อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก

นิยามของคำวาเด็ก การไมเลอื กปฏิบัติ เพื่อประโยชนส งู สดุ ของ ทำสทิ ธใิ หเปนจรงิ แนวทางปฏิบัตแิ ก การมีชวี ติ รอดและ ชอื่ และสญั ชาติ
เด็ก ครอบครัวเพือ่ พฒั นาเดก็ พฒั นาการ

การมีอัตลกั ษณ การอยรู วมกันเปน การตดิ ตอครอบครัว การคุม ครองจากการ เคารพความคิดเห็นเดก็ เสรภี าพในการแสดง เสรภี าพทางความคดิ และ
ครอบครวั ในตางประเทศ ถกู ลักพาตวั ความคดิ เหน็ การนับถอื ศาสนา

เสรภี าพในการจดั ตั้งหรือ การคุมครองความ การไดร บั ขอมูลขา วสาร การดูแลรับผิดชอบ การคุม ครองจากความ เดก็ ท่ไี มม ีครอบครัว บุตรบุญธรรม
เขา รวมกลุม เปนสว นตัว รนุ แรง

เด็กลี้ภัย เดก็ พิการ สขุ อนามยั โภชนาการและ ตรวจสอบสถานทห่ี รอื สวัสดกิ ารทางสังคมและ อาหาร เสอื้ ผา และบาน การไดร ับการศกึ ษา
สภาพแวดลอ ม หนวยงานทดี่ ูแลเดก็ เงนิ ชวยเหลือ ทป่ี ลอดภัย

จุดมงุ หมายของ วฒั นธรรม ภาษา และ ศลิ ปะ วฒั นธรรม การคุมครองจาก การคมุ ครองจากยาเสพตดิ การคมุ ครองจากการ การปองกันการคา มนษุ ย
การศกึ ษา ศาสนาของชนกลุมนอ ย การละเลน การงานอนั ตราย ลวงละเมิดทางเพศ

การคุมครองจากการ เด็กท่ีถกู กกั ตัว การคุมครองในภาวะ การเยยี วยาสภาพจิตใจ เด็กที่ทำผิดฎหมาย กฎหมายที่เหมาะสมกับ ทกุ คนตองรบั ทราบเรือ่ ง
ถกู แสวงประโยชน สงคราม เด็กทสี่ ดุ สทิ ธเิ ด็ก
การทำใหอ นสุ ัญญา
สัมฤทธผิ์ ล อนสุ ญั ญาวา ดว ยสทิ ธเิ ดก็

อนุสัญญาสหประชาชาติ
วาดวยสิทธิเด็ก

– ฉบบั สำหรับเดก็

อนุสัญญาสหประชาชาติวาดวยสิทธิ
เดก็ เปน ขอ ตกลงสำคญั ทป่ี ระเทศตา ง ๆ
ท่วั โลกทำรว มกนั เพอื่ ใหคำม่นั สัญญา
วา จะใหค วามคมุ ครองสิทธเิ ดก็
อนุสัญญาวาดวยสิทธิเด็กอธิบาย
คำจำกัดความของคำวาเด็ก สิทธิ
ทั้งหมด และหนาที่ความรับผิดชอบ
ของรฐั สทิ ธทิ ง้ั หมดมคี วามเชอ่ื มโยงกนั
มีความสำคัญเทาเทียมกัน และไม
สามารถลดิ รอนไปจากเด็กได

เอกสารนี้สนับสนุนโดยคณะกรรมการวาดวยสิทธิเด็ก

child rights connect

นิยามของคำวา เดก็ การไมเลอื กปฏิบตั ิ เด็กทกุ คนตอ งไดรับสิทธิเทาเทียมกัน และไดร บั เพ่ือประโยชนสูงสดุ เมือ่ ผูใหญก ระทำการตัดสนิ ใจใด ๆ ควรคำนึงถงึ
การปฏิบัติอยา งยุตธิ รรม โดยไมค ำนึงถงึ ความ ของเด็ก ผลกระทบและประโยชนส ูงสดุ ของเดก็ ขณะทภี่ าครฐั
"เด็ก" คือ บคุ คล แตกตางระหวางภาษา เช้อื ชาติ ศาสนา สถานะ ก็ตองใหความคุมครองสิทธิของเดก็ และใหเด็กไดรบั
ที่มอี ายุต่ำกวา ทางครอบครัว เพศสภาพ หรือปจ จยั อ่นื ใด การดูแลโดยพอแมผ ปู กครอง ภาครฐั ตองประกนั วา
18 ป ผูทม่ี หี นา ท่ีดูแลเด็ก ทำหนา ทไี่ ดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ

