จับใจความ

การอา่ นจับใจความ

การอ่านจับใจความสาคัญ

การอา่ นจบั ใจความสาคญั คือ การอ่านเพอ่ื จบั ใจความ หรอื ขอ้ คดิ
ความคดิ สาคญั หลกั ของขอ้ ความ หรอื เรอ่ื งทอี่ า่ น เปน็ ขอ้ ความที่คลมุ
ขอ้ ความอื่น ๆ ในยอ่ หน้าหน่ึง ๆ ไวท้ งั้ หมด

ใจความสาคญั

หมายถงึ ใจความที่สาคัญ และเด่นทสี่ ุดในย่อหนา้ เปน็ แก่นของย่อหนา้
ทสี่ ามารถครอบคลุมเนอื้ ความในประโยคอ่ืน ๆ ในย่อหนา้ นั้นหรือประโยค
ทสี่ ามารถเป็นหัวเร่ืองของยอ่ หน้านั้นได้ ถ้าตัดเน้ือความของประโยคอ่ืน
ออกหมด หรือสามารถเปน็ ใจความหรือประโยคเดี่ยว ๆ ได้ โดยไม่ต้องมี
ประโยคอ่ืนประกอบ ซ่ึงในแต่ละย่อหน้าจะมีประโยคในความสาคัญเพียง
ประโยคเดียว หรืออย่างมากไม่เกิน 2 ประโยค

ใจความรอง

หมายถึง ใจความ หรอื ประโยคที่ขยายความ ประโยคใจความสาคัญ
เป็นใจความสนับสนุนใจความสาคัญให้ชัดเจนขึ้น อาจเป็นการอธิบาย
ให้รายละเอียด ให้คาจากัดความ ยกตวั อย่าง เปรียบเทียบ หรือแสดงเหตุผล
อย่างถี่ถ้วน เพื่อสนบั สนนุ ความคิด

ส่วนทไี่ ม่ใช่ใจความสาคัญ และไม่ใช่ใจความรอง แต่ช่วยขยายความ
ให้มากข้ึน นนั่ คอื รายละเอียด

๑. ตัง้ จุดมุ่งหมายในการอ่านให้ชัดเจน หลกั การจบั ใจความ

สาคัญ๒. อ่านเรื่องราวอย่างคร่าวๆ พอเขา้ ใจ และเกบ็ ใจความสาคญั ของแต่ละย่อหน้า

๓. เม่ืออ่านจบให้ตั้งคาถามตนเองวา่ เรื่องท่อี า่ น มีใคร ทาอะไร ท่ไี หน เม่ือไหร่ อย่างไร

๔. นาสิ่งทสี่ รปุ ได้มาเรียบเรียงใจความสาคัญใหม่ด้วยสานวนของตนเอง

วธิ ีจบั ใจความสาคญั
สาคัญวิธีการจบั ใจความมีหลายอยา่ ง ขน้ึ อย่กู ับความชอบว่าอย่างไร เช่น การขีดเส้นใต้

การใช้สีต่าง ๆ กัน แสดงความสาคญั มากนอ้ ยของข้อความ
การบันทึกย่อเปน็ ส่วนหนง่ึ ของการอ่านจับใจความสาคัญที่ดี ควรย่อด้วยสานวน

ภาษาและสานวนของตนเองไม่ควรย่อด้วยการตัดเอาข้อความสาคญั มาเรียงต่อกัน
เพราะ อาจทาให้ผอู้ ่านพลาดสาระสาคญั บางตอนไปอันเป็นเหตุให้การตีความผดิ พลาดได้

วธิ ีจบั ใจความสาคัญมีหลกั ดังนี้
สาคัญ๑. พจิ ารณาทีละย่อหนา้ หาประโยคใจความสาคญั ของแต่ละย่อหนา้

