ศีลของพระและสมณวิสัย สมบูรณ์

ศีลของพระและสมณวิสัย

แปลจากพระปาฏิโมกข์
โดย สมเด็จพระวนั รตั น์ (แดง สีลวฑฺฒนมหาเถร)

อดตี เจา้ อาวาสองค์ที่ ๓ วัดสทุ ัศนเทพวราราม กรงุ เทพมหานคร

จดั พิมพ์หนังสือเป็นธรรมบรรณาการ

โดย

ดร. ศักยะ สมบัติไพรวัน

รว่ มกบั มลู นธิ ธิ รรมสภา บนั ลอื ธรรม และเพอ่ื นกลั ยาณมติ รทกุ ทา่ น



ทม่ี ี - ทม่ี า ของ พระปาฏโิ มกขแ ปล

เมอ่ื กอ นป พ.ศ. ๒๕๓๕ มพี ระจากวดั ปากนำ้ เขตภาษเี จรญิ
กรุงเทพมหานคร ไดไปพบท่ีวัดสุทัศนเทพวราราม กรุงเทพ
มหานคร มอบหนงั สอื “พระปาฏโิ มกข - แปล” ซงึ่ เปน นพิ นธแ ปล
ของ สมเด็จพระวันรัตน (แดง สีลวฑฺฒโน) อดีตเจาอาวาส
วดั สทุ ศั น ฯ องคท ี่ ๓ เปน การถา ยเอกสารจากตน ฉบบั เพราะ
เหตวุ า ทา นอยากใหม ตี น ฉบบั ไวท วี่ ดั สทุ ศั น ฯ

ตามคำบอกเลาของพระรูปน้ี ทานบอกวา ท่ีวัดปากนำ้
มีพระฝร่ังมาบวชแลวก็คนควาหนังสือจึงไดพบหนังสือเลมน้ี
ฟง เพยี งเทา นก้ี ถ็ งึ อาการ ๒ อยา ง ณ ขณะนนั้ คอื ดใี จทพี่ ระ
ฝร่ังทานคนควา และ เศราใจท่ีเราอยูวัดสุทัศน ฯ มิไดใสใจ
ผลงานของอดตี เจา อาวาสและพระมหาเถระแตก อ นเกา ซงึ่ ทา น
ไดส รางผลงานตอ พระพุทธศาสนา จึงรับมาดว ยความสำนกึ วา
เราเปน พระวดั สทุ ศั น ฯ และเปน เลขานกุ ารเจา อาวาส ณ เวลานนั้

เมื่อไดรับมาแลวก็อาน อานแลวก็อุทานในใจวา... “ชาง
เปน พระปาฏโิ มกขท สี่ มบรู ณแ บบทส่ี ดุ และควรใหภ กิ ษุ สามเณร
ไดศึกษา และตายละ...! เราจะตองตกนรกแนแลว เพราะเรา
คดิ วา อาบตั เิ ลก็ นอ ยไมเ ปน ไร ปลงได แตแ ทจ รงิ แลว เราตกนรก
ดว ยความประมาทในอาบตั เิ ลก็ ๆ นอ ย ๆ ทป่ี ระมาทและสะสม
ทกุ วนั หรอื น!ี่ ”...

(ง)

ตอนนั้นยังจน คือ จนปจจัยที่จะจัดพิมพและจนบริวาร
คร้ันตอมา เม่ือ พ.ศ. ๒๕๓๕ จึงขอใหพระวัดพระธรรมกาย
ปทุมธานี จัดพิมพในงานมหามงคลวโรกาสที่สมเด็จบรมพิตร
สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนม-
พรรษา ๖๐ พรรษา แตห นงั สอื ดี หนา แพงเกนิ ไป จงึ มไิ ดแ พรห ลาย
เทา ทคี่ วร

วนั นี้ เวลานี้ จงึ มอบหมายให สำนกั พมิ พธ รรมสภา ดำเนนิ
การจดั พมิ พจ ำหนา ยใหแ พรห ลายเพอื่ ใหภ กิ ษุ สามเณร อบุ าสก
อบุ าสกิ า ประชาชน ไดศ กึ ษาเรยี นรพู ระวนิ ยั ของพระสงฆ โดย
เขียนหนาปกไวดังท่ีเห็น เพราะเหตุผลคือ ...“ไมอยากใหพระท่ี
บวชมาลืมการเรียนรูพระวินัย จะเปนโทษ ทั้งจะพากันตกนรก
ถา เรยี นรชู า ไป แตอ าบตั เิ กดิ ขนึ้ แลว กจ็ ะไมก ลา อา นพระปาฏโิ มกข
เพราะจะเกดิ ความแสลงใจแทงใจในอาบตั ขิ องตน อยากใหอ บุ าสก
อบุ าสกิ า ประชาชน ไดซ อื้ ไปอา น เพอ่ื เมอ่ื รวู นิ ยั พระแลว จะได
ตรวจสอบพระไดท งั้ จะไดช ว ยใหพ ระไมต อ งอาบตั ิ อกี ทงั้ เพอื่ ให
พระวนิ ยั ดำรงอยสู บื ไป”...

ใครข อใหเ จา อาวาส พระอาจารย ไดร บี ใหพ ระ – เณร ที่
บวชเขา มาไดอ า นใหจ บอยา ใหเ กนิ ๓ วนั เพอื่ จะไดพ ระเณรทดี่ ไี วใ น
พระพทุ ธศาสนาใหอ บุ าสก อบุ าสกิ า ไดอ า น ไดเ รยี นรพู ระวนิ ยั สงฆ
เพื่อจะไดตรวจสอบ ตำหนิพระเณรที่ไมเครงครัดและกันความ
ประพฤติบิดเบือน หลอกลวงตนเองและพุทธศาสนิกชน เปน
การให “โยมฉลาด พระศาสนาจะเจรญิ และมน่ั คงถาวร”

(จ)

พระ – เณร รปู ใดอา นแลว แสลงแทงใจดำในบทเบอ้ื งตน
กอ็ ยา ไดเ ถยี ง และอยา ไดท งิ้ พระปาฏโิ มกขแ ปลเลม นเ้ี ลย จะพา
ตนตกต่ำในพระธรรมวินัย จะพาตนตกนรกหมกไหม จงปฏบิ ตั ิ
ใหถูกตอง เพ่ือนำพาตนเองและญาติโยมของตนเองไปสูทาง
แหง สวรรค นพิ พาน มเิ ชน นน้ั เมอ่ื ตนเองไมเ ครง ครดั ในพระวนิ ยั
ตนเองกต็ กนรกหมกไหม แลว กห็ ลอกลวงโยมบดิ า มารดา และ
โยมทศ่ี รทั ธาใหไ ปสอู บายภมู กิ นั ทง้ั สน้ิ

ในกาลใดใดท่ีพระมหาเถระและพระเถระทำบุญวันเกิด
ฉลองสมณศักด์ิ ที่นิมนตพระเณรมามาก ก็ขอใหถวายพระ-
ปาฏิโมกขแปล อีกท้ังเจาคณะผูบริหารคณะสงฆก็ควรสงเสริม
ใหแพรหลาย จะไดไมตองเสียเวลามานั่งปกครองกันดวยกฎ
มหาเถรสมาคม ระเบยี บคณะสงฆ หรอื กฎหมายบา นเมอื ง เพราะ
พระวนิ ยั จะปกครองแทนเจา คณะ พระสงั ฆาธกิ าร หรอื ญาตโิ ยม
จะทำบญุ ถวายสงั ฆทาน กค็ วรซอื้ ถวายพระสงฆ สามเณร ทกุ ครงั้
ไป เราจะไดพ ระสงฆท รงศลี เพอ่ื เปน นาบญุ ของเรา

นิพนธน้ี สมเด็จพระวันรัตน (แดง สีลวฑฺฒโน) นิพนธ
ไวต งั้ แต พ.ศ. ๒๔๔๕ แลว นบั เปน หนงั สอื ทม่ี อี ายเุ กนิ ๑๐๐ ป
สมกบั ฉายาของเจา ประคณุ วา “สลี วฑฒฺ โน” คอื เจรญิ ในศลี ไดแ ก
พระวินัย” และ “เจริญในธรรม จนถึง เจริญในสมณศักดิ์”
ควรท่ีพระภิกษุ สามเณร จะยดึ ถอื พระปาฏิโมกขแปลเปนหลัก
ปฏบิ ตั อิ ยา งเครง ครดั

(ฉ)

พระภิกษุ สามเณร ผูปฏิบัติพระวินัยอยางเครงครัด
นอกจากจะเจรญิ ในพระบวรพทุ ธศาสนาแลว แมจ ะทำอะไรก็ “ขน้ึ ”
ไปหมด คอื ...

เสก ก็ ขลงั
สอน ก็ ฟง
สงั่ ก็ เชือ่
ขอใหศึกษาดูผลของพระวินัยคือศีลในโอวาทปาฏิโมกข
(หนงั สอื สวดมนต) และ ภกิ ขอุ ปรหิ านยิ ธรรม (หนงั สอื สวดมนต)
เถิด แลวจะไดทราบผลท่ีแทจริงวา...ถาเครงครัดในศีลคือ
พระวนิ ยั ทำอะไรก็ “ขนึ้ ” ไปหมด

ตองขออนุโมทนาตอ ดร. พระมหาประสิทธ์ิ อหึสโก
เปรยี ญธรรม ๗ ประโยค วดั สทุ ศั นเทพวราราม ทรี่ บั ภาระตรวจ
แก และอนุโมทนาตอสำนักพิมพธรรมสภา ท่ีพิมพเผยแพร
จำหนา ย และอนโุ มทนาทกุ ทา นทซี่ อ้ื ถวายพระสงฆ สามเณร ขอ
ใหความศรัทธาในพระวินัย จงดลใหทานเปนคนดี มีลูกหลาน
ทไี่ มผ ดิ ศลี ธรรม กฎหมาย และไดร บั ผลคอื การยกยอ งบชู าจาก
คนท่ัวไป ดังองคพระอรหันตผูเช่ียวชาญพระวินัย คือ องค
พระอรหนั ตผ มู นี ามวา “พระอบุ าล”ี เถดิ .

