แบบฝึ กทักษะ เรื่อง ชน ิ ดของคำ ในภำษำไทย ชั้นมัธยมศึกษำปี ที่ 1 ชุดที่ 6 เรื่อง ค ำสันธำน นำงสำวจ ิ รพร ชลธ ี กล ุ ่ มสำระกำรเรย ี นร ้ ภ ู ำษำไทย โรงเรียนเหนือคลองประชำบ ำรุง ส ำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำมัธยมศึกษำ เขต ๑๓
การจัดการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 นั้น ได้มุ่งเน้นให้พัฒนาศักยภาพทางการใช้ภาษาไทยให้มีประสิทธิภาพในด้าน การติดต่อสื่อสาร การตระหนักเห็นคุณค่าของภาษาไทยและสามารถใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้อง และนำภาษาไทยไปใช้ในการแสวงหาความรู้ต่างๆ ได้ในการจัดการเรียนรู้ครูผู้สอนจึงต้องมีการ ใช้สื่อการเรียนการสอนที่สามารถทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และสามารถถ่ายทอดให้ผู้เรียนเข้าใจ ในเนื้อหาการเรียนให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติจนเกิดความสามารถชำนาญเกิดความคงทนในการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ในครั้งนั้นจึงจะประสบความสำเร็จตามที่ตั้งจุดมุ่งหมายเอาไว้ สำหรับแบบฝึกทักษะชนิดของคำในภาษาไทย เป็นแบบฝึกทักษะที่ผู้รายงานได้สร้างขึ้น เพื่อนำมาพัฒนาความสามารถในด้านหลักภาษาของนักเรียนในเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย นักเรียนจะได้ฝึกอ่านคำเขียนคำและการใช้ภาษาให้ถูกต้อง นักเรียนจะได้รับความสนุกเพลิดเพลิน และความรู้เพื่อนำไปพัฒนาการอ่าน การเขียนและเข้าใจหลักภาษาไทยอย่างถูกต้องและแม่นยำ โดยจัดทำขึ้นทั้งหมด 7 ชุด ได้แก่ ชุดที่1 คำนาม ชุดที่2 คาสรรพนาม ชุดที่3 คำกริยา ชุดที่4 คำวิเศษณ์ ชุดที่5 คำบุพบท ชุดที่6 คำสันธาน ชุดที่7 คำอุทาน ผู้จัดทำขอขอบพระคุณผู้ที่เกี่ยวข้องทุกท่านที่ให้คำแนะนำในการจัดทำแบบฝึกทักษะเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทยจนสำเร็จ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าแบบฝึกทักษะเรื่องชนิดของคำใน ภาษาไทยนี้จะเป็นประโยชน์แก่ครูผู้สอนที่จะนำไปเป็นแนวทาง ในการสร้างสื่อการเรียนการสอน และเป็นประโยชน์ต่อนักเรียนที่จะมาพัฒนาความสามารถในการใช้ภาษาให้มีประสิทธิภาพและ นำไปใช้ในชีวิตประจำวันต่อไป จิรพร ชลธี คำนำ นำ
เรื่อง หน้า แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับครู 1 แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับนักเรียน 2 ขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ 3 จุดประสงค์การเรียนรู้ 4 ใบความรู้เรื่อง คำสันธาน 5 แบบฝึกทักษะที่ 1 7 แบบฝึกทักษะที่ 2 8 แบบฝึกทักษะที่ 3 9 แบบฝึกทักษะที่ 4 10 แบบทดสอบท้ายหน่วยย่อย 11 กระดาษคำตอบ 13 บรรณนานุกรม 14 ภาคผนวก 15 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 1 16 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 17 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3 18 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 19 เฉลยแบบทดสอบท้ายหน่วยย่อย 20 สารบัญ
