0
1 Inhoudsopgave: Voorwoord pagina 2 Domein jeugd pagina 3 Domein Digitale Inclusie pagina 11 Domein Anders Lezen/Taalhuis pagina 15 Cultuureducatie pagina 25 Bijzondere acties Pagina 29 Organisatie en Cijfers pagina 30 Samenwerking en Co-Creatie pagina 32 Het jaar 2022 in cijfers pagina 33
2 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van Bibliotheek Heiloo over het jaar 2022. Een jaar dat begon met de zoveelste lockdown. Eind 2021 was de bibliotheek al door de overheid aangewezen als een essentiële instelling: dus we mochten open blijven. Wel met een aantal beperkende maatregelen maar de bibliotheek bleef open voor klanten! In deze periode bewezen we wederom van grote toegevoegde waarde te zijn. Als maatschappelijke, educatieve organisatie, waar we mensen een stapje verder helpen. Een plezierige plek, waar je bijgestaan wordt door deskundige en vriendelijke medewerkers op het moment dat je er zelf even niet uit komt, een plek waar je informatie en inspiratie vindt. Het geeft aan dat de openbare bibliotheek inmiddels weer wordt gezien als een belangrijke sociale voorziening, die een onmisbare bijdrage levert aan de drie grote maatschappelijkeen educatieve opgaven van deze tijd: een geletterde samenleving, participatie in de informatiesamenleving en een leven lang ontwikkelen. In maart van 2022 werden alle beperkende coronamaatregelen gelukkig opgeheven. Nederland ging weer helemaal open en we kregen langzaam maar zeker ons normale leven terug, ook al waren veel mensen nog voorzichtig. De coronacrisis had echter wel zijn tol geëist. Alles moest weer opgebouwd worden. De medewerkers en vrijwilligers van Bibliotheek Heiloo hebben in deze periode dan ook alles op alles gezet om zoveel mogelijk activiteiten en andere programmering weer te laten plaatsvinden. Dit deden ze met veel inzet, expertise en enthousiasme. Een grote uitdaging waar wij ook het komende jaar weer onze schouders onder gaan zetten. In dit jaarverslag verdient het onderwijs speciale aandacht. Een geletterde samenleving begint bij goed onderwijs en leesplezier voor de jeugd en de onderkenning van de belangrijke rol van ouders. Bijzonder trots ben ik dan ook op de verdere uitbouw van De Bibliotheek op School in deze periode: vijf scholen zijn in 2022 gestart met dit landelijke, bewezen concept dat voorziet in een collectie op school en het advies van een leesconsulent. Samen met de al eerder gestarte scholen, betekent dit dat in 2022 acht basisscholen in Heiloo bij De Bibliotheek op School zijn aangesloten. De bibliotheek is de (online) plek waar mensen zich kunnen ontwikkelen en de juiste informatie, inspiratie en vaardigheden kunnen vinden, zodat iedereen kan meedoen in onze snel veranderende samenleving. Met ons werk streven we naar ontwikkeling voor iedereen. Dit jaarverslag toont een inkijk in wat we in 2022 allemaal bereikt hebben. Veel leesplezier! Dilly van Empel, directeur
3 Domein Jeugd De bibliotheek voor de allerkleinsten De eerste jaren, en met name de eerste 1000 dagen, zijn cruciaal voor de verdere taalontwikkeling van kinderen. Boekjes, taalspelletjes en liedjes helpen bij het stimuleren van de allerkleinsten. Zo zijn kinderen die van kleins af aan worden voorgelezen, later beter in taal, wat terug te zien is in hun schoolresultaten. Je kunt er dus niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarom zetten bibliotheken zich in om elke baby of peuter een goede start te bieden op het gebied van taal met het leesbevorderingsprogramma ‘BoekStart’: Prille ouders krijgen via een brief van de Gemeente Heiloo en tijdens een bezoek aan het consultatiebureau een BoekStart-waardebon. Met deze bon kunnen ze een gratis BoekStart-koffertje ophalen bij Bibliotheek Heiloo, met daarin twee boekjes. Daarnaast wordt de baby gratis ingeschreven als lid van de bibliotheek. In 2022 zijn er 124 BoekStartkoffertjes uitgedeeld. Boekstart op het consultatiebureau. Begin 2022 is een subsidie aangevraagd bij Kunst van Lezen: ‘de Stimuleringsregeling BoekStartcoach 2022’. Dit maakte de aanwezigheid van een BoekStartcoach op het consultatiebureau in Heiloo mogelijk voor 40 weken, 3 uur per week, incl. een training en er is standaard een wisselcollectie met boekjes op het consultatiebureau aanwezig voor 0-4 jaar. Verder staat er een boekenkast met informatie omtrent voorlezen, informatie over de bibliotheek en boekjes. Tijdens deze ochtend probeert de BoekStartcoach altijd met ouders in gesprek te gaan door middel van de boekjes en het kind. Ze legt uit wat ze doet op het consultatiebureau, vraagt of men bekend is met de bibliotheek, leest een boekje voor aan broertjes of zusjes, of geeft de ouder een boekje en kijkt hoe daar iets moois ontstaat. Ouders zijn altijd erg enthousiast en het is fijn om te merken dat ze hierdoor ook vaker de stap nemen om naar de bibliotheek te komen.
4 De Bibliotheek op school Elk kind komt (digi)taalvaardig van school! Dat is ons streven. Lezen en digitale vaardigheden zijn essentieel om later goed deel te kunnen nemen aan de samenleving. Het zijn ook vaardigheden die helaas niet elk kind voldoende beheerst. Samen met het onderwijs geven we gehoor aan de oproep voor een Leesoffensief: hiermee bereiden we kinderen voor op de steeds digitaler wordende wereld, stimuleren we de ouderbetrokkenheid en zetten we in op een positieve leescultuur op school en thuis. De Bibliotheek op School (dBos) is een bewezen succesvolle landelijke aanpak met vaste bouwstenen. Elke dBos school heeft een schoolbibliotheek met een brede collectie actuele boeken. De leesconsulent is met regelmaat aanwezig en draagt haar expertise over aan de leescoördinatoren, leerkrachten en ouders. In 2018 zijn we gestart met De Elckerlyc en De Springschans, in 2019 kwam De Duif daarbij, en in 2022 hebben nog 5 andere scholen in Heiloo zich hierbij aangesloten: De Radboud, De Willibrord, De Springschans, De Meander en De Ontdekkers. Halverwege 2022 kreeg Bibliotheek Heiloo een eenmalige subsidie van de gemeente Heiloo om vanuit haar expertise op het gebied van leesonderwijs bij te dragen aan het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Het doel is om de leesachterstanden bij leerlingen, die mede zijn ontstaan door sluiting van de scholen tijdens de coronaperiode, te verminderen. Er zijn vervolgens gesprekken gevoerd met alle scholen, er zijn sollicitatierondes geweest voor nieuwe medewerkers en er is een inhoudelijke slag gemaakt van dBos naar dBos 2.0. Vervolgens zijn er concrete afspraken gemaakt en eind 2022 is met de 8 dBos-scholen een samenwerkingsovereenkomst getekend voor onbepaalde tijd, met een minimale duur van 3 jaar. Zodra de scholen er klaar voor zijn wordt de Monitor van de Bibliotheek op School afgenomen: een instrument om leesplezier te meten. Dit is de nulmeting. Na 1 of 2 jaar herhalen we de meting en hopen we het effect van dBos aan te tonen. De subsidie wordt voor het grootste gedeelte gebruikt voor het inrichten van een goede schoolbibliotheek en een actuele, aantrekkelijke collectie. Vanuit de eigen bijdrage van school en bibliotheek is een leesconsulent aangenomen die op deze scholen een aantal uren per week aanwezig is voor activiteiten op het gebied van leesbevordering en digitale geletterdheid. Een deel van de subsidie reserveren we voor het organiseren van een leesbevorderingsnetwerk voor heel Heiloo, waar van elke school 1 of 2 leescoördinatoren aan mee kunnen doen.
