การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 ร้จู กั โปรแกรม Scratch
กิจกรรมท่ี 1
รูจ้ ักโปรแกรม Scratch
1. ผลการเรียนรู้
1.1 อธบิ ายข้นั ตอนและเขียนโปรแกรมส่งั งานคอมพวิ เตอร์
1.2 ใชค้ าสั่งพน้ื ฐานในการเขยี นโปรแกรม
2. สาระการเรียนรู้
2.1 ความหมายของการโปรแกรม
2.2 สว่ นประกอบของโปรแกรม Scratch
2.3 การกาหนดค่าในบล็อกของโปรแกรม Scratch
2.4 การเขยี นสครปิ ต์ใหต้ ัวละครเคล่อื นที่
3. จดุ ประสงค์ ใหผ้ ู้เรียนสามารถ
3.1 อธบิ ายหลกั การโปรแกรมเบ้ืองต้น
3.2 บอกสว่ นประกอบของโปรแกรม Scratch
3.3 ใช้งานโปรแกรมเบื้องตน้ และการกาหนดคา่ ในบล็อกของโปรแกรม Scratch
3.4 เขยี นสครปิ ต์ใหต้ ัวละครเคล่อื นที่ดว้ ยกลุ่มบล็อก Motion เช่น บล็อก move, If on edge
bounce
3.5 เปลี่ยนชดุ ตวั ละครเพื่อใหม้ องเห็นเปน็ ภาพเคลื่อนไหวดว้ ยกลุม่ บล็อก Looks เช่น บลอ็ ก Next
costume
4. แนวคิด
การโปรแกรม หมายถึง การสร้างชุดคาสง่ั เพื่อสง่ั ใหค้ อมพิวเตอร์ทางาน
Scratch เป็นภาษาคอมพิวเตอร์ทม่ี ีคาสัง่ สาหรับสงั่ ให้คอมพวิ เตอร์ทางานต่างๆ เช่น ภาพเคล่ือนไหว
แบบจาลองทางวิทยาศาสตร์ เกม ดนตรี ศลิ ปะ สือ่ แบบมีปฏสิ ัมพันธ์ การโปรแกรมภาษา Scratch จะใชบ้ ล็อก
คาสั่งมาวางต่อกันแทนการพิมพ์คาสัง่ มีตวั ละครและฉากที่ใช้สร้างเรื่องราวต่างๆ จงึ เหมาะกบั การสอนเขยี น
โปรแกรมที่สง่ เสรมิ ความคิดรเิ ริ่มสร้างสรรค์ การคิดอย่างมีระบบและการทางานรว่ มกนั นอกจากน้ยี งั สามารถ
แลกเปลี่ยนและเผยแพร่ผลงานผา่ นทางเวบ็ ไซต์ http://scratch.mit.edu/ ได้อกี ด้วย
ชนิ้ งานในโปรแกรม Scratch เรียกวา่ โปรเจกต์ จะประกอบด้วย 3 ส่วนสาคัญ ได้แก่ เวที (Stage) ตัว
ละคร (Sprite) และสคริปต์ (Script) โดยแต่ละสว่ นเก่ยี วขอ้ งสัมพันธ์กนั และทางานไปพร้อมๆ กนั
การสร้างโปรเจกตท์ าไดโ้ ดยการเขียนสคริปต์ (ชุดคาสั่ง) ซ่ึงใชก้ ารลากวางบล็อก(คาส่ัง)เรียงต่อกันเพ่ือ
สง่ั ตวั ละคร ณ ตาแหนง่ ตา่ งๆ บนเวที ให้ทางานต่างๆ
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1
การเขียนโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
คาสั่งพื้นฐานท่ีส่ังให้ตัวละครเคลื่อนไหว แสดงออก ควบคุมขั้นตอนการทางานของคาสั่ง จะใช้กลุ่ม
บลอ็ ก Motion, Looks, และ Control ตามลาดบั
การบันทึกโปรเจกต์เพื่อเก็บไว้ใช้งานหรือแก้ไข สามารถทาได้โดยคลิกเมนู File -> Save หรือ Save
As โปรเจกตจ์ ะถูกบันทึกไวท้ โ่ี ฟลเดอร์ My documents\Scratch Projects
5. ส่ืออุปกรณ์
5.1 ใบงาน
ใบงานที่ เรือ่ ง เวลา (นาท)ี
1.1 มารูจ้ ักโปรแกรม Scratch กนั เถอะ 15
1.2 โปรเจกต์แรกของฉนั 20
5.2 ใบความรู้
- ใบความรทู้ ่ี 1.1 เรอื่ ง รจู้ กั โปรแกรม Scratch
- ใบความรทู้ ี่ 1.2 เรือ่ ง บล็อกสรา้ งภาพเคล่ือนไหวอย่างง่าย
6. วิธดี าเนนิ การ
6.1 การจัดเตรยี ม
6.1.1 เครือ่ งคอมพิวเตอร์พร้อมติดต้ังโปรแกรม Scratch
