หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร

หลกั การชมการแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร

รายวชิ า ดนตร-ี นาฏศิลป์

โดย
นางสาวไอรัตดา วันชา
ตาแหน่งครู โรงเรียนสังขะวิทยาคม

หลกั การชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร

การชมการแสดงนาฏศิลป์
และละครให้ออกรส เพื่อให้เกิด
ความซาบซ้ึง หรือที่เรียกว่า ดูเป็น
นั้น ผู้ชมจะต้องมีความรู้และความ
เข้าใจเกี่ยวกับนาฏศิลป์และละคร
และองค์ประกอบอื่นๆ ในการแสดง
ด้านอ่นื ๆ ด้วย

หลักการชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร

๑. ควรศึกษาเก่ียวกับท่ารา "ท่ารา"
ของนาฏศิลป์ไทยจัดได้ว่าเป็น "ภาษา"
ชนิดหน่ึง ซึ่งใช้สื่อความหมายให้ผู้ชม
เข้าใจถึงกิริยา อาการ และความรู้สึก
ตลอดจนอารมณ์ของผูแ้ สดง มีท้ังท่ารา
ตามธรรมชาติและท่าท่ีประดิษฐ์ให้
วิจิตรสวยงามกว่าธรรมชาติ ผู้ชมท่ีดี
จะต้องเรียนรู้ความหมายและลีลาท่า
ราต่างๆ ของนาฏศิลป์ไทย ให้เช้าใจ
เป็นพืน้ ฐานก่อน

หลักการชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร

๒. เข้าใจเกี่ยวกับภาษาหรือคาร้องของเพลงต่างๆ การแสดงนาฏศิลป์จะต้องใช้
ดนตรีและเพลงเข้าประกอบ ซึ่งอาจจะมีท้ังเพลงขับร้องและเพลงบรรเลง ในเรื่อง
เพลงร้องนั้นจะต้องมี "คาร้อง" หรือ เน้ือร้อง ประกอบด้วย บทร้องเพลงไทย
สว่ นมากจะเปน็ คาประพันธป์ ระเภทกลอนแปด
หรือกลอนสุภาพ เป็นคาร้องท่ีแต่งข้ึนใช้กับเพลง
น้ันๆ โดยเฉพาะ หรอื นามาจากวรรณคดีไทยตอน
ใดตอนหนึ่งก็ได้ ผู้ชมจะต้องฟังภาษาท่ีใช้ร้อง ให้
เข้าใจควบคู่กับการชมการแสดงด้วย จึงจะเข้าใจ
ถึงเรื่องราวนาฏศลิ ป์ทแ่ี สดงอยู่

หลกั การชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร

๓. มีความเข้าใจเกี่ยวกับดนตรีและเพลงต่างๆ
นาฏศิลป์จาเป็นต้องมีดนตรีบรรเลงประกอบ
ขณะแสดง ซึ่งอาจจะเป็นแบบพ้ืนเมืองหรือแบบ
สมัยนิยม ผู้ชมจะต้องฟังเพลงให้เข้าใจท้ังลีลา
ทานอง สาเนียงของเพลง ตลอดจนจังหวะ
อารมณ์ด้วย จึงจะชมนาฏศิลป์ได้เข้าใจและได้
รสของการแสดงอย่างสมบูรณ์ เช่น เข้าใจว่า
เพลงสาเนียงมอญ พม่า ลาว ฯลฯ สามารถ
เข้าใจถึงประเพทของเพลงและอารมณ์ของเพลง
แต่ละเพลง นอกจากน้ี จะต้องรู้จักถึงช่ือของ
เคร่ือง ดนตรีและวงดนตรีที่ใช้ประกอบการ
แสดงทุกชนิดด้วย

หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร

๔. เข้าใจเก่ียวกับการแต่งกายและแต่งหน้าของผู้แสดง การแสดงนั้น
แบ่งออกหลายแบบ หลายประเภท ผู้ชมควรดูให้เข้าใจว่าการแต่งกาย
เหมาะสมกับบรรยากาศและประเภทของการแสดงหรือไม่ เส้ือผ้า
เครอ่ื งประดับ และอปุ กรณต์ ่างๆ

ที่ใช้ในการแสดง ตลอดท้ังการแต่งหน้า
ด้วยว่าเหมาะสมกลมกลืนกันเพยี งใด เชน่
เหมาะสมกับฐานะหรือบทของผู้แสดง
หรือไม่

