเร็ว ๆ นี้ คงจะ มา ๘. ระยะนี้ฝนอาจตกหนัก อาจ ตก ๙. คุณแม่กำลังกินข้าวตอนเช้า กำลัง กิน ๑๐. เด็กดีควรเชื่อฟังผู้ใหญ่ ควร เชื่อฟัง คำชี้แจง : จงบอกชนิดของคำกริยาที่ขีดเส้นใต้ ๑. ฉันออกกำลังกายตอนเย็นทุกวัน อกรรมกริยา ๒. ฝนตกหนักทางภาคเหนือ อกรรมกริยา ๓. แม่เก็บดอกมะลิมาร้อยพวงมาลัย สกรรมกริยา ๔. พ่อมักดื่มกาแฟขณะอ่านหนังสือ สกรรมกริยา ๕. ครูยืนอยู่คนเดียว อกรรมกริยา ๖. นักกรีฑาวิ่งเร็วมาก อกรรมกริยา ๗. น้ำป่าเซาะตลิ่งพัง สกรรมกริยา ๘. มีดเล่มนี้ขึ้นสนิม สกรรมกริยา ๙. ช้างป่าทำลายไร่สับปะรด สกรรมกริยา ๑๐. ดินพอกหางหมู สกรรมกริยา

26 เฉลยแบบฝึกที่ ๖ คำชี้แจง : ให้นักเรียนอ่านสะกดคำกริยา แล้วนำไปสร้างประโยค ๑. อุทิศ อ่านว่า อุ - ทิด การแต่งประโยคแล้วแต่ดุลพินิจของคุณครู ๒. กังวล อ่านว่า กัง - วน ๓. สัญญา อ่านว่า สัน - ยา ๔. พลัดพราก อ่านว่า พลัด - พราก ๕. พิสูจน์ อ่านว่า พิ - สูด ๖. สมัคร อ่านว่า สะ - หมัก ๗. ชำนาญ อ่านว่า ชำ - นาน ๘. สรรเสริญ อ่านว่า สัน - เสิน ๙. หงุดหงิด อ่านว่า หงุด - หงิด ๑๐. อนุญาต อ่านว่า อะ - นุ - ยาด

27 เฉลยแบบฝึกที่ ๗ คําชี้แจง : จงนำคำกริยาที่กำหนดให้ไปใส่ในชนิดของคำกริยาต่าง ๆ ให้ถูกต้อง ราวกับ ถือ ฟัง คล้าย ต้ม เสมือน กิน ดื่ม อาจ ยิ้ม กำลัง หิว คิด หัวเราะ เป็น บิน ต้อง ควร นอน เท่า อ่าน ดุจ เหมือน จะ ดึง คง เคย คลาน อกรรมกริยา สกรรมกริยา วิกตรรถกริยา กริยานุเคราะห์ คล้าย เป็น เท่า ถือ ฟัง กิน กำลัง บิน หัวเราะ ควร จะ เหมือน ดุจ ราวกับ เสมือน หิว ยิ้ม ต้อง คลาน อ่าน ต้ม ดื่ม อาจ คิด นอน ดึง เคย คง

28 บรรณานุกรม กองเทพ เคลือบพณิชกุล. การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๔๒. กําชัย ทองหล่อ. หลักภาษาไทย. กรุงเทพฯ : อมรการพิมพ์, ๒๕๔๕. ฐะปะนีย์นาครทรรพ. บันไดหลักภาษา ๒. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, ๒๕๔๕. นฤภร รุจิเรข. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ :สํานักพิมพ์บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จํากัด, ๒๕๕๕. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุคส์พับลิเคชั่นส์, ๒๕๔๖. อัจฉรา ชีวพันธ์และคณะ. หลักภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ์บรรณกิจ, ๒๕๕๖. เอกรินทร์สี่มหาศาล และคณะ. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ :สํานักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์

29