พระราชวิจิตรปฏิภาณ

สารบัญ (ค)
(ช)
 ทม่ี ี - ทมี่ า ของ พระปาฏโิ มกขแ ปล (ฌ)
 สารบญั (ฒ)
 ประวตั ิ สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ โน) ๑
 การอา นภาษาบาลอี ยา งงา ย ๑๙
 ปาฏโิ มกขสงั วรศลี ๒๗
 ปาราชกิ ๔ ๓๕
 สงั ฆาทเิ สส ๑๓ ๓๙
 อนยิ ต ๒ ๖๑
 นสิ สคั คยิ ปาจติ ตยี  ๓๐ ๙๗
 ปาจติ ตยี  ๙๒ ๑๐๑
 ปาฏเิ ทสนยี ะ ๔ ๑๑๕
 เสขยิ วตั ร ๗๕ ๑๒๑
 อธกิ รณสมถะ ๗ ๑๒๖
 อินทรียสังวร ๑๒๗
 อาชวี ปารสิ ทุ ธศิ ลี ๑๒๘
 ปจ จยั สนั นสิ สติ ศลี ๑๓๐
 ปจ จเวกขณวธิ ี ๔ ๑๓๙
 ถุลลัจจัย
 ทุกกฏ

 ทพุ ภาษติ ๑๔๕
 กาลกิ บพั พ ๑๔๖
 พนิ ทุ อธษิ ฐาน วกิ ปั และปจ จทุ ธรณ ๑๔๘
 คำแสดงอาบตั ิ ๑๕๒
 ขอ ปฏบิ ตั ขิ องภกิ ษทุ จี่ ะตอ งทำ ๑๕๔
 เตอื นใจสมณะ ๑๕๙
 อภธิ านศพั ท ๑๗๐

............... ............... ...............

ประวตั ิ

สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ โน)

อดตี ทา นเจา อาวาสองคท ี่ ๓ วดั สทุ ศั นเทพวราราม

นามเดมิ แดง นามบดิ า โพธิ นามมารดา มิ
ชาตกิ าล วนั พธุ แรม ๑๓ คำ่ เดอื น ๑ ปม ะเมยี พ.ศ. ๒๓๖๕
จุลศักราช ๑๑๘๔ แหงรัชกาลท่ี ๒ บานเดิมอยู
ใกลว ดั อนิ ทาราม (วดั ใต) ปจ จบุ นั ตำบลบางยเ่ี รอื
อำเภอธนบรุ ี กรงุ เทพฯ

(ญ)

บรรพชา ณ วดั อนิ ทาราม จงั หวดั ธนบรุ ี เมอ่ื อายไุ ด ๑๓ ป
บรรพชาแลวอยูกับพระธรรมุเทศาจารย (ฉิม)
ครง้ั ยงั เปน พระอนั ดบั แลว ตดิ ตามพระธรรมเุ ทศา -
จารย (ฉมิ ) มาเรยี นพระปรยิ ตั ธิ รรม ทว่ี ดั สระเกศ
จงั หวดั พระนคร

อปุ สมบท ณ วดั สทุ ศั นเทพวราราม (ปจ จบุ นั ตำบลวดั ราชบพธิ
กรงุ เทพมหานคร) เม่อื ปข าล พ.ศ. ๒๓๘๕ โดยมี
สมเดจ็ พระพฒุ าจารย (สน) วดั สระเกศ เปน พระ
อปุ ช ฌาย มนี ามฉายาวา “สลี วฑฒฺ โน)

วทิ ยฐานะ เดมิ เปน เปรยี ญ ๔ ประโยคอยกู อ นแลว ไดเ ขา แปล
พระปรยิ ตั ธิ รรมครง้ั สดุ ทา ย เมอ่ื ปร ะกา พ.ศ. ๒๓๙๒
อายไุ ด ๒๙ ป แปลไดอ กี ๔ ประโยค รวมเปน ๘
ประโยค เปน เปรยี ญเอก.ในปท ่ี ๒๖.แหง รชั กาลท่ี ๓

สมณศกั ด์ิ - รชั กาลท่ี ๔ ปว อก พ.ศ. ๒๔๐๓
เปน พระศรสี มโพธิ

- รชั กาลท่ี ๕ ปว อก พ.ศ. ๒๔๑๕
เปน พระเทพกวี

- รชั กาลท่ี ๕ ปเ ถาะ พ.ศ. ๒๔๒๒
เปน พระธรรมวโรดม

- รชั กาลท่ี ๕ ปเ ถาะ พ.ศ. ๒๔๓๔
เปน สมเดจ็ พระวนั รตั น

(ฎ)

มสี ำเนาทที่ รงตง้ั ดงั น้ี :-

คำประกาศ
ศภุ มสั ดุ ฯลฯ (ลงวนั อาทติ ย เดอื น ๔ แรม ๘ ค่ำ ปเ ถาะ
ท่ี ๒๐ มนี าคม รตั นโกสนิ ทรศก ๑๑๐)
ทรงพระราชดำรหิ วา พระธรรมวโรดม ประกอบดว ย
สวิ รยิ าธคิ ณุ วบิ ลู ปรชี า ฉลาดรอบรใู นพระไตรปฎ กธรรมถอ งแท
ชำนาญ แลมวี จิ ติ รปฏภิ าณโวหารเทศนา คมั ภรี ภ าพไพเราะ เปน ท่ี
เลื่อมใสแกเอนกนิกรบริสัช แลประพฤติพรหมจริยาวัตร ศีล-
สมาจารเรยี บรอ ย ยงั่ ยนื สมบรู ณบ รสิ ทุ ธิ ควรนบั วา สตุ ะพทุ ธมนุ -ี
สาสนาภิรัต มีอัธยาไศรยหนักนอมไปในพระพุทธสาสนาม่ันคง
ดำรงคณุ ธรรมพเิ ศษ เปน ประธานในพระสงฆค ณะมหานกิ าย ใน
ปรตั ยบุ นั นี้ ยากทจ่ี ะมผี เู สมอเหมอื น แลไดเ ปน พระอปุ ธ ยาจารย
ใหบรรพชาอุปสมบทแกกุลบุตรเปนอันมาก เปนท่ีคารวะสถาน
แหง บรรพชติ แลคฤหสั ถช น สมควรทจ่ี ะเปน ทกั ษณิ มหาคณศิ รา-
จารย พระราชาคณะผใู หญ มอี ศิ รยิ ยศยง่ิ กวา สมณนกิ ร คามวาสี
อรญั วาสี ปก ษใ ต ทงั้ ปวงได
จงึ มพี ระบรมราชโองการมา ณ พระบณั ฑรู สรุ สงิ หนาท
ดำรสั สง่ั ใหส ถาปนา พระธรรมวโรดม เปน ท่ี สมเดจ็ พระราชาคณะ
มนี ามจารกึ ในสพุ รรณบตั รวา สมเดจ็ พระวนั รตั น ปรยิ ตั พิ พิ ฒั น-
พงศ วสิ ทุ ธสิ งฆปรนิ ายก ตรปี ฎ กโกศล วมิ ลญาณสนุ ทร มหา-

(ฏ)

ทกั ษณิ คณฤศร บวรสงั ฆาราม คามวาสี อรญั วาสี สถติ ณ วดั

สทุ ศั นเทพวรารามวรวหิ าร พระอารามหลวง เปน เจา คณะใหญ

ฝา ยใต มนี ติ ยภตั รราคาเดอื นละ ๗ ตำลงึ มถี านานศุ กั ดิ ควรตงั้

ถานานกุ รมได ๑๐ รปู คอื

พระครูปลัด สัมพิพัฒนสุตาจารย ญาณโกศล สกล-

คณนิ ทร ทกั ษณิ สงั ฆนายก ปฎ กธรรมรกั ขติ มนี ติ ยภตั รราคา

เดอื นละ ๓ ตำลงึ ๑

พระครวู นิ ยั ธร ๑

พระครวู นิ ยั ธรรม ๑

พระครธู รรมคตุ ๑

พระครพู ทุ ธบาล ๑

พระครพู รหมสร ๑

พระครอู มรศพั ท ๑

พระครสู งั ฆกจิ จารกั ษ ๑

พระครสู มหุ  ๑

พระครใู บฎกี า ๑ รวม ๑๐ รปู

ขอพระคุณซ่ึงไดรับราชทินนาม เพ่ิมอิศริยยศ แล

นติ ยภตั รในครงั้ น้ี จงจริ ฐติ กิ าล เจรญิ อายุ วรรณ ศขุ พล ปฏภิ าณ

คณุ สารศริ สิ วสั ดิ์ ในพระพทุ ธสาสนาทกุ ประการ เทอญ ฯ

(ฐ)

กิจพระศาสนาดานพระปริยัติ ไดเปดการศึกษาแผนก
บาลขี นึ้ ทว่ี ดั สทุ ศั นเทพวราราม จนเจรญิ แพรห ลาย ทงั้ เปน ประธาน
อำนวยการสอบพระปรยิ ตั ธิ รรม ณ พระอโุ บสถ วดั สทุ ศั นเทพ-
วรารามอยหู ลายป ทา นมชี อ่ื เสยี งทางสอนพระปรยิ ตั ิ ปรากฏวา
สมัยทานเปนผูอำนวยการสอนอยู มีนักเรียนตางวัดไปเรียนกัน
จนทเี่ รยี นไมเ พยี งพอ ตอ งขยายออกมาสอนทศ่ี าลาลอย ๔ หลงั
ดา นพระวหิ ารดา นเหนอื โดยจดั อาจารยส อน ๔ คน ประจำศาลาละ
๑ คน มหี ลวงอดุ มจนิ ดา (ทมิ ) เปน ตน ป พ.ศ. ๒๔๔๑ ทรงพระ
กรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหส อบพระปรยิ ตั ธิ รรมอยา งเกา และโปรดให
สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง) เปน อธบิ ดปี ระชมุ สอบ ณ พระอโุ บสถ
วัดสุทัศนเทพวราราม เปนอธิบดีอำนวยการสอบอยู ๓ ป จน
ถงึ มรณภาพเมอื่ พ.ศ. ๒๔๔๓ เมอื่ สมเดจ็ ฯ ถงึ มรณภาพ แลว
ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหพ ระวรวงศเ ธอ พระองคเ จา
อรณุ นภิ าคณุ ากร (กระจา ง อรโุ ณ เปรยี ญ ๕ ประโยค) วดั ราชบพธิ
ที่สมเด็จพระพุฒาจารย เปนอธิบดีในการสอบพระปริยัติธรรม
ประชมุ สอบ ณ วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม

ดา นการปกครอง ไดเ ปน อธบิ ดสี งฆว ดั สทุ ศั นเทพวราราม
องคท ่ี ๓ สบื ตอ จากพระพมิ ลธรรม (อน ) นบั แต พ.ศ. ๒๔๒๐ ถงึ
พ.ศ. ๒๔๔๓ ครองพระอารามหลวง ๒๓ ป ไดเ ปน เจา คณะใหญ
ฝา ยใต ราว พ.ศ. ๒๔๓๔

(ฑ)

ดา นสาธารณปู การ ไดป ฏสิ งั ขรณพ ระวหิ ารพระศรศี ากย-
มนุ ี ตลอดจนพระอโุ บสถ พระระเบยี งและเสนาสนะอน่ื ๆทวั่ วดั
สทุ ัศนเทพวราราม กับไดสรางวัดขึ้นวัดหน่ึงที่บานเดิมของทาน
ขนานนามวา “วดั โพธมิ ติ ร” โดยอนโุ ลมตามนามโยมผชู าย “โพธ”ิ
นามโยมผหู ญงิ “ม”ิ ถวายเปน อารามหลวง ปจ จบุ นั วดั นต้ี งั้ อยู
ณ ตำบลบางยเ่ี รอื อำเภอธนบรุ ี จงั หวดั ธนบรุ ี เปน พระอาราม
หลวงช้ันตรี เจาอาวาสเปนพระราชาคณะ นามวา “พระ
โพธวิ รคณุ ” (ฑรู ย)

มรณภาพ เมอื่ วนั ที่ ๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๔๓ จลุ ศกั ราช
๑๒๖๒ ตรงกบั วนั เสาร แรม ๑ ค่ำ เดอื น ๓ ปช วด ในปท ่ี ๓๓
แหงรัชกาลที่ ๕ สิริรวมอายุได ๗๘ ป พรรษา ๕๘ เปน
เจา อาวาสปกครองวดั สทุ ศั นเทพวราราม อยู ๒๓ ป

(ฒ)

การอา นภาษาบาลอี ยา งงา ย

๑. พยญั ชนะทใี่ ชใ นภาษาบาลนี นั้ มที ง้ั หมด ๓๓ ตวั คอื
กขคฆ ง
จ ฉชฌญ
ฏฐ ฑฒณ
ตถทธ น
ปผพภ ม
ยร ลว ส
ห ฬ ํ (อา นวา องั )

พยญั ชนะทกุ ตวั จะมสี ระ “อะ” แฝงอยู แตไ มเ ขยี นรปู สระ
ใหเ หน็ เชน

ก ข ค ฆง
อา นวา กะ ขะ คะ ฆะ งะ
ไมอ า น กอ ขอ คอ ฆอ งอ
๒. ฑ ออกเสยี งเปน “ด” เชน ปณฑฺ ติ อา นวา ปน ดติ ะ
๓. พยญั ชนะทม่ี จี ดุ ขา งใต ( พนิ ท_ุ _ฺ ) ใหถ อื วา เปน ตวั สะกด
ถา พยญั ชนะตวั หนา สะกดมสี ระอนื่ อยดู ว ย เชน

ทกุ ขฺ ติ อา นวา ทกุ -ขะ-ติ
สทิ ธฺ ิ อา นวา สดิ - ทิ
เสยฺโย อา นวา เสย-โย
๔. แตถ า พยญั ชนะตวั สะกดไมม สี ระอนื่ นอกจากถอื เปน ตวั
สะกดแลว ยงั มคี า เทา กบั ไมห นั อากาศดว ย เชน

(ณ)

อตฺถิ อา นวา อัด-ถิ
วปิ ตตฺ ิ อา นวา ว-ิ ปด -ติ
๕. พินทุท่ีอยูใตพยัญชนะบางตัว ไมไดทำหนาท่ีเปนตัวสะกด
ใหอ า นออกเสยี งเปน ตวั ควบกล้ำ เชน เดยี วกบั ภาษาไทย และออก
เสยี ง กงึ่ มาตรา เชน
กตวฺ า อา นวา กดั -ตะ-วา
พรฺ หมฺ อา นวา พรมั -มะ
เทฺว อา นวา ทะเว ไมอ า นวา เท-วะ
เตวฺว อา นวา ตะ-เว-วะ ไมอ า นวา เต-วะ-วะ
๖. สระในภาษาบาลนี น้ั มที ง้ั หมด ๘ ตวั คอื -ะ (ไมป รากฏรปู
สระ)
ดงั กลา วแลว ขอ ที่ ๑ / อา, อ,ิ อ,ี อ,ุ อ,ู เอ, โอ
ผสมกบั พยญั ชนะตวั ใด กอ็ อกเสยี งตามนนั้ เชน
อาทาย อา นวา อา-ทา-ยะ
อภริ ติ อา นวา อะ-พ-ิ ระ-ติ
จตหู ปาเยหิ อา นวา จะ-ต-ู หะ- ปา- เย- หิ
๗. นิคหิต หรือ ํ ถาอยูบนพยัญชนะ ออกเสียง “อัง” โดย
ออกเสยี งแม “กง” คอื ตวั “ง” เปน ตวั สะกด เชน
กรณํ อา นวา กะ-ระ-นงั
วจนํ อา นวา วะ-จะ-นงั
ธมมฺ ํ อา นวา ทำ-มงั
ถา อยบู นสระ อิ ใหอ อกเสยี งเปน “องิ ” เชน

(ด)

ธมมฺ จารึ อา นวา ทำ-มะ-จา-รงิ
กรึสุ อา นวา กะ-ริง-สุ
ถา อยบู นสระ อุ ใหอ อกเสยี งเปน “องุ ” เชน
กาตยํุ อา นวา กา-ตงุ
ทาตยํุ อา นวา ทา-ตงุ
พาหยํุ อา นวา พา-หงุ
๘. สระพเิ ศษ คอื เอยฺย อา นวา เอย-ยะ หรือออกเสยี งเปน
ไอ-ยะ กไ็ ด เชน
กเรยฺย อา นวา กะ-เรย-ยะ หรอื อา นวา กะ-ไร-ยะ
เสยฺโย อา นวา เสย-โย หรอื อา นวา ไส-โย
อาหเุ นยโฺ ย อา นวา อา-ห-ุ เนย-โย

หรอื อา นวา อา-ห-ุ ไน-โย
๙. สมฺ า (สะ-หมา) สมฺ ึ (สะ-หมงิ ) สฺ เปน ตวั สะกด และอา น
ออกเสยี งกง่ึ มาตรา เชน

ตสมฺ า อา นวา ตดั -สะ-หมา
ตสมฺ ึ อา นวา ตดั -สะ หมงิ
วตฺถุสฺมึ อา นวา วดั -ถดุ -สะ-หมงิ

พระราชวจิ ติ รปฏภิ าณ
ผชู ว ยเจา อาวาสวดั สทุ ศั นเทพวราราม

หมายเหตุ : อา นบาลไี ทย เพม่ิ สญั ลกั ษณ สตุ ว๎ า = อา นวา สดุ -ตะวา
คำวา ตะวา อา นเรว็ ๆ



ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 1

ปาฏิโมกขสังวรศีล

2 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

นมตถฺ ุ รตนตยฺสส๎ สฺ ขา พเจา ขอวโรกาสแตง อธศิ ลี
สกิ ขาปาฏโิ มกขสงั วรศลี ๑ไว พอใหภ กิ ษทุ บี่ วชเขา มาแลว
ไดอานใหเขาใจ ไดรูปฏิบัติ ระวังใหพนโทษ มิไดลวง
พทุ ธบญั ญตั ิ ตอ งอนั ตมิ วตั ถุ๒ และครลุ หกุ าบตั ิ๓ เปน
อาณาวีติกกมันตราย๔ จะไดขวนขวายท่ีจะศึกษาให
ชำนาญในพระวนิ ยั จะไดร ถู ถี่ ว นตอ ไป อา นฟง แลว จำได
บทใดไมเ ขา ใจสงสยั อยู ใหไ ตถ ามทา นผรู ใู หส นั ทดั จะขอ
คัดเอาแตขอความที่เปนขอสำคัญข้ึนวา ที่ควรยอก็
ยอ ไว ทค่ี วรกวา งกใ็ หก วา ง บางสกิ ขาบททภี่ กิ ษคุ ะนอง
จะตอ งอาบตั งิ า ยๆ (เพราะศลี ของภกิ ษเุ ปน อปรยิ นั ต
ปารสิ ทุ ธศิ ลี ๕ เปน ศลี ทไ่ี มม สี นิ้ สดุ อยา งนอ ย ๒๒๗
สกิ ขาบท อยา งกลางเกา โกฏเิ กา ลา นสกิ ขาบท อยา งยง่ิ
ไมม ที ส่ี น้ิ สดุ สกิ ขาบททม่ี านอกพระปาฏโิ มกขน น้ั มากนกั
ศลี สามเณรและศลี คฤหสั ถ เปน ปารยิ นั ตปารสิ ุทธิศลี ๖
สามเณรมเี พยี ง ๑๐ สกิ ขาบท ศลี ของคฤหสั ถม เี พยี ง
๘ สกิ ขาบท ๕ สกิ ขาบท เทา นน้ั ) ทา นผปู รารถนาสกิ ขาบท
ละอายแกบาปอยูแลว ตองศึกษาใหรูเขาใจ แลวจำไว
ปฏบิ ตั ิ โดยสมควรแกศ รทั ธา เทอญ.

