หน้าปก
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
99 หมู่ 9 ถนนพิษณุโลก-นครสวรรค์
ตำบลท่าโพธิ์ อำเภอเมืองพิษณุโลก
จังหวัดพิษณุโลก 65000
website :
http://www.edu.nu.ac.th/
คำนำ
หนังสือแบบฝึกหัดเสริมทักษะ การอ่านและการฟัง
วรรณคดีและวรรณกรรมร้อยแก้วและร้อยกรองสำหรับเด็ก
ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑ เป็นหนังสือที่นิสิตคณะศึกษาศาสตร์
สาขาวิชาภาษาไทย ชั้นปีที่ ๓ จัดทำขึ้นตามหลักการ จุดหมาย
มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วีดชั้นปี กลุ่มสาระการเรียนรู้
ภาษาไทย ของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑
หนังสือแบบฝึกหัดเสริมทักษะเล่มนี้มุ่งส่งเสริมให้ผู้เรียนได้
ศึกษาและฝึกฝนทักษะทางด้านการอ่านและการฟังวรรณคดี
และวรรณกรรมร้อยแก้วและร้อยกรอง ผู้เรียนจะได้เรียนรู้
ความงามของภาษา ใช้กระบวนการคิดวิเคราะห์ เห็นคุณค่า
ของวรรณคดีและวรรณกรรม ซึ่งเป็นวัฒนธรรมทางภาษาที่
สะท้อนความเป็นไทย รวมทั้งสอดแทรกแง่คิดอันเป็น
ประโยชน์ในการดำเนินชีวิต แต่ละหน่วยการเรียนรู้จะมี
กิจกรรมการเรียนรู้อย่างหลากหลาย เพื่อฝึกทักษะ กระตุ้น
ความคิด และเสริมสร้างประสบการณ์
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร หวังเป็นอย่างยิ่ง
ว่า หนังสือแบบฝึกหัดเสริมทักษะ การอ่านและการฟังวรรณคดี
และวรรณกรรมร้อยแก้วและร้อยกรองสำหรับเด็ก ชั้นประถม
ศึกษาปีที่ ๑ เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ทั้งครูผู้สอน และผู้เรียนได้
เพิ่มพูนประสบการณ์การเรียนรู้ตรงตามเจตนารมณ์ของ
หลักสูตร รวมทั้งเกิดเจตคติที่ดีต่อการเรียนภาษาไทย ซึ่งเป็น
เอกลักษณ์ประจำชาติ
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
สารบัญ หน้า
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ นักอ่านคนเก่ง
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ บ้านและครอบครัว
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ โรงเรียนของเรา
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ เพื่อนของฉัน
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ ขนมไทย
บรรณานุกรม
เพื่อน การอ่านและการฟังเก่ง ครอบครัว
ขอวรรณคดีและวรรณกรรม
ร้อยแก้วและร้อยกรองสำหรับเด็ก
ตัวชี้วัด
อ่านออกเสียงคำ คำคล้องจอง และข้อความสั้น ๆ (ท ๑.๑ ป. ๑/๑)
บอกความหมายของคำและข้อความที่อ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๒)
ตอบคำถามที่เกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๓)
เล่าเรื่องย่อจากเรื่องที่อ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๔)
คาดคะเนเหตุการณ์จากเรื่องที่อ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๕)
