OMG 7 Sejarah Tg 3

Alamak, saya tidak
ingat penerangan

dari cikgu!!

Cikgu tidak sempat Apakah peranan Video Analitik Jawapan
nak buat penerangan dalam buku OMG?
Penerangan secara mendalam:
kepada semua - Teknik Menjawab
pelajar? - Kesilapan Umum
- Langkah Penyelesaian
Ada pelajar yang malu - Ulasan Jawapan
menanya cikgu?
Bagaimanakah cara pengunaan?
Ini solusinya!! 1. Pelajar buat latihan dalam buku (OMG Modul)
Video Analitik Jawapan 2. Guru menanda buku
3. Guru membuat penerangan kepada pelajar
4. Cikgu boleh kongsi pautan Video Analitik

Jawapan dalam Google Classroom atau
pelajar akses dari Sisipan Jawapan

Video Analitik Di manakah Video & PDF Analitik
Jawapan Jawapan boleh diakses?
1. Kulit buku dalaman (Senarai Lengkap)
Bahagian A
(hanya dicetak dalam buku Edisi Guru)
2. Sebelah Praktis Pentaksiran Sumatif

(Kod QR Video)
(hanya dicetak dalam buku Edisi Guru)
3. Sisipan Jawapan.
(Kod QR Video & Muat Turun PDF)
(hanya dicetak dalam buku Edisi Pelajar)

Senarai Lengkap URL & Kod QR untuk
mengakses Video & PDF Analitik Jawapan
- Imbas kod QR ini
- Layari https://qrs.ly/e1e9wd4



KANDUNGAN Kelvin 011-1527 8088
Wilson 013-778 1667
PENTAKSIRAN FORMATIF BAB KESAN PENTADBIRAN BARAT TERHADAP
06 EKONOMI DAN SOSIAL
BAB KEDATANGAN KUASA BARAT
01 6.1 Pengenalan Ekonomi Moden oleh Kuasa Barat di
Negara Kita ............................................................................................... 72
1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita .................................. 1 Nicholas 012-288 5285
6.2 Pentadbiran Barat Berkaitan dengan Ekonomi ........................ 73 Johnny 011-5507 1039
1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita 6.3 Kesan Ekonomi Akibat Pentadbiran Barat di Negara Kita ... 74
PAK-21 (m.s. 4) ............................................................................ 3 6.4 Kesan Sosial Akibat Perkembangan Ekonomi
di Negara Kita PAK-21 (m.s. 75) ........................................... 75
1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 76
Tanah Jajahan ........................................................................................... 4 Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 84

1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk BAB PENENTANGAN MASYARAKAT TEMPATAN
Menguasai Negara Kita ........................................................................ 4 07

Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 5
Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 9

BAB PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT 7.1 Matlamat dan Bentuk Penentangan Masyarakat
02 Tempatan ................................................................................................... 88
7.2 Sistem Pentadbiran Barat Memberikan Kesan Terhadap
2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura John 017-331 3993
dan Melaka ............................................................................................... 14 Kuasa Pemerintahan dan Kehidupan Masyarakat Vincent 012-973 9386
2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya Terhadap Tempatan ................................................................................................... 90
Alam Melayu ............................................................................................ 15 7.3 Penentangan Masyarakat Tempatan Terhadap
2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat ................................................. 16 Kuasa Barat ............................................................................................... 90
2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat PAK-21 (m.s. 17) ..... 17 7.4 Kesan Penentangan Masyarakat Tempatan
Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 18 PAK-21 (m.s. 91) .......................................................................... 91
Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ...................................... 92
Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 23 Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 102

BAB PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU BAB KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR
03 BERSEKUTU 08 MELAYU MENANGANI CABARAN BARAT

3.1 Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri 8.1 Reaksi Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara Untuk Pesanan DAN Semakan Stok
Sembilan dan Pahang ........................................................................... 28 dan Johor Terhadap Tindakan Barat ............................................. 106
8.2 Tindakan Raja Melayu dalam Menangani Cabaran Barat ..... 107
3.2 Peluasan Kuasa British di Perak, Selangor, 8.3 Usaha Pembesar Melayu dalam Pemodenan Negeri .............. 108
Negeri Sembilan dan Pahang ............................................................ 28 8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan

3.3 Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu ...................... 31 dalam Menangani Cabaran Barat .................................................... 109
3.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu Praktis DSKP (PBD) ........................................................................... 110
PAK-21 (m.s. 31) .......................................................................... 31 Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 120
Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 32
Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 38

BAB PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU KAJIAN KES SEJARAH TINGKATAN 3 124 – 130
04 TIDAK BERSEKUTU

4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, PENTAKSIRAN SUMATIF
Kelantan, Terengganu dan Johor ..................................................... 42
UJIAN AKHIR SESI AKADEMIK K1 – K8
4.2 Peluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan
dan Terengganu ...................................................................................... 43 JAWAPAN J1 – J16

4.3 Peluasan Kuasa British di Johor ...................................................... 44
4.4 Sistem Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu

PAK-21 (m.s. 45) .......................................................................... 45
Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 46

Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 52

BAB PENTADBIRAN BARAT DI SARAWAK DAN SABAH
05

5.1 Latar Belakang Pemerintahan Tempatan di
Sarawak dan Sabah ............................................................................... 56

5.2 Peluasan Kuasa Dinasti Brooke di Sarawak
PAK-21 (m.s. 57) .......................................................................... 56
5.3 Peluasan Kuasa Syarikat Borneo Utara British
di Sabah ...................................................................................................... 58
5.4 Bentuk Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah ................... 59
Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP) ..................................... 60

Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA) ..... 68

Rekod Pentaksiran Murid Sejarah Tingkatan 3

Bab TP Standard Prestasi M.S. (3) Menguasai Tandatangan
Tema: Kedatangan Kuasa Asing
(7) Belum Menguasai Guru dan Tarikh

1 Menyatakan secara ringkas kedatangan kuasa Barat. 5

2 Menjelaskan dengan contoh tentang kedatangan kuasa Barat ke negara 7
kita. 6
7, 8
1 3 Membina kronologi tentang kedatangan kuasa Barat.
Kedatangan
Kuasa Barat Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara
4 sistematik.

5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 6, 8

6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar. 5, 7

1 Memerihalkan maklumat berkaitan Negeri-negeri Selat. 18

Menjelaskan dengan contoh yang sesuai tentang peluasan pengaruh 18
2 Barat di Negeri-negeri Selat.

2 3 Membina kronologi tentang pentadbiran Negeri-negeri Selat. 22
Pentadbiran
Negeri-negeri 4 Menghuraikan maklumat tentang peluasan pengaruh British di 19, 20,
Negeri-negeri Selat. 21
Selat

Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di 20, 21
5 Negeri-negeri Selat.

Menjana idea bagi menangani ancaman penjajahan bentuk baru 19, 22
6 untuk mempertahankan kedaulatan negara.

1 Menyatakan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. 32

2 Menjelaskan tentang pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu 34
Bersekutu.

3 3 Menyusun maklumat tentang pembentukan Negeri-negeri Melayu 35
Pentadbiran Bersekutu di negara kita.
Negeri-negeri
Menganalisis keberkesanan pentadbiran Barat di Negeri-negeri 33, 34,
Melayu 4 Melayu Bersekutu.
Bersekutu 36, 37

5 Membuat justifikasi penguasaan British terhadap kemakmuran 35
ekonomi di Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

6 Melahirkan idea bagi mewujudkan pentadbiran yang kompetitif 33, 34,
dalam menjamin kemakmuran negara. 37

1 Memerihalkan pentadbiran British di Negeri-negeri Melayu Tidak 50
Bersekutu secara ringkas.

Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran British di Negeri- 48, 51
2 negeri Melayu Tidak Bersekutu.

4 3 Mengelaskan maklumat tentang Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 46
Pentadbiran
Negeri-negeri 4 Mencerakinkan maklumat tentang peluasan pentadbiran British di 47, 48,
Melayu Tidak Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. 49, 51
Bersekutu

Membuat justifikasi tentang pembentukan Negeri-negeri Melayu 50
5 Tidak Bersekutu dalam menjamin kestabilan negara.

6 Menjana idea bagi mewujudkan pentadbiran yang berkesan dalam 46, 48,
memajukan negara. 49

ii

Bab TP Standard Prestasi M.S. (3) Menguasai Tandatangan
Tema: Kedatangan Kuasa Asing (7) Belum Menguasai Guru dan Tarikh

1 Memerihalkan pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah. 60

2 Menjelaskan dengan contoh tentang pentadbiran Barat di Sarawak 61
dan di Sabah.

5 3 Membina kronologi maklumat tentang pentadbiran rejim Brooke 62, 63,
Pentadbiran di Sarawak dan Syarikat Borneo Utara British di Sabah. 64, 65

Barat di 4 Membanding beza peluasan pengaruh kuasa Barat di Sarawak dan Sabah. 66, 67
Sarawak dan 5 Membuat justifikasi tentang perluasan pengaruh Barat di Sarawak dan 63, 67

Sabah Sabah dalam membentuk pentadbiran yang sistematik.

6 Menjana idea bagi mewujudkan sistem pentadbiran yang berdaya 60, 64,
saing di masa hadapan. 65

1 Mengetahui kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan sosial. 78

2 Menjelaskan dengan contoh kesan pentadbiran Barat terhadap 77, 78,
ekonomi dan sosial. 79

6 Mengklasifikasikan maklumat kesan pentadbiran Barat terhadap 76, 80,
Kesan 3 ekonomi dan sosial.
81

Pentadbiran Membanding beza kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi dan
sosial.
Barat Terhadap 4 82, 83
Ekonomi dan

Sosial Membuat penilaian kesan pentadbiran Barat terhadap ekonomi
5 dan sosial yang mempengaruhi kehidupan hari ini.
83

Melahirkan idea untuk pembangunan negara demi keharmonian 76, 77,
6 rakyat.
79

1 Menyatakan penentangan masyarakat tempatan. 92

2 Menjelaskan dengan contoh penentangan masyarakat tempatan. 92, 98

3 Membina urutan peristiwa penentangan masyarakat tempatan. 93, 94

95, 96,

7 4 Mencerakinkan maklumat tentang penentangan masyarakat 97, 98,
Penentangan
Masyarakat tempatan. 99, 100,

Tempatan 101

5 Menjustifikasikan penentangan masyarakat tempatan dalam 101
mempertahankan hak dan maruah bangsa.

6 Menjana idea tentang kepimpinan berwibawa dalam 95, 97,
memperjuangkan kedaulatan negara. 99

Menyatakan tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani 110
1 cabaran Barat.

2 Mengemukakan dengan contoh tindakan raja dan pembesar 111
Melayu dalam menangani cabaran Barat.

8 112, 113,
Kebijaksanaan 3 Mengkategorikan tindakan pemerintah dalam menangani cabaran 114, 115,

Raja dan Barat.
Pembesar 116, 117

Melayu 4 Menganalisis tindakan raja dan pembesar Melayu dalam menangani 118, 119
Menangani cabaran Barat.
Cabaran Barat

Menilai usaha raja dan pembesar Melayu dalam menangani cabaran 112, 113,
5 Barat untuk pembangunan negara.
117

Menjana idea dalam menangani cabaran untuk mempertahankan 111, 119
6 kedaulatan negara.

iii

Apakah pendapat anda Tentang buku ini?

Terima kasih kerana memilih buku kami. Ini ialah keutamaan kami untuk terus

memberikan perkhidmatan terbaik kepada pelanggan seperti anda. Oleh itu, sudilah kiranya pihak
anda meluangkan masa untuk memberikan sedikit ulasan tentang buku ini di laman Facebook kami,
iaitu https://www.facebook.com/myteach360/reviews atau imbas Kod QR di bawah. Setiap
ulasan yang diterima memberikan perbezaan besar kepada syarikat kami. Terima kasih!

01BAB KEDATANGAN KUASA BARAT

1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita Buku Teks: m.s. 4 - 6

Kestabilan Buku Teks: m.s. 4 - 5 Bab 01

Sistem Pemerintahan dan Struktur Sosial Jelaskan sistem pemerintahan beraja yang diwarisi daripada Kesultanan
Melayu Melaka.

Sultan (A S1) Pembesar Penghulu

Negeri Jajahan/ Daerah Mukim
• Mengetuai pentadbiran negeri. • Dilantik oleh sultan. • Merupakan ketua kampung.
• Menjadi lambang kedaulatan • Bertanggungjawab menjaga • Berperanan menyampaikan

negeri. keamanan, kemakmuran dan arahan raja atau pembesar
• Dibantu oleh kerabat diraja dan mengekalkan kedaulatan kepada penduduk kampung.
negeri.
pembesar.

Perundangan Buku Teks: m.s. 5 (C S1(a)) Hubungan Luar Buku Teks: m.s. 5 (C S1(a))

Jelaskan sistem perundangan yang diamalkan di negara Terangkan hubungan luar negara kita dengan negara lain
kita. dalam bentuk ekonomi, politik dan sosial.

• Undang-undang tidak bertulis dikenali sebagai • Hubungan politik, ekonomi dan sosial
adat (Adat Perpatih).
• Pemerintah memanfaatkan hubungan
• Undang-undang bertulis termasuklah Hukum
Kanun Melaka, Hukum Kanun Pahang dan perdagangan dengan British dan Belanda demi
Undang-Undang 99 Perak. (A S2)
kepentingan negeri.
• Undang-undang di Sarawak dan Sabah
berdasarkan hukum adat melalui kepercayaan • Kebijaksanaan pemerintah membolehkan mereka
suku masing-masing yang diamalkan secara
tradisi dan turun-temurun. meluaskan pengaruh, melindungi daripada

ancaman musuh, memajukan ekonomi dan

menstabilkan sistem pemerintahan. Petunjuk jawapan bagi Pentaksiran Sumatif Bab dalam Edisi
Guru. Contoh (A S1) = Bahagian A Soalan 1
Kemakmuran Buku Teks: m.s. 6 - 7

Kemakmuran Bagaimanakah kita boleh memanfaatkan
hasil alam semula jadi?

Hasil Bumi dan Hasil Alam Memanfaatkan Hasil Alam

• Kaya dengan bijih timah, emas dan perak. • Masyarakat tempatan kreatif dan
• Bijih timah dan emas dilombong menggunakan berkemahiran tinggi dalam penghasilan
kraf tangan daripada sumber alam (daun
kaedah mendulang dan melampan. mengkuang, daun pandan, daun nipah dan
• Negara kita terkenal sebagai pusat pengeluaran buluh).

sumber hasil hutan (rempah ratus, damar dan rotan). • Masyarakat Melayu mahir bertukang kayu,
• Pedagang China, Jepun, Siam dan India membeli hasil membuat perahu, membuat perabot daripada
rotan dan menempa alat senjata tradisional.
hutan seperti kapur barus, kayu-kayan, rotan, damar,
getah jelutung, kayu gaharu dan kayu cendana. • Masyarakat di Sarawak menenun kaun pua
• Hasil laut negara kita termasuklah sirip ikan yu, dan menyulam selendang.
timun laut, rumpai laut dan mutiara.

1

Sistem Ekonomi Buku Teks: m.s. 7 Huraikan sistem ekonomi yang dilaksanakan di negara kita.

Bab 01 Perdagangan dan Pelabuhan
• Pelabuhan strategik yang terdapat di muara sungai menyebabkan negeri-negeri Melayu

menjalankan kegiatan perdagangan.
• Syahbandar ditugaskan mengurus pelabuhan.
• Pelabuhan Johor, Kedah, Klang dan Melaka merupakan pusat pengumpulan barangan dari timur

dan barat.

Timbang, Sukat dan Ukur
• Masyarakat Melayu menggunakan sukatan seperti kepul, leng, kal, cupak dan gantang.
• Sistem timbangan pedagang China (kati, tahil, dan pikul) digabungkan dengan sukatan pikul

orang Melayu.
• Orang Melayu menggunakan timbangan pedagang India (saga, mayam, bungkal dan kati)

untuk menimbang emas dan perak. (A S3)
• Auns, paun, tan dan gelen digunakan setelah British sampai ke Alam Melayu.

Mata Wang
• Urusan perdagangan menggunakan sistem barter (tukar barang).

• Mata wang yang diperbuat daripada logam timah dan emas digunakan.

• Negeri Kedah mengeluarkan mata wang emas Kedah, Kelantan menggunakan mata wang

emas Kelantan atau duit kijang dan Terengganu mengeluarkan pitih Terengganu.

Sistem Percukaian
• Bidang percukaian berkembang selari dengan perkembangan pesat kegiatan perdagangan.
• Cukai merupakan bayaran terhadap hasil perlombongan, pertanian, hasil hutan dan

perdagangan yang menjadi sumber pendapatan pemerintah.
• Cukai digunakan untuk memakmurkan negeri.

Kegiatan Keintelektualan Buku Teks: m.s. 8 – 9 Jelaskan sistem pendidikan tidak formal yang
diamalkan di negara kita.

Pendidikan Tidak Formal Buku Teks: m.s. 8 (C S1 (b))

• Kanak-kanak mempelajari kemahiran bercucuk tanam, menangkap ikan, bertukang dan menghasilkan kraf tangan.
• Mereka dididik tentang ilmu agama, berpekerti mulia, cara berkawan dan menjaga maruah diri.
• Disampaikan melalui cerita berbentuk teladan, peribahasa, pantun, syair, pepatah dan pantang larang.
• Di Sarawak, amalan dan kepercayaan turun-temurun sesuatu etnik (cara berburu dan meramu hasil hutan)

disampaikan melalui cerita lisan.
• Di Sabah, kanak-kanak mempelajari kemahiran bersawah, berternak, bertukang, berburu, memanjat,

memancing dan menyumpit daripada keluarga dan masyarakat setempat.

Pendidikan Formal Buku Teks: m.s. 9 Huraikan sistem pendidikan formal yang dilaksanakan di negara kita

• Masyarakat Melayu menekankan ilmu keagamaan dan bercorak Islam yang dijalankan di masjid, surau, pondok,

madrasah dan istana. (A S4)

• Pendidikan berkaitan sistem politik dan hal pentadbiran negara diajar di istana.

• Masjid dan surau memfokuskan cara bacaan dalam solat, tajwid serta mempelajari hadis, fekah

dan usuludin. Pondok mengajar tentang al-Quran, hadis dan bahasa Arab.

