ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุดที่ ๗ คำอุทาน จัดทําโดย นางเสาวนีย์ พวงผกา ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ โรงเรียนบ้านหนองบัวน้อย สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต ๒ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
ก คำนำ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องชนิดของคํา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ จัดทําขึ้นเพื่อพัฒนาและเสริมสร้างทักษะทางด้านหลักภาษาไทย โดยจัดทำขึ้น ๗ ชุด ได้แก่ ชุดที่ ๑ คำนาม ชุดที่ ๒ คำสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คำบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คำวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คำอุทาน แบบฝึกเสริมทักษะชนิดของคำ ชุดที่ ๗ คำอุทาน จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบการเรียน การสอนวิชาภาษาไทยสําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ โดยมุ่งแก้ไขและพัฒนาทักษะหลักการใช้ ภาษาของนักเรียน ทั้งนี้ผู้จัดทำได้ศึกษาหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ เรียนรู้ภาษาไทยหลักสูตรสถานศึกษา และเอกสารที่เกี่ยวข้อง ศึกษาทฤษฎีต่าง ๆ เพื่อนำความรู้ มาใช้ในการจัดทําแบบฝึกเสริมทักษะให้สอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้และจุดประสงค์การเรียนรู้ ซึ่งจะ ส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาภาษาไทยเพิ่มขึ้น ขอขอบคุณผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองบัวน้อย และคณะผู้เชี่ยวชาญที่ให้คำปรึกษาแนะนำ แก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ จนสำเร็จลุล่วงด้วยดี หวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของ คำ เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย และเป็นแนวทางสำหรับ ครูผู้สอนนำไปใช้สำหรับการจัดการเรียนรู้ให้เกิดผลดีกับนักเรียนต่อไป เสาวนีย์ พวงผกา
ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข ส่วนประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคํา คําชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๑ ๒ คําแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับครู คําแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับนักเรียน ๓ ๔ มาตรฐานการเรียนรู้และจุดประสงค์การเรียนรู้ ๕ แบบทดสอบก่อนเรียนเรื่อง คำอุทาน ๖ ชนิดของคํา ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง คำอุทาน ๘ ๙ ใบความรู้ที่ ๒ เรื่อง หน้าที่ของคำอุทาน ๑๑ แบบฝึกที่ ๑ ๑๒ แบบฝึกที่ ๒ แบบฝึกที่ ๓ ๑๓ ๑๔ แบบฝึกที่ ๔ ๑๕ แบบฝึกที่ ๕ ๑๖ แบบทดสอบหลังเรียน ๑๗ เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ๑๙ เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะ ๒๐ บรรณานุกรม ๒๕
๑ ส่วนประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคํา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา มีส่วนประกอบ ดังนี้ ๑. คําชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๒. คำแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับครู ๓. คำแนะนําในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน ๔. แผนผังขั้นตอนการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๕. มาตรฐานการเรียนรู้ และจุดประสงค์การเรียนรู้ ๖. แบบทดสอบก่อนเรียนเรื่อง คำอุทาน ๗. ชนิดของคํา ๘. ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง คำอุทาน ๙. ใบความรู้ที่ ๒ เรื่อง หน้าที่ของคำอุทาน ๑๐. แบบฝึกที่ ๑ ๑๑. แบบฝึกที่ ๒ ๑๒. แบบฝึกที่ ๓ ๑๓. แบบฝึกที่ ๔ ๑๔. แบบฝึกที่ ๕ ๑๕. แบบทดสอบหลังเรียนเรื่อง คำอุทาน ๑๖. เฉลยแบบทดสอบหลังเรียนเรื่อง คำอุทาน ๑๗. เฉลยแบบฝึกเสริมทักษะ
