สูจิบัตร พิธีไหว้ครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร์”

หนังสือที่ระลึก พิธีไหวครูดนตรีไทย ประจำปfiการศึกษา ๒๕๖๖ ๑๐๐ ปfi วงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร* “วงรำเพยภมราภิรมย*” วันพฤหัสบดี ที่ ๙-๑๐ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๖๖ ณ หองประชุมเทิดพระเกียรติ ชั้น ๒ ตึกเทิดพระเกียรติ โรงเรียนเทพศิรินทร*

กำหนดการ พิธีไหวครูและครอบครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร* ประจำปfiการศึกษา ๒๕๖๖ ณ หองประชุมเทิดพระเกียรติ ชั้น ๒ ตึกเทิดพระเกียรติ โรงเรียนเทพศิรินทร* วันที่ ๙ สิงหาคม ๒๕๖๖ ๑๘.๐๐ น. บรรเลงดนตรีถวายมือ วันที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๖๖ ๐๘.๐๐ น. ลงทะเบียนเขารวมงาน ๐๘.๓๐ น. คณะครู นักเรียน และผูเขารวมพิธีพรอมกัน ณ บริเวณพิธี ๐๙.๐๐ น. พิธีไหวครูและครอบครูดนตรีไทย ผูชวยศาสตราจารย-ประทีป เลารัตนอารีย- ครูผูประกอบพิธี ๑๑.๓๐ น. เสร็จพิธี

สารบัญ เรื่อง หนา ประวัติวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร* ๑ พิธีไหวครู ๔ บูชาครูดุริยเทพ ๖ ผูอานโองการไหวครู ๑๐ ครูดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร* ๑๒ หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ๑๒ คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ๑๔ ครูเลิศ รักรุกรบ ๑๕ ครูฟุ<ง ศรีวิจารณ- ๑๗ ครูอุทัย แกวละเอียด ๑๘ ครูนิกร จันทศร ๒๐ ครูสุรางค- ดุริยพันธุ- ๒๒ ครูอาทร ธนวัฒน- ๒๔ ครูวีระ พันธุ-เสือ ๒๖ นักเรียนเกาดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร* ๒๘ ครูแสวง อภัยวงศ- ๒๘ หมอมหลวงสุรักษ- สวัสดิกุล (หมอมตู@) ๓๐

ครูศิริ วิชเวช ๓๒ ครูศักรินทร- สูบุญ ๓๔ เพลงประจำโรงเรียนเทพศิริทร* ๓๖ โหมโรงเทพศิรินทร- สามชั้น ๓๖ เทพชุมนุม ๓๘ เทพศิระ สองชั้น ๓๙ เทพนฤมิต เถา ๔๐

~ ๑ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ประวัติวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร* คณะวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- พ.ศ.๒๔๖๖ วงดนตรีไทยเทพศิรินทร- ไดริเริ ่มจัดตั้งขึ้นโดย ครูฟุ<ง ศรีวิจารณในขณะที ่ทานรับราชการเปGนครูที ่โรงเรียนเทพศิรินทร- ทานไดบันทึกกำเนิด วงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร-ไวดังนี้ “ขาพเจาเปGนนักเรียนโรงเรียนเทพศิรินทร- เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๖ และเปGนครู โรงเรียนเทพศิรินทร-เมื ่อ พ.ศ.๒๔๖๓ ขาพเจาจากโรงเรียนเทพศิรินทร-ไปเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๖ โรงเรียนเทพศิรินทร-เปGนบานหลังใหญ ที่ใหความอบอุนกับขาพเจา มาตลอด ๒๑ ปJ เมื ่อนึกถึงโรงเรียนเทพศิรินทร-ก็เห็นภาพวงดนตรีโรงเรียน เทพศิรินทร- อันเปGนวงดนตรีแห งความหลังซึ ่งขาพเจาริเริ ่มจัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๔๖๖ เวลานั้นขาพเจาเปGนครูสอนประจำชั้นมัธยมศึกษาปJที่ ๖ ค. ขาพเจา มีวัตถุประสงค-จะสงเสริมการลูกเสือของโรงเรียนเทพศิรินทร-ซึ่งมีอยู ๓ กอง คือ ขาพเจาปรารถนาจะใหมีแตรวงประจำกองลูกเสือโรงเรียนเทพศิรินทร-เพื ่อใช ในงานสวนสนามงานแรมคืนและงานชุมนุมต าง ๆ เมื ่อไดนำเรื ่องนี้เสนอ ทานเจาคุณจรัลชวนะเพท อาจารย-ผูปกครองทานก็เห็นพองดวย แตโรงเรียน ของเราไม มีเงินพอที ่จะจัดซื้อแตรวงได ฉะนั้น การจัดตั้งแตรวงประจำ กองลูกเสือจึงตองระงับไป

~ ๒ ~ สมัยนั้นเครื ่องสายกำลังเฟN Oองฟู มีประชาชนนิยมมาก ขาพเจาทราบ มาวาโรงเรียนเทพศิรินทร-ของเรามีครูและนักเรียนหลายคนที ่เลนดนตรีไทยได จึงไดรวบรวมครูและนักเรียนชั้นต าง ๆ มาประสมวงการเห็นว าพอเปGน วงดนตรีไทยได แต พื้นความรูไม เท ากันเพราะต างครูตางอาจารย- ถาได ครูผูเช ี ่ยวชาญทางดนตร ีมาสอนแน ะนำก็จะปร ะสมวงกันไดดีและ อาจเจริญกาวหนาไปได ขาพเจาไดนำเรื ่องนี้ไปปรึกษากับครูหลวงประดิษฐ ไพเราะ (ในเวลานั้นท านเปGนจางวางศร ศิลปบรรเลง) อาจารย-ผูเชี ่ยวชาญ ดานดนตรีไทย ทานยินดีจะชวยสอนใหสัปดาห-ละ ๒ วัน คือ วันพุธและวันเสารเวลาเลิกเรียนแลว ตั้งแตเวลา ๑๔.๓๐-๑๗.๓๐ น. โดยคิดคารถเพียงเดือนละ ๔๐ บาท ขาพเจาหารือกับบรรดาครูในโรงเรียน มีทานอาจารย-หลวงสำเร็จ วรรณกิจ และทานอาจารย-ใหญ ดอน แอล เซลลี ่ เปGนตน ทานครูทั้งหลาย ยินดีสนับสนุน” “ขาพเจานำเรื่องนี้กราบเรียนอาจารย-ผูปกครองอีกครั้งหนึ่ง พอจัดตั้ง วงดนตรีไทยขึ้นในโรงเรียนถาเมื ่อใดโรงเรียนมีเงินพอจะจัดซื้อแตรวงก็จะ เปลี่ยนแปลงเปGนแตรวงลูกเสือ ของโรงเรียนตอไป สำหรับเครื่องดนตรีไทยนั้น จะมีราคาถูกกวาแตรวงมาก เชน ซอดวงคันละ ๑๒ บาท ซออูคันละ ๑๕ บาท เปGนตน โรงเรียนอาจจ ายรายไดของโรงเรียนจัดซื้อไดเผื ่อไวสำหรับใชเปGน เครื่องมือสอนของครูเทานั้น สวนผูเรียนตองนำเครื่องดนตรีไทยของตนเองมา เรียน ทานเจาคุณผูปกครองเห็นชอบดวยและเมื่อทราบวาจะขอใหอาจารย-หลวง ประดิษฐไพเราะมาเปGนครูสอนทานก็พอใจมาก เพราะทานรูจักคุนเคยกันมากอน ในฐานะมหาดเล็กอยูในวังสมเด็จเจาฟ<ากรมพระยาภาณุพันธ-วงศ-วรเดชองคเดียวกัน และเคยรูฝJมือทางวิชาดนตรีของครูผูนี้เปGนอยางดี เชน เพลงเขมรพวง ที่ทานแตงในสมัยนั้นไดรับความนิยมทั่วไป” “วงดนตรีเทพศิรินทร-นั้นตั้งขึ้นเมื ่อประมาณเดือนกรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๖ มีผูเรียนเปGนครูและนักเรียน ๑๒ คน พอถึงเวลาสิ้นเดือนขาพเจา ขอเรี ่ยไรเงิน ๔๐ บาท เปGนคารถหรือคาจางสอน จากบรรดาครูในโรงเรียน เพื่อจายใหแกอาจารย-ดนตรี”

~ ๓ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ กระทรวงศึกษาธิการไดเขามาชวยเหลือโดยอนุญาตใหจายคาจางสอน เดือนละ ๔๐ บาท จากรายไดของโรงเรียนได จึงเปGนอันวาไมตองเรี่ยไรเงินจาก บรรดาครูอีกตอไป แตกระทรวงศึกษาธิการไดมีขอผูกมัดวาการนำวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร-ไปแสดงนอกโรงเรียน ตองไดรับการอนุญาตจาก กระทรวงศึกษาธิการทุกครั้ง คณะวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- พ.ศ.๒๔๖๗

