Hazırlayan: Yılmaz ÖLMEZ 21 EZOP MASALLARI 4X4
ÇEVRE DOSTU K İ TAP ÇEVREY İ KORU, E-K İ TAP OKU !
HAZIRLIK VE TASARIM YILMAZ ÖLMEZ
Ezop Masalları
Masal Nedir? Genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen, çoğunlukla olağanüstü durum ve olayları yine olağanüstü kahramanlara bağlayarak anlatan halk hikâyelerine masal denir. Masal Türünün Özellikleri Nelerdir ? 1. Masallar tamamiyle hayal gücü ürünüdür. Gerçekle organik bir bağ söz konusu değildir. 2. Mensur bir yapıya sahiptir. Nazım-nesir karışık olan masal örnekleri de vardır. 3. Sunduğu evreni inandırıcı kılma gibi bir kaygı söz konusu değildir. 4. Masallar, meydana geldikleri zaman bir kişinin malıyken, yaygınlaştıkça, yöreden yöreye, ülkeden ülkeye geçtikçe halkın malı olur. Masal, anonim bir türdür. 5. Masallarda genellikle iyilik - kötülük, doğruluk - haksızlık, adalet - zulüm, alçakgönüllülük - kibir... gibi zıt durumların temsilcisi olan kişilerin mücadelelerinden veya insanların ulaşılması güç hayallerinden söz edilir. 6. Masallarda yer ve zaman kavramları belirsizdir. Mekan adı olarak genellikle "Hint, Yemen, Kaf Dağı, Çin, Maçin" kullanılır. 7. Anlatımda genellikle geniş zaman veya öğrenilen geçmiş zaman kipi (-mişli geçmiş) kullanılır. 8. Anlatım kısa ve yoğundur. 9. Masal kişileri her tabakadan seçilebilir. Masallarda cinler, periler, devler de rol alır.
10.Masalların bir kısmı hayvanlarla ilgilidir 11. Masalların çoğu " bir varmış, bir yokmuş" ya da " evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" gibi ifadelerle başlar. Bunlara tekerleme ya da döşeme denir. Tekerlemeden sonra olay ve dilek bölümleri gelir. Türk masallarında dilek bölümü "Onlar ermiş muradına .. " ya da " gökten üç elma düştü." biçiminde başlar. 12.Masallarda milli ve dini motiflere hemen hiç yer verilmez. 13.Masallarda genellikle bir eğitim amacı saklıdır; masallar bu yönüyle didaktik (öğretici) bir nitelik taşır.
Ezop Masalları EZOP ( MÖ 6. YY) Ezop (Yunanca: Aisops), MÖ 6. yüzyılda yaşadığı varsayılan eski Yunan masalcısıdır. Kahramanları hayvanlar olan masallarıyla büyük ün kazanmış olan Ezop'un yaşamıyla ilgili bilgiler kesin değildir. Bir söylentiye göre Trakya'da doğmuş, bir süre köle olarak Samos adasında yaşamış, azat edilince birçok yolculuk yapmış, Delphoi'ye yaptığı yolculuk sırasında bir cinayete kurban gitmiştir. Ancak Ezop'un bugünkü Emirdağ yakınlarındaki Amorium kentinde doğup büyüdüğü de dile getirilmektedir. Ezop'un masallarını gerçekten yazdığı yolunda hiçbir kanıt yoktur. Ona mal edilmiş masalların bilinen en eski derlemesi, MÖ 4. yüzyılda Phaleros'lu Demetrios tarafından hazırlanmış, bu derleme daha sonra, MS 1. yüzyılda Latince olarak Gaius Iulius Phaedrus, Yunanca olarak Babrios tarafından yeniden kaleme alınmıştır. "Ezop Masalları" daha sonra 17. yüzyıl Fransız yazarı Jean de la Fontaine'in fabllarına esin kaynağı olmuştur. 8
Ezop Masalları Ezop masallarında adalet, dostluk, doğruluk, bağışlamak, cömertlik, alçakgönüllülük, kanaat, sadakat, kendini bilme gibi değerle yüceltilir, zalimlik, düşmanlık, hainlik, kendini beğenmişlik, cimrilik, aç gözlülük, cahillik, kadir bilmezlik, yalancılık, bencillik gibi tutum ve davranışlar yerilir. Ezop masalları Nâzım Hikmet, Orhan Veli Kanık, Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Ülkü Tamer, Olcay Göçmen, Türkan Uzel gibi Türk edebiyatçıları tarafından Türkçeye çevrilmiştir. 9
