หลักสูตรวิชาชีพ การทำตะกร้าหวาย หลักสูตร 35 ชั่วโมง

ก

ก

คำนำ

หวายเป็นไม้ป่าในพืชตระกูลปาล์มนิยมนำมาใช้ประโยชน์ในหลายด้านโดยเฉพาะในการ
จักสานเครื่องใช้ต่างๆ รวมถึงการนำหนอ่ หวายมาปรงุ อาหารซึ่งให้รสชาตอร่อยเหมือนหน่อไม้ทั่วไป
แต่มีรสชาติฝาดและขมอร่อยเฉพาะตัวหวายจัด เป็นไม้ที่มีความสำคัญทางงานหัตถกรรมต่างๆ
งานฝีมือ เนื่องจากหวายมีเนื้อเหนียว แข็งแรง และยืดหยุ่นได้ดีกว่าไม้ไผ่หรือไม้จักสานชนิดอื่นๆ
สามารถจักเป็นเส้นหรือแผ่นบางได้ง่าย โค้งงอได้ดี ลักษณะลำต้นปีนป่าย ไหลยาวได้มากกว่า
3 เมตร มีทั้งลำตน้ เด่ยี วหรือเปน็ กอ ลำต้นหวายมีลกั ษณะกลม ถกู ห่อหุ้มด้วยกาบใบหรือกาบหุ้มลำ
ประโยชน์ของหวายลำต้นนำมาจักสานเป็นเฟอร์นิเจอร์ เช่น โต๊ะ ม้านั่ง เตียงนอน เป็นต้น มักใช้
หวายขนาดใหญ่ เช่น หวายโป่ง หวายกำพวน หวายข้อดำ หวายตะค้าทอง เป็นต้น นอกจากนั้นทำ
เครื่องจักสาน ยอดอ่อน และหน่อหวายยังนิยมนำมารับประทาน และปรุงเปน็ อาหารได้หลายอย่าง
เชน่ แกงอ่อมหน่อหวายกระดกู หมู ซุปหน่อหวาย หน่อหวายลวกจ้ิมน้ำพริก และอื่น ๆ อีกมากมาย

ชาวบ้านในจงั หวดั พะเยาจึงได้นำหวายมาสร้างสรรค์เป็นงานหตั กรรมใช้ให้เกิดประโยชน์และ
สร้างรายได้เสริมเลี้ยงครอบครัวเพื่อให้มีรายได้ที่ม่ันคง โดยสินค้าที่กำลังเป็นที่นิยมในขณะนี้ก็คือ
ตะกร้าหวาย เนื่องจากมีรูปทรงที่ทันสมัยและเป็นที่ต้องการของตลาดภา ยในท้องถิ่น
และระดับประเทศ

กศน. อำเภอดอกคำใต้ ตระหนักถึงความสำคัญของหวาย จึงดำเนินการจัดทำหลักสูตร
วิชาชีพการทำตะกร้าหวาย หลักสตู ร 35 ช่ัวโมง เพือ่ นำไปใช้ในการจดั การศึกษาวิชาชีพให้กับผู้เรียน
โดยศึกษาความต้องการของกลุ่มหมายและชุมชน ได้จัดทำเวทีประชาคมและนำข้อมูลมาจัดทำ
หลักสตู รวิชาชีพดังกลา่ ว ซึง่ มขี อบขา่ ยเน้อื หาเกีย่ วกับความรทู้ วั่ ไปเกีย่ วกบั การทำผลิตภัณฑ์ตะกร้า
การบรหิ ารจดั การและการตลาด และคุณธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ

กศน. อำเภอดอกคำใต้ ขอขอบคุณอาจารย์อัญชลี ธรรมะวิธีกุล ศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ
สำนักงาน กศน. และคณะกรรมการสถานศึกษา กศน. อำเภอดอกคำใต้ ที่ให้คำแนะนำคำปรึกษา
ในการจัดทำหลักสูตรครั้งนี้ได้เสร็จสิ้นสมบูรณ์ มา ณ โอกาสนี้ หวังว่าเอกสารหลักสูตรวิชาชีพ
การทำตะกร้าหวายฉบับน้ี จะเปน็ ประโยชน์ตอ่ วิทยากรและผู้เกีย่ วข้องในการนำไปใช้ในการจัดการ
การศึกษาต่อเนื่องรปู แบบชนั้ เรียนวิชาชีพให้กบั กล่มุ เป้าหมายต่อไป

( นายถนอม โยวัง )
ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอดอกคำใต้

มกราคม 2564

ข

สารบญั

หน้า

คำนำ ก

สารบญั ข

หลกั สูตรวชิ าชีพ การทำตะกร้าหวาย

ความสำคัญ…………………………………………………………………………………………………………. 2

จุดม่งุ หมาย………………………………………………………………………………………………………….. 2

วัตถุประสงค์………………………………………………………………………………………………………… 2

เนือ้ หาของหลกั สูตร……………………………………………………………………………………………… 3

ระยะเวลาเรียน……………………………………………………………………………………………………. 3

สื่อประกอบการเรียนและแหล่งเรียนรู้……………………………………………………………….. 3

การวัดผลประเมินผล……………………………………………………………………………………………. 3

ประโยชนท์ ี่คาดว่าจะได้รบั ……………………………………………………………………………………. 3

โครงสร้างหลักสูตร……………………………………………………………………………………………….. 4

แผนการจดั การเรียนรู้…………………………………………………………………………………………… 19

คณะผจู้ ดั ทำ………………………………………………………………………………………………………… 22

1

กจิ กรรมที่ 2 เขียนผงั หลกั สูตรวิชาชีพ ชือ่ หลักสูตรการสานตะกรา้ หวาย

หัวเรื่องหลัก หัวเรื่องย่อย หวั เรือ่ งยอ่ ย หัวเรือ่ งยอ่ ย

(Theme)

((Theme)(Theme) ความเปน็ มาและ ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ ประโยชน์ของหวาย
ค(วTาhมeรmู้ทั่วeไป)(เTกhี่ยวeกmับe) ความสำคัญของหวาย ของหวาย

หวาย การทำผลิตภัณฑจ์ ากหวาย
- การตะกร้าหวาย
การทำตะกร้าหวาย
วสั ด/ุ อปุ กรณ์ ขั้นตอนการผลิต การทำบรรจภุ ณั ฑ์ การดูแลรักษา

การบริหารจัดการและ การวางแผน การวางแผนการ การกำหนด การทำบัญชีรายรับ
การตลาด การผลิต จำหน่าย ราคาขาย รายจ่าย

คณุ ธรรม จริยธรรมใน การค้าออนไลน์
การประกอบอาชีพ
ความหมายและ คุณธรรม และ
ความสำคัญของคุณธรรม จริยธรรมในการ
จริยธรรมในการประกอบ ประกอบอาชีพ
อาชีพ - ความขยนั
- ความอดทน
- ความซื่อสัตย์

