เรื่อง จูฬเสฏฐิชาดก ในเมืองพาราณสี มีเศรษฐีท่านหนึ่ง มีนามว่าจุลลกเศรษฐี เป็นผู้ฉลาด เฉียบแหลม เป็นบัณฑิตที่รู้จักปรากฏการณ์รู้นิมิตต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี วันหนึ่งเศรษฐีไปเข้าเฝ้าพระราชา ในระหว่างทางเห็นหนูตาย เศรษฐีมองดู ท้องฟ้า แล้วกล่าวขึ้นว่า "กุลบุตรผู้มีดวงตา คือปัญญา อาจเอาหนูตัวนี้ ไปกระทำการเลี้ยงดูภรรยาและประกอบการงานได้" ขณะนั้นชายผู้ยากไร้คนหนึ่ง ชื่อจูฬันเตวาสิก ได้ยินท่านเศรษฐีกล่าวเช่นนั้น ก็คิดว่าท่านเศรษฐีไม่รู้จริง คงไม่พูด จึงเอาซากหนูตายไปขายคนเลี้ยงแมว ได้ทรัพย์มากากณึกหนึ่ง (กากณึก [กา-กะ-หฺนึก] เป็นมาตราเงินอินเดีย ในสมัยนั้น ที่มีค่าน้อยที่สุด เทียบมาตราเงินไทย 1 สตางค์) เขาก็นำเงินไปซื้องบน้ำอ้อย (น้ำอ้อยที่เคี่ยวแล้วทำเป็นแผ่นเล็ก ๆ) แล้วนำหม้อใบหนึ่งตักน้ำ ไปยืนคอยพวกช่างดอกไม้ที่เดินทางกลับจากป่า ให้ชิ้นน้ำอ้อยชิ้นเล็ก ๆ กับช่างดอกไม้เหล่านั้น และให้ดื่มน้ำคนละกระบวย พวกช่างดอกไม้เดินทางมาเหนื่อยได้งบน้ำอ้อย กับน้ำดื่มก็มีความพอใจ จึงต่าง มอบดอกไม้คนละกำมือแก่เขาเป็นเครื่องตอบแทน จูฬันเตวาสิกเอาดอกไม้นั้น ไปขายได้เงินกลับมามากขึ้น ก็นำเงินนั้นไปซื้องบน้ำอ้อย แล้วไปยืนคอย พวกช่างดอกไม้เช่นเดิม เขาทำเช่นนี้อยู่เป็นประจำจนเขามีเงินถึง 8 กหาปณะ (4 บาทเท่ากับ 1 กหาปณะ) วันหนึ่งฝนตกหนัก กิ่งไม้พระราชอุทยานถูกพายุพัดหักลงมาเป็นอันมาก คนดูแลไม่ทราบว่าจะนำไปไว้ที่ใด จูฬันเตวาสิกทราบข่าวจึงรีบอาสา จะขนออกไปให้ เขากลับไปที่สนามเด็กเล่น นำน้ำอ้อยเลี้ยงแก่เด็ก ๆ และขอแรง เด็กให้ช่วยกันขนกิ่งไม้ออกมา พอดีกับช่างหม้อหลวงที่มาเที่ยวหาฟืน เพื่อนำไป
เผาภาชนะดิน ของหลวงพบเข้า จึงขอซื้อกิ่งไม้เหล่านั้น จูฬันเตวาสิกจึงมีทรัพย์ เพิ่มขึ้นเป็น 16 กหาปณะ เมื่อมีทรัพย์มากขึ้น เขาจึงจะขยายกิจการออกไปโดยการตั้งตุ่มน้ำไว้ ไม่ไกลจากประตูเมือง เพื่อคอยให้บริการ แก่คนหาบหญ้า 500 คน คนหาบหญ้า ซึ้งใจในความมีน้ำใจของเขาจึงเต็มใจที่จะให้ความช่วยเหลือแก่จูฬันเตวาสิก เขาได้ผูกมิตรกับคนทั่วไปทำให้เขาเป็นที่รู้จัก และมีเพื่อนฝูงมากมาย วันหนึ่งเพื่อนบอกว่าพรุ่งนี้จะมีพ่อค้าม้านำม้า 500 ตัวมายังนครแห่งนี้ เขาจึงไป ขอซื้อหญ้าจากคนหาบหญ้าทั้งหมดมาเตรียมเอาไว้ เมื่อพ่อค้าม้ามาถึงมีเพียง จูฬันเตวาสิกเท่านั้นที่มีหญ้าขาย เขาได้กำไรจากการขายหญ้าในครั้งนี้ ถึง 1,000 กหาปณะ ต่อมาเพื่อนแจ้งข่าวว่าจะมีพ่อค้านำเรือสำเภาขนาดใหญ่มาจอด เทียบท่าเขาก็ขอเหมาสินค้าทั้งลำเรือเอาไว้ เมื่อพ่อค้ารายอื่นม าถึง หาสินค้าไม่ได้ จึงต้องมาขอซื้อสินค้าจากเขา สุดท้ายเขาได้ทรัพย์มาเป็นจำนวน ถึง 200,00 กหาปณะ เมื่อได้ทรัพย์เป็นจำนวนมากเช่นนี้ จูฬันเตวาสิกก็เกิดความคิดจะกลับไป ตอบแทนคุณจุลลกเศรษฐี จึงนำทรัพย์ 100,000 กหาปณะไปมอบให้เศรษฐี ท่านเศรษฐีทราบเรื่องทั้งหมดเห็นสติปัญญา และความเฉลียวฉลาด จึงยกลูกสาว ให้แต่งงานด้วย เมื่อท่านจุลลกเศรษฐีล่วงลับไปแล้ว จูฬันเตวาสิกก็ได้เป็นเศรษฐี แห่งเมืองนั้นสืบต่อมา นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ผู้มีปัญญาฉลาดสามารถสร้างฐานะ หาทรัพย์ได้ ด้วยเงินเพียงน้อยนิด