Πασχαλινά έθιμα Σε λίγες μέρες όλοι θα γιορτάσουμε με μεγάλη κατάνυξη μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης: Το Πάσχα Παρουσίαση της Νηπιαγωγού: Στέλλας Μπάρμπα
08 Απριλίου: Σάββατο του Λαζάρου 09 Απριλίου: Κυριακή των Βαΐων 10 Απριλίου: Μεγάλη Δευτέρα 11 Απριλίου: Μεγάλη Τρίτη 12 Απριλίου: Μεγάλη Τετάρτη 13 Απριλίου: Μεγάλη Πέμπτη 14 Απριλίου: Μεγάλη Παρασκευή 15 Απριλίου: Μεγάλο Σάββατο 16 Απριλίου: Κυριακή του Πάσχα Πάσχα 2023
Σάββατο του Λαζάρου-Έθιμα Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου. Την παραμονή της γιορτής ή, σε πολλά μέρη, ανήμερα την "πρώτη Λαμπρή", τα παιδιά, κρατώντας το "Λάζαρο", έκαναν τους αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα "λαζαρικά’ , για να διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού να πουν παινέματα στους νοικοκυραίους και να μαζέψουν αυγά. Στην Ήπειρο μάλιστα, στις κτηνοτροφικές περιοχές, χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Πως γίνεται το Λαζαράκι Πάνω σε δύο ξύλα που τα δένουν σταυρωτά με λογιών λογιών κουρέλια, σχηματίζουν μια μεγάλη κούκλα με τα χέρια τεντωμένα στα πλάγια. Τη ντύνουν μετά με ένα ωραίο μωρουδίστικο φορεματάκι κι από πάνω της ρίχνουν ένα όμορφο χρωματιστό κεφαλομάντηλο. Στολίζουν ακόμα, με διάφορα αγριολούλουδα ένα μικρό καλαθάκι, που θα κρατάει το κάθε παιδί στο αριστερό του χέρι, ενώ με το δεξί του θα κρατάει το Λαζαράκι κάτω από το φουστανάκι του από το ξύλο όπου εξέχει. Τραγουδούν έτσι όλο το πρωινό της παραμονής σ’ όλες τις πόρτες μέχρι να γεμίσουν τα στολισμένα καλαθάκια τους αυγά, όταν θα τα βάψουν κόκκινα το Πάσχα.
Τα Λαζαράκια Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους “λαζάρηδες”, τα “λαζαρούδια” ή και “λαζαράκια”. “Λάζαρο αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις” έλεγαν, μια και ο αναστημένος φίλος του Χριστού πίστευαν πως είχε παραγγείλει: “Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…” Στα “λαζαράκια” έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσους “λαζάρηδες” έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα. Στην Κω οι αρραβωνιασμένες θα έφτιαχναν ένα λαζαράκι σε μέγεθος μικρού παιδιού, γεμισμένο με χίλια δυο καλούδια και κεντημένο σχεδόν σαν τις κουλούρες του γάμου, για να το στείλουν στο γαμπρό. Τα “λαζαρούδια” πολλές νοικοκυρές τα γέμιζαν με αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα, σύκα, σταφίδες, μέλι, πρόσθεταν πολλά μυρωδικά και τα παιδιά ξετρελλαίνονταν να τα τρώνε ζεστά. Υλικά 440 γρ. αλεύρι γ.ο.χ. 1 φακελάκι ξερή μαγιά 225 γρ. ζάχαρη κρυσταλλική 110 γρ. ελαιόλαδο 120 γρ. κανελόζουμο (βρασμένο νερό με 1 ξύλο κανέλας) 1/2 κ. γλ. αλάτι 3 κ. σ. σταφίδες ξανθές 3 κ. σ. καρύδι τριμμένο 1/2 σφηνάκι κονιάκ 2 κ. σ. κανέλα ή σμυρνιό Εκτέλεση Φτιάχνουμε το κανελόζουμο και το αφήνουμε να χλιάνει. Μέσα σε αυτό διαλύουμε τη μαγιά. Σε ένα μπολ ρίχνουμε το αλεύρι με το αλάτι κοσκινισμένα, κάνουμε λακουβίτσα και τοποθετούμε τα υπόλοιπα υλικά και ζυμώνουμε μέχρι να έχουμε μία μαλακή ζύμη που να ξεκολλάει από τα χέρια μας. Γίνεται αμέσως γιατί τη βοηθάει το ελαιόλαδο. Αφήνουμε σκεπασμένο το μπολ σε ζεστό μέρος να φουσκώσει η ζύμη για περίπου 2 ώρες και μετά πλάθουμε ανθρωπάκια με τα χεράκια τους, μπήγουμε τα γαρύφαλλα για ματάκια, στόμα και στα χέρια τους και τα αφήνουμε να ξεκουραστούν και αυτά για καμιά ώρα περίπου. Τα βάζουμε σε αντικολλητικό χαρτί στη λαμαρίνα του φούρνου και τα ψήνουμε στους180 βαθμούς για 20 λεπτά.
