Best Practice 2564 (การเพาะถั่วงอกคอนโด)

คำนำ
กศน.ตำบลหนองกระด่ิง ดำเนินกำรจัดกิจกรรมผลงำนกำรปฏิบัติที่เป็นเลิศ Best practice ด้ำน
กำรส่งเสริมอำชีพ เรื่อง กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด ให้เป็นศูนย์กำรเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เป็นแหล่งเผยแพร่
ควำมร้ทู ่ีหลำกหลำย และแลกเปล่ียนเรยี นรู้ประสบกำรณ์สร้ำงอำชีพ สรำ้ งเศรษฐกจิ ให้แกค่ นในชมุ ชน เพื่อ
ส่งเสริมและพฒั นำอำชีพให้เปน็ อำชพี เสรมิ จำกผู้มปี ระสบกำรณ์ ภูมปิ ญั ญำชำวบ้ำนภำยใต้ศักยภำพของชมุ ชน
โดยกำรนำทรัพยำกร และควำมหลำกหลำยทำงธรรมชำติ ภูมิปัญญำท้องถิ่น มำใช้ให้เกิดประโยชน์เชิง
เศรษฐกิจควบคู่ไปกับกำรประกอบอำชีพอย่ำงย่ังยืน ให้ประชำชนได้รู้จักกำรปรับเปลี่ยนวิธีกำรทำให้
ทนั สมยั กำรวำงแผนกำรตลำด และเปน็ แหลง่ เผยแพร่ควำมรูท้ หี่ ลำกหลำย

นายกติ ตภิ พ ไกรทอง
ครู กศน.ตำบลหนองกระดิง่

สารบญั หน้ำ
1
1. ชอื่ ผลงำน 1
2. ท่มี ำและควำมสำคัญของผลงำน 2
3. วตั ถุประสงค์ 2
4. จดุ เดน่ 4
5. วิธดี ำเนินกำรด้วยกระบวนกำร PDCA 5
6. ปจั จยั ปอ้ น 5
7. เงอื่ นไขปจั จัยที่ส่งผลตอ่ ควำมสำเร็จ 5
8. ปัญหำ อปุ สรรค ข้อจำกดั
9. ขอ้ เสนอแนะวธิ ีปฏิบตั งิ ำนทจ่ี ะทำใหด้ ขี ึน้
ภำคผนวก

1

ผลงำนทีเ่ ป็นเลิศ (Best Practice) กศน.ตำบลหนองกระดง่ิ
ดำ้ นกำรประกอบอำชพี กำรเพำะถัว่ งอกคอนโด

1. ช่ือผลงำน กำรเพำะถว่ั งอกคอนโด
2. ท่มี ำและควำมสำคัญของผลงำน

การจัดการศึกษาอาชีพในปัจจุบันมีความสำคัญมาก เพราะจะเป็นการพัฒนาประชากรของประเทศ
ให้ มีความรู้ความสามารถและทักษะในการประกอบอาชีพ เป็นการแก้ปัญหาการว่างงานและส่งเสริมความ
เข้มแขง็ ให้แก่เศรษฐกิจชมุ ชน ตลอดจนกำหนดภารกจิ ท่ีจะยกระดับการจัดการศึกษา เพ่ือเพิ่มศักยภาพและขีด
ความ สามารถให้ประชาชนได้มีอาชีพท่ีสามารถสร้างรายได้ ท่ีม่ันคง โดยเน้นการบูรณาการให้สอดคล้องกับ
ศักยภาพด้านต่างๆ มุ่งพัฒนาคนไทยให้ได้รับการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพ และการมีงานทำาอย่างมี คุณภาพ
ทั่วถึงและเท่าเทียมกนั ประชาชนมีรายได้มัน่ คง ม่ังคงั่ และมงี านทำอย่างย่ังยืน