2

หลกั สูตรวชิ าชีพ การทำตะกรา้ หวาย

ความสำคญั

หวายเป็นพืชที่อยู่ในเผ่าหวาย (Calameae) พบทั่วไปในเขตร้อนของทวีปแอฟริกา
เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ และออสตราเลเชีย ทั่วโลกมีหวายเกอื บ 600 ชนิด เฉพาะในประเทศไทยมี
หวายเกือบ 60 ชนิด เช่น หวายโคก หวายดง หวายน้ำผึ้ง เป็นต้น ลักษณะโดยทั่วไปของหวายเป็น
พันธ์ุไม้เลื้อยหรือไม้รอเลื้อยตระกูลปาล์ม ลำเถาชอบพันเกาะต้นไม้ใหญ่ มีกาบหุ้มต้น มีปล้อง
และมีหนามแหลม มีความเหนียว ใบเป็นรูปขนนกเล็กๆ ใบย่อยนั้นเรียวยาว มีสีเขียวสด
ก้านใบหนึง่ ๆ มีใบยอ่ ยราว 60 - 80 คู่ ออกดอกเป็นชอ่ สขี าวปนเหลอื ง ผลค่อนข้างกลม เปลอื กเป็น
เกล็ด ลกู ออ่ นเปลอื กสีเขียว เนือ้ สขี าว ผลแก่เปลอื ก สเี หลอื ง เปลอื กลอ่ น เนือ้ แข็ง รสเปร้ียวอมฝาด
การใช้ประโยชน์หวายเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศในเขตร้อน โดยเฉพาะ
ประเทศไทย ในจังหวัดสกลนครและขอนแก่น มีการปลูกหวายเชิงการค้า นิยมนำส่วนลำต้นที่สูง
และมีความยืดหยุ่นมากเป็นพิเศษมาสานเป็นตะกร้อ เครื่องเรือน ลูกหวายอ่อนใช้กินเป็นผักจิ้ม
น้ำพริก แกะเปลือกออกแล้วนำไปทำส้มตำ หน่อหวายใช้ทำอาหาร เช่น แกงอ่อม ซุบหน่อหวาย
ข้าวเกรียบและหวายทอดกรอบ หวายบางชนิดในผลมีเรซินสีแดงเรียกเลือดมังกร ซึ่งใช้เป็นยาใน
สมัยโบราณและใช้ย้อมสีไวโอลนิ ในรฐั อัสสมั ประเทศอินเดยี ใช้หน่อหวายเปน็ อาหารเช่นกนั

ชาวบ้านในอำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ได้นำหวายมาสร้างสรรค์เป็นงานหัตกรรมใช้ให้
เกิดประโยชน์และสร้างรายได้เสริมเลี้ยงครอบครัวเพื่อให้มีรายได้ที่มั่นคง โดยสินค้าที่กำลังเป็นที่
นิยมในขณะนี้ก็คือ ตะกร้าหวาย เนื่องจากมีรูปทรงที่ทันสมัยและเป็นที่ต้องการของตลาดภายใน
ท้องถิ่นและระดบั ประเทศ

ดังนั้นการพัฒนาหลักสูตรวิชาชีพ การทำตะกร้าหวาย เพื่อนำมาใช้ในการจัดการศึกษา
วิชาชีพให้กับผู้เรียน เพือ่ ให้มคี วามรคู้ วามเข้าใจ และมีทักษะในการพฒั นาอาชีพผลติ ภัณฑ์จากหวาย
นำความรู้ไปใช้ในการประกอบอาชีพ และนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน

จดุ มงุ่ หมาย
มุ่งให้มีความรู้ความเข้าใจและมีทักษะในการพัฒนาอาชีพการทำตะกร้าหวาย สามารถนำ

ความรไู้ ปใช้ในการประกอบอาชีพและนำไปใช้ในชีวิตประจำวนั

วัตถปุ ระสงค์
1. เพือ่ ให้มคี วามรู้ ความเข้าใจและมีทักษะในการทำตะกร้าหวาย

3

2. เพื่อให้นำความรู้ไปใช้ในการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย และนำไปใช้ใน
ชีวิตประจำวัน

เนอ้ื หาของหลกั สตู ร
1. ความรู้ท่ัวไปเกี่ยวกบั หวาย
2. ความสำคญั ของการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย
3. ความรเู้ บื้องต้นในการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย
4. ความตอ้ งการของตลาด
5. การลงทุน
6. กระบวนการผลิต การจดั หาวสั ดุ อุปกรณ์และวัตถดุ ิบ
7. ทิศทางการประกอบอาชีพ

ระยะเวลาเรยี น
จำนวน 35 ชั่วโมง
ภาคทฤษฎี 5 ชั่วโมง
ภาคปฏิบตั ิ 30 ชวั่ โมง

สื่อประกอบการเรยี นและแหล่งเรียนรู้
1. ใบความรู้
2. แหล่งเรียนรู้ในชมุ ชน
2.1 กล่มุ สานตะกร้าหวาย หมู่ที่ 6 ตำบลป่าซาง อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา
3. ใบงาน

การวดั ผลประเมินผล
1. สังเกตการเข้ารว่ มกิจกรรมของผู้เรยี น
2. ประเมินจากชิน้ งาน

ประโยชน์ทีค่ าดวา่ จะได้รับ
1.ผู้เรยี นมีความรู้ ความเข้าใจและมีทักษะในการทำผลติ ภณั ฑ์ตะกร้าหวาย
2. ผู้เรียนนำความรู้ไปใช้ในการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย และนำไปใช้ใน

ชีวิตประจำวัน

4

โครงสร้างหลกั สตู ร

โครงสรา้ งหลักสูตร

1.ความร้ทู ว่ั ไปเกย่ี วกับการทำตะกร้าหวาย จำนวน 3 ช่วั โมง
1.1 ความสำคญั ของการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย
1.2 ความรเู้ บอื้ งต้นในการประกอบอาชีพการทำตะกร้าหวาย
1.2.1 ความตอ้ งการของตลาด
1.2.2 การลงทนุ
1.2.3 กระบวนการผลติ การจัดหาวัสดุ อปุ กรณแ์ ละวตั ถดุ ิบ
1.3 ทิศทางการประกอบอาชีพ

2. การทำตะกร้าหวาย จำนวน 30 ชวั่ โมง
2.1. วัสดแุ ละอปุ กรณ์ในการทำตะกร้าหวาย
2.2.ข้ันตอนในการผลติ
2.3.การทาสี
2.4.การดูแลรักษา

3. การบรหิ ารจัดการและการตลาด จำนวน 1 ชว่ั โมง
3.1 การวางแผนการผลิต
3.2 การวางแผนการจำหน่าย
3.3 การกำหนดราคาขาย
3.4 การทำบญั ชีรายรับ – รายจ่าย
3.5 การค้าออนไลน์

4.คุณธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ จำนวน 1 ชว่ั โมง
4.1 ความหมายและความสำคญั ของคณุ ธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ
4.2 คณธรรม และจริยธรรมในการประกอบอาชีพ
4.2.1. ความขยัน
4.2.2. ความอดทน
4.2.3. ความซอื่ สตั ย์

5

ใบความรู้ที่ 1
ความรู้ทว่ั ไปเกี่ยวกบั หวาย

ความเปน็ มา

หวาย เป็นพืชที่อยู่ในเผ่าหวาย (Calameae) พบทั่วไปในเขตร้อนของทวีปแอฟริกา
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และออสตราเลเชีย ทั่วโลกมีหวายเกือบ 600 ชนิด เฉพาะในประเทศไทย
มีหวายเกือบ 60 ชนิด เช่น หวายโคก หวายดง หวายน้ำผึ้ง เป็นต้น การใช้ประโยชน์หวายเป็นพืช
เศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศในเขตร้อน โดยเฉพาะประเทศไทย ในจังหวัดสกลนคร
และขอนแก่น มีการปลูกหวายเชิงการค้า นิยมนำส่วนลำต้นที่สูงและมีความยืดหยุน่ มากเป็นพิเศษ
มาสานเป็นตะกร้อ เครื่องเรือน ลูกหวายออ่ นใช้กินเปน็ ผักจิ้มน้ำพริก แกะเปลือกออกแล้วนำไปทำ
ส้มตำ หน่อหวายใช้ทำอาหาร เช่น แกงอ่อม ซุปหน่อหวาย ยำ ข้าวเกรียบและหวายทอดกรอบ
หวายบางชนิดในผลมีเรซินสีแดงเรียกเลือดมังกร ซึ่งใช้เป็นยาในสมัยโบราณและใช้ย้อมสีไวโอลิน
ในรฐั อัสสัม ประเทศอินเดยี ใช้หนอ่ หวายเป็นอาหารเชน่ กนั

ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์

ลักษณะโดยทั่วไปของหวายเป็นพันธุ์ไม้เลื้อยหรือไม้รอเลื้อยตระกูลปาล์ม ลำเถาชอบพัน
เกาะต้นไม้ใหญ่ มีกาบหุ้มต้น มีปล้อง และมีหนามแหลม มีความเหนียว ใบเป็นรูปขนนกเล็กๆ
ใบย่อยนั้นเรียวยาว มีสีเขียวสด ก้านใบหนึ่งๆ มีใบย่อยราว 60 - 80 คู่ ออกดอกเป็นช่อ สีขาว
ปนเหลอื ง ผลคอ่ นข้างกลม เปลอื กเปน็ เกลด็ ลูกออ่ นเปลอื กสีเขียว เนอื้ สขี าว ผลแก่เปลือกสีเหลือง
เปลอื กลอ่ น เนือ้ แข็ง รสเปร้ียวอมฝาด

