การใช้งานโปรแกรม AutoCAD

48

ผใู ชสามารถปรับตงั้ สที ่ตี องการใช โดยเลอื กที่ชองทีแ่ สดงสี และเลอื กสีท่ตี อ งการ โดยทว่ั ไป
ผใู ชง านจะวางแผนในการใชส ตี างๆ เนอ่ื งจากสามารถกําหนดใหโปรแกรม plot งานโดยกําหนดความ
หนาของเสนตามสีทีต่ งั้ เชน กําหนดใหส ีเหลืองมีความหนาของเสน 0.2 มม. สีขาวแทนความหนาของเสน
0.7 มม. วัตถทุ ี่อยใู น Layer ทก่ี ําหนดดวยสีเหลือง จะมคี วามหนาของเสน 0.2 มม. และผูใชสามารถ
เปลี่ยนสเี ปนสอี ื่นไดหากตอ งการ เมื่อส่งั plot งานความหนาเสนก็จะเปลี่ยนไปตามคา ทต่ี ัง้ ไว ทาํ ใหง ายตอ
การกาํ หนดขนาดของเสน ในการ plot งาน เปน ตน

การใชง าน
คลกิ ที่ Toolbar layer… เลอื ก option ท่ีตอ งการใชงาน เชน ปด เปด ลอ็ ก เปนตน สว นทีใ่ ช

บอ ยๆ คอื ปด /เปด ซงึ่ จะเปนสญั ลักษณรปู หลอดไฟ ถาเปด Layer หลอดไฟจะเปน สีเหลอื ง หากปด
หลอดไฟจะเปล่ียนเปนสีเทา

ตัวอยางการใชงาน เชน ตองการซอ นหรอื ปด งานที่อยูใ น layer footing ใหเลือก layer
footing แลวคลิกหลอดไฟ สญั ลักษณรูปหลอดไฟ ของ layer footing จะเปล่ียนเปนสีเทา วัตถุทอี่ ยใู น
layer footing จะหายไปจากหนา จอ ในทางกลบั กนั หากตอ งการใหแ สดงก็ทําการคลิกซาํ้ กจ็ ะ
แสดงผลออกมาได เปน ตน

49

การบอกขนาด Dimensioning
การบอกขนาด มคี วามสําคญั อยางยงิ่ ในการเขยี นแบบ เนอ่ื งจากเปน ขอ มลู ทตี่ อ งนําไปใชในการ
ทาํ งานจรงิ ไมวาจะเปนงานกอสรางอาคาร งานผลติ ชิ้นสวนตา งๆของเคร่ืองจักร ผทู เ่ี ขยี นแบบโดยท่ัวไป
จะมคี วามรเู ก่ยี ววิธกี ารบอกขนาดตามหลกั การของการเขยี นแบบ เปนอยางดี ซึ่งจะทําใหทราบวา มี
เงอื่ นไข หรอื รปู แบบของการบอกขนาดมากมาย ทจ่ี ะตอ งปฏบิ ตั ติ าม แตโ ดยรวมแลวจะมจี ุดมุงหมาย
เพอื่ ใหก ารบอกขนาดตา งๆในแบบ มีความชดั เจน สามารถส่อื สารระหวางผทู ี่ออกแบบกบั ผูที่ตองนําไป
ปฏบิ ตั ิไดอยา งถูกตอง ในโปรแกรม AutoCAD มีเครื่องมือที่ชวยในการบอกขนาดหลายคาํ สงั่ ในเอกสาร
ชดุ น้ีจะกลา วถงึ เฉพาะคําส่ังที่จําเปนตองใช เทาน้ัน

พ้ืนฐานของการบอกขนาด

วิธีการบอกขนาด
เลอื กคาํ สั่งจาก Menu bar หรอื เลอื กจาก Dimension Toolbar

รายละเอียดของคาํ สงั่ ดังแสดงในตาราง

50

การบอกขนาดแบบตางๆ
Linear เปน การบอกขนาดตามความยาวตาม
แนวแกน x หรอื y
Dimension จะวางตวั ขนานในแนวแกน x หรือ y
เทานน้ั

Aligned เปนการบอกขนาดความยาวจริงเชน ความ
ยาวของเสน เอียง โดย Dimension จะขนานกับเสนที่
บอกขนาด

Radius เปน การบอกขนาดรัศมีของสว นโคง พรอ ม
สญั ลักษณ

Diameter เปนการบอกขนาดความยาวของ
เสน ผา ศนู ยก ลาง พรอมสัญลักษณ

Angular เปนการบอกขนาดของมมุ

Baseline เปน การบอกขนาดแบบตอ เนื่องโดยจะ
อา งอิงกับเสน บอกขนาดเสนแรก

Continue เปน การบอกขนาดแบบตอ เนอ่ื งโดยเสน
บอกขนาดจะวางอยูใ นแนวเดยี วกันโดยอตั โนมัติ

Quick Leader ใชส าํ หรบั ช้ตี าํ แหนงและระบขุ อ ความ
ลงในแบบ

การต้งั คา ตา งๆของ dimension เบอ้ื งตน 51

1. เลือก Menu format

 Dimension Style…

หรือ

2. เลือกจาก Style หรือ Dimension Toolbar โดยดูจากสญั ลกั ษณ

Dimension Style Manager

New… เพ่อื สรา งรปู แบบของเสนบอกขนาด
Modify..หากตอ งการแกไ ขรูปแบบท่เี ลือก ในท่ีนแี้ นะนาํ ใหท ําการสรา งรปู แบบขนึ้ มาใหม โดยทาํ การแกไข

จากรปู แบบทโี่ ปรแกรมมีไห จากนนั้ ใหต ัง้ ช่อื รูปแบบใหม

52

Lines

- Color  เปลีย่ นสีเสน Dimension line หรือ Extension Line
- Baseline spacing  ชองวางระหวาง Dimension line สําหรับการบอกขนาดแบบ

Baseline

- Extend beyond dim lines  ระยะทเี่ สน Extension ยาวเกนิ Dimension line
- Offset from origin  ระยะหางระหวาง Extension line กบั งาน