๒ คำชี้แจงเกี่ยวกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชนิดของคำ ชุดที่ ๗ คำอุทาน ชุดนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้ ประกอบการจัดการเรียนรู้รายวิชาภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษา ปีที่ ๖ เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจเรื่องชนิดและหน้าที่ของคำมากยิ่งขึ้น ขั้นตอนการดำเนินการจัดทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคำ ๑. ศึกษาปัญหาและข้อบกพร่องของนักเรียนจากการจัดการเรียนรู้ในปีการศึกษาที่ผ่าน มา วิเคราะห์สาเหตุหาแนวทางแก้ปัญหา ๒. ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง เช่น ความหมาย หลักการสร้างแบบฝึกหัดที่ดี การวัดและ ประเมินผล ๓. กำหนดรูปแบบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ๔. จัดทำแบบฝึกเสริมทักษะเสนอผู้เชี่ยวชาญ ตรวจสอบความถูกต้อง เหมาะสม ๕. ทดลองใช้ในสถานการณ์จริง ๖. พัฒนา ปรับปรุง แก้ไขให้สมบูรณ์ ๗. นําไปใช้จัดการเรียนรู้ ชุดของแบบฝึกเสริมทักษะ เรื่อง ชนิดของคํา แบบฝึกเสริมทักษะมีจำนวนทั้งหมด ๗ ชุด ประกอบด้วยเนื้อหา ๗ เรื่อง ดังนี้ ชุดที่ ๑ คํานาม ชุดที่ ๒ คําสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คําบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คําวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คําอุทาน ในเล่มนี้เป็นแบบฝึกเสริมทักษะชนิดของคํา ชุดที่ ๗ คำอุทาน ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖
๓ คําแนะนําการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับครู เมื่อครูผู้สอนได้นําชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง คำอุทาน ชุดนี้ไปใช้ในการจัดกิจกรรม การเรียนการสอน ควรปฏิบัติ ดังนี้ ๑. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา มีจำนวนทั้งหมด ๗ ชุด ดังนี้ ชุดที่ ๑ คํานาม ชุดที่ ๒ คําสรรพนาม ชุดที่ ๓ คำกริยา ชุดที่ ๔ คําบุพบท ชุดที่ ๕ คำสันธาน ชุดที่ ๖ คําวิเศษณ์ ชุดที่ ๗ คําอุทาน ๒. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชั้น ประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุดนี้ควบคู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ ๓. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดนี้ นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วย ตนเองตามความสามารถ ซึ่งประกอบด้วย คำแนะนํา การใช้ชุดการเรียนรู้ จุดประสงค์ สาระ การเรียนรู้ ใบความรู้ คำอธิบายที่มีตัวอย่างประกอบ แบบฝึกเสริมทักษะ และแบบทดสอบ ๔. นักเรียนศึกษาหาความรู้จากใบความรู้ด้วยความตั้งใจ หากทำไม่ได้ หรือสงสัยให้ พยายามศึกษาคำอธิบายในใบความรู้หรือปรึกษาคุณครู ๕. ทำแบบฝึกเสริมทักษะตามลำดับขั้นตอนด้วยความซื่อสัตย์ ๖. ครูผู้สอนควรให้คำแนะนํา และให้คำอธิบายประกอบ พร้อมสรุปตามขั้นตอนของ แบบฝึกเสริมทักษะ เรื่อง ชนิดของคํา ๗. เมื ่อศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื ่อง ชนิดของคํา จบแล้วให้นักเรียนทำ แบบทดสอบหลัง เรียน หากผลคะแนนของนักเรียนไม่ผ่านเกณฑ์กี่กำหนด ก็ให้นักเรียนมา ศึกษาใหม่อีกครั้ง เพื่อความก้าวหน้าในการเรียนและจะประสบผลสำเร็จ