อ่านหนังสือตามความสนใจอย่างสม่ำเสมอละนำเสนอเรื่องที่อ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๖)
บอกความหมายของเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์สำคัญที่มักพบเห็นในชีวิตประจำวัน (ท ๑.๑
ป. ๑/๗)
มีมารยามในการอ่าน (ท ๑.๑ ป. ๑/๘)
บอกข้อคิดที่ได้จากการอ่านหรือการฟังวรรณกรรมร้อยแก้วและร้อยกรองสำหรับเด็ก (ท ๕.๑
ป. ๑/๑)
ท่องจำบทอาขยานตามที่กำหนดและบทร้อยกรองตามความสนใจ (ท ๕.๑ ป. ๑/๒)
แผนผังสาระการเรียนรู้
งกิน นักอ่านคน
การอ่านและการฟัง
วรรณคดีและวรรณกรรม
โรงเรียน
๑ นักอ่าน คน เก่ง
๖ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
นักอ่าน คน เก่ง
หนังสือคืออะไร การใช้หนังสือ
การบันทึกความรู้ ความ ใช้และดูแลให้ดี
คิด ประสบการณ์ ลงบน ใช้ที่คั่นหนังสือ
แผ่นกระดาษ โดยใช้ แทนการพับ
ถ้อยคำในการสื่อสารให้ เปิดหนังสือเบา ๆ
ผู้อ่านได้รับรู้ ไม่ขีดเขียนหนังสือ
ไม่ม้วน ไม่พับ
หหนันงังสสืืออสท่วำนจใหากญ่อทำะไร ไม่ฉีกหนังสือ
จากกระดาษ การใช้หนังสืออย่าง
ทะนุถนอม ช่วยรักษา
กระดาษ ต้นไม้ได้
ทำจากต้นไม้ เช่น ต้นไผ่ ๗นักอ่าน คน เก่ง
ต้นยูคาลิปตัส
นั่ง ให้ เรียบ ร้อย
ค่อย เปิด อย่าง ระวัง
อย่า คุย เสียง ดัง
ตั้งใจ อ่าน ให้ ดี
๘ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
คำศัพท์น่ารู้
คำ คำอ่าน ความหมาย
หนังสือ หนัง-สือ สื่อ ที่ รวบรวม ของ ข้อมูล
กระดาษ กระ-ดาด ประเภท ตัว อักษร และ รูปภาพ
สื่อสาร สื่อ-สาน
วัตถุ เป็น แผ่น บาง ๆ ทำจาก ใย
เปลือก ไม้ ใช้ เขียน หรือ พิมพ์
กระบวน การ ถ่ายทอด ข่าวสาร
ข้อมูล ไป ยัง ผู้ รับ สาร
ต้นไผ่ ต้น-ไผ่ ชื่อ ไม้ พุ่ม ขึ้น เป็น กอ
ลำต้น เป็น ปล้อง
ต้นยูคาลิปตัส ต้น-ยู-คา-ลิบ-ตั๊ด
ชื่อ ต้นไม้ เป็น พืช สมุนไพร
ดูแล ดู-แล ใช้ เยื่อ ทำ กระดาษ
เอา ใจ ใส่, ปกปัก รักษา,
ปก ครอง
ทะนุถนอม ทะ-นุ-ถะ-หนอม ถนอม คอย ระวัง รักษา
รักษา รัก-สา ดูแล ระวัง
๙นักอ่าน คน เก่ง
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๑ ให้ นักเรียน ตอบ คำถาม ต่อไปนี้
นักเรียน เคย อ่าน หนังสือ อะไรบ้าง
....................................................................................
....................................................................................
เพราะ อะไร นักเรียน จึง ชอบ อ่าน หนังสือ
....................................................................................
....................................................................................
นักเรียน ดูแล หนังสือ อย่างไร
....................................................................................
....................................................................................
