unit 1

การเป็ นผู้ประกอบการเกษตร
หน่วยที่ 1

การวางแผนเป้าหมายชีวติ ด้วยวงจรควบคุมคุณภาพ

นางธวลั รัตน์ วงค์ประเสริฐ

สาระการเรียนรู้

1. การวางแผนดว้ ยวงจรการควบคุมคุณภาพ
2. การนา PDCA ไปใช้
3. การวางแผนเป้าหมายชีวิต
4. การวางแผนเป้าหมายชีวิตดว้ ยวงจรควบคุม

คุณภาพ

ผลการเรียนรู้ทค่ี าดหวงั

1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั การวางแผนดว้ ยวงจร
การควบคุมคุณภาพ

2. แสดงความรู้เกี่ยวกบั การนา PDCA ไปใช้
3. แสดงความรู้เก่ียวกบั การวางแผนเป้าหมาย

ชีวิต
4. แสดงความรู้เก่ียวกบั การวางแผนเป้าหมาย

ชีวิตดว้ ยวงจรควบคุมคุณภาพ

ความเป็ นมาของวงจร

PDเร่ิมCขAนึ้ เป็ นคร้ังแรกโดยนักสถติ ิ ช่ือ Walter

Shewhart ซ่ึงได้พฒั นาจากการควบคุม
กระบวนการเชิงสถติ ิ ของบริษทั Bell Laboratories
ประเทศสหรัฐอเมริกา เม่ือ คศ. 1930 เป็ นที่รู้จกั กนั
ในช่ือ “วงจร Shewhart”

ต่อมา คศ. 1950 ได้มกี ารเผยแพร่อย่าง
กว้างขวางโดย W.Edwards Deming ปรมาจารย์
ทางด้านการบริหารคุณภาพ หลายคนจงึ เรียกวงจรนี้
ว่า “วงจร Deming”

ความเป็ นมาของวงจร

PDCA

เม่ือเร่ิมแรก Deming ได้เน้นถึง
ความสัมพันธ์ 4 ฝ่ าย ในการดาเนินธุรกิจ
เพ่ือให้ได้มาซ่ึงคุณภาพ และความพึงพอใจ
ของลูกค้า ได้แก่ ฝ่ ายออกแบบ ฝ่ ายผลติ
ฝ่ ายขาย และฝ่ ายวจิ ยั ความสัมพนั ธ์ของท้งั 4
ฝ่ ายจะต้ องดาเนินไปอย่ างต่ อเนื่อง เพื่อ
ยกระดบั คุณภาพของสินค้าตามความต้องการ
ของลูกค้าท่เี ปลย่ี นแปลงอยู่ตลอดเวลา โดยให้
ถือว่าคุณภาพต้องมาก่อนส่ิงใด

ภาพแสดงวงจร PDCA ในยุคแรก

ตอ่ มาแนวคิดเกี่ยวกบั วงจร Deming ไดถ้ กู

ดดั แปลงใหเ้ ขา้ กบั วงจรการบรหิ าร ประกอบดว้ ย
1. ขน้ั ตอนการวางแผน (P)
2. ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิ (D)
3. ขน้ั ตอนการตรวจสอบ (C)
4. ข้นั ตอนการดาเนินงานใหเ้ หมาะสม (A)

วงจร Deming ไดพ้ ฒั นาไปในทิศทางที่นุ่มนวล

ข้ ึนในญี่ป่ ุน P

AD

C

ภาพแสดงวงจร PDCA แบบญี่ป่ ุน

วงจร PDCA เพื่อการปรบั ปรุงงานอยา่ ง
ตอ่ เน่ือง

1. การวางแผนด้วยวงจรการควบคุม
คุณPภDาCพA หมายถึง วงจรควบคุมคุณภาพ หรือ

วงจรเดมิ่ง
ประกอบดว้ ย

Plan การวางแผน

DO ปฏิบตั ิ

Check ตรวจสอบ

Actio ดาเนินการให้
n เหมาะสม

โครงสรา้ งของวงจร
ข้นั ตอนท้งั P4 ขD้นั ตCอนAของวงจร PDCA ประกอบดว้ ย

(น.2-5)
1. การวางแผน อยา่ งรอบคอบ จากเป้าหมาย/

วตั ถุประสงค์ เพือ่

2. การปฏิบตั ิ อยา่ งค่อยเป็ นค่อยไป แลว้ จงึ

3. ตรวจสอบ ผลท่ีเกิดข้ ึน วิธีการปฏิบตั ใิ ดมี

ประสิทธิผลท่ีสุด ก็จะ
จดั ใหเ้ ป็ นมาตรฐาน หากไม่สามารถบรรลเุ ป้าหมาย

ได้ ก็ตอ้ งหา

4. ข้นั ตอนดาเนินงานท่ีเหมาะสม โดยการมองหา

2. การนา PDCA ไปใช้ในการ
ดาเนินชีวติ (น.5)

