เพเเพ

โปรแกรมฐานข้อมูล

ประภัสสร สายสุทธิ

ฐ า น ข้ อ มู ล คื อ ข้อเท็จจริงของสิ่งที่เราสนใจ ข้อเท็จจริงที่
เป็นตัวเลข ข้อความ หรือรายละเอียดซึ่งอาจ
อยู่ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ภาพ เสียง วีดิโอไม่
ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ หรือเหตุการณ์ที่
เกี่ยวข้องกับสิ่งต่าง ๆ ข้อมูลเป็นเรื่องเกี่ยว
กับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง และ
ต้องถูกต้องแม่นยำ ครบถ้วน ขึ้นอยู่กับผู้
ดำเนินการที่ให้ความสำคัญของความรวดเร็ว


ของการเก็บข้อมูล ดังนั้นการเก็บข้อมูลจึง

เป็นการเก็บรวบรวมเกี่ยวกับข้อเท็จจริงของ
สิ่งที่เราสนใ
จนั่นเอง ข้อมูลจึงหมายถึง

ตัวแทนของข้อเท็จจริง หรือความเป็นไปของ
สิ่งของที่เราสนใจ

Database หรือ ฐานข้อมูล

คือ กลุ่มของข้อมูลที่ถูกเก็บ

รวบรวมไว้ โดยมีความสัมพันธ์
ซึ่งกันและกัน โดยไม่ได้บังคับว่า

ข้อมูลทั้งหมดนี้จะต้องเก็บไว้ใน

แฟ้มข้อมูลเดียวกันหรือแยกเก็บ

หลาย ๆ แฟ้มข้อมูล

ห ลั ก ก า ร ข อ ง ร ะ บ บ
ฐ า น ข้ อ มู ล

คือ กลุ่มของข้อมูลที่มีความสัมพันธ์กัน นำมา
เก็บรวบรวมเข้าไว้ด้วยกันอย่างมีระบบและ
ข้อมูลที่ประกอบกันเป็นฐานข้อมูลนั้น ต้องตรง
ตามวัตถุประสงค์การใช้งานขององค์กรด้วยเช่น
กัน เช่น ในสำนักงานก็รวบรวมข้อมูล ตั้งแต่
หมายเลขโทรศัพท์ของผู้ที่มาติดต่อจนถึงการ
เก็บเอกสารทุกอย่างของสำนักงาน ซึ่งข้อมูล
ส่วนนี้จะมีส่วนที่สัมพันธ์กันและเป็นที่ต้องการ
นำออกมาใช้ประโยชน์ต่อไปภายหลัง ข้อมูลนั้น
อาจจะเกี่ยวกับบุคคล สิ่งของสถานที่ หรือ
เหตุการณ์ใด ๆ ก็ได้ที่เราสนใจศึกษา หรืออาจ
ได้มาจากการสังเกต การนับหรือการวัดก็เป็นได้
รวมทั้งข้อมูลที่เป็นตัวเลข ข้อความ และ
รูปภาพต่าง ๆ ก็สามารถนำมาจัดเก็บเป็นฐาน
ข้อมูลได้ และที่สำคัญข้อมูลทุกอย่างต้องมีความ
สัมพันธ์กัน เพราะเราต้องการนำมาใช้ประโยชน์

ต่อไปในอนาคต

คำ ศั พ ท์ เ กี่ ย ว กั บ ฐ า น
ข้ อ มู ล


บิต (Bit) หมายถึง หน่วยของ

ข้อมูลที่มีขนาดเล็กที่สุด เป็น
ข้อมูลที่มีการจัดเก็บในลักษณ์ของ

เลขฐานสองคือ 0
ไบต์ (Byte) ห
มายถึง หน่วยของ

ข้อมูลที่เกิดจากการนำบิตมารวม
กันเป็นตัวอักขระหรือตัวอักษร

(Character)