~ ๔ ~ พิธีไหวครู การไหวครูดนตรีไทย คงสืบเนื ่องมาจากคนโบราณนับถือเจานับถือผี กันมากอน เมื่อวัฒนธรรมของพราหมณ-อินเดียเผยแพรเขาสูคนไทย ตลอดจน คนไทยรับนับถือพุทธศาสนาเปGนศาสนาประจำชาติ ดำรงชีวิตตามหลักธรรม คำสอนขององค-สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจา จึงไดเกิดการจัดระเบียบ แบบแผนการไหวครูขึ้น เพื่อเปGนที่เจริญศรัทธาความเลื่อมใสของเหลาศิษย-และ ผูพบเห็นทั่วไป การไหวครูดนตรีไทย เริ ่มจากการกำหนดวันเวลาไหวครูขึ้นตาม ความสะดวกของกลุมคนผูรวมงานและสถานที่ ซึ่งมักจะเลือกวันพฤหัสบดีที่เปGน ขางขึ้นเปGนเกณฑ- ในระยะหลังศิษย-ทั ่วไปมักติดภาระการทำมาหาเลี้ยงชีพ ไมสะดวกในการรวมประกอบพิธีในวันพฤหัสบดี ดุริยศิลปUนบางคณะจึงเลือกใช วันอาทิตย-ที่เปGนขางขึ้นและเปGนวันหยุดงานเปGนวันไหวครู เมื่อกำหนดวันไหวครู แลว ก็จะติดต อหาพิธีกรเปGนประธานในการประกอบพิธีไหวครู ซึ ่งตองเปGน บุคคลที่ไดรับการยกยองยอมรับวามีคุณสมบัติในการเปGนพิธีกร หรือผูนำในการ ไหวครู มีความรูความสามารถในดานดนตรี สามารถบรรเลงเพลงหนาพาทยชั้นสูงไดถูกตองครบถวน ประพฤติตนอยูในกรอบระเบียบของศีลธรรมที่ดีงาม ตอมาคือการจัดเตรียมสถานที ่มณฑลพิธี โดยจัดตั้งพระพุทธรูปเปGนประธาน จัดเครื ่องดนตรีเครื ่องมือบรรเลงตาง ๆ ไวในตำแหนงที ่เหมาะสม จัดเครื่อง สังเวย กระยาบวด ผลไมตามฤดูกาล อาหารคาวหวาน เตรียมพรอมสำหรับ กระทำพิธี ซึ่งมักจะจัดปJละหนึ่งครั้ง

~ ๕ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ การไหวครูดนตรีไทยทั้งครูที ่เปGนมนุษย-และเทพ เปGนวัฒนธรรม ประเพณีที่สำคัญอีกอยางหนึ่งที่ผูศึกษาและฝVกฝนดนตรีไทยถือปฏิบัติสืบต อกัน มาเพื่อความเปGนสิริมงคล ความเจริญรุงเรืองแกตัวลูกศิษย-และผูที่พบเห็นทั่วไป โดยมีหลักเกณฑ-และระเบียบที ่เปGนแบบแผน สะทอนใหเห็นถึงความเลื ่อมใส ศรัทธา และความเคารพบูชาที่ศิษย-กระทำตอครู

~ ๖ ~ บูชาครูดุริยเทพ พระอิศวร แทนสมมติเทพองค-พระอิศวร ครูเทพเจาผูสรางโลก เปGนใหญ ในหมู เทพเจาทั้งมวล ทรงเปGนผูประทานศิลปวิทยาการทั้งหลายในโลกมนุษยหนาพระสีขาว ๑ หนา ๒ มือ สวมมงกุฎน้ำเตากลม มีชายาชื ่อ พระอุมา มีโอรส ๒ พระองค- คือ พระขันธ กุมาร และ พระคเณศวรพระนารายณ* ครูเทพเจาผูบริหารและรักษาโลก เปGนเทพเจาผูปราบ และรักษาความดี ทรงเปGนมหาเทพ ผูทรงรักษาวิชาการไวใหอยูคูโลก กายสีมวงดอกตะแบก (สีชมพูอมม วง) ๑ หนา ๔ มือสวมมงกุฎยอดเดินหน หรือมงกุฎยอดชัย มีชายาชื่อ พระลักษมี พระพรหม ครูเทพเจาผูสรางโลก เปGนเทพแหง การศึกษา เทพเจาแหงพรหมวิหาร เปGนใหญในชั้นพรหม หนาพระสีขาวหรือชมพู ๔ หนา ๘ มือ สวมมงกุฎเทริด มงกุฎชัยยอดพรหมพักตร- มีชายาชื่อ พระสุรัสวดี

~ ๗ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ พระคเณศวร* ครูเทพเจาแห งศิลปะ เปGนเทพเจาแห งความรู สติปXญญา ศิลป ศาสตร- เปGนใหญเหนืออุปสรรคทั้งมวล และ เปGนเทพผูอยู เหนือการรจนา แต งหนังสือ ความขัดของ ความรักและโภคทรัพย- หนาเปGน ชางสีกายแดงสัมฤทธิ์ ชมพู ขาว ทรงเทริด ยอดน้ำเตา หรือมงกุฎยอดน้ำเตา เปGนโอรส พระอิศวร และ พระอุมา พระวิศวกรรม (พระวิษณุกรรมหรือ พระเพชฉลูกรรม) เปGนนายชางใหญของเทวดา นับเปGนเทพเจาแหงศิลปการชาง ซึ ่งในโองการ ไหวครูกล าวไวว า "พระวิศวกรรมผูเรืองฤทธิ์ ท านประสิทธิ์สาปสรรค- เครื ่องเล นสิ ่งสารพัน ในใตหลา" จะเห็นไดว าเครื ่องดุริยางคดนตรี ตาง ๆ ที่ไดสรางสรรค-ขึ้นใชบรรเลงนี้ ยอมตอง ใชวิชาช างเขาประกอบทั้งสิ้น จึงถือกันวา การสรางเครื่องดนตรีขึ้นไดนี้ ก็ดวยอำนาจแหง พระวิศวกรรม ผูเปGนเทพเจาแห งการช าง ไดบันดาลใหเปGนไปโดยถูกตองตามลักษณะ และบังเกิดเสียงขึ้นได หรืออาจ ถือว าพระวิศวกรรมเปGนผูสรางเครื ่องดนตรีขึ้นก อน และประทานมาเปGน แบบฉบับใหมนุษย-เราไดใชบรรเลงสืบต อกันมา ฉะนั้นพระวิศวกรรมจึงเปGน เทพเจาแหงดุริยางคดนตรีอีกองค-หนึ่ง ตามที่ปรากฏในโองการไหวครู

~ ๘ ~ ประป<ญจสีขร เปGนเทพบ ุตรในชั้น จาต ุมหาราชชื ่อว า ส ิขคนธรรพเทพบ ุตร มี ๕ ยอด รางกายเปGนสีทอง มีกุณฑลอาภรณประกอบดวยนิลรัตน- และทรงภูษาสีแดง ม ีความสามารถเชิงดีดพิณ และขับลำนำ “พิณของพระปXญจสีขรนี้ มีสีพรรณเหลื่อมเหลือง ดุจผลมะตูมสุก สะอาด ตะพองพิณนั้นแลว ดวยทองธรรมดา คันนั้นแลวดวยแกวอินทนิล มณี มีสาย ๕๐ สาย แลวดวยเงินงาม เวทกะ (ลูกบิด) ที่สอดสายเสียบอยูปลายคันนั้นแลวดวย พระกาฬ” พระปรคนธรรพ หรือ พระประโคน ธรรพ นามจริงของท านคือ พระนารทมุนี เปGนพรหม\ษี เปGนประชาบดีตนหนึ่งในทศ\ษี หรือมหา\ษีทั้ง ๑๐ ทาน เปGนผูชำนาญในการ ขับรองและ ดุริยางค-ดนตรี เปGนผูที ่คิดทำพิณ ขึ้นเปGนอันแรก จึงไดนามว าปรคนธรรพ ซึ ่งแปลวายอดของคนธรรพ ดังนั้นพระนารท มุนี จึงนับเปGนเทพแหงดุริยางค-ดนตรีองค-หนึ่ง มีนามวา พระปรคนธรรพ

~ ๙ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ พระภรต>ษี เทพ\ษีผูรจนาคัมภีรนาฎยศาสตร- เปGนครูผูถ ายทอดนาฏศิลป] เปGนผูจดจำท ารำจากพระพรหมนำไปสอน โอรสทั้ง ๑๐๐ คน เพื ่อใหไปเผยแพร ยัง โลกมนุษย- มีหนาสีทองสีลิ้นจี ่แดง สีกลีบบัว สีเนื้อ และสีจันทร- เปGนตน ลักษณะจอนหู เปGนแบบครีบหางปลากับจอนหูแบบธรรมดา ที ่ใชกับเทริด และบางครั้งก็ไม ติดจอนหู ลักษณะใบหนาจะเปGนแบบหนาอวน หนาผอม หนายิ้ม หรือหนาดุ สวมเทริดหนังสือ หรือ เทริดยอดบายศรี ลักษณะของฟXนเปGนหนายิ้ม เห็นฟXนเต็มปากบาง เห็นแต ฟXนบน ๒ ซี่ หรือเห็นฟXนบน ๒ ซี่ ฟXนล าง ๒ ซี ่ หรือ ไมมีฟXน พระพิราพ ครูเทพเจาอสูร ผูทรงฤทธิ ์อวตารปางหน ึ ่งของ พระอิศวร เปGนบรมครูในการดนตรี แล ะนาฏศ ิลป] เปGนเทพเจาแหง ความตาย ความหายนะ และเปGน เทพเจาแห งความประสบโชค ขจัด โรคภัย เปGนยักษ-หนาจาวตาล (หนา ก า ง ค า ง อ อ ก ) ผ ิ ว ก า ย ส ี ม  ว ง วงทักษิณาวรรต เปGนยักษ-คนละตนกับยักษ-พิราพ (วิวาธ) เทพอสูรถูกสาป ในโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนพระรามลงสวนพิราพ (วิวาธ) คัดจาก หนังสือสูจิบัตรนิทรรศการ “บูชาครูดุริยเทพ”