ในการปรับเปล่ียนสี โดยทว่ั ไปจะคาํ นงึ ถึงความจําเปน ท่ีจะปรับเนือ่ งจากโปรแกรมสามารถ plot
งานแบบ โดยทําการกาํ หนดความหนาของเสนที่ plot ดวยสีตา งๆ เชน กาํ หนดใหสเี ขียว plot ดว ย
ความหนาเสน 0.3 มม. งานที่ไดว ตั ถทุ ี่กําหนดดว ยสีเขยี วจะมีความหนาเสน 0.3 มม. เปน ตน

53

Symbols and Arrows

- Arrowheads  รปู แบบของหัวลูกศร
- Arrow size  ขนาดของหัวลกู ศร
 ขณะทําการแกไขคา ตางๆผูใชสามารถสังเกตการเปล่ยี นแปลงท่เี กิดข้นึ ไดจากรปู แบบซ่ึงโปรแกรมจะ
ทําการ preview ในหนาตางนั้นๆ

54

Text

- Text color  สีของตัวเลขบอกขนาด
- Text height  ความสูงของตวั เลขบอกขนาด
- Text placement  รูปแบบของการวาง ตัวเลขบอกขนาด
- Text alignment  แนวของการวาง ตัวเลขบอกขนาด

Fit

Scale for dimension feature  คา ของขนาด
ของ Dimension หากตอ งการใหใ หญเปน 2 เทา ให
เปลี่ยนคา เปน เลข 2

Primary Units 55

- Unit format  รปู แบบของการวดั

- Precision  จาํ นวนเลขทศนิยม

- Decimal separator  สญั ลกั ษณ
ของจุดทศนิยม

- Scale Factor  scale ของการวัด
หากเปลยี่ นเปน 2 คา ที่ dimension แสดง
จะมคี าเปน 2 เทาของขนาดจรงิ

- Zero Suppression  ตงั้ ใหแ สดงหรือไมแสดงเลข 0 นาํ หนา หรอื ทา ยสุดของเลขทศนยิ ม

 นอกจากการปรบั ตัง้ แบบนี้แลว ยังสามารถตั้งไดอิสระ ในแตล ะ dimension โดย double-click
ท่ี dimension นน้ั ๆ จะมี dialog box สําหรบั ทาํ การปรบั แตง คา ตา งๆได

56

การใชง านไฟลต นแบบ (Template)
การใชงาน template โดยท่ัวไปจะมีการสรา งสาํ หรับหนว ยงานหรือองคกรน้นั ๆเพอ่ื ความสะดวกใน
การทาํ งานเปนทมี โดยผูใ ชง านแตล ะคนไมตองปรบั แตง รูปแบบตา งๆทุกคร้ังในการสรางงานใหม รปู แบบ
ทม่ี กี ารปรับแตง เชน Text style , Dimension style, Unit และ Layer เปนตน ทําใหก ารทํางาน
ภายในองคกรมคี วามสะดวกมากย่ิงข้ึน เพราะผใู ชง านจะสามารถแกไข หรอื ปรบั แกงานไดงายขึน้

 การจดั การเก่ียวกบั Layer

 การจดั การเกี่ยวกับตวั อกั ษร

57

 การจัดการเก่ียวกบั การบอกขนาด

 การจัดการเก่ียวกับรปู แบบเสน

หลังจากปรบั แตงไฟลท ี่ตองการทําเปนตน แบบเรียบรอ ยแลว ใหทําการ save หรอื saveas เปน

Template (.dwt)

58

การเรียกใชง าน
ในการสรา งงานใหม ใหผูใชเ ลอื กจาก template ท่ที าํ การสรางเกบ็ ไว จากน้ันสามารถเรมิ่ ทํางานไดเ ลย
โดยไมต อ งทาํ การปรบั ตัง้ คา Layer, Text style และ Dimension style ทําใหก ารทํางานสะดวก
ยง่ิ ขน้ึ และยังสามารถคดั ลอกไฟลตน แบบไปใชกบั เครอ่ื งอ่นื ๆได ซึง่ จะทําใหงานแบบมรี ูปแบบมาตรฐาน
เดยี วกัน

 เพือ่ ความสะดวกในการคน หาหรอื เรียกใชง านควร save template ไวใน folder ทีส่ รา งไว
โดยปกติไฟล template จะถูกเกบ็ ไวใน folder template ตามรปู ประกอบ

59

หากตองการคัดลอกไฟล template เพือ่ นาํ ไปใชงานกับเครือ่ งคอมพวิ เตอรเครื่องอื่น หรือไมส ามารถหา
folder ดังกลาวพบ จะตอ ง set folder option ใน explore ของ windows ใหแสดง hidden
folder เสยี กอน จงึ จะสามารถแสดง folder ดงั ตัวอยางได เพราะ hidden files and folders คา
เรม่ิ ตนของ OS window จะต้ังไวท ี่ Do not show hidden files and folders จึงทําใหไม
สามารถคนหาแบบปกตไิ ด
วิธีการตัง้ คา

1. เลอื กท่ี Tools ใน เมนบู าร
2. เลอื ก Folder Options

3. เลือก Tab View
4. เลอื ก Show hidden files and folders

เรียบเรยี งโดย ประสทิ ธิชัย ดาํ เนินฐติ กิ ิจ 60

 Make Block

ใชส าํ หรับสรางวัตถุใหเปนบล็อก ซง่ึ ความหมายของ Block ในโปรแกรม AutoCAD คือการนาํ เอา
วตั ถหุ ลายช้นิ มารวมกัน แลว กําหนดใหโปรแกรมมองเหน็ เปนวัตถชุ ้นิ เดียว จะทาํ ใหง ายตอ การทํางาน ไม
วาจะเปนการแกไ ข หรือคัดลอก โดยปกตจิ ะนิยมใชใ นสรางช้ินงานทีม่ ีการใชงานบอยๆ หรอื จํานวนมากๆ
เชน บลอ็ กรปู เสา ฐานราก ประตู หนา ตา ง เคร่ืองสุขภณั ฑ ฯลฯ ซงึ่ ขึ้นอยูกบั ความตอ งการของผใู ช วาจะ
กาํ หนดส่ิงใดใหเปนบลอ็ ก