ฟิลด์ (Field) หมายถึง เขตข้อมูลหรือหน่วย
ของข้อมูลที่ประกอบขึ้นจากไบต์หรือตัว

อักขระตั้งแต่หนึ่งตัวขึ้นไป มารวมกันแล้วได้
ความหมายเป็นคำ ข้อความ หรือของสิ่งใดสิ่ง

หนึ่งเช่น ชื่อ ตำแหน่ง อายุ เป็นต้น

คำ ศั พ ท์ พื้ น ฐ า น
เ กี่ ย ว กั บ ร ะ บ บ ฐ า น

ข้ อ มู ล

เขตข้อมูล (Field) หมายถึง หน่วยของข้อมูลที่ประกอบขึ้นจากตัวอักขระ
ตั้งแต่หนึ่งตัวขึ้นไปมารวมกันแล้วได้ความหมายของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น ชื่อ ที่

อยู่ เป็นต้น โดยแบ่งประเภทของฟิลด์ได้ ดังนี้
- ฟิลด์ตัวเลข (Numeric Field)

ประกอบด้วย อักขระที่เป็นตัวเลข ซึ่งอาจเป็นเลขจำนวนเต็มหรือทศนิยมและ
อาจมีเครื่องหมายลบหรือบวก เช่น ยอดคงเหลือในบัญชีเป็นกลุ่มของตัวเลข

- ฟิลด์ตัวอักษร (Alphabetic Field)
ประกอบด้วย อักขระที่เป็นตัวอักษรหรือช่องว่าง (blank) เช่น ชื่อลูกค้า

เป็นกลุ่มของตัวอักษร
- ฟิลด์อักขระ (Character Field หรือ

Alphanumeric Field) ประกอบด้วย อักขระซึ่งอาจจะเป็นตัวเลขหรือตัว
อักษรก็ได้ เช่น ที่อยู่ของลูกค้า

ข้อมูลที่ปรากฏอยู่ในฟิลด์ เป็นหน่วยย่อยของระเบียนที่บรรจุ
อยู่ในแฟ้มข้อมูล เช่น ฟิลด์เลขรหัสประจำตัวบุคลากร ฟิลด์เงินเดือนของ
ลูกจ้าง หรือฟิลด์เลขหมายโทรศัพท์ของพนักงาน ตัวอย่าง เช็คของธนาคาร
แห่งหนึ่ง ประกอบด้วย ชื่อที่อยู่ธนาคาร เช็คเลขที่ จ่ายจำนวนเงินเป็นตัวเลข

จำนวนเงินเป็นตัวอักษร สาขาเลขที่ เลขที่บัญชี และลายเซ็น
ฟิลด์บางฟิลด์อาจจะประกอบด้วยข้อมูลหลาย ๆ ประเภทรวม

กันในฟิลด์ เช่น ฟิลด์วันที่ประกอบด้วย 3 ฟิลด์ย่อย ๆ คือ วันที่ เดือน และปี
หรือในฟิลด์ชื่อธนาคาร ยังประกอบด้วยหลายฟิลด์ย่อย ๆ คือ ชื่อธนาคาร ที่

อยู่ เมือง ประเทศ และรหัสไปรษณีย์

คำ ศั พ ท์ เ กี่ ย ว กั บ ร ะ บ บ
ฐ า น ข้ อ มู ล

ระเบียน (Record) หมายถึง หน่วยของข้อมูลที่เกิดจากการนำเอาเขต
ข้อมูลหลาย ๆ เขตข้อมูลมารวมกัน เพื่อเกิดเป็นข้อมูลเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เช่น

ข้อมูลของนักศึกษา 1 ระเบียน (1 คน) จะประกอบด้วย

- รหัส
ประจำตัวนักศึกษา 1 เขต

ข้อมูล
- ชื่อ

นักศึกษา
1 เขตข้อมูล
- ที่อยู่
1 เขตข้อมูล

คำ ศั พ ท์ เ กี่ ย ว กั บ ร ะ บ บ
ฐ า น ข้ อ มู ล




แฟ้มข้อมูล (File) หมายถึงหน่วยของข้อมูลที่
เกิดจากการนำข้อมูลหลาย ๆ ระเบียนที่เป็นเรื่องเดียวกันมา

