วัดวั แหลมพ้อ พ้
สารบัญ บั ประวัติ วั ติ วัด วั แหลมพ้อ 1-2 หน้า พระอุโบสถ หอระฆัง เจดีย์พ่อท่านพรหมแก้ว พระนอน สมเด็จเจ้าเกาะยอ 3 4 5 6 7 ท้าวมหาพรหม พระถังซัม ซั จั๋ง พระโพธิสัธิสั ตว์ก ว์ วนอิม 8
วัด วั แหลมพ้อตั้งอยู่ที่บ้า บ้ นสวนทุเรีย รี นหมู่ที่ 4 ตำ บลเกาะยอ อำ เภอเมือง จังหวัด วั สงขลา สังกัดคณะสงฆ์มหานิกายมี ที่ดินตั้งวัด วั เนื้อที่ 17 ไร่ 6 ตารางวา ถือว่า ว่ เป็น ป็ วัด วั เก่าแก่และสำ คัญอีกวัด วั หนึ่งใน จังหวัด วั สงขลา สันนิษฐานว่า ว่ สร้า ร้ งขึ้น ขึ้ ตั้งแต่ปี พ .ศ. 2360 สมัยกรุง รัต รั นโกสินทร์ ตอนต้นโดยมีพระครูทิพวาสี ซึ่ง ซึ่ ท่านจำ พรรษาอยู่ที่วัด วั ท้ายยอมาดำ เนินการสร้า ร้ งและด้วยพื้นที่ของวัด วั ที่เป็น ป็ แหลมยื่นออก ไป อีกทั้งมีต้นกระพ้อขึ้น ขึ้ อยู่เป็น ป็ จำ นวนมาก จึงขนานนาม ชื่อ ชื่ วัด วั นี้ว่า ว่ “วัด วั แหลมพ้อ” ในอดีต สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้าภาณุรัง รั ษี สว่า ว่ งวงศ์กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จหัวเมืองปัก ปั ษ์ใต้เมื่อปี พ.ศ. 2427 ท่านทรงได้พระนิพนธ์เ ธ์ รื่อ รื่ ง “ชีวิ ชี วั วิ ฒ วั น์ เที่ยวที่ต่างๆ ภาค ที่7” ทรงเรีย รี กชื่อ ชื่ วัด วั แห่งนี้ในพระนิพนธ์ว่ ธ์ า ว่ “วัด วั แหลมพ้อ” และได้ กล่าวถึงวัด วั แหลมพ้อไว้ ประวัติ วั ติวัด วั แหลมพ้อ พ้ 1
“วัด วั แหลมพ้อ นั้นตั้งอยู่บริเ ริ วณแหลมที่ยื่นออกมา และมีต้นกระพ้อ ขึ้น ขึ้ เป็นบริเ ริ วณจำ นวนมาก มี โบสถ์เสาเฉลียงก่อเป็นคูหา และมี ศาลาการเปรีย รี ญราษฎรสร้า ร้ งใหม่ก่ออิฐสงขลาไว้ ฝีมืออย่างดีไม่ ถือปูนเป็นคูหา มีศาลาริม ริ น้ำ เป็นที่พักแห่งหนึ่ง (ปัจ ปั จุบัน บั ศาลาริม ริ น้ำ แห่งนี้พังลงตามกาลเวลา) พื้นที่วัด วั สะอาดร่ม ร่ รื่น รื่ ด้วยต้นไม้ และในปี พ.ศ. 2431 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัช รั กาลที่5 ทรงเสด็จประพาสทางน้ำ ทรงแวะเยี่ยมเยือนชาวเกาะยอ ทรงได้ เสด็จขึ้น ขึ้-ลงเรือ รื บริเ ริ วณหน้าวัด วั แหลมพ้อ ตั้งอยู่บริเ ริ วณริม ริ ทะเลสาบ สงขลา ติดกับเชิงสะพานติณสูลานนท์ฝั่งขาเข้าเกาะยอ เป็นแหล่ง ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้ค้นในพื้นที่และผู้คนระแวกใกล้เคียง รวมไป ถึงชาวมาเลเซีย สิงคโปร์ พม่า เป็นต้น นิยมมากราบไหว้สัว้ สั กการบูชา ณ วัด วั แห่งนี้ จึงมีชื่อเรีย รี กติดปากของผู้คนผ่านไปผ่านมาว่า ว่ “วัด วั พระนอนแหลมพ้อ” เพราะมีจุดเด่น คือ พระนอนปางปรินิ รินิ พพานองค์ ใหญ่ ที่สุดในจังหวัด วั สงขลา สร้า ร้ งขึ้นเมื่อ พ .ศ. 2537 2