• Pendidikan di madrasah dilaksanakan secara kelas dan mempunyai sukatan pelajaran yang

diawasi oleh mudir (guru besar) serta diselia oleh jawatankuasa kewangan. (A S5)

• Di Sarawak, kumpulan etnik beragama Islam belajar membaca al-Quran, menulis tulisan jawi

dan cara melaksanakan ibadat.

• Di Sabah, etnik yang beragama Islam belajar membaca al-Quran dan menulis tulisan jawi di surau, pondok dan

rumah guru agama.

• Bahasa Melayu menjadi bahasa ilmu dan bahasa lingua franca dalam urusan perdagangan.

• Perkembangan penulisan karya kesusasteraan menunjukkan cendekiawan tempatan mampu menghasilkan
kitab dan karya bermutu tinggi seperti Tuhfat al-Nafis, Gurindam Dua Belas, Misa Melayu dan Hikayat Datuk

Merpati Jepang

2

1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita Buku Teks: m.s. 10 - 15

• Matlamat kedatangan orang Eropah ke Alam Melayu bagi mencari sumber rempah-ratus dan menguasainya

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad Ke-16 Buku Teks: m.s. 11 Bincangkan faktor-faktor kedatangan kuasa
Barat pada abad ke-16.

Barangan Pusat Pelabuhan Agama Bab 01
Mewah Pengumpulan Persinggahan Kristian
Barang
Orang Kuasa Barat Menyebarkan agama
Eropah Kuasa Barat perlukan perlukan pelabuhan persinggahan Kristian menjadi faktor
mahu barangan pusat pengumpulan bahan untuk mendapatkan bekalan penting penjajahan.
mewah daripada mentah tempatan seperti air, makanan dan kemudahan Matlamat penjajahan
China seperti emas, perak, bijih timah membaiki kapal sementara (A S7) mereka untuk kekayaan,
teh, sutera dan dan rempah-ratus yang menunggu peralihan angin monsun keagamaan dan
tembikar (A S6) dikehendaki oleh China sebelum belayar ke Canton kemasyhuran

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad Ke-17 dan Abad Ke-18 Buku Teks: m.s. 12

Apakah kaitan Revolusi Perindustrian pada abad ke-17 dan ke-18 dengan kedatangan kuasa Barat ke Asia Tenggara?

Revolusi Jerman dan Perancis Dasar negara Barat berubah corak selepas Perlukan pasaran
Perindustrian menjadi negara Revolusi Perindustrian. Menguasai tanah yang luas untuk
di Britain perindustrian jajahan yang boleh membekalkan bahan memasarkan
mentah berterusan barang

Kedatangan Kuasa Barat pada Abad Ke-19 dan Abad Ke-20 Huraikan faktor kedatangan kuasa
Barat pada abad ke-19 dan ke-20.
Buku Teks: m.s. 13 - 15 (C S2(b))

Perkembangan Industri Kereta Ciptaan Kapal Wap
• Kemunculan perusahaan kereta, penciptaan • Penghantaran barang dagangan menjadi

tayar serta perusahaan penebat barangan mudah dan murah dengan penggunaan
elektrik menyebabkan permintaan terhadap kapal wap kerana dapat membawa
getah asli meningkat (A S10) muatan yang banyak, perjalanannya
Kesuburan Tanah dan Kekayaan Hasil Bumi lebih cepat dan menjimatkan kos
• Tanaman berorientasikan eksport seperti getah, Persaingan Kuasa Barat
tebu, tembakau dan padi sesuai ditanam di • Britain, Jerman, Perancis, Sepanyol dan Amerika
negara kita kerana tanahnya yang subur, luas dan Syarikat sanggup berperang untuk mendapatkan
iklim yang sesuai. tanah jajahan
• Kekayaan hasil bumi negara seperti bijih timah, • Berpendapat semakin luas tanah
bijih besi, emas, petroleum dan arang batu. jajahan, semakin tinggi sanjungan yang
Industri Mengetin diperoleh
• Amerika Syarikat memerlukan bijih timah untuk Ciptaan Telegraf
industri mengetin makanan dan minuman serta • Memudahkan ahli perniagaan di benua Eropah dan
membuat bumbung rumah dan tong minyak. Amerika Syarikat menghubungi ejen atau wakil
• Harga bijih timah melambung tinggi malah mereka di Tanah Melayu dengan cepat
permintaan untuk bijih timah dari negeri-negeri Melayu Slogan “Beban Orang Putih”
bertambah selepas tahun 1840. • Kuasa Barat menggunakan slogan “Beban Orang
Pembukaan Terusan Suez Putih” yang bermaksud mereka bertanggungjawab
• Mempercepatkan urusan perdagangan dengan pembukaan untuk membantu dan memberikan kesejahteraan
terusan yang menghubungkan Pelabuhan Said di kepada penduduk peribumi yang dijajah
Laut Mediterranean dan Suez di Laut Merah. • Perancis menggunakan muslihat “Tugas
• Menyebabkan perdagangan di antara Alam Melayu Menyebarkan Tamadun” kepada penduduk dunia
dengan benua Eropah berkembang pesat bukan Barat yang dianggap mundur

3

Bab 01 PAK-21: I See, I Think, I Wonder
Pelajar diedarkan gambar rajah berkaitan dengan bijih timah yang terdapat di negara kita. Murid
diminta menyenaraikan dan berbincang apa yang mereka lihat, memikirkan apa yang mereka lihat dan
mengaitkannya dengan kehidupan seharian serta menjawab soalan-soalan yang diberikan oleh guru
berkaitan dengan rajah.

Murid dikehendaki:

1 menyenaraikan hasil bumi dan hasil alam yang terdapat di negara kita
2 menyatakan faktor-faktor kedatangan kuasa Barat ke negara kita pada abad ke-19 dan abad ke-20 yang

dapat dikaitkan dengan rajah
3 menyatakan empat kepentingan memanfaatkan sumber kekayaan negara

1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan Buku Teks: m.s. 16

Nyatakan kuasa Barat yang turut meluaskan pengaruh mereka ke Asia Tenggara.

• Kuasa Barat berlumba-lumba memiliki tanah jajahan untuk kepentingan ekonomi mereka (B S1(a))

• British mulai bimbang dengan kemaraan kuasa-kuasa Barat ke negeri-negeri Melayu, Sarawak dan Sabah yang

kaya dengan bahan mentah dan kawasan pasaran

(B S1(b)) Kuasa Barat Kawasan Alam Melayu Kuasa Barat Kawasan Alam Melayu
Perancis Segenting Kra
Rusia Ujung Salang Portugis Timor Leste
Jerman (A S13) Pulau Langkawi
Amerika Syarikat Terengganu Sepanyol Kesultanan Sulu

British Kesultanan Brunei

Keluarga Brooke Sarawak hingga ke sempadan Brunei

Belanda Kepulauan Hindia Timur Syarikat Borneo Beberapa wilayah di Sabah
Utara British (SBUB)

1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita Buku Teks: m.s. 18 – 21

Strategi Belanda untuk Menguasai Negara Kita Buku Teks: m.s. 20 Terangkan strategi Belanda untuk menguasai
negara kita.

Serangan Fizikal Perjanjian (A S17)
• Berperang dengan penduduk tempatan di Pulau Pangkor (1650) Mengadakan perjanjian dengan
Perak (1650) dan Selangor (1786)
dan di Kuala Perak (1651) berikutan dasar monopoli bijih timah untuk mendapatkan bijih timah
oleh Belanda
• Berperang dengan Johor disebabkan perselisihan tentang Pakatan
perdagangan (1782) Belanda berpakat dengan Johor
• Berperang dengan Johor dan Selangor kerana masalah perebutan dan berjaya mengalahkan Portugis
perairan Selat Melaka (1784) (A S16) di Melaka (1641)

Strategi British untuk Meguasai Negara Kita Buku Teks: m.s. 21

Manipulasi Ugutan/Desakan Tipu helah Perjanjian

Pakatan Pajakan Serangan fizikal

4

Pentaksiran Formatif (Praktis DSKP)

1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita (SP 7.1.1) (SP K7.1.5) (KPS: Membuat intrepretasi)

A Tandakan (✓) pada pernyataan yang betul tentang kestabilan dan kemakmuran negara kita dan (✗) pada yang Bab 01
salah. Buku Teks: m.s. 4 – 9 TP1
SP 7.1.1
1 (F) (Apakah tanggungjawab mereka?) Dalam sistem pemerintahan beraja, pembesar dan kerabat diraja

bertanggungjawab membantu pentadbiran negeri serta melaksanakan perintah sultan. ✓

2 (F) (Bagaimanakah sistem perundangan tersebut terbentuk?) Sistem perundangan yang terdapat

di Sarawak dan Sabah berdasarkan hukum adat serta kepercayaan suku masing-masing. ✓

3 (F) (Mengapakah hubungan luar dijalinkan?) Pemerintah di negara kita menjalinkan hubungan ✗
diplomatik dan perdagangan dengan kuasa Barat bertujuan untuk meluaskan kuasa
ke seberang laut.

4 (F) (Bagaimanakah kegiatan tersebut dilakukan?) Masyarakat tempatan menjalankan kegiatan ✗
melombong bijih timah dan emas menggunakan kaedah mendulang dan kapal korek.

5 (F) (Mengapakah ia menjadi pusat pengumpulan barangan?) Pelabuhan Johor, Kedah, Klang dan ✓
Melaka muncul sebagai pusat pengumpulan barangan dari timur dan barat kerana pelabuhannya
terletak di muara sungai yang strategik.

6 (F) (Bagaimanakah pendidikan formal dilaksanakan?) Pendidikan formal yang disediakan di madrasah

mempunyai sukatan pelajaran, dilaksanakan secara kelas serta terbahagi kepada tahap permulaan,

pertengahan dan pengkhususan. ✓

B Negara kita kaya dengan hasil bumi dan sumber alam daripada hasil galian, kesuburan tanah, sumber makanan,
hasil laut, flora serta fauna.
SP K7.1.5
Apakah kepentingan menguruskan sumber kekayaan negara tersebut dengan bijak?

KBAT Menganalisis TP6 Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik Strategi ini berguna untuk membantu

dana yang mencukupi mengurangkan kebergantungan usaha pembangunan negara Teknik 5W1H murid memahami peristiwa yang berlaku.

terbeban dengan kos tambahan ekonomi dan pendapatan keperluan rakyat dan negara

(F1) (Mengapakah penting menguruskannya dengan bijak?) Kepentingan menguruskan sumber kekayaan
negara dengan bijak ialah dapat meningkatkan (1) ekonomi dan pendapatan negara. (H1)(Apakah kesan
tindakan tersebut?) Ekonomi negara yang kukuh dapat mempercepat (2) usaha pembangunan negara. (C1)
(Contoh) Sebagai contoh, kerajaan mempunyai (3) dana yang mencukupi untuk menyediakan infrastruktur

bagi menjayakan dasar pembangunan negara.

(F2) (Apakah kepentingan menguruskannya dengan bijak?) Selain itu, sumber kekayaan negara yang
diuruskan dengan bijak juga dapat (4) mengurangkan kebergantungan negara kita terhadap sumber bahan
mentah dari luar negara. (H2)(Bagaimana) Sumber bahan mentah yang mencukupi dapat memenuhi (5)
keperluan rakyat dan negara. (C2)(Contoh) Sebagai contoh, pengurusan sumber yang baik dapat mengelakkan
negara kita mengimport sumber dari negara luar dan (6) terbeban dengan kos tambahan yang tinggi.

Jawapan TP 1 Menyatakan secara ringkas kedatangan kuasa Barat 3 76
Kata Laluan: TP 6 Menjana idea untuk mengekalkan kedaulatan negara dari ancaman luar 3 76
barat123

5

1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita (SP 7.1.2) (SP K7.1.6) (KPS: Memahami Kronologi)

C Lengkapkan kronologi faktor kedatangan kuasa Barat ke negara kita. Buku Teks: m.s. 11 – 15 TP3

Bab 01 tanaman berorientasikan mudah dan bijih timah di menjimatkan perusahaan
eksport murah Amerika Syarikat kos penebat
SP 7.1.2
kaya dengan hasil melambung tinggi Laut Mediterranean meningkatkan memendekkan
bumi permintaan jarak perjalanan


Faktor-Faktor Kedatangan Kuasa Barat Ke Negara Kita

1  Perkembangan industri 2  Kesuburan tanah dan 3  Industri mengetin
kereta kekayaan hasil bumi

(a) Perkembangan (a) Tanah yang luas dan (a) Kemunculan perusahaan
perindustrian kereta subur serta iklim yang memerlukan banyak bijih
dan ciptaan tayar sesuai menggalakkan timah di Amerika Syarikat.
meningkatkan permintaan tanaman berorientasikan
eksport seperti getah (b) Permintaan terhadap
terhadap getah asli. tebu, tembakau dan padi. bijih timah meningkat
(b) Getah asli juga merupakan dan harga bijih timah
(b) Negara kita kaya dengan melambung tinggi.
bahan penting dalam hasil bumi seperti emas,
bijih besi dan petroleum.
perusahaan penebat

barangan elektrik.

4  Pembukaan Terusan Suez 5  Ciptaan kapal wap

(a) Pembukaan Terusan Suez telah menghubungkan (a) Kapal wap dapat mempercepat
Pelabuhan Said di   Laut Mediterranean   dan Suez di perjalanan, membawa muatan yang
Laut Merah. banyak dan   menjimatkan kos  .

(b) Pembukaan Terusan Suez bukan sahaja (b) Hal ini menyebabkan penghantaran
  memendekkan jarak perjalanan  dari Barat barangan menjadi   mudah dan
ke Timur, malah dapat merancakkan aktiviti murah  .
perdagangan di antara Eropah dengan Alam Melayu.

D Mengapakah semangat bekerjasama penting dalam menjamin kemakmuran negara?

KBAT Menilai TP5 Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik
SP K7.1.6
kesepakatan rakyat perpaduan rakyat pepecahan antara rakyat pencerobohan kuasa luar

1 Menjamin kedaulatan dan kemakmuran negara melalui perpaduan rakyat .
2 Mengelak pencerobohan kuasa luar terhadap hasil bumi dan kepentingan negara.

3 Mengukuhkan kesepakatan rakyat bagi melindungi kemakmuran dan kedaulatan negara.

4 Mengelakkan pepecahan antara rakyat dengan pemerintah yang boleh membuka ruang terhadap
eksplotasi kuasa asing.

TP 3 Memahami kronologi tentang kedatangan kuasa Barat 37 Jawapan
TP 5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita 37
10
4

Kata Laluan:
saing123

6

1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan (SP 7.1.3) (SP K7.1.7)
(KPS: Membuat rasionalisasi)

E Nyatakan kuasa Barat yang ingin menguasai tanah jajahan yang ditandakan di dalam peta di bawah.

Buku Teks: m.s. 16 TP2
SP 7.1.3
Amerika Syarikat Keluarga Brooke Belanda Perancis Sepanyol British
Bab 01

Segenting Kra Sulu Wilayah Kuasa Barat
1 Segenting Kra Perancis
Terengganu Brunei 2 Terengganu Amerika Syarikat
Sarawak 3 Brunei British
4 Sarawak Keluarga Brooke
5 Sulu Kesultanan Sulu
6 Hindia Timur Belanda

Hindi Timur

F Berdasarkan pernyataan berikut, lengkapkan silang kata di bawah. Buku Teks: m.s. 16SP 7.1.3TP4I 5T
BE
KENCANGTU A RR
1P H N B A R A T 2S R IE
A TN
E A 6B E L A N D A S IG
RRY P S UL TR N SG
A M E U 3J E R M A T HA
N O U L E P U AW I AN
CLLARUS LA B KU
I I U U UW I A K A
S A M 4S A B A H T L
UKS EPANYO

1  Perancis  menguasai Indochina dan merancang membina terusan di Segenting Kra.
2 Keluarga Brooke menguasai wilayah   Sarawak  . Mereka meluaskan kawasan pemerintahan sehingga
sempadan Brunei.
3   Jerman  juga berusaha untuk mendapatkan Pulau Langkawi.
4 Syarikat Borneo Utara British (SBUB) membeli wilayah-wilayah   Sabah  daripada Sultan Brunei dan Sulu.
5 Amerika Syarikat cuba bertapak di Terengganu.
6   Belanda  mendapatkan seluruh Kepulauan Hindia Timur.

Jawapan

TP 2 Menjelaskan dengan contoh tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita. 3 76
TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik. 3 7 12

Kata Laluan:
utara123

7

1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita (SP 7.1.4) (SP K7.1.8)
(KPS: Meneroka bukti)

G Isikan tempat kosong berikut tentang perbezaan strategi kuasa Barat untuk menguasai negara kita.
Buku Teks: m.s. 20 – 21 TP4
Bab 01
naungan British mengalahkan Portugis rompakan kapal dagang bijih timah
SP 7.1.4
perairan Selat Melaka konflik antara dua pembesar perdagangan Syarikat Borneo Utara British

Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita

1  Strategi Belanda 2  Strategi British

(a) Serangan Fizikal (a) Manipulasi
(i) Berperang dengan Johor pada tahun
1782 kerana berlaku pertikaian (i) Menggunakan alasan kejadian   rompakan

mengenai   perdagangan  . kapal dagang dan serangan rumah api di
(ii) Berperang dengan angkatan Johor Tanjung Rachado untuk campur tangan dalam
pentadbiran negeri Selangor.
dan Selangor berikutan masalah
(ii) Mengambil kesempatan untuk campur tangan di
perebutan   perairan Selat Melaka   Sungai Ujong, Negeri Sembilan apabila berlaku
pada tahun 1784. konflik antara dua pembesar .

(b) Perjanjian (b) Perjanjian
(F) (Mengapakah perjanjian tersebut
Mendesak Sultan Perak, Sultan Selangor, Yamtuan
dilakukan?) Membuat perjanjian dengan
Seri Menanti dan Sultan Pahang untuk memeterai
Perak pada tahun 1650 bagi mendapatkan naungan British
bijih timah perjanjian menerima .
.
(c) Pajakan
(c) Pakatan (F) (Bagaimanakah British meluaskan
(F) (Siapakah yang terlibat?) Berpakat
dengan Johor untuk  mengalahkan pengaruhnya?) British melalui   Syarikat Borneo
Portugis   yang menguasai Melaka
pada ketika itu. Utara British  menggunakan strategi pajakan dan
pemberian piagam untuk meluaskan pengaruh ke atas
Sabah.