5 We zijn gestart met het opleiden van de leescoördinatoren met de opleiding Open Boek. De cursus bestaat uit 5 bijeenkomsten van 3 uur en een diploma-uitreiking en wordt gegeven door Liselotte Desauvagie, verbonden aan Stichting Lezen. De eerste bijeenkomsten hebben reeds plaatsgevonden en de reacties op de cursus zijn tot nu toe erg positief. Er zijn 11 deelnemers die tijdens de bijeenkomsten leren hoe ze bij kinderen leesplezier kunnen bevorderen, een goede schoolbibliotheek kunnen inrichten, collega’s kunnen helpen met hun leesonderwijs. Ook wordt er veel kennis over jeugdliteratuur gedeeld. Na de laatste bijeenkomst in mei 2023 heeft iedere school een leesplan waarin leesconsulent en leescoördinator een jaarplanning voor schooljaar 2023/2024 presenteren. Ook de drie scholen die al enkele jaren ervaring hebben met dBos zijn uitgenodigd te participeren in het leesbevorderingsnetwerk, evenals de twee scholen die (nog) niet meedoen met dBos. In het voorjaar van 2023 worden gesprekken gepland met de directeuren van de Benedictusschool en de Jan van Rijckenborghschool, die beiden hebben aangegeven dit schooljaar andere prioriteiten te hebben, maar wellicht op een later moment zullen aansluiten. Bijzondere activiteiten Nationale Voorleesdagen: De inspiratieavond die altijd georganiseerd wordt voorafgaand aan de Nationale Voorleesdagen is speciaal voor voorlezers, kleuterleerkrachten, pedagogisch medewerkers en gastouders. Deze avond was op 11 januari, midden in coronatijd, dus moest online plaatsvinden. Er werd gestart met een korte presentatie van de Prentenboeken Top Tien van 2022. Daarna maakten we kennis met Hasna Elbaamrani, maker van het mooie prentenboek Duizend-en-één paarse djellaba’s. Op deze inspiratieavond waren 31 online deelnemers. Van 26 januari t/m 5 februari waren de Nationale Voorleesdagen. Het prentenboek Maar eerst ving ik een monster van auteur Tjibbe Veldkamp en illustrator Kees de Boer stond centraal. Het is een ode aan het voorlezen. Het laat prachtig zien hoe ouder en kind samen met een verhaal bezig kunnen zijn. Het uitstellen van het daadwerkelijke naar bed gaan is voor veel ouders en kinderen herkenbaar. Dat voorlezen leuk én spannend is en de fantasie prikkelt, komt in dit verhaal mooi naar voren.
6 Tijdens deze voorleesdagen zijn er 16 groepen kleuters op bezoek geweest, waarvan 1 digitaal en voor 3 scholen (6 groepen) zijn voorleespakketjes samengesteld met het boek, een knuffeltje, een poster, vertelplaten en een handleiding. Deze dagen werden op zaterdag 5 februari afgesloten met de prachtige theatervoorstelling ‘Vos gaat een stukje rijden’ door Danielle de Ruijter. In 45 minuten nam deze docente Muziek op Schoot de kinderen en hun begeleiders mee op reis door dit vrolijke prentenboek. Hierbij maakte zij gebruik van leuke muziekinstrumenten en andere materialen. Totaal 50 kinderen waren aanwezig. Voorlezen Het voorleeshalfuurtje op de woensdagmiddag is voor Bibliotheek Heiloo een echte traditie. Iedere woensdagmiddag wordt er van 14.30 tot circa 15.00 uur voorgelezen uit een prentenboek. Alle kinderen van 4 tot 7 jaar (en hun ouders) zijn van harte welkom! Iedere eerste woensdag van de maand wordt er na het voorlezen nog een halfuurtje geknutseld. In 2022 is aan 320 kinderen voorgelezen. Elke vrijdagochtend vanaf 10:30 uur wordt er voorgelezen aan peuters en hun ouders, ook nu weer uit een mooi prentenboek. Na afloop is er tijd om nog even samen te spelen en iets te drinken. In 2022 is aan 394 peuters voorgelezen. Het voorlezen in de bibliotheek op vrijdagochtend 18 februari was wel heel speciaal. De burgemeester van Heiloo, Mascha ten Bruggencate, kwam voorlezen aan de peuters en hun ouders/verzorgers. Zij las voor uit het boek: Beestje, kom je op mijn feestje?, een vrolijk, leuk verjaardagsverhaal over het jongetje Mik en de dieren in zijn tuin. Er werd zelfs nog een verjaardagslied gezongen! Na het voorlezen was er koffie en limonade, wat lekkers erbij en was er gelegenheid om nog even te spelen en te kletsen met de burgemeester. Margot van de bibliotheek bedankte de burgemeester hartelijk voor haar komst, ze wil dit zeker nog een keer over doen!
7 Voorleeskampioenschappen Vanwege COVID liep de voorleeswedstrijd anders dan andere jaren: 13 deelnemers waren live aanwezig en 1 deelnemer was online vanwege corona. De wedstrijd werd gestreamd via Twitch. Er waren 51 unieke kijkers. Voorleeskampioen van Heiloo 2022: Yara Hoff, Willibrordschool Media Ukkie Dagen: Tijdens de Media Ukkie Dagen van 25 maart t/m 1 april 2022 werd aandacht gevraagd voor mediawijsheid in de opvoeding van kinderen van 0 tot 6 jaar. Met het thema ‘swipe, stap, sprong’ gaven we antwoord op vragen, zoals: kun je een kind alleen met een tablet, tv, smartphone of boekje laten spelen of is samen beter? Hoe begeleid je een kind stap voor stap in de ‘digitale wereld’? Op 25 maart konden kinderen zelf in de bibliotheek kennismaken met een heuse mediaproeverij of een speelontdekactiviteit doen. Hier deden ruim 20 kinderen (met ouders) aan mee. En op 28 maart gaf Denise Bontje van Mediasmarties in een webinar ouders praktische tips om een gezond mediamenu samen te stellen voor jonge kinderen. Aantal deelnemers: 6. Kinderboekenweek 2022 Dit jaar stond de Kinderboekenweek (5-16 oktober) in het teken van de natuur met het motto Gi-GaGroen! Een gevarieerd programma werd de hele week aangeboden met voor ieder kind wat wils: er was een Biebrecordspeurtocht in de bibliotheek, je kon een Kinderboekenweekgame downloaden op je smartphone of tablet, meedoen aan een schrijfwedstrijd met het groenste gedicht (180 inzendingen) of een brief aan de natuur (24 brieven). Natuurlijk werd er ook weer volop voorgelezen en dat werd een echt gi-ga-groen feestje. Het hoogtepunt van deze week was het Gi-Ga-Groene Kinderboekenweekfeest in een druk bezochte Witte Kerk dat werd geopend door de burgemeester. Op dit feest kon je veel kinderboekenschrijvers uit Heiloo en omgeving ontmoeten en meedoen aan allerlei leuke workshops.
8 Het geurenkabinet van de kinderen van Heiloo Op de jeugdafdeling van de bibliotheek werd op woensdag 22 juni het Geurenkabinet geopend, een kunsteducatieproject van alle basisscholen in Heiloo. De kleuters en groep 3 leerlingen van alle basisscholen van Heiloo hebben een aantal weken gespeurd naar geuren en de geur waar zij een persoonlijke herinnering aan hadden in een potje gestopt. Al deze potjes stonden in het geurenkabinet in Bibliotheek Heiloo waar zij te zien en te besnuffelen waren. Sprookjesconcert van Donna Musica: Ma Mère l’Oye en de Notenkrakerssuite Op zaterdag 24 september werd er een prachtig sprookjesconcert gegeven door Donna Musica. De sprookjes van Moeder de Gans (ma mere l’oye) zijn 5 bekende sprookjes waar iedereen mee is opgegroeid. Maurice Ravel schreef er prachtige muziek bij. Vertelster Carien van Opstal maakte er één verhaal van waarin de sprookjesfiguren elkaar ontmoeten en op bezoek gaan bij elkaar. Het tweede verhaal is een betoverend sprookje over Clara die een geheimzinnige notenkraker krijgt op kerstavond. Tsjaikovski componeerde sprookjesachtige muziek bij dit Russische verhaal. Hendrik-Jan Bosma arrangeerde de muziek voor piano, cello en viool, uitgevoerd door Donna Musica: Sandra Kox (viool), Evelien Dubbeldam (cello), Hendrik-Jan Bosma (piano), Carien van Opstal (verteller). Er waren 61 bezoekers. Stoepplantjesexpeditie In de week van de wetenschap (1 en 2 oktober) kon je op stoepplantjesexpeditie in de buurt van de bibliotheek met een speciale bingokaart. Gevraagd werd om zoveel mogelijk stoepplantjes te vinden en dat aan te kruisen. Op stoepplantjesonderzoek.nl werden zo de stoepplantjes van heel Nederland in kaart gebracht. Er deden 24 kinderen aan mee. Hap-slik-weg!: peuter/kleutervoorstelling In oktober speelde Handig Theater een tweetal peuter en kleutervoorstellingen: Hap-slik-weg, met als thema: vriendschap en over wat je wel en niet lust (deelname totaal 37 kinderen).