รฐั ตอ งทำทุกวถิ ที างเพอ่ื ให รัฐตองเปด โอกาสใหครอบครัวและชมุ ชน เด็กทกุ คนมสี ิทธทิ ี่จะมีชีวิต
เด็กทุกคนในทกุ ประเทศ ใหคำแนะนำแกเด็กในเรอ่ื งของสทิ ธิท่ี รัฐตองดูแลใหเ ด็กรอดชีวติ
ไดรบั สิทธิตามอนสุ ญั ญาฯ นี้ พวกเขาพึงไดรบั ตลอดจนการใชสิทธอิ ยา ง และมพี ฒั นาการที่ดที ่สี ดุ
ทกุ ประการ มคี วามรบั ผิดชอบ เม่ือเดก็ โตขึน้ ก็จะคดิ เปน
ทำสิทธใิ หเปน จรงิ แพคนรฒั อวนทบาาคเงดรปก็ัวฏเพบิ ตัื่อแิ ก และปฏิบัตติ นตามสทิ ธิไดดวยตัวเอง การมีชีวติ รอดและ
พฒั นาการ

เด็กแรกเกดิ ตองไดรับสิทธิข้นึ ทะเบยี น มชี ่ือของตัวเอง รฐั มหี นาทร่ี ะบอุ ตั ลักษณใ หกับเดก็ ไมวา จะเปนการบันทึกประวัติ
และไดรบั สัญชาตจิ ากรัฐ เดก็ มสี ทิ ธทิ ่จี ะรวู าพอแมเปน ใคร อนั ไดแ ก ชอ่ื สญั ชาติ และความสัมพนั ธเ ครอื ญาติ ไมม ีใครพราก
และไดรับการเลีย้ งดจู ากพอ แมทานนัน้ สิทธเิ หลานไ้ี ปจากเด็กได และรัฐมหี นาที่ทวงสิทธนิ ค้ี นื ใหเ ดก็ ทกุ คน

ชื่อและสัญชาติ การมีอตั ลกั ษณ

การอยูรวมกนั เปน เด็กไมควรถูกแยกจากบดิ ามารดา นอกจาก การตดิ ตอ ครอบครวั หากเดก็ กับพอ แมอ ยกู นั การคมุ ครองจาก รฐั ตองปองกนั ไมใหเด็กถกู พาตวั
ครอบครวั มีเหตทุ ี่พอแมดูแลเด็กไมไ ด เชน พอ แม ในตางประเทศ คนละประเทศ รัฐจะตอง การถูกลกั พาตัว ออกจากประเทศแบบผิดกฎหมาย
ทำรา ยเดก็ ในกรณีที่พอ แมไ มไ ดอยูด ว ยกัน ใหเ ดก็ และพอ แมเ ดิน เชน ถูกลักพาตัว หรือถกู พาตัว
เด็กตอ งสามารถตดิ ตอ กบั ครอบครวั ได ทางมาพบกันได เพ่ือ ออกนอกประเทศโดยพอหรอื แม
ยกเวน กรณีท่ีเดก็ ถกู ครอบครวั ทำราย ครอบครัวไดต ดิ ตอกนั ฝา ยใดฝา ยหน่งึ โดยไมไ ดร บั ความ
และอยรู วมกัน ยินยอมจากอกี ฝายหนึ่ง