๒. ตัดส่วนท่ีเป็นรายละเอียดออกได้ เช่น ตัวอย่าง สานวนโวหาร อปุ มาอุปไมย
ตัวเลข สถติ ิ ตลอดจนคาถามหรือคาพูดของผู้เขียนซึ่งเป็นสว่ นขยายใจความสาคัญ

๓. สรุปใจความสาคญั ด้วยสานวนภาษาของตนเอง

การพจิ ารณาตาแหน่งใจความสาคัญ
ใจความสาคัญอยตู่ อนตน้ ของยอ่ หสนา้าคัญ

ความสมบรู ณข์ องชวี ติ มาจากความเขา้ ใจชวี ติ เปน็ พนื้ ฐาน คือ เข้าใจธรรมชาติ
เข้าใจความเปน็ มนษุ ย์ และความสมั พันธท์ เ่ี กือ้ กูลกันระหว่างมนษุ ยก์ บั มนุษย์ และ
มนุษยก์ ับธรรมชาติ มีความรัก ความเมตตาตอ่ เพอ่ื นมนษุ ย์และธรรมชาติอย่างจรงิ ใจ

ใจความสาคัญอยตู่ อนกลางของยอ่ หน้า

โดยทั่วไปผักท่ขี ายตามทอ้ งตลาดสว่ นใหญ่เกษตรกรมักใช้สารกาจัดศัตรูพืช
หากไม่มคี วามรอบคอบในการใช้ จะทาใหเ้ กดิ สารตกค้าง ทาใหม้ ีปญั หาต่อสขุ ภาพ
ฉะนนั้ เมอ่ื ซอ้ื ผกั ไปรบั ประทานจงึ ควรลา้ งผกั ดว้ ยนา้ หลาย ๆ ครงั้ เพราะจะชว่ ย
กาจัดสารตกค้างไปได้บ้าง บางคนอาจแชผ่ ักโดยใช้นา้ ผสมโซเดียมไบคาร์บอเนตก็ได้
แต่อาจทาใหว้ ติ ามินลดลง

การพจิ ารณาตาแหน่งใจความสาคัญ
สาคัญ

ใจความสาคัญอยตู่ อนท้ายของยอ่ หน้า

ความเครยี ดทาให้เพม่ิ ฮอร์โมนอะดรีนาลีนในเลือด ทาให้หัวใจเต้นเรว็
เสน้ เลอื ดบีบตัว กล้ามเนือ้ เขมง็ ตงึ ระบบย่อยอาหารผิดปกติเกดิ อาการ
ปวดหวั ปวดท้อง ใจสั่น แข้งขาออ่ นแรง ความเครยี ดจงึ เปน็ ตวั การใหแ้ กเ่ รว็

ใจความสาคัญอยตู่ อนตน้ และตอนท้ายของยอ่ หน้า

การรกั ษาศลี เพอื่ บงั คบั ตนเองใหม้ ีระเบยี บวนิ ยั ในการกระทาทกุ สิ่งทุกอยา่ ง
เช่น เรามาอยวู่ ัด มานุ่งขาวห่มขาว ไม่ใชถ่ อื แต่ศีลแปดข้อเท่านั้น แต่เราต้องนกึ วา่ ศีลนัน้
คอื ความมีระเบียบ มวี ินัย เราเดนิ อย่างมรี ะเบียบมีวนิ ัย นั่งอยา่ งมีระเบียบ กนิ อย่าง
มีระเบียบ ทาอะไรก็ทาอย่างมีระเบียบนนั่ เปน็ คนที่มีศีล ถา้ เราไมม่ ีระเบยี บกไ็ มม่ ศี ลี

ผอู้ ่านสรปุ ขน้ึ เอง จากการอ่านทงั้ ยอ่ หน้า

การเดนิ การว่ายน้า การฝึกโยคะ การออกกาลังกายด้วยอุปกรณต์ ่าง ๆ
ตลอดจนการหายใจลกึ ๆ ล้วนมสี ่วนทาให้สขุ ภาพแข็งแรง