ประโยชน์

1. การบรโิ ภค หน่อหวายและผลหวายสามารถรับประทานได้ นำมาทำแกงหวาย เป็นต้น
2. ด้านสมุนไพร ตำรายาไทย หัวหรือรากและยอดหวาย มีรสขมเย็นเมาเลก็ น้อย ใช้ปรุงยา
กินดับพิษร้อน พิษไข้ แก้เซื่องซึม แก้พิษ ตับปอดพิการ แก้ไอ บำรุงน้ำดี แก้ร้อนในกระหายน้ำ
หน่อหวาย คือลำต้นอ่อนของหวาย แทงขึ้นจากเหง้าใต้ดิน มีกาบแข็งเต็มไปด้วยหนามหุ้ม
เนื้อในอ่อน กรอบ สีขาว มีรสขม นำมาปรุงอาหาร ก่อนนำไปปรุงอาหารต้องนำไปต้มให้หายขม
จากน้ันนำไปทำแกง ดอง หรือจิ้มน้ำพริก หน่อหวาย มีธาตุสงั กะสี ในปรมิ าณสูง ใช้เสริมธาตุสังกะสี
ช่วยเจรญิ อาหาร ลดภาวะเครยี ด ช่วยส่งเสริมสมรรถภาพทางเพศชาย เนือ้ หุ้มเมล็ดรบั ประทานได้

6

ใบความรทู้ ี่ 2
การทำตะกรา้ หวาย

วสั ดแุ ละอปุ กรณใ์ นการทำตะกรา้ จากหวาย
1. ต้นหวาย
2. เหล็กหมาด
3. กรรไกรตดั เล็บ
4. มีดจักตอก
5. ดนิ สอ
6. คีม
7. เรียด
8. รองหรือแบบขนึ้ รปู ตะกร้า
9. ตะปทู องเหลอื ง
10. ค้อน
11. มีดเลก็
12. น้ำมนั วานิช (แลคเกอร์) แปรงทาสี ใช้ทาเคลอื บผิวผลติ ภัณฑท์ ีจ่ ักสานเสรจ็ แล้วเพือ่

ป้องกันเชอื้ รา รักษารูปทรง และเพิม่ ความเงางาม ทินเนอร์ ใช้ล้างแปรงทาสี
13. เครอ่ื งซกั หวาย

ขน้ั ตอนการผลิต

1. เหลาหวายเพื่อเป็นการทำให้หวายมีขนาดพอเหมาะที่จะใช้ในการสานตะกร้า
หวายที่เหลาเป็นเส้นยาว เล็กและยาวเสมอกัน โดยนำเข้าเครื่องชักหวาย หรือ “เรียด” เพื่อให้เปน็
ตามขนาดที่ต้องการ หรือใช้ฝาหม้อ หรือจานสังกะสี นำมาเจาะรูไล่ขนาดเล็ก ใหญ่ ขนาดใหญ่
เท่ากับเสน้ หวาย ไล่ลำดบั ขนาด เลก็ ลงไปจนเท่ากบั เสน้ ดา้ ย

2. นำไมไ้ ผ่สีสุกเหลาให้ไดข้ นาดตามที่ต้องการ (เรียกว่าดวิ้ ) นำไปต้มเพื่อยอ้ มสี (สีที่ใช้เป็นสี
จากธรรมชาติ) คือ ขมิ้น ผิวมะกรูด ประมาณ 1 ลูก ขมิ้นทุบรากยอ ให้สีเหลือง เปลือกลำต้นคาง
(ต้ม) ให้สีน้ำตาลส่วนผสมของสี เกลือ 1 กำมือมะกรูด 2-3 ลกู น้ำประมาณ 2 ขัน ขมนิ้ ทบุ ประมาณ
ครึ่งกิโลกรัม ต้มให้เดือด น้ำสีจะออกมาใส่เส้นดิ้วลงไปต้มประมาณครึ่งชั่วโมงนำเส้นดิ้วไปล้าง
ให้สะอาดจนน้ำใสกนั สตี ก จากน้ันนำไปตากแห้งจะไดเ้ สน้ ด้วิ ตามทีเ่ ราต้องการ

3. นำปั้นจ่นั หรือ หลัก ทำขนึ้ เอง ใช้ต่อกับแบบหรือรองเพื่อยดึ รูปทรงตะกร้าตามแบบ
4. นำไมส้ ักขนาดที่เราต้องการหนาประมาณ 0.5 เซนติเมตร เลอ่ื ยตามรปู ทรงของตะกร้า
ทำเปน็ พนื้ ตะกร้า จากน้ันนำเสน้ หวายมาตอกตะปตู ิดกันได้กน้ ตะกร้าโดยรอบ
5. นำเสน้ ด้วิ มาเสยี บกบั ก้นตะกร้าโดยรอบ

7

6. นำเสน้ หวายมาจักสานตามลายที่เราตอ้ งการ ซึง่ การถักตะกร้าใช้หวาย 1 เสน้ ถัก
มีหวายวางบนขอบตะกร้า 2 เสน้ เพื่อให้ลายขอบบนนูนสวย มีขน้ั ตอนการทำดังนี้

6.1 หวายถกั สอดระหวา่ งขอบนอกและขอบใน
6.2 แทงทะลพุ นั 1 รอบ ขม่ หวายกลมทีอ่ ย่บู นขอบเสน้ 1 ยกเส้น 2 (2 ครงั้ )
6.3 นำไปสอดหลงั หวายทีพ่ นั 1 รอบมาทะลุหลงั เส้นหน้า แล้วขม่ เสน้ 1 ยกเส้น 2
7. การใส่ขอบตะกร้า เหลาไม้แลว้ วัดเนือ้ ตะกร้าโดยใช้ดินสอขีดไว้ให้เทา่ กันทกุ ดา้ นใส่ขอบใน
ก่อนแล้ว จึงเอาขอบนอกทาบนำคีมล็อคช่วยจับไว้ใช้ลวดเบอร์เล็กสุดมัดไว้ให้แน่ น ทำโดยรอบ
กส็ ำเรจ็ เปน็ รปู ลายตะกร้า
8. การใส่งวงตะกร้า ขนึ้ อยู่กบั รปู แบบและขนาดของตะกร้า เลอื กรปู แบบการทำงวงตะกร้า
และขนาดลวดตามความเหมาะสม นำลวดไปขดกับแทน่ สำหรับโค้งลวดตามต้องการ นำปลายลวด
ไปตีด้วยค้อนหงอนกับแท่นเหล็กดันให้ลวดแบนใช้เหล็กหมุดเจาะรูที่ก้นตะกร้าเป็นจุดที่เราใส่ลวด
งวงตะกร้าลงไปแลว้ ใช้คีมบีบลวดให้งอเข้าไปดา้ นในจะได้ไมห่ ลดุ
9. การพันงวงตะกร้า คือ การนำหวายมาพันรอบเส้นลวด (งวงตะกร้า) พันงวงตรงเนื้อ
ตะกร้า ประมาณ 3 ทีเ่ ป็นระยะจนพ้นเนือ้ ตะกร้า พนั ให้ครบทกุ งวงพนั เสรจ็ 1 งวงนำกระดาษกาวติด
ไว้ไม่ให้หวายทีพ่ ันไว้หลุด การเหลาไม้ทำมือจบั ใช้ไม้ไผ่สสี ุกทีเ่ ปน็ ไม้แก่ เพื่อความทนทาน เหลาไม้มี
ขนาดเหมาะสมกับตะกร้า วางทาบบนงวงที่กำหนดไว้ให้เป็นมือจับ นำหวายมาพันทับไม่ให้เห็นไม้
แล้วถกั หวายบนมอื จบั ให้สวยงาม
10.การทาน้ำมนั เคลอื บ
10.1 ทาน้ำมันเคลอื บครั้งที่ 1 เมือ่ ยังอยู่ในรอง เพือ่ ให้อยทู่ รงทาพอหมาดๆ ก็เอาออกจาก
รองแล้วนำไปตากแดดให้แห้ง ต้องรีบเหลาขอบและใส่ไว้เลยไม่ควรทิ้งไว้นาน จะทำให้เนื้อตะกร้า
หลุดออกมาได้ แปรงที่ใช้ทานำ้ มนั เมื่อใช้แลว้ ควรล้างด้วยทินเนอร์
10.2 ทาน้ำมันคร้ังที่ 2 เมื่องานทุกอย่างเสรจ็ เรียบรอ้ ยแล้ว พร้อมทีจ่ ะนำไปจำหน่ายการ
ทาน้ำมันนอกจากจะทำให้อยู่ทรงแลว้ ยงั ช่วยป้องกันเชอื้ รา และมอดกดั แทะ ช่วยรกั ษาเนื้อไม้ และ
หวายให้มีความแข็งแรงทนทาน และสวยงามมากข้นึ
11. วางจำหนา่ ยหน้าร้าน และ การจำหนา่ ยทางออนไลน์