การใชงาน เม่อื เลือกคําสั่ง โปรแกรมจะแสดงหนา ตา ง Block Definition

วธิ ใี ชง าน (ไมจ ําเปน ตองเรียงตามลาํ ดบั )
1. ต้ังชื่อบลอ็ ก {ควรใชช่ือที่สือ่ ความหมายถึงบล็อกนัน้ ๆ เพ่อื ใหส ะดวกตอการเรียกใชงานใน
ภายหลัง}
2. กําหนดจุดอา งอิง {ขึน้ อยูก บั ตําแหนง การนาํ ไปวางของบลอ็ ก เชน ตอ งการวางโดยอา งองิ กับจดุ
กง่ึ กลางของรปู หรอื มมุ ของรูป เปน ตน }
3. เลือกวตั ถทุ ีต่ องการ

ในปจ จุบัน ตามเวปไซตข องเคร่ืองใชตางๆทเี่ กี่ยวกับงานเขยี นแบบ มักจะมไี ฟลแบบของงานนั้นๆ ใน
รูปของไฟล AutoCAD ใหส ามารถ download ไปใชใ นงานแบบไดเ ลย เชน สุขภณั ฑ “ อเมริกัน
สแตนดารด ” http://www.americanstandard.co.th/product.asp?ID=2&ProductID=1&lang=th

61

 Insert Block

ใชส ําหรับเรียก บลอ็ กทมี่ ีอยูม าใชงาน
การใชง าน เมื่อเลือกคําส่ัง โปรแกรมจะแสดงหนา ตา ง Insert

หากตอ งการเรียกบลอ็ กท่ีมีอยใู นไฟล ใหทําการเลอื กท่ชี องหมายเลข 1
หมายเลข 2 สาํ หรับนาํ ไฟลง านอื่นเขา มาใชงานรว มกับงานปจจบุ นั ซ่ึงสามารถนาํ ไฟลบลอ็ ก หรอื ไฟลแ บบ
กไ็ ด

62

การสรางบล็อกและการใชงาน Attribute
การกําหนด Attribute ใหก ับบล็อก คอื การนําขอ มูลตัวอกั ษรแบบปรบั เปลีย่ นไดเพิ่มเขาไปใน

บลอ็ ก ซ่ึงจะมขี อแตกตา งจากการเพิม่ ตวั อกั ษรปกตเิ ขา ไปในบล็อกเพราะเม่อื เรียกใชง านจะไมสามารถแกไ ข
ขอมูลแบบปกติไดตองทาํ การ explode กอน แตถาเปน บล็อกแบบกาํ หนด Attribute เม่ือทําการ
เรียกใชง าน โปรแกรมจะยอมใหผ ใู ชงานปรบั เปลยี่ นขอความดงั กลาวได ซ่ึงสามารถนาํ ไปประยกุ ตใชง านได
หลากหลาย เชน กําหนดใหก ับขอความของฐานราก ซึง่ ขนาดเทา กนั แตต ําแหนง ทีว่ างตา งกนั ก็สามารถ
แกไ ขขอ ความที่ระบุตําแหนง ดังกลาวได หรอื แปลนไฟฟาทใี่ ช circuit breaker หลายๆขนาดและ
จําเปน ตอ งเปลี่ยนขอความระบุขนาดของ circuit breaker ก็สามารถประยกุ ตใ ชไ ดเปน ตน
การใชงาน

1. สรางรปู ทตี่ องการทําเปน Block
โดยคํานึงถงึ Layer ทีจ่ ะใชเพ่อื ใหงายตอ การจดั การ เชน ถาตอ งการปด Layer ของแนวเสน

Guide line หรือ Layer ตัวอักษร Layer เหลา นน้ั ทอ่ี ยูในบลอ็ กก็ควรท่จี ะปดไปดวย เปน

ตน

2. เรียกคาํ ส่ัง Make block
ตั้งชือ่ ของบล็อก ควรตงั้ ช่อื ไหส ื่อถึงงานทีท่ ํา เชน CB ใชแทนชื่อบลอ็ กของ circuit breaker หรอื ใชช อ่ื
เต็ม เพื่อสะดวกตอการเรยี กใชง านในภายหลัง
 การกําหนดจุดอา งอิง โดยปกติจะข้ึนอยกู ับจุดทต่ี องการนําไปวาง เชน เสา โดยทัว่ ไปจะใชจดุ
กงึ่ กลางของเสาเปนจุดทน่ี ํา block ไปวาง เพราะหากมกี ารปรบั เปล่ียนขนาดเสาใหม ระยะหางระหวา ง
เสาจะไมมกี ารเปลย่ี นแปลง

63

เลือกวัตถทุ ีต่ อ งการสรา งเปน บล็อก
เรยี กคาํ สั่ง define Attributes เขยี นรายละเอยี ดของขอความเพื่อเปน แนวทางในการใชงาน

รายละเอียดของ Attribute
Tag คือ ช่อื ของขอ มูล
Prompt คอื ขอความท่ีแสดงที่ Command Prompt
Value คือ คาเรม่ิ ตนของขอมลู
หรือ กําหนด Attribute โดยใช Block editor

โดยเลือก  Open in block editor ขณะทําการสราง block โปรแกรมจะเขาสู Mode

Block Editor

เลอื ก Define Attribute
จะไดหนาตา ง Attribute Definition เหมอื นวิธีแรก

64

การนําไปใชง านและการแกไขขอมูล
1. เมื่อเลอื กคาํ ส่ัง Insert block และใชงานตามขน้ั ตอนปกติ โปรแกรมจะใหผูใชส ามารถท่ีจะแกไ ข
ขอความทอ่ี ยใู นบล็อกได โดยเปลี่ยนที่ Command line ดงั
ตวั อยาง

2. หลงั จากทวี่ างบลอ็ กแลว สามารถแกไขตัวหนังสือของ Block อนั เดยี วกัน ไดโดยอสิ ระตอ กนั ใน
แต Block โดย Double click ท่ี Block ท่ีตอ งการจะแกไขตวั หนังสือ จะมหี นาตา ง
Enhanced Attribute Editor สามารถแกไ ขขอ ความตางๆได ตามรูป โดยแกไ ขท่ี Value :

