คำกริยา

แบบฝึ กทักษะ เรื่อง ชน ิ ดของคำ ในภำษำไทย ชั้นมัธยมศึกษำปี ที่ 1 ชุดที่ 3 เรื่อง คำ กร ิ ยำ โรงเรียนเหนือคลองประชำบ ำรุง ส ำนักงำนเขตพื้นที่กำรศึกษำมัธยมศึกษำ เขต ๑๓ นำงสำวจ ิ รพร ชลธ ี กล ุ ่ มสำระกำรเรย ี นร ้ ภ ู ำษำไทย

การจัดการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 นั้น ได้มุ่งเน้นให้พัฒนาศักยภาพทางการใช้ภาษาไทยให้มีประสิทธิภาพในด้าน การติดต่อสื่อสาร การตระหนักเห็นคุณค่าของภาษาไทยและสามารถใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้อง และนำภาษาไทยไปใช้ในการแสวงหาความรู้ต่างๆ ได้ในการจัดการเรียนรู้ครูผู้สอนจึงต้องมีการ ใช้สื่อการเรียนการสอนที่สามารถทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และสามารถถ่ายทอดให้ผู้เรียนเข้าใจ ในเนื้อหาการเรียนให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติจนเกิดความสามารถชำนาญเกิดความคงทนในการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ในครั้งนั้นจึงจะประสบความสำเร็จตามที่ตั้งจุดมุ่งหมายเอาไว้ สำหรับแบบฝึกทักษะชนิดของคำในภาษาไทย เป็นแบบฝึกทักษะที่ผู้รายงานได้สร้างขึ้น เพื่อนำมาพัฒนาความสามารถในด้านหลักภาษาของนักเรียนในเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย นักเรียนจะได้ฝึกอ่านคำเขียนคำและการใช้ภาษาให้ถูกต้อง นักเรียนจะได้รับความสนุกเพลิดเพลิน และความรู้เพื่อนำไปพัฒนาการอ่าน การเขียนและเข้าใจหลักภาษาไทยอย่างถูกต้องและแม่นยำ โดยจัดทำขึ้นทั้งหมด7 ชุด ได้แก่ ชุดที่1 คำนาม ชุดที่2 คาสรรพนาม ชุดที่3 คำกริยา ชุดที่4 คำวิเศษณ์ ชุดที่5 คำบุพบท ชุดที่6 คำสันธาน ชุดที่7 คำอุทาน ผู้จัดทำขอขอบพระคุณผู้ที่เกี่ยวข้องทุกท่านที่ให้คำแนะนำในการจัดทำแบบฝึกทักษะเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทยจนสำเร็จ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าแบบฝึกทักษะเรื่อง ชนิดของคำใน ภาษาไทยนี้จะเป็นประโยชน์แก่ครูผู้สอนที่จะนำไปเป็นแนวทาง ในการสร้างสื่อการเรียนการสอน และเป็นประโยชน์ต่อนักเรียนที่จะมาพัฒนาความสามารถในการใช้ภาษาให้มีประสิทธิภาพและ นำไปใช้ในชีวิตประจำวันต่อไป จิรพร ชลธี คำนำ นำ

เรื่อง หน้า แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับครู 1 แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับนักเรียน 2 ขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ 3 จุดประสงค์การเรียนรู้ 4 ใบความรู้เรื่อง คำกริยา 5 แบบฝึกทักษะที่ 1 7 แบบฝึกทักษะที่ 2 9 แบบฝึกทักษะที่ 3 10 แบบฝึกทักษะที่ 4 11 แบบทดสอบท้ายหน่วยย่อย 12 กระดาษคำตอบ 14 บรรณนานุกรม 15 ภาคผนวก 16 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 1 17 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 19 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3 20 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 21 เฉลยแบบทดสอบท้ายหน่วยย่อย 22 สารบัญ

