การตรวจสอบด้วยสารแทรกซึม

งานตรวจสอบโครงสร้างฯ

การตรวจสอบแบบ PT (Penetrant Testing)

การทา PT คืออะไร ?

การทา PT มีชื่อเตม็ ๆวา่ Penetrant testing ซ่งึ หากแปลตรงตวั แปลว่า การทดสอบความบกพร่องของเนอ้ื วสั ดโุ ดยการใช้สารแทรกซมึ

หลักการคือ

- สารแทรกซึมนั้นสามารถซึมเข้ารูหรือท่ีแคบ ๆ ที่เป็นรอยร้าวขนาดเล็กได้
ซ่ึงสามารถใช้ได้ดกี ับช้ินงานทเ่ี ป็นโลหะ

- แต่สาหรบั อโลหะกท็ าไดเ้ ช่นเดียวกนั โดยจะใชน้ ้ายาแทรกซึมตา่ ง ๆ
- การทา PT ถือเป็นกระบวนการทดสอบแบบไมท่ าลาย หรอื NDT
- (Non-destructive testing) วิธหี น่งึ
- ซึง่ กระบวนการตรวจสอบแบบ PT นถี้ ือเป็นวธิ นี ยิ มใช้มากทส่ี ดุ
- ข้อดีของการทา PT มีมากมายเช่น สามารถ apply ใช้ได้หลากหลายงาน

ซึ่งรปู รา่ งของวัสดไุ มไ่ ดเ้ ปน็ ขอ้ จากัดในการทดสอบ
- ระยะการตรวจสอบเวลาทรี่ วดเร็ว
- เขา้ ถึงหนา้ งานได้ง่ายครบั และราคาไม่แพง

หลักการของการแทรกซึม

โดยปกติท่วั ไปของเหลวซง่ึ สามารถแทรกซมึ เข้าสู่จุดตา่ งๆได้ โดยอาศยั หลักการ “Capillary action” โดยแรงดูดจากท่อ Capillary
(หรือพดู งา่ ยๆคือ ความสามารถในการแทรกซึม) โดยจะมาก โดยจะทิง้ ไวพ้ ักหน่ึงเพ่ือใหเ้ กดิ การแทรกซึมหรอื Dwell time

ท้ังนี้คุณสมบัติการแทรกซึมจะมาก หรือจะน้อยขึ้นอยู่กับ
องคป์ ระกอบ 3 อยา่ งหลักๆคือ

1. ขนาดของรอยความไม่ต่อเนื่อง
2. ความตงึ ผิวของของเหลว
3. ความสามารถในการเปียก

ดังนัน้ หากเรานาทฤษฎขี อง Capillary action มาประยกุ ต์ใช้ สารแทรกซึมนัน้ จะตอ้ งเลือกให้คณุ สมบัตทิ งั้ 3 ขอ้ ด้านบนเหมาะสมกบั การใช้งานมากท่สี ดุ

ขัน้ ตอนการตรวจสอบ

ด้วยนา้ ยาแทรกซมึ (Penetrant Testing)

สาหรับข้ันตอนการทา PT หรอื การตรวจสอบโดยใช้สารแทรกซึมบนชิน้ งาน
โดยเราจะมีกระป๋องอยู่ 3 กระปอ๋ งหลักๆคือ

กระปอ๋ ง Cleaner
ไวส้ าหรับทาความสะอาดชิ้นงานก่อนเร่ิมทาการตรวจสอบชิ้นงาน

โดยในกระป๋องจะมีทั้ง Cleaner ท่ีเป็นตัวทาความสะอาดทั่ว ๆ ไป และ
Remover ท่ีเป็นสาร solvent ไว้สาหรับชะล้างสารแทรกซึมส่วนเกิน
ซ่ึงหมายความว่าเราจะไม่สามารถใช้สาร Cleaner ทั่ว ๆ ไปสาหรับทา
ความสะอาดในงานตรวจสอบ PT ได้