๔ คำแนะนำการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สําหรับนักเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดที่ ๗ คำอุทาน แบบฝึกเสริมทักษะชุดนี้ ประกอบด้วยแบบฝึกแบบฝึกเสริมทักษะย่อยจำนวน ๕ แบบฝึก เพื่อให้เกิดผลดีนักเรียนควร ปฏิบัติตาม ขั้นตอน ดังนี้ ๑. ศึกษาคําชี้แจง และคำแนะนําการใช้แบบฝึกเสริมทักษะสำหรับนักเรียน ให้เข้าใจ ๒. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คำอุทาน เพื่อประเมินความรู้เดิม ๓. ศึกษาเนื้อหาชนิดและหน้าที่ของคํานามด้วยตนเอง ๔. ทำแบบฝึกเสริมทักษะตามลำดับทีละแบบฝึกเสริมทักษะจนครบ ๕. ตรวจคําตอบจากเฉลยท้ายเล่มเพื่อทราบผลความก้าวหน้า ๖. ทำแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อประเมินความรู้หลังการใช้แบบฝึกเสริมทักษะ ๗. เปรียบเทียบคะแนนก่อนเรียนและหลังเรียนเพื่อประเมินพัฒนาการการเรียนรู้
๕ มาตรฐานการเรียนรู้ และจุดประสงค์การเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ชนิดของคํา ชุดที่ ๗ คำอุทาน ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ สาระที่ ๔ หลักการใช้ภาษาไทย มาตรฐานการเรียนรู้ ท ๔.๑ : เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษา และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ ตัวชี้วัด ป.๖/๑ : วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคําในประโยค จุดประสงค์การเรียนรู้ ๑. นักเรียนสามารถอธิบายลักษณะของคำอุทานในภาษาไทย ๒. นักเรียนสามารถบอกจำแนกประเภทของคำอุทานในประโยค ๓. นักเรียนสามารถบอกหน้าที่ของคำอุทานได้ ๔. นักเรียนเห็นความสำคัญของคำอุทานที่ใช้ในภาษาไทย
๖ แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คําอุทาน คําชี้แจง ๑. แบบทดสอบชุดนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จํานวน ๑๐ ข้อ ๒. ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบ ๑๐ นาที คำสั่ง ให้นักเรียนเลือกคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว แล้วทําเครื่องหมาย () ลงในกระดาษคําตอบที่ครูแจกให้ ๑. ข้อใดใช้คำอุทานไม่ถูกต้อง ก. นี่ ! เธอมากับใคร ข. เอ๊ะ ! หน้าไม่อาย ค. เอ้อเฮอ ! สวยอะไรอย่างนี้ ง. โอ๋ ! อย่าร้องไห้ไปเลยลูก ๒. คำอุทานในข้อใดเป็นคำอุทานชนิดคำอุทานเสริมบท ก. ชะอุ๋ย ! นึกว่ามองไม่เห็นเสียอีก ข. เดินมากรู้สึกปวดแข้งปวดขาไปหมด ค. ต๊ายตาย ! ทำไมหกเลอะเทอะอย่างนี้ ง. โอ้โฮแฮะ ! รูปร่างอย่างกับนางสาวไทย ๓. ข้อใดมีคำอุทานบอกความสงสาร ก. อนิจจา ! เขาป่วยหรือ ข. อ๋อ ! ตัวกูช่างดูดาย ค. แหม ! ช่างเคราะห์ดีจริง ๆ ง. โถ ! ท่านขา ทำมไม่เห็นใจบ้าง
๗ ๔. ข้อใดมีคำอุทานแสดงความโกรธ ก. ชิชะ ! ไอ้พญาเดโช ข. เฮ้ย ! พวกเราช่วยกันคุ้มกัน ค. พุทโธ ! ช่างทำกับนกเหล่านี้ได้ ง. เชอะ ! คนอย่างเสือขาว ใครจะสามารถลบลายเสือได้ ๕. ข้อใดใช้คำอุทานได้เหมาะสมที่สุด ก. เย้ ! ฉันเข้าใจที่เธอพูดแล้ว ข. โอ้โฮ ! รองเท้าฉันหายไปไหน ค. อนิจจา ! ชีวิตนี้ไม่มีความแน่นอน ง. อ๋อ ! ขอบคุณค่ะที่อนุญาตให้หนูไปเที่ยว ๖. “ ! คุณเดินอย่างไรนี่ น้ำกระเด็นเปียกฉันหมดแล้ว” ควรเติมคำอุทานในข้อใดลง ในช่องว่าง ก. แหม ข. ว้าย ค. ฮึม ง. อุเหม่ ๗. “ตายจริง ! ฉันลืมกระเป๋าเงินไว้ในรถโดยสารประจำทาง” ข้อความนี้มีคำอุทานแสดง ความรู้สึกอย่างไร ก. ประหลาดใจ ข. โกรธแค้น ค. สงสัย ง. ตกใจ ๘. ข้อใดใช้คำอุทานไม่ถูกต้อง ก. อ๋อ ! ฉันไม่รู้เรื่อง ข. อ้าว ! เธอก็มาด้วย ค. โธ่ ! ไม่น่าผิดใจกันเลย ง. แหม ! ให้เราคอยตั้งนาน
๘ ๙. “ขอเชิญดื่มน้ำดื่มท่าเสียก่อนนะ” คำอุทานเสริมบทของประโยคนี้คือคำในข้อใด ก. เสียก่อน ข. ขอเชิญ ค. ดื่มน้ำ ง. ดื่มท่า ๑๐. “เอ๊ะ ! ทำไมถึงเป็นอย่างนี้” จากข้อความผู้พูดแสดงความรู้สึกอย่างไร ก. กลัว ข. เห็นใจ ค. เสียใจ ง. แปลกใจ