9 Workshop Babymassage Tijdens de workshop Babymassage werd op zaterdag 29 oktober een korte uitleg gegeven over babymassage, de verschillende massagetechnieken en de effecten ervan. Je kon het geleerde direct toepassen op je baby, onder begeleiding van kinderfysiotherapeut Linda Andriessen-Nelissen (5 baby’s en 8 ouders). Jeugdtheater Potitco Op 3 zondagmiddagen in 2022 konden de kinderen van Heiloo genieten van jeugdtheater door Stichting Potitco. Een intieme maar altijd weer druk bezochte poppenvoorstelling met veel muziek en interactie.
10 Overzicht Primair Onderwijs 4-12 jaar Groep Activiteiten voor de scholen Doel Aantal 1/2 Nationale Voorleesdagen: Maar eerst ving ik een monster! Leesbevordering Ouders attenderen op belang voorlezen 19x 3 Letterjacht! Aadje Piraatje leesles Wegwijs maken in de bibliotheek, ouders attenderen op collectie van de bibliotheek 6x 3 Letters koken met Vos en Haas Wegwijs maken in de bibliotheek, ouders attenderen op collectie van de bibliotheek 5x 4 Schrijver in de klas: Mark Haayema Leesbevordering 8x 5 Kies Boekies Leesbevordering 6x 5 Leesprogramma: Duik in de tijd Leesbevordering 6x 6 Kinderboekenweek: Gi-ga-groen wil Leesbevordering en mediawijsheid 11x 7 De regels van drie – Marjolein Hof Nederland Leest Junior Leesbevordering 7x 7 en 8 Voorleesworkshop Leesbevordering 15x 7 en 8 Voorleeswedstrijd Leesbevordering 15x 8 Kinderboekenweek: Voorproefje Leesbevordering en mediawijsheid 6x 1-8 Klassikaal lenen Leesbevordering, aanvulling schoolcollectie 95 groepsbezoeken aan de bibliotheek 1-8 Projectcollecties Ter ondersteuning bij een thema of project 49 collecties Voorschoolse periode 0-4 jaar 0-4 jaar Projectcollecties Ter ondersteuning bij een thema of project 17 collecties Voortgezet onderwijs PCC Klas 2 Boekenroof Leesbevordering en mediawijsheid 6x TOTAAL: 271 activiteiten en collecties
11 Domein Digitale Inclusie De Maakplaats In 2021 hebben we de Maakplaats geopend. Door de welbekende reden, corona, hebben we toen met de Maakplaats niet de start kunnen maken die we toen wensten. In 2022 is daar verandering in gekomen. We hebben voor de activiteiten in de Maakplaats een nieuwe collega aan kunnen nemen. Deze (jonge) collega verzorgt vanaf april iedere zaterdag een activiteit in de Maakplaats. We hebben van alles gemaakt en gedaan in de Maakplaats. Zo hebben kinderen zichzelf kunnen 3d-printen, kerstbomen uit hout gesneden, zijn er kastelen gebouwd in Minecraft, robots gemaakt van dozen en deze zelf geprogrammeerd, hebben we buttons en raamstickers gemaakt en ga zo maar door. Op 29 oktober was er in de avond een Maakplaats Extra: Weerwolven in de Bieb, een spannend spel voor de echte durfal. 14 kinderen deden hieraan mee. In totaal heeft de Maakplaats 262 bezoekers mogen ontvangen.
12 IDO Het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) is een spreekuur dat inmiddels niet meer weg te denken is uit de bibliotheek. Bijna alle bibliotheken in Nederland hebben een dergelijk informatiepunt waar men terecht kan met vragen over de Digitale Overheid. Het IDO heeft ook veel aandacht in de media gekregen. Er zijn verschillende reclamecampagnes geweest waardoor het IDO meer bekendheid heeft gekregen. Het IDO in Heiloo heeft nog wat extra aandacht gekregen in de bibliotheekwereld door het filmpje over het IDO dat gedeeltelijk in Heiloo is opgenomen. Via deze link is dat filmpje te bekijken: https://youtu.be/IKse140GVtY In 2022 hebben wij deze dienstverlening uitgebreid met een extra spreekuur. Klanten kunnen op de dinsdag- en donderdagmiddag tussen 15.00 en 16.00 uur terecht bij ons informatiepunt. In totaal zijn er 135 vragen binnen gekomen op dit spreekuur. De meeste vragen gingen over het gebruik of het activeren/installeren van de DigiD app. De klanten die dit soort vragen hebben verwijzen wij ook graag door naar ons cursusaanbod. Dit gaat vooral om de cursus Digisterker ‘werken met de Digitale Overheid’. Als er een vraag van een klant komt waar wij niet bij kunnen helpen dan proberen wij de klant altijd warm door te verwijzen naar andere hulp binnen Heiloo. Digitaal spreekuur Iedere woensdagochtend is onze vrijwilliger Pieter aanwezig in de bibliotheek om klanten te helpen met vragen over hun computer/laptop, smartphone of tablet. Pieter is niet alleen vrijwilliger bij de bibliotheek, maar ook bij Seniorweb. Dit spreekuur is daar een combinatie van. Het spreekuur is ontzettend populair. Het gebeurt dan ook regelmatig dat het personeel van de bibliotheek moet bijspringen om klanten te helpen. Er zijn ruim 200 vragen binnengekomen. Digicafé In het najaar van 2022 is het Digicafé weer nieuw leven ingeblazen. Voorheen het ‘tabletcafé’ werd omgedoopt tot Digicafé om een grotere doelgroep aan te spreken. Het Digicafé is voor iedereen toegankelijk, je hoeft geen lid te zijn van de bibliotheek. Het Digicafé is een bijeenkomst waarbij mensen zonder opgave, onder het genot van een kopje koffie of thee kunnen praten over een thema of vragen kunnen stellen over digitale
13 zaken. Zo hebben we in oktober het thema accountbeheer behandeld. Dit bleek een gewild thema te zijn, dus hebben we er in december nogmaals aandacht aan besteed. Het Digicafé is door 22 klanten bezocht. Workshop ‘Slimme iPhone instellingen’ De workshop ‘Slimme iPhone instellingen’ is bedoeld voor mensen die meer willen leren over de mogelijkheden van hun iPhone. Onze vrijwilliger Pieter legt aan de hand van een Mindmap uit wat er allemaal mogelijk is en hij deelt allerlei tips en trucs. Deze workshop is al een aantal jaren een succes. Dit jaar is de workshop twee keer aangeboden, met een totaal van 11 deelnemers. Workshop fotobeheer iPad/iPhone Eén van de meest gebruikte functies op een mobiel device is de camera. Van ieder moment kan een foto vastgelegd worden. Maar wat doe je met die foto’s? Waar sla je deze op? En zijn ze dan veilig opgeslagen? Op deze vraag krijgen de deelnemers een antwoord tijdens deze workshop. De workshop is drie keer aanboden. Er waren 15 inschrijvingen. Presentatie veilig en bewust internetten Veel mensen maken dagelijks gebruik van een computer, tablet of smartphone zonder zich altijd af te vragen of ze veilig bezig zijn. Bescherming tegen kwetsbaarheden is belangrijk, maar ook de bescherming van onze privacygegevens verdient steeds meer aandacht. Tijdens deze presentatie schenken we aandacht aan de basisregels van veilig en bewust internetten. We boden deze presentatie twee keer aan, er waren 18 bezoekers. Digisterker Steeds meer overheidszaken worden digitaal geregeld. Er wordt verwacht dat men voldoende kennis en vaardigheden heeft om deze zaken te kunnen regelen. Dit is nog niet altijd het geval. Voor deze mensen biedt de bibliotheek de cursus Digisterker aan. In 3 bijeenkomsten leert de cursist wat een DigiD is en hoe je hiermee aan de slag kunt. Veiligheid en privacy zijn belangrijke pijlers tijdens deze cursus. De docenten hebben een training gevolgd om deze training te kunnen geven en wij werken in kleine groepjes om de cursisten voldoende aandacht te kunnen geven.