~ ๑๐ ~ ครูผูอานโองการไหวครูดนตรี-นาฏศิลป@ ผูชวยศาสตราจารย*ประทีป เลารัตนอารีย* ประวัติ ผูชวยศาสตราจารย-ประทีป เลารัตนอารีย- เปGนอาจารย-อาวุโสประจำ สาขาวิชาดุริยางคศาสตร-ไทยและเอเชีย คณะศิลปกรรมศาสตร- มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ สำเร็จการศึกษาปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชา การอุดมศึกษา และเปGนอาจารย-ประจำที ่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถายทอดวิชาความรูใหกับนิสิต โดยเฉพาะนิสิตครูดนตรีไทยทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ ตั้งแตปJพุทธศักราช 2514 จนถึงปXจจุบัน รวมทั้งเปGนประธานชุมนุมดนตรีไทย วิทยาลัยวิชาการศึกษา ซึ ่งเปGนชื ่อเดิมของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตรในขณะนั้น ผูช วยศาสตราจารย-ประทีป เลารัตนอารีย- เปGนศิษย-คนสำคัญของ อาจารย-คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรี ไทย) ซึ ่งเปGนบุตรีของหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ผูช วย ศาสตราจารย-ประทีป เลารัตนอารีย- จึงไดรับความไววางใจใหเปGนประธาน ผูประกอบพิธีอานโองการไหวครู รับมอบโองการไหวครูจากอาจารย-คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ทำหนาที ่อ านโองการไหวครูดนตรี รวมทั้งการรับมอบตำรา อานโองการไหวครูกับคุณครูศิริ วิชเวช ศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง

~ ๑๑ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ (คีตศิลป]) และการตรวจสอบลำดับพิธีการอานโองการไหวครูกับพันโทเสนาะ หลวงสุนทร ศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ดวย ผูช วยศาสตราจารย-ประทีป เลารัตนอารีย- เปGนผูมีความรู ความสามารถในทางดนตรีเปGนอยางยิ ่ง โดยเฉพาะการสอนรายวิชาดนตรีไทย รายวิชามนุษย-กับความงามทางสุนทรียศาสตร- การสาธิตดนตรีไทยบรรยาย ความรูพรอมการยกตัวอยางดนตรี และการบรรยายความรูดนตรีเอเชีย ซึ่งทาน เปGนผูทรงคุณวุฒิที่มีความรู และเปGนแบบอยางของการเปGนครูไดอยางเหมาะสม ในปXจจุบันแมวาทานอาจารย-จะเปGนอาจารย-อาวุโสแลวแตยังเดินทางมาถายถอด ความรูและรวมกิจกรรมการเรียนการสอนของนิสิตสาขาวิชาดุริยางคศาสตร-ไทย และเอเชีย คณะศิลปกรรมศาสตร- มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อย าง ตอเนื่อง และใหความเมตตากับศิษย-ทุกคน

~ ๑๒ ~ ครูดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร* หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) เปGนบุตรคนส ุดทอง ของนายสิน และนางยิ้ม ศิลปบรรเลง เกิดเมื ่อวันที ่ ๖ สิงหาคม พ.ศ.๒๔๒๔ ที ่ตำบลคลองดาวดึงส- จังหวัดสมุทร สงคราม ครูสินผูบิดานั้นเปGนเจาของวง ปJOพาทย- และเปGนศิษย-ของพระประดิษฐ ไพเราะ (ครูมีแขก หรือ มี ดุริยางกูร) ศิษย-ที ่เปGนผูหญิง มีบุตรทั้งสองคือคุญหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง และ นางมหาเทพกษัตริย-สมุห (บรรเลง สาคริก) และลูกศิษย-หญิง ไดแก จันทนา พิจิตรคุรุการ, จิ้มลิ้ม กุลตัณฑ-, ลมอม อิศรางกูร ณ อยุธยา, ลมอม บูรณพิมพ-, ศิริกุล นักดนตรี, สุคนธ- พุมทอง และ ประชิต ขำประเสริฐ ฯลฯ ผลงานการประพันธ-เพลงที ่สำคัญ : โหมโรงกระแตไต ไม, โหมโรง ปฐมดุสิต, โหมโรงศรทอง, ชมแสงจันทร- เถา, ลาวเสี่ยงเทียน เถา, แขไขดวง เถา, พระอาทิตย-ชิงดวง เถา, กราวรำ เถา เปGนตน ทานยังเปGนครูสอนดนตรีไทยที่โรงเรียนเทพศิรินทร- ทานแรก เมื่อเริ่ม กอตั้งปJ พ.ศ.๒๔๖๖ หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ถึงแก กรรมเมื ่อวันที่ ๘ มีนาคม พ.ศ.๒๔๙๗ รวมอายุ ๗๓ ปJ

~ ๑๓ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ คณะวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- พ.ศ.๒๔๖๖ คัดจาก หffiองสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน!

~ ๑๔ ~ คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง เปGนบุตรี ของหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) และนางโชติ ศิลปบรรเลง เกิดที ่วังบูรพา ภิรมย- เมื่อวันที่ ๕ กุมภาพันธ- พ.ศ. ๒๔๔๙ ค ุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง เปGน นักดนตรีและครูดนตรีไทยท ี ่ม ีคว ามรู ความสามารถในการเล นดนตรีไทยและขับ รองเพลงไทยดีเยี ่ยมท านหนึ ่ง นอกจากนั้น ทานยังมีความรูทางดานนาฏศิลป]อีกดวย หลังจากลาออกจากราชการแลวทานไดสอนพิเศษใหกับสถาบันตาง ๆ หลายแหง อาทิ โรงเรียนเทพศิรินทร-, ชมรมดนตรีไทยคุรุสภา, มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร, คณะครุศาสตร- จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย, วิทยาลัยครูบานสมเด็จเจาพระยา เปGนตน ท านยังเปGนผูก อตั้งมูลนิธิหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) เพื ่ออนุรักษ- ส งเสริมและเผยแพร ดนตรีไทยในทุก ๆ ดาน ท านไดทำงาน ดานดนตรีไทยอย างเต็มความสามารถ ทั้งยังปลูกฝXงใหลูกศิษย-สืบสาน งานดนตรีไทยดวยความรักในวัฒนธรรม จนถึงวาระสุดทายของชีวิต เมื่อวันที่ ๑ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๑ อายุ ๘๒ ปJ คัดจาก บทความของ รองศาสตราจารย!กาญจนา อินทรสุนานนท!

~ ๑๕ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ครูเลิศ รักรุกรบ ครูเลิศ รักรุกรบ เกิดเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑ ย าชื ่อ สั้น มารดาชื่อ เป<า บิดานั้น สืบไม ไดว ามีนามใด บานเดิมอยูใกลกับวังบางขุนพรหมของ สมเด็จเจาฟ<าบริพัตรสุขุมพันธุ-กรมพระ นครสวรรค-วรพินิต มีนองชายเพียง คนเดียว ชื ่อ ฉาย เมื ่อแรกเกิดนั้น นายเลิศ มีลักษณะพิเศษคือ ฝ eามือ ฝeาเทา เต็มบริบูรณ- ไมโคงเวา มีจุด ขาวเล็ก ๆ อยู ตรงกลาง ซึ ่งโบราณ เรียกวา “ดอกพิกุล” และถือเปGนลักษณะดี แตพออายุได ๔ ปJ ก็ลมปeวยลง ดวยโรคไขทรพิษ เปGนเหตุใหสูญเสียดวงตาทั้งสองขาง จึงหมดโอกาสที่จะเรียน วิชาสามัญในโรงเรียนดวย ความสามารถในการบรรเลงดนตรีไทยนั้น เครื ่องดนตรีที ่ถนัดที ่สุด คือ ขลุย รองลงมา คือ ซออู นายเลิศ มีลูกศิษย-อยูมาก เฉพาะที่มาเรียนดวย ที่บาน มีกวา ๒๐๐ คน ในจำนวนนี้ มีนายพุฒ นันทพล รวมอยูดวย และศิษยจากสถาบัน ก็มี โรงเรียนเทพศิรินทร- โรงเรียนเซนต-หลุยส- สโมสรนิสิตเกา จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย เปGนตน ผลงานดานการแตงเพลงมีอยูเพลงเดียว คือ เพลงเทพหาวเหิร เถา โดยแตงรวมกับครูเทวาประสิทธิ์ พาทยโกศล ทำขึ้นจาก เพลงหนาพาทย-ที่ชื่อวา “เหาะ” ครูเลิศ รักรุกรบ ไดเขามาสอนดนตรีไทยใหแกโรงเรียนเทพศิรินทรในปJ พ.ศ.๒๔๖๗ บั้นปลายของชีวิต นายเลิศไดไปอยูกับศิษย-คนหนึ่ง ชื่อ “เสมอ” ที่บาน แถวคลองประปาสามเสน จนถึง พ.ศ. ๒๕๐๑ ก็ถึงแกกรรม รวมอายุได ๗๐ ปJ

~ ๑๖ ~ คณะวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- พ.ศ.๒๔๖๗ คัดจาก หffiองสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน!