๙ ชนิดของคํา เด็ก ๆ คะ การที่เราจะจําแนก คําในภาษาไทยได้เราควรรู้จักชนิด ของคําในภาษาไทยก่อนนะคะ ชนิดของคําในภาษาไทย คํา คือ เสียงที่เปล่งออกมากี่ครั้งก็ได้จะต้องมีความหมาย คำในภาษาไทยที่เราใช้ใน การ ฟัง พูด อ่าน และเขียน ในชีวิตประจําวัน การแบ่งคำหรือการจำแนกคำตามความหมาย และคําได้๗ ชนิด ดังนี้ คำนาม คำสรรพนาม คำกริยา คำวิเศษณ์ คำบุพบท คำสันธาน คำอุทาน
๙ ใบความรู้ที่ ๑ คําอุทาน คำอุทาน หมายถึง คำที่เปล่งออกมาเพื่อแสดงอารมณ์และความรู้สึกต่าง ๆ ของผู้พูด ๑. อุทานบอกอาการ คือ คำที่บอกอารมณ์หรือความรู้สึกต่าง ๆ ของผู้พูด คำอุทานชนิดนี้มักอยู่ หน้าประโยค และมีเครื่องหมายอัศเจรีย์ ( ! ) กำกับอยู่ท้ายคำอุทาน แบ่งเป็น ๑.๑ อาการร้องเรียกหรือบอกให้รู้ตัว เช่น นี่แน่ะ ! เฮ้ย ! โว้ย ! ๑.๒ อาการโกรธเคือง เช่น ดูดู๋ ! ชะ ๆ ! ชิ ๆ ! ๑.๓ อาการประหลาดใจหรือตกใจ เช่น เอ๊ะ ! ว๊าย ! แม่เจ้าโว้ย ! ๑.๔ อาการสงสารหรือปลอบโยน เช่น อนิจจา ! พุทโธ่ ! ๑.๕ อาการเข้าใจหรือรับรู้ เช่น เออ ! เออน่ะ ! อ้อ ! ๑.๖ อาการเจ็บปวด เช่น โอย ! โอ๊ย ! ๑.๗ อาการจากสิ่งธรรมชาติ เช่น ตูม ! โครม ! เปรี้ยง ! ๒. อุทานเสริมบท คือ คำที่นำมาเสริมเพื่อให้เกิดความสละสลวยขึ้น ๒.๑ มักเป็นคำคู่ที่มีเสียงสัมผัสคล้องจองกัน เช่น หนังสือหนังหา อาบน้ำอาบท่า กินข้าวกินปลา ๒.๒ ไม่นิยมใส่เครื่องหมายอัศเจรีย์ ( ! ) กำกับ ๒.๓ คำสร้อยในบทร้อยกรองก็จัดเป็นคำอุทานเสริมบท ได้แก่คำว่า แฮ เอย เทอญ นา ฤา โอ้ว่า แล เฮย เช่น เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย
๑๐ ใบความรู้ที่ ๒ หน้าที่ของคำอุทาน คำอุทานมีหน้าที่ ดังนี้ ๑. ทำหน้าที่แสดงความรู้สึกของผู้พูด เช่น ตายจริง ! ฉันลืมเอากระเป๋าสตางค์มา โธ่ ! เธอคงจะหนาวมากละซิ เอ๊ะ! ใครกันที่นำดอกไม้มาวางไว้ที่โต๊ะของฉัน ๒. ทำหน้าที่เพิ่มน้ำหนักของคำ ซึ่งได้แก่คำอุทานเสริมบท เช่น ทำเสร็จเสียทีจะได้หมดเรื่องหมดราวกันไป เมื่อไรเธอจะหางงหางานทำเสียที เธอเห็นฉันเป็นหัวหลักหัวตอหรืออย่างไร ๓. ทำหน้าที่ประกอบข้อความในคำประพันธ์เช่น แมวเอ๋ยแมวเหมียว มดเอ๋ยมดแดง กอ เอ๋ย กอไก่
๑๑ แบบฝึกที่ ๑ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำอุทานให้เหมาะสมกับประโยคที่กำหนดและบอกอารมณ์ ความรู้สึกของคำอุทานนั้น ประโยค อารมณ์ความรู้สึก ๑. เสี้ยนตำมือ ๒. โล่งอกไปที ๓. อย่าเดินไปทางนั้นนะ ๔. คำตอบอยู่ตรงน้เอง ๕. ไทยได้เหรียญทองแล้ว ๖. แมลงสาบเต็มลิ้นชักเลย ๗. ใครมาเด็ดดอกไม้ของฉัน ๘. เธอจะไปเที่ยวต่างจังหวัดคนเดียวหรือ ๙. ดูลูกสุนัขผอมโซตัวนั้นสิ ใครไปรังแกมัน ๑๐. ต้องแก้ไขงานอีกแล้วหรือนี่
๑๒ แบบฝึกที่ ๒ คำชี้แจง : ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำอุทานเสริมบทของคำที่กำหนดให้ ลำดับ คำกำหนด เลือกคำอุทานเสริมบท ๑ อุ่นหนา ฝาคั่ง อุ่นบาง อบอุ่น ๒ อิ่มเอม อิ่มออก อิ่มท้อง เปรมใจ ๓ งูเงี้ยว งูเขียว เขียวปี๋ เขี้ยวขอ ๔ เคราะห์หาม เคราะห์ดี ยามร้าย ยามดี ๕ น่ารัก น่าชัง น่าเกลียด น่ากิน ๖ สารทุกข์ สุกดิบ ทุกข์สุข ทุกข์โศก ๗ ทำงาน ทำการ ทำเงิน ทำชั่ว ๘ เลขผา คนดี ยาใจ นาที ๙ คนดี คนร้าย ผีคุ้ม คนชั่ว ๑๐ อิ่มอก อิ่มน้ำ อิ่มข้าว อิ่มใจ คำชี้แจง : ให้นักเรียนนำคำอุทานบอกอาการเติมหน้าข้อความให้ถูกต้อง ๑. เสียงอะไร ๒. ปวดท้อง ๓. ลืมสนิทเลย ๔. เด็กตกน้ำ ๕. สวยจริง ๆ ๖. จะทำอย่างไรดี ๗. รถมาแล้ว ๘. อย่าทำอย่างนั้น ๙. เรื่องเป็นอย่างนี้นี่เอง ๑๐. ล้อเล่นแค่นี้ก็โกรธ โอ้โฮ ! ไชโย ! เฮ้อ ! เฮ้ย ! อนิจจา ! ว้าย ! โอ ! อ้อ ! เอ๊ะ ! โอย ! อุบ๊ะ ! โธ่ !