หลกั การชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร

๕. เข้าใจถึงการออกแบบฉากและการใช้แสง
และเสียง ผู้ชมท่ีดีต้องมีความรู้ ความเข้าใจเร่ืองฉาก
สถานที่ และสถานการณ์ต่างๆ ของการแสดง คือต้องดู
ให้เข้าใจว่าเหมาะสมกับการแสดงหรือไม่ บรรยากาศ
แสง หรือเสียงที่ใช้นั้นเหมาะสมกับลักษณะของการ
แสดงเพยี งใด

๖. เขา้ ใจเกย่ี วกับบทบาทและฐานะของตัวแสดง
คือ การแสดงที่เป็นเรื่องราว มีตัวแสดงหลายบท ซ่ึง
จะต้องแบ่งออกตามฐานะในเรื่องน้ันๆ เช่น พระเอก
นางเอก ตัวเอก ตัวนายโรง พระรอง นางรอง ตัวตลก
ฯลฯ

หลักการชมการแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร

๗. เข้าใจเก่ียวกับเร่ืองราวของการแสดง ในกรณีที่เล่นเป็นเรื่องราว เช่น โขน
ละคร ผู้ชมตอ้ งติดตามการแสดงให้ตอ่ เนื่องกันถึงจะเขา้ ใจถึงเร่อื งราวตา่ งๆ ว่าใคร ทาอะไร
ที่ไหน อย่างไร

๘. ควรมีอารมณ์ร่วมกับการ
แสดง การแสดงนาฏศิลป์ได้บรรจุเอา
ลีลาท่าทาง หรืออารมณ์ต่างๆ ของผู้
แสดงไว้มากมาย ผู้ชมที่ดีควรมีส่วน
ร่วมกับผู้แสดงด้วย เช่น สนุกสนาน เฮฮา
ไปด้วย จะทาให้ได้รสของการแสดง
อย่างเต็มที่ และผู้แสดงจะสนุกสนาน มี
อารมณแ์ ละกาลังใจในการแสดงด้วย

หลักการชมการแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร

๙. ควรมีมารยาทในการชมการแสดง คือ ปรบมือให้เกียรติก่อนแสดงและหลังจาจบ
การแสดงแตล่ ะชุด ไมค่ วรส่งเสยี งโหร่ อ้ งเป็นการลอ้ เลยี น หรือเยาะเย้ย ในขณะที่การแสดงน้ัน
ไม่ถกู ใจหรอื อาจจะผดิ พลาด ตลก ขบขัน ซงึ่ จะทาให้ผูแ้ สดงเสียกาลังใจ และถือว่าไม่มีมารยาท
ในการชมการแสดงอยา่ งมาก อีกท้งั เป็นการรบกวนสมาธแิ ละอารมณข์ องผชู้ มคนอ่นื ๆ ดว้ ย

๑๐. ควรแต่งกายสุภาพเรียบร้อย คือ ต้องให้เหมาะสมกับสถานที่ที่ใช้แสดง เช่นโรง
ละครแห่งชาติ หอประชุมขนาดใหญ่ ควรแต่งกายสุภาพแบบสากลนิยม แต่ในกรณีสถานที่
สาธารณะหรอื งานแบบสวนสนกุ ก็อนุโลมแตง่ กายตามสบายได้

หลักการชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร

๑๑. ควรศึกษาเกยี่ วกับสูจบิ ัตร
ให้เข้าใจก่อนเริ่มชมการแสดง เพ่ือจะได้ชม
การแสดงได้เข้าใจตั้งแต่ต้นจนจบ แต่ถ้าไม่มี
สูจิบัตร ก็ควรจะตั้งใจฟังพิธีการบรรยายถึง
เรื่องราวต่างๆ ที่เก่ียวกับการแสดงให้เข้าใจ
ด้วย

๑๒. ควรไปถึงสถานท่ีแสดงก่อนเวลา เพ่ือจะได้เตรียมตัวให้พร้อม และได้ชมการ
แสดงตั้งแต่เร่ิมต้น อีกท้ังจะได้ไม่เดินผ่านผู้อ่ืนซ่ึงชมการแสดงอยู่ก่อนแล้ว จะทาให้เกิดความ
วุ่นวายเป็นการทาลายสมาธดิ ว้ ย