H Strategi yang digunakan oleh kuasa Barat seperti Portugis, Belanda dan British telah berjaya menguasaiSP K7.1.8
negara kita. Pada pendapat anda, bagaimanakah pemikiran srategik membantu kita untuk lebih berjaya dalam
kehidupan? KBAT Menilai TP5 ARAS : T

hala tuju mengenal pasti kaedah terbaik persediaan rapi keputusan tepat

(Fakta) (Apakah maksud pemikiran strategik?) Membantu kita agar berfikiran positif jika mahu berjaya dengan tidak
memandang ke belakang. (Huraian)(Bagaimanakah ia membantu?) Hal ini kerana, kita mampu untuk menguruskan
perancangan harian kita supaya ianya berjalan dengan lancar. (Contoh) Contohnya, kita bertindak dengan rasional
sekiranya menghadapi apa jua masalah dan tidak bertindak dengan terburu-buru. (Kesannya) Kesannya, kehidupan kita

akan lebih tenang dan teratur.

TP 4 Mencerakinkan maklumat tentang kedatangan kuasa Barat secara sistematik Jawapan
TP 5 Membuat penilaian tentang kedatangan kuasa Barat ke negara kita
3 78
8 3 74

Kata Laluan:
ketua123

Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA)

BAHAGIAN A 5 Gambar berikut menunjukkan institusi pendidikan
1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita

1 Maklumat berikut merujuk kepada sistem OMG formal masyarakat Melayu.

m.s. BT m.s. 9 TP1 ARAS : S
2

OMG pemerintahan beraja. Bab 01
m.s.
1

X

• Ketua peringkat negeri

• Lambang kedaulatan negeri

Siapakah X? Madrasah Taufikiah, Kedah
BT m.s. 4 TP1 ARAS : R
Apakah ciri penting pendidikan di institusi tersebut?
A Sultan
B Penghulu I Diawasi oleh mudir
C Pembesar
D Ketua kampung II Melibatkan kemahiran

III Disampaikan melalui syair

2 Maklumat berikut berkaitan dengan undang-undang IV Mempunyai sukatan pelajaran
A I dan II C II dan III
OMG bertulis yang terdapat di negara kita.
m.s. B I dan IV D III dan IV
1

• Hukum Kanun Melaka 1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita

• Undang-undang 99 Perak 6 Sekitar abad ke-16, orang Eropah mula berminat untuk
• Y

Apakah Y? OMG mendapatkan barangan mewah dari China. ARAS : S
Apakah barangan tersebut? BT m.s. 11 TP2
BT m.s. 5 TP1 ARAS : R m.s.
A Adat Perpatih 3
B Adat Temenggung
C Undang-undang adat I Teh III Bijih timah
D Hukum Kanun Pahang
II Sutera IV Hasil hutan

A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV

Teknik Berikan Rujukan muka surat OMG untuk mencari 3 Maklumat berikut berkaitan dengan sistem timbang 7 Kuasa Barat memerlukan pelabuhan persinggahan

jawapan daripada Praktis DSKP atau Nota. OMG yang digunakan oleh masyarakat Melayu. OMG untuk berlindung sementara menunggu peralihan
m.s. Penerangan Teknik Menjawab
2 BT m.s. 7 TP1 ARAS : R m.s. dan Ulasan Jawapan

3 angin monsun sebelum meneruskan pelayaran ke

• Saga Canton, China.
• Mayam Mengapakah pelabuhan di Alam Melayu menjadi pilihan
• Bungkal
kuasa-kuasa Barat? BT m.s. 11 TP2 ARAS : S

I Tempat beristirahat

Apakah jenis barangan yang menggunakan sistem II Kemudahan membaiki kapal

timbangan tersebut? III Memudahkan kapal berlabuh
A Emas
B Beras IV Sistem percukaian yang sistematik
C Hasil hutan
D Rempah ratus A I dan II C II dan III Video Analitik Jawapan
B I dan IV D III dan IV

8 Selepas Revolusi Perindustrian, kuasa Eropah

4 Apakah ciri-ciri pendidikan formal masyarakat Melayu OMG berlumba-lumba untuk meluaskan tanah jajahan di
m.s.
Pancing 6 Timur. BT m.s. 13 TP2 ARAS : S
OMG pada masa dahulu? BT m.s. 9 TP1 ARAS : S D Apakah yang mendorong perluasan kuasa tersebut?
S
m.s. K
P I Menyahut seruan pemerintah
2 I Bercorak Islam

II lmu keagamaan (C) II Mendapatkan getah asli

III Diwarisi secara lisan III Kaya dengan hasil bumi

IV Melibatkan orang dewasa IV Memajukan wilayah di luar Eropah

Jawapan A I dan II A I dan II Video Analitik
B I dan IV Jawapan
C II dan III B I dan IV
D III dan IV Bahagian A
C II dan III
D III dan IV

Kata Laluan:
ketua123

9

9 Revolusi Perindustrian berlaku di Britain pada abad 15 Pihak British lebih licik kerana menggunakan pelbagai

ke-17 diikuti oleh negara-negara Eropah lain seperti OMG strategi untuk menguasai negara kita. digunakan oleh
Antara berikut, apakah strategi yang
Jerman dan Perancis. m.s.
Bagaimanakah negara kita menyumbang kepada 8 British? BT m.s. 19 TP2 ARAS : S
D
perkembangan revolusi tersebut? BT m.s. 13 TP4 S
K III Manipulasi
ARAS : T P I Pujukan
(G) II Tipu helah
A Membuka perairan Selat Melaka A I dan II IV Tawaran hadiah
B Membekalkan bijih timah dan getah
Bab 01 C Menjadi kawasan pasaran barangan Eropah B I dan IV
D Menyediakan tenaga buruh untuk sektor
C II dan III
perkilangan D III dan IV

10 Apakah kesan perkembangan industri kereta di Eropah 16 Pada tahun 1784, Belanda telah berperang dengan

OMG terhadap negeri-negeri Melayu? OMG angkatan Johor dan Selangor.
Apakah punca berlakunya perang tersebut?
m.s. BT m.s. 13 TP2 ARAS : S m.s.
3 4

A Kemasukan buruh luar BT m.s. 20 TP4 ARAS : S
B Taraf hidup rakyat bertambah baik A Pembolotan hasil bijih timah
C Harga bijih timah semakin meningkat B Perebutan perairan Selat Melaka
C Perselisihan tentang perdagangan
D Permintaan terhadap getah asli bertambah D Pembinaan pelabuhan tanpa persetujuan

11 Pembukaan Terusan Suez telah membantu 17 Mengapakah pihak Belanda mengadakan perjanjian
O MG
mempercepatkan urusan perdagangan antarabangsa. m.s. dengan Perak pada tahun 1650?
Apakah kepentingan terusan tersebut kepada Alam
4 BT m.s. 20 TP4 ARAS : S
Melayu? BT m.s. 14 TP2 ARAS : S
A Meningkatkan perdagangan A Mendapatkan bijih timah
B Pelabuhan tempatan bertambah
C Tumpuan pedagang antarabangsa B Menguasai perdagangan di laut
D Kerajaan-kerajaan Alam Melayu semakin terkenal C Menempatkan penasihat pentadbiran

D Mengurangkan campur tangan kuasa tempatan

1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan 18 Apakah peristiwa yang dijadikan alasan oleh British
Tanah Jajahan
OMG untuk campur tangan di Selangor?
m.s.
8 BT m.s. 21 TP4 ARAS : S
D
S A Tidak menghormati perjanjian
12 Perancis meluaskan kuasanya di Indochina untuk K B Kebakaran kapal dagang British
P C Pengawalan cukai di Sungai Linggi
OMG mencapai tujuannya. (G)
Apakah tujuan tersebut?
m.s. A Membina pelabuhan BT m.s. 16 TP3 ARAS : S S2
7 B Membuka petempatan
D D Serangan rumah api di Tanjung Rachado
S
K
P
(E) C Mengekploitasi sumber bijih timah
19 British meluaskan kuasanya di Pulau Pinang yang

D Membina terusan di Segenting Kra OMG menjadi wilayah Sultan Kedah dengan bantuan Francis
m.s.
8 Light. BT m.s. 21 TP4 ARAS : S
13 Kuasa Barat manakah yang berusaha untuk Bagaimanakah Francis Light mendapatkan wilayah
DS

K
P tersebut?
OMG mendapatkan Pulau Langkawi menjelang akhir abad (G)
m.s. ke-19 dan awal abad ke-20? BT m.s. 16 TP3 ARAS : S S2 A Melakukan tipu helah

4 B Memeterai perjanjian persahabatan

A Rusia C Portugis C Melalui pajakan dan pemberian piagam

B Jerman D Amerika Syarikat D Mendesak Sultan Kedah menerima bantuan British

1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai 20 Maklumat berikut menunjukkan pakatan antara kuasa
Negara Kita Barat untuk menguasai negara kita.

14 Apakah strategi yang digunakan oleh Portugis untuk Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 Jawapan
Kata Laluan:
menjatuhkan Kesultanan Melayu Melaka yang berpusat Apakah kesan perjanjian tersebut terhadap negara
kita? BT m.s. 21 TP4 ARAS : T helah123
di Melaka? BT m.s. 18 TP4 ARAS : T A Meningkatkan permintaan terhadap bijih timah
A Perjanjian B Perairan Selat Melaka dimonopoli oleh Belanda
B Tipu helah C British menguasai perlombongan emas
C Manipulasi D Melaka jatuh ke tangan British
D Menyerang

10

BAHAGIAN B

1 Sekitar akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20, kuasa-kuasa Barat berlumba-lumba untuk meluaskan kuasa ke
seluruh pelosok dunia.

B (a) Mengapakah berlakunya keadaan tersebut?

a OMG (F1) (Mengapa) Memiliki tanah jajahan (H1) (Bagaimana) Demi kepentingan ekonomi mereka
b m.s.
1
1.2
(F2) (Mengapa) Meluaskan empayar masing-masing (C2) (Siapa) Sepanyol, Britain, Belanda, Perancis dan Bab 01


Rusia (F3) (Mengapa) Perlumbaan mendapatkan tanah jajahan (H3) (Bagaimana) Disertai oleh kuasa

Barat lain (C3) (Siapa) Amerika Syarikat, Belgium, Jerman dan Itali (F4) (Mengapa) Negeri-negeri Melayu,

Sarawak dan Sabah kaya dengan bahan mentah dan kawasan pasaran
Buku Teks: m.s. 16 TP2 ARAS : R [3 markah]

(b) Nyatakan kawasan Alam Melayu yang ingin dikuasai oleh kuasa Barat berikut:

(i) Rusia : (F) Ujung Salang

(ii) Amerika Syarikat : (F) Terengganu

(iii) Portugis : (F) Timor Leste

Buku Teks: m.s. 16 TP2 ARAS : R [3 markah]

(c) Apakah iktibar yang boleh anda pelajari daripada sejarah perluasan kuasa Barat di Alam Melayu?

OMG (F1) (Mengapa) Berani dan sanggup berkorban demi mempertahankan kedaulatan negara
m.s.
4
(F2) (Mengapa) Sentiasa berwaspada agar tidak membuka ruang campur tangan kuasa asing

(F3) (Mengapa) Bijak menguruskan kekayaan hasil bumi negara

(F4) (Mengapa) Berhati-hati dalam menjalinkan hubungan dengan kuasa luar

(F5) (Mengapa) Berani mempertahankan kedaulatan negara agar tidak dieksploitasi kuasa asing

Strategi ini berguna untuk membantu KBAT Menilai TP5 ARAS : T [4 markah]

Teknik 5W1H murid memahami peristiwa yang berlaku. 2 Kuasa-kuasa Barat menggunakan pelbagai strategi untuk menguasai negara kita sama ada strategi diplomasi Penerangan Teknik Menjawab
mahupun yang bersifat agresif. dan Ulasan Jawapan

B (a) Nyatakan tiga strategi British untuk menguasai negeri-negeri Melayu.
OMG
a (i) (F) Manipulasi
b m.s.
7
1.4 D
S (ii) (F) Ugutan/ desakan
K
P
(G)
S2 (iii) (F) Tipu helah/ perjanjian/ pakatan/ pajakan/ serangan fizikal

Buku Teks: m.s. 19 TP1 ARAS : R [3 markah]

(b) Apakah strategi yang digunakan oleh Belanda untuk menguasai negara kita? Video Analitik Jawapan

OMG (F1) (Mengapa) Serangan fizikal (H1a) (Siapa) Berperang dengan penduduk tempatan di Pulau Pangkor
m.s.
8
D
S (1650) dan di Kuala Perak (1651) (H1b) (Bagaimana) Disebabkan dasar monopoli bijih timah oleh
K
P
(G) Belanda (F2) (Mengapa) Mengadakan perjanjian (H2a) (Siapa) Dengan Perak untuk mendapatkan bijih

timah (H2b) (Siapa) Dengan Sultan Ibrahim untuk membeli bijih timah daripada Selangor (F3) (Mengapa)

Mengadakan pakatan (H3a) (Siapa) Dengan pihak British (C3) (Contoh) Perjanjian Inggeris-Belanda 1824

Jawapan (H3b) (Bagaimana) Belanda memperoleh Bangkahulu dan British menguasai Melaka Video Analitik
Jawapan
Buku Teks: m.s. 20 TP2
ARAS : S [3 markah]

Kata Laluan: Bahagian B
dunia123
11

Bab 01 (c) Jelaskan usaha-usaha yang boleh dilakukan oleh generasi muda pada masa kini dalam mengekalkan
kedaulatan Malaysia daripada diganggu gugat oleh kuasa-kuasa asing.

(F1) (Bagaimana) Bersatu padu dalam mempertahankan keharmonian dan kedaulatan negara
(F2) (Bagaimana) Mengukuhkan jati diri sebagai persediaan menghadapi sebarang bentuk ancaman
(F3) (Bagaimana) Menguasai teknologi dan bidang kemahiran agar tidak bergantung pada pihak lain
(F4) (Bagaimana) Sentiasa bermuafakat agar dapat mengekalkan keamanan dan kestabilan dalam negara
(F5) (Bagaimana) Meningkatkan ilmu dan kemahiran agar dapat bersaing dengan negara luar
KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T [4 markah]

BAHAGIAN C

1 Negara kita telah mempunyai sistem pemerintahan dan pentadbiran yang stabil. Kestabilan dan kemakmuran
negara juga turut menyumbang kepada perkembangan dan kegemilangan kegiatan intelektual di negara kita.

B (a) Terangkan kestabilan sistem pemerintahan dan pentadbiran negara kita dari aspek berikut:
OMG
a m.s. (i) Perundangan
b (ii) Hubungan luar
1.1 1

(i) Perundangan (F1) (Mengapa) Undang-undang tidak bertulis dan undang-undang bertulis

(F2) (Mengapa) Undang-undang tidak bertulis dikenali sebagai adat (C2a) (Contoh) Adat Perpatih

(H2) (Bagaimana) Undang-undang bertulis digunakan sebagai panduan dalam pentadbiran kerajaan

(C2b) (Contoh) Hukum Kanun Melaka/ Hukum Kanun Pahang/ Undang-Undang 99 Perak (F3) (Mengapa)

Di Sarawak dan Sabah, peraturan hidup dan undang-undang berdasarkan hukum adat (ii) Hubungan
luar (F4) (Mengapa) Dilihat melalui hubungan dengan negara luar (H4) (Bagaimana) Dalam bentuk
ekonomi, politik dan sosial (F5) (Mengapa) Pemerintah negara berjaya memanfaatkan hubungan
dengan pedagang British/ Belanda (H5) (Bagaimana) Untuk kepentingan negeri masing-masing
(F6) (Mengapa) Kebijaksanaan pemerintah menjalinkan hubungan diplomatik/ perdagangan (H6)
(Bagaimana) Menyebabkan mereka dapat meluaskan pengaruh
Buku Teks: m.s. 5 TP2 ARAS : R [6 markah]

(b) Kemuncak kemakmuran negara kita ialah perkembangan kegiatan keintelektualan dan persuratan.

OMG Jelaskan mengenai pendidikan tidak formal dalam masyarakat Melayu.
m.s.
2 (F1) (Mengapa) Pendidikan awal yang merupakan asuhan dalam institusi keluarga (F2) (Bagaimana)

Kanak-kanak diajar kemahiran (C2) (Contoh) Bercucuk tanam/ bertukang/ menangkap ikan

(F3) (Bagaimana) Diajar ilmu agama/ berpekerti mulia/ cara berkawan/ menjaga maruah (F4)

(Bagaimana) Diajar melalui pantun/ syair/ peribahasa (C4) (Contoh) Si Tanggang Anak Derhaka

dan Anjing dengan Bayang-bayang (F5) (Bagaimana) Di Sarawak, melalui cerita lisan yang berkaitan

dengan amalan/ kepercayaan turun-temurun etnik masing-masing (C5) (Contoh) Cara berburu dan

meramu hasil hutan (F6) (Bagaimana) Di Sabah, dipelajari melalui keluarga/ masyarakat di tempat

Video Analitik kanak-kanak tersebut tinggal (C6) (Contoh) Bersawah/ berternak/ bertukang/ berburu Jawapan
Jawapan
ARAS : S [6 markah]
Buku Teks: m.s. 8 TP4

Bahagian C Kata Laluan:
pakat123

12

(c) Pada pendapat anda, adakah pendidikan tidak formal masih relevan untuk diajar kepada generasi muda
pada masa kini?

(F1) (Mengapa) Masih relevan kerana etika, nilai dan moral dapat diterapkan secara praktikal (H1)

(Bagaimana) Melalui asuhan ibu bapa, ahli keluarga dan masyarakat (C1) (Contoh) Bersopan-santun/

menghormati orang yang lebih tua (I) (Kesan) Melahirkan insan yang seimbang dari segi rohani dan

jasmani Bab 01
(F2) (Mengapa) Boleh diajar pada bila-bila masa tanpa kekangan waktu (H2) (Bagaimana) Tidak

terikat dengan waktu atau sesuatu tajuk sahaja (C2) (Contoh) Diajar melalui pembacaan buku cerita
teladan sebelum tidur (I) (Kesan) Merapatkan hubungan kekeluargaan

(F3) (Mengapa) Mengukuhkan ajaran agama yang diamalkan dalam kehidupan (H3) (Bagaimana)

Membantu pemahaman anak-anak tentang pelajaran agama yang dipelajari di sekolah (C3) (Contoh)
Mengaji al-Quran/ solat berjemaah di masjid/ ibadah korban (I) (Kesan) Melahirkan generasi muda

yang berketerampilan dan berakhlak mulia
(F4) (Mengapa) Pendidikan sepanjang hayat (H4) (Bagaimana) Kemahiran dan pengetahuan

yang berguna untuk kelangsungan hidup (C4) (Contoh) Pengetahuan tentang selok-belok hutan/

mengenal pasti tumbuhan yang boleh dimakan (I) (Kesan) Menjadi individu yang kreatif, inovatif dan

berpengetahuan luas KBAT Menganalisis TP6 ARAS : T [8 markah]


2 Menjelang abad ke-17, kuasa-kuasa Barat seperti Belanda, British dan Perancis muncul sebagai kuasa penjajah
untuk merebut kekayaan dan tanah jajahan di seberang laut terutama Alam Melayu.