~ ๑๗ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ครูฟุEง ศรีวิจารณ* ครูฟุ<ง ศรีวิจารณ- เกิดเมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๔๕ ณ บานไผ จำศีล อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ างทอง เปGนบุตรนายกลิ ่น ศรีวิจารณ- และนางนวม ศรีวิจารณ- (รักษาสัตย-) ครูฟุ<ง ศรีวิจารณสมรสกับนางประคอง บุรสมบูรณ- บุตรีของ พระเจริญจรูญศักดิ์ (เทศ บุรสมบูรณ-) ครูฟุ<ง ศรีวิจารณ- สำเร็จการศึกษา ชั้นมัธยมจากโรงเรียนวัดเทพศิรินทร- เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๒ หลังจากนั้นในปJ พ.ศ.๒๔๖๘ ท านไดอุปสมบทที ่วัดเทพศิรินทรสอบไดนักธรรมชั้นเอก เมื ่อทานจบเนติบัณฑิตจากโรงเรียนกฎหมาย ทานได เปGนครูสอนวิชาดนตรีที่โรงเรียนมัธยมวัดเทพศิรินทร-ในปJ พ.ศ.๒๔๗๕ จนกระทั ่งตนปJ พ.ศ.๒๔๗๖ ท านตองยายไปเปGนผูช วยครูใหญ ที่ โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จึงตองพนจากหนาที ่ผู ควบคุมวงดนตรีเทพศิรินทร-ไปดวย แตทานไดมอบเครื่องดนตรีสวนตัวของทาน ไวเปGนสมบัติของโรงเรียน เชน จะเข โทน รำมะนา ซอดวง ซออู เปGนตน และ ไดมอบหมายใหอาจารย-เทือก กุสุมา ณ อยุธยา เปGนผูควบคุมวงดนตรี โรงเรียนเทพศิรินทร-ตอไป ครูฟุ<ง ศรีวิจารณ- ถึงแกอนิจกรรมอยางสงบดวยโรคหัวใจวาย เมื่อ วันอังคาร ที ่ ๑๓ มีนาคม พ.ศ.๒๕๓๓ เวลา ๑๓.๓๐ สิริรวมอายุได ๘๘ ปJ ๓ เดือน ๓ วัน คัดจาก หนังสืออนุสรณ!ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายฟุ)ง ศรีวิจารณ!

~ ๑๘ ~ ครูอุทัย แกวละเอียด ครูอุทัย แกวละเอียด เกิดเมื่อ วันที ่ ๒๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ ต.อัมพวา อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม ครูอุทัย แกวละเอียด เติบโต ในครอบครัวปJOพาทย- ไดหัดดนตรีไทย จนมีความสามารถ ตอมาฝากตัวเปGน ลูกศิษย-ระนาดเอกของหลวงประดิษฐ ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ณ สำนัก ปJOพาทย-บานบาตร ไดรับการถายทอด ชั้นเชิงการบรรเลงเดี ่ยวระนาด เพลง หนาพาทย- การปรับวง การขับรอง และการประชันวงอยางลึกซึ้งมีผลงานและประสบการณ-ดานดนตรีไทยมาอยาง ยาวนานกวา ๖๕ ปJ ท านมีผลงานประพันธ-เพลงจำนวนมาก เช น เพลงอุศเรน เถา, เทพทอง เถา, ดอกไมเหนือ เถา, สุดคะนึง เถา, โหมโรงมัธยมศึกษา, โหมโรงอักษรศาสตร- ฯลฯ ครูอุทัย แกวละเอียด ไดเปGนครูผูถ ายทอดดนตรีไทยใหกับสถาบัน ต าง ๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน อาทิ โรงเรียนเทพศิรินทร- โรงเรียน ศรีสังวาลย- โรงเรียนอัสสัมชัญ มหาวิทยาลัยราชภัฏบานสมเด็จเจาพระยา เปGนตน แมสังขารจะรวงโรยไปตามกาลเวลา แตไมสามารถหยุดยั้งความตั้งใจที่ จะถายทอดความรูใหลูกศิษย- โดยยึดคำสอนของคุณครูหลวงประดิษฐไพเราะ ที่ สอนไววา “ใหถายทอดความรูใหแกลูกศิษย* จนกวาชีวิตจะหาไม จนลมหายใจสุดทาย”

~ ๑๙ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ในชวงบั้นปลายของชีวิต ยังคงยึดมั ่นตั้งใจที่จะถายทอดความรูใหแก ศิษย-ทำใหมีลูกศิษย-จำนวนมากยังดูแลและปรับวงไทยบรรเลงที ่อำเภออัมพวา บานเกิด จนเปGนวงดนตรีไทยที ่มีชื ่อเสียงและยังสรางสรรค-ผลงานเพลง อยางตอเนื่อง ครูอุทัย แกวละเอียด ไดรับการยกยองเชิดชูเกียรติเปGนศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) พุทธศักราช ๒๕๕๒ ครูอุทัย แกวละเอียด เสียชีวิตดวยภาวะปอดติดเชื้อ เมื ่อวันที ่ ๓ กุมภาพันธ- พ.ศ.๒๕๖๓ ณ โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร รวมสิริอายุ ๘๘ ปJ คัดจาก หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นายอุทัย แกffiวละเอียด

~ ๒๐ ~ ครูนิกร จันทศร ครูนิกร จันทศร เกิดเมื่อ วันจันทร-ที ่ ๗ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ณ ตําบลนครชัยศรี อําเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม บิดาของครูนิกร ชื่อ นายแกม จันทศร มารดาชื่อ นางจรูญ จันทศร นายแกมเปGนคนปJ Oพาทย-คน ส วนใหญ จึงเรียก นายแกม จันทศร ว าครู แกม สวนนางจรูญ จันทศร เปGนแม บาน ในปJ พ.ศ.๒๕๓๖ ครูนิกร จันทศร ไดสมรสกับนางสาวอนงคจิตมณี และมีบุตรดวยกัน ๑ คน คือ เด็กชายกราวใน จันทศร ครูนิกร จันทศร เกิดในครอบครัวที ่มีบิดาของทานเปGนนักดนตรีไทย ซึ ่งบิดาของครูนิกร จันทศร เปGนลูกศิษย-ของ ครูเตือน พาทยกุล และยังเปGน นักดนตรีประจําวงเพชรบุรี โดยเปGนคนระนาดเอก ครูนิกร จันทศร จึงไดเรียน ดนตรีไทยตั้งแตอายุ ๗ ปJ รวมทั้งจับมือโหมโรงเชาและโหมโรงเย็นกับ นายแกม จันทศร ผูซึ ่งเปGนบิดา จึงถือวาบิดาของท ายเปGนครูผูประสาทวิชาดนตรีไทย ใหกับครูนิกร จันทศร เปGนทานแรก ในระหวางที ่ทานอยูที ่โรงเรียนนาฏศิลป] ก็ไดศึกษาวิชาทางดานดนตรีไทยกับครูประสิทธิ์ ถาวร และครูบาง หลวงสุนทร หลังจากนั้นราวปJ พ.ศ.๒๕๐๙ ครูสอน วงฆอง ไดมาเปGนอาจารย-พิเศษ ที ่โรงเรียนนาฏศิลป]ซึ ่งในสมัยนั้น ครูสอน วงฆอง จึงเปGนครูอีกท านหนึ่ง ที ่ประสิทธิ์ประสาทวิชาดนตรีไทยใหกับครูนิกร จันทศร การเรียนกับครูสอน วงฆอง ครูนิกร จันทศร ไดเรียนเพลงเดี ่ยวและเทคนิคการบรรเลงขั้นสูง ของเครื่องมือฆองวงใหญ จนถึง พ.ศ.๒๕๑๘ ครูสอน วงฆอง ไดเสียชีวิต และ ก อนที ่ครูสอน วงฆอง เสียชีวิต ครูนิกร จันทศร ไดรับมอบโองการ

~ ๒๑ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ผูเปGนประธานในพิธีไหวครูจาก ครูสอน วงฆองขณะนั้น ครูนิกร จันทศร อายุ ๒๗ ปJ ครูนิกร จันทศร นั้นเปGนครูผูหนึ่งที่มีความรูความสามารถในทางดาน ดนตรีไทย คือเปGนผูที่รักษาความเปGนเอกลักษณ-รวมทั้งสืบทอดศิลปวัฒนธรรม ทางดนตรีไทยไวไดอย างครบถวนเปGนที ่ยอมรับของวงการดนตรีไทย จึงได รับเชิญไปถ ายทอดความรูทางดานดนตรีไทยใหกับสถาบันหลายแห ง เชน ศูนย-วัฒนธรรมแห งประเทศไทย มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย- จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย คณะศิลปกรรมศาสตร- และโรงเรียนเทพศิริทร- เปGนตน จนเมื่อชวงเดือนตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๕ ครูนิกร จันทศร เริ่มมีอาการปeวย หนัก ไม สามารถช วยเหลือตนเองได โดยยายไปพักรักษาตัวอยู ที ่บานของ อาจารย-บุณทรี (สหายเมื่อวัยเยาว-) ณ ปากน้ำ จ.สมุทรปราการ และเสียชีวิต ดวยอาการสงบ ที ่บานพักหลังนี้ เมื ่อ ๑๓ มกราคม พ.ศ.๒๕๕๖ ครูนิกร จันทศร สิริอายุ ๖๗ ปJ (อนุเคราะห!ขffiอมูลจาก ครูศุภณัฐ นุตมากุล)

