non smoking

คาํ นาํ

Non Smoking ห่างโรคห่างภัยหา่ งไกลจากบหุ รี เล่มนจี ัด
ทําขึนเพือเปนการแนะนําแนวทางในการเลิกบหุ รี โดยไดจ้ ดั ทาํ
เปนสืออิเลก็ ทรอนิกส์อย่างง่ายเพือใหผ้ ูอ้ า่ นหรอื ผ้ทู ีสนใจได้
เรียนรูก้ นั อยา่ งทัวถงึ ซึงผู้จัดทาํ ได้แบ่งเนอื หาของหนังสือไว้
ดงั นี ไดแ้ ก่ ส่วนประกอบของบุหรี ผลเสียของบหุ รี และ
แนวทางในการเลกิ บหุ รี

โดยทางผจู้ ดั ทาํ หวงั เปนอยา่ งยงิ วา่ หนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
เล่มนีจะเปนประโยชนแ์ ละใหค้ วามร้แู กท่ กุ ท่านทเี ขา้ มาอ่าน
ตลอดจนสร้างสังคมใหพ้ ัฒนาปราศจากคนทีเปนอนั ตราย
เพราะบุหรไี ดย้ งิ ยวดขนึ ไป

คณะผู้จดั ทํา

ก

สารบัญ หนา้

เรอื ง ก
ข
คาํ นาํ
สารบญั 2
ภายในบุหรปี ระกอบด้วยอะไรบา้ ง 3
4
สารประกอบของบหุ รี 5
ส่วนประกอบของบหุ รี 7
สารเคมภี ายในบหุ รี 9
ชนดิ ของบุหรี 10
ผลกระทบทเี กิดจากบหุ รี 12
ขอ้ ดีทีเกดิ จากการเลิกบหุ รี 13
วธิ ีการเลกิ บหุ รี
หนว่ ยงานทเี กยี วข้อง ข
บรรณานุกรม

ภ า ย ใ น บุ ห รี
ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย

อ ะ ไ ร บ้ า ง

1

สารประกอบของ

บุ ห รีเ ป น สิง ที ผ ลิ ต ขึน จ า ก ใ บ ย า สูบ

ย า สู บ มี ชื อ ท า ง พ ฤ ก ษ ศ า ส ต ร์ ว่ า
นิ โ ค ติ เ นี ย โ ท บ า คุม
(NICOTINIA TOBACCUM)

นาํ ม า อ บ ห รือ บ่ม แ ล้ ว หัน เ ป น ฝ อ ย เ ส้น ย า ว ๆ ห่อ
หุ้ม ด้ ว ย ก ร ะ ด า ษ เ ป น ม ว น

ก า ร สูบ บุ ห รีเ ป น ก า ร สูด ค วัน บุ ห รี ผ่ า น เ ข้า ไ ป ใ น
ท า ง เ ดิ น ห า ย ใ จ แ ล ะ ป อ ด อั น ต ร า ย ที เ กิ ด จ า ก ก า ร
สูบ บุ ห รีนั น เ นือ ง ม า จ า ก ส่ว น ป ร ะ ก อ บ ที เ ป น ส า ร
เ ค มีใ น ค วัน บุ ห รี ซึง เ กิ ด จ า ก ก า ร เ ผ า ไ ห ม้ข อ ง ใ บ ย า
ก ร ะ ด า ษ ที ใ ช้ม ว น แ ล ะ ส า ร ป รุ ง แ ต่ ง ร ส ช า ติ บุ ห รี

2

ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ

กระดาษทีใช้มวนบุหรี ส่วนใหญ่เปนพวกเซลลูโลส

ใบยาสูบทีใช้ทําบุ หรี มีนิโคตินประมาณ 20
มิลลิกรัม ส่วนใบยาทีทํายาสูบกล้อง มีนิโคติน
ประมาณ 25 มิลลิกรัม และในซิการ์มีสูงถึง
100 มิลลิกรัม
สารประกอบอืน ๆ เช่นนาํ ตาล แปง ไขมัน โปรตีน
ฟนอล กรดไขมัน และแร่ธาตุต่าง ๆ ทีมีอยู่ในดินทีใช้
เพาะปลูกต้นยา