1. ครูผู้สอนควรให้คำแนะนำขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย แก่นักเรียนอย่างละเอียด เพื่อให้นักเรียนแต่ละคนเข้าใจตรงกัน รวมทั้งการให้คะแนนการทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน และคะแนนจากแบบฝึกทักษะ แต่ละ กิจกรรม 2. แบบฝึกทักษะฉบับนี้นอกจากการใช้สอนตามแผนการจัดการเรียนรู้ แล้วยังสามารถนำ ใช้สอนเสริมนอกเวลาเรียนปกติหรือตามความเหมาะสม 3. ครูผู้สอนต้องอธิบายขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะนี้กับนักเรียนทีละขั้นตอน โดยให้ นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนศึกษาเนื้อหาและทำแบบฝึกทักษะจะต้องบันทึกคะแนนทุกครั้งไว้ด้วย 4. ครูผู้สอนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามความเหมาะสมโดยใช้แบบฝึกทักษะ กลุ่ม สาระการเรียนรู้ภาษาไทยเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้ 5. ครูผู้สอนให้นักเรียนศึกษาใบความรู้ ที่อยู่ในแบบฝึกทักษะ โดยศึกษาทำ ความเข้าใจ อธิบาย ซักถาม ประกอบแล้วจึงให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะในแต่ละกิจกรรม แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับครู 1
แบบฝึกทักษะเรื่องชนิดของค ำในภำษำไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เล่มนี้จัดทำ ขึ้นเป็นนวัตกรรมสำหรับจัดการเรียนรู้ให้กับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เพื่อให้มีความรู้ ความ เข้าใจในเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนใช้ได้ถูกต้อง ดังนั้นเพื่อประสิทธิภาพ ในการจัดการเรียนรู้ ให้ปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้ 1. นักเรียนควรฟังคำแนะนำวิธีการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย เกณฑ์ การวัดผลและประเมินผลจากครูผู้สอนให้เข้าใจ 2. นักเรียนควรอ่านและทำแบบทดสอบก่อนเรียนตามที่กำหนดไว้ในแบบฝึกทักษะให้ครบ ทุกกิจกรรม 3. นักเรียนควรตั้งใจศึกษาและทำความเข้าใจคำชี้แจง และคำสั่งก่อนที่จะลงมือปฏิบัติ กิจกรรมในแบบฝึกทักษะต่าง ๆ ตามที่กำหนดไว้ในแบบฝึกทักษะ 4. นักเรียนควรอ่านทบทวนแบบฝึกทักษะแต่ละแบบฝึกที่ทำทุกครั้งก่อน ส่งครูเพื่อ ตรวจทานความถูกต้อง 5. นักเรียนควรสำรวจตนเองว่าทำคะแนนในแบบฝึกทักษะในแต่ละแบบฝึกและแบบ ประเมินต่าง ๆ ผ่านเกณฑ์อยู่ในระดับใด เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง และพัฒนาตนเองให้มี ความสามารถมากขึ้น 6. ถ้านักเรียนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการเรียนการสอนโดยการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของ คำในภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยฉบับนี้ ควรสอบถามจากครูผู้สอนทุกเรื่อง แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับนักเรียน 2
ขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ ศึกษาคู่มือการใช้แบบฝึกทักษะ ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ดำเนินการใช้แบบฝึกทักษะ 1. ศึกษาคำชี้แจง/คำแนะนำ 2. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน 3. ศึกษาใบความรู้ 4. ทำแบบฝึกทักษะ ทำแบบทดสอบหลังเรียน ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 พบครู ซ่อมเสริม 3
1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษา และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ 2. ตัวชี้วัด ท 4.1 ม. 1/3 วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค 3. สาระสำคัญ คำสันธานเป็นคำที่ใช้เชื่อมคำ กลุ่มคำ หรือประโยคเข้าด้วยกันเป็นคำเชื่อม การเรียนเรื่อง คำสันธานจะทำให้นักเรียนจำแนกประเภทของคำสันธานได้และสามารถใช้คำสันธานในบริบทต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้องเห็นความสำคัญของคำบุพบทที่ใช้ในภาษาไทย 4. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายลักษณะของคำสันธานในภาษาไทย (K) 2. จำแนกประเภทของคำสันธานในประโยคได้ (P) 3. ใช้คำสันธานในบริบทต่าง ๆ ได้ถูกต้อง (P) 4. เห็นความสำคัญของคำสันธานที่ใช้ในภาษาไทย (A) จุดประสงค์การเรียนรู้ 4
ค าสันธาน ๑. เชื่อมใจความ คล้อยตามกัน ๒. เชื่อมใจความ ขัดแย้งกัน ๓. เชื่อมให้ใจความเป็น เหตุเป็นผลกัน ๔. เชื่อมใจความให้เลือกเอา อย่างใดอย่างหนึ่ง คำสันธาน คือ คำที่ทำหน้าที่เชื่อมคำกับคำ ประโยคกับประโยค ที่อยู่คนละประโยคให้ รวมกันเป็นประโยคเดียว เพื่อให้ประโยคไพเราะสละสลวย มีความหมายชัดเจนขึ้น คำสันธานมี ๔ ชนิด ประโยคที่ ๑ ฉันเขียนจดหมาย ประโยคที่ ๒ เธอเขียนจดหมาย ประโยคที่ ๓ ฉัน และเธอเขียนจดหมาย คำว่า และใช้เชื่อมประโยค ดังนั้น และ จึงเป็นคำสันธาน ๑. เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน ได้แก่ ก็, และ, แล้ว..จึง, ครั้น..ก็, ครั้น..จึง, เมื่อ..ก็, พอ..ก็, ทั้ง..ก็, ก็ดี, ก็ตาม, กับ, ครั้ง...ก็, เมื่อ...ก็, พอ...ก็ตัวอย่าง ฉันจะว่ายน้ำและกินอาหารทะเลที่ชะอำ เขาทำการบ้านเสร็จแล้วจึงอ่านหนังสือ พอกลับถึงบ้านเขาก็อาบน้ำ น้องกับพี่ไปโรงเรียน พอฝนหยุดตกกบเขียดก็ร้องส่งเสียงระงม ใบความรู้ เรื่อง คำสันธาน 5
๒. เชื่อมใจความขัดแย้งกัน ได้แก่ แต่, แต่ทว่า, แต่.....ก็, กว่า.....ก็, ถึง......ก็, แม้.....ก็ ตัวอย่าง เขาอยากเรียนเก่งแต่ไม่เคยอ่านหนังสือ แม้เขาจะจนแต่เขาก็มีน้ำใจ กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ เขาวิ่งเร็วมากแต่ว่าไม่เหนื่อยเลย เขาเรียนไม่เก่งแต่ทว่านิสัยดี ๓. เชื่อมให้ใจความเป็นเหตุเป็นผลกัน ได้แก่คำว่า เพราะ....จึง, ด้วย.....จึง, เพราะฉะนั้น.... จึง ดังนั้น เพราะฉะนั้น เพราะ...จึง ดังนั้น...