Ezop Masalları 4X4 TAŞ TUTAN BALIKÇILAR Balıkçılar, kocaman bir çökme ağı denize salıp kayıklarının arkasında sürüklüyorlarmış. Çökme ağ ağırlaşınca sevinmişler. Neşe ile ağı kumsala çekip de açtıklarında içinde birkaç tane balıkla irili ufaklı bir yığın taş çıktığını görmüşler. Çok üzülmüşler. Üzüntüleri fazla balık tutamadıklarından değil de sevinçlerinin kursaklarında kalmasındanmış. 10
Ezop Masalları 4X4 Aralarındaki yaşlı, görmüş geçirmiş bir balıkçı arkadaşlarını şöyle teselli etmiş: ‒ Arkadaşlar, niye böyle üzülüp duruyorsunuz? Üzün tü sevincin kardeşiymiş. Bunlar birbirinden hiç ayrılmazlarmış. Biz çok şeyler hayal edip sevindik, ölçüyü kaçırdık. Elbette bu aşırı sevincin ardından başımıza bir şey gelecekti. 11
Ezop Masalları 4X4 DEVEDİKENİNİ YİYEN EŞEK Çiftçinin biri hasat zamanı, tarlada çalışan işçilerine devamlı yiyecek götürüyormuş. Üzerine yiyecekleri yüklediği eşeği, gide gele yolu ezberlemiş. Yine bir gün, yiyecek götürecekken acele bir işi çıkmış. “Nasıl olsa eşeğim yolu biliyor.” diye onu yola salıvermiş. Eşek kendi hâlinde yolda giderken etraftaki yemyeşil dikenleri görmüş ve “Aman Allah’ım bu ne güzel yiyecekler! Daha önce ben bunları niye görmemişim?” demiş ve dikenlerin içine dalmış. 12
Ezop Masalları 4X4 Dikenleri şapur şupur yerken bir taraftan da şöyle mırıldanıyormuş: ‒ Sırtımda çeşit çeşit yiyecek var. Bunlar kaç aç gözlü insanı doyurur ve mutlu eder. Hâlbuki benim için hiçbir önemi yok. Ama şu dikenli otlar bana en güzel yemeklerden de lezzetlidir. 13
Ezop Masalları 4X4 ÜZÜM BAĞININ DİKENLİ ÇİTLERİ Akılsız bir gence babasından bir üzüm bağı miras kaldı. Babasının cenazesi kalkar kalkmaz çiftlikteki görevlileri çağırarak bağın etrafındaki dikenli çalıların sökülüp atılmasını istedi. Adam eskiden beri bu çalılardan hoşlanmıyor ama babasından çekindiği için sesini çıkaramıyordu. Ona göre dikenler hem üzüm vermiyor hem de yer kaplıyordu. 14
Ezop Masalları 4X4 Çiftlik çalışanları onu bu isteğinden vazgeçirmek istedilerse de yeni sahip, “Artık bu çiftliğin sahibi benim, size de ne oluyor?” diye onları azarladı. Adam, sonunda bağın etrafındaki dikenli yeşillikleri söküp attırdı. Duvar vazifesi gören bu dikenli yeşillikler sökülüp atılınca üzüm bağını koruyan bir engel kalmadı. Kısa zamanda da bağ insan ve hayvanların hücumuna uğradı ve ortada bağ diye bir şey kalmadı. 15
Ezop Masalları 4X4 YALANCININ MUMU Çobanın biri, köyün koyunlarını her gün kırlara götürüp otlatıyormuş. Devamlı aynı şeyleri yapmaktan canı çok sıkılmış ve değişiklik olsun diye aklınca bir oyun tezgâhlamış. Yalancıktan, “Kurt geliyor, kurt geliyor!” diye bağırarak köye doğru koşmaya başlamış. Bu sesi duyan köylüler hemen sopalarına sarılarak kurdu yakalamak için kırlara koşmuşlar. Fakat ortalıkta kurt murt yokmuş, koyunlar da kıpır kıpır otluyorlarmış. 16
Ezop Masalları 4X4 Köylülerin telaşla oraya buraya koşmaları çobanın hoşuna gitmiş. Onun bu yalanları öyle inandırıcı imiş ki aynı oyunu iki defa daha tekrarlayarak köylüleri kandırmış. Aldatıldıklarını gören köylüler çobana kızıp geri dönüyorlarmış. Çoban her defasında, “Koca koca adamları nasıl da aldatıyorum.” diye onlarla alay ediyormuş. Günün birinde gerçekten sürüye kurt gelmiş. Telaşa kapılan çoban ne yapacağını bilememiş ve “Kurt geliyor, kurt geliyor!” diye köye doğru koşup yardım istemiş. Ama bu defa ona kimse inanmamış, kurt da koyunların çoğunu paramparça edip öldürmüş. Fakat atmaca krallık tahtına oturur oturmaz, her gün akşam yemeklerinde kendine bir güvercin ikram edileceği buyruğunu yayınladı. 17