การดแู ลรักษา

1. ใชอ้ ปุ กรณ์ทำความสะอาดใหถ้ ูกตอ้ ง
ก่อนจะลงมือทำความสะอาดควรดูจากปริมาณของฝุ่นและความสกปรกของเครื่องหวาย

หากสกปรกไม่มาก ก็สามารถใช้ไม้ขนไกป่ ดั ออกเบาๆ ได้ แต่ถ้าหากเริ่มมีฝุ่นเกาะหนาที่ลึกเกินกว่า
จะปัดออก ควรใช้ผ้าไมโครไฟเบอร์เนื้อนุ่มสะอาดชุบน้ำหมาดๆ เช็ด แล้วใช้ผ้าแห้ง เช็ดซ้ำอีกครั้ง
หนึง่ แล้วนำเฟอร์นิเจอรห์ วายไปวางผึ่งแดดให้แห้ง

8

2. ปอ้ งกนั ไมห้ วายจากสตั วแ์ ละแมลงต่างๆ
พวกเหล่าบรรดาสัตว์วัชพืชและแมลงต่างๆ ที่สามารถทำลายให้ไม้หวายนั้นเสื่อมคุณภาพ

และเกิดความเสียหายได้ ก็คือพวก มอด ปลวก และแมลงกัดแทะไม้ ดังนั้นควรใช้น้ำยาหรือ
สารกำจัดแมลง หรือสามารถใช้การฉีดน้ำมันกา๊ ด หรือ ดดี ที ี เข้าไปในรทู ี่มอดเจาะทิ้งไว้ และฉีดซ้ำ
อีกคร้ังจนสังเกตได้อยา่ งแนใ่ จว่าจะไม่เหลอื ตวั แมลงบนไมห้ วายของเราอีกต่อไป
3. ใชน้ ำ้ มนั รักษาเนอ้ื หวายให้มีความแข็งแรง สะอาด คงทนอยูเ่ สมอ

เมื่อเราซื้อเครื่องเรือนหวาย หรือซื้อเฟอร์นิเจอร์และของใช้ที่ทำจากหวายมาใหม่ ๆ หาก
ต้องการคงสภาพเครื่องเรือนให้ดูใหม่และสวยงามอยู่เสมอนั้น การเคลือบผิวของเครื่องหวายด้วย
น้ำมันรักษาเนื้อไม้อย่างน้ำมันลินซีด (Linseed Oil) หรือจะใช้ น้ำมันทีคออยล์ (Teak Oil) ก็เป็น
ทางเลอื กที่ดีเช่นกนั เพราะนอกจากจะปราศจากสารเคมีทีม่ ีอนั ตรายต่อมนุษยแ์ ลว้ ยังชว่ ยรกั ษาเนื้อ
ไม้เพื่อทดแทนน้ำมันธรรมชาติของไม้ที่สูญเสียไปเนื่องจากแสงแดดแ ละสภาวะทางธรรมชาติ
ที่รนุ แรงอืน่ ๆ เพื่อปรบั พ้นื ผิวให้กลบั มาช่มุ ชนื้ (แต่ไม่เปียกชืน้ ) เหมือนใหมไ่ ด้

9

ใบความรู้ที่ 3
การบรหิ ารจัดการและการตลาด

การวางแผนการผลิต
กอ่ นที่จะตดั สินใจดำเนนิ ธุรกิจการพฒั นาผลิตภณั ฑจ์ ากหวายจะต้องคำนงึ ถึงสิ่งตอ่ ไปนี้ คือ

1. ทุน ถ้าไม่มีทุนเป็นของตนเองต้องอาศัยแหล่งเงินกู้ จะต้องพิจารณาวา่ แหล่งเงินกู้นั้นมา
จากไหนถ้ากู้จากเอกชนกต็ ้องเสยี ดอกเบี้ยแพงกว่าสถาบันการเงิน ถ้าเสยี ดอกเบี้ยแพงจะคุ้มกับการ
ลงทุนหรือไม่

2. แรงงาน ถ้าสามารถใช้แรงงานในครอบครัวได้กจ็ ะสามารถลดรายจ่ายลงได้
3. วัตถุดิบ สามารถหาได้ง่ายในท้องถิ่นหรือไม่ หากไม่มีท้องถิ่นจะมีปัญหาเรื่องราคาและ
การขนส่งหรือไม่
4. การจัดการ หมายถึง การจัดการด้านตลาด การจัดจำหน่ายก่อนอื่นต้องคำนึงถึง
กลมุ่ เป้าหมายที่จะนำผลิตภัณฑไ์ ปจำหน่ายการกำหนดราคาขาย ราคาตน้ ทนุ กำไรและการลงบัญชี
เบื้องต้น ส่งิ เหล่านีจ้ ำเปน็ อยา่ งยิ่งในการประกอบธุรกิจ

การวางแผนการจำหน่าย
1. ประเภทของการจัดจำหน่าย มี 2 แบบ คือ

1. การจำหน่ายแบบสั้น คือ การนำสินค้าจากผู้ผลิตสูร่ ้านค้าปลีก หรือร้านค้าย่อยถึงผู้ซื้อ
หรือผู้บรโิ ภคโดยตรง

2. การจัดจำหน่ายแบบยาว คือ การนำสนิ ค้าจากผู้ผลิต (บ้าน) ถึงร้านค้าขายสง่ แล้วร้านค้า
ขายส่งจำหน่ายตอ่ ไปยงั ร้านค้าขายปลีก ร้านค้าขายปลีกจำหนา่ ยต่อไปยังผู้บรโิ ภค
สรปุ การทำให้สนิ ค้าทีผ่ ลิตขนึ้ สามารถขายได้จำนวนมาก มีวิธดี ำเนนิ การได้หลายรปู แบบ คือ

1. จากผู้ผลิต ถึง ร้านขายสง่ ถึง ร้านขายปลกี ถึง ผู้ซือ้ หรือผู้บรโิ ภค
2. จากผู้ผลิต ผ่าน นายหน้า ถึง ร้านค้าปลกี ถึง ลูกค้า
3. จากผู้ผลิต ผ่าน นายหน้า ลูกค้า (ผู้บริโภค) โดยตรง โดยระบบการขายฝากและสร้าง
ภาพพจนข์ องสินค้า จงู ใจผู้ซ้ือด้วยวิธีการต่าง ๆ เป็นต้น

นอกจากนีย้ งั มีวิธกี ารส่งเสริมการจำหนา่ ยที่ได้ผลอีก 2 ประการ คือ
1. การให้ข้อมลู จงู ใจผู้ซ้ือและภาพพจนข์ องสินค้าที่ผู้ซอื้ ต้องการ
2. ภาพพจน์ของสินค้าที่ผู้ซื้อต้องการ และพอใจทำให้สินค้านั้นมีค่าและมีราคาในตัวเอง