65

คาํ ส่ังทใี่ ชในการวัดระยะและคํานวณหาพ้ืนท่ี

คําส่ัง Distance
ใชหาความยาวของเสนตรง

โดยเลือกจุดปลายทงั้ สองของเสน โปรแกรมจะแสดงขนาดของเสน ตามหนว ยทต่ี ัง้ ไว

คําส่ัง Area
ใชห าพ้ืนทแี่ ละเสน รอบรปู ของรูปหลายเหลีย่ ม

โดยเลือกจุดตางๆของรปู ปด โดยเลือกตามลําดับจนกระท่งั ครบทุกจดุ โปรแกรมจะแสดงขนาด
พน้ื ที่ (Area) และเสนรอบรปู (Perimeter)

สวนท่แี รเงาคือพื้นที่ทคี่ ํานวณ

การใชง าน Area ในกลุมคําสง่ั ยอย [ Object / Add / Subtract ]
Object เลอื กวัตถุทเ่ี ปน เสนตอ เนือ่ งรูปปด

Command: _area
Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: o
Select objects:
Area = 119.7694, Circumference = 38.7952

Add รวมพ้นื ทขี่ องวัตถุ

Command: _area
Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: a
Specify first corner point or [Object/Subtract]: o
(ADD mode) Select objects:
Area = 119.7694, Circumference = 38.7952

66

Total area = 119.7694
(ADD mode) Select objects:
Specify first corner point or [Object/Subtract]: o
(ADD mode) Select objects:
Area = 53.3955, Perimeter = 30.0356
Total area = 173.1649
(ADD mode) Select objects:

Subtract หาผลตางของพื้นท่วี ตั ถุ

Command: _area
Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: a
Specify first corner point or [Object/Subtract]: o
(ADD mode) Select objects:
Area = 119.7694, Circumference = 38.7952
Total area = 119.7694
(ADD mode) Select objects:
Specify first corner point or [Object/Subtract]: s
Specify first corner point or [Object/Add]: o
(SUBTRACT mode) Select objects:
Area = 53.3955, Perimeter = 30.0356
Total area = 66.3739
(SUBTRACT mode) Select objects:

การเปล่ียนคุณสมบตั ิของวัตถอุ ยางงาย

Match Properties ใชสําหรบั เปล่ยี นวัตถใุ หม ีคณุ สมบัตเิ หมอื นกัน

การใชงานโดย
1. เรยี กคําสั่ง Match Prooerties
2. เลอื กวัตถทุ ่ตี องการใหเ ปนตนแบบ
3. เลอื กวตั ถทุ ่ีตองการเปล่ียนคุณสมบัติ โดยคุณสมบตั จิ ะเปลี่ยนตามตน แบบ เชน Line-
type Layer color เปน ตน

การใชงาน DesignCenter 67

DesignCenter เปนเคร่อื งมอื ซง่ึ ใชสาํ หรบั
แลกเปลยี่ น ขอ มูลตางๆ ระหวางไฟลงานแบบ เชน
Block, Layer, Dimension Style เปน ตน

การใชงานโดยทาํ การเปด ไฟลข อมูลตนแบบ เลือก
วัตถุทีต่ องการเชน Block ผใู ชส ามารถเลอื ก Block
ทตี่ องการทจ่ี ะนํามาใช โดยวิธี drag and drop

68

การนํารปู ภาพแทรกในงานแบบ
ในบางครงั้ จําเปนตองนํารูปภาพมาประกอบในงานแบบ เพือ่ ใหง านแบบท่ไี ดมคี วามสมบูรณยิ่งข้นึ เชน

รูปภาพตราสญั ลกั ษณข องหนว ยงาน รปู ภาพสถานที่ตางๆ โดยผใู ชส ามารถนาํ รปู ภาพดังกลาวมาวางใน
งานแบบได ซึ่งการใชง านมหี ลายวิธี ในทน่ี ้ีจะขอแนะนาํ อยู 3 วธิ ีคอื

1. เลือกแทรกรปู โดยการ เลือก Insert… Raster Image หรอื คาํ สง่ั image

 หากมีการลบหรอื แกไ ขไฟลรปู ภาพตน แบบ ไฟล AutoCAD ตางๆทเ่ี คยใชร ปู ภาพดงั กลาว โดยใช
คาํ สั่ง Insert Raster Image จะไดรบั ผลกระทบดวย

2. การคัดลอกรูปภาพจากโปรแกรมอื่นๆ เชน โปรแกรม Paint, ACDsee หรือโปรแกรมที่
สามารถแกไขไฟลร ูปภาพได แลว ทําการวางแบบปกติ (Paste) ในไฟล AutoCAD โดย
เลอื ก Menu bar…Edit…Pasteหรือใช Right-Click จากนั้นทําการเลอื กตําแหนง

3. การคัดลอก แลวทาํ การวางแบบพิเศษ (Paste Special) โดยเลือก Menu
bar…Edit…Paste special หากตอ งการระบุตําแหนง ขนาด มุมของรูป ใหท าํ การ
เลือก Image Entity จากนั้นจะสามารถปอนคาตางๆ ตามตอ งการได

การแทรกรปู ภาพดวยวธิ ีท่ี 2 และ 3 รูปภาพจะเปนสว นหน่ึงของไฟล

69

การสรา ง Title Block และการประยุกตใชงาน
Title block จะมีรปู แบบเฉพาะองคก ร โดยทวั่ ไปจะประกอบดวย

 ชอ่ื โครงการ
 ชือ่ องคก ร,สัญลกั ษณ
 ชื่อผูเ ขียนและผูตรวจสอบ
 บันทกึ การเปล่ียนแปลง
 มาตราสว นท่ใี ช
 หมายเลขแบบ
 และอนื่ ๆ
ในการทาํ งานจะนิยมสรางเก็บไวเ ปนตน แบบ และนํามาใชง านโดยใชว ธิ ี Insert Block หรือ
ใชวธิ ีอางองิ จากไฟลต นแบบ โดยใชค ําสง่ั Xref