๑๓ แบบฝึกที่ ๓ คำชี้แจง : จงเลือกคำอุทานเสริมบทไปเขียนเติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง เหล่าใคร กระเดี้ยว หัวแก้ว เข้าอก แกงร้อน งอกง่อย ก่อร่าง ไม่ชี้ หมดราว ปากแห้ง เข้าวัด เป็นลม ล้างมือ หนังหา อาหาร เปิดตา นอนเสื่อ ได้ดี หัวตอ ข้าวยาก เป็นขลุ่ย วัดวา กินยา กลับช่อง ๑. หนังสือ ๒. เข้าวา ๓. ลูกเต้า ๔. อาราม ๕. หัวหลัก ๖. หมดเรื่อง ๗. กระดูก ๘. กลับบ้าน ๙. เข้าใจ ๑๐. ล้างไม้ ๑๑. เป็นแล้ง ๑๒. หมากแพง ๑๓. กินหยูก ๑๔. ไม่รู้ ๑๕. กระจอก ๑๖. เปิดหู ๑๗. เป็นปี่ ๑๘. หัวแก้ว ๑๙. ข้าวปลา ๒๐. สร้างตัว ๒๑. ข้าวแดง ๒๒. ล้มหมอน ๒๓. อดอยาก ๒๔. ได้ดิบ
๑๔ แบบฝึกที่ ๔ คำชี้แจง : นำคำอุทานเสริมบทไปเติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ไปวัดไปวา หามรุ่งหามค่ำ หัวแก้วหัวแหวน หัวหลักหัวตอ ตามเรื่องตามราว เปิดหูเปิดตา สมน้ำสมเนื้อ ร่มโพธิ์ร่มไทร มิตรจิตมิตรใจ เป็นปี่เป็นขลุ่ย ๑. การแข่งขันฟุตบอลคู่นี้เล่นกันสูสี กันจริง ๆ ๒. ลูกชายคนนี้เป็น ของครอบครัว ๓. มนุษย์ทุกคนควรมี ต่อกัน ๔. พ่อแม่เป็น ของลูก ๕. วันนี้แม่จะพาลูกไป ที่ในเมือง ๖. เมื่อครูบอกแล้วเธอไม่ฟัง ต่อไปนี้ครูจะปล่อยเธอไป แล้วนะ ๗. หน้าตาของฉันพอ ได้ ๘. เด็กสมัยนี้เห็นผ็ใหญ่เป็น ๙. เพื่อนของฉันเข้ากัน ๑๐. เขาทำงาน เพื่อเก็บเงินซื้อบ้านให้ลูก
๑๕ แบบฝึกที่ ๕ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำอุทานบอกอาการให้สัมพันธ์กับข้อความที่กำหนดให้ ๑. ทีมเราชนะแล้ว ว๊าย ! ๒. น่าสงสารเหลือเกิน อ๋อ ! ๓. หมากัด ว้าว ! ๔. วันนี้มาแต่เช้าเลย แหม ! ๕. ฉันเจ็บนะ เอ๊ะ ! ๖. คุณครูปล่อยไปพักแล้ว ตายจริง ! ๗. กระเป๋าของฉันหายไปไหน เฮ้ย ! ๘. ฉันทำงานเสร็จแล้ว คุณพระช่วย ! ๙. ทำไมเกิดเรื่องแบบนี้ขึ้นได้ โธ่ ! ๑๐. ไม่น่าเกิดเรื่องแบบนี้ขึ้นกับเขาเลย โอ๊ย ! ๑๑. หนังสือฉันหายไปไหน เอ๊ะ ! ๑๒. เจ็บจังเลย ไชโย ! ๑๓. ออกไปให้พ้นจากสวนข้านะ อื้อหือ ! ๑๔. จะมาก็ไม่บอกก่อน ไชโย ! ๑๕. เธอได้เกรด ๔ ทุกวิชาเลยเหรอ โธ่ ! ๑๖. วันนี้เธอสวยมากจริง ๆ โอ้โฮ ! ๑๗. ฉันเข้าใจที่เธอพูดแล้ว เอ๊ะ ! ๑๘. เธอคงจะหนาวมากละซิ เย้! ๑๙. ฉันลืมเอากระเป๋าสตางค์มา อนิจจา ! ๒๐. ใครกันที่นำดอกไม้มาวางไว้ที่โต๊ะของฉัน โอ๊ย !