พระอุโบสถ วัด วั แหลมพ้อ ตั้งอยู่บริเ ริ วณกลางวัด วั ใกล้กับทะเลสาบสงขลา หันหน้าไปทางทิศตะวัน วั ตกผังของอุโบสถแบ่งออกเป็นสองส่วน คือ ระเบียงด้านนอกและส่วนที่เป็นพื้นที่ภายในสำ หรับ รั ประกอบพิธีสัธีสั งฆกรรม มีบัน บัไดทั้งด้านหน้า และด้านข้างทั้งสองด้าน ได้รับ รั พระราชทานเขต วิสุวิ สุ งคามสีมา เมื่อวัน วั ที่ 20 กุมภาพันธ์ พ .ศ. 2431 โดยเขต วิสุวิ สุ งคามสีมามีความกว้า ว้ ง 19 เมตร และยาว 24 เมตรมีประติมากรรม ปูนปั้น ปั้ รูปเทพพนมอยู่กลางลายของพันธุ์พ ธุ์ ฤกษา เหนือช่องกรอบประตู และหน้าต่าง จั่วหน้าบัน บั ด้านหน้า เป็นลายปูนปั้น ปั้ รูปพระอินทร์ท ร์ รงช้าง เอราวัณ วั จั่วหน้าบัน บั ด้านหลัง เป็นลายปูนปั้น ปั้ รูปนารายณ์ทรงครุฑ เป็นการสร้า ร้ งตามรูปแบบของศิลปะในสมัยยุคกรุงรัต รั นโกสินทร์ต ร์ อนต้น โดยช่างฝีมือพื้นเมืองภาคใต้ในยุคนั้น ตามสถาปัต ปั ยกรรมในพระราช นิยมในรัช รั กาลที่่3 ซึ่งจะไม่มีช่อฟ้าและใบระกา จึงเป็นงานพุทธศิลป์ที่มี เอกลักษณ์ งดงามมีคุณค่า ควรแก่การชื่นชม ศึกษา และควรอนุรัก รั ษ์ไว้ เป็นมรดกของชาติให้คนรุ่น รุ่ หลังได้ชื่นชมกันต่อไป พระอุโบสถ 3
หอระฆัง ฆั หอระฆังตั้งอยู่ทางทิศเหนือของ อุโบสถ เป็นสถาปัต ปั ยกรรมก่อ อิฐถือปูนตัวหอเป็นทรงสี่เหลี่ยม ยอดพีรามิดฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยม จัตุรัสรั ขนาด 4 x 4 เมตร ซ้อน ลดหลั่นกันขึ้นไป มีบัน บัไดขึ้นทาง ด้านข้างทั้งสองด้านขอบบนเจาะ เป็นช่องลูกกรงประดับตกแต่ง ด้วยกระเบื้องกรุสีเขียว อยู่โดย รอบส่วนยอดหอระฆังประดับ ตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้น ปั้ ลาย พรรณพฤกษา บริเ ริ วณทางขึ้นมี ที่เกยโปรยทานใช้เป็นที่ประทับ สำ หรับ รั พระมหากษัตริย์ ริย์สมัยก่อน ในคราวเสด็จพระราชพิธีบำ ธี บำเพ็ญ พระราชกุศลทานบารมี 4
เจดีย์ดี พ่ย์ อ พ่ ท่า ท่ นพรหมแก้ว ก้ เจดีย์ ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของอุโบสถเป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูนตั้ง อยู่บนฐานสี่เหลี่ยมขนาด 9 x 9 เมตร ฐานซุ้มต่อกับบัน บัไดทางขึ้น มี ลักษณะเตี้ยๆ ยกพื้นคล้ายระเบียงสามารถเดินได้รอบองค์เจดีย์มุม ขอบประดับด้วยเจดีย์องค์เล็ก 4 องค์ องค์ระฆังของเจดีย์ ประธาน ตั้งอยู่บนปัท ปั ม์ต่อกันเป็นชั้น ชั้ ๆ ด้านล่างฐานเจดีย์ มีซุ้มประดิษฐาน พระพุทธรูปปูนปั้น ปั้ ซึ่งทางกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนอุโบสถ หอระฆัง และพระเจดีย์ที่เป็นโบราณสถานสำ คัญของวัด วั แหลมพ้อ ขึ้น ขึ้ เป็นมรดกสำ คัญของชาติเมื่อวัน วั ที่15 กันยายน พ .ศ. 2540 5
