2021242310044- Amira Farissya Anis binti Hussin - PB1-X1

INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

KAMPUS IPOH, 31150 HULU KINTA
PERAK DARUL RIDZUAN

BCNB3173
KESUSASTERAAN DAN KEBUDAYAAN MELAYU – PENGHASILAN

PRODUK

Nama : AMIRA FARISSYA ANIS BINTI HUSSIN
No. K/P : 020224011162
Angka Giliran : 2021242310044
Program : PPISMP
Ambilan : JUN 2021
Unit : X1
Nama Pensyarah : DR HASNAH BINTI AWANG
Tarikh Hantar : 14 MAC 2022

PENGAKUAN PELAJAR
Saya mengaku bahawa tugasan kerja kursus ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali

nukilan dan ringkasan yang setiap satunya saya jelaskan sumbernya.

Tandatangan Pelajar: Tarikh : 14 MAC 2022

PEMERIKSA MODERATOR

Markah Markah

Tandatangan Tandatangan

Cop Cop

Tarikh Tarikh

PENGESAHAN PELAJAR
Saya mengesahkan bahawa maklum balas yang diberikan oleh pensyarah telah saya

rujuki dan fahami.

Tandatangan Pelajar: Tarikh : 14 MAC 2022

1

SOALAN KERJA KURSUS
TUGASAN 1 : Penghasilan produk (30%):
Karya-karya sastera memaparkan perutusan, amanat serta lontaran idea dan fikiran
pengarangnya. Hasil karya itu mencerminkan gagasan dan daya fikir pengarangnya yang
ingin dikongsi bersama pembaca. Sebuah karya itu terhasil daripada cetusan gabungan
daya rasa, kepekaan dan keprihatinannya terhadap apa yang diamati dan dialami oleh
masyarakat.
Berdasarkan kenyataan di atas, anda dikehendaki menghasilkan produk iaitu e-book
dengan menerangkan konsep dan fungsi kesusasteraan Melayu serta memanifestasikan
akal budi dalam sebuah pantun, sebuah syair, sebuah seloka dan sebuah gurindam.
Anda dikehendaki menyiapkan e-book tersebut mengikut kreativiti masing-masing yang
merangkumi tajuk-tajuk berikut:
• takrif, jenis, bentuk dan ciri-ciri kesusasteraan Melayu.
• fungsi kesusasteraan Melayu dalam aspek hiburan, pendidikan, dakwah dan kritikan
sosial.
• manifestasi akal budi dalam sebuah pantun, syair, seloka dan gurindam.

i

PENGHARGAAN

Setelah bertungkus lumus, syukur Alhamdulillah ke hadrat Illahi kerana dengan
keberkatan-Nya, dapat juga saya menyiapkan tugasan kajian individu saya dengan sempurna
seperti yang telah ditetapkan bagi kerja kursus penulisan esei pada tahun 2021 ini. Pelbagai
cabaran serta pemasalahan yang berjaya ditempuh sepanjang penghasilan produk ini dan
dengan adanya bantuan secara langsung mahupun tidak langsung serta tunjuk ajar daripada
banyak pihak. Jutaan terima kasih diucapkan kepada semua pihak yang terlibat dalam
menghasilkan tugasan ini bagi memenuhi kriteria pemarkahan bagi tugasan kerja
penghasilan produk ini,

Ucapan terima kasih saya ucapkan lagi kepada pensyarah Kesusateraan dan
Kebudayaan Melayu, Dr Hasnah binti Awang yang telah membantu serta memberikan ilmu
yang sangat berkesan kepada saya sepanjang saya melaksanakan pentaksiran berterusan
bagi memperoleh kejayaan yang unggul untuk diri saya. Turut bersama saya dalam
penghasilan penghasilan produk ini adalah keluarga saya yang telah sedikit sebanyak
memberi kata-kata semangat serta ruang untuk saya menghasilkan tugasan kajian ini pada
waktu yang telah ditetapkan. Tanpa sokongan dari mereka sudah pasti saya tidak dapat
menempuhi dugaan dan cabaran dalam penghasilan produk ini. Seterusnya, saya amat
berterima kasih kepada rakan-rakan seperjuangan kerana telah berkongsi idea sepanjang
saya menyiapkan penghasilan produk ini. Setiap idea yang diberikan amat membantu saya
dalam proses penghasilan kerja kursus ini.