๑๖ แบบทดสอบหลังเรียน คําชี้แจง ๑. แบบทดสอบชุดนี้เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จํานวน ๑๐ ข้อ ๒. ใช้เวลาในการทําแบบทดสอบ ๑๐ นาที คําสั่ง ให้นักเรียนเลือกคําตอบที่ถูกที่สุดเพียงคําตอบเดียว แล้วทําเครื่องหมาย () ลงใน กระดาษคําตอบที่ครูแจกให้ ๑. ข้อใดใช้คำอุทานไม่ถูกต้อง ก. นี่ ! เธอมากับใคร ข. เอ๊ะ ! หน้าไม่อาย ค. เอ้อเฮอ ! สวยอะไรอย่างนี้ ง. โอ๋ ! อย่าร้องไห้ไปเลยลูก ๒. คำอุทานในข้อใดเป็นคำอุทานชนิดคำอุทานเสริมบท ก. ชะอุ๋ย ! นึกว่ามองไม่เห็นเสียอีก ข. เดินมากรู้สึกปวดแข้งปวดขาไปหมด ค. ต๊ายตาย ! ทำไมหกเลอะเทอะอย่างนี้ ง. โอ้โฮแฮะ ! รูปร่างอย่างกับนางสาวไทย ๓. ข้อใดมีคำอุทานบอกความสงสาร ก. อนิจจา ! เขาป่วยหรือ ข. อ๋อ ! ตัวกูช่างดูดาย ค. แหม ! ช่างเคราะห์ดีจริง ๆ ง. โถ ! ท่านขา ทำมไม่เห็นใจบ้าง
๑๗ ๔. ข้อใดมีคำอุทานแสดงความโกรธ ก. ชิชะ ! ไอ้พญาเดโช ข. เฮ้ย ! พวกเราช่วยกันคุ้มกัน ค. พุทโธ ! ช่างทำกับนกเหล่านี้ได้ ง. เชอะ ! คนอย่างเสือขาว ใครจะสามารถลบลายเสือได้ ๕. ข้อใดใช้คำอุทานได้เหมาะสมที่สุด ก. เย้ ! ฉันเข้าใจที่เธอพูดแล้ว ข. โอ้โฮ ! รองเท้าฉันหายไปไหน ค. อนิจจา ! ชีวิตนี้ไม่มีความแน่นอน ง. อ๋อ ! ขอบคุณค่ะที่อนุญาตให้หนูไปเที่ยว ๖. “ ! คุณเดินอย่างไรนี่ น้ำกระเด็นเปียกฉันหมดแล้ว” ควรเติมคำอุทานในข้อใดลง ในช่องว่าง ก. แหม ข. ว้าย ค. ฮึม ง. อุเหม่ ๗. “ตายจริง ! ฉันลืมกระเป๋าเงินไว้ในรถโดยสารประจำทาง” ข้อความนี้มีคำอุทานแสดง ความรู้สึกอย่างไร ก. ประหลาดใจ ข. โกรธแค้น ค. สงสัย ง. ตกใจ ๘. ข้อใดใช้คำอุทานไม่ถูกต้อง ก. อ๋อ ! ฉันไม่รู้เรื่อง ข. อ้าว ! เธอก็มาด้วย ค. โธ่ ! ไม่น่าผิดใจกันเลย ง. แหม ! ให้เราคอยตั้งนาน
๑๘ ๙. “ขอเชิญดื่มน้ำดื่มท่าเสียก่อนนะ” คำอุทานเสริมบทของประโยคนี้คือคำในข้อใด ก. เสียก่อน ข. ขอเชิญ ค. ดื่มน้ำ ง. ดื่มท่า ๑๐. “เอ๊ะ ! ทำไมถึงเป็นอย่างนี้” จากข้อความผู้พูดแสดงความรู้สึกอย่างไร ก. กลัว ข. เห็นใจ ค. เสียใจ ง. แปลกใจ
๑๙ เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ข้อ ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ รวม เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน เลือกคําตอบได้ถูกต้อง ข้อละ ๑ คะแนน เลือกคําตอบผิด ข้อละ ๐ คะแนน เกณฑ์การประเมินผล เกณฑ์การประเมิน ระดับคะแนน ดีมาก ๙-๑๐ ดี ๗-๘ พอใช้ ๕-๖ ปรับปรุง ๐-๔