2.1 การวางแผน (Plan)

ต้อ ง ท ร า บ ว่า อ ะ ไ ร คื อ ส่ิ ง ที่ ต้อ ง ก า ร
อยากทาอะไร

แลว้ ต้งั เป้าหมาย รวบรวมขอ้ มูลท่ีตอ้ งใชใ้ น
การ

ประกอบการวางแผน

2. การนา PDCA ไปใช้ในการ
ดาเนินชีวติ

2.1 การวางแผน (Plan)

การวางแผนมอี ยู่ด้วยการ 2 ประเภทหลกั
ๆ ดงั นี้

ประเภทที่ 1 การวางแผนเพื่ออนาคต

ประเภทที่ 2 การวางแผนเพื่อการปรบั ป
เปล่ียนแปลง

ข้อดขี องการวางแผน

- ช่วยให้คาดการณ์สิ่งทเ่ี กดิ ขนึ้ ใน
อนาคตได้
- ลดความสูญเสียต่าง ๆ ทอี่ าจเกดิ ขนึ้
ได้
- ช่วยให้รู้สภาพในปัจจุบนั เพ่ือนาไป
กาหนดสภาพทตี่ ้องการให้ เกดิ ขนึ้ ใน
อนาคต

ลาดบั ข้นั ในกระบวนการวางแผนประกอบด้วย
1.(นกา.3ร)กาหนดวตั ถุประสงค์

2. พฒั นาขอ้ ตกลงท่ีเป็ นตวั กาหนดขอบเขตในการ

วางแผน
3. พิจารณาขอ้ จากดั ตา่ ง ๆ ท่ีอาจเกิดข้ ึนในการ

วางแผน

4. พฒั นาทางเลือก
5. ประเมินทางเลอื ก เลือกสิ่งที่เป็ นไปไดส้ ูงสุด
6. การเปลย่ี นแปลงแผนสูก่ ารปฎิบตั ิ

การวางแผนที่ดนี ้ัน ต้องวิเคราะห์
สถานการณ์ 5w1H ดงั นี้

• Who = ใครทา
• What = มีอะไรบา้ งที่ตอ้ งทา
• Where = เป้าหมายอยทู่ ี่ไหน
• When = ระยะเวลาท่ีทา เม่ือไหร่
• Why = ทาไมจึงตอ้ งทาเป้าหมายน้ี
• How = ทาอยา่ งไร

ประโยชน์ของการวางแผน

ช่วยใหม้ ีการเตรียมความพร้อมเมื่อได้
ปฎิบตั ิงานจริง ดงั น้ี
1. การศึกษา
2. การเตรียมงาน
3. การดาเนินงาน
4. การประเมินผล

2. การนา PDCA ไปใชใ้ นการดาเนิน
2.2 การปฏชบิ ัตีวตติิ า(มตแ่อผ)น(DO)

ข้นั ตอนการปฏิบตั ิ คือการลง
มือปรบั ปรุงเปลีย่ นแปลงตามทางเลอื กที่
ไดก้ าหนดไวใ้ นข้นั ตอนการวางแผน ใน
ระหวา่ งการปฏิบตั ติ อ้ งตรวจสอบดว้ ยวา่
ไดด้ าเนินไปในทิศทางที่ตง้ั ใจหรอื ไม่
พรอ้ มกบั การประสานงานหรือ สอื่ สารให้
ผทู้ ่เี ก่ียวขอ้ งรบั ทราบ

2. การนา PDCA ไปใชใ้ นการ
2.3 กาดราตเนรินวจชสีวตอิ บ(ต(C่อh) eck)

ข้ันตอนการตรวจสอบ คือ การ
ประเมนิ ผลทไ่ี ด้รับจากการปรับปรุง
เปลยี่ นแปลงในแต่ละข้นั ตอน ส่ิงสาคญั
ต้องรู้ว่าจะตรวจสอบอะไรบ้าง บ่อยคร้ัง
แค่ไหน ข้อมูลทไี่ ด้จากการตรวจสอบจะ
เป็ นประโยชน์สาหรับข้ันตอนต่อไป