เคารพความคดิ เห็น เดก็ มสี ิทธไิ ดแ สดงความ เสรีภาพในการแสดง เด็กมีสทิ ธิแสดงความคดิ เห็น เสรภี าพทางความคดิ เดก็ สามารถเลือกแสดงความคดิ เหน็ และ
เดก็ คดิ เห็นอยางอิสระในเร่ือง ความคิดเหน็ และความรูสกึ และสงิ่ ตา ง ๆ และการนบั ถอื ศาสนา เลอื กนับถือศาสนาไดโ ดยไมก า วกา ยเสรภี าพ
ที่เก่ยี วกบั ตวั เดก็ เอง และ ที่เรยี นรมู า ไมวา จะเปน ดว ย ของผูอ่ืน โดยพอ แมแนะนำเด็ก ๆ ได เพื่อที่
ผใู หญควรรับฟง อยาง การพดู คยุ วาดรปู การเขียน เดก็ จะไดเ รยี นรกู ารใชส ทิ ธนิ ีอ้ ยา งเหมาะสม
ตัง้ ใจ หรอื ดวยวธิ กี ารใดก็ตามท่ไี ม
เปน ผลรายกบั ผอู น่ื ในสังคม

เสรีภาพในการจัดตัง้ เด็กสามารถเขา การคมุ ครองความ เด็กทกุ คนมีสทิ ธิไดร ับความ การไดร ับขอ มลู เด็กมสี ทิ ธิไดร ับขอมลู ขาวสารจากอินเตอรเ น็ต วิทยุ
หรือเขารวมกลมุ รวม หรอื จดั ตั้งกลุม เปน สว นตัว เปนสว นตวั กฎหมายตอง ขาวสาร โทรทัศน หนงั สือพิมพ หนังสอื และแหลงขอ มูลอ่ืน ๆ
หรือองคกร ภายใต ใหค วามคุมครองเดก็ จาก โดยท่ผี ใู หญค วรดูแลขอ มลู ทเ่ี ดก็ ไดร บั ไมใ หเปนอันตราย
ความสงบและไม การถูกละเมิดชื่อเสียง ความ ตอ เด็ก ขณะท่ีรัฐควรสงเสรมิ ใหสอ่ื เผยแพรข อ มลู ท่เี ปน
ขดั แยงกับสทิ ธิผูอ่ืน เปนสว นตัว หรอื การดหู มิ่น ประโยชนจ ากแหลง ที่มาที่หลากหลาย และในภาษาที่
เดก็ เขาใจ

พอ แมมหี นา ท่ีหลักในการ รฐั จะตองใหความคมุ ครอง เด็กทไ่ี มไดรบั การเลี้ยงดจู ากพอแม มสี ทิ ธทิ ี่
เลยี้ งดเู ด็ก หากเด็กเปน เด็ก เดก็ จากความรนุ แรง การ จะไดรับการดูแลอยางเหมาะสมตามภูมหิ ลงั
กำพรา ตอ งมีผูท ำหนาทีเ่ ปน ถกู ละเมดิ และการละเลย ทางดานศาสนา ภาษา และวฒั นธรรมของ
"ผปู กครอง" และพอ แม จากผใู หก ารดแู ล เดก็
การดแู ลรบั ผดิ ชอบ ผูปกครองตอ งพจิ ารณาวา การคุมครองจาก เด็กท่ีไมม ีครอบครวั
ความรุนแรง
อะไรดีท่ีสดุ ตอเด็ก ขณะ
เดียวกันรัฐกค็ วรใหก ารสนบั สนุนพอ แมในการ
ดแู ลเดก็
เมือ่ เดก็ ถกู รบั อปุ การะเปน บุตรบุญธรรม ตอ งคำนึงถงึ ส่ิงท่ีดีที่สดุ ตอเด็กเสมอ เดก็ สามารถถกู รบั
อุปการะไปอยตู างประเทศได หากไมม คี นในประเทศตนเองใหก ารดแู ลไดอ ยา งเหมาะสม

บุตรบญุ ธรรม

เด็กทลี่ ภ้ี ัยจากประเทศของตัวเอง เดก็ พกิ ารทกุ คนควรมชี วี ติ ท่ีดีท่ีสดุ เดก็ มีสทิ ธไิ ดร ับบรกิ ารสาธารณสุข
ไปยังประเทศอื่น (ดวยเหตุผลเพอ่ื ในสังคม รฐั ควรเปดโอกาสใหเ ดก็ ทีด่ ีทีส่ ดุ มนี ้ำดมื่ ทส่ี ะอาด ตลอดจน
ความปลอดภัย) ตองไดร ับความ ไดม สี วนรวมในสังคม ไดร ับการ โภชนาการทถ่ี กู สุขลกั ษณะในสภาพ
ชว ยเหลอื และคมุ ครอง ตลอดจน ดแู ลใหส ามารถใชช ีวิตไดด ว ย แวดลอมที่ปลอดภยั ขณะเดียวกัน
เดก็ ลีภ้ ยั มสี ทิ ธเิ สมอื นเดก็ ทองถิน่ เด็กพกิ าร ตัวเอง สขุ อนามยั โภชนาการ ผูใหญและเด็กควรไดร บั ขอ มลู เรอ่ื ง
และสภาพแวดลอม
ความเปน อยูและสขุ ภาพที่ดี