จึง จึง ด้วย เหตุเพราะ ฉะนั้น (เหตุอยู่หน้า ผลอยู่ หลัง) เพราะป่าไม้ถูกทำลาย น้ำจึงท่วมทุกปี เขาทำงานด้วยความซื่อสัตย์ดังนั้นเขาจึงได้เลื่อนตำแหน่ง เขาดื่มเหล้าเมาแล้วขับรถเพราะฉะนั้นตำรวจจึงจับเขา เพราะเขาขยันอ่านหนังสือ เขาจึงสอบผ่าน เขาเกียจคร้านจึงสอบตก ๔. เชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่ง ได้แก่ หรือ, ไม่เช่นนั้น, ไม่ก็, มิฉะนั้น เธอจะขึ้นเรียนหรือไปทานข้าว นักเรียนควรทำงานส่งครูให้ครบไม่เช่นนั้นครูจะให้ติดรอ คุณต้องเข้าห้องสอบก่อนเวลา ๙.๐๐ น. มิฉะนั้นจะถูกตัดสิทธิ์ในการสอบ ง่วงก็นอนหรือไม่ก็ไปล้างหน้า 6
................. 1. คำสันธาน คือ คำที่ทำหน้าที่เชื่อมคำกับคำ ประโยคกับประโยค ................. 2. แม้ละคำสันธานของประโยค ประโยคนั่นก็ยังคงมีความหมายเหมือนเดิม ................. 3. พ่อไปรับลูกที่โรงเรียน ส่วนแม่ไปตลาด “ส่วน เป็นคำสันธาน” ................. 4. ครูจิรพรท่องอาขยานเสียงเพราะมาก ประโยคนี้ “เพราะคำสันธาน” ................. 5. “เพราะ....จึง” เป็นคำสันธานประเภทเชื่อมให้ใจความเป็นเหตุเป็นผลกัน ................. 6. “หน้ากากอนามัยและเจลแอลกอฮอร์เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องพกติดตัวในช่วง สถานการณ์โควิด 19” ประโยคนี้มีคำสันธานที่มีเนื้อความแบบเชื่อม ใจความคล้อยตามกัน ................. 7. เขาอยากเรียนเก่งแต่ไม่เคยอ่านหนังสือ ประโยคนี้คำว่า แต่ เป็น คำสันธานแบบเชื่อมใจความขัดแย้งกัน ................. 8. พ่อทำงานเพื่อครอบครัว ประโยคนี้คำว่า เพื่อ เป็นคำสันธาน ................. 9. ก็, และ, แล้ว..จึง, ครั้น..ก็, ครั้น..จึง, เมื่อ..ก็, พอ..ก็, เป็นคำสันธานที่ เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน ................. 10. แต่, แต่ทว่า, แต่.....ก็, กว่า.....ก็, ถึง......ก็เป็นคำสันธานที่เชื่อมใจความ ขัดแย้งกัน แบบฝึกทักษะที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนให้ขีดเครื่องหมาย ✓หน้าข้อที่มีข้อความที่หมายถึงคำสันธาน และ หน้า ข้อที่ไม่เกี่ยวข้องกับคำสันธาน เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 7
1. กรินทร์อยากชนะการแข่งขันอ่านทำนองเสนาะแต่ขี้เกียจฝึกซ้อม 2. เธอจะไปพักทานข้าวหรือทำการบ้านให้เสร็จก่อน 3. เมื่อการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด 19 หายดี ก็จะกลับไปเรียนแบบปกติ 4. ผักกาดและหัวหอมเป็นพืชสวนครัว 5. ขวัญจิรามีความรับผิดชอบดังนั้นจึงได้รับเลือกเป็นหัวหน้า 6. วิศิษฏ์ชอบวิชาภาษาไทย แต่กิตติพศชอบวิชาภาษาอังกฤษ 7. พอเขาหมดรักก็บอกเลิกในทันทีทันใด 8. เราอาจแก้ง่วงด้วยการดื่มกาแฟหรือใช้ผ้าเย็นเช็ดหน้า 9. กว่าทางการจะเข้ามาช่วยเหลือ ชาวสวนยางก็โค่นยางหมดแล้ว 10. เขามาช้าเพราะพาแม่ไปหาหมอ แบบฝึกทักษะที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำสันธานในประโยคต่อไปนี้และนำคำสันธานที่ขีดเส้นใต้มา เขียนในช่องว่าง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 8