6.1.2 ใบความรทู้ ่ี 1.1-1.2 ตามจานวนผู้เรยี น
6.1.3 ใบงานท่ี 1.1-1.2 ตามจานวนผู้เรียน
6.2 ขัน้ ตอนการดาเนินการ
6.2.1 ผู้สอนช้ีแจงขอ้ ตกลงในการเรยี น และการวดั และการประเมินผล
6.2.2 ผู้สอนอธิบายเกยี่ วกับทม่ี าของโปรแกรม Scratch และการนาไปสรา้ งโปรเจกต์ต่างๆ
6.2.3 อธิบายการเปดิ โปรแกรม Scratch พรอ้ มกบั สาธติ การเข้าใช้งานโปรแกรม
6.2.4 ผู้เรียนศึกษาใบความรู้ท่ี 1.1 เร่ืองรู้จักโปรแกรม Scratch และทาใบงานท่ี 1.1 เร่ืองมารู้จัก
โปรแกรม Scratch กันเถอะ
6.2.5 ผเู้ รียนและผสู้ อนรว่ มเฉลยใบงานที่ 1.1 และสรุปสิ่งทไ่ี ดจ้ ากการทาใบงานท่ี 1.1
6.2.6 ผู้สอนกระตุ้นความคิดของผู้เรียนด้วยคาถาม “เราจะทาอย่างไรให้ตัวละครแมว เคล่ือนที่ได้
และเดินอย่างเป็นธรรมชาติ” รอคาตอบจากผู้เรียน (คาตอบเช่น ทาให้แมวมีการขยับขา
เปลี่ยนแปลงท่าเวลาเดิน) และพูดกระตุ้นให้ผู้เรียนค้นหาวิธีการ โดยศึกษาใบความรู้ท่ี 1.2
เรือ่ ง บลอ็ กสรา้ งภาพเคล่ือนไหวอย่างง่าย
6.2.7 ผเู้ รียนศกึ ษาใบความรู้ท่ี 1.2 และทาใบงาน ที่ 1.2 เร่ือง โปรเจกต์แรกของฉนั
6.2.8 ผู้สอนสุ่มผ้เู รยี นนาเสนอคาตอบในใบงานที่ 1.2 และผูส้ อนเปิดโอกาสใหผ้ ูเ้ รียนคนอื่นได้แสดง
ความคดิ เห็น และเสนอแนะผลงานเพื่อนทน่ี าเสนอ
6.2.9 ผู้เรียนและผูส้ อนร่วมกนั สรปุ คาสงั่ และบล็อกทีเ่ รียนในใบงานน้ี
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 2
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมท่ี 1 รู้จกั โปรแกรม Scratch
7. การวัดผลประเมินผล
7.1 ตรวจคาตอบในใบงานและผลงาน
7.2 สงั เกตการร่วมกจิ กรรมในการระดมความคิดของผูเ้ รียน
7.3 สังเกตการทางานและการทากิจกรรมร่วมกนั ในชน้ั เรียน
8. แหลง่ ข้อมลู เพิ่มเตมิ
8.1 http://scratch.mit.edu/(22/05/56)
8.2 http://scratched.media.mit.edu (22/05/56)
8.3 http://info.scratch.mit.edu/Support/Reference_Guide_1.4 (22/05/56)
8.4 http://scratched.media.mit.edu/sites/default/files/CurriculumGuide-v20110923.pdf
(22/05/56)
9. ข้อเสนอแนะ
9.1 ถ้าโรงเรียนไม่มีเครื่องคอมพิวเตอร์เพียงพอสาหรับผู้เรียน 1 คน ต่อ 1 เครื่อง ผู้สอนสามารถจัดการ
เรียนการสอนโดยแบ่งผ้เู รียนออกเป็นกลมุ่ ตามความเหมาะสม
9.2 ผู้สอนชี้แจงเรื่อง การบันทึกไฟล์งานกับผู้เรียนอย่างชัดเจน ในส่วนของโฟล์เดอร์ท่ีใช้จัดเก็บไฟล์ ตั้ง
ชอ่ื ให้สอดคลอ้ งและอ้างองิ ถงึ งานของผู้เรยี นแต่ละคนอยา่ งเปน็ ระบบ
9.3 ผู้สอนแนะนาให้ผู้เรียนสมัครสมาชิกของเว็บไซต์ http://scratch.mit.edu/ เพ่ือให้ผู้เรียนสามารถ
เผยแพรแ่ ละแลกเปลี่ยนผลงานผ่านเวบ็ ไซต์
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 3
การเขียนโปรแกรม Scratch กิจกรรมท่ี 1 รูจ้ กั โปรแกรม Scratch
ใบงานท่ี 1.1
มารู้จกั โปรแกรม Scratch กันเถอะ
ชือ่ -สกลุ ……………………………………………………………………………..…………………………เลขท…่ี ……………….