๒๐ เฉลยแบบฝึกที่ ๑ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำอุทานให้เหมาะสมกับประโยคที่กำหนดและบอกอารมณ์ ความรู้สึกของคำอุทานนั้น ประโยค อารมณ์ความรู้สึก ๑. โอ๊ย ! เสี้ยนตำมือ เจ็บปวด ๒. เฮอ ! โล่งอกไปที โล่งใจ ๓. เฮ้ ! อย่าเดินไปทางนั้นนะ ร้องเรียก บอกให้รู้ ๔. อ๋อ ! คำตอบอยู่ตรงน้เอง รับรู้ เข้าใจ ๕. ไชโย ! ไทยได้เหรียญทองแล้ว ดีใจ ๖. ว๊าย ! แมลงสาบเต็มลิ้นชักเลย ตกใจ ๗. ฮึ่ม ! ใครมาเด็ดดอกไม้ของฉัน ไม่พอใจ ๘. ฮ้า ! เธอจะไปเที่ยวต่างจังหวัดคนเดียวหรือ ประหลาดใจ ๙. โธ่ ! ดูลูกสุนัขผอมโซตัวนั้นสิ ใครไปรังแกมัน สงสาร ๑๐. เฮ่อ ! ต้องแก้ไขงานอีกแล้วหรือนี่ เบื่อหน่าย
๒๑ เฉลยแบบฝึกที่ ๒ คำชี้แจง : ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำอุทานเสริมบทของคำที่กำหนดให้ ลำดับ คำกำหนด เลือกคำอุทานเสริมบท ๑ อุ่นหนา ฝาคั่ง อุ่นบาง อบอุ่น ๒ อิ่มเอม อิ่มออก อิ่มท้อง เปรมใจ ๓ งูเงี้ยว งูเขียว เขียวปี๋ เขี้ยวขอ ๔ เคราะห์หาม เคราะห์ดี ยามร้าย ยามดี ๕ น่ารัก น่าชัง น่าเกลียด น่ากิน ๖ สารทุกข์ สุกดิบ ทุกข์สุข ทุกข์โศก ๗ ทำงาน ทำการ ทำเงิน ทำชั่ว ๘ เลขผา คนดี ยาใจ นาที ๙ คนดี คนร้าย ผีคุ้ม คนชั่ว ๑๐ อิ่มอก อิ่มน้ำ อิ่มข้าว อิ่มใจ คำชี้แจง : ให้นักเรียนนำคำอุทานบอกอาการเติมหน้าข้อความให้ถูกต้อง ๑. เอ๊ะ ! เสียงอะไร ๒. โอย ! ปวดท้อง ๓. โธ่ ! ลืมสนิทเลย ๔. ว้าย ! เด็กตกน้ำ ๕. โอ้โฮ ! สวยจริง ๆ ๖. เฮ้อ ! จะทำอย่างไรดี ๗. ไชโย ! รถมาแล้ว ๘. เฮ้ย ! อย่าทำอย่างนั้น ๙. อ้อ ! เรื่องเป็นอย่างนี้นี่เอง ๑๐. โอ ! ล้อเล่นแค่นี้ก็โกรธ โอ้โฮ ! ไชโย ! เฮ้อ ! เฮ้ย ! อนิจจา ! ว้าย ! โอ ! อ้อ ! เอ๊ะ ! โอย ! อุบ๊ะ ! โธ่ !
๒๒ เฉลยแบบฝึกที่ ๓ คำชี้แจง : จงเลือกคำอุทานเสริมบทไปเขียนเติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง เหล่าใคร กระเดี้ยว หัวแก้ว เข้าอก แกงร้อน งอกง่อย ก่อร่าง ไม่ชี้ หมดราว ปากแห้ง เข้าวัด เป็นลม ล้างมือ หนังหา อาหาร เปิดตา นอนเสื่อ ได้ดี หัวตอ ข้าวยาก เป็นขลุ่ย วัดวา กินยา กลับช่อง ๑. หนังสือ หนังหา ๒. เข้าวัด เข้าวา ๓. ลูกเต้า เหล่าใคร ๔. วัดวา อาราม ๕. หัวหลัก หัวตอ ๖. หมดเรื่อง หมดราว ๗. กระดูก กระเดี้ยว ๘. กลับบ้าน กลับช่อง ๙. เข้าอก เข้าใจ ๑๐. ล้างไม้ ล้างมือ ๑๑. เป็นลม เป็นแล้ง ๑๒. ข้าวยาก หมากแพง ๑๓. กินหยูก กินยา ๑๔. ไม่รู้ ไม่ชี้ ๑๕. กระจอก งอกง่อย ๑๖. เปิดหู เปิดตา ๑๗. เป็นปี่ เป็นขลุ่ย ๑๘. หัวแก้ว หัวแหวน ๑๙. ข้าวปลา อาหาร ๒๐. ก่อร่าง สร้างตัว ๒๑. ข้าวแดง แกงร้อน ๒๒. ล้มหมอน นอนเสื่อ ๒๓. อดอยาก ปากแห้ง ๒๔. ได้ดิบ ได้ดี