B (a) Terangkan kesan perkembangan Revolusi Perindustrian di Eropah yang mendorong kedatangan kuasa

a Barat ke negara kita.
b
1.2 Buku Teks: m.s. 12 TP2 ARAS : R [6 markah]

(b) Jelaskan faktor-faktor yang mendorong kedatangan kuasa Barat ke negara kita pada abad ke-19 dan abad

OMG ke-20.
m.s.
3 Buku Teks: m.s. 13 – 15 TP4 ARAS : S [8 markah]

(c) Jelaskan iktibar yang anda peroleh daripada peluasan kuasa-kuasa Barat di Alam Melayu terutama di
negara kita.
KBAT Menilai TP5 ARAS : T [6 markah]

Jawapan
Kata Laluan:
ajar123

13

02BAB PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI SELAT

2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka Buku Teks: m.s. 30 - 41

Latar Belakang Pulau Pinang, Singapura dan Melaka Sebelum Peluasan Kuasa British Buku Teks: m.s. 30 - 31

Pulau Pinang Jelaskan latar belakang Pulau Pinang Melaka Terangkan latar belakang Melaka
sebelum dikuasai oleh British. sebelum kedatangan British.
Buku Teks: m.s. 30 Buku Teks: m.s. 31

Bab 02 • Merupakan wilayah Kesultanan Kedah • Kerajaan Alam Melayu yang unggul pada abad ke-15
• Menjadi tempat persinggahan pedagang dari • Ditawan oleh Portugis pada tahun 1511
Petunjuk jawapan bagi Pentaksiran Sumatif Bab dalam Edisi Guru • Menjadi tanah jajahan Belanda (1641-1824)
Contoh (A S1) = Bahagian A Soalan 1 Lingga serta pelabuhan dagang bagi daerah
serantau dengan Acheh di Sumatera apabila Belanda menewaskan Portugis dengan
• Pelabuhan Batu Uban (pelabuhan paling awal) bantuan Kesultanan Johor Riau
sering dikunjungi oleh pedagang Arab (A S1) • Melaka dijadikan pusat pengumpulan hasil bijih
• Sultan Kedah menganugerahkan Batu Uban kepada timah dari negeri-negeri Melayu
orang Melayu (Sumatera) kerana membantu • Belanda menjadikan Betawi (di Pulau Jawa)
menentang Siam sebagai pusat perdagangan utama

Singapura Buku Teks: m.s. 31 Huraikan latar belakang Singapura sebelum peluasan kuasa British.

• Merupakan wilayah Kesultanan Johor Riau (termasuklah Pahang, Johor dan gugusan kepulauan Riau Lingga
• Temenggung Abdul Rahman (di Singapura) mentadbir Johor, Singapura dan Kepulauan Riau
• Di bawah pentadbiran Temenggung Abdul Rahman, orang Melayu dan Cina mengusahakan ladang gambir (A S2)
• Kesultanan Johor Riau yang diperintah oleh Sultan Abdul Rahman (di Lingga) mempunyai hubungan baik

dengan Belanda

Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang Buku Teks: m.s. 32 – 35

Kronologi Pendudukan British di Pulau Pinang Buku Teks: m.s. 34 Galurkan kronologi pendudukan British di Pulau
Pinang.

Perebutan Takhta Kesultanan Kedah Ancaman Siam

• Berlaku krisis perebutan takhta apabila Sultan • Siam menuntut penghantaran bunga emas
Muhammad Jiwa melantik Tunku Abdullah yang terhenti semasa Perang Siam-Burma
sebagai Raja Muda Kedah
• Sultan Abdullah meminta bantuan SHTI dengan
• Kerabat Diraja Kedah berpakat dengan Bugis (di menawarkan Pulau Pinang sebagai pangkalan
Selangor) untuk menentang Sultan Muhammad Jiwa
• Syaratnya, SHTI perlu melindungi Kedah
• Sultan Muhammad Jiwa meninta bantuan daripada ancaman Siam
ketenteraan daripada SHTI
• Francis Light (pedagang persendirian) diminta
• Rundingan dengan SHTI gagal kerana SHTI menyampaikan hasrat tersebut kepada
tidak memberikan jaminan untuk melindungi Gabenor Jeneral British di India
Kedah daripada ancaman musuh

Buktikan Tipu Helah Francis Light Menduduki Pulau Pinang
bahawa Francis
Light dikatakan • Francis Light berjanji SHTI akan memenuhi syarat Sultan Kedah
menggunakan • Francis Light membuka penempatan di Pulau Pinang (1786) sementara Sultan Kedah
tipu helah untuk
menduduki menunggu jawapan daripada SHTI
Pulau Pinang. • Francis Light menamakan Pulau Pinang sebagai Prince of Wales Island manakala

penempatan mereka dinamakan Georgetown bersempena nama Raja England

14

Peluasan Kuasa British di Singapura Buku Teks: m.s. 36 – 39 Huraikan peluasan kuasa British di Singapura

Kita mesti menguasai Ya, pelabuhan baharu penting Info Lanjut
Alam Melayu. untuk memecah monopoli Belanda.
Perang Napoleon
• Raja Belanda terpaksa berundur ke

England selepas Belanda ditawan oleh
Perancis
• Surat Kew ditandatangani (1795) supaya
Belanda menyerahkan tanah jajahannya
kepada British sehingga peperangan tamat

Saya juga setuju dengan Jika begitu, Stamford Raffles dan William Farquhar akan Bab 02
pendapat kalian. ditugaskan untuk mencari pelabuhan baharu di Alam

Melayu. (B S1(a))

Perjanjian Mengukuhkan Kuasa British di Singapura Buku Teks: m.s. 39 Jelaskan perjanjian yang mengukuhkan
kuasa British di Singapura.

Perjanjian

Perjanjian 6 Februari 1819 Perjanjian 2 Ogos 1824

Stamford Raffles dengan Sultan Hussein dan John Crawfurd (Residen Singapura) dengan
Temenggung Abdul Rahman Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman

Kesan perjanjian: Kesan perjanjian:
• Petempatan British di Singapura diiktiraf • Menyerahkan Singapura kepada British
• Bendera Union Jack dinaikkan di Singapura • Sultan dan Temenggung hilang kedaulatan
• Pelantikan William Farquhar sebagai
ke atas Singapura
Residen Singapura yang pertama • Sultan dan Temenggung diberikan bayaran

pampasan dan pencen bulanan seumur hidup

Peluasan Kuasa British di Melaka Buku Teks: m.s. 40 – 41
Faktor Pakatan British-Belanda Jelaskan faktor-faktor pakatan antara British dengan Belanda.

Faktor Pakatan British – Belanda

Menamatkan pertikaian Dasar persahabatan British Penyelesaian untuk
British dan Belanda dan Belanda di Eropah perdamaian
berkaitan Singapura

2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya Terhadap Alam Melayu Buku Teks: m.s. 42 – 45

Kesan Perjanjian London 1824 Terhadap Alam Melayu Buku Teks: m.s. 42 – 45 Perjanjian London 1824
memberikan kesan yang
Kesan Perjanjian London 1824 terhadap Alam Melayu besar terhadap Alam
Melayu. Bincangkan.
(A S7)

Pembahagian Alam Melayu kepada Perpecahan empayar Kesultanan Selat Melaka di bawah penguasaan
dua lingkungan pengaruh Barat Johor Riau British

15

Pembahagian Alam Melayu kepada Dua Lingkungan Pengaruh Barat Buku Teks: m.s. 42 – 43

Syarat Perjanjian London 1824 Pulau Kawasan di sebelah timur dan U
Pinang utara Selat Melaka yang
meliputi Singapura dan Tanah
Selat Melayu berada di bawah
pengaruh British.

British Belanda Melaka Melaka
Singapura
• Keluar dari Sumatera • Petempatan British di BORNEO
• Bangkahulu diserahkan Singapura diiktiraf (A S9) Riau

kepada Belanda (A S8) • Melaka dan jajahan Lingga
• Tidak boleh membuka takluknya diserahkan
kepada British Petunjuk Bangkahulu
petempatan baharu di British
Kepulauan Riau Lingga • Tidak boleh membuka Betawi
dan kepulauan lain di petempatan baharu di Belanda
selatan Singapura Tanah Melayu Kawasan di sebelah barat dan di selatan Selat
Bab 02 Melaka yang meliputi Kepulauan Riau Lingga dan
sekitarnya berada di bawah pengaruh Belanda.

Peta pembahagian kawasan British dan Belanda
berdasarkan Perjanjian London 1824

2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat Buku Teks: m.s. 46 – 47
Latar Belakang Pulau Pinang, Singapura dan Melaka Sebelum Pembentukan Negeri-negeri Selat

Jelaskan latar belakang Pulau Pinang, Singapura dan Latar Belakang
Melaka sebelum pembentukan Negeri-negeri Selat.

Pulau Pinang (1786 – 1826) Singapura (1819 – 1826) Melaka (1824 – 1826)

• Ditadbir oleh Francis Light • Ditadbir oleh Residen • Ditadbir oleh Residen Konsular
• Memperoleh status pelabuhan • Meneruskan Sistem Kapitan
• Diisytiharkan sebagai • Setiap suku kaum diwakili oleh
bebas (1787)
• Gabenor dilantik sebagai ketua pelabuhan bebas (1823) seorang ketua

pentadbir • Menjadi pusat pertemuan

pedagang persendirian

Negeri-negeri Selat 1826 Buku Teks: m.s. 47 Huraikan kepentingan pembentukan Negeri-negeri
Selat kepada British.

• Gabungan Pulau Pinang, Singapura dan Melaka (B S2 (a))
• Bertujuan menjimatkan perbelanjaan dan menyeragamkan pentadbiran

(A S14)

Bendera Negeri-negeri Selat

Kepentingan Pembentukan Negeri-negeri Selat (NNS) kepada British (B S2 (b))
• British menguasai Selat Melaka, iaitu laluan utama perdagangan di Alam Melayu
• Status pelabuhan bebas NNS telah menarik kedatangan pedagang tempatan dan pedagang luar
• Muncul sebagai pusat pengumpulan hasil-hasil dari Alam Melayu terutama bijih timah
• Menjadi pintu masuk bagi buruh luar untuk pembangunan ekonomi (menyebabkan wujud masyarakat

berbilang kaum di NNS
• NNS berkembang dengan pantas hasil suntikan modal oleh pelabur luar

Hubungan Negeri-negeri Selat dengan Negeri-negeri Melayu Buku Teks: m.s. 47

Negeri-negeri Selat (NNS) Negeri-negeri Melayu

• Memerlukan hasil ekonomi negeri-negeri Melayu untuk kegiatan • Memperdagangkan hasil
perdagangan
ekonomi di pelabuhan Negeri-
• Menanam modal dalam perlombongan bijih timah di negeri Melayu
negeri Selat

16

2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat Buku Teks: m.s. 48 – 49 Jelaskan perubahan pentadbiran
Negeri-negeri Selat.

Negeri-negeri Selat di bawah Kerajaan British di India (1858 – 1867) Buku Teks: m.s. 48

• Awalnya diletakkan di bawah Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di India
• Selepas SHTI dibubarkan, Pejabat India (India Office) pula mentadbir Negeri-negeri Selat

Pentadbiran Negeri-negeri Selat (NNS)

SHTI (1826-1857) Pejabat India (1858-1867)

• Diketuai oleh Gabenor (A S15) • Undang-undang British dikuatkuasakan Bab 02
• Dibantu oleh Residen Konsular • Tidak mampu mentadbir NNS dengan baik
• Pusat pentadbiran pertama di Pulau Pinang
• Dipindahkan ke Singapura kerana lebih strategik setelah berlaku pemberontakan di India
• Tidak melindungi pedagang di NNS
dan maju (1832) • Timbul rasa tidak puas hati dalam kalangan

pedagang NNS

Negeri-negeri Selat di bawah Pejabat Tanah Jajahan (1867 – 1946) Buku Teks: m.s. 49

• Pejabat Tanah Jajahan di London mengambil alih pentadbiran NNS setelah Huraikan pentadbiran Negeri-
didesak oleh pedagang dan penduduk tempatan (A S16) negeri Selat di bawah Pejabat
Tanah Jajahan (1867 – 1946).
• NNS diisytiharkan sebagai tanah jajahan British pada 1 April 1867 (A S17)

• Majlis Perundangan ditubuhkan di NNS bagi membolehkannya meluluskan undang-undang sendiri

Faktor Pemindahan • Tiada wakil NNS dalam Majlis Perundangan di India
Pentadbiran NNS • Kegagalan Pejabat India mengawal isu rompakan kapal dagang dan
ke Pejabat Tanah
Jajahan London pertelingkahan kumpulan Cina di NNS
• Pejabat India mahu menggunakan mata wang rupee India
(C S2(b))
menggantikan Dolar Sepanyol
• Cadangan Pejabat India mengenakan cukai pelabuhan di NNS akan

menjejaskan imej sebagai pusat perdagangan (A S18)

Pentadbiran di India (1858 – 1867) Pentadbiran di Pejabat Tanah Jajahan (1867 – 1946)

Gabenor Jeneral British SHTI di India Pejabat Tanah Jajahan di London

Gabenor Negeri-negeri Selat Gabenor Negeri-negeri Selat

(A S19)

Residen Residen Residen Majlis Eksekutif Majlis Perundangan
Konsular Konsular Konsular
Pulau Pinang Singapura Melaka Mengurus hal Menggubal
pentadbiran undang-undang

PAK-21: Peta i-Think
Murid menggunakan peta pemikiran sebagai alat untuk menjana idea. Peta i-Think boleh digunakan
sebagai alat untuk murid membuat kajian dan dipersembahkan dalam bentuk grafik

Dengan menggunakan peta i-Think yang sesuai, murid diminta:
1 menjelaskan hubungan Negeri-negeri Selat dengan negeri-negeri Melayu
2 menerangkan pentadbiran Negeri-negeri Selat di bawah pentadbiran kerajaan British
3 menyatakan faktor-faktor pemindahan pentadbiran Negeri-negeri Selat ke Pejabat Tanah Jajahan

17

Pentaksiran DSKP (Praktis DSKP)

2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka (SP 7.2.1) (SP K7.2.5)
(KPS: Memahami kronologi, Membuat imaginasi)

A Padankan latar belakang berikut dengan wilayah atau kerajaannya yang betul. Buku Teks: m.s. 30 – 31 TP1

SP 7.2.1 Latar Belakang Wilayah/ Kerajaan

Bab 02 1 Kerajaan ini ditawan oleh Portugis pada tahun 1511. (a) Singapura
Kerajaan ini kemudiannya dikuasai oleh Belanda (b) Pulau Pinang
apabila berjaya mengalahkan Portugis dengan
bantuan Kesultanan Johor Riau.

2 Asalnya ialah wilayah Kesultanan Johor Riau yang
ditadbir oleh Temenggung Abdul Rahman. Ladang-
ladang gambir yang diusahakan oleh orang Melayu
dan Cina dibuka di wilayah ini.

3 Pelabuhan yang paling awal dibuka di wilayah ini (c) Melaka
ialah pelabuhan Batu Uban. Pelabuhan ini sering
dikunjungi oleh pedagang-pedagang Arab.



B Lengkapkan peta pokok berikut tentang kedudukan strategik Pulau Pinang dan kepentingan Singapura yang
mendorong peluasan kuasa British. Buku Teks: m.s. 32, 36-37 TP2
SP 7.2.1
pelabuhan persinggahan Selat Melaka dan Selat Sunda pusat pengumpulan barangan
laluan utama perdagangan hasil-hasil ekonomi pangkalan tentera

Peluasan Kuasa British

1  Kedudukan Strategik Pulau Pinang 2  Kepentingan Singapura

(a) British memerlukan pusat pengumpulan (a) British memerlukan pelabuhan yang lebih
strategik untuk bersaing dengan Belanda
barangan seperti emas, perak, bijih
timah dan rempah ratus untuk ditukarkan disebabkan pangkalannya di Bangkahulu
dengan teh dari China.
berada di luar laluan utama perdagangan
(b) Britishmemerlukan pelabuhan persinggahan
di laluan perdagangan di antara India dan Alam Melayu.
China yang akan digunakan sebagai tempat
membaiki kapal, mendapatkan bekalan (b) British mahu menguasai Singapura kerana
makanan serta berlindung daripada tiupan kedudukannya di selatan Semenanjung Tanah
angin monsun.
Melayu membolehkannya mengawal kegiatan
(c) British memerlukan pangkalan tentera
yang lebih strategik untuk mempertahankan perdagangan di Selat Melaka dan
petempatan di India daripada ancaman
Perancis. Selat Sunda .

(c) British juga mahukan Singapura kerana Jawapan
berpotensi menjadi pusat pengumpulan Kata Laluan:
hasil-hasil ekonomi Alam Melayu.
melaka123
TP 1 Memerihalkan maklumat berkaitan Negeri-negeri Selat 3 73

TP 2 Menjelaskan dengan contoh yang sesuai tentang peluasan pengaruh Barat di Negeri-negeri Selat 3 76

18

C Isikan tempat kosong berikut yang berkaitan maklumat tentang peluasan kuasa yang telah dilakukan oleh
British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka. Buku Teks: m.s. 30 – 41 TP4
SP 7.2.1
1  Pulau Pinang 2 Singapura
(a) (F)(Bagaimanakah menguasai Singapura?)
(a) (F)(Mengapakah British menguasai
British mengarahkan Stamford Raffles
Pulau Pinang?) Dijadikan tempat dan William Farguhar untuk mencari
pelabuhan baharu bagi   tujuan memecahkan
  pengumpulan barang   kerana British
penguasaan Belanda  .
memerlukan teh dari China. Manakala China (b) (F)(Apakah kelebihan Singapura?) Kedudukan

pula memerlukan emas, perak bijih timah dan Singapura yang terletak di selatan dapat

rempah-ratus sebagai pertukaran. mengawal   aktiviti perdagangan  di Selat
Melaka dan Selat Sunda.
(b) (F)(Apakah fungsinya?) Pulau
(c) Singapura menjadi   pusat pengumpulan 
Pinang dapat dijadikan tempat untuk hasil-hasil ekonomi dari Alam Melayu. Bab 02

  membaiki kerosakan kapal  , mendapatkan

bekalan makanan dan minuman.