ใจความสาคญั คอื การทาให้สขุ ภาพแขง็ แรงทาไดห้ ลายวธิ ี

ตวั อยา่ ง การอ่านจับใจความ

เตารีดไหม้เป็นปัญหาที่พบบอ่ ย ๆ ซึ่งเม่ือนามารดี ผ้าจะทาใหฝ้ ดื รดี ไม่คล่อง
และท่พี ื้นเตารีดกจ็ ะมรี อยไหม้ดาตดิ อยู่ วิธกี ารแก้ไขกค็ อื การใชย้ าสีฟันป้ายที่
รอยไหม้ของเตารดี แล้วใช้เศษผ้าถูแรง ๆ ให้ทั่ว รอยไหม้กจ็ ะหายไปและนาผ้า
ชบุ นา้ ทาความสะอาดอีกคร้งั เตารีดก็จะใชไ้ ด้ดีตามปกตปิ ราศจากคราบไคล
เป็นเงาแวววาวเหมอื นของใหม่

ใคร เตารีดไหม้

ทาอะไร รดี ผ้า

เมอ่ื ไร ฝดื รดี ไม่คลอ่ งและที่พื้นมีรอยไหม้ติด

อยา่ งไร ใช้ยาสีฟนั ปา้ ยที่รอยไหม้ แล้วใชผ้ ้าถูแรง ๆ รอยไหม้ก็จะหายไป

และนาผ้าชบุ น้าทาความสะอาดอีกคร้งั

ผลเปน็ อยา่ งไร เตารีดกจ็ ะใช้ได้ดตี ามปกติ

สรปุ ความไดด้ งั นี้

เตารีดไหม้ เมื่อนามารดี ทาให้ฝืดและทพ่ี ืน้ จะมรี อยไหม้ดาตดิ

แก้ไขโดยใชย้ าสีฟันปา้ ยที่รอยไหม้ ถูแรง ๆ แล้วนาผ้าชบุ นา้ ทาความสะอาดอีกครั้ง

เตารีดกจ็ ะใช้ได้ดตี ามปกติ

การจบั ใจความพระบรมราโชวาท
สาคัญ

พระบรมราโชวาท

 จดุ มุ่งหมายของพระบรมราโชวาท
พระบรมราโชวาทมีจดุ มุ่งหมายเหมือนโอวาททวั่ ไป คือ เพ่ือสั่งสอน ตักเตอื น

หรือ ให้คาแนะนา
 บคุ คลผใู้ หพ้ ระบรมราโชวาท

ผู้พระราชทานพระบรมราโชวาท คือ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เท่านัน้
 ลักษณะของพระบรมราโชวาท

พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ทรงใช้สานวนภาษาเชิงโวหารเปรียบเทียบ
เสมอ เมื่อพระราชทานพระบรมราโชวาทแกพ่ สกนิกรของพระองค์
 เนอ้ื หาสาระของพระบรมราโชวาท

มุ่งพระราชทานแนวทางการบริหารประเทศแกร่ ัฐบาล และแนวทางในการ
ทามาหากินแกพ่ สกนิกร
 โอกาสใหพ้ ระบรมราโชวาท

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานพระบรมราโชวาทในวโรกาส
ต่าง ๆ เช่น พธิ ีพระราชทานปริญญาบัตร พธิ ีเปดิ งานชุมนุมลูกเสอื แห่งชาติ
พิธีบวงสรวงสมเด็จพระบูรพมหากษัตริย์ยาธริ าชเจ้า เป็นต้น