๑๐ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
๒ บ้าน และ ครอบครัว
๑๑บ้าน และ ครอบครัว
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒
บ้าน เเละ ครอบครัว
บท บาท ของ พ่อ เเม่ บท บาท ของ ลูก
ให้ ความ รัก ความ อบ อุ่น แก่ รัก เคารพ และ มี ความ
ลูก อย่าง สม่ำเสมอ กตัญญู ต่อ พ่อ แม่
เป็น แบบ อย่าง ที่ ดี ของ ลูก ช่วย ดู แล แบ่ง เบา ภาระ
ของ พ่อ แม่
อบรม ดู แล และ เลี้ยง ดู
ลูก ให้ เจริญ เติบ โต เป็น เด็ก ดี ของ พ่อ เเม่
๑๒ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
ครอบครัว สุข สันต์ ช่วย กัน ทำ งาน
ผม ช่วย ถู บ้าน ทำ งาน พร้อม กัน
สนุก ทั้ง วัน
ผม มี ความสุข ของ ขวัญ เด็ก ดี
แม่ ให้ รางวัล
ครอบครัว ของ ฉัน มี กัน มากมาย
ปู่ ย่า ตา ยาย มากมาย เลี้ยง ฉัน
เมื่อ มี แบ่งปัน
ทุกท่าน ใจดี ทุกวัน แสนดี
ช่วยเหลือ ซึ่งกัน
๑๓บ้าน และ ครอบครัว
คำศัพท์น่ารู้
คำ คำอ่าน ความหมาย
ครอบครัว ครอบ-ครัว สถาบัน พื้นฐาน ของ สังคม ที่
บทบาท บด-บาด ประกอบ ด้วย พ่อ แม่ และ ลูก
เเบบอย่าง เเบบ-อย่าง
อบรม อบ-รม
การ ทำ ตา
ม หน้าที่
ที่ สังคม กำหนด ไว้
ตัวอย่าง ที่ จะ อ้าง เป็น
บรรทัดฐาน ได้
แนะนํา ให้ เข้าใจ ใน เรื่อง
ที่ ต้องการ
เคารพ เคา-รบ แสดง ความ นอบน้อม นับถือ
ความกตัญญู ความ-กะ-ตัน-ยู การ รู้สึก สำนึก ใน คุณ ด้วย
แสดง ความ เคารพ นับถือ
รางวัล ราง-วัน
สิ่งของ ที่ ได้ มา เพราะ
ความสามารถ
เเบ่งปัน เเบ่ง-ปัน แบ่งส่วนให้บ้าง แบ่งให้บางส่วน
๑๔ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๑ ให้ นักเรียน ใส่ สมาชิก ใน ครอบครัว
ของ นักเรียน
................. .................
................. .................
.................
................. .................
๑๕บ้าน และ ครอบครัว
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๒ ให้ นักเรียน ใส่ กิจกรรม ที่ ตรง กับ รูปภาพ
เเละ ฝึก อ่าน ออก เสียง ประโยค ให้ ถูกต้อง
ออก กำลัง กาย กับ ครอบครัว ฟัง นิทาน ที่ เเม่ เล่า
ทำ อาหาร กับ ครอบครัว ช่วย พ่อ ปลูก ผัก ใน สวน
...................................... ......................................
...................................... ......................................
๑๖ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
๓ โรงเรียน ของ เรา
๑๗โงเรียน ของ เรา
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
โรงเรียน ของ เรา
เคารพ ธง ชาติ คุณ ครู เล่า นิทาน
นักเรียน เดิน เป็น แถว เรียน รู้ นอก ห้องเรียน
๑๘ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