2. การนา PDCA ไปใชใ้ นการ
2.4 การดปารเนบั ปินรชุงีวแติ กไ้(ขต่อ(A) ct)

ข้นั ตอนการดาเนินงานใหเ้ หมาะสมจะ
พจิ ารณาผลที่ไดจ้ ากการตรวจสอบ ซ่ึงมีอยู่ 2
กรณี คือ
กรณีท่ี 1 ผลที่เกิดข้ ึนเป็ นไปตามแผนท่ีวางไว้ นา
กใชรตณ้ อ่ ีท่ี 2 ผลท่ีเกิดข้ ึนไม่เป็ นไปตามแผนท่ี
วางไว้

- มองหาทางเลือกใหม่ท่ีน่าจะ
เป็ นไปได้
- ใชค้ วามพยายามใหม้ ากข้ ึน
กว่าเดิม
- ขอความช่วยเหลอื จากผูร้ ู้
- เปล่ยี นเป้าหมายใหม่

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ

• เป้าหมายชีวติ ของบุคคลแบ่งได้ 3 ระดบั คือ (น.5)
1. การวางแผนชีวติ ข้นั ตน้
2. การวางแผนชีวติ ข้นั กลาง
3. การวางแผนชีวติ ข้นั สูงสุด
เป้าหมายของบุคคล
1. เป้าหมายที่ไม่เป็นตวั เงิน
2. เป้าหมายชีวติ ท่ีเป็นตวั เงิน

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ

• ส่ิงที่ต้องพจิ ารณาในการกาหนดเป้าหมายชีวติ
1. ต้งั เป้าหมายชีวติ ทแ่ี น่นอนชัดเจน
2. เป้าหมายต้องมคี วามเป็ นไปได้
3. เป้าหมายน้ันควรกาหนดก่อนหลงั ให้

แน่นอน

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ
(ตอ่ )

• กระบวนการวางแผนชีวติ 4 ข้นั ตอน
ข้นั ที่ 1 การต้งั เป้าหมายชีวติ
ข้นั ที่ 2 การวางแผนเพื่อเป็นแนวทาง

ปฎิบตั ิ
ข้นั ท่ี 3 ประเมินทางเลือก
ข้นั ท่ี 4 การตดั สินใจ

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ (ต่อ)

• ช่วงชีวติ ในการวางแผนเป้าหมาย = วยั
= 21
1. ช่วงวยั เดก็ = 31
เดก็ - 20 ปี = 46

2. ช่วงวยั หลงั จบการศึกษา
- 30 ปี

3. ช่วงวยั ทางานเตม็ ท่ี
- 45 ปี

4. ช่วงก่อนวยั เกษียณอายุ
- 50 ปี

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ (ตอ่ )

• หลกั การวางแผนเป้าหมายชีวิต โดยใช้หลกั
SMART
S = Specific
M = Measurable
A = Aceptable
R = Realistic
T = Timely

3. การวางแผนเป้าหมายชีวติ (ต่อ)

• หลกั การวางแผนเป้าหมายชีวิต ปัจจุบัน มกี าร
เพมิ่ จาก SMART เป็ น SMARTER
E = Extending

R = Rewarding

4. การวางแผนเป้าหมายชีวิตดว้ ยวงจร
คุณภาพ PDCA

1. Plan - การวางแผนชีวติ ตอ้ งมีวตั ถุประสงค์
เป้าหมาย

ระยะเวลา ตอ้ งทราบก่อนวา่ ตนเองอยาก

ทาอะไร

ตอ้ งการอะไร ซ่ึงเป้าหมายแต่ละคนไม่
เหมือนกนั

- การวางแผนทาใหผ้ ปู้ ฎิบตั ิมีการวางแผน
ในการ

ทางานวา่ เรื่องใดควรทาลาดบั ก่อนหลงั

4. การวางแผนเป้าหมายชีวิตดว้ ยวงจร
คุณภาพ PDCA (ต่อ)

2. Do - การดาเนินงานตามข้นั ตอนในแผนงาน
อยา่ งเป็นระบบ

และต่อเน่ือง ดว้ ยความต้งั ใจ มุ่งมนั่
พยายาม
3. Check - ตรวจสอบวา่ เม่ือดาเนินตามแผนแลว้
เป็นอยา่ งไร