๒๓ เฉลยแบบฝึกที่ ๔ คำชี้แจง : นำคำอุทานเสริมบทไปเติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ไปวัดไปวา หามรุ่งหามค่ำ หัวแก้วหัวแหวน หัวหลักหัวตอ ตามเรื่องตามราว เปิดหูเปิดตา สมน้ำสมเนื้อ ร่มโพธิ์ร่มไทร มิตรจิตมิตรใจ เป็นปี่เป็นขลุ่ย ๑. การแข่งขันฟุตบอลคู่นี้เล่นกันสูสี สมน้ำสมเนื้อ กันจริง ๆ ๒. ลูกชายคนนี้เป็น หัวแก้วหัวแหวน ของครอบครัว ๓. มนุษย์ทุกคนควรมี มิตรจิตมิตรใจ ต่อกัน ๔. พ่อแม่เป็น ร่มโพธิ์ร่มไทร ของลูก ๕. วันนี้แม่จะพาลูกไป เปิดหูเปิดตา ที่ในเมือง ๖. เมื่อครูบอกแล้วเธอไม่ฟัง ต่อไปนี้ครูจะปล่อยเธอไป ตามเรื่องตามราว แล้วนะ ๗. หน้าตาของฉันพอ ไปวัดไปวา ได้ ๘. เด็กสมัยนี้เห็นผ็ใหญ่เป็น หัวหลักหัวตอ ๙. เพื่อนของฉันเข้ากัน เป็นปี่เป็นขลุ่ย ๑๐. เขาทำงาน หามรุ่งหามค่ำ เพื่อเก็บเงินซื้อบ้านให้ลูก
๒๔ เฉลยแบบฝึกที่ ๕ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำอุทานบอกอาการให้สัมพันธ์กับข้อความที่กำหนดให้ ๑. ไชโย ! ทีมเราชนะแล้ว ว๊าย ! ๒. อนิจจา ! น่าสงสารเหลือเกิน อ๋อ ! ๓. ว๊าย ! หมากัด ว้าว ! ๔. โอ้โห ! วันนี้มาแต่เช้าเลย แหม ! ๕. โอ๊ย ! ฉันเจ็บนะ เอ๊ะ ! ๖. ไชโย ! คุณครูปล่อยไปพักแล้ว ตายจริง ! ๗. เอ๊ะ ! กระเป๋าของฉันหายไปไหน เฮ้ย ! ๘. เย้ ! ฉันทำงานเสร็จแล้ว คุณพระช่วย ! ๙. โธ่ ! ทำไมเกิดเรื่องแบบนี้ขึ้นได้ โธ่ ! ๑๐. คุณพระช่วย ! ไม่น่าเกิดเรื่องแบบนี้ขึ้นกับเขาเลย โอ๊ย ! ๑๑. เอ๊ะ ! หนังสือฉันหายไปไหน เอ๊ะ ! ๑๒. โอ๊ย ! เจ็บจังเลย ไชโย ! ๑๓. เฮ้ย ! ออกไปให้พ้นจากสวนข้านะ อื้อหือ ! ๑๔. แหม ! จะมาก็ไม่บอกก่อน ไชโย ! ๑๕. ว้าว ! เธอได้เกรด ๔ ทุกวิชาเลยเหรอ โธ่ ! ๑๖. อื้อหือ ! วันนี้เธอสวยมากจริง ๆ โอ้โฮ ! ๑๗. อ๋อ ! ฉันเข้าใจที่เธอพูดแล้ว เอ๊ะ ! ๑๘. โธ่ ! เธอคงจะหนาวมากละซิ เย้! ๑๙. ตายจริง ! ฉันลืมเอากระเป๋าสตางค์มา อนิจจา ! ๒๐. เอ๊ะ ! ใครกันที่นำดอกไม้มาวางไว้ที่โต๊ะของฉัน โอ๊ย !
๒๕ บรรณานุกรม กองเทพ เคลือบพณิชกุล. การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๔๒. กําชัย ทองหล่อ. หลักภาษาไทย. กรุงเทพฯ : อมรการพิมพ์, ๒๕๔๕. ฐะปะนีย์นาครทรรพ. บันไดหลักภาษา ๒. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, ๒๕๔๕. นฤภร รุจิเรข. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ :สํานักพิมพ์บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จํากัด, ๒๕๕๕. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุคส์พับลิเคชั่นส์, ๒๕๔๖. อัจฉรา ชีวพันธ์และคณะ. หลักภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ์บรรณกิจ, ๒๕๕๖. เอกรินทร์สี่มหาศาล และคณะ. หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ :สํานักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์
๒๖