เรา มา โรงเรียน เรา เขียน เรา อ่าน
ครู เล่า นิทาน สนุก สุข ใจ
เรา เรียน เรา เล่น เรา เป็น สุข ใจ
ร่าเริง แจ่มใส ได้ มา โรงเรียน
มา โรงเรียน มี เพื่อน มาก มาย เหงา จะ ตาย อยู่ บ้าน คนเดียว
ที่ โรงเรียน มี เพื่อน กรูเกรียว อยู่ บ้าน คนเดียว มา เรียน ดี กว่า
๑๙โรงเรียน ของ เรา
คำศัพท์น่ารู้
คำ คำอ่าน ความหมาย
โรงเรียน โรง-เรียน สถาน ที่ เรียน
นักเรียน นัก-เรียน
ผู้ ที่ ศึกษา เล่า เรียน
ครู ครู
เรียนรู้ เรียน-รู้ ผู้ ที่ ถ่าย ทอด ความ รู้ ให้
ธงชาติ ทง-ชาด นักเรียน
เคารพ เคา-รบ
นิทาน นิ-ทาน ศึกษา ทำ ความ เข้าใจ
แถว
แถว ธง ที่ เป็น เครื่องหมาย บอก
ประเทศ
แสดง อาการ นับถือ
เรื่อง ที่ เล่า ต่อ กัน มา
คน หรือ สิ่ง ที่ เรียง เป็น เส้น
เป็น แนว
๒๐ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๑ ให้ นักเรียน นำ คำ ที่ กำหนด ให้ ต่อไปนี้ เติม ใน
ช่อง ว่าง ให้ ถูกต้อง
นักเรียน โรง เรียน ครู
ธง ชาติ นิทาน
๑. ตอน เช้า พวก เรา ต้อง เคารพ.........ก่อน เข้า เรียน ทุกวัน
๒. เด็ก เด็ก ชอบ ไป.........เพราะ ได้ ไป เจอ และ ไป เล่น กับ
เพื่อน เพื่อน
๓. วัน นี้ ครู เล่า........เรื่อง ลูก หมู สาม ตัว ให้ นัก เรียน ฟัง
๔. .........วิชา ภาษา ไทย ใจ ดี มาก ชอบ ซื้อ ขนม มา ฝากเด็ก
เด็ก
๕. ครู ให้ รางวัล กับ.........ที่ ตอบ คำถาม ใน แบบฝึกหัด ถูกต้อง
๒๑โรงเรียน ของ เรา
๔ เพื่อน ของ ฉัน
๒๒ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔
เพื่อน ของ ฉัน
ฉัน และ เพื่อน เพื่อน นั่ง เล่น ด้วยกัน
วิ่ง เล่น กัน สนุกสนาน นั่ง เล่น ม้า กระดก
ดู เพื่อน เล่น เกม ตาราง พวก เรา มี ความสุข
เล่น พับ เครื่อง บิน กระดาษ เล่น ด้วยกัน ทุก วัน
๒๓เพื่อน ของ ฉัน
ฉัน และ เพื่อน เพื่อน
เพื่อน ของ ฉัน มี มาก มาย
ทั้ง หญิง ชาย เล่น ด้วย กัน
ฉัน กับ เพื่อน ชอบ เล่น สนุก
ล้ม ล้ม ลุก ลุก ฉัน สนุก ทั้ง วัน
ฉัน รัก เพื่อน เพื่อน รัก ฉัน
เรา รัก กัน สมัครสมาน สามัคคี
๒๔ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
คำศัพท์น่ารู้
คำ คำอ่าน ความหมาย
สนุกสนาน สะ-หนุก-สะ-หนาน เพลิด เพลิน ใจ, ร่า เริง บันเทิง ใจ
กระดก กระ-ดก ยก ปลาย ข้าง หนึ่ง ให้ สูง ขึ้น
ตาราง ตา-ราง ช่อง สี่ เหลี่ยม หลาย ๆ ช่อง ที่
เกิด จาก เส้น ที่ ตัด กัน
ความสุข ความ-สุก ความ สบาย กาย สบาย ใจ
เครื่องบิน เครื่อง-บิน อากาศยาน ชนิด หนึ่ง มี ปีก
โค้ง นูน
สมัครสมาน สะ-หมัก-สะ-หมาน สามัคคี, ปรองดอง กัน
สามัคคี สา-มัก-คี ปรองดอง กัน, ความ พร้อม
เพรียง กัน
๒๕เพื่อน ของ ฉัน
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๑
ให้ นักเรียน ฝึก อ่าน ประโยค