14 Aan de hand van diverse oefeningen maakt men kennis met de digitale overheid en maken wij eventueel samen een DigiD aan zodat de cursisten hier mee aan de slag kunnen. In de cursus wordt ook aandacht besteed aan zaken doen in de gemeente. Zo bekijken we samen de website van gemeente Heiloo en oefenen we het zoeken op de site door middel van een casus. Deze cursus bieden wij al geruime tijd aan en is bijna altijd volgeboekt. Meestal zijn dit klanten die de cursus nog niet eerder gedaan hebben, maar we zien ook steeds vaker dat klanten de cursus een tweede keer volgen, omdat het werken met de digitale overheid zeer aan verandering onderhevig is. De cursus hebben wij 4 keer aangeboden; er hebben 21 mensen deelgenomen. Klik & Tik Deze cursus is niet meer weg te denken uit de bibliotheek. In 2022 hebben we deze cursus dan ook 6 keer aan kunnen bieden. Aantal deelnemers: 36. Klik & Tik is een cursus van oefenen.nl waarbij men op diverse onderdelen en niveaus kan oefenen aan de digitale vaardigheid. Het mooie van deze cursus is, dat iedere deelnemer op zijn/haar eigen niveau kan werken. Zo is er een module ‘Klik & Tik, de start’, voor mensen met geen enkele computerervaring, maar er zijn ook modules voor de wat meer ervaren cursist. Zo is er bijvoorbeeld een module over ‘social media’ en ‘veilig internetten’. Belastingspreekuur Het invullen van de inkomstenbelasting is niet voor iedereen gemakkelijk. De bibliotheek biedt al jaren een belastingspreekuur waar vrijwilliger Jan de klanten op weg helpt met het invullen. Er hebben 13 mensen gebruik gemaakt van deze hulp.
15 Domein Anders lezen / Taalhuis Passend Lezen Er zijn in 2022 in ieder geval twee mensen geholpen met specifieke informatie en passend advies. Het ging hierbij om informatie over en doorverwijzing naar Passend Lezen, de landelijke dienstverlening aan mensen met een visuele beperking. In de bibliotheek kan tijdelijk een Daisyspeler geleend worden, om alvast een indruk te krijgen van hoe deze werkt. Met een Daisyspeler kun je alle gesproken boeken, kranten en tijdschriften op Daisy-cd en/of digitaal beluisteren. Verder worden bezoekers tijdens de openingsuren waar nodig gewezen op mogelijkheden op het gebied van Passend Lezen, zoals de collectie grote letter-boeken in de bibliotheek. In de bibliotheek kunnen niet alleen mensen die slechtziend zijn advies krijgen. Ook mensen die moeite hebben met lezen door dyslexie of een cognitieve of fysieke beperking kunnen in de bibliotheek terecht. Geheugenbibliotheek De Geheugenbibliotheek is een onderdeel van de collectie van Bibliotheek Heiloo. Deze collectie is er voor iedereen met geheugenproblemen, voor mantelzorgers, vrijwilligers, hulpverleners en andere geïnteresseerden. De Geheugenbibliotheek bevat een mooie collectie platen-, thema- en verhalenboeken. Ook zijn er spellen en puzzels te leen. Bibliotheek aan Huis Voor iedereen die graag leest maar slecht ter been is of om een andere reden gehinderd wordt om zelf naar de bibliotheek te komen, heeft Bibliotheek Heiloo de service ‘Bibliotheek aan huis’. Van deze dienst kan ook tijdelijk gebruik worden gemaakt, bijvoorbeeld in de wintermaanden of tijdens een ziekteperiode. Vrijwilligers van de Bibliotheek aan Huis bezorgen de boeken en eventueel andere materialen bij mensen thuis. Het is soms een stap om te accepteren dat je niet meer zelf naar de bibliotheek kunt komen. Gebruikers van de Bibliotheek aan Huis vinden het fijn om van deze dienstverlening gebruik te maken, uiteraard vanwege de collectie, maar ook vaak vanwege het contact met de vrijwilliger. In 2022 maakten 23 mensen gebruik van de Bibliotheek aan Huis.
16 Woonzorgcentrum De Loet De Loet neemt sinds 2022 themacollecties af. Deze collecties worden gebruikt door de professionals van De Loet voor activiteiten met bewoners. De thema’s van de collecties worden in overleg vastgesteld. Voorbeelden van thema’s zijn poëzie, Dodenherdenking /Bevrijdingsdag, reizen. Verder wordt het Bibliotheekcafé sinds het voorjaar van 2022 weer voortgezet door vrijwilligers. Het heeft door corona lange tijd stil gelegen. Bij De Loet kwamen vragen van bewoners binnen over wanneer dit weer zou starten. Er was dus duidelijk vraag naar. Bij het Bibliotheekcafé wordt m.b.v. een kleine collectie rond een thema een gesprek gevoerd met de deelnemers. Deelnemers kunnen vertellen over hun ervaringen en kennis. Vrijwilligers lezen een verhaal of een gedicht voor of bekijken samen met de deelnemers fotoboeken. Voorbeelden van thema’s zijn reizen of natuur. Ook wordt er aangehaakt bij landelijke thema’s van de bibliotheek, zoals bijvoorbeeld Annie M.G. Schmidt (mei) en de Maand van de geschiedenis (oktober). Het Bibliotheekcafé vond 5 keer plaats. Er namen gemiddeld 8 bewoners aan deel. Villa Westervenne In deze huiselijk ingerichte villa kunnen thuiswonende ouderen met geheugenproblemen deelnemen aan dagactiviteiten die worden afgestemd op hun interesses en mogelijkheden. Villa Westervenne maakt gebruikt van collecties uit de Geheugenbibliotheek van de bibliotheek. Deze collecties worden met plezier gebruikt. Woonzorgcentrum Overkerck Bij Overkerck is het afgelopen jaar een spontane voorleesactiviteit door de bibliotheek verzorgd in het kader van de Nationale Ouderendag. Daarna heeft een gesprek plaatsgevonden met de activiteitenbegeleiding. Overkerck gaat het voorlezen structureel zelf organiseren met eigen vrijwilligers. Er is advies gegeven over geschikte materialen en verwezen naar het Geheugenplein van het Trefpunt. De activiteitenbegeleiding kan altijd een beroep doen op de bibliotheek voor advies.
17 Het Taalhuis Het Taalhuis is een samenwerkingsverband van lokale en regionale organisaties voor de aanpak van laaggeletterdheid. Het Taalhuis heeft een doorverwijsfunctie naar formeel en non-formeel aanbod in de regio. Daarnaast biedt het Taalhuis diensten aan voor het verbeteren van alle basisvaardigheden: lezen, schrijven, spreken, rekenen en omgaan met de computer. Er zijn twee belangrijke doelgroepen: • Mensen die Nederlands als moedertaal hebben (NT1), maar die moeite hebben met lezen en schrijven en daardoor vaak ook met andere vaardigheden. Het is voor hen daardoor lastig om mee te doen in onze maatschappij. • Mensen die Nederlands als tweede taal hebben (NT2), maar niet (meer) inburgeringsplichtig zijn. Intakes en doorverwijzingen In 2022 hebben 25 intakes plaatsgevonden met nieuwe deelnemers. Het betreft mensen uit Heiloo, waarvan er 7 inburgeringsplichtig waren. Van één persoon was dit niet duidelijk. De overige 17 personen waren niet inburgeringsplichtig. Het ging om mensen die Nederlands als tweede taal hebben. Ze zijn afkomstig uit Libanon, Turkije, Jamaica, Afghanistan, Groot-Brittannië, Oekraïne, Hongarije, Rusland, Duitsland en Syrië. Er werd intern doorverwezen naar Conversatiegroep, Taalcafé, Taalmaatjestraject, Open leercentrum. Er werd extern doorverwezen naar het ROC of een taalschool. Ook werden er tips gegeven over online oefenen met de Nederlandse taal. Daarnaast zijn 9 mensen die in 2021 al naar een traject zijn doorverwezen, in 2022 naar een vervolg traject doorverwezen. Ze zijn verwezen naar Taalmaatjes en/of Conversatie. Dit zijn allemaal NT2-ers uit Heiloo, 4 van hen zijn inburgeringsplichtig, 5 niet inburgeringsplichtig. Kom verder! Ook van dit project is het doel het verbeteren van basisvaardigheden van inwoners van Heiloo. Bij dit project wordt de doelgroep opgezocht door samen te werken met andere organisaties. Hiervoor is eind 2021 een Scan Laaggeletterdheid uitgevoerd door ProBiblio. Naast de algemene cijfers over laaggeletterdheid in Heiloo geeft het onderzoek inzicht in laaggeletterdheid per wijk. Deze scan is gedeeld met de gemeente i.v.m. het maken van een Gebiedsplan. Er was gedurende het jaar wel al contact met andere organisaties (Sport-Z, Mee & De Wering, sociaal team gemeente). Er was echter onvoldoende tijd om dit in een project vorm te geven.