1. ครูผู้สอนควรให้คำแนะนำขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย แก่นักเรียนอย่างละเอียด เพื่อให้นักเรียนแต่ละคนเข้าใจตรงกัน รวมทั้งการให้คะแนนการทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน และคะแนนจากแบบฝึกทักษะ แต่ละ กิจกรรม 2. แบบฝึกทักษะฉบับนี้นอกจากการใช้สอนตามแผนการจัดการเรียนรู้ แล้วยังสามารถนำ ใช้สอนเสริมนอกเวลาเรียนปกติหรือตามความเหมาะสม 3. ครูผู้สอนต้องอธิบายขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะนี้กับนักเรียนทีละขั้นตอน โดยให้ นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนศึกษาเนื้อหาและทำแบบฝึกทักษะจะต้องบันทึกคะแนนทุกครั้งไว้ด้วย 4. ครูผู้สอนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามความเหมาะสมโดยใช้แบบฝึกทักษะ กลุ่ม สาระการเรียนรู้ภาษาไทยเป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้ 5. ครูผู้สอนให้นักเรียนศึกษาใบความรู้ ที่อยู่ในแบบฝึกทักษะ โดยศึกษาทำ ความเข้าใจ อธิบาย ซักถาม ประกอบแล้วจึงให้นักเรียนทำแบบฝึกทักษะในแต่ละกิจกรรม แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับครู 1

แบบฝึกทักษะเรื่องชนิดของคำในภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เล่มนี้จัดทำขึ้น เป็นนวัตกรรมสำหรับจัดการเรียนรู้ให้กับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เพื่อให้มีความรู้ ความ เข้าใจในเรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนใช้ได้ถูกต้อง ดังนั้นเพื่อประสิทธิภาพ ในการจัดการเรียนรู้ ให้ปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้ 1. นักเรียนควรฟังคำแนะนำวิธีการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย เกณฑ์ การวัดผลและประเมินผลจากครูผู้สอนให้เข้าใจ 2. นักเรียนควรอ่านและทำแบบทดสอบก่อนเรียนตามที่กำหนดไว้ในแบบฝึกทักษะให้ครบ ทุกกิจกรรม 3. นักเรียนควรตั้งใจศึกษาและทำความเข้าใจคำชี้แจง และคำสั่งก่อนที่จะลงมือปฏิบัติ กิจกรรมในแบบฝึกทักษะต่าง ๆ ตามที่กำหนดไว้ในแบบฝึกทักษะ 4. นักเรียนควรอ่านทบทวนแบบฝึกทักษะแต่ละแบบฝึกที่ทำทุกครั้งก่อน ส่งครูเพื่อ ตรวจทานความถูกต้อง 5. นักเรียนควรสำรวจตนเองว่าทำคะแนนในแบบฝึกทักษะในแต่ละแบบฝึกและแบบ ประเมินต่าง ๆ ผ่านเกณฑ์อยู่ในระดับใด เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง และพัฒนาตนเองให้มี ความสามารถมากขึ้น 6. ถ้านักเรียนมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการเรียนการสอนโดยการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของ คำในภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยฉบับนี้ ควรสอบถามจากครูผู้สอนทุกเรื่อง แนวทางการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับนักเรียน 2

ขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ ศึกษาคู่มือการใช้แบบฝึกทักษะ ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ดำเนินการใช้แบบฝึกทักษะ 1. ศึกษาคำชี้แจง/คำแนะนำ 2. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน 3. ศึกษาใบความรู้ 4. ทำแบบฝึกทักษะ ทำแบบทดสอบหลังเรียน ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80 พบครู ซ่อมเสริม 3

1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษา และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ 2. ตัวชี้วัด ท 4.1 ม. 1/3 วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค 3. สาระสำคัญ คำกริยาที่ใช้แสดงการกระทำ แสดงอาการ หรือแสดงสภาพของคำนามหรือคำสรรพนาม แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ อกรรมกริยา สกรรมกริยา วิกตรรถกริยา กริยานุเคราะห์ กริยา สภาวมาลา การเรียนรู้เรื่องคำกริยาจะทำให้สามารถจำแนกกริยาแต่ละประเภทได้และเห็น ความสำคัญของคำกริยาที่ใช้ในภาษาไทย 4. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายลักษณะของคำกริยาแต่ละประเภทได้(K) 2. จำแนกประเภทของคำกริยาได้(P) 3. ใช้คำกริยาในบริบทต่าง ๆ ได้ถูกต้อง (P) 4. เห็นความสำคัญของคำกริยาที่ใช้ในภาษาไทย (A) จุดประสงค์การเรียนรู้ 4