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 3

ปาฏโิ มกขสงั วรศลี มี ๒๒๗ สกิ ขาบท ทม่ี าสู
อเุ ทศ๗ พระสงฆทำอโุ บสถ๘ ทกุ กง่ึ เดอื น คอื ปาราชกิ ๔
สังฆาทิเสส ๑๓ อนิยต ๒ นิสสัคคิยปาจิตตีย ๓๐
ปาจิตตีย ๙๒ ปาฏิเทสนียะ ๔ เสขิยวัตร ๗๕
อธกิ รณสมถะ ๗ รวมเปน ๒๒๗ สกิ ขาบทดว ยกนั

ภิกษุตองอาบัติเขาแลวคอยหม่ันแสดงไว เปน
บญุ ใหญก ศุ ลใหญท างศาสนา เปน หนทางใหถ งึ สวรรค
นพิ พานไดเ รว็ พลนั ถา ภกิ ษตุ อ งอาบตั เิ ขา แลว ไมแ สดง
แชอ ยใู นอาบตั หิ รอื ไมเ หน็ อาบตั ิ แลว กไ็ มแ สดง ทา นวา
เปน โทษแรง บาปนนั้ ทำใหต กนรกลกึ เชน

อาบตั ทิ กุ กฏ ทพุ ภาสติ ทำใหต กถงึ สญั ชพี นรก
มอี ายยุ นื ๕๐๐ ปน รก นบั ปใ นมนษุ ยไ ดเ กา ลา นป เปน
วนั หนึ่งคนื หนง่ึ ในสญั ชีพนรก

อาบตั ปิ าฏเิ ทสนยี ะ ทำใหต กถงึ กาลสตู รนรก มี
อายยุ นื พนั ปน รก นบั ปใ นมนษุ ยไ ดส ามโกฏกิ บั หกสบิ แสน
ป เปน วนั หนงึ่ คนื หนง่ึ ในกาลสตู รนรก

อาบตั ปิ าจติ ตยี  ทำใหต กถงึ สงั ฆาฏนรก มอี ายยุ นื
ไดส องพนั ปน รก นบั ปใ นมนษุ ยไ ดส บิ สโ่ี กฏกิ บั หกสบิ แสน

4 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ป เปน วนั หนง่ึ คนื หนง่ึ ในสงั ฆาฏนรก
อาบตั นิ สิ สคั คยิ ปาจติ ตยี  ทำใหต กถงึ โรรวุ นรก มี

อายุยืนส่ีพันปนรก นับในปมนุษยไดหาสิบเจ็ดโกฏิกับ
หกสบิ แสนป เปน วนั หนงึ่ คนื หนงึ่ ในโรรวุ นรก

อาบตั มิ หานสิ สคั คยี  ทำใหต กถงึ มหาโรรวุ นรก มี
อายยุ นื แปดพนั ปน รก นบั ปใ นมนษุ ยไ ดส องรอ ยสามสบิ
โกฏิกับสีส่ ิบแสนป เปนวันหนง่ึ คนื หนง่ึ ในมหาโรรุวนรก
มหานสิ สคั คยี น มี้ านอกพระปาฏโิ มกข ภกิ ษตุ อ งเขา แลว
รบี จดั การแกไ ข อยา ทง้ิ แชไ วน าน

อาบตั อิ นยิ ตถลุ ลจั จยั ทำใหต กถงึ ตาปนรก มอี ายุ
ยนื ถงึ หมน่ื หกพนั ปน รก นบั ปใ นมนษุ ยไ ดเ กา รอ ยยสี่ บิ เอด็
โกฏกิ บั หกสบิ แสนป เปน วนั หนง่ึ คนื หนง่ึ ในตาปนรก แต
อนยิ ตเปน อาบตั ไิ มเ ทยี่ ง ถา เพยี งปาจติ ตยี ก ม็ อี ายเุ ทา
สังฆาฏนรก ถาเพียงสังฆาทิเสสก็มีอายุเทามหาตาป
นรก ถา ถงึ ปาราชกิ มอี ายเุ ทา อเวจนี รก หรอื ไปตกอเวจี
นรกทเี ดยี ว ถลุ ลจั จยั กเ็ ปน อาบตั อิ ว นอาบตั ผิ อม ถา
อาบตั อิ ว นกต็ กนรกลกึ อายยุ นื มาก ถา อาบตั ผิ อมกต็ กตนื้
อายนุ อ ย

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 5

อาบตั สิ งั ฆาทเิ สส ตอ งเขา แลว ไมแ กไ ข ทำใหต ก
ถงึ มหาตาปนรก มอี ายยุ นื กง่ึ กปั

อาบตั ปิ าราชกิ ตอ งเขา แลว ไมป ฏญิ าณตนเปน
คฤหสั ถห รอื สามเณร ยงั ทรงอยใู นเพศสมณะจนตาย ทำ
ใหต กถงึ อเวจนี รก มอี ายยุ นื กปั หนงึ่ ทา นเปรยี บไวว า มี
ภเู ขาสงู หนง่ึ โยชน กวา งหนง่ึ โยชน ยาวหนง่ึ โยชน รอ ยป
มเี ทวดาเอาผา เนอ้ื ดมี าปด ทหี นงึ่ จนภเู ขานนั้ เหย้ี นสกึ ลง
ราบถึงพื้นดินเม่ือไร จึงจะเรียกวากัปหน่ึงเม่ือน้ัน (แต
คัมภีรบางแหงก็วาวันเดอื นปของนรกกับสวรรคเทากัน
บางแหง วา มากกวา กนั ) ใหภ กิ ษสุ ามเณรจงสงั วรระวงั
ศลี สกิ ขาบทวนิ ยั ใหม ากๆ ถา พลาดพลงั้ ไปแลว ตกนรก
นาน

อยา เหน็ วา อาบตั ทิ กุ กฏ ทพุ ภาสติ ปาจติ ตยี 
นสิ คั คยี  เปน อาบตั เิ ลก็ นอ ย ถา ตอ งเขา แลว ตกนรกนาน
ย่ิงกวาปาราชิกก็ได เพราะปาราชิกตองเขาแลวก็ขาด
จากเปนพระ ถึงจะทำเขาอีกก็เปนบาปของคฤหัสถ
ไมเ ปน อาบตั ขิ องภกิ ษุ เมอ่ื ตอ งเขา แลว ปฏญิ าณตนเปน
คฤหัสถหรือกลับบวชเปนสามเณรรักษาศีลใหบริสุทธิ์

6 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

กย็ งั ไปสวรรคไ ด เพราะสวรรคไ มห า ม หา มแตม รรคผล
นพิ พาน ถา ทนอยใู นเพศสมณะจนตาย ถงึ ตกนรกกน็ าน
เพยี งกปั หนง่ึ หรอื นอ ยกวา แตอาบตั เิ จด็ กอง๙ ตอ งเขา
แลว ไมข าดจากเปน ภกิ ษุ จงึ ทำใหต กนรกนานถงึ หมนื่ กปั
แสนกัปก็ได

ถา ปฏบิ ตั ดิ ปี ฏบิ ตั ชิ อบใหเ ปน บญุ กศุ ลเขา กจ็ ะเกดิ
ในสวรรคแ ละมนษุ ยส คุ ติ ตง้ั หมน่ื กปั แสนกปั เหมอื นกนั
เปนสมณะน้ันคุณอนันต โทษมหันต เชน อาบัติใน
เสขยิ วตั รตอ งเขา แลว แคต วั เดยี ว แลว ไมแ สดง แชอ ยู
ในอาบัติ ถือวาเล็กนอย ก็อาจจะทำใหบาปน้ันเจริญ
งอกงามขนึ้ มากกวา ปาราชกิ กไ็ ด ถา ตอ งสองตวั ใหญ
เทา ปาฏเิ ทสนยี ะ กต็ กเลอ่ื นลงไปถงึ กาลสตู รนรก ถา
ตอ งสต่ี วั เทา ปาจติ ตยี  กต็ กเลอื่ นลงไปถงึ สงั ฆาฏนรก ถา
ตอ งถงึ แปดตวั เทา นสิ สคั คยี  กต็ กเลอ่ื นลงไปถงึ โรรวุ นรก
ถาตองมากถึงสิบหกตัวเทามหานิสสัคคีย ก็ตกลึกลง
ไปถงึ มหาโรรวุ นรก ถา ตอ งมากถงึ สามสบิ สองตวั เทา
อนยิ ต กต็ กลกึ ลงไปถงึ ตาปนรก ถา มากถงึ หกสบิ สตี่ วั เทา
สังฆาทเิ สส ก็ตกลกึ ลงไปถึงมหาตาปนรก ถา มากถึง

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 7

รอ ยยสี่ บิ สต่ี วั เทา ปาราชกิ เขา ตกถงึ อเวจนี รก ถา มาก
กวาปาราชิกต้ังรอยเทาพันเทา แลวก็แชอยูในอาบัติ
ไมแ สดง ก็ตกอเวจนี รกนานตง้ั รอ ยกปั พนั กปั ได นเี่ ปน
แตเ พยี งอาบตั ทิ กุ กฏ ยงั ใหโ ทษมากมายถงึ เพยี งน้ี

ถา เปน ปาจติ ตยี  นสิ สคั คยี  มหานสิ สคั คยี  อนยิ ต
สงั ฆาทเิ สส ใหญย งิ่ มากขนึ้ อยา งทก่ี ลา วมาแลว นนั้ มาก
กวาปาราชิกต้ังหม่ืนตั้งแสนเทา ก็ทำใหไหมอยูในอเวจี
นรก ตงั้ หมน่ื กปั แสนกปั เหมอื นกนั เพราะพระวนิ ยั ปฏ ก
นเี้ ปน อาวธุ ทยี่ อดเยย่ี มอยา งสำคญั ทพี่ ระพทุ ธเจา ใหไ ว
แกภิกษุสามเณรอันเปนสาวกจะไดฟาดฟนบาปธรรม
อันเปนขาศึกในพระศาสนา ภิกษุสามเณรท่ีเปนพระ
สาวกมปี ญ ญา กเ็ อาอาวธุ คอื ศลี พระวนิ ยั ฟาดฟน ขา ศกึ
คือ กองอาบัตินอยใหญใหพินาศไป ก็ไปถึงสวรรค
นพิ พานไดโ ดยเรว็ ไว ภกิ ษสุ ามเณรทเ่ี ปน พระสาวกทห่ี า
ปญญามิได ก็ละทิ้งศีลและพระวินัยเสีย กลับเอากอง
อาบัตินอยใหญเปนอาวุธมาฟาดฟนตนเองใหพินาศ
ยอ ยยบั ลงไปไหมอ ยใู นอเวจนี รก เปรต อสรุ กาย สตั ว
เดรจั ฉาน จนนบั ชาตนิ บั ภพไมไ ด จนเนอื้ มากกวา แผน ดนิ