(c) (F)(Mengapakah ia dijadikan pangkalan

tentera?) Sesuai dijadikan pangkalan tentera

untuk tujuan   mempertahankan kawasan 

British di India daripada serangan tentera

Perancis.

3 Melaka
(a) (F)(Mengapakah Pakatan berlaku?) Pakatan British-Belanda berlaku kerana kedua-dua kuasa ini ingin

  menjaga kepentingan  mereka di alam Melayu.
(b) (F)(Apakah tujuan perjanjian tersebut?) Pakatan antara British dan Belanda menyebabkan berlakunya

Perjanjian London 1824. Ia bertujuan   menamatkan konflik  antara dua kuasa Eropah.

(c) (F)(BagaimanakahMelakadikuasaiBritish?)BritishmenguasaiMelakamelaluiPerjanjian London 1824

menganggap Naning sebahagian dari Melaka.


D Apakah kepentingan mengamalkan sikap berwaspada dalam membuat sebarang keputusan? Strategi ini berguna untuk membantu
murid memahami peristiwa yang berlaku.
SP K7.2.5 TP6 KBAT Mengaplikasi Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

keputusan secara terburu-buru membuat pertimbangan yang jelas

terperangkap dalam helah licik penyelesaian terbaik

(F1)(Mengapakah ia penting?) Kepentingan mengamalkan sikap sentiasa berwaspada dalam membuat Teknik 5W1H
sebarang keputusan ialah dapat mengelakkan kita daripada (1)   terperangkap dalam helah licik  mana-
mana pihak yang berniat jahat. (F2)(Bagaimanakah ia membantu?) Selain itu, sikap berwaspada membantu
kita (2)   membuat pertimbangan yang jelas  terhadap sesuatu perkara yang sangat penting.

(F3)(Bagaimanakah ia membantu?) Pengamalan sikap sentiasa berwaspada juga dapat membantu kita
mencari (3)   penyelesaian terbaik  dalam sesuatu isu. (F4)(Apakah manfaat bersikap waspada) Di samping
itu, dengan mengamalkan sikap sentiasa berwaspada, kita tidak akan membuat (4)   keputusan secara

terburu-buru  sehingga merugikan diri sendiri atau keluarga.

Jawapan

TP 4 Menghuraikan maklumat tentang peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. 3 79

TP 6 Menjana idea bagi menangani ancaman penjajahan bentuk baru untuk mempertahankan kedaulatan negara 3 7 4

Kata Laluan:
alam123

19

2.2 Perjanjian London 1824 dan kesannya terhadap Alam Melayu (SP 7.2.2) (SP K7.2.7)
(KPS: Memahami kronologi)

E Syarat-syarat dalam Perjanjian London 1824 telah merubah geopolitik di Alam Melayu. Nyatakan kesanSP 7.2.2
Perjanjian London 1824 terhadap Alam Melayu. Buku Teks: m.s. 42 – 45 TP4

Kesan Perjanjian London 1824

Bab 02 1 Pembahagian (a) Selat Melaka dan Singapura telah dijadikan   sempadan pemisah  wilayah
Alam Melayu
Kepada Dua pengaruh British dan Belanda di Alam Melayu.
Lingkungan
Pengaruh (b) Kedaulatan kerajaan-kerajaan Alam Melayu telah diabaikan kerana British dan
Barat Belanda hanya   mengutamakan kepentingan  mereka.

(c) Tanah Melayu merupakan   entiti geopolitik baharu  di bawah pengaruh British.

2 Perpecahan (a) Sultan Hussein telah dipaksa menandatangani perjanjian pada Ogos 1824
Empayar untuk   menyerahkan Singapura    kepada British.
Kesultanan
Johor Riau (b) Kesultanan Riau Lingga berakhir apabila Belanda   menghapuskan institusi
Kesultanan Riau Lingga  .

(c) Pengisytiharan kedaulatan Pahang sebagai sebuah negeri yang bebas dari berdaulat
atas  permuafakatan  pembesar-pembesar Pahang.

3 Selat Melaka (a) British berjaya menguasai sepenuhnya jalan   perdagangan Selat Melaka   .
di Bawah (b) Hal ini kerana British memiliki tiga buah pelabuhan strategik iaitu   Pulau Pinang 
Pengaruh
British tanpa gangguan kuasa Barat yang lain.

F Bagaimanakah cara untuk kita mempertahankan kedaulatan negara agar peristiwa seperti Perjanjian London

SP K7.2.7 1824 tidak berulang kembali? TP5 KBAT Menilai Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

bijak dan berwawasan   ancaman kuasa asing   sentiasa berwaspada

menyekat pengaruh   jati diri dan semangat
kuasa asing patriotisme rakyat

1 (F) Berhati-hati dan   sentiasa berwaspada   dengan tawaran kuasa asing.

2 (F) Pemimpin negara harus   bijak dan berwawasan   dalam membangunkan negara.

3 (F) Mengukuhkan pertahanan negara agar tidak gentar dengan   ancaman kuasa asing  .

4 (F) Mengukuhkan   jati diri dan semangat patriotisme rakyat  untuk mempertahankan negara.

5 (F) P emimpin dan rakyat harus bekerjasama mempertahankan hak dan   menyekat pengaruh kuasa
asing  .

TP 4 Menghuraikan maklumat tentang peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat. Jawapan
TP 5 Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat
3 79
20 3 75

Kata Laluan:
london123

2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat (SP 7.2.3) (SP K7.2.8) (KPS: Meneroka bukti)

G Gariskan jawapan yang betul tentang pentadbiran Pulau Pinang, Singapura dan Melaka sebelum pembentukanSP 7.2.3
Negeri-negeri Selat. Buku Teks: m.s. 46 TP4

1 Pulau Pinang (1786-1826)

(a) (F)(Siapakah mentadbir Pulau Pinang?) Ditadbir oleh ( Francis Light / Sultan Abdullah ) sebagai
Pesuruhjaya kepada Gabenor Jeneral British di India.

(b) (F)(Apakah status pelabuhan di Pulau Pinang?) Memperoleh status pelabuhan bebas pada tahun
1787 dan menguasai perdagangan dengan ( China / negeri-negeri Melayu ).

(c) (H)(Bagaimanakah ia ditadbir?) Seorang ( Gabenor / Residen ) dilantik menjadi ketua pentadbir.

2 Singapura (1819-1826) Bab 02

(a) (H)(Bagaimanakah ia ditadbir?) Ditadbir oleh seorang Residen yang bertanggungjawab kepada
Leftenan Gabenor British di ( Betawi / Bangkahulu ), Sumatera.

(b) (H)(Apakah status pelabuhan di Singapura?) Diisytiharkan sebagai ( pelabuhan perdagangan /
pelabuhan bebas ) pada tahun 1823.

(c) (H)(Apakah fungsi?) Menjadi pusat pertemuan ( pedagang persendirian / pedagang Arab )
mengumpulkan hasil Alam Melayu untuk diperdagangkan dengan China.

3 Melaka (1824-1826)
(a) (F)(Siapakah yang mentadbir Melaka?) Ditadbir oleh ( Residen Konsular / Gabenor Jeneral ).
(b) (F)(Mengapakah ia diteruskan?) Meneruskan sistem ( Kangcu / Kapitan ) untuk mewujudkan

keamanan dalam komuniti kaum.
(c) (H)(Apakah peranannya?) ( Ketua kaum / Orang Tua ) merupakan penegak undang-undang kepada

suku-suku kaum.
(d) (H)(Apakah peranannya?) ( Ketua kampung / Penghulu ) bertanggungjawab terhadap masyarakat

luar bandar.

SP K7.2.8H British yang menguasai tiga buah petempatan iaitu Pulau Pinang, Singapura dan Melaka ini berjaya meluaskan

pengaruhnya. Apakah iktibar yang diperolehi daripada peristiwa campur tangan dan penjajahan British? TP5

KBAT Menilai ARAS : T

bekerjasama dan   mengelakkan   bijak dalam menjaga perpaduan
berganding bahu perselisihan faham memimpin kaum

 

(F1) (Apakah peranan pemimpin?) Sebagai pemimpin, kita perlu bijak dalam memimpin negara agar pihak luar
tidak campur tangan dan mengambil kesempatan. (F2) (Mengapakah perlu bersikap begitu?) Pemimpin juga perlu
bekerjasama dan berganding bahu agar perebutan kuasa tidak berlaku. (F3) (Apakah peranan rakyat?) Sebagai
rakyat pula, kita harus menjaga perpaduan antara kaum demi mengekalkan keharmonian sesebuah negara. (F4)
(Bagaimanakah mengekalkan keamanan?) Rakyat juga perlu mengelakkan perselisihan faham dan sifat perkauman

agar hidup aman tanpa ada sebarang hasutan dari anasir luar.

Jawapan TP 4 Menghuraikan maklumat tentang peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat 3 7 10
Kata Laluan: TP 5 Membahaskan iktibar daripada peluasan pengaruh British di Negeri-negeri Selat 3 75
selat123
21

2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat (SP 7.2.4) (SP K7.2.6) (KPS: Membuat interprestasi)

SP 7.2.4 I Pentadbiran Negeri-negeri Selat sering berubah sejak penubuhannya pada tahun 1826. Tandakan (✓) pada
pernyataan yang betul dan (✗) pada pernyataan yang salaht. Buku Teks: m.s. 48-49 TP3

1 Negeri-negeri Selat di bawah SHTI diketuai oleh Gabenor dan dibantu oleh Residen Konsular. ✓

2 Ibu pejabat Negeri-negeri Selat yang pertama ialah Melaka. ✗

Bab 02 3 Pusat pentadbiran telah dipindahkan ke Singapura yang lebih strategik dan maju. ✓
4 Pentadbiran di Negeri-negeri Selat tidak dapat berjalan dengan lancar akibat pemberontakan ✓
yang berlaku di India. ✗
✓
5 Perhatian dan perlindungan yang sewajarnya tidak diberikan kepada Pejabat Tanah ✓
kepada pedagang Negeri-negeri Selat. ✗

6 Pelbagai perkara yang timbul telah menyebabkan rasa tidak hati dalam kalangan
pedagang Negeri-negeri Selat.

7 Pentadbiran Pejabat India yang tidak cekap telah menimbulkan ketidakpuasan hati pedagang
dan penduduk tempatan.

8 Penduduk tempatan tidak mahu mendesak Pejabat Tanah Jajahan di London mengambil alih
pentadbiran tersebut.

J Pentadbiran di Negeri-negeri Selat sering berubah sejak penubuhannya pada tahun 1826 lagi.

Bagaimanakah pentadbiran yang sistematik dapat memajukan negara?
SP K7.2.6
KBAT Menganalisis TP6 ARAS : T Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

mengukuhkan bidang tugas ketulusan
institusi beraja perlu jelas pentadbiran

mematuhi peraturan saling bekerjasama
dan berdaya maju

(F1) (Bagaimanakah melancarkan pentadbiran negara?) Pengagihan kuasa dan (1)   bidang tugas perlu
jelas  agar dapat melicinkan urusan pentadbiran. (F2) (Bagaimanakah kedaulatan negara dikekalkan?)
Kedaulatan negara dapat dikekalkan kerana wujudnya sikap (2)   saling bekerjasama  dalam sebuah struktur
pentadbiran. (F3) (Apakah kesannya?) Mampu (3)   mengukuhkan institusi beraja  dan kewibawaan
sultan yang mentadbir negara. (F4) (Bagaimanakah memantapkan pentadbiran negara?) (4)  Ketulusan
pentadbiran  semakin baik sekiranya pemerintah yang tidak berwibawa dilucutkan jawatan. (F5) (Apakah
manfaat kepada rakyat?) Membawa kepada lahirnya rakyat yang (5)   mematuhi peraturan dan berdaya maju 

dalam usaha memastikan negara sentiasa maju ke hadapan.

TP 3 Membina kronologi tentang pentadbiran Negeri-negeri Selat Jawapan
3 78

TP 6 Menjana idea bagi menangani ancaman penjajahan bentuk baru untuk mempertahankan kedaulatan 3 7

negara 5

Kata Laluan:
labur123

22

Pentaksiran Sumatif Bab (Praktis Berformat UASA)

BAHAGIAN A

2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura 6 Jadual berikut berkaitan dengan perjanjian antara
dan Melaka pihak British dan Belanda. BT m.s. 41 TP4 ARAS : S

1 Pelabuhan X merupakan pelabuhan paling awal yang Tarikh Peristiwa

OMG dibuka di Pulau Pinang dan sering dikunjungi oleh 17 Mac 1824 Perjanjian London 1824
m.s. pedagang-pedagang Arab. Apakah X?
14 BT m.s. 30 TP1 Apakah kandungan perjanjian tersebut?

ARAS : R I Kewangan III Percukaian

A Batu Uban C Pantai Acheh II Pendidikan IV Wilayah pengaruh Bab 02
B Muka Head D Pulau Jerejak A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
2 Semasa pemerintahan Temenggung Abdul Rahman,

OMG orang Melayu dan Cina dibawa masuk untuk 2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya Terhadap
m.s. Alam Melayu
14 membangunkan ekonomi Singapura.

Apakah kegiatan yang diusahakan oleh golongan 7 Perjanjian London 1824 dibuat tanpa merujuk Raja-

tersebut? BT m.s. 31 TP2 ARAS : S OMG raja Melayu sebagai pemerintah kerajaan sehingga
A Menanam padi m.s.
B Membina pelabuhan 15 memberikan kesan kepada kerajaan Alam Melayu yang
C Melombong bijih timah
kekal sehingga hari ini.
D Mengusaha ladang gambir Apakah kesan tersebut? BT m.s. 42 TP4 ARAS : S

I Perpecahan Kesultanan Johor Riau

3 British memerlukan barangan dari China kerana II Penguasaan Selat Melaka oleh British

OMG mendapat pasaran baik di Eropah. III Singapura diserahkan kepada pihak Belanda
Apakah barangan tersebut? BT m.s. 32
m.s. TP2 ARAS : R IV British mencampuri pentadbiran negeri Johor
D A I dan II C II dan III
S
K A Teh
P B Sutera B I dan IV D III dan IV
(B)

C Bijih timah 8 Antara berikut, syarat Perjanjian London 1824 yang
D Rempah-ratus
OMG manakah perlu dipatuhi oleh British?

4 Perjanjian Persahabatan dan Keamanan British-Kedah m.s. BT m.s. 43 TP4 ARAS : S

ditandatangani pada tahun 1791 setelah Francis Light 16

Teknik Berikan Rujukan muka surat OMG untuk mencari dengan bantuan tentera SHTI berjaya menewaskan I Berundur dari Sumatera

jawapan daripada Praktis DSKP atau Nota. angkatan perang Kesultanan Kedah. II Menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda Penerangan Teknik Menjawab
Apakah kesan daripada perjanjian tersebut terhadap dan Ulasan Jawapan
III Mengiktiraf petempatan Belanda di Melaka
kerajaan Kedah? BT m.s. 35 TP2 ARAS : S
A Dijadikan pusat pengumpulan hasil IV Tidak membuka petempatan baharu di Tanah
B Perlu menghantar bantuan ketenteraan
C Mengiktiraf pendudukan British di Pulau Pinang Melayu C II dan III
D Membekalkan makanan kepada penduduk di Pulau A I dan II D III dan IV
B I dan IV
Pinang
9 Perjanjian London 1824 menyebabkan Belanda perlu

OMG mengiktiraf petempatan British di Y. : S
Apakah Y?
m.s. BT m.s. 43 TP4 ARAS

16

A Melaka Video Analitik Jawapan

5 Maklumat berikut berkaitan dengan pertapakan B Singapura
British di Singapura. BT m.s. 38 TP4 ARAS : S C Pulau Pinang
D Kepulauan Riau Lingga
Pancing British melalui Stamford Raffles berunding dengan
Temenggung Abdul Rahman untuk membenarkan 10 Sultan Riau Lingga, Sultan Mahmud Muzaffar Shah IV

British mendirikan penempatan di Singapura. Namun teramat murka setelah baginda mengetahui tentang
rundingan tersebut menemui kegagalan.
Perjanjian London 1824.
Bagaimanakah British menjayakan hasrat tersebut? Apakah punca kemurkaan baginda? Video Analitik
A Menggunakan masalah ancaman Siam BT m.s. 45 TP4 ARAS : T Jawapan
Jawapan B Mengadakan pakatan dengan Belanda
C Memanipulasikan isu pewarisan takhta A Dipaksa menangani perjanjian Bahagian A
D Memaksa Sultan Johor menandatangani perjanjian B Diugut akan diturunkan takhta
C Membelakangkan Raja-raja Melayu
D Menggugat kuasa sultan dan pembesar Melayu

Kata Laluan:
janji123

23

11 Bendahara Tun Ali bertindak membebaskan Pahang 2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat

OMG daripada Kesultanan Johor Riau pada tahun 1853.
m.s.
Mengapakah Bendahara bertindak sedemikian? 15 Bagimanakah pentadbiran Negeri-negeri Selat di
20
D BT m.s. 45 TP4 ARAS : S
S OMG bawah pentadbiran Syarikat Hindia Timur Inggeris
K m.s. (SHTI)? BT m.s. 48
P I Penguasaan British di Singapura 17 TP3 ARAS : R
(E)
S2 II Pergolakan yang berlaku di Riau Lingga I Diketuai oleh Gabenor

III Masalah pewarisan takhta di negeri Pahang II Diisytiharkan sebagai pelabuhan bebas

IV Kemerosotan pelabuhan perdagangan di Johor Riau III Mengguna pakai Undang-Undang British
A I dan II
B I dan IV IV Memindahkan pusat pentadbiran ke Singapura
C II dan III A I dan II C II dan III
D III dan IV B I dan IV D III dan IV