รวมกัน เช่น แฟ้มข้อมูลนักศึกษา แฟ้มข้อมูลลูกค้า แฟ้ม
ข้อมูลพนักงาน

เอนทิตี้ (Entity) หมายถึง ชื่อของสิ่งใดสิ่ง
หนึ่ง ได้แก่ คน สถานที่ สิ่งของ การกระทำ ซึ่งต้องการจัด

เก็บข้อมูลไว้ เช่น เอนทิตี้ลูกค้า เอนทิตี้พนักงาน
- เอนทิตี้ชนิดอ่อนแอ

(Weak Entity) เป็นเอนทิตี้ที่ไม่มีความหมาย หากขาดเอ
นทิตี้อื่นในฐานข้อมูล
- แอททริบิ

วต์(Attribute) หมายถึง รายละเอียดข้อมูลที่แสดง
ลักษณะและคุณสมบัติของเอนทิตี้ หนึ่ง ๆ เช่น เอนทิตี้

นักศึกษา ประกอบด้วย
- แอทริบิวต์รหัสนักศึกษา
- แอททริบิวต์ชื่อนักศึกษา
- แอททริบิวต์ที่อยู่

นักศึกษา

คำ ศั พ ท์ เ กี่ ย ว กั บ ร ะ บ บ
ฐ า น ข้ อ มู ล

- แอททริบิวต์ที่อยู่นักศึกษา

ความสัมพันธ์ (Relationships) หมายถึง ความ
สัมพันธ์ระหว่างเอนทิตี้ เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตี้นักศึกษาและ
เอนทิตี้คณะวิชา เป็นลักษณะว่า นักศึกษาแต่ละคนเรียนอยู่คณะวิชาใด
คณะวิชาหนึ่ง ในการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตี้ เราจะใช้หัวลูก

ศรเพื่อแสดงความสัมพันธ์
ความสัมพันธ์ระหว่างเอนทิตี้ แบ่งออกเป็น 3

ประเภท คือ

1. ความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อหนึ่ง (One-to-
one Relationships) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลในเอ
นทิตี้หนึ่งที่มีความสัมพันธ์กับข้อมูลในอีกเอนทิตี้หนึ่ง ในลักษณะหนึ่ง

ต่อหนึ่ง (1 : 1)
2. ความสัมพันธ์แบบหนึ่งต่อกลุ่ม (One-to-
many Relationships) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลในเอ
นทิตี้หนึ่ง ที่มีความสัมพันธ์กับข้อมูลหลาย ๆ ข้อมูลในอีกเอนทิตี้หนึ่ง

ในลักษณะ (1:m)
3. ความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่ม (Many-to-
many Relationships) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลสอง
เอนทิตี้ในลักษณะกลุ่มต่อกลุ่ม (m:n)

คำ ศั พ ท์ เ กี่ ย ว กั บ ร ะ บ บ
ฐ า น ข้ อ มู ล

1. สามารถลดความซ้ำซ้อนของข้อมูลได้

การเก็บข้อมูลชนิดเดียวกันไว้หลาย ๆ ที่ ทำให้เกิดความซ้ำซ้อน (Redundancy) ดังนั้นการนำข้อมูลมา
รวมเก็บไว้ในฐานข้อมูล จะช่วยลดปัญหาการเกิดความซ้ำซ้อนของข้อมูลได้ โดยระบบจัดการฐานข้อมูล
(Database Management System : DBMS) จะช่วยควบคุมความซ้ำซ้อนได้ เนื่องจากระบบจัดการ

ฐานข้อมูลจะทราบได้ตลอดเวลาว่ามีข้อมูลซ้ำซ้อนกันอยู่ที่ใดบ้าง
2. หลีกเลี่ยงความขัดแย้งของข้อมูลได้