1. ณัฐพลและธนกรไปเตะฟุตบอลตอนเย็น 2. อังคณาเป็นคนฉลาดแต่ขาดความรอบครอบ 3. นักเรียนต้องเลือกเรียนชุมคัดไทยใส่ใจภาษาหรือไม่ก็ชุมนุมอ่านสนุกวิเคราะห์เก่ง 4. เขาประสบอุบัติเหตุเพราะขับรถโดยประมาท 5. เธอจะไปประเทศญี่ปุ่นกับฉันหรือไปประเทศเกาหลีกับพี่ 6. เพราะฝนตกหนักสะพานจึงขาด 7. นักศึกษาจะต้องรายงานตัวก่อน 09.00 น. มิฉะนั้นจะถือว่าสละสิทธิ์ 8. ถึงเขาเป็นมาเฟีย ฉันก็ไม่กลัวเขา 9. พอกลับถึงบ้านเขาก็เล่นเกมทันที 10. นภาและฑิฆัมพรแปลว่าท้องฟ้า แบบฝึกทักษะที่ 3 คำชี้แจง ให้นักเรียนบอกประเภทของคำสันธานที่ขีดเส้นใต้ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 9
1. นักเรียน ม.6 ต้องอ่านหนังสืออย่างหนัก.................เธอจะสอบเข้ามหาวิทยาลัย ไม่ได้ (เพราะฉะนั้น มิฉะนั้น เพราะว่า) 2. ฉันต้องทนทุกข์เวทนา.....................เป็นไมเกรนเรื้อรัง (หรือ มิฉะนั้น ด้วยว่า) 3. เมื่อเพลงชาติดังทุกคนลุกขึ้นยืนตรง.................อติมาเธอนั่งเฉย (และ แต่ เพราะ) 4. .................คุณพ่อจะเข้านอน ...................... เป็นเวลาล่วงยามสองแล้ว (ถึง...ก็, ครั้น....และ, กว่า.....ก็) 5. ................เธอ.................เขาต้องถูกแม่ตีแน่ ๆ (ทั้ง......ก็, ทั้ง........และ, ทั้ง.........กับ) 6. ...................พระอาทิตย์ตกดิน ฝูงนก...................บินกลับรัง (พอ.....ก็ เมื่อ.....นั้น ครั้น.....และ ) 7. เขาขับรถประมาท................ประสบอุบัติเหตุ (แล้ว จึง กระทั้ง) 8. เขาเป็นทหาร.................ฉันเป็นครู (กับ ส่วน ทั้ง) 9. เธอต้องซักผ้า.....................จะถูกลงโทษ (เพราะ มิฉะนั้น และ) 10. เธอจะกินข้าว ....................จะร้องเพลง (หรือ และ จึง) แบบฝึกทักษะที่ 4 คำชี้แจง ให้นักเรียนนำคำสันธานในวงเล็บที่กำหนดให้ เติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 10
คำชี้แจง จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษคำตอบ 1. ข้อใดคือความหมายของคำสันธาน ก. คำที่ใช้แสดงอารมณ์ความรู้สึกของผู้พูด ข. คำที่ขยายคำอื่น เป็นการเพิ่มความหมาย ค. คำที่ใช้เชื่อมประโยคกับประโยค หรือคำกับกลุ่มคำ ง. คำที่เชื่อมคำหรือกลุ่มคำหนึ่งให้สัมพันธ์กันกับคำอื่นหรือกลุ่มคำอื่น 2. “ถ้าเธอขยันเรียนเธอจะทำคะแนนได้ดี” คำใดเป็นคำสันธาน ก. ดี ข. ถ้า ค. ทำ ง. เธอ 3. ข้อใดมีคำสันธาน ก. คบกันควรไว้ใจแก่กันนะ ข. วันนี้สุนิสาเดินทางโดยรถไฟ ค. สุดาถึงจุดหมายปลายทางแล้ว ง. เพราะเธอตื่นสายจึงไม่ทันรถนักเรียน 4. ประโยคในข้อใดใช้คำสันธานเชื่อมความให้เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง ก. ต้นไม้โค่นเพราะคนตัด ข. เธอจะอยู่บ้านหรือจะไปตลาด ค. เขามีไหวพริบ เขาจึงปลอดภัย ง. เพราะเขาขี้เกียจอ่านหนังสือจึงสอบตก 5. ข้อใดเป็นคำสันธานเชื่อมความขัดแย้งกัน ก. เขาป่วยหนักแต่เขาไม่ไปหาหมอ ข. วันนี้เขาเพลียมากจึงนอนหลับสนิท ค. เพราะอากาศหนาวจึงใส่เสื้อหนา ๆ ง. เด็ก ๆ ต้องดื่มนมไม่เช่นนั้นจะไม่แข็งแรง แบบทดสอบหลังเรียน 11