ค ากริยา 1. สกรรมกริยา 2. อกรรมกริยา 4. กริยานุเคราะห์ 3. วิกตรรถกริยา 5. กริยาสภาวมาลา คำกริยา คือ คำที่แสดงกิริยาอาการหรือสภาพของคำนามและสรรพนาม คำกริยา แบ่งเป็น 5 ชนิด 1. กริยามีกรรม (สกรรมกริยา) คือ กริยาที่ต้องมีกรรมมารับจึงจะได้ใจความสมบูรณ์ เช่น น้องกินข้าว (ข้าว เป็นกรรมที่มารองรับคำกริยาคำว่า กิน) คนงานกำลังซ่อมบ้านให้คุณปู่ (บ้าน เป็นกรรมที่มารองรับคำกริยาคำว่า ซ่อม) วัวกินหญ้า ครูตีนักเรียน 2. กริยาไม่มีกรรม (อกรรมกริยา) คือ กริยาที่ไม่ต้องมีกรรมมารับข้างท้าย เพราะมีใจความสมบูรณ์ อยู่แล้ว เช่น น้องหัวเราะ ฝนตก น้ำท่วม ฟ้าร้อง ดวงอาทิตย์กำลังจะตกจากฟ้า (จากฟ้า ไม่ใช่กรรมแต่เป็นส่วนขยาย) ต้นไม้ใหญ่หลังบ้านหัก (หัก เป็นอกรรมกริยา) น้องร้องไห้อยู่นาน (อยู่นาน ไม่ใช่กรรมแต่เป็นส่วนขยาย) คำกริยา ข้อสังเกต คำกริยาบางคำอาจจะเป็นกริยาที่ไม่มีกรรมหรือกริยาที่มีกรรมก็ได้แล้วแต่ บริบท เช่น เขาเปิดหน้าต่าง เปิด เป็นกริยามีกรรม หน้าต่างเปิด เปิด เป็นกริยาไม่มีกรรม 5

3. กริยาส่วนเติมเต็ม (วิกตรรถกริยา) คือ กริยาที่ไม่มีเนื้อความในตนเอง ต้องมี คำนาม คำสรรพนาม หรือคำวิเศษณ์มาทำหน้าที่เป็นส่วนเติมเต็มข้างท้ายจึงจะได้ใจความสมบูรณ์ ได้แก่คำว่า เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ ดุจ ประดุจ ราวกับ เพียงดัง เสมือน เป็นต้น คุณพ่อเป็นตำรวจ (ตำรวจ เป็นส่วนเติมเต็มของคำกริยา เป็น) เด็กผู้หญิงคนนี้คล้ายน้องเธอมาก (น้องเธอ เป็นส่วนเติมเต็มของคำกริยา คล้าย) เธอเหมือนแม่มาก (แม่ เป็นส่วนเติมเต็มของคำกริยา เหมือน) พลเอกประยุทธ์เป็นนายกรัฐมนตรี ( ) 4. กริยาช่วย (กริยานุเคราะห์) คือ กริยาที่ช่วยกริยาสำคัญในประโยคให้ได้ใจความ ชัดเจนยิ่งขึ้น กริยาชนิดนี้ไม่มีก็ได้ประโยคยังคงสื่อความหมายได้เหมือนเดิม ได้แก่คำ ว่า คง คงจะ เคย แล้ว กำลัง ต้อง ควร จะ อาจ ถูก เช่น เขาไปโรงเรียนแล้ว (ไป เป็นกริยาหลักของประโยค แล้ว เป็นกริยาช่วยของประโยค) แม่กำลังทำอาหาร (ทำ เป็นกริยาหลักของประโยค กำลัง เป็นกริยาช่วยของประโยค) ประชาชนต้องตรวจสอบรัฐบาล ( ) 5. กริยาสภาวมาลา คือ กริยาที่ทำหน้าที่เป็นคำนาม อาจเป็นประธานหรือกรรม หรือบท ขยายของประโยคก็ได้ ได้แก่คำว่า เกิด มี ปรากฏ เช่น นอนหลับเป็นการพักผ่อนที่ดี(นอน เป็นคำกริยาที่เป็นประธานของประโยค) เกิดเหตุการณ์ทหารกราดยิงที่จังหวัดนครราชสีมา มีข่าวว่าไวรัสโคโรน่าแพร่ระบาดในเมืองอู่ฮั่นประเทศจีน ออกกำลังกายทุกวันทำให้สุขภาพดี กินมากทำให้อ้วน กินยาตามที่หมอสั่ง ก็จะหายจากการป่วยเร็วขึ้น อ่านมากเป็นทางแห่งนักปราชญ์ กระโดดเชือก เป็นกีฬาที่สนุกมาก 6

แบบฝึกทักษะที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนอธิบายลักษณะของคำกริยาที่กำหนดให้ ......................................................... ......................................................... ......................................................... คำกริยาหมายถึง ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ . อกรรมกริยา คือ .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .. สกรรมกริยา คือ 7