8 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

กม็ ี น้ำตาทรี่ อ งไหม ากกวา น้ำในมหาสมทุ รทงั้ สกี่ ม็ ี เพราะ
ลอุ ำนาจแกค วามปรารถนา และความอยากไดเ หน็ แก
ปากแกท อ งมากจนเกนิ ไป จงึ กลบั ไดร า ยเมอื่ ภายหลงั
ภิกษุสามเณรท้ังหลายท่ีมีปญญาอยาประมาท อยาพึง
คดิ วา อาบตั เิ ลก็ นอ ยไมท ำอนั ตราย หรอื ศลี ขาดแลว กต็ อ
เอาได ผทู หี่ มนิ่ ประมาทบาปไปตกนรกนานเคยมมี าแลว
อยา งเชน

พระวริ ชุ กะบวชในปลายศาสนาพระปรุ าณเวสภู
ทานรักษาไวแตปาราชิก ๔ นอกน้ันถือวาเปนอาบัติ
เลก็ นอ ย แลว กส็ รา งแตอ าบตั เิ ลก็ นอ ยไปจนตลอดชวี ติ
แลว เปลยี่ นแปลงพทุ ธวจนะอกี ดว ย ครน้ั ตายแลว กไ็ ป
ตกอยใู นอเวจนี รกแสนมหากปั หกสบิ สกี่ ปั จงึ เปน มหากปั
หนง่ึ เกดิ ไฟบรรลยั กลั ปไ หมก ปั ไหมแ ผน ดนิ ลมกรรมก็
หอบเอาไปไวในอเวจีนรก จักรวาลอื่นท่ีไฟบรรลัยกัลป
ไหมไ มถ งึ พอจกั รวาลอน่ื อายคุ รบ ๖๔ กปั จะเกดิ ไฟไหม
กปั เขา อกี ลมกรรมของตวั กห็ อบเอาไปไวใ นจกั รวาลอน่ื ที่
ไฟบรรลยั กลั ปไ หมย งั ไมถ งึ ตอ ๆ ไปอยา งนแี้ หละถงึ แสน
มหากัป ไมพบพระพุทธเจาถึงส่ีหม่ืนสามพันพระองค

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 9

เพราะดหู มนิ่ วา อาบตั เิ ลก็ นอ ย กวา จะไดพ บนพิ พาน มา
สำเรจ็ เอาในศาสนาพระสมณโคดม

อีกองคช่ือกปลภิกษุ บวชในศาสนาพระพุทธ-
กัสสปะนั้น ทรงพระไตรปฎกไดดวย ก็ดูหม่ินอาบัติ
เล็กนอยเปนอาจิณณกรรม๑๐ ไปจนตลอดชีวิต และ
เปล่ียนแปลงพุทธวจนะดวย พอตายไปตกอยูในอเวจี
นรกนนั้ กปั หนง่ึ ครน้ั มาถงึ ศาสนาพระสมณโคดม มา
เกดิ เปน ปลาทองอยใู นแมน ำ้ อจริ วดี ตายจากปลาทองก็
กลบั ไปเกดิ ในอเวจนี รกอกี แลว จะไปไหมอ ยอู เวจนี รกอกี
สกั กหี่ มน่ื กแี่ สนกปั กไ็ มม ใี ครรู เพราะพระพทุ ธเจา กไ็ มไ ด
ตรัสพยากรณไว

ภิกษุสามเณรเห็นจะไปตกนรกกันนับไมถวน
เพราะดหู มนิ่ ศลี ดหู มนิ่ วนิ ยั กนั มากนกั ทท่ี า นกลา วไว
ในบาลวี า ในศาสนาพระกกสุ นั โธ พทุ ธบรษิ ทั ไปสวรรค
หมดทง้ั ๔ สว น ไมม ไี ปนรกเลย เพราะทำความดที ง้ั นน้ั
ในศาสนาพระโกณาคมน พทุ ธบรษิ ทั ไปสวรรค ๓ สว น
ไปนรก ๑ สว น เพราะทำความดมี ากกวา ทำชวั่ ในศาสนา
พระพทุ ธกสั สปะ พทุ ธบรษิ ทั ไปสวรรค ๒ สว น ไปนรก

10 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

๒ สว น เพราะทำดคี รงึ่ หนงึ่ ทำชว่ั ครง่ึ หนง่ึ ในศาสนา
พระสมณโคดม พทุ ธบรษิ ทั ไปสวรรค ๑ สว น ไปนรก
ถงึ ๓ สว น เพราะกเิ ลสหนาปญ ญาหยาบ ไมเ ชอื่
พระธรรมคำสงั่ สอนของพระพทุ ธเจา ทำแตค วามชวั่
กนั มากกวา ทำความดี จงึ ตกนรกมากกวา ไปสวรรค เชน
ภกิ ษบุ วชเขา แลว ดหู มน่ิ วา อาบตั เิ ลก็ นอ ยจะไมท ำอนั ตราย
กส็ รา งแตอ าบตั เิ ลก็ นอ ยเปน อาจณิ ณกรรมแลว ไมแ สดง
แชอ ยใู นอาบตั จิ นสกึ ไปกม็ ี แชอ ยใู นอาบตั จิ นตายไปจาก
เพศภกิ ษกุ ม็ ี สามเณรเลา บวชแลว กป็ ระมาทวา ศลี ขาด
แลวตอได ก็ปลอยใหศีลขาด แลวก็แชอยูในบาปน้ัน
นาน ๆ จงึ จะตอ ศลี สกั ที

บวชเขามาแลวก็ไดแตบาปใหญกรรมใหญ บุญ
เกดิ ขน้ึ ไมไ ดส กั ที พอบญุ เกดิ ขนึ้ จะงอกงามเขา กค็ อย
เอาบาปทำลายลา งเสยี หมดแลว บญุ จะมมี ากไดอ ยา งไร
เหมอื นอยา งดนิ พอกหางหมู มแี ตม ากขน้ึ ทกุ ที เชน ภกิ ษุ
ตองอาบัติ สามเณรศีลขาดแลวจะไปทำบุญกุศล เชน
ไหวพระสวดมนตสักเทาไร บุญกุศลไมเกิดขึ้นไดเลย
เพราะบาปปดบังไว ถึงจะทำไปก็เหน่ือยเปลา เปรียบ

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 11

เหมอื นตอไมท เี่ ฉพาะนงั่ ไดค นเดยี ว เมอ่ื มบี คุ คลขน้ึ นงั่ อยู
กอ นแลว คนอน่ื จะขนึ้ ไปนงั่ อกี ไมไ ด ตอ เมอื่ ใดคนทนี่ ง่ั
อยกู อ นลกุ ไปแลว คนอน่ื จงึ จะขน้ึ นงั่ ได ฉนั ใดกด็ ี เปรยี บ
ภิกษุสามเณรแสดงอาบัติและตอศีลทำศีลใหบริสุทธ์ิ
ขน้ึ กอ น ฆา บาปทม่ี อี ยใู หห ลดุ ไปแลว นน่ั แหละ สวดมนต
ไหวพ ระบญุ กศุ ลจงึ จะเกดิ ขน้ึ ได

อยา งภกิ ษบุ วชเขา แลว กนิ กอ นขา วของชาวเมอื ง
ทเี่ ขาใหด ว ยศรทั ธา แลว ปลอ ยใหต อ งอาบตั เิ ลก็ นอ ยอยู
บอยๆ สามเณรก็ศีลขาดบอยๆ แลวก็แชอยูในอาบัติ
แลบาป ไมแกไข ทำศีลของตัวใหเศราหมองอยูร่ำไป
อยางนี้ก็ชื่อวา บวชโกงตัวเอง บวชเพื่อหลอกลวง
ชาวบา น ทช่ี าวบา นเขา ใจวา มศี ลี บรสิ ทุ ธิ์ หลงไหวห ลง
กราบก็ไดช่ือวา โกหกผูอื่น แลวก็ออกอบุ ายหาเงนิ หา
ทองนอ มลาภเขา ตวั ประจบประแจงคฤหสั ถ เพอื่ มงุ ลาภ
พวกน้ี บวชประพฤตติ นเปน โจรปลน พระศาสนา ทำบาป
ในทล่ี บั ตา เกย้ี วสกี า กนิ เหลา กนิ ขา วค่ำ ถา เปน เณร
สกึ เสยี ดกี วา หรอื ตายเสยี ไมไ ปตกนรกนาน ถา เปน ภกิ ษุ
เปน ปาราชกิ หรอื โจนเขา กองไฟตายเสยี ดกี วา ไมต อ ง

12 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ไปตกทุกขอยูในนรกนาน
เหตใุ ดจงึ วา เปน ปาราชกิ ดกี วา เพราะวา ปาราชกิ

เปนอาบัติหมดฤทธ์ิหมดเดชแลว เปรียบเหมือนตาล
ยอดดว น หรอื คนหวั ขาด มฉิ ะนน้ั กข็ า วคว่ั เสยี แลว จะ
เอามรรคผลอะไรกไ็ มไ ดอ กี แลว แตว า ยงั ไมห า มสวรรค
หา มแตน พิ พาน ถา ปฏญิ าณตนเปน คฤหสั ถร กั ษาศลี หา
ศีลแปด หรือบวชเปนสามเณร ทำศีลใหบริสุทธิ์ก็ยัง
ไปสวรรคไ ด พวกภกิ ษทุ เี่ ปน ปาราชกิ ไดบ าปมาก กพ็ วก
ท่ีไมสึก ทนอยูในเพศสมณะ แลวก็เขารวมอุโบสถ
สงั ฆกรรมกบั หมสู งฆ มนั จงึ บาปมาก แตถ งึ อยา งนนั้ ก็
ตกนรกนานเพียงกัปหน่ึงหรือนอยกวากัปหนึ่ง เพราะ
ปาราชกิ ตอ งเขา แลว ถงึ จะเสพเมถนุ อกี สกั รอ ยพนั ครงั้
มนั กไ็ มเ ปน อาบตั แิ ลว จะเปน กแ็ ตบ าปของคฤหสั ถ เชน
อทนิ นาทานกบั มนสุ สวคิ คหะ๑๑ เทา นน้ั ในสงั ฆาทเิ สส
๑๓ ไมเ ปน เลย ในอนยิ ต ๒ นสิ คั คยี  ๓๐ ในปาจติ ตยี 
๙๒ ไมเ ปน อาบตั เิ ลย เปน แตบ าปของคฤหสั ถอ ยู ๓ ขอ
คอื ฆา สตั ว โกหก กนิ เหลา เทา นน้ั