6. ข้อใดมีคำสันธานอยู่ต้นประโยค ก. เขารู้จักอดออมจึงมีเงินเก็บเป็นจำนวนมาก ข. สุนัขและแมวเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ค. เพราะเธอกินเยอะจึงเป็นโรคอ้วน ง. พ่อและแม่มีอาชีพกรีดยาง 7. ประโยคในข้อใดใช้คำสันธานเชื่อมความเป็นเหตุเป็นผลกัน ก. ความกตัญญูและความซื่อสัตย์เป็นเครื่องหมายของคนดี ข. นักเรียนจะเรียนชุมนุมดนตรีหรือชุมนุมภาษาไทย ค. เพราะเธอมีไหวพริบเธอจึงปลอดภัย ง. เขาเดินเร็วเหมือนม้าวิ่ง 8. ประโยคนี้ควรนำสันธานในข้อใดมาเติมจึงจะเหมาะที่สุด “..............ลูกเกียจคร้าน แม่.....ตีลูก” ก. ครั้น.........ก็ ข. เพราะ.......จึง ค. ถึง............ก็ ง. กว่า............ก็ 9. ข้อใดใช้คำสันธานต่างจากข้ออื่น ก. น้องเป็นคนกินเก่งแต่ไม่อ้วน ข. น้องชอบกินผลไม้แต่พี่ชอบกินผัก ค. เขาเป็นคนฉลาดแต่ทว่าไม่รอบครอบ ง. เขาทำการบ้านเสร็จแล้วจึงอ่านหนังสือ 10. “ฉันอ่านหนังสือ” “เขานอนหลับ” จากสองประโยคนี้เมื่อเชื่อมประโยคด้วยคำว่า “แต่” แล้วจะได้ข้อความลักษณะใด ก. ข้อความที่ขัดแย้งกัน ข. ข้อความที่คล้อยตามกัน ค. ข้อความที่เป็นเหตุเป็นผลกัน ง. ข้อความที่ให้เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง 12
ชื่อ – สกุล.......................................................................ชั้น......................เลขที่................. ลงชื่อ....................................ผู้ประเมิน (นางสาวจิรพร ชลธี) คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม 10 ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ชุดที่ 7 เรื่อง คำสันธาน วิชาภาษาไทยพื้นฐาน รหัสวิชา ท21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เกณฑ์การประเมิน 9 – 10 ดีมาก 7 – 8 ดี 5 – 6 พอใช้ ๐ – 4 ปรับปรุง 13
กัลยา สหชาติโกสีย์, ฟองจันทร์ สุขยิ่ง, ภาสกร เกิดอ่อน, ระวีวรรณ อินทรประพันธ์ และศรีวรรณ ช้อย หิรัญ. หลักภาษาและการใช้ภาษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์ กำชัย ทองหล่อ. (2543). หลักภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร : รวมสาส์น (1977). ฐะปะนี นาครทรรพ. 2528. บันไดหลักภาษา 1. กรุงเทพมหานคร : อักษรแจริญทัศน์. ฐะปะนี นาครทรรพ. 2542. บันไดหลักภาษา 2. กรุงเทพมหานคร : อักษรแจริญทัศน์. นิธิอร พรอำไพสกุล, ผกาศรี เย็นบุตร และสุภัค มหาวรากร.. ภาษาไทย 1 เล่ม 2. พิมพ์ครั้งที่ 1. สำนักพิมพ์เอมพันธ์ จำกัด. พรทิพย์ แฟงสุด. (2559). เทคนิคการเรียนภาษาไทย : พยางค์และคา. กรุงเทพมหานคร : ฟิสิกส์เซ็นเตอร์. ________. (2554)สื่อเสริมสาระการเรียนรู้พื้นฐานหลักภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : ฟิสิกส์ เซ็นเตอร์, วิเชียร เกษประทุม. คู่มือภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. บริษัท สำนักพิมพ์ พ.