16 Rajah berikut merujuk kepada perubahan yang berlaku

Bab 02 2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat OMG dalam pentadbiran Negeri-negeri Selat.

m.s. BT m.s. 49 TP2 ARAS : S

17

12 Gambar berikut menunjukkan tokoh yang memerintah Pejabat India Pejabat Tanah Jajahan

OMG PulauPinangsebelumpembentukanNegeri-negeriSelat. Mengapakah berlaku perubahan tersebut?
A Perubahan pentadbiran di England
m.s. BT m.s. 46 TP4 ARAS : S B Desakan pedagang dan penduduk tempatan
C Kegagalan Pejabat India memajukan perdagangan
21 D Masalah kemudahan pelabuhan di Negeri-negeri Selat
D
S
K
P
(G)

S1

17 Maklumat berikut berkaitan dengan situasi yang

OMG berlaku di Negeri-negeri Selat. BT m.s. 49
m.s.
17
• Rompakan kapal dagang
Francis Light
• Mengenakan cukai pelabuhan

Apakah jawatan beliau dalam pentadbiran? • Menjadi tempat buangan banduan
A Residen Jeneral
B Residen Konsular Apakah implikasi daripada perkara tersebut terhadap
C Pesuruhjaya British
D Penguasa pelabuhan Negeri-negeri Selat? TP4 ARAS : T
A Pusat pentadbiran dipindahkan ke Singapura
13 Sebelum pembentukan Negeri-negeri Selat, Melaka B Pejabat India mengambil alih pentadbiran
C Melaksanakan Undang-undang British
OMG melaksanakan Sistem Kapitan. D Menjadi tanah jajahan British
m.s.
Apakah tujuan pelaksanaan sistem tersebut? 18 Pejabat India bercadang mengenakan cukai pelabuhan
21
D BT m.s. 46 TP2 ARAS : R
S OMG di Negeri-negeri Selat. BT m.s. 49 TP3 ARAS : S
K Apakah kesan jika cadangan tersebut diluluskan?
P A Mengatasi pencerobohan kuasa asing m.s.
(G)
S3 B Mengawal ancaman lanun di perairan 17

C Menyediakan buruh bekerja di ladang A Menjejaskan taraf pelabuhan bebas

D Mewujudkan keamanan dalam komuniti kaum B Mengganggu pentadbiran di pelabuhan
C Menyekat kedatangan pedagang persendirian

14 Maklumat berikut menunjukkan negeri-negeri Melayu D Mengurangkan kedatangan pedagang dari Barat

OMG yang disatukan bagi membentuk Negeri-negeri Selat 19 Gambar berikut menunjukkan tokoh Melayu pertama
m.s.
16 pada tahun 1826.
OMG yang dilantik menganggotai pentadbiran Negeri-negeri
• Melaka m.s. Selat. BT m.s. 49 TP4 ARAS : S
• Singapura 17
• Pulau Pinang

Apakah tujuan penggabungan negeri-negeri tersebut? Mohammad Eunos Abdullah Jawapan
Apakah tugas beliau dalam pentadbiran? Kata Laluan:
BT m.s. 47 TP2 ARAS : R
A Bertanggungjawab kepada Gabenor riau123
I Menjimatkan perbelanjaan B Menjadi wakil Raja-raja Melayu
II Menyeragamkan pentadbiran C Menguruskan hal pentadbiran
III Meningkatkan pelaburan British D Menggubal undang-undang
IV Menyekat pengaruh Perancis dan Belanda
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV

24

BAHAGIAN B

1 Selepas tamat Perang Nepoleon di Eropah pada tahun 1814, British memerlukan pelabuhan baharu selepas
menyerahkan semula Melaka dan Betawi kepada Belanda.

B (a) Nyatakan dua pegawai British yang ditugaskan untuk mencari pelabuhan baharu di Alam Melayu.

a OMG (i) (F) Stamford Raffles
b m.s.
2.1 15
(ii) (F) William Farquhar

Buku Teks: m.s. 36 TP1 ARAS : R [2 markah]

(b) Mengapakah British berminat untuk menguasai Singapura?

OMG (F1) (Mengapa) Perdagangan di Alam Melayu semakin menguntungkan pihak British (H1) (Bagaimana)
m.s.
18 Bab 02
D British mahu meningkatkan aktiviti perdagangannya (F2) (Mengapa) Pelabuhan British di Pulau Pinang dan
S
K
P Bangkahulu tidak mampu menyainyi pelabuhan-pelabuhan Belanda di Alam Melayu (C2) (Contoh) Betawi/
(B)

S2 Riau/ Lingga yang dikunjungi kebanyakan kapal dagang (H2) (Bagaimana) Memerlukan pelabuhan yang

lebih strategik untuk bersaing dengan Belanda (F3) (Mengapa) Pulau Pinang terletak jauh di sebelah utara

Selat Melaka (H3) (Bagaimana) Tidak mampu mengawal kegiatan perdagangan Selat Melaka dan Selat

Sunda berbanding pelabuhan Singapura (F4) (Mengapa) British mendirikan pangkalan di Bangkahulu

pada tahun 1713 (H4) (Bagaimana) Tetapi berada di luar laluan utama perdagangan Alam Melayu

Buku Teks: m.s. 36-37 TP2 ARAS : S [4 markah]

(c) Bagaimanakah cara Stamford Raffles mengukuhkan kuasa British di Singapura?
(F1) (Mengapa) Memanipulasi isu pewarisan takhta Kesultanan Johor Riau (H1) (Bagaimana) Bagi

mendapatkan pengesahan sultan setelah menyedari Sultan Abdul Rahman mempunyai hubungan baik

dengan Belanda (F2) (Mengapa) (Siapa) Stamford Raffles mengambil peluang memujuk Temenggung Abdul

Rahman menjemput Tengku Hussein ke Singapura (H2) (Bagaimana) Baginda diisytiharkan sebagai Sultan

Strategi ini berguna untuk membantu Johor Riau dengan gelaran Sultan Hussein Muhammad Shah (F3) (Mengapa) Tindakan Stamford Raffles Penerangan Teknik Menjawab
dan Ulasan Jawapan
Teknik 5W1H murid memahami peristiwa yang berlaku. memanipulasi isu pewarisan takhta menyebabkan Kesultanan Johor Riau mempunyai dua orang sultan
(H3) (Bagaimana) Sultan Abdul Rahman bersemayam di Lingga dan Sultan Hussein bersemayam di

Singapura (F4) (Mengapa) (Siapa) British mengadakan beberapa siri perjanjian dengan Sultan Hussein

dan Temenggung Abdul Rahman (H4) (Bagaimana) Akhirnya Singapura diserahkan kepada British untuk

selama-lamanya

Buku Teks: m.s. 38-39 TP4 ARAS : T [4 markah] Video Analitik Jawapan

2 Negeri-negeri Selat merupakan unit pentadbiran yang dibentuk oleh British untuk mengukuhkan penguasaan
terhadap negeri-negeri Melayu.

B (a) Senaraikan negeri-negeri yang digabungkan menjadi Negeri-negeri Selat.

a OMG (i) (F) Pulau Pinang
b m.s.
2.3 16

(ii) (F) Melaka

(iii) (F) Singapura

Jawapan Buku Teks: m.s. 47 ARAS : R TP1 [3 markah] Video Analitik
Jawapan

Kata Laluan: Bahagian B
tamat123
25

(b) Mengapakah British menggabungkan negeri-negeri tersebut bagi membentuk Negeri-negeri Selat?

OMG (F1) (Mengapa) Pembentukan Negeri-negeri Selat (NNS) membolehkan British mengukuhkan
m.s.
22
D (H1) (Bagaimana)
S kuasanya keatas Pulau Pinang, Melaka dan Singapura Dengan menyatukan

K
P
(I) ketiga-tiga negeri tersebut dalam satu unit pentadbiran (F2) (Mengapa) Pembentukan NNS dapat

S2

menjimatkan perbelanjaan British (H2) (Bagaimana) Dengan menyeragamkan pentadbiran ketiga-

tiga negeri yang terlibat (F3) (Mengapa) Pembentukan NNS membolehkan British menguasai

perdagangan di Selat Melaka (H3) (Bagaimana) Selat Melaka menjadi laluan utama perdagangan di

Alam Melayu (F4) (Mengapa) Menjadikan Negeri-negeri Selat pusat pengumpulan hasil-hasil dari

Bab 02 Alam Melayu (C4) (Contoh) Bijih timah (H4a) (Bagaimana) Untuk mengimbangi perdagangan British

dengan China (H4b) (Bagaimana) Menyaingi pelabuhan-pelabuhan Belanda di Alam Melayu

(F5) (Mengapa) NNS menjadi pintu masuk bagi buruh luar (H5) (Bagaimana) Untuk mempercepatkan

pembangunan ekonomi British (F6) (Mengapa) Mendorong kemasukan pelabur luar ke NNS untuk

tujuan penanaman modal (H6) (Bagaimana) Menyebabkan perkembangan NNS berlaku dengan pantas

Buku Teks: m.s. 46-47 TP4 ARAS : S [3 markah]

(c) Pada pendapat anda, bagaimanakah pemerintah negeri-negeri Melayu boleh memanfaatkan hubungan
ekonomi dengan Negeri-negeri Selat untuk kemajuan negeri masing-masing?

(F1) (Mengapa) Mempelbagaikan pengeluaran hasil bumi (H1) (Bagaimana) Mampu mempertingkatkan
hasil eksport negara (F2) (Mengapa) Memajukan pelabuhan pembekal dan pelabuhan kerajaan menjadi
pelabuhan entrepot (H2) (Bagaimana) Untuk menggalakkan aktiviti perdagangan antarabangsa
(F3) (Mengapa) Mengenakan kadar cukai yang berpatutan (H3) (Bagaimana) Menggalakkan kapal
dagang dari negara lain singgah di pelabuhan negeri-negeri Melayu (F4) (Mengapa) Mempelajari
kaedah perdagangan daripada pemimpin Negeri-negeri Selat (H4) (Bagaimana) Mampu menyaingi

perdagangan British dan menguasai semula Selat Melaka sebagai laluan utama perdagangan dunia
KBAT Mencipta TP6 ARAS : T [4 markah]

BAHAGIAN C

1 Perjanjian London 1824 telah ditandatangani oleh British dan Belanda.

(a) Nyatakan syarat-syarat yang dipersetujui dalam Perjanjian London 1824 oleh pihak British dan belanda.

Ba OMG British (F1) (Mengapa) Berundur dari Sumatera (F2) (Mengapa) Menyerahkan Bangkahulu kepada
m.s.
16
2b .2 Belanda (F3) (Mengapa) Berjanji tidak akan membuka petempatan baharu di Kepulauan Riau Lingga

dan kepulauan lain di selatan Singapura

  Belanda (F4) (Mengapa) Mengiktiraf petempatan British di Singapura

(F5) (Mengapa) MenyerahkanMelaka dan jajahan takluknya kepada British (F6) (Mengapa) Berjanji tidak akan

membuka petempatan baharu di Tanah Melayu Jawapan

Video Analitik
Jawapan

Buku Teks: m.s. 43 TP2 ARAS : R [6 markah]

Bahagian C Kata Laluan:
pantas123

26

(b) Pembahagian kawasan pengaruh British dan Belanda dalam Perjanjian London 1824 sekali gus

OMG menamatkan keunggulan empayar Kesultanan Johor Riau.
m.s.
5 Bagaimanakah perpecahan Empayar Kesultanan Johor Riau berlaku?
D
S (F1) (Mengapa) Perjanjian London 1824 menyebabkan wilayah kekuasaan Kesultanan Johor Riau yang luas meliputi
K
P
(E) Johor, Pahang, Singapura dan Kepulauan Riau Lingga telah berpecah belah (F2) (Mengapa) Singapura menjadi tanah
S2

jajahan British (H2a) (Bagaimana) Sultan Hussein Muhammad Shah dan Temenggung Abdul Rahman yang berada

di bawah pengaruh British didesak menandatangani perjanjian untuk menyerahkan Singapura kepada British pada Bab 02
Ogos 1824 (F3) (Mengapa) Kesultanan Riau Lingga yang diperintah oleh Sultan Abdul Rahman berakhir pada tahun
1911 (H3a) (Bagaimana) Apabila Belanda bertindak menghapuskan institusi Kesultanan Riau Lingga (F4) (Mengapa)
Pahang mengisytiharkan kedaulatannya (H4a) (Bagaimana) Bendahara Tun Ali di Pahang cuba membebaskan Pahang

daripada Kesultanan Johor Riau (H4b) (Bagaimana) Berikutan pengukuhan kuasa Barat di Singapura dan Johor
(H4c) (Bagaimana) Serta pergolakan yang berlaku di Riau Lingga (H4d) (Bagaimana) Bendahara Tun Ali

mengisytiharkan Pahang sebagai negeri yang bebas dan berdaulat pada tahun 1853
Buku Teks: m.s. 44 – 45 TP4 ARAS : S [8 markah]

(c) Pada pendapat anda, apakah peranan rakyat Malaysia dalam usaha memelihara kedaulatan negara
daripada pencerobohan kuasa asing?

(F1) (Mengapa) Memantapkan sistem pertahanan dan keselamatan negara (F2) (Mengapa) Mengukuhkan taat setia

kepada raja dan pemimpin negara (F3) (Mengapa) Mengetatkan kawalan keselamatan di kawasan sempadan negara

(F4) (Mengapa) Menanam semangat cinta akan negara dan sedia berkorban demi negara tercinta (F5) (Mengapa)

Mematuhi undang-undang negara dan mengamalkan prinsip-prinsip Rukun Negara (F6) (Mengapa) Mengamalkan

pentadbiran yang cekap dan sistematik agar negara lebih maju dan stabil (F7) (Mengapa) Mengukuhkan perpaduan
dan jati diri rakyat agar tidak mudah terpengaruh dengan anasir luar (F8) (Mengapa) Mengamalkan sikap waspada
dan berhati-hati dalam menjalinkan hubungan dengan pihak luar (F9) (Mengapa) Menjaga keharmonian hubungan
antara kaum melalui semangat perpaduan dan toleransi (F10) (Mengapa) Meningkatkan ilmu dan kemahiran agar

lebih berdaya saing dengan masyarakat antarabangsa
KBAT Mengaplikasi TP6 ARAS : T [6 markah]

2 Negeri-negeri Selat mengalami perubahan pentadbiran sejak pembentukannya pada tahun 1826 sehingga

tahun 1946.

B (a) Terangkan pentadbiran Negeri-negeri Selat (NNS) di bawah pemerintahan pihak berikut:
a
b O MG (i) Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) (1826 – 1857)
2.4 m.s. (ii) Pejabat India (1858 – 1867)

22
D
Buku Teks: m.s. 48 TP3 ARAS : R [6 markah]
KS
P
(I)

(b) Jelaskan faktor berlakunya pemindahan pentadbiran Negeri-negeri Selat ke Pejabat Tanah Jajahan London

OMG pada tahun 1867. Buku Teks: m.s. 49 TP4 ARAS : S [6 markah]
m.s.
17

Jawapan (c) Apakah iktibar yang diperoleh daripada kesan peluasan kuasa dan eksploitasi oleh orang asing di negara

kita? KBAT Menilai TP5 ARAS : T [8 markah]

Kata Laluan:
asing123

27

KAJIAN KES SEJARAH TINGKATAN 3

Kajian Kes 1 James Brooke menguasai Sarawak kerana beliau tertarik dengan hasil bumi negeri tersebut seperti sagu,
antimoni dan emas. Bincangkan.

Tugasan anda hendaklah mengandungi aspek berikut:
(a) Tajuk kajian
(b) Nama penulis
(c) Isi kandungan :

(i) Menjelaskan latar belakang kehadiran James Brooke ke Sarawak
(ii) Menerangkan kaedah James Brooke menguasai pemerintahan di Sarawak
(iii) Mengetahui kaedah yang digunakan oleh James Brooke untuk mengukuhkan kuasanya di Sarawak
(iv) Menghuraikan kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar
(d) Rumusan
(e) Sumber rujukan

Bil Senarai Semak Aktiviti/Tindakan Markah
Tugasan

1 Perancangan Menyediakan perancangan yang sesuai dengan tugasan. Menentukan 8
tajuk kajian, jadual kerja, objektif kajian serta kaedah kajian
2 Proses Awal 10
2.1 Mengumpul maklumat yang tepat daripada pelbagai sumber/
3 Pelaporan kaedah rujukan 10
4 Penilaian Umum 10
2.2 Menyediakan kerangka kasar penulisan
20
3.1 Menjelaskan latar belakang James Brooke kehadiran James Brooke 20
ke Sarawak
10
3.2 Kaedah James Brooke menguasai pemerintahan di Sarawak 5
3.3 Kaedah yang digunakan oleh James Brooke untuk mengukuhkan 5

kuasanya di Sarawak 2
3.4 Kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar 100
3.5 Membuat rumusan
3.6 Menyenaraikan sumber rujukan

Kemas, tersusun dan penggunaan bahasa yang gramatis

Jumlah markah

KERANGKA PERLAKSANAAN TUGASAN Buku Teks: m.s. 114 – 117

Rangka Jawapan

Tajuk Kajian Kes Penguasaan Kuasa Dinasti Brooke di Sarawak

Standard 7.5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah
Kandungan

Standard 7.5.2 Menerangkan peluasan kuasa rejim Brooke di Sarawak
Pembelajaran K7.5.6 Menjelaskan kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar

Objektif Kajian Pengetahuan:
Menghuraikan peluasan kuasa di Sarawak.
Kemahiran:
1 Membuat imaginasi peluasan kuasa Barat di Sarawak
2 Membuat interpretasi peluasan kuasa Barat di Sarawak
Nilai:
1 Mengukuhkan taat setia kepada bangsa dan negara
2 Memupuk keadaan aman dan harmoni dalam kalangan rakyat
3 Mempertahankan negara dari anasir luar

124

1 Menjelaskan latar belakang kehadiran James Brooke
Persoalan 2 Menerangkan kaedah James Brooke menguasai pemerintahan di Sarawak
Mengembangkan 3 Menghuraikan kaedah yang digunakan oleh James Brooke untuk mengukuhkan kuasanya
Idea
di Sarawak

4 Menghuraikan kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar

Rujukan atau Orang sumber, buku, majalah, akhbar dan internet Kajian Kes
Sumber

Kaedah 1 Kaedah bertulis
2 Kaedah lisan
3 Kaedah pemerhatian
4 Kaedah penyelidikan perpustakaan
5 Kaedah melayari internet

Laporan Kajian Menyediakan laporan kajian dalam salah satu bentuk berikut:
1 Esei
2 PowerPoint
3 Buku skrap

PANDUAN JAWAPAN
Tajuk Laporan: Penguasaan Kuasa Dinasti Brooke di Sarawak
Nama Penulis:
Isi Kandungan:
1 Pengenalan:

• James Brooke merupakan pengembara yang menjalankan aktiviti pengembaraan di antara Sarawak dan
Singapura.