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 13

ในพระปาฏโิ มกข ๒๒๗ นนั้ ภกิ ษทุ เ่ี ปน ปาราชกิ
แลวไปทำเขา ก็เปนบาปของคฤหัสถอยู ๕ ขอเทาน้ัน
ปาราชกิ นหี้ า มอยแู ตม รรคผลนพิ พานเทา นนั้ สว นสวรรค
นรกไมหาม อนันตริยกรรม๑๒ อยางที่พระเทวทัตทำ
โลหิตุปบาท สังฆเภทนั้นหามทั้งสวรรคนิพพาน นรก
ไมหาม ถึงอยางน้ันก็ไปตกนรกนานอยูไดกัปหรือกวา
กัปเทานั้น ที่จะไปนรกนานต้ังหม่ืนกัปแสนกัป เหมือน
อยา งอาบตั เิ ลก็ นอ ยหาไดไ ม เพราะอาบตั เิ ลก็ นอ ยภกิ ษุ
ตอ งเขา แลว ไมข าดจากภกิ ษุ อาบตั ปิ าราชกิ เปน รากแกว
เหมือนอยางไมเปน มีแตจะแตกกิ่งแตกกานผลิดอก
ออกผลไมส นิ้ สดุ นรกกไ็ มห า ม สวรรคก ไ็ มห า ม จนกระทงั่
นพิ พานกไ็ มห า ม จะสรา งแตอ าบตั แิ ลว กแ็ ชอ ยใู นอาบตั ิ
ไมแ สดงกนั เอาแตบ าปลว น ๆ ใหไ ปตกนรกนาน ๆ สกั
หมนื่ กปั แสนกปั กไ็ ด หรอื จะทำใหถ งึ วมิ ตุ ตหิ ลดุ พน เขา ถงึ
นพิ พาน ไมก ลบั มาสโู ลกมนษุ ยอ กี เลยกไ็ ด

ในพระพทุ ธศาสนาของพระพทุ ธเจา องคหนง่ึ ๆ
สตั วท เ่ี กดิ มาพบแลว จะกอ สรา งจะทำอะไรไดท กุ อยา ง
จะใหไปเกิดในสวรรคหรือนรก หรือจะทองเที่ยวอยูใน

14 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

มนุษยโลก หรือจะไปใหถึงนิพพานหรือโลกันตไดท้ังนั้น
อยา งภกิ ษบุ วชเขา แลว รกั ษาแตป าราชกิ ๔ นอกนน้ั ปลอ ย
ตามเร่ือง สามเณรบวชแลวปลอยใหศีลขาดเนือง ๆ
ไมส งั วรระวงั กนั บวชอาศยั ศาสนาหากนิ กนั อยา งนนั้
กเ็ ทา กบั สรา งใหต วั ไปตกนรกนาน ๆ หรอื ไปโลกนั ตน รก
ทีเดียว

น่ีเปนเพราะเหตุเขาใจผิด คิดวารักษาไวแต
ปาราชกิ ๔ พอไมใ หข าดจากความเปน พระกแ็ ลว กนั แต
ทไี่ หนได อาบตั เิ ลก็ ๆ นอ ย ๆ กลบั รา ยกวา ปาราชกิ หลาย
เทา เปรยี บเหมอื นเงนิ เหรยี ญเฟอ ง ถา สองอนั มนั กเ็ ทา กบั
สลงึ ถา สอ่ี นั กเ็ ทา กบั สองสลงึ ถา แปดอนั เทา กบั เงนิ บาท
ถา สบิ หกอนั หรอื ๓๒ อนั ๖๔ อนั ๑๒๘ อนั มนั กม็ าก
กวา เงนิ บาทหลายเทา ถา มากถงึ รอ ยถงึ พนั หรอื ตงั้ หมน่ื
แสนขึ้นไป มันก็มากกวาบาทหลายรอยหลายพันเทา
เหมอื นอยา งอาบตั เิ ลก็ นอ ยเหมอื นกนั ถา มากถงึ แสน
ตงั้ ลา นตวั เขา มนั กม็ ากกวา ปาราชกิ หลายรอ ยหลายพนั
เทา จงึ ไปตกนรกนาน ๆ ตงั้ รอ ยกปั พนั กปั เปน ภกิ ษุ
สามเณรยังอดทำบาปไมได ก็สึกออกไปเปนคฤหัสถ

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 15

ทำบาปดกี วา ไมไ ปตกนรกนานอยา งภกิ ษสุ ามเณร เชน
ฆา สตั วอ ยา งเดยี วกนั คฤหสั ถฆ า เปน พนั ๆ ภกิ ษฆุ า ตวั
เดยี วกย็ งั ไดบ าปมากกวา คฤหสั ถเ ปน ไหน ๆ หรอื อยา ง
เชน ทำบญุ กเ็ หมอื นกนั คฤหสั ถจ ะทำใหม ากมายสกั ปานใด
กส็ ภู กิ ษสุ ามเณรทำนดิ หนอ ยกไ็ มไ ด คฤหสั ถท ไี่ มร จู กั บาป
บญุ คณุ โทษ ไมร จู กั เคารพบดิ ามารดา ครบู าอาจารย
ดถู กู ดหู มน่ิ มาตงั้ แตห นมุ จนแก บาปกม็ ากอยแู ลว แต
ยังไมเทาภิกษุสามเณรที่ไมเคารพซ่ึงกันและกัน ดูถูก
ดหู มนิ่ กนั ครหู นงึ่ กไ็ มไ ด หรอื อยา งภกิ ษสุ ามเณรทลี่ ว ง
อุปจาร เชน ใสเ กือก กน้ั รม หม ผา คลมุ สองบา เขา ไป
ภายในอปุ จารพระสงฆ๑๓ ภายในแดนสมี า๑๔ กด็ ี แดน
พระสงฆท แี่ กก วา ตงั้ แตส ามพรรษาขน้ึ ไปกด็ ี เพยี งสศ่ี อก
เทานั้น ก็ช่ือวาลวงอุปจารพระสงฆ แดนเจดียนั้นหก
ศอก แดนศรีมหาโพธิน้ันแปดศอก แดนพระพุทธรูป
สบิ สองศอก ถา ภกิ ษสุ ามเณรใสเ กอื ก กน้ั รม หม คลมุ
สองไหลเ ขา ไปภายในกำหนดน้ี ชอื่ วา ลว งอปุ จารทงั้ นนั้
ไมเ คารพพระศาสนา ดหู มนิ่ พระรตั นตรยั โดยตรง เปน
โจรปลน พระศาสนาไดบ าปอนั ยงิ่ ใหญ คฤหสั ถไ มเ คารพ

16 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ตง้ั แตห นมุ จนแก กย็ งั สภู กิ ษสุ ามเณรครหู นงึ่ ไมไ ด บวช
ในพระพทุ ธศาสนาเปน บญุ ลาภอนั ยงิ่ ใหญ ฉะนนั้ อยา
ทง้ิ บญุ ลาภไปเอาอปั ลาภเสยี เลย เพราะภกิ ษสุ ามเณร
อาจจะทำใหพ ระศาสนาเสอ่ื มกไ็ ด จะทำใหเ จรญิ กไ็ ดต าม
ปรารถนา ผูท่ีทำใหพระศาสนาเจริญน้ันไดอานิสงส
เปน อนั มาก เชน

ผูปฏิบัติดีปฏิบัติชอบอยางพระภิกษุองคหน่ึง
บวชอยใู นศาสนาพระสเุ มธสมั มาสมั พพุ ทธเจา บวชเขา
แลว กต็ ง้ั ใจสงั วรระวงั ศลี ตอ งอาบตั เิ ขา แลว กค็ อยหมน่ั
แสดงใหบ รสิ ทุ ธอ์ิ ยเู สมอ บวชอยเู จด็ พรรษา แลว กส็ กึ
ออกไปเปน คฤหสั ถร กั ษาศลี หา ศลี แปด และอโุ บสถศลี
เพม่ิ เตมิ บญุ ทบ่ี วชไวจ นตลอดชวี ติ

ครนั้ ตายแลว กไ็ ดไ ปเกดิ ในดสุ ติ เทวโลก มอี ายยุ นื
ส่ีพันปทิพย นับปมนุษยไดสิบเจ็ดโกฏิกับหกสิบแสนป
แลวก็จุติข้ึนไปเกิดช้ันนิมมานรดี มีอายุยืนไดแปดพัน
ปท พิ ย นบั ปม นษุ ยไ ดส องรอยสามสบิ โกฏกิ บั สสี่ บิ แสนป
แลวก็จุติข้ึนไปเกิดในปรนิมมิตวสวัตดี มีอายุยืนหม่ืน
หกพนั ปท พิ ย นบั ปม นษุ ยไ ดเ กา รอ ยสบิ เอด็ โกฏกิ บั หกสบิ