สาหรบั ขนั้ ตอนการทา PT หรอื การตรวจสอบโดยใช้สารแทรกซึมบนช้นิ งาน
โดยเราจะมีกระป๋องอยู่ 3 กระปอ๋ งหลกั ๆคือ

กระป๋อง Penetrant หรอื กระปอ๋ งนา้ ยาแทรกซึม
เอาไว้ลงสารแทรกซึมไปที่ชิ้นงานเพ่ือหาความเสียหายท่ี

เกิดขึ้น มีทั้งแบบมองเห็นด้วยแสงสว่าง (Visible penetrant)
และ แบบเรืองแสง (Fluorescent penetrant)

สาหรับข้นั ตอนการทา PT หรือการตรวจสอบโดยใชส้ ารแทรกซึมบนช้นิ งาน
โดยเราจะมีกระปอ๋ งอยู่ 3 กระป๋องหลักๆคือ

กระป๋อง Developer
หมายถึง สารที่ใช้สาหรับดูดซึมน้ายาแทรกซึมออกจาก

ข้อบกพร่องของชิ้นงาน และมีหน้าที่สาหรับการดึงสารแทรกซึม
ขึ้นมาจากรอยแตกในชิ้นงาน เพ่ือให้ตรวจได้ด้วยสายตา
โดยมีคุณสมบัติแขวนลอยอยู่ในตัวทาละลายท่ีไม่มีส่วนผสมของ
นา้ อยู่ (No aqueous wet developer)

6 ข้นั ตอนหลัก ๆ

การตรวจสอบด้วยน้ายาแทรกซมึ (Penetrant Testing)

6 ขั้นตอนหลัก ๆ ของการตรวจสอบโดยใช้สารแทรกซึม

โดยก่อนอ่ืนช้ินงานต้องแห้ง และอุณหภูมิของชิ้นงานควรอยู่ประมาณ 10-52 องศาเซลเซียส หากไม่อยู่
ในชว่ งนี้อาจจะต้องมแี ทง่ ประเทยี บมาตราฐานและควรมีแสงสวา่ งเพยี งพอ (ประมาณ 1000 lux)

1. ทาความสะอาดชน้ิ งาน ไม่ใหม้ สี งิ่ สกปรกตกข้างอยู่ (Pre cleaning) โดยใช้สาร Cleaner โดยมรี ะยะแนะนาประมาณ 2″
และเชด็ ทาความสะอาดออก

6 ข้นั ตอนหลัก ๆ ของการตรวจสอบโดยใชส้ ารแทรกซึม

2. ทาการลงสารแทรกซึมเข้าไปท่ชี น้ิ งาน หรือนา้ ยา Penetrant โดยมีระยะพน่ ประมาณ 3″ และควรจะตอ้ งท้ิง
ระยะเวลาให้สารแทรกซึม ซึมเข้าไปประมาณ 5 นาทขี ้นึ ไป (Dwell Time)

6 ข้นั ตอนหลกั ๆ ของการตรวจสอบโดยใช้สารแทรกซมึ

3.ทาการเช็ดสารแทรกซึมออก เพราะฉะนัน้ จะเหลอื สารแทรกซมึ ที่ยงั ค้างอย่ใู นรอยเสียหายของช้นิ งาน

6 ข้นั ตอนหลัก ๆ ของการตรวจสอบโดยใชส้ ารแทรกซึม

4. ลงสาร developer ซ่ึงจะเปน็ ตัวดึงสารแทรกซึมออกมา เพื่อให้เราเห็นความเสยี หายของช้นิ งาน โดยมรี ะยะพ่น
ประมาณ 1 ฟตุ หรอื 12 “

6 ขนั้ ตอนหลกั ๆ ของการตรวจสอบโดยใชส้ ารแทรกซึม

5. ทาการตรวจสอบโดย visual inspection หรือการตรวจสอบดว้ ยสายตา โดยผทู้ ีม่ ี certified PT
6. ทาการทาความสะอาดช้นิ งาน (Post cleaning)