เพื่อน วิ่ง เล่น กัน ที่ ลาน บ้าน
ฉัน เล่น กับ เพื่อน ทุก วัน
ฉัน และ เพื่อน มี ความ สุข
๒
นักเรียน ลอง นำ คำ ไป เติม ใน ประโยค
สวน เพื่อน เชือก
ฉัน มี มากมาย
พวก เรา เล่น กระโดด
ลม พัด เย็น สบาย ใน หลัง บ้าน
๒๖ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
๕ ขนม ไทย
ขนม ไทย ๒๗
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕
ขนม ไทย
ขนม สอด ไส้ ข้าว เหนียว มะม่วง ข้าว ต้ม มัด
ขนม ลูก ชุบ ขนม ครก สังขยา ฟัก ทอง
๒๘ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
ขนม ไทย มงคล
ขนมชั้น นั้น ทองหยิบ นั้น หนา
มัน มี หลาย สี เป็น ฝา หยิบ ไว้
วาง ซ้อน ให้ ดี รส หวาน จับใจ
เหนียว นุ่ม ถูก ใจ ชวน ให้ ลอง กิน
ทองหยอด ลูก กลม เม็ดขนุน ก้อน รี
ชวน ชม มา ให้ ลอง มี สี เหลือง สด
มี สี เหลือง ทอง ลอง มา ลิ้ม รส
รส หวาน ชื่น ใจ ติด อก ติด ใจ
ขนม ไทย ๒๙
คำศัพท์น่ารู้
คำ คำอ่าน ความหมาย
สอดไส้ สอด-ไส้ ใส่ ไส้ ไว้ ข้างใน
สังขยา สัง-ขะ-หยา
ลูกชุบ
เม็ดขนุน ลูก-ชุบ ชื่อ ขนม ชนิด
หนึ่ง ทำ ด้วย
ซ้อน ไข่ และ น้ำตาล
ชื่อ ขนม ทำ ด้วย ถั่ว ปั้ น เป็น
รูป ต่าง ๆ
เม็ด-ขะ-หนุน ชื่อ ขนม ทำ ด้วย ถั่ว ปั้ น เป็น รูป เม็ด
ขนุน ชุบ ไข่แดง แล้ว ชุบ น้ำ เชื่อม
ซ้อน วาง ทับ กัน ขึ้น ไป
หยิบ หยิบ ใช้ นิ้วมือ จบั ขึ้น
ลิ้มรส ลิ้ม-รด ลอง ชิม
ติดอกติดใจ ติด-อก-ติด-ใจ ประทับ ใจ , พอ ใจ
๓๐ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๑ ให้ นักเรียน โยง เส้น ภาพ กับ คำ
ข้าว ต้ม มัด
ขนม ลูก ชุบ
ขนม สอด ไส้
ข้าว เหนียว มะม่วง
สังขยา ฟัก ทอง
ขนม ครก
ขนม ไทย ๓๑
กิจกรรมสร้างเสริมความคิด
๒ เขียน เลข ไทย จาก ภาพ ที่ กำหนด
แล้ว อ่าน ออก เสียง
มี ทอง หยิบ ภาพ มี ข้าว เหนียว มะม่วง ภาพ
มี ขนม ลูก ชุบ ภาพ
มี ขนม ชั้น ภาพ มี สังขยา ฟัก ทอง ภาพ
มี ทอง หยอด ภาพ
๓๒ วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑
บท อาขยาน บท หลัก
เเมว เหมียว
เเมว เอ๋ย เเมว เหมียว
รูปร่าง ประเปรียว เป็น นักหนา
ร้อง เรียก เหมียว เหมียว เดี๋ยว ก็ มา
เคล้าเเข้ง เคล้าขา น่าเอ็นดู
รู้จัก เอา รัก เข้า ต่อตั้ง
ค่ำ ค่ำ ซ้ำ นั่ง ระวัง หนู
ควร นับ ว่า มัน กตัญญู
พอ ดู อย่าง ไว้ ใส่ใจ เอย
นายทัด เปรียญ
๓๓บทอาขยาน บทหลัก
ฝน ตก แดด ออก
ฝน ตก แดด ออก นก กระจอก แปลก ใจ
โผ ผิน บิน ไป ไม่ รู้ หน ทาง
ไป พบ มะพร้าว นก หนาว ครวญ คราง
พี่ มะพร้าว ใจ กว้าง ขอ พัก สัก วัน
นก กระจอก พัก ผ่อน
ฝน ตก แดด ออก บิน จร ผาย ผัน
พอ หาย เหนื่อย อ่อน ถึง คราว ช่วย กัน
ขอบ ใจ พี่ มะพร้าว ไม่ ลืม บุญ คุณ
น้ำ ใจ ผูก พัน
ฐะปะนีย์ นาครทรรพ