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 17

แสนป แลวจุติขึ้นไปเกิดในชั้นจาตุมหาราชิกาสวรรค
ชน้ั ตน อกี มอี ายยุ นื หา รอ ยปท พิ ย นบั ปม นษุ ยไ ดเ กา ลา นป
แลว จตุ ขิ นึ้ ไปเกดิ ในชนั้ ดาวดงึ ส มอี ายยุ นื ไดพ นั ปท พิ ย
นับปในมนุษยไดสามโกฏิกับหกสิบแสนป แลวจุติขึ้นไป
เกิดในชั้นยามา มีอายุไดสองพันปทิพย นับปในมนุษย
ไดสิบส่ีโกฏิกับหกสิบแสนป แลวก็จุติขึ้นไปเกิดในช้ัน
ดุสิตจนเต็มอายุ แลวลงมาเกิดในช้ันยามา ดาวดึงส
จาตุมหาราช กลับข้ึนกลับลงในสวรรคหกชั้นส้ินกาล
ชา นาน พอถงึ กปั วนิ าศกจ็ ตุ ขิ นึ้ ไปเกดิ ในพรหมโลก พอตง้ั
กปั ขน้ึ ใหม หมดอายใุ นพรหมโลก กจ็ ตุ ลิ งมาเกดิ ในสวรรค
หกช้ันอีก ทานทองเท่ียวอยูในสวรรคและพรหมโลก
น้ันชานานถึงสองหม่ืนกัปแลว ยังไมไดกลับมาเกิดใน
มนษุ ยโลกนอ้ี กี เลย

ทา นบวชอยเู จด็ พรรษาเทา นนั้
ยังไดไปชมทิพยสมบัติถึงเพียงน้ี
เพราะปฏิบัติดีปฏิบัติชอบน้ันใหผล
จะปวยกลาวไปไยถึงผูปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ
ทอ่ี ยไู ปจนตลอดชวี ติ เลา

18 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ภกิ ษสุ ามเณรทงั้ หลาย . . .
จงชว ยกนั รกั ษาพระวนิ ยั
อนั เปน รากแกว ของพระศาสนาไวใ หม น่ั คง
จะเปน ผลานสิ งสอ นั มากในชาตหิ นา ๆ
ตอ แตน ไ้ี ปจะไดก ลา วในเรอ่ื งวนิ ยั สกิ ขาบทตอ ไป

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 19

ปาราชกิ ๔

20 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ปาราชกิ ๔ คอื

เมถนุ ปาราชกิ ๑
อทนิ นาทานปาราชกิ ๑
มนสุ สวคิ คหปาราชกิ ๑
อตุ ตรมิ นสุ สธรรมปาราชกิ ๑
เปน ๔ สกิ ขาบท ฉะนี้
๑. เมถุนสิกขาบทที่หนึ่ง พุทธบัญญัติหามมิให
เสพเมถุนธรรม ภิกษุรูปใดไมบอกคืนสิกขาบท ยัง
ปฏญิ าณตนวา เปน ภกิ ษมุ าเสพเมถนุ คอื ใหอ งคชาตเขา
ไปในทวารทงั้ ๓ คอื ทวารหนกั ๑ ทวารเบา ๑ ปาก ๑
ของมนษุ ยแ ละอมนษุ ย คอื เทวดา ยกั ษ เปรต ผี ปศ าจ
และสตั วเ ดรจั ฉานทง้ั หญงิ ชาย ตวั ผตู วั เมยี เปน ๓ จำพวก
ดวยกนั แมว า ภิกษุเสพเมถนุ ในซากศพทม่ี ที วารทั้ง ๓
นนั้ อนั สตั วก ดั กนิ เสยี ยงั ไมค รงึ่ หนงึ่ กด็ ี ภกิ ษใุ หผ อู น่ื ใส
องคชาตเขาไปในทวารหนักและปากของตนก็ดี ภิกษุ
หลังออนกมลงอมองคชาตของตนเองก็ดี ภิกษุที่มี
องคชาตยาวจบั องคชาตแหยแ ยงเขา ไปในทวารหนกั ของ
ตนเองกด็ ี อาการเหลา นช้ี อื่ วา เสพเมถนุ ทง้ั สน้ิ

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 21

ภิกษุเสพเมถุนในทวารท้ัง ๓ ดังกลาวนั้น ให
องคชาตเขา ไปในทวารทง้ั ๓ ตอ งทชี่ มุ ประมาณเมลด็ งา
หนง่ึ เปน ทส่ี ดุ ภกิ ษนุ นั้ เปน ปาราชกิ

๒. อทนิ นาทานสกิ ขาบททส่ี อง พทุ ธบญั ญตั หิ า ม
มิใหลักทรัพยสิ่งของท่ีเจาของหวงแหน มิไดอนุญาต
ยอมให ภกิ ษมุ ไี ถยจติ ๑๕ คดิ จะขโมย ลว ง ลกั เบยี ดบงั
ฉอ ตระบดั ปลน สะดม ขม เหง แยง ยอ้ื ลอบรบิ ถอื เอา
พสั ดสุ งิ่ ของทเ่ี จา ของหวงแหน ควรแกร าคา ๕ มาสก
ทเี่ รยี กวา หนง่ึ บาทของชาวมคธขน้ึ ไป คดิ เปน ราคาทอง
หนกั ๒๐ เมลด็ ขา วเปลอื ก ทอนลงเปน เงนิ สองสลงึ เฟอ ง
กับหากล่ำในสยามประเทศนี้ ลักเองก็ดี ใหผูอ่ืนลักก็ดี
ภกิ ษนุ น้ั เปน ปาราชกิ

ในอทินนาทานนี้ ใชเฉพาะแตลักขโมยนำเอา
ของ ๆ ทา นมาเทา นน้ั เมอื่ ไร อนั การทำประโยชนข องทา น
ใหต กไป กเ็ ปน อทนิ นาทานเหมอื นอยา งยยุ งทาสของทา น
ใหห นไี ปจากเจา เงนิ กด็ ี ทาสทา นหนไี ปชที้ างบอกตำแหนง
ทใ่ี หห นไี ปใหพ น หรอื จะเสยี ดสอ ใหเ จา เงนิ ไปจบั ตวั มาได
กด็ ี อาการเหลา นจี้ ดั เปน อทนิ นาทานทงั้ สนิ้

22 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

อนง่ึ แมว า ของ ๆ ตนทจ่ี ำตอ งเสยี คา ภาษตี ลอด
ดานขนอน เบียดบัง ซอนเรนไปใหพนเขตดานหรือจะ
ขนื ขดั ไมเ สยี ใหผ ทู เี่ รยี กทอดอาลยั กด็ ี หรอื จะชว ยคมุ ให
แกญ าตโิ ยมพวกพอ งดว ยเลศนยั อบุ ายใหผ เู รยี กเขา ใจ
วา เปน ของพระสงฆก ด็ ี เหลา นเ้ี รยี กวา สงุ กฆาตะ๑๖ จดั
เปน อทนิ นาทานเหมอื นกนั

อนง่ึ ของทที่ ายกจะใหด ว ยสลาก เมอื่ จบั ถกู ชอ่ื
วตั ถสุ ง่ิ ของทตี่ นไมช อบใจ ซอ นทง้ิ สลากนน้ั เสยี แลว จบั
ใหม ก็ไมทดแทนทอนราคากันลงได คงปลงอวหาร๑๗
ตามราคาสลากทจี่ บั ใหมน นั้ เอง แมสลากภตั ๑๘ ทป่ี ก ชอ่ื
ภกิ ษรุ ปู อนื่ แลว แลชกั ธงชอื่ ทา นเสยี แลปก ธงชอื่ ของตน
หรือธงช่ือพระภิกษุพวกของตัวลง ก็เปนอทินนาทาน
เชน เดยี วกนั

อน่ึง ภิกษุเบียดเสียดปกที่แดนดินที่มีเจาของ
หวงแหน ใหลวงลำ้ เขาไปในเขตแดนของทาน แม
ประมาณเสน ผมหนงึ่ กเ็ ปน อทนิ นาทาน ภกิ ษใุ หป ระโยชน
ของทา นตกไป ดว ยอาการดงั วา มาน้ี พอครบราคาสอง
สลงึ เฟอ งกบั หา กลำ่ เมอื่ ใด กเ็ ปน ปาราชกิ เมอ่ื นน้ั

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 23

๓. มนสุ สวคิ คหสกิ ขาบททสี่ าม พทุ ธบญั ญตั หิ า ม
มใิ หฆ า มนษุ ยใ นครรภ นอกครรภ ภกิ ษรุ ปู ใดรวู า มนษุ ย
มชี วี ติ คดิ แกลง จะฆา ใหต ายดว ยอบุ ายตา ง ๆ จำเดมิ แต
ประกอบยาใหห ญงิ มคี รรภก นิ ใหค รรภค อื สตั วท เี่ กดิ ใน
ทอ งมารดา ตงั้ แตแ รกตงั้ ปฐมวญิ ญาณใหต กไป ฆา ดว ย
มอื ตนกด็ ี ใชใ หผ อู น่ื ฆา กด็ ี หรอื วางศสั ตราวธุ ไวใ กล เพอื่
จะใหเ ขาฆา กนั ตายกด็ ี หรอื แกลง พรรณนาคณุ ความตาย
ใหเ ขาเกลยี ดหนา ยรา งกาย ไมเ สยี ดายชวี ติ ฆา ตวั ตาย
เสยี กด็ ี หรอื ชกั ชวนใหถ อื เอาถอ ยคำของตนวา ทา นอยู
ทนทุกขลำบากไปตองการอะไร ตายเสียดีกวาอยูดังนี้
ถาเขาฆาตัวตายตามคำก็ดี หรือแกลงหลอกหลอนให
เขาตกใจตายกด็ ี เมอ่ื คดิ จะใหม นษุ ยต ายแกลง ประกอบ
อบุ ายตา ง ๆ สมตามความคดิ ของตนไดแ ลว ชอื่ วา เปน อนั
ฆา มนษุ ยต ายทง้ั สนิ้ ภกิ ษแุ กลง ใหม นษุ ยต ายดว ยอบุ าย
ตา ง ๆ ดงั วา มาน้ี ภกิ ษนุ น้ั เปน ปาราชกิ

๔. อตุ ตรมิ นสุ สธรรมสกิ ขาบททส่ี ี่ พระพทุ ธ-
บญั ญตั หิ า มมใิ หอ า งอวดอตุ ตรมิ นสุ สธรรม๑๙ ทไ่ี มม ใี นตน
ภกิ ษรุ ปู ใดไมร ไู มเ หน็ ไมไ ด ไมถ งึ ไมไ ดต รสั รู แตเ ปน คน