3

ส า ร เ ค มี

• สารเคมีสาํ คัญในบุ หรี

นิโคติน ออกฤทธิรุนแรงทีสุดในบรรดาสารประกอบทังหมดของ
บุ หรี และทังยังเปนตัวทีทําให้ผู้สูบรู้สึกเสพติด นิโคตินจึงเปน
ตัวการสาํ คัญทีทําให้คนติดบุ หรีนันเอง

• สารเคมีอื นๆในบุ หรี 4

- อ ะ ซี โ ต น
- แ อ ม โ ม เ นี ย ม
-สารหนู เปนสารก่อมะเร็งทีสาํ คัญ
-บิวเทน เปนสาเหตุทีทําให้เกิดโรคหัวใจและโรคมะเร็ง
-แคดเมียม ทําให้เกิดโรคมะเร็งปอดและโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
-คาร์บอนมอนนอกไซด์ การสูบบุ หรีคือการสูดแก๊สคาร์บอนมอน
นอกไซด์เข้าไปในปอด เมือปอดดูดซึมเข้าไปทําให้เซลล์ใน
ร่างกายขาดออกซิเจน ส่งผลให้เลือดข้น ทําให้หัวใจทํางานหนัก
เ ป น ต้ น เ ห ตุ ห นึ ง ข อ ง ก า ร เ กิ ด โ ร ค หั ว ใ จ
- โ ค ร ไ ล โ น ไ ท ร ล์
-ไซยาไนด์ / ไฮโดรเจนไซยาไนด์ ทําให้เกิดโรคถุงลมโปงพอง
- ไ น โ ต ร เ จ น ไ ด อ อ ก ไ ซ ด์
- ฟ อ ร์ ม า ล ดี ไ ฮ ด์
-ตะกัว เปนสารก่อมะเร็งในมนุษย์ ทําให้สมรรถภาพทางเพศ
-เมทิล เอทิล คีโทน
-ปรอท มีผลต่อสมองทําให้ความจาํ เสือมและเปนสาเหตุโรคไต
-พอโลเนียม ทําให้เกิดโรคมะเร็งปอด และเปนพาหะทีทําให้ผู้คน
รอบข้างทีไม่สูบบุ หรีได้รับสารพิษ
-ทาร์ หรือนาํ มันดิน ประกอบด้วยสารเคมีนับร้อยชนิดและบาง
ชนิดจะตกค้างในร่างกาย และก่อให้เกิดมะเร็งทีปอด กล่อง
เสียง หลอดอาหาร หลอดลม ไต กระเพาะปสสาวะ และอวัยวะ
อื นๆ

ช นิ ด บุ ห รี

ซิ ก า ร์ ต่ า ง จ า ก บุ ห รี ต ร ง ที บุ ห รี นั น มี ไ ป ป กําเนิดมาจาก

ข น า ด เ ล็ ก ก ว่ า ใ บ ย า สู บ จ ะ มี ก า ร บ ด ทางยุโรป ไปปส่วนใหญ่ที
ห รื อ ซ อ ย ร ว ม ทั ง ก ร ะ ด า ษ ที ห่ อ จ ะ เราพบเห็นมักจะประดิษฐ์
ต่ า ง อ อ ก ไ ป ส่ ว น ซิ ก า ร์ นั น โ ด ย สร้างมาจากไม้ แต่ในยุ
ป ก ติ จ ะ ใ ช้ ใ บ ย า สู บ ทั ง ใ บ ซึ ง ซิ ก า ร์ คหลังๆ มานีมีการใช้
ช นิ ด ที มี ข น า ด เ ล็ ก พิ เ ศ ษ เ ท่ า บุ ห รี จ ะ วัสดุทีหลากหลายมากขึน
เ รี ย ก ว่ า ซิ ก า ร์ ริ ล โ ล ทังไปปทีสร้างจากโลหะ,