Τα Κάλαντα του Λαζάρου Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια Ήρθε η Κυριακή που τρων τα ψάρια Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι Ήρθε η μάνα σου από την Πόλη Σου 'φερε χαρτί και κομπολόι Γράψε Θόδωρα γράψε Δημήτρη Γράψε Λεμονιά και κυπαρίσσι. Οι κοτούλες σας αβγά γεννούνε οι φωλίτσες σας δεν τα χωρούνε δώστε και σε μας να τα χαρούμε.
Κυριακή των Βαΐων Την Κυριακή των Βαΐων, Το πρωί της Κυριακής των Βαΐων οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία για να πάρουν βάγια και να τα βάλουν στο εικονοστάσι.
Μεγάλη Δευτέρα Τη Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ διαβάζεται στην εκκλησία και η παραβολή της καταραμένης συκιάς από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Την Μεγάλη Δευτέρα ξεκινούν πολλοί την νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας μέχρι να κοινωνήσουν το Μεγάλο Σάββατο .
Μεγάλη Τρίτη Τη Μεγάλη Τρίτη από το πρωί όλες οι νοικοκυρές φτιάχνουν πεντανόστιμα τσουρέκια. Τα παιδιά πλάθουν με τα χεράκια τους διάφορα σχεδιάκια. Όλα τα σπίτια μοσχομυρίζουν.
Μεγάλη Τετάρτη Τη Μεγάλη Τετάρτη οι νοικοκυρές καθαρίζουν τα σπίτια ενώ το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται στην εκκλησία το ευχέλαιο. Όλοι μικροί, μεγάλοι πηγαίνουν στην εκκλησία για να πάρουν λαδάκι και να σταυρωθούν για να έχουν υγεία.
Μεγάλη Πέμπτη Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε και τα αυγά ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ Συνήθως τα αυγά του Πάσχα βάφονται κόκκινα. Για το χρώμα τους αυτό δίνουν διάφορες εξηγήσεις. Άλλοι λένε ότι θυμίζει το αίμα του Χριστού, άλλοι λένε ότι το κόκκινο είναι το χρώμα της χαράς και άλλοι διηγούνται ότι: Όταν αναστήθηκε ο Χριστός, το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε: « Όταν τα αυγά που κρατώ γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός ». Και από τότε τα βάφουν κόκκινα.