ศ. พัฒนา จำกัด. พิมพ์ครั้งที่ 1. สำนักพิมพ์เอมพันธ์ จำกัด. วีระชาติ ศิริไกรวัฒนาวงศ์และโอฬาร รัตนภักดี. หนังสือเสริมฝึกประสบการณ์ภาษาไทย 1 เล่ม 2. สอางค์ ดำเนินสวัสดิ์. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : สถาบันพัฒนา คุณภาพวิชาการ (พว.), 2559 บรรณานุกรม 14
ภาคผนวก 15
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ................. 1. คำที่ทำหน้าที่เชื่อมคำกับคำ ประโยคกับประโยค ................. 2. แม้ละคำสันธานของประโยค ประโยคนั่นก็ยังคงมีความหมายเหมือนเดิม ................. 3. พ่อไปรับลูกที่โรงเรียน ส่วนแม่ไปตลาด “ส่วน เป็นคำสันธาน” ................. 4. ครูจิรพรท่องอาขยานเสียงเพราะมาก ประโยคนี้ “เพราะคำสันธาน” ................. 5. “เพราะ....จึง” เป็นคำสันธานประเภทเชื่อมให้ใจความเป็นเหตุเป็นผลกัน ................. 6. “หน้ากากอนามัยและเจลแอลกอฮอร์เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องพกติดตัวในช่วง สถานการณ์โควิด 19” ประโยคนี้มีคำสันธานที่มีเนื้อความแบบเชื่อม ใจความคล้อยตามกัน ................. 7. เขาอยากเรียนเก่งแต่ไม่เคยอ่านหนังสือ ประโยคนี้คำว่า แต่ เป็น คำสันธานแบบเชื่อมใจความขัดแย้งกัน ................. 8. พ่อทำงานเพื่อครอบครัว ประโยคนี้คำว่า เพื่อ เป็นคำสันธาน ................. 9. ก็, และ, แล้ว..จึง, ครั้น..ก็, ครั้น..จึง, เมื่อ..ก็, พอ..ก็, เป็นคำสันธานที่ เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน ................. 10. แต่, แต่ทว่า, แต่.....ก็, กว่า.....ก็, ถึง......ก็เป็นคำสันธานที่เชื่อมใจความ ขัดแย้งกัน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 1 เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน คำชี้แจง ให้นักเรียนให้ขีดเครื่องหมาย ✓หน้าข้อที่มีข้อความที่หมายถึงคำสันธาน และ หน้า ข้อที่ไม่เกี่ยวข้องกับคำสันธาน 16
1. กรินทร์อยากชนะการแข่งขันอ่านทำนองเสนาะแต่ขี้เกียจฝึกซ้อม 2. เธอจะไปพักทานข้าวหรือทำการบ้านให้เสร็จก่อน 3. เมื่อการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด 19 หายดี ก็จะกลับไปเรียนแบบปกติ 4. ผักกาดและหัวหอมเป็นพืชสวนครัว 5. ขวัญจิรามีความรับผิดชอบดังนั้นจึงได้รับเลือกเป็นหัวหน้า 6. วิศิษฏ์ชอบวิชาภาษาไทย แต่กิตติพศชอบวิชาภาษาอังกฤษ 7. พอเขาหมดรักก็บอกเลิกในทันทีทันใจ 8. เราอาจแก้ง่วงด้วยการดื่มกาแฟหรือใช้ผ้าเย็นเช็ดหน้า 9. กว่าทางการจะเข้ามาช่วยเหลือ ชาวสวนยางก็โค่นยางหมดแล้ว 10. เขามาช้าเพราะพาแม่ไปหาหมอ เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำสันธานในประโยคต่อไปนี้และนำคำสันธานที่ขีดเส้นใต้มา เขียนในช่องว่าง 17