โดยพิมพ xref ท่ี command line หรอื ใชเ มนูบาร Insert External Reference

จากนั้นเลอื กไฟลท่ตี อ งการ
 การใชงานดวยวิธีน้ี หากมีการแกไขไฟลต น แบบ ไฟลท ี่ถกู link อยจู ะถูกแกไขไปดวย เชน หากมี
การแกไขช่อื วิศวกรผตู รวจสอบในไฟลตน แบบ ไฟลตางๆที่ใช Title Block ดังกลาวดวยคาํ ส่งั xref จะ

ถกู แกไขไปดว ยเม่อื มกี ารเรยี กใชงาน หรือถา หากมีการเลื่อนยายไฟลต นแบบหรอื ถกู ลบ ไฟลตางๆที่เคย
ใช Title Block ดังกลา วดวยคําสง่ั xref เม่อื ถกู เรียกใชภ ายหลงั จะมีปญ หาในการแสดง Title Block
คลา ยกบั การใชคาํ สั่งแทรกรูป Insert Raster Image

70

ตัวอยา ง Title Block

71

การเขียนภาพ Isometric บนระนาบ 2 มติ ิ ในโปรแกรม AutoCAD
โดยใชค ําสง่ั Snap

การใชงาน เมอ่ื เลือกคาํ สั่ง โปรแกรมจะแสดงขอความท่ี command line

Command: snap
Specify snap spacing or [ON/OFF/Rotate/Style/Type] <10.0000>: s

{ เลือก s เพ่ือกาํ หนด Style ของ Ucs }

Enter snap grid style [Standard/Isometric] <I>: I

{ เลือก I เพ่อื เลอื ก Isometric หรอื s เลอื ก standard }

Specify vertical spacing <10.0000>: 1

{ กาํ หนดระยะหา งของการ snap }
หรอื เลอื ก Isometric snap จาก Snap type

ในการใชงานจะใชรวมกับคําสั่ง Isoplane หรอื ใชคยี ล ดั โดยกด F5 หรอื Ctrl+E และคําสัง่
Orthogonal หรือใชค ยี ล ัด โดยกด F8 เพือ่ ชวยในการเขียนเสนตามแกน ของ Isometric

การเขียน วงกลม บนระนาบ Isometric โดยใชคําสง่ั Ellipse

การใชงาน เมือ่ เลือกคาํ ส่ัง โปรแกรมจะแสดงขอความที่ command line

Command: _ellipse
Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center/Isocircle]: i

{ เลือก I เพอื่ เลอื กเขยี นวงกลมบนระนาบ Isometric }

Specify center of isocircle:

{ กาํ หนดจุดศูนยกลางของวงกลม }

Specify radius of isocircle or [Diameter]:

{ กําหนดรศั มีของวงกลม หากตองการกําหนดเปนเสนผา นศูนยกลาง ใหพ มิ พอกั ษร D
แลว จึงบอกขนาดทต่ี องการ }

การบอกขนาดในรูป Isometric จะใชการบอกขนาดแบบ Aligned เพอื่ ให dimension line
ขนานไปกับแนวเสน

72

การจดั ใหทศิ ทาง extension line ของ dimension ใหไ ปทศิ ทางเดียวกับแบบ ใชค าํ ส่ัง Oblique

การใชง าน
 เลอื กคาํ ส่ัง Oblique จาก menu bar
 เลือก dimension ท่ตี องการปรับแตง
 เลอื กแนวเสน ท่ีตอ งการใหเปนทิศทางของ extension line

การพิมพตัวอักษรใน Isometric view
โดยใชก ารหมนุ และมุมเอยี งของตวั อักษร ตามรูป

73

การประยกุ ตใชงานการเขียนรูป 3 มิติ ในการเขยี นแบบงานโยธา
ตวั อยา ง การเดนิ ทอ สุขาภบิ าล-ประปา

( รูปประกอบ จากแบบบา นประหยดั พลังงาน กระทรวงพลังงาน )

74

คาํ สั่งชวยในการแบงเสน

โปรแกรมจะชว ยแบงเสน ตามท่ีตองการ โดยมี 2 คาํ ส่ังคอื
คําสั่ง Divide

ใชในการแบงเสนใหไ ดจํานวนชวงเทา ๆกัน ตามจาํ นวน ท่ีตอ งการ เมือ่ เรียกคาํ สงั่ จะปรากฏท่ี
command line ดงั น้ี

Command: _divide

Select object to divide: { เลือกเสน ท่ีตอ งการ }
Enter the number of segments or [Block]: 10

{ หากตอ งการแสดงจุดในแตละชวงดว ย point ใหใสจ ํานวนทต่ี องการ หากตองการ
แสดงจดุ ที่แบงเปน block ใหพิมพ B หรือ block จากน้ันโปรแกรมจะใหใสชอ่ื block
ที่ตอ งการแสดง แลว จึงใสจาํ นวน }
 โดยปกติคาเรม่ิ ตน ของ จดุ (point) จะเปน (.) ซึง่ จะไมส ามารถมองเหน็ ไดเ พราะจะถูกแนวเสนทับ

อยู ผูใ ชตองทําการแกไ ขรูปแบบของจุด(.) ใหเปน รูปแบบอนื่ เชน โดยปรบั เปลย่ี นที่ Point style

คําสั่ง Measure

ใชในการแบงเสนใหไดค วามยาวแตละชวง ตามระยะ ท่ีตองการ เมอื่ เรยี กคําสั่ง จะปรากฏท่ี
command line ดงั น้ี

Command: _measure

Select object to measure: { เลอื กเสนท่ตี องการ }
Specify length of segment or [Block]: 10

{ หากตอ งการแสดงจดุ ในแตละชวงดว ย point ใหใสจาํ นวนทตี่ อ งการ หากตองการ
แสดงจุดท่แี บงเปน block ใหพ มิ พ B หรือ block จากน้ันโปรแกรมจะใหใสช่ือ block
ทีต่ องการ แลวจงึ ใสจาํ นวน }

75

การใชง านตารางใน AutoCAD
สามารถประยุกตใชง านในการทาํ ตารางรายประกอบแบบ หรือตารางคาํ นวณตางๆได วิธกี ารใชง านดังนี้
เลอื กเมนู Draw เลอื ก Table.. หรอื เลือกที่ Toolbar