บุ ห รี ไ ฟ ฟ า เ ป น อุ ป ก ร ณ์ อิ เ ล็ ก อะคริลิก, อําพัน หรือ
จากงาช้าง
ท ร อ นิ ก ส์ช นิ ด ห นึ ง ซึง ใ ช้แ บ ต เ ต อ รี
ใ น ก า ร ทํา ง า น เ พื อ ส ร้า ง ค ว า ม ร้อ น แ ล ะ ไ อ นาํ ที ป ร ะ ก อ บ ไ ป
ด้ ว ย ส า ร ต่ า ง ๆ เ ช่น นิ โ ค ติ น , โ พ ร ไ พ ลี น ไ ก ล ค อ ล , ก ลี
เ ซ อ รีน , ส า ร แ ต่ ง ก ลิ น แ ล ะ ร ส แ ล ะ นาํ เ มือ เ ป ด เ ค รือ ง
จ ะ มี ไ ฟ สีแ ด ง ขึ น พ ร้อ ม กั บ ก า ร ทํา ง า น ข อ ง แ บ ต เ ต อ รี เ กิ ด
ค ว า ม ร้อ น ทํา ใ ห้ นาํ ย า ที บ ร ร จุ อ ยู่ ภ า ย ใ น ร ะ เ ห ย ขึ น ม า เ ป น
ค วัน เ มือ สู บ เ ข้ า ไ ป ใ น ป อ ด ร่า ง ก า ย จ ะ ไ ด้ รับ นิ โ ค ติ น ก่ อ น ที
จ ะ ถู ก พ่ น อ อ ก ม า ไ ม่ มี ค วัน จ า ก ก า ร เ ผ า ไ ห ม้ เ ห มือ น บุ ห รี
ป ก ติ ทั ว ไ ป บุ ห รีไ ฟ ฟ า จึ ง ไ ม่ มี ส่ว น ป ร ะ ก อ บ ข อ ง นาํ มั น ดิ น
ห รือ ท า ร์ แ ล ะ ค า ร์บ อ น ม อ น อ ก ไ ซ ด์

บุ ห รีที ม ว น เ อ ง
ทํา โ ด ย ใ ช้ใ บ ต อ ง แ ห้ ง ใ บ บั ว ห รือ ก ร ะ ด า ษ ที ใ ช้ม ว น ห่ อ ใ บ
ย า สู บ บุ ห รีช นิ ด นี จ ะ ดั บ ง่ า ย เ นื อ ง จ า ก ไ ม่ มี ก า ร ป รุ ง แ ต่ ง ส า ร
เ ค มี ที ช่ว ย ใ ห้ ไ ฟ ติ ด ท น
5

ช นิ ด บุ ห รี

บุ ห รี ที ผ ลิ ต โ ด ย เ ค รื อ ง จั ก ร

มี ๒ ช นิ ด คื อ บุ ห รีที ไ ม่ มี ก้ น ก ร อ ง ซึง ส่ว น ใ ห ญ่ เ ป น บุ ห รี
ร า ค า ถู ก แ ล ะ บุ ห รีที มี ก้ น ก ร อ ง น อ ก จ า ก นี บ ริษั ท บุ ห รียั ง
ผ ลิ ต บุ ห รี ช นิ ด ที เ รีย ก ว่า “ ไ ล ต์ ” แ ล ะ “ ไ ม ล ด์ ” โ ด ย ร ะ บุ ไ ว้
ว่า เ ป น บุ ห รีช นิ ด ร ส อ่ อ น ที มี อั น ต ร า ย ต่ อ สุ ข ภ า พ น้ อ ย ก ว่า
บุ ห รีธ ร ร ม ด า แ ต่ จ า ก ก า ร วิจั ย พ บ ว่า บุ ห รีทั ง ๒ ช นิ ด มิ ไ ด้ มี
อั น ต ร า ย น้ อ ย ก ว่า บุ ห รีธ ร ร ม ด า แ ต่ อ ย่ า ง ใ ด เ พี ย ง แ ต่ ต่ า ง กั น
ที ร ส ช า ติ เ ท่ า นั น แ ล ะ บุ ห รีช นิ ด ที มี ก้ น ก ร อ ง จ ะ ส า ม า ร ถ ก ร อ ง
ล ะ อ อ ง ส า ร ที มี ข น า ด ใ ห ญ่ ไ ด้ บ า ง ช นิ ด เ ท่ า นั น โ ด ย ส า ร ท า ร์
แ ล ะ นิ โ ค ติ น ซึง มี ข น า ด เ ล็ ก ยั ง ค ง ผ่ า น เ ข้ า ไ ป ไ ด้ ใ น ป ริม า ณ
เ ดี ย ว กั บ ก า ร สู บ บุ รี ที ไ ม่ มี ก้ น ก ร อ ง