ตวั อยา่ ง พระบรมราโชวาท

การสรา้ งสรรคต์ นเอง การสรา้ งบ้านเมืองกต็ าม มใิ ชว่ ่าสร้างในวันเดียว
ต้องใช้เวลา ต้องใชค้ วามเพยี ร ตอ้ งใช้ความอดทน เสียสละ แตส่ าคัญท่สี ดุ คือ
ความอดทนคอื ไม่ยอ่ ท้อ ไม่ยอ่ ท้อในส่ิงที่ดงี าม ส่ิงที่ดงี ามนั้นทามันน่าเบ่ือ
บางทีเหมอื นว่าไม่ไดผ้ ล ไม่ดัง คอื ดูมันควรทาดีน่ี แต่ขอรับรองว่าการทาใหด้ ี
ควรตอ้ งมคี วามอดทน เวลาข้างหนา้ จะเห็นผลแน่นอนในความอดทนของตนเอง

จากพระบรมราโชวาท พระราชทานแกน่ ักเรียน นักศกึ ษา ครู และอาจารย์ในโอกาสเขา้ เฝ้าฯ
วันที่ ๒๗ ตลุ าคม ๒๕๑๖

แปลความ
การจะทาอะไรออกมาสักอย่างให้ประสบความสาเรจ็ มักจะต้องใช้เวลา

บางอย่างที่เรายังมองไม่เห็นปลายทางทางของความสาเร็จก็อย่าเพ่ิงยอ่ ท้อ
ให้อดทน พยายาม และตั้งใจทาให้สดุ ความสามารถ เช่ือว่าเม่ือผลงานทเี่ ราตั้งใจ
ทาจนเสรจ็ จะต้องออกมาดี และจะมีผลดีตอ่ เน่ืองตวั เราไปตลอด

เด็ก ๆ ทาอะไรต้องหดั ให้รู้ตัว การรู้ตวั อยเู่ สมอจะทาให้เป็นคนมีระเบียบ
และคนท่มี รี ะเบียบดีแลว้ จะสามารถเลา่ เรยี นและทาการงานต่าง ๆ ได้โดยถูกต้อง
รวดเรว็ จะเปน็ คนที่จะสร้างความสาเรจ็ และความเจริญ ให้แกต่ นเองและส่วนรวม
ในอนาคตได้อย่างแนน่ อน

จากพระบรมราโชวาท พระราชทานลงพิมพ์ในหนังสอื วันเดก็ ประจาปี ๒๕๒๑

แปลความ
นึกจะทาสง่ิ ใดต้องมีสติ รตู้ วั และคดิ ให้รอบคอบกอ่ นการตัดสินใจ

นั่นเองจะเป็นตัวบ่งชวี้ ่าส่ิงที่ทาจะเกิดความสาเรจ็ มากน้อยเพียงใด หากเปน็ คน
ที่ใช้สตพิ จิ ารณารอบคอบก่อนการตดั สินใจย่ิงจะช่วยเสริมให้ตวั เองคิดอย่างเป็น
ระบบ ทาอย่างเป็นระเบียบ ไม่ว่าจะเล่าเรียน หรือทาการงานสงิ่ ใดกจ็ ะสาเร็จลุล่วง

ตวั อยา่ ง พระบรมราโชวาท

คนเราจะเอาแต่ได้ไม่ได้ คนเราจะต้องรับและจะต้องให้ หมายความวา่
ต่อไป และเดยี๋ วนีด้ ว้ ยเม่ือรับส่ิงของใดมา ก็จะต้องพยายามให้ ในการให้นั้นให้ได้
โดยพยายามที่จะสร้างความสามคั คีให้หม่คู ณะและในชาติ ทาใหห้ มคู่ ณะและชาติ
ประชาชนทัง้ หลายมีความไว้ใจซึ่งกนั และกันได้ ชว่ ยที่ไหนได้กช็ ่วย ด้วยจิตใจที่
เผ่ือแผ่โดยแท้