~ ๒๒ ~ ครูสุรางค* ดุริยพันธุ* ครูสุรางค- ดุริยพันธุ- เกิดที่ บานบางลำพู ในวันพฤหัสบด ีที่ ๘ เมษายน ๒๔๘๐ เปGนบุตรีคนโตของนาย เหนี่ยว-นางแชมชอย ดุริยพันธุ- ก ารเร ียนขับรองเพลงไทย ตอนอาย ุ ๘ ขวบ หัดรองละครจาก คุณยายแถม ดุริยประณีต ต อเพลง ๒ ชั้นจากมารดาและนาสาว ครูชม รุ งเรือง รับถ ายทอดกลวิธีทำทางรอง เพลงประกวดจากบิดา เมื ่ออายุ ๑๓ ปJ ท านไดฝVกฝนทางรองปJOพาทย-ประชันจากนาชาย ครูสืบสุด ดุริยประณีต มารดาวางรากฐานทางรองระดับสูงของพระยาเสนาะ ดุริยางค- (แชม สุนทรวาทิน) และขัดเกลาทางรองตามวัตถุประสงค-การใชงาน ครูสุรางค- ดุริยพันธุ- ใฝ eฝXนเปGนครูสอนขับรองเพลงไทยแต ยังเด็ก ดวยภาพประทับบิดามารดาซึ ่งผูคนกลาวขวัญชื่นชมในฐานะนักรองชื ่อนำของ กรมศิลปากร และเปGนครูผูสอนขับรองแก นักเรียนโรงเรียนนาฏศิลป]และ ขาราชการกรมศิลปากร หลังจบการศึกษาก็ไดใชชีวิตความเปGนครูตามรอยบิดา มารดามาโดยตลอด มีผลงานการบันทึกเสียงขับรองเพลงประเภทตาง ๆ ไว ไมนอยกวา ๔๐๐ เพลง หลังเกษียณอายุยังไดทำการสอนขับรองรวมถึงการรับเชิญเปGนวิทยากร บรรยายทางวิชาการดานคีตศิลป]ตอเนื่องเรื่อยมาจนปXจจุบัน และไดรับเชิญเปGน อาจารย-พิเศษสอนขับรองเพลงไทย ใหกับชุมนุมดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร-

~ ๒๓ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ครูสุรางค- ดุริยพันธุ- ไดรับการยกยองเชิดชูเกียรติเปGนศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (คีตศิลป]) ปJพุทธศักราช ๒๕๖๐ ค่ำวันที ่ ๑๐ กุมภาพันธ- ๒๕๖๓ ครูสุรางค- ดุริยพันธุ- ปeวยดวยโรค กลามเนื้อหัวใจขั้นวิกฤตและติดเชื้อในปอด เขารับการรักษาที ่โรงพยาบาล เจาพระยาและถึงแก กรรมเมื ่อวันที ่ ๑๔ กุมภาพันธ- ๒๕๖๓ เวลา ๑๓.๒๘ นาhิกา คัดจาก เพจ “บffiานบางลำพู ครูสุดจิตต!”

~ ๒๔ ~ ครูอาทร ธนวัฒน* ครูอาทร ธนวัฒน- เกิดเมื่อวันที่ ๑๓ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๐๑ ที่ จ.อุตรดิตถเริ ่มเรียนดนตรีไทย ขณะศึกษา ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปJที ่ ๑ ที ่โรงเรียน ตรอนตรีสินธุ- อำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถโดยฝVกเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสาย ไดแก ซอดวง ซออู ขิม และจะเข ตามลำดับ จาก ครูศิริ สุวรรณสุขโข และครูวารินทร- ศิริเจริญ ครูอาทร ไดรับการฝVกฝนวิธีการบรรเลงเครื ่องสายไทยและ วงเครื ่องสายผสมออร-แกนจากครูเชาว- แยมขมัง ครูปXญญา กลิ ่นเชตุ และ ครูยงยุทธ คาระวานนท- ไดรับการถ ายทอดการบรรเลงเพลงไทยประเภท เพลงโหมโรง เพลงตับ และเพลงเถา จากครูสมุทร อิงควระ ผูเชี ่ยวชาญ ดนตรีไทยวิทยาลัยนาฏศิลปสุโขทัย เรียนจะเขเพิ ่มเติมกับครูนิภา อภัยวงศเรียนขิมเพิ ่มเติมจากครูจุฑามณี วรวิทย-สัตถญาณ เรียนขับรองเพลงไทยกับ ครูสุรางค- ดุริยะพันธุ- ไดรับการถ ายทอดวิธีการปรับปรุงดนตรีไทยประเภท วงปJ Oพาทย-ไมนวมผสมเครื ่องสายและวงมโหรี จากครูอุทัย แกวละเอียด และ ครูนิกร จันทรศร จบการศึกษาสูงสุดระดับปริญญาโท สาขามนุษยดุริยางค วิทยา จากมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ครูอาทร ธนวัฒน- รับราชการครู ตั้งแต ปJ พ.ศ.๒๕๒๒ ที ่โรงเรียน บานนามวง อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก หลังจากนั้น จึงยายมาที่ โรงเรียนอุดมดารุณี อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย และโรงเรียนสุวรรณสุทธาราม วิทยา (โยธินบูรณะ๒) กรุงเทพมหานคร

~ ๒๕ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ จนกระทั ่งปJ พ.ศ.๒๕๓๖ ครูอาทร ไดยายมาที ่โรงเรียนเทพศิรินทรกรุงเทพมหานคร เมื่อปJ พ.ศ.๒๕๔๑ ไดรับรางวัลคุรุสดุดี จากคุรุสภาฯ ในฐานะ เปGนครูผูประพฤติปฏิบัติตนมีจรรยามารยาทดีเดนตามระเบียบคุรุสภา วาดวย จรรยาบรรณครู พุทธศักราช ๒๕๓๙ เปGนที่ประจักษ-ชัด ระดับประเทศในปJ และ ในปJเดียวกันก็ไดรับรางวัลพระพิฆเนศทองคำพระราชทาน จากสมาคมดนตรี แหงประเทศไทย จนเกษียณอายุราชการ ในปJ พ.ศ.๒๕๖๒ ปXจจุบันครูอาทรเปGนขาราชการบำนาญ ตำแหนงครูเชี่ยวชาญ สังกัด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน คัดจาก หนังสือสูจิบัตร “การแสดงดนตรีไทย โดย ครูอาวุโสแหงรัตนโกสินทร! พ.ศ.๒๕๖๖”

~ ๒๖ ~ ครูวีระ พันธุ*เสือ ครูวีระ พันธ ุ-เสือ เกิดวันที ่ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๑๒ เปGนบุตร นายขุนทอง กับนางปXญจา พันธุ-เสือ เปGนบุตรคนที ่ ๒ ในจำนวนบุตรทั้งหมด ๔ คน เกิดที่ บานเลขที่ ๑ ๖/ ๑ ห ม ู  ๖ ต ำ บ ล ห ลั ก ชั ย อ ำ เ ภ อ ลาดบัวหลวง จังหวัดพระนครศรีอย ุธยา ปXจจุบันสมรสกับ นางปุญชรัศมิ์ พันธุ-เสือ มีบุตร ๓ คน เริ ่มเรียนดนตรีครั้งแรกเมื ่ออายุ ๕ ขวบกับบิดา เครื ่องดนตรีที ่เรียน คือ ฆองวงใหญ  และระนาดเอก ต อมาไดร วมวงปJ Oพาทย-มอญคณะศิลปแสงทอง ไดเรียนเพลงมอญกับอาวิชัย บุญพยัคฆ-ซึ่งเปGนผูควบคุมวง ที่ ต.หัวเวียง อ.เสนา จ.พระนครศรีอยุธยา เขาเรียนที่วิทยาลัยนาฎศิลป]อางทองไดเรียน เพลงตับ เพลงเถา และ เพลงประกอบการแสดงกับอาจารย-สำรวย งามชุมและคณาจารย-ในวิทยาลัย ไดรับเลือกใหเปGนผูบรรเลงระนาดเอกในงานตาง ๆ ไดแกงานบรรเลงถวายมือ บรรเลงประกอบการแสดง ฯลฯ ในปJ ๒๕๓๒ ไดรับเลือกใหเปGนตัวแทนของ วิทยาลัยไปสอบชิงทุนนริศรานุวัติวงศ- เครื่องมือระนาดเอกใชเดี่ยวเพลงสารถี ๓ ชั้น โดยมีครูสังเวียน ทองคำ เปGนผูตอทางเดี่ยวให เขาเรียนระดับอุดมศึกษาที ่ภาคดุริยางคศาสตร-ไทย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร ไดเรียนทางระนาดเอก ฆองวงใหญ เพลงหนาพาทย- เพลงเรื ่อง เพลงเถา เพลงตับ เพลงประกอบการแสดงและ เพลงเกร็ดตาง ๆ จากอาจารย-นิกร จันทศร ระหวางที ่ศึกษาไดออกบรรเลง ในงานต าง ๆ ไดแก  บรรเลงออกอากาศโทรทัศน-ช อง ๕ รายการอุทยาน เพลงไทย บรรเลงถวายมืองานไหวครู บรรเลงประชันวง บรรเลงประกอบ