6

ผลกระทบ ทีเกดิ บหุ รี
จาก

เกดิ โรค โรคปอดและระบบทางเดนิ หายใจ

ปอดเป็นอวัยวะหลกั ท่ไี ดร บั ผลกระ
ทบเม่ือสูบบหุ ร่ี ซ่งึ อาจทาํ ใหเ กดิ โรค
ถงุ ลมโปงพองและรายแรงท่ีสดุ คอื
การเป็นโรคมะเรง็ ปอด โดยผู
ปวย90%มกั จะเสยี ชีวิตใน1-2ปีหลัง
จากเกดิ โรค

โรคหัวใจและหลอดเลือด

สารนิโคตนิ มผี ลทาํ ใหหลอดเลือด
หดตวั ทําใหเ สน เลือดหวั ใจตบี และ
ไปเลยี้ งหัวใจไมเพียงพอจนอาจเกดิ
สภาวะหวั ใจวายเฉียบพลนั ได

หั ว ล้ า น
เหนือยตงทวั ่า้อมยงีกอลืดนิ เหเมล็นบ็ เหแลกอื ่เงรว็ 7

ผลกระทบ ทีเกิด บหุ รี
จาก

เพิมเตมิ
มีโอกาสตาบอดถาวร
สารพษิ จะเรงใหเ ลนสตาทอี่ ยขู า งในลูกตาขนุ มวั ข้ึนตาม
ระยะเวลาท่สี ูบ จนเกิดเป็นภาวะตอกระจก หากไมไดร บั การ
ผาตดั เปลีย่ นเลนสก จ็ ะตาบอด

หลอดเลือดสมองตบี -แตก-ตนั

มีสาเหตมุ าจากสารพษิ อันนากลัวนี้ ซ่ึงถา เกิดข้ึนกบั หลอด
เลอื ดสวนที่ไปเลีย้ งสมอง ก็จะทาํ ใหเป็นโรคสมองเส่ือมและ
อาจรา ยแรงถึงกับทาํ ใหเ ป็นโรคอมั พฤกษ อมั พาตได

โรคทางกระดูกและกล้ามเนือ

สารพิษจะเขา ไปลดการดูดแคลเซยี มในกระดูก ทําให
กระดูกเปราะ ขออกั เสบ เอน็ กลามเน้ือฉีกและแผลหายชา

โรคระบบทางเดนิ อาหาร

ผทู สี่ บู เป็นประจํามสี วนใหเ กิดแผลในกระเพาะอาหารและ
ยงั เป็นสาเหตขุ องโรคมะเร็งกลอ งเสียง มะเร็งชอ งปาก
และหลอดอาหาร

