ประวัติศาสตร์วัดไชยวัฒนาราม

ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

วดั ไชยวฒั นาราม

ตํา บ ล บ้ า น ป อ ม อํา เ ภ อ พ ร ะ น ค ร ศ รี อ ยุ ธ ย า
จั ง ห วั ด พ ร ะ น ค ร ศ รี อ ยุ ธ ย า

วัดไชยวฒั นาราม

วัดไชยวัฒนาราม ได้สร้างขึนในป

พ.ศ. 2173 โดยสมเด็จพระเจ้าปราสาท

ทอง พระองค์โปรดเกล้าฯให้สร้างขึนบนที

ที เ ป น บ้ า น เ ดิ ม ข อ ง พ ร ะ อ ง ค์ เ พื อ อุ ทิ ศ พ ร ะ

ราชกุศลถวายพระราชมารดา แต่สมเด็จ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาดาํ รง

ราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่าวัดนีสร้าง

ขึ น เ พื อ เ ป น อ นุ ส ร ณ์ แ ห่ ง ชั ย ช น ะ เ ห นื อ น ค ร

ละแวกโดยจําลองแบบมาจากปราสาท

นครวัด

วัดไชยวัฒนารามเปนวัดหลวงที

บํา เ พ็ ญ พ ร ะ ร า ช กุ ศ ล ข อ ง พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์

สืบต่อมาหลังจากนันทุกพระองค์ จึงได้

รับการปฏิสังขรณ์สืบต่อมาทุกรัชสมัย

เปนสถานทีถวายพระเพลิงศพพระบรม

วงศานุวงศ์เกือบทุกพระองค์ สมเด็จ

พระเจ้าอยู่หัวบรมโกศสินพระชนม์ก็ได้

ถวายพระเพลิงทีวัดนี

สงิ ทนี า่ สนใจในวัดไชยวัฒนาราม

ปรางค์ประธาน

ตังอยู่บริเวณตรง
กลางของพืนที ฐานประ
ทักษิณ ซึงฐานประทักษิณได้
ยกสูงขึนมา จากพืน มี
ลักษณะเปนปรางค์ จัตุรมุข
ในส่วน ของมุขด้านตะวันออก
จะเจาะมุขทะลุเข้าสู่เรือนธาตุ
ซึงภายในจะประดิษฐาน
พระพุ ทธรูปนัง (ปจจุบันไม่พบ
แล้ว) ยอดขององค์ปรางค์ ทาํ
เปนรัดประคดซ้อนกัน 7 ชัน
แต่ละชัน เปนลวดลาย ใบขนุน
กลีบขนุน ส่วนบนสุดเปนทรง
ดอกบัวตูม ปรางค์แบบนีมี
ลักษณะเหมือน ปรางค์ในสมัย
อยุธยาตอนต้น ซึง วัดไชย
วัฒนารามนัน สร้างในสมัย
อยุธยาตอนกลาง จึงอาจ
กล่าวได้ว่าเปนการนําเอาพระ
ปรางค์ทีนิยมสร้างในสมัย
อยุธยาตอนต้นมาก่อสร้างอีก
ครัง

ปรางค์บริวาร

คือปรางค์องค์เล็กลง
มาทีอยู่รายล้อม ปรางค์
ประธาน มีทังหมด 4 องค์
ลักษณะจะเพรียวกว่า ปรางค์
ประธานเมรุ คืออาคารทรง
ยอด แหลมทีอยู่รายรอบ
ระเบียงคด ทัง 8 ทิศ ภายใน
คูหาจะประดิษฐานพระพุ ทธรูป
ทรงเครือง ปางมารวิชัย เอา
ไว้ทีเมรุทิศ เมรุละ 1 องค์ เมรุ
มุม เมรุละ 2องค์ภายในคูหา มี
ภาพจิตรกรรมฝาผนัง หลง
เหลือร่องรอยอยู่เล็กน้อย