.................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .. เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน กริยาช่วย (กริยานุเคราะห์) กริยาส่วนเติมเต็ม (วิกตรรถกริยา) 8

1. อรรถพลเปิดหน้าต่าง 2. แบงค์ออกกำลังกายทุกวัน 3. พ่อกำลังซ่อมรถ 4. ครูเป็นแสงประทีปส่องทางให้ลูกศิษย์ 5. ต้นไม้ล้มหน้าบ้าน 6. หมาเห่าเครื่องบิน 7. ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ 8. เรียบร้อยราวกับผ้าพับไว้ 9. ดวงหน้านวลกระจ่างดุจดวงจันทร์ 10. เหยี่ยวข่าวกำลังบินว่อนอยู่แถวทำเนียบรัฐบาล แบบฝึกทักษะที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำกริยาในประโยคให้ถูกต้อง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 9

แบบฝึกทักษะที่ 3 คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาคำที่ขีดเส้นใต้ในประโยคแล้วจำแนกว่าเป็นคำกริยา ประเภทใด ให้นักเรียนเขียนตอบลงในช่องว่าง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 1. ลูกเปรียบเสมือนแก้วตาดวงใจของพ่อแม่ 2. กลิ่นของดอกกุหลาบโชยมาจากในสวน 3. ครูซื้อหน้ากากอนามัยและเจลแอลกอฮอล์ 4. ทุกคนโปรดสวมหน้ากากอนามัยก่อนออกจากบ้าน 5. พลเอกประยุทธ์เป็นนายกรัฐมนตรีของประเทศไทย 6. เกิดเหตุการณ์คนทหารกราดยิงที่จังหวัดนครราชสีมา 7. ดวงอาทิตย์กำลังจะตกจากฟ้า 8. มีข่าวว่าไวรัสโคโรน่าแพร่ระบาดในเมืองอู่ฮั่นประเทศจีน 9. คนงานกำลังซ่อมบ้านให้คุณปู่ 10. คุณตากำลังอ่านหนังสือพิมพ์ 10

แบบฝึกทักษะที่ 4 คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำกริยาลงในช่องว่างให้ถูกต้องตามสำนวนไทย เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 1. .............ขี้ดีกว่า.............ตด 2 . ไก่.............ตีนงู งู.............นมไก่ 3. .............เขาโคขืนให้.............หญ้า 4. .............ควายหน้านา .............ผ้าหน้าตรุษ 5. .............แพะ.............แกะ 6. .............ตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่............. 7. .............น้ำใส่กระโหลก .............ดูเงา 8. .............เรือนตามใจผู้อยู่ .............อู่ตามใจผู้นอน 9. .............ข้าวประชดหมา .............ปลาประชดแมว 10. ปาก.............เอกเลข.............โท 11

คำชี้แจง จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษคำตอบ 1. ข้อใดคือความหมายของคำกริยา ก. คำที่บอกอาการ หรือการกระทำ ของคน สัตว์ สิ่งของ ข. คำที่ใช้แทนการกระทำ ของคำ นาม ค. คำที่ใช้ขยายคำ นาม ง. คำที่ใช้ขยายคำ นาม 2. ประโยคในข้อข้อใดมีคำกริยา ก. มะม่วงเขียวเสวย ข. เครื่องปั้นดินเผา ค. แม่เย็บผ้า ง. ตุ๊กตาชาววัง 3. “ครูพูดเสียงดัง” คำว่า “พูด” เป็นคำกริยาชนิดใด ? ก. อกรรมกริยา ข. สกรรมกริยา ค. วิกตรรถกริยา ง. กริยานุเคราะห์ 4. คำกริยาในประโยคใดเป็นคำกริยานุเคราะห์ ก. นุ่นกำลังไปโรงเรียน ข. แม่ทำข้าวเหนียวมะม่วง ค. กรแก้วท่องอาขยานเรื่อง นิราศภูเขาทอง ง. โรงเรียนเหนือคลองประชาบำรุงทาสีกำแพงสีชมพู 5. ประโยคในข้อใดที่มีวิกตรรถกริยา ก. ชาวบ้านช่วยกันสร้างฝายชะลอน้ำ ข. นฤมลผิวขาวราวหิมะ ค. แดงเดินริมถนน ง. ครูเขียนกระดาน แบบทดสอบหลังเรียน 12