เสอื มสมรรถภาพทางเพศของเพศชาย

หญงิ ตังครรภ์เสียงแทง้ และเสยี งภาวะมีบุตรยาก 8

ข้อดีทจีเากกดิ การเลิกบหุ รี

ชว่ งเวลาต่างๆ ทรี า่ งกายของเราจะค่อยๆ ดีขนึ เมอื หยุดสูบบุหรี

- 20 นาท:ี ความดนั โลหติ และชพี จรคณุ จะเรมิ กลับเขา้ สู่ภาวะ

ปกติ

- 8 ชัวโมง: ระดับออกซิเจนในเลอื ดกลบั สู่ปกติ นโิ คตินและ

คารบ์ อนมอนอกไซด์จะลดระดับลงมากกว่าครึง

- 24 ชวั โมง: คาร์บอนมอนอกไซดถ์ ูกกาํ จดั ออกจากรา่ งกาย

ปอดจะเริมกําจัดเสมหะและคราบสิงสกปรกจากบหุ รี

- 48 ชัวโมง: ร่างกายจะไมม่ ีนโิ คตินหลงเหลอื อยู่ ความ

สามารถในการรับรสและกลินจะดขี นึ มาก

- 72 ชัวโมง: หายใจคลอ่ งขนึ หลอดลมเรมิ ผอ่ นคลาย และมี

กาํ ลังเพิมขนึ

- 2–12 สัปดาห:์ การไหลเวียนโลหติ ดีขึนทวั ทงั รา่ งกาย ทําให้

เดินและวงิ ไดด้ ขี ึนมาก

- 3–9 เดือน: อาการไอและปญหาในระบบทางเดนิ หายใจลด

ลง การทํางานของปอดก็ดีขนึ ถึง 10%

- 1-5 ป: ลดความเสียงในการเกดิ ภาวะหวั ใจลม้ เหลวลงครึง

หนึง

- 10 ป: ลดความเสียงในการเกดิ มะเร็งปอดลงไปครงึ หนงึ

และลดความเสียงในการเกดิ ภาวะหัวใจล้มเหลวลงเหลอื เท่ากับ

คนทัวไปทีไม่เคยสูบบหุ รี 9

วิธกี าร

ห ลี ก เ ลี ย ง สิ ง ยั ว ยุ ห รื อ กิ จ ก ร ร ม ที อ า จ ทาํ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม อ ย า ก
สู บ บุ ห รี เ ช่ น ไ ม่ พ ก บุ ห รี ติ ด ตั ว , ทิ ง อุ ป ก ร ณ์ สู บ บุ ห รี ทั ง ห ม ด
ห รื อ ถ้ า ต้ อ ง สู บ บุ ห รี ห ลั ง อ า ห า ร ก็ ใ ห้ ลุ ก ขึ น ห า อ ะ ไ ร ทํา ทั น ที ที
รั บ ป ร ะ ท า น อ า ห า ร อิ ม

เ บี ย ง เ บ น ค ว า ม ส น ใ จ เ มื อ เ กิ ด ค ว า ม อ ย า ก สู บ บุ ห รี ขึ น ม า

เสริมสร้างกาํ ลังใจในการเลกิ สูบบหุ รี เช่น คิดทบทวนผลเสียของการสูบ
บหุ รแี ละผลดีของการหยดุ สูบบุหร,ี ใหร้ างวัลตัวเองถ้าเลิกสูบบหุ รีได้ ฯลฯ

หาวิธีอนื ๆ ในการจดั การกับความเครยี ดเมอื ไม่ได้สูบบุหรี

กําหนดวนั ทีจะหยุดสูบอย่างเด็ดขาด

10

คาํ เตือน

หากคุณคิดว่า
ไม่สามารถเลิกสูบบุหรได้
ใหค้ ณุ นกึ ถงึ โทษของบุหรทีมี
ทังตอ่ ตวั คุณเองและคนรอบ
ข้างกันก่อน เพราะโทษเหลา่ นี
อาจกระตนุ้ ให้คณุ อยากสูบเลกิ
บุหรไดส้ าํ เร็จมากขึนก็เปนได้

11

หน่วยงานให้คําปรกษา
ด้านการเลิกบุหร

ศูนยบ์ ริการเลกิ บหุ รีทางโทรศัพท์แห่งชาต(ิ ศบช.)
THAILAND NATIONAL QUITLINE (TNQ)

12

บรรณานกุ รม

โรงพยาบาลวภิ าวดี (Vibhavadi Hospital PCL.). (2563).
บหุ รกี บั สุขภาพ. สบื คน้ เมอื 15 ตลุ าคม 2563,
จาก https://vibhavadi.com/health156

โรงพยาบาลเซนตห์ ลยุ ส์ (Saint Louis Hospital). (2560). การ
สบู บหุ รี 1 มวน จะทาํ ใหอ้ ายสุ นั ลง 7 นาท.ี สบื คน้ เมอื 15 ตลุ าคม
2563, จาก https://www.saintlouis.or.th/article/show/17_22-
4-2017-8:21

piyawan-on. (2560). 1600 ศูนยบ์ รกิ ารเลกิ บุหรที าง
โทรศัพทแ์ ห่งชาต.ิ สืบค้นเมอื 15 ตุลาคม 2563,
จาก https://www.thaihealth.or.th

Thitima. (2557). เลิกบุหรวี ันนมี ขี ้อดเี พียบ. สืบค้นเมอื
15 ตุลาคม 2563, จาก
https://www.hsri.or.th/people/media/care/detail/5312

เวบ็ ไซตไ์ มป่ รากฏชอื . (2563). ชนิดของบหุ ร.ี สืบคน้ เมือ 15
ตลุ าคม 2563, จาก
https://sites.google.com/site/thoskhxngbuhri08500/c
hnid-khxng-buhri

13