สาเร็จตามเป้าหมาย หรือไม่สาเร็จ

เพราะอะไร

ตอ้ งแกไ้ ขปรับปรุงส่วนไหน

4. การวางแผนเป้าหมายชีวิตด้วยวงจรคุณภาพ
PDCA (ต่อ)

4. Action - คือการนาปัญหามาปรับปรุง
แกไ้ ข ในการ

ดาเนินงาน โดยการนาผลการประเมินมา
ปรับปรุง และหรือ

พฒั นาวธิ ีการทาใหช้ ีวติ ประสบผลสาเร็จมาก
ข้ึน

ตัวอย่าง

การไปซื้อของใช้ภายในบ้าน PDCA ของกจิ กรรมการ
ได้แก่

Plan คดิ ว่ามอี ะไรต้องใช้ สาหรับกคี่ น ตรวจสอบว่า
การ ของในบ้านมอี ะไรเหลืออย่เู ป็ นจานวนเท่าไหร่
วางแผ ขาดเหลืออะไร ( check ) จดรายการและจานวน
น ส่ิงของทีต่ ้องซื้อ กาหนดสถานที่ เตรียมเงนิ ให้

เพยี งพอ

Do ไปทร่ี ้านค้า ลาดบั ในการซื้อ ถ้าต้องไปหลายร้าน
ปฏิบัติ เลือกเส้นทางทีไ่ ม่ต้องอ้อมไปอ้อมมา ถ้าต้องยก

ของเอง เลือกซื้อของทีม่ นี า้ หนกั เบาก่อน เพ่ือจะได้
ไม่ต้องยกของหนกั เป็ นเวลานาน (plan) แล้ว เดนิ
เลือกซื้อของตามทีจ่ ดมา (do) หากพบส่ิงที่ไม่
เป็ นไปตามแผน เช่น ไม่มขี อง หรือมรี าคาสูงเกนิ
กว่าท่ตี ้งั ใจไว้ (check) ให้พจิ ารณาปรับเปลย่ี นตาม
ความเหมาะสม (act) ก่อนออกจากร้าน ตรวจสอบ

ตัวอย่าง (ต่อ)

Check กลบั มาทบี่ ้าน ตรวจสอบจานวนเงินทใี่ ช้ไป
ตรวจ ตรวจสอบว่าอะไรบ้างทซี่ ื้อไม่ได้ตามแผน เช่น
สอบ ของราคาสูงกว่าทค่ี ิดไว้ ของเปลยี่ นรุ่น เป็ นต้น

ของอะไรทซี่ ื้อมาแล้วใช้ไม่ได้ เช่น ซื้อแบตเต
อรรี่ผดิ ขนาด
Act ความผดิ พลาดจากการซื้อของคร้ังนีค้ ืออะไร
ปรับป เช่น ไม่เช็คขนาดของแบตเตอร่ีก่อนออกจาก
รุงการ บ้าน ต่อไปต้องตรวจสอบรายละเอยี ดให้
ดาเนิน รอบคอบขนึ้ แทนที่จะดูแต่รายการกบั จานวน
การให้ เช่น เบอร์ของสินค้า ว่าเป็ นแบตเตอรี่ ขนาด
เหมาะ AA หรือ AAA รวมท้งั ขยายผลไปยงั ของอื่นท่ี

เป้าหมายที่ดี ควรยดึ หลกั SMARTER

• S – specific ชดั เจน เจาะจง
• M- measurable วดั ได้ ประเมินผลได้
• A- acceptable ผปู้ ฏิบตั ิยอมรับและเตม็ ใจทา
• R- realistic อยบู่ นพ้นื ฐานความจริง ไมเ่ พอ้ ฝัน
• T- time frame มีกรอบระยะเวลา
• ไEม–ใ่ ชe่วา่xเคtยeทnาdไดin้ g เป็นเป้าหมายที่ทา้ ทายความสามารถ
10 กต็ ้งั เป้าหมาย ไวแ้ ค่ 8 หรือแค่ 10
แต่ควรต้งั ไว้
อยา่ งนอ้ ยท่ีสุดก็ไมค่ วรต่ากวา่ 11
• Rไป–แลRว้ เeกิดwarding คุม้ กบั การปฏิบตั ิ หมายถึงเป้าหมายที่ทา
ประโยชน์ คุม้ ค่ากบั การลงแรงลงเวลา
และทรัพยากร