18 Taalmaatjes Een taalvrijwilliger en iemand met een hulpvraag op het gebied van basisvaardigheden worden door het Taalhuis gedurende minimaal 3 maanden en maximaal een jaar gekoppeld. Tenminste een keer per week komen zij bij elkaar om basisvaardigheden te verbeteren. In 2022 zijn 12 koppels actief geweest. De deelnemers waren mensen met Nederlands als tweede taal uit Heiloo, waarvan er 4 inburgeringsplichtig waren en 8 niet. In 4 gevallen ging het om een voortzetting van een traject uit 2021. Er werd voor gekozen om door te gaan, omdat het jaar (maximale termijn) nog niet om was, of omdat de deelnemer zo veel moeite heeft met de Nederlandse taal en de match met de vrijwilliger zo goed bevalt, dat het zonde zou zijn om te stoppen. “Ik heb wekelijks 1 uur les van mijn vrijwilliger. Deze lessen zijn erg nuttig voor mij. We kiezen een paar Nederlandse leerboeken uit de bibliotheek en doen samen de oefeningen in dat boek. Soms lezen we de krant”. Mesut Taaltrajecten Conversatietraject Aan de hand van actuele thema’s wordt Nederlands gesproken en worden eenvoudige leesen schrijfoefeningen gedaan. De deelnemers oefenen met spreekvaardigheid, waardoor hun taalvaardigheid verbetert. De activiteit Samenspraak ging eind januari weer van start. Er vonden in de eerste helft van 2022 16 bijeenkomsten plaats met gemiddeld 15 deelnemers. Door een verandering wat betreft leiding en verantwoordelijkheid van het conversatietraject is in de tweede helft van het jaar gekozen voor een nieuwe vorm voor conversatiegroepen binnen het Taalhuis. Het gaat om conversatie voor mensen die taalniveau eind A1/A2 hebben (hier was vraag naar). Het zijn reeksen van 6 bijeenkomsten (kleine groep) waarvoor ingeschreven kan worden. Er is voor een methodiek gekozen. In de tweede helft van 2022 zijn 3 reeksen georganiseerd. Er hebben zich voor 2 (vervolg)groepen 8 deelnemers ingeschreven, voor 1 groep 7 deelnemers. In totaal dus 15 personen. Twee groepen werden trouw bezocht. Bij de derde groep was het steeds afwachten wie er kwam. Het betrof NT2-ers (Nederlands als tweede taal) uit Heiloo. 8 deelnemers waren inburgeringsplichtig, 7 niet inburgeringsplichtig. Ze komen uit Italië, Hongarije, Rusland, Jemen, Turkije, Ierland, Somalië, Duitsland, Iran.
19 “Ik woon nu twee jaar in Nederland en anderhalf jaar in Heiloo. Ik ga naar een taalschool in Alkmaar. Al een jaar ga ik naar het Taalcafé in de bibliotheek en ik werk iedere week met mijn taalmaatje. Toen ik vorig jaar een intake had in het Taalhuis, kon ik niet alles goed vertellen in het Nederlands. Leraren op school hebben minder tijd om spreken te oefenen. Maar in de bibliotheek kan dat wel. Ook in de conversatiegroep, waar we bijvoorbeeld rollenspellen doen. Ik ben hier dankbaar voor. Ik zal de activiteiten met de vrijwilligers herinneren tot het einde van mijn leven.” Toeba Samenlezen traject Het doel van deze groep is het verbeteren van lezen en begrip van de Nederlandse taal. De deelnemers oefenen met begrijpend lezen en verbeteren hierdoor hun taalvaardigheid. Deze activiteit ging eind januari weer van start. In de eerste helft van 2022 vonden 20 bijeenkomsten plaats met gemiddeld 11 deelnemers. Tijdens de zomervakantie is Zomerlezen van start gegaan, omdat er behoefte was aan doorgaan met lezen, ook in de vakantie. Dit gebeurde 5 keer; de opkomst bleek toch matig te zijn; al is er in kleine groepjes met veel plezier gelezen. De opkomst: gemiddeld 3 deelnemers. Na de zomervakantie vonden er 5 bijeenkomsten plaats voor gevorderden (gemiddeld 6 deelnemers) en 8 voor beginners (gemiddeld 6 deelnemers). Traject rond solliciteren, werk en geldzaken Een professional van het Taalhuis heeft samen met twee enthousiaste vrijwilligers (en in overleg een adviseur van Stichting Lezen & Schrijven) de cursus Voor ’t zelfde geld voorbereid en aangeboden in Heiloo. Het doel van deze cursus is om deelnemers te helpen met het op orde krijgen en houden van hun financiële administratie. Door hier mee bezig te zijn zullen zij automatisch ook hun basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen, digitaal) verbeteren. Helaas heeft dat maar één aanmelding opgeleverd en kon de cursus niet doorgaan. Innovatieve trajecten Het Taalhuis signaleert gaten in het taalaanbod en zorgt dat er een passende oplossing wordt gevonden. Dit resulteert in nieuw te ontwikkelen taaltrajecten om basisvaardigheden van inwoners te verbeteren. Deze trajecten spelen in op een vraag of behoefte. Ze worden georganiseerd met lokale, regionale of landelijke partners.
20 Maatwerk GGZ De samenwerking met Maatwerk, centrum voor werk en ontwikkeling, is voortgezet. Online werken aan je basisvaardigheden werkt voor deze doelgroep heel goed. 11 cliënten van GGZ deden in 2022 mee aan Oefenen.nl onder werktijd en in eigen tijd. Ze volgden ook in deze periode modules zoals Verkeersregels, rekenen, duurzaamheid en digitale basisvaardigheden. De mogelijkheid om met Oefenen.nl te werken voegt echt iets toe voor de deelnemers: het vergroot hun zelfvertrouwen. Bij Maatwerk Drukkerij is de vraag neergelegd of er interesse is voor een cursus Voor ’t zelfde geld. Taalcafé Door de lockdown begin 2022 kon het Taalcafé nog niet fysiek starten. Eind 2021 was al begonnen met Whatsapp taalcoaching en Taalwandelen. Tot en met 18 februari werd er gewandeld of via Whatsapp geoefend. Het waren 6 bijeenkomsten waar gemiddeld 3 mensen aan deelnamen. Impressie van een wandeling: De vrijwilligster vertelde dat de wandeling naar het Beestenboetje een mooie ervaring was. Bij de deelnemers kwamen herinneringen naar boven over het land van herkomst. Naar hoe ze daar woonden en de dieren die ze hadden. Maar ook over hun familie. Het waren blije herinneringen. De dieren werden bij naam genoemd: geiten, kippen, varkens. Lopen en buiten zijn werkte ontspannend en stimuleerde het samen praten. De wekelijkse inloop startte weer op 4 maart. Het Taalcafé is een vast moment in de bibliotheek om in een ongedwongen sfeer te oefenen met spreken, lezen, schrijven, rekenen en computervaardigheden. Bijvoorbeeld door samen te praten over een onderwerp, samen een stukje te lezen uit een krant in gemakkelijk Nederlands, een taalspelletje te doen of samen op een laptop een programma op Oefenen.nl te doen. Er waren gemiddeld 5 deelnemers per Taalcafé.
21 Open Leercentrum Bij het Open Leercentrum kan geoefend worden met spreken en luisteren, lezen en schrijven, rekenen en werken met de computer. Deelnemers worden geholpen door vrijwilligers in een groepje of 1 op 1. Op de laptops van het Taalhuis kan geoefend worden met Oefenen.nl. Dit zijn programma’s op het gebied van o.a. gezondheid, taal, digitale overheid, inburgeren. Het doel van dit project is het verbeteren van basisvaardigheden. Vanwege de lockdown is deze activiteit pas weer gestart op 20 januari. Deelnemers moesten hun weg weer vinden naar het Open Leercentrum. Er kwamen gemiddeld 2 mensen. Ayse komt uit Turkije en woont nu bijna 7 maanden in Heiloo. Zij bezoekt het Taalcafé op vrijdagochtend, het Open Leercentrum op donderdagavond en de Conversatiegroep op dinsdagmiddag. “De bibliotheek is een geweldige plek om een nieuwe taal te oefenen. Je leert er ook nieuwe mensen en culturen kennen. Ook als je op Nederlandse les zit, is het fijn om meer te spreken. Zo kun je nieuwe woorden in de praktijk oefenen. Op die manier krijg je meer zelfvertrouwen. Ik ben blij dat wij een bibliotheek hebben in Heiloo. Samen oefenen in een goede sfeer is goed voor iedereen die de Nederlandse taal wil leren.” Ayse (rechts) met andere deelnemers en vrijwilligers
22 Trajecten gericht op ouders en kinderen: 123Taal! Dit is een project In het kader van Kwaliteitsimpuls laagtaalvaardige ouders van de Koninklijke Bibliotheek. De pilot Oudercafé Kindcentrum de Duif die vorig jaar uitgevoerd is, is in de eerste helft van 2022 doorontwikkeld naar 123Taal! Belangrijkste punten uit de evaluatie van het Oudercafé waren: je bereikt alleen ouders van dit Kindcentrum, inzet op taal én digitaal is te veel en het Kindcentrum geeft aan veel hoogopgeleide ouders te hebben. In de bibliotheek was vraag van anderstalige ouders met jonge kinderen, die hun kind mee willen nemen als ze zelf aan hun basisvaardigheden willen werken. Daarom werd besloten om een activiteit in de bibliotheek te organiseren, waarbij we ons richtten op alle anderstalige ouders én op hun jonge kinderen (0-4 jaar) in Heiloo. Doelen van het project voor de ouders: • Bewustwording van eigen mogelijkheden om taal te stimuleren bij hun kind(eren) door iets samen te doen. • Vraaggericht Nederlands leren (informeel). Doelen van het project voor de kinderen: • Op een laagdrempelige manier met taal bezig zijn. • Ervaring om samen met de ouder bezig te zijn met taal. Het programma bestond telkens uit een gezamenlijke start van ouders en kinderen. Daarna gingen de ouders apart aan de slag. De kinderen konden onder begeleiding spelen. Er werd samen met ouders en kinderen afgesloten. Er waren 8 bijeenkomsten. Drie moeders met hun kind (soms 2 kinderen) waren doorgaans van de partij. Twee van hen zijn doorverwezen naar een ander project. Aan één van de bijeenkomsten namen twee Oekraïense moeders met hun dochtertjes deel. Aan het eind van het project is aan de ouders gevraagd hoe ze het ervaren hebben. De ouders (moeders) vonden het vooral fijn dat ze op deze manier aan hun eigen taal hebben kunnen werken. Het gaf zelfvertrouwen en stimuleerde om meer te leren op gebied van taal en basisvaardigheden. Kinderopvang is vaak een probleem voor deze jonge moeders. Het ontmoeten van andere ouders was ook belangrijk.