6. “บุษบาเป็นนางเอกในวรรณคดีเรื่องอิเหนา” “เป็น” กริยาชนิดใด ก. อกรรมกริยา ข. สกรรมกริยา ค. วิกตรรถกริยา ง. กริยานุเคราะห์ 7. “........ช้าง.......ตั๊กแตน” ควรนำคำกริยาในข้อใดมาเติมให้ถูกต้อง ก. ขึ้น , ดัก ข. ปีน , จับ ค. นั่ง , ล่อ ง. ขี่ , จับ 8. คำกริยาในประโยคข้อใดเป็นกริยานุเคราะห์ ก. โรงเรียนเปิดวันที่ 1 กรกฎาคม ข. เธออาจจะติดโควิด 19 ค. เธอใจดำเหมือนอีกา ง. จ้อยกินอาหารเช้า 9. “คุณแม่ทำอาหารอยู่ในครัว” คำกริยาในข้อใดใช้แทนคำว่า “ทำ” ได้เหมาะสม ก. คลุก ข ต้ม ค. ผสม ง. ปรุง 10. ข้อใดใช้คำกริยาไม่ถูกกาลเทศะ ก. แม่ปลูกดอกกุหลาบสวยมาก ข. ฉันกำลังไปเสวยข้าวเช้า ค. น้องเดินไปโรงเรียน ง. พี่ร้องเพลงเพราะ 13

ชื่อ – สกุล.......................................................................ชั้น......................เลขที่................. ลงชื่อ....................................ผู้ประเมิน (นางสาวจิรพร ชลธี) คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม 10 ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ชุดที่ 4 เรื่อง คำกริยา วิชาภาษาไทยพื้นฐาน รหัสวิชา ท21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เกณฑ์การประเมิน 9 – 10 ดีมาก 7 – 8 ดี 5 – 6 พอใช้ ๐ – 4 ปรับปรุง 14

ภาคผนวก 15

กัลยา สหชาติโกสีย์, ฟองจันทร์ สุขยิ่ง, ภาสกร เกิดอ่อน, ระวีวรรณ อินทรประพันธ์ และศรีวรรณ ช้อย หิรัญ. หลักภาษาและการใช้ภาษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์ กำชัย ทองหล่อ. (2543). หลักภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร : รวมสาส์น (1977). ฐะปะนี นาครทรรพ. 2528. บันไดหลักภาษา 1. กรุงเทพมหานคร : อักษรแจริญทัศน์. ฐะปะนี นาครทรรพ. 2542. บันไดหลักภาษา 2. กรุงเทพมหานคร : อักษรแจริญทัศน์. นิธิอร พรอำไพสกุล, ผกาศรี เย็นบุตร และสุภัค มหาวรากร.. ภาษาไทย 1 เล่ม 2. พิมพ์ครั้งที่ 1. สำนักพิมพ์เอมพันธ์ จำกัด. พรทิพย์ แฟงสุด. (2559). เทคนิคการเรียนภาษาไทย : พยางค์และคา. กรุงเทพมหานคร : ฟิสิกส์เซ็นเตอร์. ________. (2554)สื่อเสริมสาระการเรียนรู้พื้นฐานหลักภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : ฟิสิกส์ เซ็นเตอร์, วิเชียร เกษประทุม. คู่มือภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. บริษัท สำนักพิมพ์ พ.ศ. พัฒนา จำกัด. พิมพ์ครั้งที่ 1. สำนักพิมพ์เอมพันธ์ จำกัด. วีระชาติ ศิริไกรวัฒนาวงศ์และโอฬาร รัตนภักดี. หนังสือเสริมฝึกประสบการณ์ภาษาไทย 1 เล่ม 2. สอางค์ ดำเนินสวัสดิ์. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพฯ : สถาบันพัฒนา คุณภาพวิชาการ (พว.), 2559 บรรณานุกรม 16

เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนอธิบายลักษณะของคำสรรพนามที่กำหนดให้ ......................................................... ......................................................... ......................................................... คำกริยาหมายถึง ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ . อกรรมกริยา คือ .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .. สกรรมกริยา คือ คือ คำที่แสดงกิริยาอาการหรือ สภาพของคำนามและสรรพนาม คือ กริยาที่ไม่ต้องมีกรรมมารับจึงจะ ได้ใจความสมบูรณ์ คือ กริยาที่ต้องมีกรรมมารับข้างท้าย เพราะมีใจความสมบูรณ์อยู่แล้ว 17