มากกว่า

10

การกำหนดราคาขาย

เมื่อทำการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากหวายขึ้นมาเพื่อการจำหน่าย สิ่งแรกที่ต้องทำคือการ
กำหนดราคาขายที่ผู้ซื้อสามารถซื้อได้ในราคาไม่แพงจนเกินไปและผู้ขายก็พอใจที่จะขายเพราะได้
กำไรตามทีต่ ้องการ การกำหนดราคาขายทำได้ดังนี้

1. ติดตามความต้องการของลูกค้า ลกู ค้าเป็นผกู้ ำหนดราคาขาย ถ้าลกู ค้ามีความตอ้ งการ
และสนใจมากก็จะสามารถต้ังราคาได้สูง

2. ตั้งราคาขายโดยบวกราคาต้นทุนกับกำไรที่ต้องการก็จะเป็นราคาขาย ในกรณีเช่นนี้
จะต้องรู้ราคาต้นทุนมาก่อนจึงจะสามารถบวกกำไรลงไปได้ การตั้งราคาขายนี้ จะมีผลต่อปริมาณ
การขาย ถ้าตั้งราคาขายไม่แพง หรือต่ำกว่าราคาตลาดก็สามารถขายได้จำนวนมาก ผลที่ได้รับคือ
ได้กำไรเพิ่มมากข้ึนดว้ ยการกำหนด ราคาขายมีหลายรูปแบบ แตส่ ิง่ ที่สำคญั คือ ต้องคำนึงถึงราคาที่
สูงทีส่ ุดทผ่ี ู้ซ้ือสามารถซือ้ ได้และราคาตำ่ สดุ ทจ่ี ะได้เงินทนุ คืน

หลกั เกณฑใ์ นการกำหนดราคาขาย มีดงั นี้
1. ได้ผลตอบแทนจากการลงทนุ ตามเป้าหมาย
2. เพื่อรักษาเสถียรภาพดา้ นราคาไมถ่ กู หรือแพงจนเกินไป
3. เพือ่ รักษาหรือปรบั ปรุงส่วนแบ่งของการตลาด กลา่ วคือ ต้ังราคาขายส่งถูกกว่าราคา

ขายปลกี เพือ่ ให้ผู้รบั ซือ้ ไปจำหน่ายปลกี จะได้บวกกำไรได้ด้วย
4. เพือ่ แข่งขันหรือป้องกันคแู่ ขง่ ขนั หรือผู้ผลติ รายอื่น
5. เพือ่ ผลกำไรสงู สดุ

การกำหนดราคาขาย มีหลักสำคัญ คือ ราคาต้นทนุ + กำไรทีต่ ้องการ ดังน้ัน จึงจำเป็นต้องศึกษา
เรื่องราวการคิดราคาตน้ ทนุ ให้เข้าใจก่อน
การคิดราคาตน้ ทนุ

การคิดราคาตน้ ทุน หมายถึง การคิดคำนวณราคาวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิต มีคา่ แรงคา่ ใช้จ่าย
ในการผลติ ประกอบดว้ ย ค่าเช่าสถานท่ี ค่าไฟฟ้า คา่ ขนส่ง ฯลฯ การคิดราคาตน้ ทุนมปี ระโยชน์ คือ

1) สามารถตั้งราคาขายได้โดยรู้วา่ จะได้กำไรเทา่ ไร
2) สามารถรู้ว่ารายการใดที่ก่อให้เกิดต้นทุนสูง หากต้องการกำไรมากกส็ ามารถลดต้นทนุ
น้ัน ๆ ลงได้
3) รู้ถงึ การลดต้นทนุ ในการผลติ แล้วนำไปปรับปรุง และวางแผนการผลิตเพิ่มข้นึ ได้

11

ต้นทนุ การผลิตมี 2 อยา่ ง คือ
1. ต้นทนุ ทางตรง หมายถึง ต้นทนุ ในการซือ้ วตั ถดุ ิบรวมท้ังค่าขนส่ง
2. ต้นทุนทางอ้อม หมายถึง ต้นทนุ ทจี่ ่ายเปน็ ค่าบริการต่าง ๆ เช่น คา่ แรงงาน คา่ ไฟฟ้า คา่

เชือ้ เพลงิ ท้ังนี้ ให้คิดเฉพาะส่วนที่เกีย่ วกบั การผลติ โดยตรง แล้วนำตน้ ทนุ ท้ังสองอย่างมาคิดรวมกัน
กจ็ ะได้เปน็ ราคาตน้ ทุนรวม
การกำหนดราคาขาย จะต้องคำนงึ ถึง

1. ต้นทุนทางตรง + ต้นทนุ ทางอ้อม คือ ต้นทุนรวม
2. การหากำไรที่เหมาะสม ทำได้โดยเพิม่ ต้นทุนรวมขึ้นอีก 20-30%
ตัวอย่าง ต้นทุนรวมในการทำดอกไมจ้ ากกระดาษสา 500 บาท

บวกกำไร 30% ของ 500 จะได้ = 150 บาท
ฉะนั้น ราคาขาย คือ ต้นทุน + กำไร
คือ 500 + 150 เทา่ กบั 650 บาท
โดยทั่วไปร้านค้าปลีกจะกำหนดราคาขาย โดยการบวกกำไรที่ต้องการเข้ากับราคาต้นทุน
การผลิตสินค้านั้น ๆ แต่บางรายก็กำหนดราคาสูง สำหรับการผลิตระยะเริ่มแรก เพราะความ
ต้องการของตลาดค่อนข้างสูงในระยะเวลาอันสน้ั การเปล่ยี นแปลงราคาขายอาจมีผลให้ยอดลดหรือ
เพิ่มขึ้นแล้วแต่ภาวะแวดล้อม จึงต้องคำนึงถึงเช่นเดียวกัน ดังนั้น จึงสามารถคิดราคาขายได้ง่าย ๆ
ดังนี้ ราคาขาย = ราคาทุน (ต้นทนุ + คา่ แรง) + กำไรทีต่ ้องการ
การทำบญั ชีรายรบั – รายจา่ ย

หมายถึง การจดบันทึกรายการข้อมลู ด้านการเงินของการปฏิบตั งิ าน ท้ังทีเ่ กีย่ วกับรายการที่
รับเข้ามาและรายการที่ต้องจา่ ยออกไป เพือ่ ให้มขี ้อมลู ที่เกี่ยวข้องทางดา้ นการเงิน ตลอดจนผลของ
การดำเนนิ งานน้ันไว้ว่าคงเหลอื เงินหรือไม่ จำนวนเทา่ ไร และเปรยี บเทียบผลการดำเนินกิจการว่าได้
กำไร หรือขาดทุนเพียงไร
ประโยชนข์ องการทำบัญชีรายรบั -รายจ่าย

1. ทำให้ทราบฐานะทางการเงินในการปฏิบตั งิ าน
2. ใช้ประกอบการวางแผนในการทำงานหรอื ในการใช้จา่ ยเงิน
3. ใช้ในการติดตามการทำงานด้านตา่ ง ๆ
4. ทำให้ทราบปญั หาในการทำงานและแก้ไขทัน
5. ใช้รายงานผลการดำเนนิ งาน
6. ใช้เปน็ ข้อมูลรายจา่ ยปรับลดคา่ ใช้จ่ายเพื่อให้เหลอื เงินหรือได้กำไรเพิม่ ข้นึ
7. นำวิธกี ารจดั ทำบญั ชีไปใช้ในชีวิตประจำวัน

12

หลกั การจัดทำบญั ชีรายรับ-รายจ่าย มีดังน้ี
1. รายรับ เป็นข้อมูลทั้งหมดที่ไดร้ บั เงินเข้ามา เช่น ค่าหุ้น เงินกู้ ค่าขายของ ค่าขายผลผลิต
2. รายจา่ ย เปน็ ข้อมูลราจ่ายทั้งหมดในการประกอบกิจการนั้น ๆ เช่น ค่าขนส่ง ค่าซือ้