จากพระบรมราโชวาท พระราชทานแกน่ ักศกึ ษามหาวทิ ยาลัยขอนแก่น
วันที่ ๒๐ เมษายน ๒๕๒๑

แปลความ
มนุษยท์ กุ คนเกิดมาบนโลกนีอ้ ย่าพยายามเห็นแก่ตัวเอง โลกของเรายังมี

เพ่ือนร่วมโลกอยอู่ ีกมาก อย่าเปน็ ผู้รบั เพียงอย่างเดียว แต่จงร้จู กั ใหเ้ พ่ือให้การ
รบั นัน้ สัมฤทธผิ์ ลมากยิ่งขึน้ การกระทาสิ่งใดสิ่งหน่ึงทีม่ ีสิ่งตอบแทนเปน็ ของรางวัล
จงึ จะทาให้ผู้ทกี่ ระทา หรือผู้ใหน้ ัน้ เกิดกาลังใจ แต่จงเลอื กการให้ทเี่ ป็นประโยชน์
สูงสุด จงึ จะเป็นวิธีสร้างความสามัคคีที่ดใี นหมคู่ ณะอีกวิธีหน่ึง

ความซอ่ื สตั ยส์ ุจริตเปน็ พนื้ ฐานของความดที กุ อย่าง เด็ก ๆ จึงตอ้ งฝกึ ฝน
อบรมใหเ้ กิดมีขนึ้ ในตนเอง เพื่อจักได้เติบโตข้ึนเปน็ คนดีมปี ระโยชน์ และมีชวี ติ
ที่สะอาด ที่เจริญมนั่ คง

จากพระบรมราโชวาท พระราชทานเพื่อเชิญลงพิมพใ์ นหนังสอื วันเด็ก ปี พทุ ธศักราช ๒๕๓๑

แปลความ
ความซื่อสตั ยส์ ุจรติ เปน็ การกระทาท่เี ราไม่ต้องพยายามใหต้ วั เองเปน็ ไป

ในสิ่งนั้น เพราะทุกสิ่งทุกอย่างเกิดข้ึนตรงหน้า เรารับร้ไู ด้ด้วยตาเห็น ณ ขณะนัน้
ทันที ฉะน้นั แล้วเราควรฝกึ ให้ลูกของเรามีอุปนิสัยซื่อสตั ยส์ จุ ริตกนั ตัง้ แต่เลก็ ๆ
เพ่ือให้เขามีความน่ารกั เป็นทรี่ กั จึงจะนามาซ่ึงความเจรญิ ทกุ อยา่ งในชีวติ

ตวั อยา่ ง พระบรมราโชวาท

ในบ้านเมืองนัน้ มีท้งั คนดี และคนไม่ดี
ไม่มีใครท่จี ะให้ทกุ คนเป็นคนดีไดท้ ั้งหมด
การทาให้บา้ นเมอื งมคี วามปกตสิ ขุ เรียบร้อย

จงึ มใิ ช่การทาให้ทุกคนเปน็ คนดี
หากแต่อยู่ท่กี ารสง่ เสริมคนดี ให้คนดีปกครองบ้านเมอื ง
และควบคมุ คนไม่ดี ไม่ใหม้ ีอานาจไม่ให้ก่อความเดอื ดร้อนวุ่นวายได้

พระบรมราโชวาท ในพธิ ีเปดิ งานชมุ นมุ ลูกเสือแห่งชาติ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ จังหวดั ชลบุรี
๑๑ ธันวาคม ๒๕๑๒

ข้อเทจ็ จรงิ / ขอ้ คดิ เหน็
ในบ้านเมอื งนัน้ ประกอบไปด้วย

ทั้งคนดีและคนไม่ดี

ความรู้ การอา่ น ใจความสาคญั
คนดีมักจะอยู่อย่างสงบสขุ พระบรมราโชวาท ทาใหค้ นดีปกครองบ้านเมือง

เร่ือง คนดี ควบคมุ คนไม่ดี
อย่าให้มีอานาจ

ความสมั พนั ธเ์ ชงิ เหตผุ ล จดุ มงุ่ หมาย
บ้านเมอื งสงบสขุ ส่งเสรมิ คนดีควบคมุ คนไม่ดี
เพราะคนดีปกครอง