ตรวจสอบสถานทห่ี รอื เดก็ ทุกคนท่อี ยูในสถานทหี่ รอื หนว ยงานใด สวัสดกิ ารทางสงั คม รฐั ควรใหค วามชวย อาหาร เสื้อผา และ เดก็ มสี ิทธิไดรับความเปนอยูท่ดี ี ไมว า
หนวยงานท่ีดูแลเด็ก ก็ตามนอกเหนอื จากทบี่ า นควรตอ งไดรบั และเงนิ ชว ยเหลอื เหลอื ทั้งทางการเงิน บา นทปี่ ลอดภัย จะเปน อาหาร เสือ้ ผา และท่ีอยูอาศัย
การตรวจสอบดแู ลความเรยี บรอ ยในทกุ ๆ และดา นอืน่ ๆ แกเด็ก ที่ปลอดภยั เพือ่ ใหเด็กมพี ฒั นาการทด่ี ี
ดาน และดวู าสถานที่น้ันยงั คงเปน ที่ทดี่ ที ี่สุด ที่ครอบครัวยากจน ทีส่ ุดเทาทจ่ี ะเปนได รฐั ควรใหความ
ทีเ่ ดก็ จะอยูหรอื ไม ชวยเหลือแกครอบครัวและเด็กทข่ี าด
ปจจัยเหลา นี้

การไดร ับการศึกษา เด็กทุกคนมสี ิทธิไดรับการศึกษา การเรยี นระดับประถมศกึ ษา จดุ มงุ หมายของ การศึกษาของเด็กตองชวยเขาพัฒนาศกั ยภาพและพรสวรรค
ไมควรมคี า ใชจ า ย และตอ งจัดการศกึ ษาระดบั มัธยมศึกษา การศึกษา และตองสอนใหเดก็ เขาใจสิทธขิ องเขา และเคารพสทิ ธขิ อง
ไวร องรบั สำหรบั เดก็ ทุกคน เดก็ ควรไดรับการศึกษาถึงระดับสงู สดุ ผูอ่ืน รวมทั้งวัฒนธรรมท่แี ตกตาง เพื่อใหเ ด็กสามารถเติบโต
เทาทจ่ี ะเปน ได ขณะทรี่ ะเบยี บวินัยภายในโรงเรียนตอ งไมข ดั ตอ ในสภาพแวดลอ มทป่ี ลอดภยั รวมถงึ เขา ใจการอยูรวมกับ
สทิ ธขิ องเดก็ และปราศจากความรนุ แรง สง่ิ แวดลอมธรรมชาติดวย

เด็กมีสทิ ธิใชภ าษา วัฒนธรรม และ ศิลปะ วฒั นธรรม เดก็ ทุกคนมีสิทธิไดพกั การคุมครองจาก เดก็ มสี ิทธิไดร บั การคุมครองจากการทำงาน
ศาสนาของตัวเอง แมจะไมใชส ่งิ ท่ี การละเลน ไดผ อ นคลาย ไดเ ลน สนกุ การงานอันตราย ที่เปนอันตรายหรือสงผลเสียตอการศึกษา
คนสว นใหญใ นสังคมใชก ต็ าม และไดม สี ว นรวมใน สขุ ภาพ หรือพฒั นาการ หากตองมกี ารใช
วัฒนธรรมและกิจกรรม แรงงานเดก็ เด็กตองมีสทิ ธไิ ดร ับคา ตอบแทน
วฒั นธรรม ภาษา และ สรางสรรค ทเี่ หมาะสมภายใตส ภาพแวดลอมทป่ี ลอดภัย
ศาสนาของชนกลมุ นอ ย