~ ๒๗ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ การแสดงที ่สวนอาหารตำหนักไทย และงานตางๆในมหาวิทยาลัยตามที ่ไดรับ มอบหมาย การศึกษาเพลงหนาพาทย-ไดรับการจับมือและเขาพีธีครอบจาก ครูอาวุโสดังนี้ - เพลงสาธุการ ปูeปUOน (นักดนตรีอาวุโสในหมูบาน) - ตระหญาปากคอก หลวงพอวัดตระกู - โหมโรงกลางวัน ครูมนตรี ตราโมท วิทยาลัยนาฎศิลปอางทอง - เพลงหนาพาทย-ชั้นสูง ครูมนตรี ตราโมท วิทยาลัยนาฎศิลปอางทอง - เพลงองค-พระพิราพ ครูประสิทธิ์ ถาวร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (ทางบรรเลงเพลงหนาพาทย- ทางฆองวงใหญ และทางระนาดเอกได ตอกับอาจารย-นิกร จันทศร) เริ ่มเรียนเพลงเดี ่ยว (ระนาดเอก) กับพันโทเสนาะ หลวงสุนทร เมื่อ วันที่ ๒๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๔ ตอเดี่ยวแรกคือ ทะแย (เถา) นกขมิ้น ๓ ชั้น นารายแปลงรูป ๓ ชั้น สารถี ๒ ชั้น ชั้นเดี่ยว ทยอยเดี่ยว เริ่มรับราชการ วันที่ ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๓๖ ที่โรงเรียนบดินทรเดชา (ส ิงห- ส ิงหเสนี) ๒ สังกัดกรมสามัญศ ึกษา กระทรวงศึกษาธ ิก าร หมวดศิลปศึกษา สอนวิชาดนตรีไทย ไดจัดตั้งชมรมดนตรีไทยในโรงเรียน โดยรับสมัครนักเรียนที ่มีความสนใจ เพื ่อฝVกซอมดนตรีไทยในชวงเวลาที ่ว าง จากการเรียนตั้งแต เชากอนเขาแถว พักกลางวัน และตอนเย็นหลังเลิกเรียน โดยทำการฝVกซอมอย างสม ่ำเสมอ จึงทำใหวงดนตรีไทย เขาร วมกิจกรรม ในโรงเรียนได และนำวงดนตรีไทยเขารวมการประกวดในรายการตางๆ ลาออกจากราชการวันที ่ ๓๐ ตุลาคม ๒๕๔๕ เพื ่อไปเปGนพนักงาน ของรัฐ ตำแหน งอาจารย- สาขาวิชาดุริยางคศาสตร-ศึกษา คณะศิลปกรรม ศาสตร- มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานม ิตร ตั้งแตวันที่ ๑ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๔๕

~ ๒๘ ~ “นักเรียนเกาดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร*” ครูแสวง อภัยวงศ* ครูแสวง อภัยวงศ- เปGนบุตรของ เจาพระยาอภัยภูเบศร- (ชุ ม อภัยวงศ-) และหม อมถนอม เกิดเมื ่อวันที ่ ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๓ ที ่จังหวัด ปราจีนบุรี มีพี ่นองทองเดียวกัน ๓ คน คือ เพียร อภัยวงศ- (กัลยาณมิตร) และ จิตรเสน อภัยวงศเมื่อยังเยาว-ไดเริ่มเรียนหนังสือที่ โรงเรียนอภัยพิทยาคาร วัดแกวพิจิตร จังหวัดปราจีนบุรี จนอายุ ๑๐ ปJ จึงได เขามาเรียนตอในกรุงเทพมหานครที ่โรงเรียนอัสสัมชัญ จนจบชั้นมัธยมปJที่ ๒ จึงยายไปเรียนตอที่โรงเรียนเทพศิรินทรเริ ่มเรียนดนตรีไทยกับพระเพลงดุริยางค-แลวมาเรียนต อจากหลวง ประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ชำนาญในการเลนเครื่องสายมาก และดีด จะเขไดไหวเรียบมาก จนมีชื ่อเสียงในวงการดนตรีไทย ทั้งยังเปGนจิตรกร สมัครเลนที่มีฝJมือดีมากคนหนึ่ง ครูแสวงเปGนหัวหนาวงดนตรี คณะ ส.สุรางคศิลป] เปGนวงเครื ่องสาย ที ่บรรเลงออกอากาศทางวิทยุกระจายเสียงเปGนประจำ ฝJมือจะเขของท าน ไดรับความนิยมและยกยองวาเปGนฝJมือชั้นครู สอนตั้งแตนักเรียนในกรมศิลปากร ไปจนถึงสอนชาวตางชาติ เชน ชาวเขมรที่มาจากพระตะบอง

~ ๒๙ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ชีวิตสมรสไดแต งงานกับ นางสาวประคอง พุ มทองสุข ซึ่งตอมาได เปลี ่ยนชื ่อเปGนนิภา อภัยวงศ- ทั้งสองสามีภรรยาเปGนนักดนตรี ครูสอนดนตรี และนักรองของวิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร แตไมมีบุตรสืบสกุล ครูแสวงถึงแกกรรมเมื่อวันที่ ๑๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ อายุ ๖๒ ปJ ไดทำการฌาปนกิจศพที่วัดธาตุทองเมื่อวันที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ คัดจาก หffiองสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน!

~ ๓๐ ~ หมอมหลวงสุรักษ* สวัสดิกุล (หมอมตูI) หม อมหลวงสุรักษ- สวัสดิกุล ช ื ่อเล นว า “ตู@” เก ิดเม ื ่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ- พ.ศ. ๒๔๗๙ ในบานผลชีวิน ซอย ๑๙ ถนนพระรามหก (อุรุพงษเด ิม) เปGนบ ุตรช ายคนเด ีย วขอ ง หม อมราชวงศ- สุมนชาติ สวัสดิกุล กับ ท านผูหญิงสมโรจน- สวัสดิกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ผลชีวิน) มีนองสาว คนเดียว คือ หม อมหลวง (หญิง) ดารัตน- สวัสดิกุล หม อมหลวงสุรักษ- ไดเขารับการศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษา ที่โรงเรียนดรุโณทยาน และระดับชั้นมัธยมในโรงเรียนเทพศิรินทรหม อมหลวงสุรักษ- มีความสนใจใส ใจทางวิชาดนตรีปJ Oพาทย-มากทั้ง ทางไทยและทางมอญ ตั้งแตอายุ ๘ ขวบ บิดาจึงสงเสริมใหเรียนปJOพาทย-พิเศษ ในวันเสาร- วันอาทิตย- ที ่กรมศิลปากร (กองการสังคีต) ต อมาก็ไปเรียนกับ คณะดนตรี “ดุริยประณีต” ที ่บานบางลำพู ครูดนตรีของคณะดุริยประณีตรัก และเอ็นดูหม อมหลวงสุรักษ- เพราะสอนง าย จำง าย ทั้งในเรื ่องปJ O ฆองวง ฆองมอญ กลอง ในทำนองเพลงตาง ๆ โดยเฉพาะทางมอญ จนสามารถพูด ภาษามอญได และมีความชำนาญทางปJOทุกชนิด ฆองวง ฆองมอญ เพลงกลอง ทุกชนิด อาจารย-ธนิต อยูโพธิ์ ไดเชิญชวนใหหมอมหลวงสุรักษ-เขารับราชการ เปGนลูกจางดานดนตรีปJ Oพาทย- แตเพราะอายุ ๑๗-๑๘ ปJ จึงยังไมสามารถที่จะ บรรจุเขารับราชการได พ อแม ก็ยินดีในความเมตตาของอาจารย-ธนิต หมอมหลวงสุรักษ-จึงรับราชการเปGนลูกจางและอายุครบเปGนขาราชการ อยูกอง

~ ๓๑ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ การสังคีต กรมศิลปากร ตลอดจนสิ้นอายุราชการ และถึงแกกรรม เมื ่อวันที่ ๓๑ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๔๒ คัดจาก หนังสือ “อาลัยรัก หมอมตู9 ครูเพลงมอญ”

~ ๓๒ ~ ครูศิริ วิชเวช ครูศิริ วิชเวช เกิดวันที่ ๑ มีนาคม พ.ศ.๒๔๗๕ ที ่บานสวนในตําบลบางโคล  อําเภอยานนาวา กรุงเทพมหานคร บิดาชื่อ นายฟุ<ง วิชเวช (สกุลเดิม พรหมบุปผา) ครูศิริ วิชเวช ศึกษาระดับประถม ศึกษาที่โรงเรียนหุตะวณิช ชั้นมัธยมศึกษาที่ โรงเรียนเทพศิรินทร- และโรงเรียนเตรียม อุดมศึกษา และจบปริญญาตรีจากคณะ พาณิชยศาสตร-และการบัญชี มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตรครูศิริ วิชเวช ไดเรียนการขับรองและดนตรีจากบิดา คือ หมอฟุ<ง วิชเวช ซึ่งมีอาชีพเปGนหมอแตมีความสนใจทางดานดนตรีไทย สารถบรรเลงและ ขับรองไดเปGนอยางดี และไดเรียนกับครูหลายทาน เชน ครูเหนี่ยว ดุริยพันธุ-, ครูโชติ ดุริยประณีต, ครูเชื ่อม ดุริยพันธุ-, ครูแชมชอย ดุริยพันธุ-, ครูสุดจิตตดุริยประณีต และไดเรียนขับเสภาและขยับกรับเสภากับครูเจือ นาคมาลัย ซึ่งเปGนหลานลุงของ หมื่นขับคำหวาน (เจิม นาคมาลัย) ครูศิริ วิชเวช ไดนำองค-ความรูไปสอนใหกับศิษย-หลายสถาบัน เชน คณะศิลปกรรมศาสตร- จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย, สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตเทคนิคกรุงเทพฯ, คณะศิลปกรรมศาสตร- มหาวิทยาลัยศรีนครินทร วิโรฒ ประสานมิตร, คณะศิลปกรรมศาสตร- มหาวิทยาลัยขอนแก น , คณะมนุษยศาสตร- มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร-, คณะศิลปกรรมศาสตรมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร- และคณะครุศาสตร- มหาวิทยาลัยราชภัฏบานสมเด็จ เจาพระยา