24 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ใจบาป อยากจะไดลาภสักการะ จะใหมีผูสรรเสริญ
เลอื่ งลอื ชอ่ื คณุ กลา วอวดซงึ่ ธรรมของมนษุ ยผ ยู ง่ิ ดว ย
คณุ ทางมหรคต๒๐ แลโลกตุ ตระ๒๑ ใหน อ มเขา มาสตู น คอื
ความรูเห็นดวยปญญาอันอาจกำจัดกิเลส คืออวดวา
“ขา ไดถ งึ ฌาน๒๒ ถงึ วโิ มกข๒๓ ขา ไดถ งึ สมาธิสมาบตั ิ๒๔
ขา ไดบ รรลไุ ตรวชิ ชา๒๕ มรรคภาวนา ขา ทำใหแ จง อรยิ ผล
ขา ละกเิ ลสเสยี ได จติ ของขา ปลดเปลอ้ื งจากราคะ โทสะ
โมหะ ขา ยนิ ดจี ะอยใู นเรอื นวา งเปลา เปน ทส่ี งดั พอใจพกั
อยดู ว ยฌาน ขา ไดฤ ทธจิ์ ะทำอะไรกส็ ำเรจ็ ดว ยใจ รใู จ
สตั ว ระลกึ ชาตไิ ด ขา ไดต าทพิ ย หทู พิ ย เปน ผสู นิ้ กเิ ลส”
อวดคุณวิเศษท่ีไมมีในตนใหมนุษยเชื่อถือ แมจะใชเลห
อุบายเปรียบปรายแสดงกายวิการเปนเลศกระหยิบตา
พยกั หนา เปน ตน ใหส งั เกตสำคญั ตนวา ไดค ณุ วเิ ศษดงั วา
มานก้ี ด็ ี เมอ่ื มนษุ ยเ ชอื่ ถอื ตามความคดิ ของตนในขณะนนั้
แลว ภกิ ษนุ นั้ เปน ปาราชกิ

เวนไวแตสำคัญวาได วาถึง ก็ไมมีโทษ เพราะ
ไมแ กลง อวด แมก ลา วมสุ าวา “ขา นงั่ ธรรมเขา บำเพญ็
ไดเ หน็ สวรรคห รอื นรก เหน็ ผมู ชี อื่ คนนน้ั ๆ ไปบงั เกดิ บน

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 25

สวรรค มสี มบตั อิ ยา งนน้ั หรอื ผมู ชี อ่ื คนนนั้ ๆ ไปบงั เกดิ
ในนรก เปรต อสรุ กาย ทนทกุ ขเวทนาอยา งนน้ั ๆ” คำ
อวดอา งนงั่ ภาวนาเชน นี้ เจอื เขา ในมหรคตและอภญิ ญา๒๖
เหน็ วา เปน อนั ไมพ น อวดอตุ ตรมิ นสุ สธรรม คนทเี่ ขลา ๆ
กเ็ ชอ่ื งา ย ๆ ทา นผรู กั ใครใ นสกิ ขาจงระวงั รกั ษาตวั ให
จงดี เทอญ

ปาราชกิ ๔ น้ี ภกิ ษตุ อ งแตอ ยา งใดอยา งหนง่ึ
กช็ อ่ื วา เปน บคุ คลพา ยแพแ กพ ระพทุ ธศาสนา
ไมไ ดอ ยรู ว มกจิ กรรมกบั ดว ยภกิ ษตุ อ ไปไดอ กี แลว
ถึงจะปฏิญาณตนและอุปสมบทใหม
ก็ไมเปนภิกษุไดอีกแลว
ตายแลวเท่ียงแทท่ีจะไปบังเกิดในอบาย๒๗
เปน แนน อน อยา สงสยั เลย
ใหผ ูอ ปุ สมบทพงึ รกั ษาตัวใหจ งดี
อยาใหเสียทีท่ีไดเกิดเปนมนุษย
ไดบ วชในพระพทุ ธศาสนา

ปาราชกิ ๔ ขอ น้ี
กลา วความพอเปน ทกี่ ำหนดไวเ ทา น้ี

26 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 27

สงั ฆาทเิ สส ๑๓ สกิ ขาบท

28 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

๑. สญั เจตนกิ สกิ ขาบท ความวา ภกิ ษอุ นั กำหนดั
แกลง ทำใหน ้ำอสจุ เิ คลอื่ นออกมา ประกอบความเพยี รจบั
กำ ครดู สี ลบู คลำองคชาต หรอื หนบี ในระหวา งขา หรอื
เดง ดนั เดา ในทอ นผา แลทม่ี ชี อ ง และทว่ี า งเปลา เปน ตน กด็ ี
ใหนำ้ อสุจิเคล่ือนออกจากลำกลององคชาตสักหยด
หยาดหนงึ่ ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส เวน ไวแ ตน อนหลบั ฝน
เหน็ เมอ่ื เวลาหลบั ไมม โี ทษ แตพ อตน่ื ฟน ขน้ึ ถา พลอย
เพยี รซำ้ เมอื่ กำหนดั มพิ น โทษ

๒. กายสงั สคั คสกิ ขาบท ความวา ภกิ ษมุ จี ติ
กำหนัดในการจะสัมผัสตองกายหญิงมนุษย มาจับมือ
จบั มวยผม จบั ผา หม จบั นม จบั แกม เคลา คลงึ จบู กอด
หญงิ มนษุ ย ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส

๓. ทฏุ ลุ ลวาจสกิ ขาบท ความวา ภกิ ษมุ จี ติ
กำหนัดนอมในกาม พึงกลาวคำช่ัวหยาบ เก้ียวพาน
แทะโลมหญิงดังชายหนุมอันเกี้ยวพานหญิงสาว กลาว
แทะโลม ถากถางโดยทางเมถนุ มาเจรจาเปรยี บปราย
เฉพาะทวารหนกั ทวารเบา พดู ถงึ การชำเราใหห ญงิ ไดย นิ
แมจ ะทกั ทายวา สง่ิ อน่ื ๆ วา สงิ่ นนั้ สง่ิ น้ี สแี ดง สดี ำ สเี ขยี ว

ศลี ของพระและสมณวสิ ยั 29

สขี าว วา ขนยาว ขนดก วา ทางรก ทางเตยี น ทางแคบ
ทางกวา ง เปน ตน กด็ ี แตจ ติ มงุ เอาทลี่ บั ของหญงิ หญงิ
รอู ธบิ ายของภกิ ษขุ ณะเมอ่ื กลา วนนั้ ภกิ ษกุ ลา วคำหยาบ
เชน นี้ ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส

๔. อตั ตกามปารจิ รยิ สกิ ขาบท ความวา ภกิ ษมุ ี
จติ กำหนดั นอ มไปในกาม พงึ กลา วคำสรรเสรญิ คณุ การ
บำเรอดว ยกามแกต น ในสำนกั แหง หญงิ มนษุ ยว า หญงิ
คนใดไดบำเรอภิกษุผูมีศีล เปนผูประพฤติพรหมจรรย
เห็นปานดังตัวเรา ที่เปนคนขัดสนจนดวยเมถุนสังวาส
การบำเรอดว ยเมถนุ แกภ กิ ษทุ ขี่ ดั สนนน้ั จะมผี ลอานสิ งส
เปน อยา งยอดยงิ่ จะนำตนใหไ ปสวรรคไ ดง า ย ๆ หญงิ กร็ ู
อธบิ ายในขณะนนั้ ภกิ ษนุ นั้ ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส

๕. สญั จรติ สกิ ขาบท ความวา ภกิ ษทุ ช่ี กั สอื่
หญิงและชายใหอยูรวมเปนผัวเมียและชูกัน นำความ
ประสงคของหญิงไปบอกเลาแกชาย ชักโยงใหทั้งสอง
ไดเ ปน ผวั เมยี เปน ชกู นั จะชกั นำใหไ ดส งั วาสกนั แต
ในขณะน้ันเปนอยางท่ีสุด ภิกษุผูชักสื่อตองอาบัติ
สงั ฆาทเิ สส

30 แปลจากพระปาฏโิ มกข โดย สมเดจ็ พระวนั รตั น (แดง สลี วฑฒฺ นมหาเถร)

(สกิ ขาบททง้ั ๕ น้ี ใหภ กิ ษหุ มน่ั ดู หมนั่ จำระวงั
ใหจ งมาก ภกิ ษทุ ไี่ มไ ดศ กึ ษา เปน คนคะนองกาย วาจา
อยแู ลว กล็ ว งงา ย ๆ ใหจ ำใหห มายไวเ ปน สำคญั เทอญ)

๖. สญั ญาจกิ สกิ ขาบท ความวา ภกิ ษทุ ำเองหรอื
ใชใหผูอ่ืนทำกุฏิท่ีอยู ดวยทพั สมั ภาระ๒๘ มีอิฐ ปูน ไม
เปน ตน อนั ตนเทย่ี วขอมาเอง ไมม ีทายก๒๙ เปน เจา ของ
ผสู รา งถวาย เฉพาะจะทำอยเู อง หาใหส งฆแ สดงพน้ื ที่
ใหไ ม ทำลงในทมี่ อี ปุ ท วนั ตรายทง้ั ไมม อี ปุ จาร ทำใหเ กนิ
ประมาณ คอื ยาวกวา ๑๒ คบื สคุ ต กวา งกวา ๗ คบื สคุ ต
กำหนดวดั ในรว มฝาขา งใน ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส

๗. มหลั ลกาสกิ ขาบท ความวา ภกิ ษทุ ำเองหรอื
ใหผ อู นื่ ทำวหิ ารทอี่ ยเู ปน อารามใหญ ไมก ำหนดประมาณ
มที ายกเปน เจา ของลงทนุ สรา งถวาย แตห มายใจเฉพาะ
อยเู อง หาใหส งฆช ท้ี ต่ี งั้ ใหไ ม ทำตามอำเภอใจ ทำลงใน
ทม่ี อี ปุ ท วนั ตรายและไมม อี ปุ จาร ตอ งอาบตั สิ งั ฆาทเิ สส

๘. อมลู กสกิ ขาบท ความวา ภกิ ษขุ งึ้ โกรธขดั เคอื ง
ภกิ ษอุ นื่ คดิ จะใหเ คลอ่ื นจากพรหมจรรย คอื จะใหส กึ เสยี
พงึ ตามกำจดั โจทกย กโทษดว ยอาบตั ปิ าราชกิ ไมม มี ลู คอื