จากการสำรวจข้อมูลประชาชนในพื้นท่ี พบว่า การประกอบอาชีพหลัก ส่วนใหญ่จะ ประกอบอาชีพ
ทางการเกษตร คือ ทำนาและทำไร่ รองลงมาคือรับจ้าง แต่ด้วยสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ ราคาผลผลิตทาง
การเกษตรลดต่ำลง ส่งผลให้ประชาชนมีรายได้ไม่เพียงพอกับในปัจจุบัน และประกอบกับ ปัจจุบันพืชพันธ์ุ
ธัญญาหาร ท่ีเร่งผลผลิต เพื่อจำหน่าย ส่วนใหญ่จะปนเป้ือนไปด้วยสารพิษตกค้าง ฮอร์โมน ยา ฆ่าแมลง เพ่ือ
สนองต่อตลาด ที่เน้นการผลิตเพ่ือการค้า ไม่คำนึงถึงพิษภัย ท่ีเกิดจากสารพิษตกค้าง หรือสาร ปนเปื้อนอยู่ใน
อาหารการกินท่ีเป็นอันตรายต่อสุขภาพ และชีวิตของผู้บริโภค "ถั่วงอก" ซึ่งอุดมไปด้วย สารอาหารท่ีมีคุณค่า
ตอ่ ผูบ้ ริโภค เป็นผกั ที่คนไทยนิยมรบั ประทานกันมากทสี่ ุด นำมาประกอบเป็นอาหารจาน เดยี ว เชน่ กว๋ ยเตีย๋ ว
ผดั ไทย กวยจ๊ับ ขนมจีน แกงจืด เป็นตน้ แต่ผักท่ีเปน็ ประโยชน์คดิ ว่าน่าจะปลอดภัยกลับ แฝงดว้ ยสารตกค้างที่
อนั ตราย ซึ่งมีการผสมสารฟอกขาว สารฟอร์มาลีนเพ่ือให้ถว่ั งอกขาว สด กรอบ มอี ายุ อยไู่ ดน้ านวัน

จากข้อมูลดังกล่าว การส่งเสริมให้ประชาชนประกอบอาชีพเสริม โดยนำวัฒนธรรมการบริโภค ภูมิ
ปัญญาท้องถิ่น ที่มีอยู่มาพัฒนาปรับปรุงส่งเสริมการผลิตเพ่ือสร้างรายได้เสริมให้กับคนในชุมชน มีช่องทางใน
การประกอบอาชีพ มีแนวทางในการรวมกลุ่มอาชีพ และพัฒนาอาชีพโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศให้เกิด
ประโยชน์และมีประสทิ ธภิ าพ
3. วัตถปุ ระสงค์

1. กลุม่ เปา้ หมายมีความร้คู วามเข้าใจ บอกประโยชน์ คณุ ค่าของของถ่วั งอกได้
2. กลุ่มเป้าหมายมเี ทคนิคการคดั เลือก และวธิ กี ารเพาะถ่วั งอกแบบตา่ งๆได้
3. กลุ่มเปา้ หมายมีคุณธรรมจรยิ ธรรมและเหน็ ชอ่ งทางในการพัฒนาอาชีพ

2
4. จดุ เด่น

กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด เป็นกำรประยุกต์กำรเพำะถั่วแบบวิธีกำรธรรมดำ โดยผ่ำนกระบวนกำร
ถ่ำยทอด และกำรเรียนรู้ในรูปแบบต่ำงๆให้กับประชำชน เพ่ือเสริมสร้ำงกำรประกอบอำชีพให้มีรำยได้จุนเจือ
ครอบครัว และมีกำรบริหำรจัดกำรได้อย่ำงเหมำะสม ตำมทิศทำงกำรพัฒนำอำชีพสู่ควำมสมดุลและยั่งยืน
“กศน. มุ่งเน้นในเรอื่ งกำรให้ควำมรู้แก่ผู้ที่ถูกเลือกจ้ำงงำนในต่ำงจังหวัด และผู้ที่อยใู่ นกลุ่มเสี่ยงสูง เพ่ือม่งุ เน้น
คุณภำพในกำรพฒั นำงำน กศน.ใหม้ คี ุณภำพ”

กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด มีสมำชิกและภำคีเครือข่ำยท่ีหลำกหลำย ให้กำรสนับสนุนและเรียนรู้ใน
ช่องทำงโซเชียล โดยกำรประยุกต์ใช้วัสดุที่เหลือใช้มำเป็นวัสดุประกอบกำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด โดยมี
วิทยำกรใหควำมรู้ประชำชน ท่ีได้มำอบรมหลักสูตรกำรเพำะถั่วงอกคอนโด ในพื้นที่ได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ
และยงั มีผลงำนทเ่ี ผยแพรใ่ ห้กับประชำชนและในอำเภอคีรีมำศท่ีให้เรียนรู้อย่ำงตอ่ เน่ือง

ท้ังนี้ กำรเพำะถั่วงอกคอนโด นอกจำกจะมีกำรเพำะที่ง่ำย สะดวก และใช้ระยะเวลำน้อย เพียง 3 วัน
ผู้เพำะจะสำมำรถนำถ่ัวงอกไปรับประทำน ท่ีเหลือสำมำรถนำไปจำหน่ำยได้ อีกทั้งยังปลอดสำรพิษอีกด้วย
และท่ีสำคัญยังเป็นกำรเพำะที่เน้นกำรใช้ภำชนะที่หำได้ง่ำย เช่น ในถังพลำสติกสีดำ หรือขวดน้ำมันพืชและ
หมอ้ ดนิ