~ ๓๓ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ครูศิริ วิชเวช ไดรับการยกยองเชิดชูเกียรติเปGนศิลปUนแหงชาติ สาขา ศิลปะการแสดง (คีตศิลป]) พุทธศักราช ๒๕๕๑ คัดจาก หนังสือศิลปกรรมสาร ป;ที่ ๔ ฉบับที่ ๑ พ.ศ.๒๕๕๒

~ ๓๔ ~ ครูศักรินทร* สูบุญ ครูศักรินทร- สูบุญ เกิดเมื่อวันเสารที่ ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๐๓ บิดา ชื่อ พล เรือตรีอนันต- สู บุญ มารดาชื ่อ นางอรุณ มีใหม (นามสกุลเดิม) มารดาประกอบอาชีพ รับราชการครู สอนวิชาภาษาไทย โรงเรียน สันติราชวิทยาลัย ปXจจุบันเปGนขาราชการ บำนาญ ครูศักรินทร- สู บ ุญ ไดเขารับ การศึกษาระดับประถมศึกษา (ชั้น ป.๑-ป.๗) ที่โรงเรียนสยามวิทยาสังกัดของโรงเรียน อัสสัมชัญ และระดับมัธยมศึกษา (ชั้น ม.ศ.๑-ม.ศ.๕) ที่โรงเรียนเทพศิรินทรมีการเรียนการสอนชั้นละ ๓ เทอม เมื ่อครูศักรินทร-ไดเขาไปเรียนที ่โรงเรียน เทพศิรินทร-ก็ไดเขารวมชมรมดนตรีไทยของโรงเรียนเทพศิรินทร-ซึ ่งอาจารยที ่สอนเปGนลูกศิษย-สำนักครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ก็ไดเริ่ม คลุกคลีกับดนตรีไทยอย างจริงจัง เนื ่องจากโรงเรียนในสมัยก อนนั้นไม มี งบประมาณสำหรับจัดตั้งวงโยธวาทิต โรงเรียนเทพศิรินทร-จึงจัดตั้งวงดนตรีไทย กอนเปGนลำดับแรก โดยเปGนวงเครื่องสายประสม และไดสงผลใหครูศักรินทร-เริ่ม สนใจดนตรีไทยตั้งแตบัดนั้นเปGนตนมา ระดับปริญญาตรี ศึกษาที ่ภาควิชาสารัตถศึกษา สาขาวิชาดนตรี คณะครุศาสตร-จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย ปXจจุบันคือสาขาวิชาดนตรีศึกษา ภาควิชาศิลปะ ดนตรีและนาฏศิลป] คณะครุศาสตร- จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย ระดับปริญญาโท (บัณฑิตศึกษา) เนื่องจากในสมัยนั้นระดับปริญญาโท ของคณะครุศาสตร- จุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัยยังไมมีการเปUดหลักสูตรใหเรียน ในสาขาวิชาทางดานดนตรี ครูศักรินทร-จึงเลือกเรียนในสาขาวิชานิเทศศาสตร-

~ ๓๕ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ การศึกษาและการพัฒนาหลักสูตรจากภาควิชาบริหารการศึกษา คณะครุศาสตรจุฬาลงกรณ-มหาวิทยาลัย คัดจาก ดนตรีนิพนธ!เรื่องการถายทอดการบรรเลงจะเขffi ของครูศักรินทร! สูบุญ โดย นายสัภยา สิงห!อffiาย

~ ๓๖ ~ เพลงประจำโรงเรียนเทพศิริทร* โหมโรงเทพศิรินทร* สามชั้น เพลงโหมโรงเทพศิรินทร- เปGนเพลงที ่ครูอุทัย แกวละเอียด ศิลปUน แห งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ประจำปJ ๒๕๕๒ ทานเปGนศิษยหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ซึ ่งในอดีตท านเปGนครูพิเศษสอน ดนตรีไทยใหกับวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- (พ.ศ. ๒๕๑๔-๒๕๓๘) ท านไดแต งเพลงโหมโรงนี้โดยขยายขึ้นจากเพลงตระเทวาประสิทธิ์ ในอัตรา สองชั้นขึ้นเปGนอัตราสามชั้น เพื ่อมอบใหแก โรงเรียนเทพศิรินทร- ไวสำหรับ ใชเปGนเพลงโหมโรงประจำวงดนตรีไทยโรงเรียน เมื่อปJ พ.ศ.๒๕๓๘ เพลงโหมโรงเทพศิรินทร- ไดแตงขยายขึ้นจากเพลงตระเทวาประสิทธิ์ อัตราจังหวะสองชั้น มี ๒ ทอน ทอนละ ๔ จังหวะ ใชบรรเลงประกอบการ ขอพรและการประสิทธิ์ประสาทพรของเทพเจาและสิ ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในพิธี ไหวครู เมื่อครูอุทัย แกวละเอียด ไดแตงยืดขยายขึ้นเปGนอัตราจังหวะสามชั้นแลว ทานไดดัดแปลงทำนองเพลงเปGน ๔ ทอน โดยใหทอน ๓ ออกสำเนียงเปGนฝรั่ง ใชหนาทับพิเศษ ในจังหวะมาร-ช สำหรับลีลาของทำนองเพลง ประกอบดวยการ บรรเลงหลายลักษณะ ทำใหบทเพลงโหมโรงเทพศิรินทร-สามารถสื ่ออารมณตางๆ ไดหลายรูปแบบ เชน ไพเราะ ออนหวาน สงบเยือกเย็น สงางามและ เขมแข็ง มีความสอดคลองสนิทสนมกลมกลืนกันตลอดทั้งเพลง ทำนองเพลงในทอนที่ ๑ และทอนที่ ๒ มีสำเนียงไพเราะออนหวาน ใหความรูสึกสงบ เยือกเย็น ซึ่งหมายถึง การสักการบูชา นอมรำลึกในพระมหา กรุณาธิคุณของสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี ทำนองเพลงในท อนที ่ ๓ และ ทอนที่ ๔ มีจังหวะกระชับรวดเร็ว โดยเฉพาะในทอนที่ ๓ ทำนองเพลงแตง เลียนสำเนียงฝรั่งเปGนการสื่อความหมาย หมายถึง โรงเรียนเทพศิรินทร-มีความ ผูกพันกับชาวตะวันตก โดยในอดีตเคยมีชาวตะวันตกมาดำรงตำแหน งเปGน ผูบริหาร และครูผูสอนใหกับโรงเรียนเทพศิรินทร-อยูหลายทาน อีกทั้งรูปแบบ

~ ๓๗ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ทางสถาปXตยกรรมของตึกแมนศึกษาสถานไดผสมผสานกับศิลปะแบบกอธิค ซึ่ง เปGนศิลปะแบบตะวันตกและถือเปGนสัญลักษณ-ประจำโรงเรียน สื ่อถึงความเปGน สุภาพบุรุษที ่อ อนนอม อันแฝงดวยความเขมแข็งสง างาม สมกับคำรองใน บทเพลงประจำโรงเรียนความตอนหนึ่งวา “ณ เทพศิรินทร* ณ เทพศิรินทร* สถานสิขา สงาพระนาม”

~ ๓๘ ~ เทพชุมนุม ปJพุทธศักราช ๒๕๕๒ คุณครูอุทัย แกวละเอียด ไดรับการยกยองเปGน ศิลปUนแห งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ทานไดเลือกเพลงโหมโรง เทพศิรินทร- เปGนบทเพลงที ่ใชแสดงผลงานของท าน ในวันที ่ท านเขารับ พระราชทานเข็มและโลเชิดชูเกียรติศิลปUนแหงชาติ ซึ่งบรรเลงโดยวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- ณ หอประชุมใหญ ศูนย-วัฒนธรรมแหงประเทศไทย เมื่อ วันที ่ ๒๔ กุมภาพันธ- ๒๕๕๓ ในการแสดงครั้งนี้คุณครูอุทัย แกวละเอียด รวมเปGนผูบรรเลงดวย ทานไดประพันธ-บทเพลงพิเศษขึ้นอีกหนึ่งทำนอง โดย ขยายจากเพลงสรภัญญะ เปGนอัตราจังหวะสองชั้นและตัดทอนเปGนอัตราจังหวะ ชั้นเดียว เพื ่อใชเปGนบทเพลงบรรเลงนำก อนจะขึ้นเพลงโหมโรงเทพศิรินทรเมื ่อเสร็จสิ้นงานแลวคุณครูอุทัย แกวละเอียด ไดมอบบทเพลงดังกล าวใหกับ วงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร- ต อมาวงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทรใหชื ่อว า “เทพชุมนุม” ปXจจุบันจะใชเปGนบทเพลงสำหรับการทดสอบการ เทียบเสียงและตรวจสอบความเรียบรอยของเครื่องดนตรีกอนที่จะทำการแขงขัน อีกทั้งเปGนการ ตั้งสมาธิรวบรวมจิตใจกอนจะทำการแสดงดนตรีไทยและใชใน การสโมสรสันนิบาติของชาวลูกแมรำเพย สมกับชื่อ บทเพลงที่วา “เทพชุมนุม”