23 VoorleesExpress De VoorleesExpress is een landelijk project, waarbij getrainde vrijwilligers voorlezen in een gezin en daarbij ook de ouders betrekken. Dit project werd ook in 2022 succesvol uitgevoerd en heeft in juli haar 5-jarig jubileum gevierd. Het werd in 2022 gefinancierd vanuit Tel Mee Met Taal. Vanaf september 2022 zijn 13 nieuwe gezinnen voorzien van een voorlezer. De voorlezers werden intensief getraind en begeleid vanuit Bibliotheek Heiloo én vanuit e-learning, georganiseerd door de landelijke VoorleesExpress. Naast het voorlezen van prentenboeken worden er ook taalspelletjes gedaan. De bijeenkomsten duren ongeveer een uur en vinden plaats thuis in het gezin. De voorlezer probeert de ouder bij het verhaal en de spelletjes te betrekken, opdat zij het zullen voortzetten, als de 20 weken voorbij zijn. De 10e bijeenkomst is een gezamenlijk bezoek aan de bibliotheek. Leuke (en belangrijke!) bijvangst is, dat de voorlezer de ouders dan ook enthousiasmeert voor activiteiten bij het Taalhuis! DoorleesExpress In oktober 2022 is wederom gestart met de DoorleesExpress. Ook dit jaar was dit nog een pilot. De activiteit (20 keer voorlezen aan een kind van 8-12 jaar; op dezelfde manier georganiseerd als de VoorleesExpress) wordt opgenomen in de activiteiten van de landelijke VoorleesExpress. Ook nu wordt de vrijwilliger gecoacht door middel van e-learning en training in de bibliotheek. Voor de interne organisatie werd subsidie toegekend vanuit het Leesoffensief. De bedoeling was, dat er 10 kinderen zouden worden voorgelezen. Echter, het aantal aanmeldingen bleef achter bij onze verwachting. Ook kreeg de projectleider een baan ergens anders. Daarom is besloten om met 3 gezinnen de DoorleesExpress te starten. Daarnaast hebben we toen nog 3 gezinnen met een jong kind (extra, bovenop de 10) kunnen honoreren; begeleid door ervaren voorlezers. Inmiddels staan er weer nieuwe aanvragen voor zowel voorlees- als doorleesgezinnen op de wachtlijst. Aantallen: 13 x 20 = 260 VoorleesExpress bijeenkomsten aan 13 deelnemers van 2-8 jr. 3 x 20 = 60 DoorleesExpress bijeenkomsten aan 3 deelnemers van 8-12 jr. Wat vooral opvalt is de grote inzet van de vrijwilligers! Ze zijn zeer betrokken bij het gezin; proberen ook als het kind een mindere dag heeft, tóch op zoek te gaan naar een manier waarop het kind wél geboeid wordt en schrijven hier wekelijks een verslagje over. Ook is de
24 grote opkomst van de vrijwilligers bij de trainingen en workshop-avonden bewonderenswaardig! Hulp voor mensen uit Oekraïne Bibliotheek Heiloo heeft verschillende vormen van dienstverlening opgezet. De vraag bleek niet heel groot, maar de bibliotheek kon wel iets betekenen. In totaal zijn er 6 specifieke vragen om taalhulp geweest. Ook kwamen er enkele inwoners van Heiloo langs die mensen thuis opvingen en wisten Oekraïense mensen de bibliotheek te vinden o.a. voor het delen van een initiatief voor ontmoeting tussen Oekraïners. ‘Luister en leer’ is een taalprogramma dat door de uitgever kosteloos beschikbaar is gesteld voor alle vluchtelingen uit Oekraïne. Dit programma is op de website van de bibliotheek geplaatst. Het programma is zelfstandig te gebruiken, maar ook met hulp van een vrijwilliger. Jeugdbieb.nl heeft een hele pagina speciaal voor kinderen uit de Oekraïne gemaakt. Dit is ook op de website van de bibliotheek geplaatst en onder de aandacht gebracht. In de bibliotheek konden en kunnen mensen uit Oekraïne hulp krijgen: • bij het Taalcafé op vrijdag van 10 uur tot 11.30 uur. Eén van de taalvrijwilligers heeft zich met succes gespecialiseerd in de hulp aan mensen uit Oekraïne. • Op donderdag konden en kunnen mensen van 18.00 uur tot 20.00 uur gebruik maken van een laptop. Collectie: Er zijn twee (kleine) collecties boeken voor Oekraïense kinderen ter beschikking gesteld. Het betrof een schenking van de boekenleverancier van de bibliotheek. Deze boeken konden ook worden geleend zonder abonnement. Eén collectie kon geleend worden in de bibliotheek, de andere bij de vluchtelingenopvang van OLV ter Nood.