รฐั ตอ งคุมครองเดก็ รฐั มีหนา ท่ีคุมครองเด็กจากการถกู แสวงประโยชน รัฐตอ งคมุ ครองเดก็ จากการ
จากการเสพ ผลิต สง ทางเพศ และการลวงละเมดิ ทางเพศ รวมไปถงึ ถูกลักพาตัว ถูกขาย หรือ
หรือขายยาเสพตดิ การบงั คับใหคา ประเวณหี รอื ถายทำสื่ออนาจาร การคามนุษยทั้งภายในประเทศ
หรือระหวางประเทศ
การคมุ ครองจาก การคมุ ครองจากการ การปองกนั การ
ยาเสพตดิ ลวงละเมดิ ทางเพศ คามนุษย

เดก็ มีสทิ ธไิ ดรบั การคุมครองจากการแสวง เดก็ ทีถ่ กู กลา วหาวา กระทำผิดกฎหมายจะตองไมถ ูกละเมดิ ตอ ชีวิต
ประโยชนท กุ รูปแบบ แมจะไมมกี ลา วไวอ ยาง ถูกทรมาน ทำทารุณ จำคุกตลอดชีวติ หรือติกคกุ เหมอื นกบั ผใู หญ
เจาะจงในอนุสัญญาฯ นี้ สถานพนิ ิจตอ งเปน ตวั เลือกสุดทา ย และถา จะตอ งอยู ก็ตอ งเปน เวลาสัน้ ทส่ี ุด
เทา ทเี่ ปนไปได เดก็ ทีอ่ ยูในสถานพนิ ิจควรไดรับความชว ยเหลือดานกฎหมาย
การคมุ ครองจากการ เด็กทถ่ี กู กกั ตัว และสามารถติดตอกบั ครอบครวั ได
ถกู แสวงประโยชน

การคุม ครองในภาวะ เด็กมสี ทิ ธิไดรับการ การเยียวยาสภาพ เดก็ มสี ิทธไิ ดร บั ความชวยเหลือ เดก็ ท่ที ำผดิ ฎหมาย เด็กที่กลา วหาวา กระทำผิดกฎหมายมสี ทิ ธทิ ่จี ะ
สงคราม คมุ ครองในภาวะสงคราม จิตใจ หากถูกทำรา ย ถกู ละเลย ไดร ับ ไดรับความชว ยเหลือทางกฎหมาย และการ
และหามเด็กอายตุ ่ำกวา ผลกระทบจากสงคราม เพ่อื ท่ี ปฏบิ ัตอิ ยา งยตุ ิธรรม และตองมีวิธีชว ยเหลอื ให
15 ป เขา รว มกบั กองทพั เด็กจะไดกลบั มามคี วามเปน อยู เดก็ กลับมาเปน สมาชกิ ท่ีดขี องสังคมได สถาน
ทีด่ ีและคงไวซึง่ ศักด์ิศรี พนิ ิจควรเปน ทางเลอื กสุดทายสำหรับเด็ก

กฎหมายทเ่ี หมาะสม ถากฎหมายภายในประเทศ ทกุ คนตองรบั ทราบ รฐั ควรประชาสัมพันธเ ผยแพร การทำใหอ นุสัญญา มาตราเหลา น้อี ธบิ ายถึงการทำงานของ รัฐ
กับเด็กทีส่ ดุ คุมครองสิทธเิ ด็กไดดกี วา เรื่องสทิ ธิเด็ก อนุสญั ญาฯใหแ กท ้ังเดก็ และ สมั ฤทธิผ์ ล สหประชาชาติ รวมทง้ั องคกรตาง ๆ เชน
อนุสัญญาฯ นี้ ก็ใหยึด ผูใหญไ ดรบั ทราบอยางท่วั ถงึ คณะกรรมการวาดว ยสิทธิเด็ก และยนู เิ ซฟ
กฎหมายน้นั ในการคมุ ครอง เพือ่ ใหท ุกคนรับรเู รื่องสิทธเิ ด็ก ในการสรา งหลกั ประกันใหเด็ก ๆ มสี ทิ ธิ
สิทธิเดก็ เปน หลัก ท่พี ึงมีอยางเทา เทียม