หากมีการเก็บข้อมูลชนิดเดียวกันไว้หลาย ๆ ที่และมีการปรับปรุงข้อมูลเดียวกันนี้ แต่ปรับปรุงไม่ครบทุกที่ที่
มีข้อมูลเก็บอยู่ก็จะทำให้เกิดปัญหาข้อมูลชนิดเดียวกัน อาจมีค่าไม่เหมือนกันในแต่ละที่ที่เก็บข้อมูลอยู่ จึงก่อ

ให้เกิดความขัดแย้งของข้อมูลขึ้น (Inconsistency)
3. สามารถใช้ข้อมูลร่วมกันได้

ฐานข้อมูลจะเป็นการจัดเก็บข้อมูลรวมไว้ด้วยกัน ดังนั้นหากผู้ใช้ต้องการใช้ข้อมูลในฐานข้อมูลที่มาจากแฟ้ม
ข้อมูลต่าง ๆ ก็จะทำได้โดยง่าย

4. สามารถรักษาความถูกต้องเชื่อถือได้ของข้อมูล
บางครั้งพบว่าการจัดเก็บข้อมูลในฐานข้อมูลอาจมีข้อผิดพลาดเกิดขึ้น เช่น จากการที่ผู้ป้อนข้อมูลป้อน
ข้อมูลผิดพลาดคือป้อนจากตัวเลขหนึ่งไปเป็นอีกตัวเลขหนึ่ง โดยเฉพาะกรณีมีผู้ใช้หลายคนต้องใช้ข้อมูลจาก
ฐานข้อมูลร่วมกัน หากผู้ใช้คนใดคนหนึ่งแก้ไขข้อมูลผิดพลาดก็ทำให้ผู้อื่นได้รับผลกระทบตามไปด้วย ใน

ระบบจัดการฐานข้อมูล (DBMS) จะสามารถใส่กฎเกณฑ์เพื่อควบคุมความผิดพลาดที่เกิดขึ้น
5. สามารถกำหนดความเป็นมาตรฐานเดียวกันของข้อมูลได้

การเก็บข้อมูลร่วมกันไว้ในฐานข้อมูลจะทำให้สามารถกำหนดมาตรฐานของข้อมูลได้รวมทั้งมาตรฐานต่าง ๆ
ในการจัดเก็บข้อมูลให้เป็นไปในลักษณะเดียวกันได้ เช่นการกำหนดรูปแบบการเขียนวันที่ ในลักษณะ วัน/

เดือน/ปี หรือ ปี/เดือน/วัน ทั้งนี้จะมีผู้ที่คอยบริหารฐานข้อมูลที่เราเรียกว่า ผู้บริหารฐานข้อมูล
(Database Administrator : DBA) เป็นผู้กำหนดมาตรฐานต่าง ๆ
6. สามารถกำหนดระบบความปลอดภัยของข้อมูลได้

ระบบความปลอดภัยในที่นี้ เป็นการป้องกันไม่ให้ผู้ใช้ที่ไม่มีสิทธิมาใช้ หรือมา

เห็นข้อมูลบางอย่างในระบบ ผู้บริหารฐานข้อมูลจะสามารถกำหนดระดับการ

เรียกใช้ข้อมูลของผู้ใช้แต่ละคนได้ตามความเหมาะสม

7. เกิดความเป็นอิสระของข้อมูล

ในระบบฐานข้อมูลจะมีตัวจัดการฐานข้อมูลที่ทำหน้าที่เป็นตัวเชื่อมโยงกับฐาน

ข้อมูล โปรแกรมต่าง ๆ อาจไม่จำเป็นต้องมีโครงสร้างข้อมูลทุกครั้ง ดังนั้น

การแก้ไขข้อมูลบางครั้ง จึงอาจกระทำเฉพาะกับโปรแกรมที่เรียกใช้ข้อมูลที่

เปลี่ยนแปลงเท่านั้น ส่วนโปรแกรมที่ไม่ได้เรียกใช้ข้อมูลดังกล่าว ก็จะเป็น

อิสระจากการเปลี่ยนแปลง