25 Cultuur(educatie) Cultuureducatie maakt dat je jezelf en de wereld om je heen ontdekt. Zo ontwikkel je je talent en creatieve vaardigheden. Je maakt kennis met muziek, theater, dans en andere kunstuitingen. In het kader van cultuuroverdracht en -educatie organiseert Bibliotheek Heiloo culturele activiteiten en tentoonstellingen en participeert in tal van andere culturele initiatieven in Heiloo. Lezing Yvonne Schoutsen over haar boek ‘Tokiko, geschenk aan een geisha’ Op donderdag 24 maart verzorgde de Heiloose Yvonne Schoutsen een avond over haar boek ‘Tokiko, geschenk aan een geisha’: In 2016 ontmoette de schrijfster haar partner, die werd geboren in een bijzondere familie. Zijn moeder was als baby aan een geisha geschonken. Aantal bezoekers: 33 Lezing van Aleid Truijens over Hella Haasse Naar aanleiding van de Boekenweek 2022 organiseerde Bibliotheek Heiloo op donderdag 7 april een avond met Aleid Truijens. Ze vertelde over de biografie ‘Leven in de verbeelding Hella S. Haasse 1918-2011’. Met veel unieke en nooit eerder gepubliceerde foto’s. Aantal bezoekers: 40 Lezing van Frank Krake over zijn boek ‘de grootste bankoverval aller tijden’ Op zaterdagmiddag 23 april vertelde Frank Krake in Bibliotheek Heiloo het waargebeurde verhaal van een groep heldhaftige verzetsvrienden. Nederland zucht al vier jaar onder de Duitse bezetting, als een groep vastberaden verzetsvrienden de wapens opneemt. De tijd van onzichtbaar en klein verzet is voorbij. Ze deinzen nergens voor terug, plegen overvallen, blazen spoorlijnen op en bevrijden twee maten uit het Huis van Bewaring. Een plan wordt gesmeed voor de grootste bankoverval ter wereld. Aantal bezoekers: 13 Collegereeks Ethiek: een zoektocht naar goed handelen Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan (OGJG) organiseerde in april 4 interactieve colleges aan senioren gegeven door studenten. Tijdens de colleges gingen ze in gesprek met senioren over uiteenlopende onderwerpen, haalden ze herinneringen en kennis op, en deelden ze ervaringen. Het motto van OGJG luidde dan ook: persoonlijke groei is niet afhankelijk van
26 leeftijd! De colleges vonden plaats via het programma Zoom. Er hebben vanuit Heiloo 8 personen aan deelgenomen. Bibliotheek Heiloo tijdens Uit&Zo Uit&Zo vond dit jaar plaats op donderdag 26 mei (Hemelvaartsdag) van 11:00 tot 16:00 uur tijdens Willibrordus Draait Door op Landgoed Willibrordus Heiloo. Veel culturele, kunst, educatieve en sportieve verenigingen presenteerden zich met een informatiestand buiten op het Landgoed. De bibliotheek was aanwezig met een kraam. Er was daar van alles te doen en te beleven. Je kon op de foto met de BoekStartbeer, we lazen voor aan de kleintjes, en in onze mobiele Maakplaats maakten we racende robot-tandenborstels! Verder deelden we media-wijze kadootjes uit en zag je hoe bookfacing werkt. Het was deze dag behoorlijk druk op het landgoed waar bezoekers informatie kregen over de activiteiten in Heiloo in het komende jaar. Kunstparade in Bibliotheek Heiloo Tijdens de druk bezochte Kunstparade (vrijdag 24 t/m zondag 26 juni) exposeerden maar liefst 13 beeldend kunstenaars in Bibliotheek Heiloo (Irma van de Zande, Jos & Sylvia van Onna, Sophie Louter, Dominiek Steinmeijer, Marijke Hessels, Anna Groot, Cor Spil, Ger Zaagsma, Ab Stoel, Carla Bammens, Frits Hardon, Emmely Hoofd Graafland). Daarnaast waren er muziekoptredens van Horst Hausen, Afif Hage, WOL Trio en Les Boutons Joyeux. Cursus Luisteren naar klassieke muziek, najaar 2022 Deze cursus werd verzorgd door Gert Floor, voorheen muziekbibliothecaris van Bibliotheek Heiloo. Tijdens zes achtereenvolgende vrijdagochtenden klonk muziek van verschillende componisten. Aan de hand van muziekvoorbeelden in beeld en geluid werden composities en hun plaats binnen het werk van de componisten en de periode van de geschiedenis besproken. Aantal deelnemers: 13
27 60 jaar Bibliotheek Heiloo Bibliotheek Heiloo vierde in oktober het bijzondere feit dat het 60 jaar geleden was dat de bibliotheek voor het eerst haar deuren opende. En dat ging niet ongemerkt voorbij. Dat werd onder andere gevierd met een interactieve presentatie van schrijver Maria Genova, bekend van onder meer de bestseller ‘Komt een vrouw bij de h@cker’, op 20 oktober ( 10 deelnemers) en een optreden van woordkunstenaar en poëzie popper Vincent Corjanus op zaterdag 22 oktober (9 deelnemers). Exposities Meerdere kunstenaars exposeerden in 2022. Exposities van plaatselijke en regionale kunstenaars: Wilma van Eijl, Nico Bijman, Paula van Steeg, Elly Berkhout, Hetty Branderhorst, Fabio Pravisani, Martijn Voorhout, Martijn Voorhout, Ger Zaagsma, Marijke Hessels, Simon Borst, Karin Melchers, Mary Koekenbier, Marieke de Vries, Tineke Leering, Eerlijk & Werelds, Maaike de Wijs en de gezusters Kaandorp. Deze exposities werden samengesteld door de Kunstcommissie van de bibliotheek. Ook in 2022 weer veel dank aan de kunstenaars die voor prachtige exposities hebben gezorgd! Workshop Voorlezen met gebaren Als je gebaren gebruikt bij het voorlezen, dan kan dat bijdragen aan de taalontwikkeling van jonge kinderen. Gebarentolk Irina Hoffer vertelde hierover in 3 inspiratiebijeenkomsten en stelde in elke bijeenkomst een prentenboek centraal. In september was dat: ik zou wel een kindje lusten (17 deelnemers), in oktober: Rupsje Nooitgenoeg (16 deelnemers) en in november: Maximiliaan Modderman (12 deelnemers). Voorafgaand aan deze serie bijeenkomsten heeft Irina Hoffer in april bij het afscheid van een collega al een voorproefje gegeven over het vertellen met gebaren. Dit deed zij aan de hand van het sprookje: Och de Woudkoning, over een jongen die niets liever wil dan slapen. Totdat zijn vader er zo genoeg van krijgt dat hij hem uit werken stuurt. Wanneer hij bij Och de Woudkoning terecht komt, verandert zijn hele leven… Er waren 21 personen aanwezig.
28 Nederland Leest 2022 Nederland Leest (november 2022) ging over het ouder worden in deze tijd: we worden met z’n allen gemiddeld steeds ouder, maar we blijven ook steeds fitter. Hoe word je op een fijne manier ouder? Hoe blijf je fit en vitaal? En hoe zorg je ervoor dat je in elke levensfase contact houdt met je medemens? Voor deze editie van Nederland Leest werd het boek Mevrouw mijn moeder van Yvonne Keuls in een nieuw jasje gestoken, inclusief een grootlettereditie en een editie in makkelijke taal. Lezers kregen dit boek cadeau van de bibliotheek. In het kader van Nederland Leest waren er deze maand twee lezingen: 10 november lezing van Annejet van der Zijl: 92 kaarten verkocht 20 november lezing van Özcan Akyol (beter bekend als Eus) tijdens de Culturele Salon in de Witte Kerk: 90 kaarten verkocht Leesclubs Per september 2022 lanceert ProBiblio de nieuwe website voor leesclubs (‘mijnleesclub.nl’). Daarmee wordt het bestelproces van leesclubs klantvriendelijker en eigentijdser ingericht en krijgen de leesclubs meer controle over welke titels ze wanneer kunnen reserveren en ontvangen. Bij Bibliotheek Heiloo zijn 8 leesclubs aangesloten. De deelnemers aan een leeskring zijn enthousiaste lezers die regelmatig bij elkaar komen om gezamenlijk een boek te bespreken. De bibliotheek ondersteunt leeskringen door van één boek zeven exemplaren te leveren. Op deze manier kunnen meer mensen tegelijk hetzelfde boek lezen. Voorlichtingsavond over taalontwikkelingsproblemen in bibliotheek Heiloo Op dinsdag 13 december werd er in Bibliotheek Heiloo in samenwerking met de VoorleesExpress en de NSDSK een voorlichtingsavond gegeven over problemen in de taalontwikkeling. Er werd het verschil tussen een taalontwikkelingsachterstand (TOA) en een taalontwikkelingsstoornis (TOS) besproken. Hoe verloopt de taalontwikkeling bij meertalige kinderen en wat doe je als je zorgen hebt? Tot slot werden er praktische tips gegeven en werd verteld hoe je spelenderwijs deze kinderen kunt helpen in hun ontwikkeling. De lezing werd verzorgd door Maartje Burgering (ambulant TOS-begeleider/trainer) en Isabel Zwaag (gedragswetenschapper/teamleider), beiden werkzaam bij de NSDSK te Alkmaar. Aanwezig: 14 bezoekers
29 Bijzondere acties: Gemeenteraadsverkiezingen Tijdens de Gemeenteraadsverkiezingen van 14, 15, 16 maart 2022 was bibliotheek Heiloo 3 dagen lang een druk bezocht stembureau. Inzamelingsactie Voedselbank in Bibliotheek Heiloo Van dinsdag 13 december t/m zaterdag 17 december hield de Voedselbank een inzamelingsactie in de bibliotheek. De boodschappen die verzameld zijn, werden verdeeld onder de klanten van de voedselbank. Verrassingstassen met afgeschreven boeken in de zomervakantie Voor slechts € 2,- kon een rijkgevulde tas besteld worden voor een zomer lang lekker lezen. Voor zowel jeugd als volwassenen. De actie liep van 11 juli t/m 21 augustus en was een groot succes. Meet bij Bibliotheek Heiloo gratis uw bloeddruk Tijdens de Mei Meet Maand van de Hartstichting kon je elke donderdag 11.00 – 17.00 uur, vrijdag 11.00 -17.00 uur en zaterdag van 11.00 uur tot 16.00 uur onder begeleiding van een medewerker van de Hartstichting zelf je bloeddruk komen meten bij Bibliotheek Heiloo. Bibliotheek Heiloo deed in de maand december mee aan de campagne ‘Warme Huiskamer’ Iedereen is welkom in de bibliotheek. Wil je komen studeren, werken, een krantje lezen: je bent van harte welkom. De kachel staat aan en de wifi is gratis.