5. วธิ ีดำเนนิ กำร ดว้ ยกระบวนกำร PDCA
5.1 วำงแผนกำรดำเนนิ งำน มีกำรประชุมวำงแผน กำรจัดอบรมและเรียนรู้จำกผู้มีประสบกำรณ์จรงิ น

มงุ่ ให้มีคุณภำพมีควำมพรอ้ มในกำรจัดกจิ กรรมของชุมชน โดยมุ่งเน้นให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนท่ีมีคณุ ภำพ
โดยควำมร่วมมอื ของผู้นำชุมชน ภำคีเครือข่ำยในชุมชน

5.2 ประสำนวทิ ยำกร แหล่งเรียนรู้ ให้ควำมร่วมมือและจัดกิจกรรมรว่ มกับภำคีเครือขำ่ ย และมกี ำรจัด
กิจกรรมที่หลำกหลำยและยืดหยุ่นตำมควำมต้องกำรของประชำชน โดยมุ่งเน้นประสิทธิภำพและประสิทธิผล
ใหเ้ กดิ กบั ประชำชนในพน้ื ทีอ่ ย่ำงแทจ้ ริง

3
5.3 นำตัวแทนประชำชนเข้ำรับกำรฝกึ อำชีพหลักสูตรกำรเพำะถว่ั งอกคอนโด โดยเปน็ ตวั แทนจำก
ลุ่มแมบ่ ำ้ นเนินพยอม หมทู่ ี่ 4 ตำบลหนองกระด่ิง อำเภอคีรมี ำศ จังหวัดสุโขทยั จำนวน 6 คน

5.4 ลงมือปฏบิ ัติจริง ให้ประชำชนที่เขำ้ รว่ มกจิ กรรมได้ลงมือปฏบิ ัติจริง กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด” ของ
ตนเอง ครอบครวั หมบู่ ้ำนตนเอง “โดยมีกำรทำเป็นขั้นตอน เชน่ กำรหำวัสดอุ ปุ กรณ์ หำเมลด็ พันธุถ่วั เขยี ว ถ่ัว
แขก เปน็ ตน้

4
5.5 กำรติดตำมและประเมินผลกำรดำเนินงำน ผลปรำกฏว่ำผู้รับบริกำร ประชำชนในพื้นท่ี และภำคี
เครอื ข่ำย ใหค้ วำมสนใจ และมีเจ้ำหน้ำทภ่ี ำคเี ครือข่ำยมำให้ควำมรู้อยำ่ งต่อเนื่อง

6. ปัจจยั ป้อน
กำรพัฒนำกำรในกำรเพำะถัว่ งอกคอนโด ตำบลหนองกระดง่ิ ดังนี้
6.1 สมำชิกกำรเพำะถ่ัวงอกคอนโด มีควำมรู้ควำมเข้ำใจในเรื่องของกำรจัดทำกำรเพำะถ่ัวงอก

คอนโด ได้เป็นอย่ำงดีครบถ้วน ทั้งในเร่ืองกำรจัดบริหำรจัดกำรส่งเสริมกำรตลำด เพ่ือให้มีช่องทำงในกำร
จำหน่ำยอกี ช่องทำงหนง่ึ

6.2 งบประมำณ จัดหำงบประมำณจำกหน่วยงำนรำชกำร ภำคีเครือข่ำย โดยมี ครู กศน.
ตำบลหนองกระด่ิง กศน.อำเภอคีรีมำศ พัฒนำชุมชนอำเภอคีรีมำศ ผู้นำท้องท่ีท้องถิ่น เข้ำไปร่วมจัดกิจกรรม
อยำ่ งต่อเนือ่ งใน กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโดให้มคี วำมพร้อมในกำรให้บริกำรประชำชนได้มำเรียนรู้

5

6.3 ส่ือ วัสดุ อุปกรณ์ คณะทำงำนได้ประสำนภำคีเครือข่ำยในเร่ืองกำรขอสนับสนุนในเรื่อง

ของ สื่อ วัสดุ อุปกรณเ์ พอ่ื ให้มคี วำมพร้อมในกำรทำงำน เช่น เมลด็ พันธุ์ถว่ั

6.4 กำรบริหำรจัดกำร กำรเพำะถั่วงอกคอนโดเป็นกำรบริหำรรจัดกำรได้มีกำรจัดประชุม

ปรกึ ษำของสมำชกิ เพ่อื ทจ่ี ะนำควำมคิดเห็นของกลุ่มมำปรับปรุง โดยมีนโยบำยในเร่ืองของกำรสร้ำงโอกำสและ

ควำมเสมอภำคทำงกำรศึกษำ ซ่ึง กศน.ตำบล เป็นสถำนท่ีแสวงหำควำมรู้ท่ีหลำกหลำย รองรับควำมต้องกำร