....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ..................................................................... .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .. เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน กริยาช่วย (กริยานุเคราะห์) กริยาส่วนเติมเต็ม (วิกตรรถกริยา) คือ กริยาที่ช่วยกริยาสำคัญในประโยคให้ได้ ใจความชัดเจนยิ่งขึ้น กริยาชนิดนี้ไม่มีก็ได้ ประโยคยังคงสื่อความหมายได้เหมือนเดิม คือ กริยาที่ไม่มีเนื้อความในตัวเอง ต้องมีคำนาม คำสรรพนาม หรือคำวิเศษณ์มาทำหน้าที่เป็นส่วน เติมเต็มข้างท้ายจึงจะได้ใจความสมบูรณ์ ได้แก่คำ ว่า เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ ดุจ ประดุจ ราว กับ เพียงดัง เสมือน เป็นต้น 18

1. อรรถพลเปิดหน้าต่าง 2. แบงค์ออกกำลังกายทุกวัน 3. พ่อกำลังซ่อมรถ 4. ครูเป็นแสงประทีปส่องทางให้ลูกศิษย์ 5. ต้นไม้ล้มหน้าบ้าน 6. หมาเห่าเครื่องบิน 7. ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ 8. เรียบร้อยราวกับผ้าพับไว้ 9. ดวงหน้านวลกระจ่างดุจดวงจันทร์ 10. เหยี่ยวข่าวกำลังบินว่อนอยู่แถวทำเนียบรัฐบาล แบบฝึกทักษะที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนขีดเส้นใต้คำกริยาในประโยคให้ถูกต้อง เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน 19

เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3 คำชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาคำที่ขีดเส้นใต้ในประโยคแล้วจำแนกว่าเป็นคำกริยา ประเภทใด ให้นักเรียนเขียนตอบลงในช่องว่าง 1. ลูกเปรียบเสมือนแก้วตาดวงใจของพ่อแม่ 2. กลิ่นของดอกกุหลาบโชยมาจากในสวน 3. ครูซื้อหน้ากากอนามัยและเจลแอลกอฮอร์ 4. ทุกคนโปรดสวมหน้ากากอนามัยก่อนออกจากบ้าน 5. พลเอกประยุทธ์เป็นนายกรัฐมนตรีของประเทศไทย 6. เกิดเหตุการณ์คนทหารกราดยิงที่จังหวัดนครราชสีมา 7. ดวงอาทิตย์กำลังจะตกจากฟ้า 8. มีข่าวว่าไวรัสโคโรน่าแพร่ระบาดในเมืองอู่ฮั่นประเทศจีน 9. คนงานกำลังซ่อมบ้านให้คุณปู่ 10. คุณตากำลังอ่านหนังสือพิมพ์ วิกตรรถกริยา อกรรมกริยา สกรรมกริยา กริยานุเคราะห์ วิกตรรถกริยา กริยาสภาวมาลา อกรรมกริยา กริยาสภาวมาลา สกรรมกริยา กริยานุเคราะห์ 20

เกณฑ์การให้คะแนน - ตอบได้ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน - ตอบไม่ถูกต้อง ข้อละ 0 คะแนน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำกริยาลงในช่องว่างให้ถูกต้องตามสำนวนไทย 1. กำ ขี้ดีกว่า กำ ตด 2 . ไก่ เห็น ตีนงู งู เห็น นมไก่ 3. ข่ม เขาโคขืนให้ กิน หญ้า 4. ซื้อ ควายหน้านา ซื้อ ผ้าหน้าตรุษ 5. จับ แพะ ชน แกะ 6. เดิน ตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่ กัด 7. ตัก น้ำใส่กระโหลก ชะโงก ดูเงา 8. ปลูก เรือนตามใจผู้อยู่ ผูก อู่ตามใจผู้นอน 9. หุง ข้าวประชดหมา ปิ้ง ปลาประชดแมว 10. ปาก เป็น เอกเลข เป็น โท 21

ชื่อ – สกุล.......................................................................ชั้น......................เลขที่................. ลงชื่อ....................................ผู้ประเมิน (นางสาวจิรพร ชลธี) คะแนนที่ได้ คะแนนเต็ม 10 ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึกทักษะ เรื่อง ชนิดของคำในภาษาไทย ชุดที่ 4 เรื่อง คำกริยา วิชาภาษาไทยพื้นฐาน รหัสวิชา ท21101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เกณฑ์การประเมิน 9 – 10 ดีมาก 7 – 8 ดี 5 – 6 พอใช้ ๐ – 4 ปรับปรุง 22