ระเบียงคด

คือส่วนทีเชือมต่อ
ระหว่างเมรุแต่ละเมรุเอาไว้
โดยรอบฐานประทักษิณซึง
แต่เดิมจะมีหลังคารอบๆ ที
บริเวณระเบียงคดนี จะมี
พระพุ ทธรูป ปางมารวิชัย
ประดิษฐานอยู่ รวมทังหมด
120 องค์ แกนในทาํ จากไม้
พอกปูนทีละชันจนได้สัดส่วน
ส่วนนิว ใช้โลหะสาํ ริด ดัดขึน
รูป ปจจุบันเหลือทียังมีพระ
เศียร อยู่ 2 องค์

พระอุโบสถ

พระอุโบสถ สร้างอยู่
ทางด้านหน้ากาํ แพงเมรุทิศ
เมรุราย นอกระเบียงคด
ปจจุบันเหลือแต่ฐาน ข้างๆ
มีเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง มี
กาํ แพงล้อมรอบโบราณ
สถานสําคัญแหล่านีถึง 3
ชัน และ มีปรางค์เจดีย์
ขนาดย่อมอีกจํานวนหนึงซึง
ส ร้ า ง เ พิ ม ใ น ภ า ย ห ลั ง

เมรุทิศเมรุราย

เมรุทิศเมรุราย ตังล้อมรอบพระ

ปรางค์อยู่ทังสิน 8 องค์ โดยผนัง

ภายในเมรุเขียนภาพจิตรกรรมฝา

ผนังรูปใบไม้ใบกนก ซึงลบเลือนไป

มากแล้ว ผนังด้านนอกของเมรุมี

ภาพปูนปนพุ ทธประวัติ จํานวน 12

ภาพ ซึงในปจจุบันเลือนไปแล้วเช่น

กัน แต่เมือ 20 ปทีแล้วยังสามารถ

เห็นได้ชัด เมรุเปนทรงปราสาท

ซ้อนลดหลันกันขึนไป 7 ชัน

รองรับส่วนยอดที ชือทีมานันนาํ มา

จากเมรุ พระบรมศพพระมหา

กษัตริย์สมัยพระนครศรีอยุธยา

ซึงมีแนวความคิด มาจากคติเขา

พระสุเมรุอีกต่อหนึง พระพุ ทธรูป

ปูนปนทีประดิษฐานอยู่ภายในเมรุ

ทิศเมรุมุม ของระเบียงคตวัดไชย

วัฒนาราม มีลักษณะคล้ายคลึงกับ

พระพุ ทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรี

สรรเพชญบรมไตรโลกนาถ (หรือ

พระพุ ทธนิมิต) ซึงเปนพระพุ ทธรูป

ทรงเครืองใหญ่ ประดิษฐานอยู่ที

วัดหน้าพระเมรุ ซึงสันนิษฐานว่าได้

รับการปฏิสังขรณ์ครังใหญ่ใน

รัชกาลสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง

เช่นเดียวกัน

ฐานภายใน

วัดไชยวัฒนาราม มีปรางค์

ประธานและปรางค์มุมอยู่บนฐาน

เดียวกัน พระปรางค์ประธานนํารูป

แบบของพระปรางค์สมัยอยุธยา

ตอนต้นมาก่อสร้าง แต่ปรางค์

ประธานทีวัดไชยวัฒนารามทํามุข

ทิศยืนออกมามากกว่า บนยอดองค์

พระปรางค์ใหญ่อาจเคย

ประดิษฐานพระเจดีย์ขนาดเล็ก สือ

ถึงพระเจดีย์จุฬามณีบนยอดเขา

พระสุเมรุ รอบพระปรางค์ใหญ่ล้อม

รอบไปด้วยระเบียงคตทีเดิมนันมี

หลังคา ภายในระเบียงคต

ประดิษฐานพระพุ ทธรูปปูนปนปาง

มารวิชัยทีเคยลงรักปดทองจํานวน

120 องค์ เปนเสมือนกําแพงเขต

ศักดิสิทธิ ตามแนวระเบียงคตตรง

ทิศทังแปดสร้างเมรุทิศ และ เมรุ

มุม (เจดีย์รอบ ๆ พระปรางค์ใหญ่)

ภายในเมรุทุกองค์ประดิษฐานพระ

พุ ทธรูป ภายในซุ้มเรือนแก้วล้วน

ลงรักปดทอง ฝาเพดานทําด้วยไม้

ประดับลวดลายลงรักปดทองเช่น

กัน