วตั ถดุ ิบ ค่าจ้างแรงงาน
3. เงินคงเหลอื ได้ ผลต่างระหวา่ งรายรับกบั รายจา่ ยทั้งหมด

การค้าออนไลน์
E-Commerce คือ การประยกุ ต์สอ่ื อินเตอรเ์ น็ตมาใช้ในการดำเนินธุรกิจการค้า หรือเรียกว่า

พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ ที่นิยมกันมาก ณ ปัจจุบันคือ การซื้อขายสินค้าผ่านทางอินเตอร์เน็ต
การหนั มาใช้เว็บสอ่ื กลางทางการค้ามากยิ่งข้นึ เปน็ สื่อกลางในการรวบรวมสินค้าและผู้ซือ้ ผู้ขายไว้ใน
เว็บไซต์เดียว เพื่ออำนวยความสะดวกในการติดต่อซื้อ-ขาย ทำให้การค้นหาข้อมูลเป็นเรื่องที่ง่าย
และสามารถจำกัดขอบเขตข้อมูลให้ตรงตามความต้องการมากยิ่งขึ้น ตามการจัดกลุ่มสินค้าของ
ผู้ให้บริการแหลง่ ข้อมลู ออนไลน์นั้น ๆ

E-Commerce จึงเป็นเสมือนสื่อกลางในการโฆษณาและเชื่อมโยงข้อมูล หรือความต้องการ
ของผู้ใช้งาน ไปยังกลุ่มลูกค้าที่เป็นเป้าหมายโดยตรง พร้อมทั้งสามารตอบสนองต่อความต้องการ
ของตลาด ย่นเวลาในการนำสนิ ค้าเข้าสตู่ ลาด ทำให้สามารถขยายตลาดได้อยา่ งรวดเร็วทวีคูณ

ประโยชน์ของ E-commerce
1. เพ่ิมโอกาสทางการตลาด

ขยายโอกาสในการเข้าถึงตลาด เพิ่มชอ่ งทางการจดั จำหน่ายมากยิ่งขึ้นสนองความต้องการ
ของตลาด และขยายตลาดได้อย่างรวดเร็วนำเทคโนโลยีมาใช้ สร้างผลกำไรแก่องค์กร ตามทันสื่อ
การตลาดยุคใหม่เพิ่มโอกาสโลกตลาดออนไลน์ รู้ทันพฤติกรรมผู้บริโภคในปัจจุบัน สามารถเก็บ
ข้อมูลลูกค้าเพื่อการทำการตลาดทางตรง สร้างการรับรู้ได้อย่างรวดเร็ว ย่นระยะเวลาการนำ
สินค้าเข้าสู่ตลาดเปิดบริการตลอด 24 ชั่วโมง 7 วัน สะดวกในการค้นหาข้อมูล และติดต่อซื้อ -
ขายนำเสนอข้อมูลสินค้าได้เป็นจำนวนมาก และสามารถสือ่ สารกับลกู ค้า ได้ในลักษณะ Interactive
Market (การตลาดเชิงตอบโต้)เพิ่มโอกาสทางการตลาดในการบริหารข้อมูลลูกค้าจากระบบ
อิเลก็ ทรอนิกส์ปรบั ปรงุ หรือ Update ข้อมลู เกี่ยวกบั สนิ ค้าและบริการได้ตลอดเวลา
2. ลดต้นทุนในการจัดซื้อ

ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อทั้งทางตรงและทางอ้อม ไม่ว่าจะเป็นราคาสินค้า ตลอดจน
ค่าใช้จ่ายในกระบวนการซื้อทีล่ ดลงสามารถควบคุมข้ันตอนการจดั ซื้อจัดจ้างได้ ขั้นตอนไม่ซับซ้อน
สะดวกและรวดเร็วขึ้นสามารถเลือก ผู้ผลิต/ผู้จำหน่ายสินค้าและบริการได้อย่างหลากหลาย
ประหยัดเวลาในการเปรียบเทียบสินค้าและผู้ขายเป็นผลให้ได้สินค้าคุณภาพดี และราคาเป็นที่น่า
พอใจ ตรงกบั ความต้องการทีส่ ดุ

13

3. สนับสนุนการซื้อ - ขาย
มีระบบค้นหาสินค้าจาก “คำค้นหาสินค้า” และช่องทางการเข้าถึงข้อมูลทาง“สารบัญ

ข้อมลู ” แบ่งออกเปน็ หมวดหมู่และประเภทอย่างชดั เจน เพือ่ ความสะดวกในการค้นหาเลอื กดสู นิ ค้า
หรือบริษัท ได้ตามความต้องการระบบผู้ติดต่อ และระบบข้อความทางหน้าเว็บไซต์ เพิ่มความ
สะดวกรวดเร็วในการติดต่อสื่อสารระหว่างกันส่งเสริมการเข้าถึงข้อมูลของผู้เข้าชมเวบ็ ไซต์จำนวน
มาก สามารถมองเห็นสินค้าและบริษัทของคุณได้อย่างง่ายดาย ผ่านทางหน้าเว็บไซต์ สามารถทำ
กำไรได้มากกวา่ ระบบการซื้อ - ขายแบบเดิม เนื่องจากต้นทุนการจัดซื้อและจัดจำหน่ายต่ำกวา่ ทำ
ให้ต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยลดลงและ กำไรจากการขายตอ่ หนว่ ยเพิม่ ข้นึ
4. ส่งเสริมการขายการโฆษณาและประชาสัมพันธ์

ลดต้นทนุ การสง่ เสริมการตลาด โฆษณาและประชาสัมพันธ์ เชน่ ลดต้นทุนการโฆษณาผ่าน
สอ่ื ปกติอื่น ๆ ลดต้นทนุ การจดั กิจกรรมทางการตลาด ซึง่ สามารถใช้สื่ออิเลก็ ทรอนิกสบ์ รหิ ารจัดการ
ได้สร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กบั ธุรกิจหรือองค์กร ในเรื่องของความทันสมัย และเป็นโอกาสที่จะทำให้
สนิ ค้าหรือบริการเปน็ ที่รู้จกั อย่างรวดเร็วในวงกว้าง
5. ลดการใช้ทรัพยากร

ลดเวลาในการหาข้อมูลสินค้าหรือผู้ขาย และย่นเวลาในการนำสินค้าเข้าสู่ตลาดลดขั้นตอน
ทางการตลาดลดพลังงานในการเดินทางลดการใช้ทรัพยากรด้านองค์ประกอบทางธุรกิจ เช่น พื้นที่
การขาย อาคารประกอบการ ทำเลที่ตั้ง โกดังเก็บสินค้า เป็นต้นลดต้นทุนด้านช่องทางจำหน่ายใน
รูปแบบร้านค้า, ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร รวมทั้งค่าเช่าพื้นที่ขายหรือการลงทุนในการสร้าง
ร้าน ซึ่งจะช่วยให้ต้นทนุ ของธรุ กิจต่ำลง

14

ใบความรูท้ ี่ 4
คณุ ธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ

ความสำคญั ของคุณธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ
จริยธรรมเป็นมาตรฐานความประพฤติของมนุษย์จะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยความสัมพันธ์

ระหว่างจรรยาคือความประพฤติ และธรรม คือเคร่อื งรกั ษาความประพฤติ การประกอบอาชีพใด ๆ
ก็ตามผู้ประกอบอาชีพจะต้องคำนึกถึงผลกระทบต่อสังคมภายนอกเสมอ ทั้งนี้ก็คือจะต้องไม่ใช้
ความรคู้ วามสามารถในทางที่ผิด หากประกอบอาชีพโดยไร้จริยธรรมผลเสียหายจะตกอยู่กับสังคม
และประเทศชาติฉะนั้นจริยธรรมจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งที่จะลดปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น
ความสำคัญของจรยิ ธรรมในการประกอบอาชีพ มีดังนี้

1. ช่วยให้ผู้ประกอบอาชีพแต่ละสาขาได้ใช้วิชาชีพในทางที่ถูกต้องเหมาะสม และเป็น
ประโยชน์ต่อสงั คมและประเทศชาติ