30 Organisatie en cijfers Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de ontwikkelingen in de organisatie en de resultaten in cijfers. Bestuur De bestuurssamenstelling is als volgt: • mevr. T. Herkes, voorzitter • dhr. J.O.A. Langendam, penningmeester • mevr. A. Burmeister, secretaris vanaf 12-12-2022 • dhr. J.J.M. Welling, lid • mevr. M.F.C. Heesakkers • mevr. J.J. Nicolai Het bestuur kwam in het verslagjaar diverse keren bijeen. Aan de orde kwamen: nieuwe statuten, de ontvlechting van bibliotheek Langedijk, de financiële positie, het functiehuis, verbouwing/verhuizing gemeentehuis naar Westerweg. Medewerkers In 2022 waren binnen de organisatie 13 medewerkers werkzaam: Mevr. A. Bontje, bibliothecaris Mevr. D. van Empel, directeur Mevr. A. Jansen, coördinator facilitair Mevr. M. Koomen, leesconsulent vanaf 01-09-2022 Mevr. M. Kreijsig, administratief medewerker Mevr. B. Kühne, administratief medewerker Mevr. M. Ooijevaar, domeinspecialist Jeugd t/m 01-12-2022 Mevr. L. Out, bibliothecaris Dhr. Dijon Roszbach, assistent activiteiten Maakplaats/Coderdojo vanaf 01-04-2022 Mevr. C. van Schijndel, domeinspecialist Anders Lezen/Taalhuis Mevr. E. Smit, domeinspecialist Media en Informatie Dhr. D. Vermolen, medewerker ICT Mevr. M. Winder, administratief medewerker
31 Deskundigheidsbevordering medewerkers Goed toegeruste medewerkers zijn het belangrijkste middel van de bibliotheek om haar doelstelling te verwezenlijken. Alle medewerkers hebben in het afgelopen jaar deelgenomen aan diverse scholingsactiviteiten. Dit varieerde van teamtrainingen tot workshops, cursussen, symposia of netwerkbijeenkomsten die aansluiten bij hun specifieke takenpakketten. Zo zijn er cursussen gevolgd op het gebied van Gecijferdheid, BHV/reanimatie, Privacy in het IDO, leergang informatiebeveiliging, financieel management, cursus collectiekennis, cursus boekstartcoach, cursus Denken vanuit de klant, cursus leesplezier. De deskundigheidsbevordering bestaat uit twee componenten: teamgerichte opleidingen of individuele scholing gericht op de eigen taakuitvoering. Het eerste is gericht op een verbetering van de teamprestaties of opleidingen die wettelijk vereist zijn, zoals de BHV. De tweede is vooral gericht op nieuwe ontwikkelingen zoals laaggeletterdheid, mediawijsheid, ondersteuning van het onderwijs en kan bestaan uit scholing of kennis verwerven door het bijwonen van kenniscirkels, symposia en vooral ook inspiratie opdoen. Voor scholing is een budget beschikbaar van € 5.000. Alle teamleden hebben gezamenlijk ca. 55 deskundigheidsbevorderende activiteiten gevolgd. Vrijwilligers Het bibliotheekwerk in Heiloo wordt ondersteund door de inzet van een grote groep zeer betrokken vrijwilligers. Zij hebben zeer uiteenlopende taken: van boeken opruimen, voorlezen tot klussen in de bibliotheek of het assisteren bij de speelotheek. Ook zijn er zeer deskundige vrijwilligers voor spreekuren voor digitale problemen en belastingvragen en is er een enthousiaste Kunstcommissie die exposities organiseert. Er zijn, naast de vrijwilligerscoördinator, een aantal medewerkers in Bibliotheek Heiloo die zich bezig houden met begeleiding en inzet van de vrijwilligers die vaak al vele jaren werkzaam zijn. Vlak voor corona is het plan opgevat om deel te nemen aan een certificeringstraject voor vrijwilligers. Dit moest helaas uitgesteld worden. We gaan opnieuw bekijken of we op termijn weer een certificeringstraject voor vrijwilligers kunnen oppakken. Als voorbereiding hierop is vorig jaar een vrijwilligerstevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten waren erg positief en er kwam een beeld naar voren van een goed lopende vrijwilligersorganisatie. Ze beoordeelden de bibliotheek als werkgever met een 8,2 en hun takenpakket met een 8,0 en waren vooral positief vanwege de goede sfeer, het prettige contact met de medewerkers, goede uitleg en vrijheid om hun werk te doen. De stand per 1-1-2023 = 106 vrijwilligers.
32 Openingstijden Om optimaal te kunnen functioneren is Bibliotheek Heiloo 40 uur per week geopend. Daarnaast heeft de bibliotheek technische faciliteiten zoals een ringleiding, is de bibliotheek toegankelijk voor mensen met een beperking, zijn er uitgebreide zitmogelijkheden en is er ruimte voor lezingen, cursussen en vergaderingen en bijeenkomsten van bijvoorbeeld leesclubs. Samenwerking en co-creatie Samenwerking met andere organisaties verbreedt het aanbod van de bibliotheek en positioneert de bibliotheek steeds meer als ontmoetingsplek en centrum van informatie in Heiloo. Diverse organisaties hebben de bibliotheek als thuisbasis voor hun activiteiten en dienstverlening. Minstens net zo belangrijk voor het realiseren van onze kernfuncties is de lokale samenwerking. De bibliotheek is een belangrijk onderdeel van het maatschappelijke en culturele leven in Heiloo. Op het gebied van participatie en zelfredzaamheid werken we vooral samen met de Stichting Trefpunt en het Sociaal team van de gemeente Heiloo. Het project Taalhuis wordt gezamenlijk uitgevoerd in BUCH verband, met de bibliotheken uit Bergen en Castricum. Het Huis van Duurzaamheid is een project van de bibliotheek maar wordt samen uitgevoerd met de lokale organisaties Heiloo Energie en Duurzaam Heiloo. De energiecoaches van Heiloo Energie zijn wekelijks, op dinsdag van 11.00-13.00 uur aanwezig voor allerlei vragen op het gebied van duurzaamheid. Hoe kan ik mijn huis isoleren? Hoe kan ik mijn huis zonder gas verwarmen? Ook lenen we apparatuur uit zoals een verbruiksmeter, die het gas- en elektriciteitsverbruik meet, een CO2-meter voor het meten van de luchtkwaliteit en een ventilatorunit voor verbetering van een CV-radiator. Een bijzonder samenwerkingsproject is de Culturele Salon, met de Muziek- en Dansschool Heiloo, De Witte Kerk en Theater De Beun. De Culturele Salon staat voor een zondagmiddag vol cultuur en bijzondere presentaties in de prachtige ambiance van De Witte Kerk in Heiloo. In de Culturele Salon komen diverse onderwerpen aan bod op het gebied van kunst en cultuur, erfgoed, literatuur, poëzie, zang, fotografie, film of muziek. In 2022 stonden een aantal voorstellingen gepland. Helaas waren vanwege corona een aantal voorstellingen gecanceld, maar de lezing van Özcan Akyol was zeer druk bezocht (90 bezoekers) en op 18 september was er een concert van liedjes van Annie M.G. Schmidt in een Frans jasje (13 bezoekers). De bibliotheek heeft samenwoonpartners die aansluiten bij onze doelstelling. Momenteel zijn het VIP (vrijwilligersinformatiepunt), het Taalhuis en het Huis van Duurzaamheid in de bibliotheek gevestigd. Sommige organisaties zijn direct betrokken bij de dienstverlening van de bibliotheek. Soms is de bibliotheek alleen faciliterend voor de activiteiten van anderen.
33 Het jaar 2022 in cijfers 2022 2021 2020 Aantal leden tot 18 jaar 3.747 3.643 3.801 Aantal leden 18 jaar en ouder 3.076 3.104 3.270 Totaal aantal leden 6.823 6.747 7.071 Omvang collectie 35.406 34.219 30.844 Aantal uitleningen boeken volwassenen 47.096 43.055 51.783 Aantal uitleningen boeken jeugd 44.937 32.835 33.373 Aantal uitleningen dBos 8.030 7.676 5.662 Aantal uitleningen e-boeken 9.050 10.260 9.833 Aantal uitleningen totaal 100.065 81.592 102.535 Aantal bezoekers bibliotheek 91.280 51.813 63.345 Bezoekers website 40.522 39.116 52.012 Samengevat: Het ledenaantal is in 2022 licht gestegen. Het aantal bezoeken aan Bibliotheek Heiloo was als gevolg van alle coronamaatregelen vorig jaar sterk afgenomen, maar laat in 2022 een forse stijging zien. Hetzelfde patroon is te zien bij de uitleningen. Ook hier zien we een flinke toename. Het aantal bezoekers aan de website is echter licht gedaald. In het afgelopen jaar zijn er 10 nieuwsbrieven en berichten verstuurd aan alle abonnees en aan alle leden om ze goed te informeren over alle ontwikkelingen en activiteiten.