พระนอนภายในวัด วั แหลมพ้อ ถือเป็นแลนมาร์ค ร์ สำ คัญของวัด วั เป็น พระพุทธรูปปางปรินิ รินิ พพานที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัด วั สงขลา โดยชื่อเต็มของ พระนอนองค์นี้คือ “สมเด็จพระพุทธมหาปรินิ รินิ พพานศากยมุนีศรีเ รี กาะยอ” หรือ รื ที่ชาวบ้านรู้จั รู้จั กกันว่า ว่ “วัด วั พระนอนแหลมพ้อ”ตัวองค์พระมีความยาว 42.45 เมตร โดยมี “พระครูวิจิ วิ จิ ตรธรรมวาที หรือ รื พ่อท่านเชือน” เป็นผู้ริเ ริ ริ่มใ ริ่ นการก่อสร้า ร้ งเพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ และเตือนสติแก่ ประชาชนผู้สัญจรผ่านบริเ ริ วณหน้าวัด วั ช่วงรอยต่อของสะพาน ติณสูลานนท์กับพื้นดินเกาะยอ โดยนายประสิทธิ์ ลับเหลี่ยม เป็นนาย ช่างใหญ่ใญ่ นการสร้า ร้ ง มีพิธีว ธี างศิลาฤกษ์โดย “พระเทพวิท วิ ยาคม หรือ รื หลวงพ่อคูณ” สร้า ร้ งเมื่อ พ .ศ. 2537 แล้วเสร็จ ร็ พ.ศ. 2551 รวมระยะ เวลาที่ก่อสร้า ร้ งทั้งหมด 14 ปี พระนอนแหลมพ้อประดิษฐานบนฐานที่ไม่ สูงมากนักทางด้านพระบาทของพระนอน มีลวดลายศิลปะภาพ มงคล108 ประการที่สวยงาม พระนอนแหลมพ้อตั้งประดิษฐานอยู่ใกล้ เชิงสะพานติณสูลานนท์ฝั่งเกาะยอ พระนอน 6
อำ เภอหาดใหญ่ ถือกำ เนิดสมัยกรุงศรีอ รี ยุธยาตอนปลายมีชื่อเดิมว่า ว่ “ขาว” เมื่อศึกษาพระธรรมวินั วิ นั ยจนแตกฉาน ได้ร่ำ ลาท่านสมภารอ่ำ ออก ธุดงค์ครั้น รั้ มาปัก ปั กลดจำ พรรษาที่เกาะยอบนยอดเขาลูกหนึ่ง ในค่ำ คืน หนึ่งที่ท่านได้นั่งสมาธิ เกิดนิมิตเห็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เสด็จลอยมายังยอดเขา และในนิมิตพระองค์ได้ตรัสรั ทำ นายว่า ว่ ต่อไปยอด เขาแห่งนี้จะเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ข ธิ์ องตถาคตเจ้า ขอให้ท่านจำ พรรษาอยู่ ที่นี้และให้สร้า ร้ งรูปจำ ลองของตถาคตประดิษฐานไว้บ ว้ นเขาลูกนี้ และทำ พิธีสัธีสั กการบูชาขึ้นในวัน วั เพ็ญเดือน 6 ของทุกปีและเรีย รี กเขาลูกนี้ว่า ว่ “เขา กุฎิ” หลังจากนั้นท่านได้จำ พรรษาอยู่บนยอดเขาเป็นเวลานานได้มี คุณูปการต่อชาติบ้านเมืองและประชาชนบริเ ริ วณเกาะยอจนชาวบ้าน ให้การเคารพบูชาท่านเป็นอย่างมาก สมเด็จ ด็เจ้า จ้ เกาะยอ สมเด็จพระราชมุนีหรือ รืสมเด็จเจ้าเกาะยอ หรือ รื ที่ชาวเกาะยอเรีย รี กว่า ว่ “สมเด็จเจ้าเขากุด ” เป็นพระพุทธรูปปาง มารวิชัวิ ย ชั ที่ประดิษฐานโดดเด่นเป็นสง่า ตั้ง อยู่ทางเข้าภายในวัด วั มีตำ นานเล่าว่า ว่ “สมเด็จพระราชมุนีศรีเ รี กาะยอ หรือ รื สมเด็จเจ้าเขากุด เดิมท่านเป็นชาวบ้านพรุ 7
ศาลาทั้งสามหลังนี้ เกิดจากแรงศรัท รั ธาจากคณะญาติโยมชาวสิงคโปร์ และคนไทย สร้า ร้ งเพื่อเป็นศาลาคลายร้อ ร้ น และสักการะท้าวทั้งสามใน แต่ละศาลา 8 พระถังซัม ซั จั๋ง ท้าวมหาพรหม พระโพธิสัธิสั ตว์ก ว์ วนอิม ท้าวมหาพรหม พระถังซัม ซั จั๋ง จั๋ พระโพธิสััธิสัั ตว์ก ว์ วนอิม
ดัชนี จ เจดีย์พ่อท่านพรหมแก้ว ท ท้าวมหาพรหม พระถังซัม ซั จั๋ง พระโพธิสัธิสั ตว์ก ว์ วนอิม ป ประวัติ วั ติ วัด วั แหลมพ้อ พ พระอุโบสถ พระนอน ส สมเด็จเจ้าเกาะยอ ห หอระฆัง
คณะผู้จัดทำ รัต รั น์ตะวัน วั ศรีว รี ะปะ กมลทิพย์ มากศรี ญาณิศา อาษาพันธ์ พัณณิตา บรมสุข อ้างอิง แหล่งข้อมูลมาจากรครูพระครูวาทีธรรมวิภั วิ ภั ช ตร. (เจ้าอาวาส)