สามารถต้งั รปู แบบตาราง โดยเลือก Table style name
การปรับแตงตาราง

76

การใชส ตู รคํานวณในตาราง
การทํางานเหมือนกับการคํานวณในตาราง Excel

1. เลือก cell ทตี่ อ งการใสสูตรคํานวณ
2. Right-Clickโปรแกรมจะแสดงแถบคาํ ส่ัง ใหเลือก Insert

Field…

3. เลอื ก Field category เปน All แลว เลอื ก Field names: Formula
4. เลือกสูตรทีต่ อ งการใช เชน ตอ งการหาผลรวม เลือก Sum จากนั้นโปรแกรมจะใหเลือก cell ที่
ตองการหาผลรวม
5. เลอื กรูปแบบของตัวเลข โดยท่ัวไปใช Decimal และเลือก จํานวนทศนยิ ม (Precision)
6. กด OK เพอื่ ยนื ยัน หรือหากตอ งการแกไขสตู รสามารถพิมพไดท ชี่ อ ง Formula เชน ตองการคา
80% ของผลรวม สามารถคูณดว ยคา 0.8 ในชอง Formula แลว กด Evaluate จากนน้ั กดยนื ยัน

77

ตัวอยา งการทาํ งาน

(รูปประกอบ จากแบบบานประหยดั พลงั งาน กระทรวงพลังงาน )

78

ตัวอยางการทํางาน

เรียบเรยี งโดย ประสทิ ธิชัย ดาํ เนินฐิตกิ ิจ 79

การพิมพง าน
การพิมพง าน ในโปรแกรม AutoCAD จะเรยี กวา Plot สวนโปรแกรมอ่นื ๆจะเรยี กวา Print

ซึง่ การ Plot มีอยูห ลายวธิ ี ขึ้นอยกู บั ลกั ษณะของงาน เชน งานเขียนแบบกอสรา ง งานเขียนแบบเครื่องกล

และขนึ้ อยกู ับความถนดั ของบุคคลเปนหลัก โดยทั่วไปจะมีการใชง านอยู 2 วิธี
1. การ plot ใน Model หรือ Model Space
2. การ plot ใน Layout หรือ Paper Space

1. การ plot ใน Model หรือ Model Space

การ plot งานแบบ จากหนา จอ Model ซึ่งเปนหนา จอทใ่ี ชทํางานปกติ โดยจะเขียนแบบ และกําหนด
รายละเอยี ดตางๆของแบบใหเ สร็จสมบูรณ แลว จงึ ทาํ การสั่ง plot ซง่ึ สามารถใชไดกบั AutoCAD ทกุ
version โดยมีขนั้ ตอนการทํางานดังนี้

การใชค ําสั่ง plot ( ไมจ าํ เปนตองเรยี งตามลําดับ )

เม่อื เรียกคําส่ัง Plot โปรแกรมจะแสดงหนา ตา งดังรูป การปรบั แตงทาํ ไดดงั น้ี

1. Printer/plotter เลอื กชนิดของเครือ่ ง plot ทต่ี อ งการ

2. Paper size เลือกขนาดกระดาษทต่ี อ งการพมิ พ เชน A4, A3 …..A0 ( ขึ้นอยกู บั ชนิดของ

เครอ่ื งพมิ พวารองรับกระดาษไดขนาดเทา ไร )

3. Plot area ตวั เลอื กรปู แบบการเลอื กขอบเขตของงานทตี่ อ งการ plot ซงึ่ จะมี 5 ตวั เลือก

80

 Display เลือกขอบเขตการ plot เทา กบั ผลท่ีแสดงบนจอคอมพวิ เตอรขณะน้ัน
 Extents เลอื กขอบเขตการ plot โดยเลือกพ้ืนทที่ ง้ั หมดของไฟลงาน
 Layout เลือกขอบเขตการ plot ตาม layout จะใชก ับการ plot ท่ี Layout
 Limits เลือกขอบเขตการ plot ตาม limits ทีต่ ้ังคา ไว จะแสดงเฉพาะใน model
 window เลอื กขอบเขตการ plot โดยผใู ชส ามารถกาํ หนดไดเอง จะใชกับการ plot ที่ Model

 โดยทั่วไปจะใชว ิธี window และ layout
4. Plot scale เลอื กมาตราสวนทีต่ องการ ( ขน้ึ อยกู ับลกั ษณะงานท่ีทํา เชน งานทางดา นเครื่องกล

งานเขยี นแบบบาน )
หากตอ งการ plot ใหเตม็ หนา กระดาษ โดยไมคาํ นึงถึง scale ใหผใู ชเ ลือก

 Fit to paper เพอื่ ส่ังใหโ ปรแกรมขยายพื้นทีก่ าร plot ใหเต็มหนา กระดาษที่เลอื ก จากการใช
คาํ ส่งั น้ี ผูใชส ามารถนํา scale ท่ีเครอื่ งคาํ นวณได และนํามาปรับ ใหเขา กับ scale มาตรฐานได
 Center the plot เพอื่ ใหโ ปรแกรมจัดใหการ plot อยกู ึง่ กลางของหนากระดาษ
5. เลอื ก เพ่ือปรับแตง Option เพ่มิ เติม
6. Drawing orientation ถา ตอ งการปรับแตงรปู แบบการวางกระดาษ
แบบแนวตั้ง (Portrait) หรอื แนวนอน (Landscape)

7. Plot style table เลือกรูปแบบของการ plot ทีต่ อ งการ ปกติ เลอื ก monochrome เพือ่ plot
ขาว-ดาํ หรอื อาจเลือกตั้งคาความหนาของเสน โดยเลอื ก Edit และทําการต้ังคาดังน้ี
Pen # ตั้งทกุ สีทีใ่ ชใ นแบบ เปน หมายเลข 7 เพ่ือกาํ หนดใหพ ลอ็ ตเปน สดี ําทัง้ หมด
Lineweight เทากับความหนาของเสนท่ีตอ งการ เชน สีแดง 0.13 มม. สีเขียว 0.3 มม.