ของประชำชนในพ้ืนท่ีในทุกๆ ด้ำน โดยกำรประสำนงำนร่วมกับภำคีเครอื ข่ำยในพื้นท่ี โดยแกนนำได้เปน็ บุคคล

ที่ใหค้ วำมรู้ หำควำมรู้อยเู่ สมอในกำรพฒั นำปรับปรุงกำรเพำะถวั่ งอกคอนโด

Input (ปจั จัยป้อน) Process (กระบวนกำร) Output (ผลผลติ )

บุคลำกรหรือสมำชิก กำรเพำะ วำงแผนกำรดำเนินงำนกำร กำรเพำะถั่วงอกคอนโด

ถั่วงอกคอนโด มีควำมรู้ควำมเข้ำใจใน พัฒนำ กำรเพำะถั่วงอกคอนโด บ้ำนเนินพยอม มีควำมพร้อม

เร่ืองของกำรเพำะถ่ัวงอกคอนโดท่ี บ้ำนเนินพยอมอย่ำงต่อเน่ืองมี ในกำรให้ส่งเสรมิ ประชำชน ท้ัง

ถูกต้อง และปฏิบัติได้ครบถ้วน และ กำรดำเนินงำนกำรประสำนงำน ในเรื่องวัสดุอุปกรณ์ สถำนที่

พัฒนำอยำ่ งต่อเนื่อง ร่วมกับ กศน.ตำบลหนองกระด่ิง วิ ท ย ำ ก ร มี กิ จ ก ร ร ม ท่ี

งบประมำณ จัดหำงบประมำณจำก กศน.อำเภอและภำคีเครือข่ำยมี หลำกหลำย และมีกำรร่วมมือ

ภำคีเครือข่ำยและ กศน.อำเภอ เพื่อให้ กำรพัฒนำผลผลิตให้มีคุณภำพใน กับภำคีเครือข่ำยและชุมชน

กำรเพำะถ่ัวงอกคอนโดยมีควำมพร้อม แต่ละด้ำน อย่ำงต่อเนื่อง จัด อย่ำงมปี ระสิทธิภำพ

ในกำรให้ควำมร้ผู ้สู นใจในทกุ ๆ ดำ้ น กิ จ ก รรม ที่ ห ล ำก ห ล ำย แ ล ะ

สื่อ วัสดุ อุปกรณ์ มีควำมพร้อมใน น่ำสนใจ ประสำนภำคีเครือข่ำย

กำรใหเ้ พำะถัว่ งอกคอนโด ในกำรจัดกิจกรรมของชุมชน มี

กำรบริหำรจัดกำร มีกำรบริหำรงำนที่ดี กำรประเมิน ติดตำมผลกำร

ส ำ ม ำ ร ถ ป ร ะ ส ำน งำน ได้ อ ย่ ำงมี ดำเนินกำร และมีกำรปรับปรุง

ประสทิ ธภิ ำพและตอ่ เนอ่ื ง แกไ้ ขในจุดทบี่ กพร่อง

7. เงือ่ นไข ปัจจยั ที่ส่งผลตอ่ ควำมสำเร็จ

ผู้เข้ำรับกำรอบรมหลักสูตรกำรเพำะถั่วงอกคอนโดมีรำยได้ และสำมำรถถ่ำยทอดกระบวนกำรทำได้

อย่ำงครบทุกขั้นตอนอย่ำงมีคุณภำพ และมี ครู กศน.ตำบล กศน.อำเภอ และภำคเี ครือข่ำย มีกำรวำงแผนกำร

พัฒนำ กำรเพำะถั่วงอกคอนโดเพื่อใหเ้ ป็นไปอย่ำงมปี ระสิทธิภำพในทุกๆ ดำ้ น

8. ปญั หำ อุปสรรค ขอ้ จำกัด

8.1 ข้อจำกัดเร่อื งของเวลำ

8.2 งบประมำณไมเ่ พยี งพอต่อกำรจัดกจิ กรรมต่ำงๆให้ครอบคลุม

9. ขอ้ เสนอแนะวิธีปฏบิ ตั งิ ำนท่จี ะทำให้ดีข้นึ

สมำชิกกลุ่มกำรเพำะถั่วงอกคอนโดยังต้องกำรมุ่งเน้นพัฒนำตนเอง และสถำนที่ ประสำนงำน

เครือข่ำยเพื่อจัดหำงบประมำณ ส่ือ วัสดุ อุปกรณ์ เพื่อกำรให้บริกำรประชำชนในพื้นที่อย่ำงมีประสิทธิภำพ

และจัดกิจกรรมที่หลำกหลำยตรงกับควำมต้องกำรของประชำชนอย่ำงแท้จริง เพ่ือให้งำนมีประสิทธิภำพและ

ประสิทธิผลสูงสดุ

ภำคผนวก

ภำพกจิ กรรม