• Mengembara bersama kapalnya iaitu Royalist.
• Kehadiran Brooke disokong oleh pihak British melalui Angkatan tentera laut.
• Pengiran Raja Muda Hashim mempelawa Brooke untuk membantu menyelesaikan masalah di Sarawak.
• James Brooke menerima pelawaan itu dengan syarat, Sarawak perlu diserahkan kepada beliau.
• James Brooke mengunakan kesempatan tersebut untuk menguasai wilayah Sarawak.

2 Pelbagai cara yang dilakukan oleh James Brooke untuk menguasai pemerintahan di Sarawak.

Rundingan
• Berunding dengan Pengiran Raja Muda Hashim apabila diminta untuk menyelesaikan pertelingkahan yang
berlaku di Sarawak.
• Pengiran Muda Hashim menawarkan Sarawak kepada James Brooke sebanyak dua kali sebelum beliau
menerimanya.

Ugutan
• Ugutan pertama berlaku semasa Brooke meminta supaya Sarawak diserahkan kepada beliau.
• Pengiran Raja Muda Hashim berdolak - dalik terhadap rundingan tersebut.
• Brooke mengugut untuk menyerang kedudukan Pengiran Raja Muda Hashim di Kuching.
• Ugutan tersebut menyebabkan Pengiran Raja Muda Hashim bersetuju untuk menyerahkan pemerintahan

Sarawak kepada James Brooke.
• James Brooke kemudiannya bergerak ke Brunei untuk berjumpa dengan Sultan Brunei.
• Kehadiran James Brooke ke Brunei diiringi dengan angkatan tentera laut British.
• Tujuan beliau ke Brunei adalah untuk mengesahkan penyerahan Sarawak kepadanya seperti yang dirunding

dengan Pengiran Raja Muda Hashim.
• Tindakan tersebut menyebabkan Sultan Brunei bersetuju untuk menyerahkan Sarawak.

Perjanjian
• Dua perjanjian terpenting yang berlaku pada 1841 dan 1842.
• Perjanjian 1841 di antara James Brooke dengan Pengiran Raja Muda Hashim.

125

Kajian Kes • James Brooke memerintah Sarawak dan menguasai hasilnya.
• James Brooke harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat Melayu.
• Perjanjian 1842 di antara James Brooke dengan Sultan Brunei, Sultan Omar Ali Saifuddin.
• Sultan Brunei menyerahkan Sarawak dari kawasan Tanjung Datu ke Sungai Samarahan.
• Semua hasil pendapatan kawasan ini diserahkan kepada James Brooke.
• James Brooke hendaklah memberi ufti tahunan sebanyak 2,500 Dolar Sepanyol kepada Sultan Brunei.
• Tidak boleh campur tangan dalam hal adat dan agama penduduk tempatan.
• Tidak boleh dipindah milik tanpa kebenaran Sultan Brunei.
• Sultan Brunei mengiktiraf James Brooke sebagai Raja Putih Sarawak.

Ketenteraan
• James Brooke menggunakan ketenteraan dalam usahanya menguasai pemerintahan di Sarawak.
• Menerima bantuan ketenteraan melalui sokongan kapal HMS Dido yang dimiliki oleh angkatan tentera laut

British.
• Kapal ini digunakan untuk memerangi ancaman lanun yang mengganggu perdagangan dan ketenteraman

Sarawak.

3 James Brooke berjaya menguasai Sarawak. Pada masa yang sama, beliau berusaha untuk mengukuhkan lagi
kuasa pemerintahannya di Sarawak.

Kekuatan Tentera
• Menerima bantuan daripada tentera laut British.
• Berjaya menumpaskan kubu kuat orang Iban di Sungai Saribas dan Sungai Skrang.
Menentang Kebangkitan Orang Tempatan
• Orang tempatan dianggap sebagai lanun.
• Anggapakan tersebut memudahkan James Brooke meluaskan kawasannya di kawasan Orang Iban.
Memperoleh Sokongan Sebahagian Masyarakat Tempatan
• James Brooke mendapat sokongan dari sebahagian penduduk tempatan termasuk sebahagian Melayu dan

Iban.
Mengambil Kesempatan daripada Pertelingkahan yang Wujud dalam Masyarat Tempatan
• Brooke berjaya memecahbelahkan pemimpin tempatan.
• James Brooke menyokong Pengiran Matusin yang berkonflik dengan Pengiran Ersat.
Menghapuskan Tokoh Tempatan yang menentang Kedudukannya
• Sharif Masahor dibuang ke Singapura kerana terlibat dalam pakatan untuk menyingkirkan Brooke.
• Datu Patinggi Abang Abdul Ghafur pula dibuang ke Melaka.
Memperkukuh Pertahanan Sarawak
• Bentang dan kubu di lengkapi dengan Meriam.
• Kubu Fort James dibina untuk memerhati pergerakan Kaum Iban Skrang.
• Renjer Sarawak ditubuhkan pada tahun 1862 bagi mengawasi keamanan dan pertahanan Sarawak.
Sokongan Kewangan
• Baroness Angela Budett-Counts serta pemodal Eropah yang lain memberikan sokongan kewangan kepada

James Brooke.

4 Menerangkan kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar.
• Mengekalkan kedaulatan negara tanpa campur tangan dari pihak asing.
• Mengukuhkan lagi perpaduan kaum di negara
• Menyemarakkan semangat patriotik

Rumusan:
1 Pengetahuan yang diperoleh

• Pelbagai usaha dan strategi yang dilakukan oleh kuasa asing untuk menguasai negara kita.
2 Iktibar

• Ketidaksefahaman antara pemimpin memberi kesan kepada pembangunan negara.
• Pentingnya muafakat antara pemimpin bagi mengelakkan dikuasai oleh kuasa asing

126

Sumber rujukan: Kajian Kes
• Buku teks Sejarah Tingkatan 3
• Laman sesawang
• Jurnal
• Buku rujukan

Pembentangan Hasil Kajian:
• Pembentangan sangat jelas, terperinci dan lengkap
• Pemahaman yang sangat mendalam terhadap tugasan
• Menggunakan pelbagai bahan media yang amat sesuai dan kreatif
• Berupaya menarik minat audiens

2 Kebijaksanaan pemerintah dalam mentadbir sesebuah negara boleh menjamin kedaulatan negara daripada
dijajah oleh kuasa luar.

Sejauh manakah kebijaksanaan Raja-raja Melayu dan pembesar tempatan mentadbir negeri berjaya
mempertahankan kedaulatan negeri pada abad ke-19?

Laporan anda hendaklah mengandungi aspek berikut:
(a) Tajuk laporan
(b) Nama penulis
(c) Isi kandungan:

(i) Menerangkan reaksi pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor terhadap tindakan Barat
(ii) Menghuraikan tindakan Raja-raja Melayu dalam menangani cabaran Barat
(iii) Menghuraikan keberkesanan peranan pemerintah tempatan dalam menangani cabaran Barat
(iv) Menerangkan kepentingan sikap bijaksana dalam mempertahankan kedaulatan tanah air
(d) Rumusan
(e) Sumber rujukan

KERANGKA PERLAKSANAAN TUGASAN Buku Teks: m.s. 200 – 219

Bil Senarai Semak Aktiviti/Tindakan Markah
Tugasan

1 Perancangan Menentukan tajuk kajian, jadual kerja, objektif kajian serta kaedah kajian 8
10
2 Proses Awal 2.1 Mengumpulkan maklumat berdasarkan pelbagai sumber kaedah/
rujukan 10
3 Pelaporan 10
4 Penilaian Umum 2.2 Menyediakan kerangka kasar penulisan
20
3.1 Reaksi pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor terhadap 20
tindakan Barat
10
3.2 Tindakan Raja-raja Melayu dalam menangani cabaran Barat
3.3 Keberkesanan peranan pemerintah tempatan dalam menangani 5
5
cabaran Barat
3.4 Kepentingan sikap bijaksana dalam mempertahankan kedaulatan 2
100
tanah air
3.5 Membuat rumusan
3.6 Menyenaraikan sumber rujukan

Kemas, tersusun dan penggunaan bahasa yang gramatis

Jumlah markah

127

Rangka Jawapan

Kajian Kes Tajuk Kajian Kebijaksanaan pemerintah dalam mentadbir sesebuah negara boleh menjamin kedaulatan
Kes negara daripada dijajah oleh kuasa luar.
Sejauh manakah kebijaksanaan Raja-raja Melayu dan pembesar tempatan mentadbir negeri
Standard berjaya mempertahankan kedaulatan negeri pada abad ke-19?
Kandungan
8.2 Kebijaksanaan raja dan pembesar Melayu menangani cabaran Barat

Standard 8.2.1 Menerangkan reaksi pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor terhadap
Pembelajaran tindakan Barat

8.2.2 Menghuraikan tindakan Raja-raja Melayu dalam menangani cabaran Barat
8.2.4 Merumus keberkesanan peranan pemerintah tempatan dalam menangani cabaran
Barat
K8.2.5 Menerangkan kepentingan sikap bijaksana dalam mempertahankan kedaulatan
tanah air

Objektif Kajian Pengetahuan:
Menyenaraikan tindakan Raja-raja Melayu menangani cabaran kuasa Barat

Kemahiran:
Meneroka bukti – dapat menganalisis dan mengenal pasti tindakan Raja-raja Melayu
menangani cabaran kuasa Barat melalui pelbagai sumber

Nilai:
1 Memupuk semangat cinta akan negara
2 Negara kita tanggungjawab kita
3 Memupuk semangat permuafakatan

1 Nyatakan kuasa Barat yang mencabar kedaulatan negeri-negeri Melayu

Persoalan 2 Menghuraikan secara ringkas tindakan-tindakan yang diambil oleh Raja-raja Melayu dan

pembesar tempatan bagi menangani cabaran Barat
Mengembangkan 3 Menyatakan keberkesanan hasil tindakan yang telah diambil oleh Raja-raja Melayu dan
Idea
pembesar tempatan

4 Mencadangkan tindakan lain yang boleh diambil bagi mengekalkan kedaulatan negara

masa kini

Rujukan atau Internet, buku teks, majalah dan akhbar.
Sumber

Kaedah 1 Kaedah bertulis
2 Kaedah lisan
3 Kaedah pemerhatian

Laporan Kajian Menyediakan laporan kajian dalam salah satu bentuk berikut:
1 Pembentangan
2 PowerPoint
3 Folio

PANDUAN JAWAPAN
Tajuk Laporan: K ebijaksanaan pemerintah dalam mentadbir sesebuah negara boleh menjamin kedaulatan negara

daripada dijajah oleh kuasa luar.
Nama Penulis:
Isi Kandungan:

1 Pengenalan: Reaksi pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor terhadap tindakan Barat.
• Pemerintah Kelantan, Terengganu, Kedah dan Perlis mempersoalkan hak British dan Siam menentukan
masa depan politik negeri-negeri Melayu tanpa berunding dengan mereka terlebih dahulu.

128

• Melalui Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok 1909, Perlis kehilangan wilayah Pujoh yang terletak di Kajian Kes
sebelah utara Sungai Perlis kepada Siam.

• Raja Syed Alwi Jamalullail membantah tindakan Siam mengambil wilayah Pujoh dan dimasukkan ke dalam
wilayah Setul.

• Sultan Abdul Hamid Halim Shah berasa tersinggung kerana tidak dibawa berunding perihal negeri baginda.
• Berdasarkan Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok 1909, Kedah kehilangan wilayah Sadao, Setul, Pulau

Terutau, Butang dan pulau-pulau sekitarnya kepada Siam.
• Perjanjian Bangkok tidak dapat diterima sama sekali oleh pelbagai pihak di Terengganu, terutamanya

dalam kalangan sultan, ulama dan pembesar.
• Sultan Zainal Abidin III mengecam tindakan Siam menyerahkan Terengganu kepada British tanpa

pengetahuan baginda dan mempertahankan kedaulatan negeri.
• J.S. Mason dan wakil Siam datang ke Kota Bharu menghadap Sultan Muhammad IV memaklumkan

persetujuan antara Siam dengan British melalui Perjanjian Bangkok 1909. Dalam pertemuan itu, Sultan
Muhammad IV menolak perjanjian tersebut.

2 Tindakan Raja-raja Melayu dalam menangani cabaran Barat:

Tuntutan Raja-raja Melayu Melalui Durbar
• Durbar di Kuala Lumpur 1903 – Sultan Perak, Sultan Idris Murshidul Adzam Shah mengkritik pemusatan
kuasa di tangan Residen Jeneral dan mendesak dilaksanakan langkah mengembalikan kuasa kepada
institusi raja.
• Durbar di Pekan, Pahang 1932 – Sultan Perak, Sultan Iskandar Shah bertitah dengan tegas mendesak agar
kuasa pemerintahan dikembalikan kepada Raja-raja Melayu dan Majlis Negeri dalam semua aspek.
• Durbar di Klang, Selangor 1937 – Sultan Pahang, Sultan Abu Bakar Riayatuddin Al-Muazzam Shah mendesak
British memberikan perhatian kepada masalah orang Melayu yang tidak mempunyai pekerjaan atau tanah.
• Durbar di Seri Menanti, Negeri Sembilan 1939 – Sultan Selangor, Sultan Hisamuddin Alam Shah
mencadangkan penubuhan Malay Girls College yang sama tarafnya dengan Kolej Melayu Kuala Kangsar
untuk meningkatkan pendidikan kaum wanita.

Diplomasi Menangani Tekanan British
• Diplomasi Sultan Abu Bakar di Johor – Mengadakan hubungan baik dengan kerajaan Negeri-negeri Selat.
• Diplomasi Sultan Zainal Abidin III di Terengganu – Kebijaksanaan dalam rundingan.

Keengganan Pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara Menerima Penasihat British
• Penasihat British di Perlis – Pada 15 Julai 1909, British melantik Meadow Frost sebagai Penasihat British di

Perlis.
• Penasihat British di Kedah – Pada 15 Julai 1909, British menghantar W.G. Maxwell sebagai Penasihat British

di Kedah.
• Penasihat British di Kelantan – J.S. Mason dihantar ke Kelantan sebagai Penasihat British.
• Penasihat British di Terengganu – Sultan Zainal Abidin III enggan menerima Penasihat British dan hanya

menerima pelantikan wakil British yang tidak mempunyai kuasa dalam pentadbiran negeri.

Menggubal Undang-Undang Tubuh
• Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor – Pada 14 April 1895, Sultan Abu Bakar memasyhurkan perlembagaan

negeri yang dikenali sebagai Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor.
• Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu – Pada 2 November 1911, Sultan Zainal Abidin III

menggubal Undang-Undang Tubuh bertulis pertama di Terengganu, iaitu Undang-Undang Bagi Diri
Kerajaan Terengganu (Itqan Al-Muluk Bi Ta’dil Al-Suluk).

Raja Menerajui Pemodenan Negeri
• Pemodenan Johor
• Pemodenan Terengganu
• Pemodenan Kedah

129

Kajian Kes 3 Keberkesanan peranan pemerintah tempatan dalam menangani cabaran Barat
• Pemodenan dalam pentadbiran dan ekonomi menarik lebih ramai pelabur asing datang ke Johor untuk
melabur dalam sektor pertanian komersial seperti gambir dan lada hitam.
• Usaha memajukan perlombongan bijih timah oleh Tengku Menteri Ngah Ibrahim di Larut dan peranan
Sultan Ibrahim di Lembah Kinta memperkenalkan Perak sebagai pengeluar utama bijih timah dunia.
• Penggubalan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor dan Undang-Undang Bagi Diri Terengganu
membantutkan cita-cita British untuk meluaskan kuasa ke atas negeri tersebut.
• Kawalan undang-undang tubuh tersebut terhadap kedaulatan negeri menyatakan dengan tegas bahawa
pemerintah tidak boleh menyerahkan negeri kepada kuasa asing.
• British hanya mementingkan keutamaan mengeksploitasikan sumber ekonomi negeri-negeri Melayu.
• Desakan melalui Durbar membawa kepada penubuhan sekolah-sekolah di negeri-negeri Melayu termasuk
sekolah perempuan.
• Raja-raja Melayu dan pembesar mendesak melalui Durbar dan Majlis Perundangan Persekutuan tentang
keperluan pasukan bersenjata yang dianggotai oleh anak watan bagi memelihara kedaulatan dan
keselamatan negara.
• Skim Perkhidmatan Tadbir Melayu (PTM) ditubuhkan pada tahun 1910 untuk melatih orang Melayu dalam
pentadbiran negeri.
• Pelantikan elit Melayu dalam pentadbiran British akan memberikan peluang kepada mereka untuk
menyesuaikan diri dengan kehendak British.
• British hanya mengambil alih pemerintahan pada peringkat pembesar negeri yang diganti dengan pegawai
British.
• Kebijaksanaan Raja-raja Melayu dan pembesar negeri mempertahankan kesinambungan warisan bangsa
dan menjamin kesejahteraan hidup rakyat.
• Kesepakatan raja-raja dan pembesar memberikan iktibar tentang kepentingan muafakat untuk kemajuan
bangsa dan negara.

4 Menerangkan kepentingan sikap bijaksana dalam mempertahankan kedaulatan tanah air.
• Kebijaksanaan menjadi kunci utama kejayaan mempertahankan kedaulatan tanah air
• Tidak mudah ditipu oleh kuasa luar
• Menggunakan kebijaksanaan dalam memakmurkan negara
• Menjamin kesejahteraan hidup rakyat
• Menjadi teladan kepada rakyat dalam menunjukkan taat setia kepada tanah air

Rumusan:
1 Pengetahuan yang diperoleh

• Usaha dan tindakan Raja-raja Melayu bersama-sama pembesar tempatan dalam mendepani cabaran Barat.
2 Iktibar

• Kebijaksanaan raja-raja dan pembesar Melayu menangani cabaran Barat
• Kegigihan masyarakat Melayu menyekat kemaraan British
3 Harapan
• Malaysia dapat mengekalkan kedaulatan negara daripada ancaman luar dan memastikan kejayaan dan

kemajuan tamadun bangsa.