Akhirulkalam, saya berharap agar penghasilan produk ini dapat memenuhi segala
kriteria yang diinginkan dari pihak atasan yang menilai bagi mendapatkan peratusan tertinggi
bagi mata pelajaran Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu pada tahun ini. Saya juga
berharap agar di masa hadapan jika ada kesalahan saya dapat memperbaiki kelemahan saya
dari penghasilan penghasilan produk ini.

ii

ISI KANDUNGAN

1.0 KONSEP KESUSASTERAAN MELAYU.................................................................................... 1
1.1 PENGENALAN...........................................................................................................................1
1.2 TAKRIF KESUSASTERAAN MELAYU...................................................................................1
1.3 JENIS, BENTUK DAN CIRI......................................................................................................1
1.4 PROSA TRADISIONAL.............................................................................................................2
1.4.1 SASTERA RAKYAT (LISAN)............................................................................................ 2
1.4.2 SASTERA ISTANA (TULISAN)........................................................................................ 2
1.5 PROSA MODEN........................................................................................................................ 3
1.5.1 CERPEN..............................................................................................................................3
1.5.2 NOVEL................................................................................................................................. 3
1.5.3 DRAMA................................................................................................................................ 3
1.6 PUISI TRADISIONAL................................................................................................................ 4
1.6.1 PANTUN.............................................................................................................................. 4
1.6.2 GURINDAM.........................................................................................................................4
1.6.3 SYAIR...................................................................................................................................4
1.6.4 SELOKA.............................................................................................................................. 4

2.0 FUNGSI SASTERA MELAYU.......................................................................................................5
2.1 HIBURAN.................................................................................................................................... 5
2.2 PENDIDIKAN..............................................................................................................................5
2.3 DAKWAH.....................................................................................................................................6
2.4 KRITIKAN SOSIAL.................................................................................................................... 6

3.0 MANIFESTASI AKAL BUDI MASYARAKAT MELAYU DALAM PUISI TRADISIONAL....... 7
3.0.1 PEMIKIRAN.........................................................................................................................7
3.0.2 PERTUTURAN................................................................................................................... 7
3.0.3 PERLAKUAN...................................................................................................................... 7
3.0.4 GAYA HIDUP.......................................................................................................................7

3.1 AKAL BUDI DALAM PANTUN..................................................................................................8
3.2 AKAL BUDI DALAM SYAIR...................................................................................................... 9
3.3 AKAL BUDI DALAM SELOKA............................................................................................... 10
3.4 AKAL BUDI DALAM GURINDAM.......................................................................................... 11
4.0 RUJUKAN..................................................................................................................................... 12

iii

1.0 KONSEP KESUSASTERAAN MELAYU
1.1 PENGENALAN
1.2 TAKRIF KESUSASTERAAN MELAYU
1.3 JENIS, BENTUK DAN CIRI

1

1.4 PROSA TRADISIONAL
1.4.1 SASTERA RAKYAT (LISAN)
1.4.1.1 MITOS
1.4.1.2 LEGENDA
1.4.1.3 CERITA RAKYAT
1.4.2 SASTERA ISTANA (TULISAN)

2

1.5 PROSA MODEN
1.5.1 CERPEN
1.5.2 NOVEL
1.5.2.1 NOVEL KEMASYARAKATAN
1.5.2.3 NOVEL SEMANGAT KEBANGSAAN
1.5.3 DRAMA

3

1.6 PUISI TRADISIONAL
1.6.1 PANTUN
1.6.2 GURINDAM
1.6.3 SYAIR
1.6.4 SELOKA

4

2.0 FUNGSI SASTERA MELAYU
2.1 HIBURAN
2.2 PENDIDIKAN

5

2.3 DAKWAH
2.4 KRITIKAN SOSIAL

6

3.0 MANIFESTASI AKAL BUDI MASYARAKAT MELAYU DALAM PUISI TRADISIONAL
3.0.1 PEMIKIRAN
3.0.2 PERTUTURAN
3.0.3 PERLAKUAN
3.0.4 GAYA HIDUP

7

3.1 AKAL BUDI DALAM PANTUN
8

3.2 AKAL BUDI DALAM SYAIR
9

3.3 AKAL BUDI DALAM SELOKA
10

3.4 AKAL BUDI DALAM GURINDAM
11

4.0 RUJUKAN
Hashim Awang. (1985) Mendekati kesusateraan melayu. Petaling Jaya: Fajar Bakti

Sdn. Bhd.
Awang Sariyan. (2007). Santun berbahasa. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan

Pustaka.
Hamka. (2007) Peribadi. Kuala Lumpur, Pustaka Dini.
Shahnon Ahmad. (1987) Polemik sastera islam. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan

Pustaka.
Kamud Dewan Edisi Keempat (2005) Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
Abdul Aziz (2011). Pantun dan kebijaksanaan akal budi melayu. Kuala Lumpur,

Dewan Bahasa dan Pustaka.
Hamzah Hamdani. (1988). Konsep dan pendekatan sastera. Kuala Lumpur, Dewan

Bahasa dan Pustaka.
Ali Ahmad. (1994). Pengantar kesusasteraan. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan

Pustaka
BUKU

Azman Rahmat, Nazri Zainuddin, etc. (2022). Pengenalan kesusasteraan dan
kebudayaan melayu. Pustaka Al-Ehsan.

12