2. ชว่ ยควบคุมและสง่ เสริมให้ผู้ประกอบอาชีพทำงานอยา่ งมีประสิทธิภาพ โดยมีความสำนึก
ในหน้าทีแ่ ละมีความรบั ผิดชอบในงานของตน

3. ช่วยส่งเสริมและควบคุมการผลิต และการปฏิบัติงานให้มีคุณภาพเป็นที่เชื่อถือและ
ไว้วางใจไดใ้ นเรือ่ งของความปลอดภัยและการบรกิ ารทีด่ ี

4. ช่วยส่งเสริมให้ผู้ประกอบอาชีพไมเ่ อารัดเอาเปรยี บผู้บริโภค และไมเ่ หน็ แกต่ ัว ทั้งนตี้ ้องยึด
หลกั โดยคำนึกถึงผลกระทบทีจ่ ะเกิดแกผ่ ู้บรโิ ภคเสมอ

5. ชว่ ยให้วงการธุรกิจของผู้ประกอบอาชีพมีความซือ่ สตั ย์ ยุติธรรม และมีความเอื้อเฟื้อต่อ
สงั คมส่วนรวมมากขนึ้

หลกั ในการยึดถอื ปฏิบัตขิ องผู้ประกอบอาชีพท่ัวไปพึงกระทำเพื่อความเจริญก้าวหน้าใน
อาชีพของตน และรว่ มรบั ผิดชอบในสังคม ควรมีดังนี้

1. ความซือ่ สัตย์สุจริต และมีความรบั ผิดชอบตอ่ สังคม
2. การมีจริยธรรมต่อสง่ิ แวดล้อม
3. ความน่าเช่อื ถอื และความปลอดภัยในบรกิ าร
4. การมีจรรยาอาชีพและดำเนนิ กิจการอยา่ งมีคณุ ภาพ
5. การสร้างสัมพันธภาพที่ดีตอ่ ลกู ค้า
6. การเคารพสทิ ธิและรกั ษาผลประโยชนข์ องผู้อื่น
7. การใช้จริยธรรมในการติดต่อส่อื สาร
8. การสร้างสมั พนั ธภาพกบั ชมุ ชน
9. การสร้างวินัยในการประกอบอาชีพ
10. การดำเนนิ งานอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

15

11. การให้แหลง่ ข้อมูลข่าวสารอยา่ งถกู ต้อง
12. การประกอบอาชีพดว้ ยความขยนั หม่นั เพียร

ผปู้ ระกอบการจะตอ้ งมีคณุ ธรรมประจำใจทีส่ ำคัญ 7 ประการ

1. ซื่อสัตย์สุจริต
2. ขยันหมั่นเพียร
3. มีความรับผิดชอบ
4. มีความละเอียดรอบคอบ
5. ตดั สินใจอยา่ งฉลาดและมีเหตผุ ล
6. ตรงต่อเวลา
7. เห็นแก่ประโยชน์สว่ นรวม
ผทู้ ี่มีคณุ ลักษณะที่ดีเหมาะสมกับการประกอบอาชีพ ตอ้ งมีจริยธรรมดังน้ี
1. ทำงานเต็มความรู้ความสามารถและอทุ ิศเวลาให้กบั งาน
2. ไมแ่ ก่งแยง่ ชงิ ดีชิงเดน่
3. ไมค่ ดโกงเอาเปรยี บเพื่อนร่วมงานและผู้บรโิ ภค
4. ไม่หลอกลวงโดยการโฆษณาชวนเชอ่ื
5. เลอื กประกอบอาชีพที่ไม่ขดั กับกฎหมายและศีลธรรม
6. เสยี ภาษีอากร ภาษีเงินได้จากการประกอบอาชีพตามความเป็นจริง

16

ใบงานที่ 1
เรอ่ื ง ความรูท้ ว่ั ไปเกีย่ วกับหวาย

จงตอบคำถามต่อไปน้ี

1. จงบอกประวตั ิความเป็นมาของหวาย

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………......……………………………………
………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...………………………………………………………………
………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………
……………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………
……………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………

2. ให้อธิบายลักษณะทางพฤกษศาสตรข์ องหวาย

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………......……………………………………
………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...………………………………………………………………
………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………
……………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………

3.จงบอกประโยชน์ของหวาย

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………......……………………………………
………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...………………………………………………………………
………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………

17

ใบงานที่ 2
เร่อื ง การบรหิ ารจดั การและการตลาด

จงตอบคำถามต่อไปน้ี
1. จงบอกความหมายของการวางแผนการผลติ
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. จงบอกประเภทของการจัดจำหนา่ ย
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. จงบอกประโยชน์ของการทำบญั ชีรายรบั – รายจ่าย
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
4. จงบอกความของการค้าออนไลน์
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
5. จงบอกประโยชนข์ อง E – Commerce
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

18

ใบงานที่ 3

เรอ่ื ง คุณธรรม จริยธรรมในการประกอบอาชีพ

จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี
1. ความสำคญั ของคุณธรรม จริยธรรม ในการประกอบอาชีพ
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

2. คณุ ธรรมสำหรบั ผู้ประกอบการ 7 ประการ คือ
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

19

แผนการจัดการเรียนรู้

วิทยากร........................................................................................................................................
หลักสูตร.....การทำตะกร้าหวาย ...... จำนวน .......35.....ชัว่ โมง (เรียนวนั ละ......................ชัว่ โมง)
ระหวา่ งวันที่.....................................................................เวลาเรียน ..................................... น.
สถานท่จี ัดการเรียน.......................................................................................................................

วนั เดอื น ปี เวลา กระบวนการจดั การเรียนรู้ หมายเหตุ

1.วิทยากรบรรยายให้ความรเู้ รื่องความสำคัญของ 3 ช่วั โมง

อาชีพการทำการทำตะกร้าหวาย

2. ศึกษาความรเู้ บื้องต้นในการประกอบ อาชีพการ

ทำตะกร้าหวาย ความตอ้ งการของตลาด การ

ลงทุนและกระบวนการผลติ การจัดหาวัสดุ

อปุ กรณ์และวตั ถุดิบ

2.วิทยากรให้ผู้เรยี นเตรียม วสั ดุ - อปุ กรณ์ เพอื่ ใช้ 2 ช่ัวโมง

ในการทำตะกร้าหวาย

2.1 เหลาหวายเพื่อเป็นการทำให้หวายมีขนาด

พอเหมาะที่จะใช้ในการสานตะกร้า หวายที่เหลา

เปน็ เสน้ ยาว เลก็ และยาวเสมอกนั โดยนำเข้าเครื่อง

ชกั หวาย หรือ เรียด เพือ่ ใหเ้ ป็นตามขนาดที่

ต้องการ หรือใช้ ฝาหม้อ หรือจานสงั กะสี นำมา

เจาะรูไล่ขนาดเล็ก ใหญ่ ขนาดใหญเ่ ท่ากบั เสน้

หวาย ไล่ลำดับขนาดเลก็ ลงไปจนเทา่ กับเสน้ ดา้ ย

2.2 นำไม้ไผ่สีสุกเหลาให้ได้ขนาดตามที่ต้องการ

นำไปต้มเพื่อยอ้ มสี ใส่เสน้ ด้วิ ลงไปตม้ ประมาณครึ่ง

ชั่วโมงนำเส้นดิ้วไปล้างให้สะอาด จนน้ำใสกันสีตก

จากนั้นนำไปตากแห้ง จะได้เส้นดิ้วตามที่เรา

ต้องการ

20

วนั เดอื น ปี เวลา กระบวนการจัดการเรียนรู้ หมายเหตุ

1. นำป้ันจ่นั หรือ หลัก ทำขนึ้ เอง ใช้ตอ่ กับแบบ 28 ช่วั โมง

หรือรองเพื่อยดึ รปู ทรงตะกร้าตามแบบ

2. นำไม้สักขนาดที่เราต้องการหนาประมาณ 0.5

เซนติเมตร เลื่อยตามรูปทรงของตะกร้าทำเปน็ พื้น

ตะกร้า จากนั้นนำเส้นหวายมาตอกตะปูติดกันได้

ก้นตะกร้าโดยรอบ

3. นำเสน้ ด้วิ มาเสยี บกับก้นตะกร้าโดยรอบ

4. นำเส้นหวายมาจักสานตามลายที่เราต้องการ

ซึ่งการถักตะกร้าใช้หวาย 1 เส้นถัก มีหวายวางบน

ขอบตะกร้า 2 เสน้ เพือ่ ให้ลายขอบบนนนู สวย

มีขนั้ ตอนการทำดงั นี้

4.1 หวายถกั สอดระหว่างขอบนอกและขอบใน

4.2 แทงทะลุพัน 1 รอบ ข่มหวายกลมที่อยู่บน

ขอบเสน้ 1 ยกเส้น 2 (2 ครงั้ )