Sumber rujukan:
• Buku teks Sejarah Tingkatan 3
• Laman sesawang
• Buku rujukan
• Akhbar/ majalah

Pembentangan Hasil Kajian:
• Pembentangan sangat jelas, terperinci dan lengkap
• Pemahaman yang sangat mendalam terhadap tugasan
• Menggunakan pelbagai bahan media yang amat sesuai dan kreatif
• Berupaya menarik minat audiens

130

SULIT

Sejarah 21 NAMA :

ANGKA GILIRAN :

UJIAN AKHIR
SESI AKADEMIK

UJIAN BERTULIS 2 Jam

ARAHAN: Untuk Kegunaan Pemeriksa

1. Kertas peperiksaan ini mengandungi Nama Pemeriksa:
tiga bahagian: Bahagian A, Bahagian B
dan Bahagian C. Bahagian Soalan Markah Markah
Penuh Diperoleh
2. Jawab semua soalan dalam Bahagian
A dan Bahagian B serta satu soalan A 1 – 20 20
daripada Bahagian C.
1 10
3. Bagi Bahagian A setiap soalan diikuti
oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, B 2 10
C, dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu 3 10
jawapan sahaja.
4 10
4. Bagi Bahagian B, jawab semua soalan
dalam ruang jawapan yang disediakan. C 5 20
6 20
5. Bagi Bahagian C, tulis jawapan anda
dalam kertas tambahan yang berasingan. Jumlah 80

[Lihat halaman sebelah
SULIT



SULIT 21

Bahagian A Jawapan
[20 markah] Kata Laluan:
Jawab semua soalan. naung123

1 Apakah faktor yang menyebabkan harga bijih 7 Maklumat di bawah berkaitan dengan pentadbiran
timah melambung tinggi pada abad ke-19? negeri-negeri Melayu.

BT m.s. 13 Bab 1.2 ARAS : R Durbar
A Perkembangan industri kereta
B Pengeluaran barangan kilang Apakah tujuan British membentuk Durbar? Ujian Akhir Sesi Akademik
C Revolusi perindustrian
D Industri mengetin BT m.s. 77 Bab 3.4 ARAS : S

2 Apakah strategi yang digunakan oleh British A Membincangkan masalah dalam pentadbiran
Negeri-negeri Melayu Bersekutu
dalam usaha meluaskan pengaruhnya ke atas
B Menasihati Raja-raja Melayu dalam
Pulau Pinang? BT m.s. 21 Bab 1.4 ARAS : R pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu
A Serangan fizikal C Perjanjian
B Tipu helah D Pajakan C Mendapatkan sokongan Raja-raja Melayu
terhadap pembentukan Negeri-negeri Melayu
3 Apakah kesan Pakatan British dan Belanda Bersekutu

terhadap Alam Melayu? D Meminta pandangan Raja-raja Melayu
terhadap pembentukan Negeri-negeri Melayu
BT m.s. 28 Bab 2.2 ARAS : R Bersekutu
A British menguasai Sumatera
B British menguasai Melaka sepenuhnya 8 Antara berikut, yang manakah berkaitan dengan
C British menguasai Singapura sepenuhnya
D British menyerahkan Melaka kepada Belanda sistem perundangan kerajaan Perlis?

BT m.s. 86 Bab 4.1 ARAS : R

4 Apakah tujuan British membentuk Negeri-negeri I Berdasarkan Undang-Undang Kesultanan Kedah

Selat pada tahun 1826? II Berdasarkan Undang-Undang Kesultanan

BT m.s. 47 Bab 2.3 ARAS : R Kelantan Memenuhi kehendak Lembaga Pepriksaan:
Aras Rendah 50% (10 soalan), Aras Sederhana 30% (6 soalan), Aras Tinggi 20% (4 soalan)
I Menjimatkan perbelanjaan III Terdapat lima bab Undang-undang Kedah

II Menyeragamkan pentadbiran IV Menitikberatkan kebajikan rakyat
A I dan II C II dan III
III Menguasai pelabuhan Singapura B I dan IV D III dan IV

IV Memonopoli kekayaan Alam Melayu
A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV 9 British mendapati Siam melakukan kekejaman di

5 Bagaimanakah pembesar Melayu memperoleh negeri Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu.
kawasan pegangan bijih timah pada abad ke-15? Apakah yang dilakukan oleh British bagi meluaskan

kuasa terhadap negeri-negeri tersebut? BT m.s. 91

BT m.s. 58 Bab 3.1 ARAS : S Bab 4.2 ARAS : S

A Memohon bantuan British A Mendapatkan bantuan Belanda
B Mendapatkan perlindungan Portugis B Melakukan serangan terhadap Siam
C Melalui surat tauliah daripada sultan C Mengunakan slogan, “Beban Orang Putih”
D Menandatangani perjanjian dengan pembesar D Menandatangani perjanjian dengan Siam

yang lain 10 Pembentukan Negeri-negeri Melayu Tidak

6 Mengapakah British melaksanakan Sistem Residen Bersekutu memberikan kesan kepada pentadbiran

di negeri Perak? BT m.s. 72 Bab 3.2 ARAS : S negeri-negeri Melayu.
A Melicinkan pentadbiran
B Mencampuri adat Melayu BT m.s. 100 Bab 4.4 ARAS : T
C Menjimatkan kos pentadbiran Apakah kesannya terhadap kedudukan sultan?
D Menasihati Raja-raja Melayu dalam hal ehwal
A Sultan kehilangan kuasa
pentadbiran B Sultan diberikan pencen
C Kedudukan sultan tidak berubah
D Penasihat British menggantikan tugas sultan

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–3 [Lihat halaman sebelah
SULIT

SULIT 21

11 Antara berikut, masyarakat manakah yang 17 Mengapakah British dikatakan memberikan
layanan yang tidak adil kepada Orang Murut?
mengamalkan Sistem Kesukuan di Sabah?
BT m.s. 183 Bab 7.2 ARAS : R
BT m.s. 111 Bab 5.1 ARAS : S A Dikenakan bayaran menyukat tanah untuk
menentukan sempadan
I Kadazandusun III Melanau B Bayaran cukai hanya boleh dijelaskan semasa
waktu pejabat
II Bidayuh IV Murut C Memerlukan surat kebenaran untuk
A I dan II C II dan III mengambil hasil hutan
B I dan IV D III dan IV D Perlu melaporkan jumlah keluasan padi

Ujian Akhir Sesi Akademik 12 Siapakah yang dihantar oleh Sultan Brunei untuk 18 Pada pandangan anda, mengapakah penentangan

menyelesaikan perbalahan di Sarawak? masyarakat tempatan terhadap British menemui

BT m.s. 114 Bab 5.2 ARAS : R kegagalan? BT m.s. 189 Bab 7.3 ARAS : T
A Pengiran Raja Muda Hashim
B Datu Patinggi Ali I British berpakat dengan Portugis
C Pengiran Matusin
D Sharif Masahor

13 Mengapakah Sabah menjadi tarikan kepada II Tipu muslihat British

III Kelemahan teknologi

pemodal asing? BT m.s. 120 Bab 1.2 ARAS : R IV Kelemahan strategi
A Kebijaksanaan pemimpin A I dan II
B Pelabuhan entreport B I dan IV C II dan III
C Kestabilan politik D III dan IV
D Potensi ekonomi
19 Gambar berikut ialah pemerintah Johor.

14 Pernyataan di bawah berkaitan dengan pertanian
negeri-negeri Melayu.

H.N. Ridley memperkenalkan teknik torehan sistem Sultan Abu Bakar Johor
ibedem atau sistem torehan tulang ikan hering.
Apakah yang dilakukan oleh tokoh di atas dalam
Apakah kesan pengenalan teknik tersebut kepada menangani cabaran Barat?
kemajuan penanaman getah di Tanah Melayu?
BT m.s. 205 Bab 8.2 ARAS : S
BT m.s. 142 Bab 1.2 ARAS : S A Mengadakan hubungan baik dengan kerajaan
A Membantu meningkatkan hasil pengeluaran Negeri-negeri Selat
getah B Enggan menerima penasihat British
B Membantu menjimatkan kos penanaman getah C Berunding dengan British
C Memanjangkan hayat pokok getah D Tuntutan melalui Durbar
D Memudahkan proses penorehan
20 Para pembesar Negeri-negeri Melayu berusaha untuk
15 Antara berikut, bandar manakah yang berkembang membangunkan negeri demi kesejahteraan rakyat.

di Sarawak kesan daripada perkembangan Apakah yang dilakukan oleh Dato’ Jaafar bin
Muhammad bagi memartabatkan bahasa Melayu?
ekonomi? BT m.s. 155 Bab 1.2 ARAS : T
BT m.s. 214 Bab 8.3 ARAS : T
I Limbang III Kuching A Penggunaan bahasa Melayu di sekolah
B Menjadikan bahasa Melayu bahasa rasmi
II Jesselton IV Sibu persuratan
A I dan II C II dan III C Menjadikan bahasa Melayu bahasa rasmi
B I dan IV D III dan IV dalam pentadbiran kerajaan
D Menetapkan penggunaan bahasa Melayu
16 Mengapakah Dato’ Maharaja Lela Pandak Lam dalam penulisan surat rasmi kerajaan

menentang campur tangan British di Perak?

BT m.s. 178 Bab 1.2 ARAS : R
A Dipaksa membayar cukai kepada British
B British mengambil alih kuasa sultan
C Kehilangan kawasan jajahan
D Dianggap sebagai lanun

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–4 SULIT

SULIT 21

Bahagian B
[40 markah]
Jawab semua soalan.

1 Sebelum kedatangan British, masyarakat Melayu mempunyai sistem ekonomi yang teratur dan melibatkan
diri dalam kegiatan perdagangan.

B (a) Nyatakan sistem sukatan yang digunakan oleh masyarakat Melayu sebelum kedatangan British.

a (i) (F1) Leng   (F2) Kal
b

1.1 (ii) (F3) Cupak   (F4) Kepul

BT m.s. 7 ARAS : R [2 markah] Ujian Akhir Sesi Akademik

(b) Apakah sukatan baharu yang digunakan apabila British sampai ke Alam Melayu?
(F1) Auns  (F2) Paun

(F3) Tan   (F4) Gelen

BT m.s. 7 ARAS : S [4 markah]

(c) Pada pandangan anda, mengapakah seorang peniaga perlu jujur dalam sukatan dan timbangan semasa
urusan jual beli? KBAT Menilai

(F1) Pada pandangan saya, seorang peniaga perlu jujur dalam urusan jual beli bagi mengelakkan

perselisihan faham. (F2) Selain itu, seorang peniaga perlu jujur supaya tidak dipandang serong dan

(H2) dianggap tidak amanah oleh pembeli sehingga menyebabkan kerugian. (I) Hal ini secara tidak

langsung boleh menjejaskan pendapatannya. ARAS : T [4 markah]
2 Peta berikut menunjukkan Negeri-negeri Selat yang telah dibentuk pada tahun 1826.

B (a) Namakan negeri-negeri yang telah digabungkan oleh British

a menjadi Negeri-negeri Selat.
b
2.3 (F1) Singapura Pulau
Pinang

(F2) Melaka SELAT MELAKA

(F3) Pulau Pinang Bendera Negeri-negeri Selat

BT m.s. 47 ARAS : R [3 markah] Petunjuk Melaka
Negeri-negeri Singapura
(b) Apakah kepentingan pembentukan Negeri-negeri Selat kepada Selat
British?

(F1) Menguasai Selat Melaka sebagai laluan utama perdagangan
(F2) Taraf pelabuhan bebas Negeri-negeri Selat berjaya menarik pedagang tempatan dan pedagang luar
(F3) Menjadi pusat pengumpulan hasil-hasil dari Alam Melayu
(F4) Negeri-negeri Selat menjadi pintu masuk bagi buruh luar
(F5) Penanaman modal oleh pelabur luar menyebabkan perkembangan Negeri-negeri Selat berlaku

secara pantas

BT m.s. 47 ARAS : S [3 markah]

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–5 [Lihat halaman sebelah
SULIT

SULIT 21

(c) Apakah iktibar yang diperoleh daripada penguasaan British terhadap Negeri-negeri Selat?
(F1) Iktibar yang diperolehi ialah kita perlu mempertahankan keistimewaan yang ada di negara kita.

(H1) Hal ini demikian sangat penting bagi mengelakkan negara kita daripada dieksploitasi oleh orang

asing.

(F2) Selain itu, pentadbiran yang sistematik dan urus tadbir yang baik perlu dititikberatkan.

(H2) Hal ini perlu bagi melindungi kepentingan negara kita.

Ujian Akhir Sesi Akademik (I) Secara tidak langsung, langkah ini dapat mempertahankan negara kita daripada dijajah semula.

KBAT Menilai ARAS : T [4 markah]

3 British dapat melaksanakan Sistem Residen melalui pelbagai strategi.

(a) Namakan residen British pertama yang ditempatkan di negeri-negeri berikut:

B (i) Pahang : J.P. Rodger
a
b (ii) Selangor : J.G. Davidson

3.2 BT m.s. 72 ARAS : R [2 markah]

(b) Jelaskan ciri-ciri Sistem Residen yang diperkenalkan oleh British.
(F1) Kedudukan sultan dan pembesar dikekalkan

(F2) Nasihat British mesti diterima dan sultan tidak lagi boleh membuat undang-undang seperti

sebelumnya
(F3) Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pentadbiran dan pungutan cukai
(F4) Residen mengambil alih pentadbiran pada peringkat pembesar-pembesar dan negeri dan digantikan

dengan pegawai British
(F5) Jabatan-jabatan dan sistem bercorak barat digunakan bagi menggantikan pentadbiran tradisional

BT m.s. 73 ARAS : S [4 markah]

(c) Sekiranya anda ialah seorang Residen British pada masa itu, apakah langkah-langkah yang akan anda
ambil bagi mengatasi masalah kewangan negeri yang ditadbir?

(F1) Sekiranya saya ialah seorang Residen British pada masa itu, antara langkah yang akan saya ambil bagi

mengatasi masalah kewangan negeri yang saya tadbir adalah dengan mencari sumber ekonomi negeri.
(H1) Hal ini boleh dilakukan melalui perbincangan dengan sultan dan pembesar-pembesar negeri. (C1)
Contohnya, mengambil inisiatif menanam tanaman eksport secara komersial. (I1) Dengan ini, masalah
kewangan dapat diatasi. (F2) Selain itu, saya juga akan mendapatkan bantuan luar. (H2) Dalam hal ini,
saya akan membuat pinjaman atau meminta sumbangan daripada kerajaan pusat. (C2) Misalnya,

mendapatkan pinjaman dengan kadar bunga yang rendah sebagai pusingan modal dan pembiayaan kos

pentadbiran negeri. (I2) Langkah ini diharapkan dapat melancarkan pentadbiran negeri yang saya tadbir.
KBAT Menganalisis ARAS : T [4 markah]

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–6 SULIT

SULIT 21

4 Sebelum kedatangan British, negeri Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu berhadapan dengan pengaruh
Siam tetapi negeri-negeri ini telah menarik minat British untuk menguasainya.

B (a) Apakah faktor perluasan kuasa tersebut?

a (F1) Kedudukan yang strategik
b

4.2

(F2) Menghalang kemasukan kuasa Barat lain

(F3) Kemakmuran dan kekayaan sumber hasil

(F4) Menghubungkan Burma dengan Pulau Pinang dan Singapura

(F5) Beban Orang Putih Ujian Akhir Sesi Akademik

BT m.s. 90 ARAS : R [2 markah]

(b) Apakah matlamat British ingin menghubungkan Burma dengan Pulau Pinang?
(F1) Pembinaan jalan raya

(F2) Kereta api

(F3) Telegraf

(F4) Membolehkan British mempunyai rangkaian terus perhubungan dengan India

(F5) Sangat penting bagi perdagangan
(F6) Penting untuk keselamatan British

BT m.s. 91 ARAS : S [4 markah]
(c) Strategi yang digunakan oleh British bagi meluaskan kuasa di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

telah membawa kejayaan kepada British.
Jelaskan.

(F) British telah menggunakan strategi perjanjian untuk memastikan kejayaannya meluarkan kuasa di

Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu. (H) British telah menandatangani beberapa siri perjanjian
dengan Siam. (C) Misalnya, Perjanjian Burney 1826, Perjanjian Sulit 1897, Perjanjian Sempadan 1899,

Perjanjian 1902 dan Perjanjian Bangkok 1909. (I) Perjanjian ini telah membuka laluan kepada British

untuk menguasai negeri-negeri tersebut tanpa gangguan daripada kuasa luar yang lain.

KBAT Mengingat ARAS : T [4 markah]

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–7 [Lihat halaman sebelah
SULIT

SULIT 21

Bahagian C
[20 markah]
Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini.

5 Peta di bawah menunjukkan Sarawak semasa kehadiran James Brooke.

Ujian Akhir Sesi Akademik BU
a
b
5.2

BRUNEI

LAUT CHINA
SELATAN

SARAWAK Kawasan
Kesultanan

Brunei

Kuching KALIMANTAN
(INDONESIA)



(a) Apakah masalah yang berlaku sehingga membawa kepada campur tangan James Brooke?

BT m.s. 114 ARAS : R [6 markah]

(b) Apakah strategi yang digunakan oleh James Brooke bagi mencapai matlamatnya?
BT m.s. 115 ARAS : S [6 markah]

(c) Sebagai seorang warganegara, apakah langkah yang boleh anda lakukan untuk mempertahankan negara

tercinta?
KBAT Menganalisis ARAS : T [8 markah]

6 Kedatangan kuasa Barat telah menyebabkan berlakunya perubahan dalam sistem ekonomi di negara kita.

B (a) Jelaskan ciri-ciri ekonomi moden yang telah diperkenalkan oleh British.
a BT m.s. 138 ARAS : R [6 markah]

b

6.1 (b) Terangkan faktor British membawa masuk buruh dari luar ke negara kita.
BT m.s. 144 ARAS : S [6 markah]

(c) Pada pendapat anda, apakah kesan kepada negara jika kita terlalu bergantung pada buruh dari luar?

Bincangkan.
KBAT Menilai ARAS : T [8 markah]

21 © Myteach Sdn. Bhd. (859523A) K–8 SULIT