81

8. Preview… ดตู วั อยางการพิมพ
9. เลอื ก OK เพื่อสงั่ พมิ พงาน
 ผใู ชงานสามารถบันทึกคาตา งๆ ของ Plot Style ในการ Plot เกบ็ ไวเ ปนไฟล สําหรบั ใชกับการ
plot งานครง้ั ตอ ๆไปได และยังสามารถคดั ลอกเพือ่ นาํ ไปใชก ับคอมพิวเตอรเ ครอ่ื งอน่ื ๆ โดยไมตอ งทําการ
ปรับแตง ใหม โดยปกตโิ ปรแกรมจะบันทึกไฟล xxx.ctb ไวท่ี folder Plot Style ซ่งึ จะถกู บนั ทึกไวต ามรูป

82
2. การ plot ใน Layout หรือ Paper Space
การ plot จากโหมด Layout ผูใชสามารถสราง จํานวน Layout ไดตามตองการและสามารถกาํ หนด
ขนาดกระดาษ รปู แบบการวาง ในแตละ Layout ไดอ ยา งอิสระ ซ่ึงคอ นขา งจะงายตอการจัดการ แต
ผูใชงานจะตองมคี วามรูพ้ืนฐานในการใชงานคําสัง่ Viewports ดว ย ( ดูเพิม่ เตมิ จาก คําสง่ั ทนี่ าสนใจ
ทา ยเอกสาร )
สามารถสราง Layout ไดเหมือนกับการสราง sheet ในโปรแกรม Excel โดยวิธกี ารดงั น้ี
 เลอื ก Insert… Layout… New Layout ตามรูป

 Right-Clickบริเวณ Tap Layout จะได pop-up menu ตามรูปดานลา ง

เลอื ก 1 (New Layout) ถาตองการสราง Layout เพิ่ม
เลอื ก 2 (Move or Copy) หากตองการยายหรอื สราง Layout จากตนแบบที่ไดทําการ
ปรับแตง ไวแลว ซ่ึงจะได Dialog Box ดงั รูปหนา ถดั ไป

83

การ plot จากโหมด Layout สามารถประยุกตใชง านไดอ กี หลายวิธี ในที่นี้ขอแนะนํา 3 วิธี คือ
2.1 Plot แบบทว่ั ไป โดยไมก ําหนดมาตราสวน
ลกั ษณะการใชงานจะคลายการ plot บน Model ในการ plot แบบที่ 1 การใชงานโดย

1.1 เขา สูโหมด Layout
1.2 สราง Viewports
1.3 Double Click ในพ้นื ท่ขี อง Viewports
1.4 ยอ หรือขยายรปู ใหไ ดขนาดตามตองการ
1.5 ส่ัง plot โดยเลือกชนดิ ของ เคร่ือง Plot
1.6 เลือก Plot Area แบบ Layout

หากตอ งการกําหนดขอบเขตเองใหเ ลอื กแบบ window และตง้ั Plot scale

 Fit to paper

1.7 หากตองการแสดงตัวอยางการ plot เลือก preview
1.8 จากนัน้ Right-Click และเลือก Plot

84

2.2 Plot แบบกําหนดมาตราสว น

2.1.1 ผูใ ชจ ะตองทําการปรบั ตั้งขนาดกระดาษ โดย Right-Click บรเิ วณ Tab Layout จะได
pop-up menu ตามรปู เลอื ก Page Setup Manager

2.1.2 เลอื ก Layout ทตี่ อ งการปรบั แตง และเลือก Modify จะได dialog box หนาตาPage
setup ซึ่งมีหนาตาคลา ยกับ Plot

2.1.3 เลือกชนิดของ Printer/Plotter

85

2.1.4 เลือกขนาดกระดาษและรปู แบบการวางกระดาษท่ีตองการ
2.1.5 ต้งั คา scale เปน 1000 mm. = 1 unit
2.1.6 ทําการสราง Viewports ตามตอ งการ
2.1.7 การตั้ง scale กอนการ plot ทาํ ไดโดย เลอื กทีเ่ สนของ viewport จากน้ัน Right-Click

เลือก Properties จาก pop-up menu

86

2.1.8 เลือก Viewport และกําหนด scale ได
ตามตองการ เชน หากตอ งการ plot
งานใหมมี าตราสวน 1 ตอ 100 ลงใน
กระดาษทต่ี ้งั คาไว เลือก standard
scale 1:100 (ตามรูป)ในทํานอง
เดยี วกัน หากตอ งการ งานแบบท่ีมขี นาด
1ตอ 50 เลอื ก 1:50 เปน ตน

2.1.9 เรยี กคาํ สั่ง Plot
2.1.10 เลือกชนิดของ Printer/plotter
2.1.11 Plot area ตัวเลือก Layout
2.1.12 หากตองการปรบั ขนาดเสนหรอื กาํ หนดสีเลือก เพอื่ ปรบั แตง Option
2.1.13 Plot style table เลือกรปู แบบของการ plot (ดูเพมิ่ เตมิ จากการ Plot ใน Model

หนา ที่ 87 )
2.1.14 Preview… ดตู ัวอยางการพิมพ
2.1.15 เลือก OK เพื่อสงั่ พมิ พงาน

 การใชงานการ Plot ดวยวธิ นี ้ี ผูใชจะตองใสร ายละเอยี ด พรอ มทัง้ บอกขนาดตางๆของแบบ
ใหค รบถว นเสยี กอน จงึ จะทําใหการใชง านงายข้ึน

87

2.3 Plot แบบหลายมาตราสวน
การประยกุ ตใชงาน plot แบบหลาย scale สามารถนําไปใชงานไดหลากหลายตามความตองการ
การใชง านทาํ ไดโ ดยสราง Viewport ตามขนาด และจํานวนที่ตอ งการ เชนตองการสรา งงานแบบ ทม่ี ี
มมุ มองของแบบขนาด 1/100 , 1/50 และ 1/20 ในแผนงานเดียวกนั
การทาํ งานมขี ั้นตอนพอสรุปไดดงั นี้

3.1 เขียนงานแบบ ทตี่ องการ
3.2 ปรบั ต้งั ขนาดกระดาษเหมือนวิธกี อ นหนา
3.3 สรา ง Viewport จาํ นวน 3 Viewports
3.4 กําหนดมาตราสวนของทัง้ 3 Viewports เปน 1:100, 1:50, และ 1:20 ทําเหมอื นวิธี