~ ๓๙ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ เทพศิระ สองชั้น เพลงเทพศิระ เปGนบทเพลงลำดับแรกที่ครูอุทัย แกวละเอียด ประพันธใหกับวงดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทร- ทำนองเพลงประพันธ-ขึ้นใหมทั้งหมด ในอัตราจังหวะสองชั้น สำเนียงลาว มี ๓ ทอน เพื่อใชสำหรับบรรเลงประกอบ การขับรองถวายพระพร เนื ่องในโอกาสพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุยเดช ทางสถานีวิทยุโทรทัศน-ชอง ๗ เมื ่อปJ พ.ศ.๒๕๓๘ โดยใชวิธีการขับรองสอดประสานไปกับทำนองเพลง วงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร-ใชชื่อเพลงนี้วา “เทพศิระ” บทรองเพลง เทพศิระ สองชั้น สรวมชีพ ประนมกร กมลมาศ อภิวาท นาถหทัย ในแดนสรวง สมเด็จพระ เทพศิรินทร- ยลยิลทรวง ถวนทบวง ปวงดรุณ อุนชีวี อโหกุมาร ประสานศัพท- สดับเอย แมรำเพย เฉลยลักษณ- แหงศักดิ์ศรี เย็นศิระ พระปกแผ บารมี นรธีร- สีเขียวเหลือง เปรื่องนาคร พุทธพจน- ภาษิต ตรึงจิตขา นสิยา โลกวฑฺฒโน นอมคำสอน จักเปGนคน ไมรกโลก แมนชีพรอน จักสรรค-สราง สิ่งบวร ทั่วแดนไทย เหลาขาบาท ราษฎร-ลูก แมรำเพย จักชื่นเชย เทิดพระยศ ปรากฏสมัย ธ สถิต ในวิญญาณ- อาอำไพ เทพศิระ เทพไท เทพศิรินทรประพันธ-โดย ครูอาทร ธนวัฒน๔ พฤศจิกายน ๒๕๖๔

~ ๔๐ ~ เทพนฤมิต เถา เพลงเทพนฤมิต เปGนเพลงประจำวงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทรลำดับที ่ ๓ แต งขึ้นเพื ่อเปGนอนุสรณ-ในวาระแห งการสถาปนาโรงเรียน เทพศิรินทร-ครบ ๑๒๓ ปJ ในปJ พ.ศ. ๒๕๕๑ ถือกำเนิดขึ้นจากความดำริ รวมกันระหวางครูอาทร ธนวัฒน- และครูสุชาติ ธาราวาสน- มีความประสงค-ให โรงเรียนมีบทเพลงไทยสำหรับขับรองกับวงดนตรีไทยคู กับเพลงโหมโรงเทพ ศิรินทร- ซึ ่งเปGนเพลงบรรเลง เมื ่อเห็นพองตองกันแลว ครูสุชาติ ธาราวาสนไดแตงคำประพันธ-สำหรับเปGนบทรอง เนื้อหาแสดงถึงเกียรติประวัติความเปGนมา ความภาคภูมิใจ ความรักและความหวงแหน ที ่ชาวเทพศิรินทร-มีตอโรงเรียน ดังนี้ บทรองเพลง เทพนฤมิต เถา (สามชั้น) เทพศิรินทร- ถิ่นสงา ราชาสรางเปGนแนวทาง วุฒิธรรม นำศึกษา พระทรงนำ นามพระราช มารดาตั้งอาราม เลอคา คูแผนดิน ศักราช สองพัน สี่รอยเศษยี่สิบแปด ปรับประเทศ ยังถวิล ตั้งโรงเรียน ในอาราม เทพศิรินทร-แมนนฤมิต คูถิ่น ศึกษาไทย (สองชั้น) องค-อานันทฯ ราชา มหายศพระบารมี แผปรากฏ เกริกสมัย ทรงศึกษา ณ สถาน อันเกรียงไกรเทพศิรินทร- จารึกไว มาเนิ่นนาน (ชั้นเดียว) ลูกเจาฟ<า เจาแผนดิน ยินดีสมัครลูกเจานาย ตางพรอมพรัก ยินดีสมาน ลูกผูดี รวมยินดี ดลบันดาลลูกไพรฟ<า รวมสืบสาน เทพศิรินทร-

~ ๔๑ ~ หนังสือที่ระลึกพิธีไหวครูดนตรีไทย โรงเรียนเทพศิรินทรfi ป!การศึกษา ๒๕๖๖ ครูอาทร ธนวัฒน- ไดนำบทประพันธ-ของครูสุชาติ ธาราวาสน-ไปขอ ความอนุเคราะห- ตอครูอุทัยแกว ละเอียด ศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ประจำปJ ๒๕๕๒ ใหเปGนผูประดิษฐ-ทำนองเพลงทางดนตรี ในการ ประดิษฐ-ทำนองเพลงครั้งนี้ ครูอุทัย แกวละเอียด ไดใชบทเพลงเกาสมัยสุโขทัย ชื่อ “เทพทอง” มาเปGนตนแบบในการประดิษฐ-ทำนองขึ้นใหม ซึ่งทานมีแนวคิด และเหตุผลในการเลือกใชบทเพลงเทพทอง เนื ่องจาก ชื ่อเพลงมีคำวา “เทพ” (ทอง) เปGนคำพองกับชื่อโรงเรียนเทพศิรินทร-วา “เทพ” (ศิรินทร-) เพลงเทพทอง เปGทบทเพลงสมัยสุโขทัย ประเภทเพลงพื้นเมือง เช นเดียวกับเพลงฉ อย ใชรองโตตอบกัน ไดวิวัฒนาการมาเปGนเพลงที ่ใช ประกอบการแสดงละคร เรียกอีกอยางหนึ่งวา “เพลงสุโขทัย” ตอมาครูมนตรี ตราโมท ศิลปUนแหงชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ไดนำเพลงเทพทอง มาดัดแปลงเปGนทำนองเพลงประกอบการแสดงระบำ เรียกวา “ระบำสุโขทัย” ซึ่งรวมอยูในชุดระบำโบราณคดี ครูอุทัย แกวละเอียด ไดประดิษฐ-เพลงเทพทองเปGนอัตราจังหวะสามชั้น สองชั้น และชั้นเดียว ครบเปGนเพลงเถา โดยมีครูสุรางค- ดุริยพันธุ- ศิลปUน แห งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (คีตศิลป]ไทย) ประจำปJ ๒๕๖๐ ครูพิเศษสอน ขับรองเพลงไทยใหกับวงดนตรีไทยโรงเรียนเทพศิรินทร- เปGนผูประดิษฐ-ทาง ขับรอง ครูอาทร ธนวัฒน-และครูสุชาติ ธาราวาสน- เปGนผูกำหนดชื ่อทำนอง เพลงที่ประดิษฐ-ขึ้นใหมนี้วา “เทพนฤมิต”

~ ๔๒ ~ เทพนฤมิตลิขิตจาร เทพนฤมิตเถานี้มีนัยกลาว ถึงเมื่อคราวมีนาปีหfflาหนึ่ง๑ แรกขับรfflองทํานองรับศัพท$คะนึง ใจความถึงองค$ผูfflสรfflางเทพศิรินทร$ ครูอุทัย๒ ไดfflประดิษฐ$ทํานองสลfflาง ประกอบทางตามครรลองทํานองศิลป1 เพลงเทพทองทํานองนัยเคยไดfflยิน พfflองสัมพันธ$ถึงถินเทพประทาน ่ ครูสุรางค$๓ เรียบเรียงสําเนียงขับ ใหfflลfflอรับการประลองซfflองประสาน ครูนิกร๔ ทางฆfflองคีตการ ครูอาทร๕ ประทีปงานประเลงเพลง ครูสุชาติ๖ ผูfflประพันธ$สรfflางสรรค$เนื้อ ประกอบเพื่อผดุงหวังใหfflปลั่งเปลง เทพศิรินทร$เทพทรงสรfflางเทพบรรเลง เทพสืบสานบทเพลงชั่วกาลนาน ประพันธ$:ดย ครูสุชาติ ธาราวาสน$ อดีตครูภาษาไทย โรงเรียนเทพศิรินทร$ หมายเหตุ * ๑. วันที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๑ ๒. ครูอุทัย แกfflวละเอียด อดีตครูพิเศษสอนดนตรี?ทย ศิลปินแหงชาติ ปี ๒๕๕๒ ๓. ครูสุรางค$ ดุริยพันธุ$ อดีตครูพิเศษสอนดนตรี?ทย ศิลปินแหงชาติ ปี ๒๕๖๐ ๔. ครูนิกร จันทศร อดีตครูพิเศษสอนดนตรี?ทย ๕. ครูอาทร ธนวัฒน$ อดีตครูดนตรี?ทยโรงเรียน เทพศิรินทร$และครูพิเศษสอนดนตรี?ทย ๖. ครูสุชาติ ธาราวาสน$ อดีตครูภาษาไทย โรงเรียน เทพศิรินทร$