4.3 นำไปสอดหลงั หวายทีพ่ นั 1 รอบมาทะลหุ ลัง

เสน้ หน้า แล้วข่มเสน้ 1 ยกเส้น 2

5. ใส่ขอบตะกร้า เหลาไม้แล้ววัดเนื้อตะกร้าโดยใช้

ดินสอขีดไว้ให้เท่ากันทุกด้านใส่ขอบในก่อนแล้ว

จึงเอาขอบนอกทาบนำคีมล็อคช่วยจับไว้ใช้ลวด

เบอร์เล็กสุดมัดไว้ให้แน่น ทำโดยรอบก็สำเร็จเป็น

รูปลายตะกร้า

6. การใส่งวงตะกร้า เลือกรูปแบบการทำงวง

ตะกร้าและขนาดลวดตามความเหมาะสม นำลวด

ไปขดกับแท่นสำหรับโค้งลวดตามต้องการ นำ

ปลายลวดไปตีด้วยค้อนหงอนกับแท่นเหล็กดันให้

ลวดแบนใช้เหล็กหมุดเจาะรูที่ก้นตะกร้าเป็นจุดที่

เราใส่ลวดงวงตะกร้าลงไปแล้วใช้คีมบีบลวดให้งอ

เข้าไปดา้ นในจะได้ไม่หลุด

21

วนั เดอื น ปี เวลา กระบวนการจัดการเรียนรู้ หมายเหตุ

7. การพันงวงตะกร้า โดยการนำหวายมาพันรอบ

เส้นลวด (งวงตะกร้า) พันงวงตรงเนื้อตะกร้า

ประมาณ 3 ที่เป็นระยะจนพ้นเนื้อตะกร้า พันให้

ครบทุกงวงพันเสร็จ 1 งวง นำกระดาษกาวติดไว้

ไม่ให้หวายที่พันไว้หลุด การเหลาไม้ทำมือจับ

ใช้ไม้ไผ่สสี กุ ทีเ่ ปน็ ไม้แก่ เพือ่ ความทนทาน เหลาไม้

มีขนาดเหมาะสมกับตะกร้า วางทาบบนงวงที่

กำหนดไว้ให้เปน็ มอื จบั นำหวายมาพันทับไม่ให้เห็น

ไมแ้ ล้วถกั หวายบนมอื จบั ให้สวยงาม

8. การทาน้ำมันเคลอื บ

8.1 ทาน้ำมันเคลือบครั้งที่ 1 เมื่อยังอยู่ในรอง

เพื่อให้อยู่ทรงทาพอหมาดๆ กเ็ อาออกจากรองแล้ว

นำไปตากแดดให้แห้ง ต้องเหลาขอบและใส่ไว้เลย

ไม่ควรทงิ้ ไว้นาน จะทำให้เน้ือตะกร้าหลุดออกมาได้

แปรงทีใ่ ช้ทานำ้ มนั เมือ่ ใช้แลว้ ควรล้างด้วยทินเนอร์

8.2 ทาน้ำมันครั้งที่ 2 เมื่องานทุกอย่างเสร็จ

เรียบร้อยแล้ว พร้อมที่จะนำไปจำหน่ายการทา

น้ำมันนอกจากจะทำให้อยู่ทรงแล้ว ยังช่วยป้องกัน

เชื้อรา และมอดกัดแทะ ช่วยรักษาเนื้อไม้ และ

หวายให้มีความแข็งแรงทนทาน และสวยงามมาก

ขนึ้

วิทยากรบรรยายการบริหารจัดการและการตลาดการทำ 2 ช่ัวโมง

ตะกร้าหวาย

1.การวางแผนการผลิตพิจารณา เงินทุน แรงงาน วัตถุดิบ

และการจดั การ

2. การวางแผนการจำหน่าย ประกอบดว้ ย

การจดั จำหนา่ ย ช่องทางการจัดจำหนา่ ย

การส่งเสริมการจำหนา่ ย

3. การกำหนดราคาขาย ประกอบด้วยหลักเกณฑ์

ในการกำหนดราคาขาย การคิดราคาตน้ ทนุ

22

วัน เดอื น ปี เวลา กระบวนการจัดการเรียนรู้ หมายเหตุ
4. การทำบัญชีรายรับ – รายจ่าย ประกอบด้วย
13.00-15.00 น. ประโยชน์ของการทำบัญชีรายรับ-รายจ่าย หลักการจัดทำ
บญั ชีรายรับ-รายจา่ ย
5. การค้าออนไลน์ ประกอบดว้ ยE-Commerceประโยชนข์ อง
E-commerceวิทยากรบรรยายคุณธรรม จริยธรรมใน
การประกอบอาชีพ
6. ความสำคัญของคุณธรรม จริยธรรมในการ
ประกอบอาชีพ หลักในการยึดถอื ปฏิบัตขิ องผู้ประกอบ
อาชีพ
7 . คุณธรรมประจำใจของผู้ประกอบการผู้ที่มีคุณลักษณะที่
ดเี หมาะสมกับการประกอบอาชีพ

ลงชือ่ .................................................วิทยากร
...................................................................
วนั ที่......../............../...........

23

คณะผ้จู ดั ทำ

ทีป่ รึกษา

นางมีนา กิติชานนท์ ผู้อำนวยการสำนักงาน กศน. จงั หวัดพะเยา

นางอญั ชลี ธรรมะวิธกี ุล ศึกษานิเทศก์เชย่ี วชาญ สำนกั งาน กศน.

นายถนอม โยวงั ผู้อำนวยการ กศน. อำเภอดอกคำใต้

คณะกรรมการสถานศึกษา กศน. อำเภอดอกคำใต้

ผู้จดั ทำ

นายถนอม โยวงั ผู้อำนวยการ กศน. อำเภอดอกคำใต้

นางอารยี า ไชยชนะ ครูผู้ชว่ ย

นางสาวอรุณศรี นามสาร ครูอาสาสมคั รการศึกษานอกโรงเรียน

นางสนธยา กาศสนกุ ครอู าสาสมคั รการศึกษานอกโรงเรียน

นางวนั ทนา โยวงั ครู กศน. ตำบล

นางสาวละอองดาว วรรณสมพร ครู กศน. ตำบล

นางสาวภคั นนั ท์ ปัญโญ ครู กศน. ตำบล

นางสาวสวุ ิมล สมวงค์ ครู กศน. ตำบล

นายมงคล แก้วเทพ ครู กศน. ตำบล

นางสาวนนั ทนา ใจสมัคร ครู กศน. ตำบล

นางสาวอญั ชลี วรรณชยั ครู กศน. ตำบล

นายกฤษกร พรหมมา ครู กศน. ตำบล

นางสาวกนกกาญจน์ บตุ รดี ครู กศน. ตำบล

นางสาวดวงดาว อปุ พรรณ์ ครู กศน. ตำบล

นายคมสัน แปงศรี ครผู ู้สอนคนพิการ

นางสาวเพชรรัตน์ ใชสงคราม บรรณารักษ์

นางสาวปิยากร ปกั ษา นักวิชาการศึกษา

บรรณาธิการ

นางวนั ทนา โยวงั ครู กศน.ตำบล

นางสาวเพชรรัตน์ ใชสงคราม บรรณารักษ์

ผู้รบั ผดิ ชอบ ครู กศน.ตำบล
นายมงคล แก้วเทพ

24