กอนหนา
3.5 ใสรายละเอียดขอ ความตา งๆและ บอกขนาด ในโหมดของ Layout เพ่ือไมใหมีผลกระทบ

ระหวางมุมมองตางๆ
3.6 ส่งั plot งานแบบ
ขนาดกระดาษมาตรฐานระบบเมตรกิ

A4 210x297

A3 297x420

A2 420x594

A1 594x841

A0 841x1189

หนว ยเปน มลิ ลิเมตร
ตัวอยา ง การกาํ หนดมาตราสว นในการเขียนแบบและการ plot แบบกอสราง ซ่งึ โดยท่ัวไปจะใชหนวย
เมตร เปนหลัก ตวั อยา งเชน

เสามีขนาด 0.40 เมตร แทนคาในโปรแกรมเปน 0.4 หนว ย
span เสา 5 เมตร แทนคาในโปรแกรมเปน 5 หนว ย
วดั ขนาดของ Title block (A4) ได ประมาณ 21x29 หนวย (โดยใหเทียบกับขนาดของกระดาษ A4 ใน
หนว ย เซนตเิ มตร) ทาํ การ plot โดยเลอื กหนว ย mm.
กาํ หนดมาตราสว น 1000 mm. = 100 หรือ 10 : 1 จะไดงานแบบในมาตราสวน 1 : 100
 หากตอ งการเปลย่ี นมาตราสว น ใชวิธียอ-ขยาย Title Block เชน ถา ขยาย 2 เทา จะไดแบบ
จริง มาตราสวน 1:200 หรอื วิธียอ -ขยาย งานแบบ แลว คิดมาตราสว นในทางกลบั กัน

88

คําส่ังทนี่ า สนใจ (เพ่มิ เติม)
คําสั่ง Viewports

การสรา ง viewports ใน Layout เพอ่ื ใชสาํ หรบั Plot งานแบบ น้นั ลักษณะการนาํ ไปใชง าน
จะคลายกับวา ผูใชท ําการเจาะชอ งของกระดาษเขียนแบบ และมองไปทีง่ านที่ทาํ ระยะของการมองถงึ งาน
หากมีระยะตางกนั กจ็ ะทําใหเห็นงานมีขนาดตางกนั เปรยี บเสมือนวา plot งานดวยมาตราสวน (scale)
ท่ีตา งกัน ซ่ึงหากเจาะกระดาษเขียนแบบหลายๆชอ ง และแตล ะชอ งมีระยะการมองไมเ ทา กันกจ็ ะทําใหง าน
แบบท่ไี ด มีการ plot แบบหลาย scale ในงานแผน เดยี วกัน

วธิ ีใชงาน เรยี กคําสงั่ viewports จากเมนู View… Viewports…

โดยทวั่ ไปจะเลอื ก 1 viewport แลว ทาํ การสรางเปนชอ งสเี่ หล่ียม ท่ี Layout
ยงั มีอีก 2 คําส่ังทน่ี าสนใจคอื
 Polygonal Viewport การใชง านคือทาํ การวาดรูปทรงหลายเหลยี่ มใน Layout เพ่ือทาํ

เปน Viewport
 Object ใชส าํ หรบั ทาํ Viewport รูปทรงตา งๆ เชน วงกลม วงรี รูปหลายเหล่ยี ม โดย

รูปที่สรางขน้ึ มานัน้ จะตองเปน รูปปด จงึ จะสามารถทาํ ได การใชงานโดย
o สรา งรูปปดที่ตองการบน Layout
o เลือกคําส่ัง Viewports
o เลอื กคําสั่ง object และทําการเลอื กรปู ท่ีสรางไว โปรแกรมก็จะทํารูปน้ันเปน

Viewport

เมอื่ ทําการสรา ง Viewport เสร็จแลว สามารถจัดการงานแบบในสวนของ Viewport และ
Layout ไดด งั นี้

89
 การเขา สโู หมด Viewport โดย Double Click ในสวนพ้นื ท่ีของ Viewports โดยสังเกตได

จาก แนวเสน ขอบของ Viewport จะเปน เสน หนา และ UCS จะมลี ักษณะตามรูป

จากนั้นจะสามารถ เลอื่ นงานแบบ ดว ยคําสงั่ PAN หรอื ยอ-ขยายงานแบบ ดวยคาํ ส่ัง
Zoom ได
 หากตอ งการออกจาก Viewport กลบั คนื สโู หมดของ Layout สามารถทําไดโ ดย
Double Click ท่บี ริเวณรอบๆ Viewport สงั เกตไดจากเสนของ Viewport จะเปนเสน
บาง และ UCS จะมลี ักษณะตามรูป

90

กลมุ คําสั่ง Express
ใน AutoCAD เวอรช ั่นใหมๆ ยังมชี ดุ คําส่งั เพ่ือชว ยใหการเขียนแบบสะดวกย่งิ ข้ึน โดยผใู ชจะตอง

ติดต้ังโปรแกรมเพิ่มเตมิ เอง
โดยเลอื กตดิ ตง้ั แบบ Custom แลวเลอื กตดิ ต้ัง Express tool จะปรากฏชุดคําสั่ง Express ท่ี

เมนูบาร ซงึ่ จะมีกลุม คําสั่งทเ่ี พ่ิมเติมขนึ้ มาเพื่อชวยใหก ารเขียนแบบสะดวกยิง่ ขนึ้ เชน
กลุมคําส่ัง Text
 Explode Text การทําใหแ นวเสน ของตวั อกั ษรกลายเปนเสน ธรรมดาทวี่ างตัวเปน รูป
ตวั อักษร
 Arc-Aligned Text การเขียนตัวอักษรใหว างตวั ตามสว นโคง เปน ตน

กลุมคําสั่ง Draw
 Break-Line Symbol สรางเสน Break-Line
 Super Hatch ใชสรา ง Hatch จากรูปภาพ บลอ็ ก เปนตน
 และกลมุ คําสงั่ อื่นๆ

91

NOTE