1. ณัฐพลและธนกรไปเตะฟุตบอลตอนเย็น เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน 2. อังคณาเป็นคนฉลาดแต่ขาดความรอบครอบ เชื่อมใจความขัดแย้งกัน 3. นักเรียนต้องเลือกเรียนชุมคัดไทยใส่ใจภาษาหรือไม่ก็ชุมนุมอ่านสนุกวิเคราะห์เก่ง เชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่ง 4. เขาประสบอุบัติเหตุเพราะขับรถโดยประมาท เชื่อมให้ใจความเป็นเหตุเป็นผลกัน 5. เธอจะไปประเทศญี่ปุ่นกับฉันหรือไปประเทศเกาหลีกับพี่ เชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่ง 6. เพราะฝนตกหนักสะพานจึงขาด เชื่อมให้ใจความเป็นเหตุเป็นผลกัน 7. นักศึกษาจะต้องรายงานตัวก่อน 09.00 น. มิฉะนั้นจะถือว่าสละสิทธิ์ เชื่อมใจความให้เลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่ง 8. ถึงเขาเป็นมาเฟีย ฉันก็ไม่กลัวเขา เชื่อมใจความขัดแย้งกัน 9. พอกลับถึงบ้านเขาก็เล่นเกมทันที เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน 10. นภาและฑิฆัมพรแปลว่าท้องฟ้า เชื่อมให้ใจความคล้อยตามกัน แบบฝึกทักษะที่ 3 เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน คำชี้แจง ให้นักเรียนบอกประเภทของคำสันธานที่ขีดเส้นใต้ต่อไปนี้ให้ถูกต้อง 18
1. นักเรียน ม.6 ต้องอ่านหนังสืออย่างหนัก มิฉะนั้น จะสอบไม่เข้ามหาวิทยาลัย ไม่ได้ (เพราะฉะนั้น มิฉะนั้น เพราะว่า) 2. ฉันต้องทนทุกข์เวทนา ด้วยว่า เป็นไมเกรนเรื้อรัง (หรือ มิฉะนั้น ด้วยว่า) 3. เมื่อเพลงชาติดังทุกคนลุกขึ้นยืนตรง แต่ อติมาเธอนั่งเฉย (และ แต่ เพราะ) 4. กว่า คุณพ่อจะเข้านอน ก็ เป็นเวลาล่วงยามสองแล้ว (ถึง...ก็, ครั้น....และ, กว่า.....ก็) 5. ไม่ เธอ ก็ เขาต้องถูกแม่ตีแน่ ๆ (ครั้น......ก็, ไม่........ก็, ทั้ง.........กับ) 6. พอ พระอาทิตย์ตกดิน ฝูงนก ก็ บินกลับรัง (พอ.....ก็, เมื่อ.....นั้น, ครั้น.....และ ) 7. เขาขับรถประมาท จึง ประสบอุบัติเหตุ (แล้ว จึง กระทั้ง) 8. เขาเป็นทหาร ส่วน ฉันเป็นครู (กับ ส่วน ทั้ง) 9. เธอต้องซักผ้า มิฉะนั้น จะถูกลงโทษ (เพราะ มิฉะนั้น และ) 10. เธอจะกินข้าว หรือ จะร้องเพลง (หรือ และ จึง) เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน คำชี้แจง ให้นักเรียนนำคำสันธานในวงเล็บที่กำหนดให้ เติมลงในช่องว่างให้ถูกต้อง 19
ชื่อ – สกุล.......................................................................ชั้น......................เลขที่................. ลงชื่อ....................................ผู้ประเมิน (นางสาวจิรพร ชลธี) คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม 10 ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ชุดที่ 7 เรื่อง คำสันธาน วิชาภาษาไทยพื้นฐาน รหัสวิชา ท21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เกณฑ์การประเมิน 9 – 10 ดีมาก 7 – 8 ดี 5 – 6 พอใช้ ๐ – 4 ปรับปรุง 20