Πως βάφουμε αυγά με φλούδες από κρεμμύδια Καταρχήν καθαρίζετε τα αυγά σας με ένα κομμάτι απορροφητικό χαρτί που έχετε βουτήξει σε ξύδι. Αυτό είναι απαραίτητο για να απομακρύνετε τη βρωμιά αλλά και τις σφραγίδες του παραγωγού που υπάρχουν στα περισσότερα αυγά. Είναι προτιμότερο να προμηθευτείτε καφέ αυγά και όχι άσπρα για να έχετε πιο σκούρο χρώμα στο τέλος. Στη συνέχεια βάζετε τα αυγά σας στην κατσαρόλα με ποσότητα νερού που τα υπερκαλύπτει και προσθέτετε ένα σφηνάκι ξύδι. Τυλίγετε τις φλούδες των κρεμμυδιών μέσα στο τούλι ή την γάζα και το ρίχνετε στο νερό. Αφήνετε το νερό να πάρει βράση και χαμηλώνεται τη φωτιά στο σιγανό. Υπολογίζετε περίπου ένα τέταρτο για να είστε σίγουροι πως έχουν βράσει τα αυγά σας και βγάζετε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Αν σας ικανοποιεί το χρώμα βγάζετε τα αυγά από την κατσαρόλα, αν όχι τα αφήνετε μέσα κι άλλο. Όσο περισσότερο τα αφήνετε τόσο πιο σκούρο θα γίνει το χρώμα τους. Όταν τα βγάλετε από την κατσαρόλα τα αφήνετε να στεγνώσουν πάνω σε απορροφητικό χαρτί και στη συνέχεια τα γυαλίζετε με λάδι.
Όταν σταυρώθηκε ο Χριστός, ένα καφετί πουλάκι μ’ άσπρο λαιμό πέταξε πάνω από το άγιο Κεφάλι του Χριστού, που το έσφιγγε ένα αγκάθινο στεφάνι, ενώ ένα μικρό άσπρο λουλούδι είχε ανθίσει στη βάση του Σταυρού. Το μαρτύριο του Θεανθρώπου έθλιβε το πουλί και το λουλούδι. Το πουλάκι θέλοντας ν’ απαλύνει τον πόνο του Χριστού, τράβηξε το ένα αγκάθι. Σταλαγματιές από το αίμα Του έπεσαν στο λαιμό του πουλιού κι άλλες κύλησαν πάνω στο λουλούδι, που άνοιξε τα πέταλά του όσο πιο πολύ γινόταν για να τις δεχτεί. Μονομιάς ο λαιμός του πουλιού και τα πέταλα του λουλουδιού βάφτηκαν κόκκινα. Έτσι, το αίμα του Χριστού χάρισε στον κοκκινολαίμη και στην παπαρούνα κόκκινο χρώμα. Η Παπαρούνα & ο Κοκκινολαίμης
Μεγάλη Παρασκευή Την Μεγάλη Παρασκευή μέρα πένθους και νηστείας για όλους. Τρώμε ταχινόσουπα, μαρούλι και φακές με ξύδι. Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί και βελόνι, είναι μεγάλη αμαρτία. Ξημερώματα γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου και το πρωί παρακολουθούμε στην εκκλησία τη λειτουργία της Αποκαθήλωσης ( το κατέβασμα του Χριστού από το Σταυρό) και το βράδυ γίνεται η περιφορά του Επιταφίου
Μεγάλο Σάββατο Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ στις 11 η ώρα χτυπάει η καμπάνα και όλοι πηγαίνουμε στην εκκλησία για να πάρουμε το «Άγιο Φως». Μόλις ο παππάς πει το Χριστός Ανέστη οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και οι άνθρωποι ανταλλάσουν μεταξύ τους ευχές λέγοντας «Χριστός Ανέστη - Αληθώς Ανέστη» Μετά το τέλος της λειτουργίας παίρνουν αναμμένες τις λαμπάδες στο σπίτι τους για να ανάψουν το καντήλι και τρώνε τη μαγειρίτσα.
Κυριακή του Πάσχα Την Κυριακή του Πάσχα όλοι γιορτάζουμε την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Μαζεύεται όλη η οικογένεια και όλοι μαζί σουβλίζουν το αρνί, τσουγκρίζουν τα αυγά και γλεντούν.