1. ศกึ ษาใบความรู้ท่ี 1.1 เร่ืองร้จู ักโปรแกรม Scratch
1. เปิดโปรแกรม Scratch โดยดับเบิลคลิกท่ีเมนูลัดรูปแมวบนเดสก์ท็อป จะปรากฏหน้าต่าง
โปรแกรม ดงั รปู ให้ใสห่ มายเลข ถึง ในชอ่ งว่างของขอ้ ที่มรี ายละเอยี ดสมั พันธ์
1) หมายเลข……………… มี ทใ่ี ช้เปลี่ยนภาษาของโปรแกรม Scratch ได้
2) การเขยี นสครปิ ต์ให้ตัวละคร ตอ้ งวางบลอ็ กท่ีหมายเลข…………………………...
3) เมื่อคลิก การแสดงผลจะปรากฏท่ีหมายเลข…………………………….…….
4) หมายเลข………………ประกอบด้วยกลุม่ บลอ็ กตา่ งๆ ทีใ่ ช้ในการเขียนสครปิ ต์
5) ถ้าคลิกที่กลุ่มบล็อก Looks จะแสดงบลอ็ กในกลุ่มทห่ี มายเลข…………………..
6) หมายเลข………………เป็นพื้นทแ่ี สดงรายการตัวละคร และเวที
7) หมายเลข………………แสดงข้อมูลของตัวละครทีเ่ ลือก
8) เครอื่ งมอื ท่ีใช้ในการประทับตราตัวละครอยู่ท่หี มายเลข……………………………
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 4
การเขยี นโปรแกรม Scratch กจิ กรรมที่ 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
2. สรา้ งโปรเจกต์ใหม่ดังนี้ คลกิ เมนู File -> New จะได้ตัวละครแมวหน่ึงตัวบนเวทีว่างเปล่า ตัวละครแมวน้ี
มีชอื่ ว่า...............................
3. เขยี นสคริปต์ให้ตัวละครแมวเดิน 10 หนว่ ย โดยทาตามขัน้ ตอนดงั น้ี
4.1 คลิกกลมุ่ บล็อก Motion แลว้ ลากบล็อก ไปวางบนพ้ืนที่เขียนสคริปต์
4.2 คลิกกล่มุ บล็อก Control แลว้ ลากบลอ็ ก มาวางต่อเชอ่ื มด้านบนของบล็อก
ดังรปู
คลิก ท่ีมมุ ขวาบนของเวที ปรากฏผลลพั ธ์คอื ……………………….………………………
ทดลองเปลี่ยนแปลงค่าตวั เลขในชอ่ ง แล้วคลกิ สังเกตผลลัพธ์ที่เกดิ ขึ้น
4. ถา้ ต้องการให้ตัวละครแมวเดนิ ถอยหลังจะทาอย่างไร
...................................................................................................................................................... ...
............................................................................................................................. ............................
สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 5
การเขยี นโปรแกรม Scratch กจิ กรรมท่ี 1 รูจ้ กั โปรแกรม Scratch
5. บนั ทกึ โปรเจกต์ทท่ี าชอื่ activity1_1 ดงั น้ี
คลิกเมนู File -> Save หรือ Save As
จะปรากฏกรอบโตต้ อบ Save Project ดงั รปู
พมิ พ์ชอ่ื ผทู้ าโปรเจกต์
พิมพ์รายละเอียดเกีย่ วกับโปรเจกต์
พมิ พ์ชื่อโปรเจกต์ activity1_1
คลกิ ปุ่ม โปรเจกต์จะถูกบนั ทึกไว้ท่ี My Documents\Scratch Projects
6. ปิดหน้าตา่ งโปรแกรม Scratch
สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 6
การเขยี นโปรแกรม Scratch กจิ กรรมที่ 1 รู้จักโปรแกรม Scratch
ใบงานท่ี 1.2
โปรเจกตแ์ รกของฉนั
ชอ่ื -สกลุ ……………………………………………………………………………..…………………………เลขท…ี่ ……………….
1. ศกึ ษาใบความรู้ที่ 1.2 เรอ่ื ง บล็อกสรา้ งภาพเคล่ือนไหวอยา่ งง่าย
2. เปิดโปรเจกต์ชอื่ activity1_1 ทีไ่ ด้สรา้ งไว้จากใบงานท่ี 1.1 ดังน้ี
คลิกเมนู File -> Open จะปรากฏกรอบโต้ตอบ Open Project
เลือก activity1_1
คลิกปุม่
ปมุ่ My Projects
โดยท่ัวไปในการบันทึกไฟล์ ของโปรแกรม scratch จะถกู บนั ทกึ ไว้ในโฟลเดอร์ My
Documents\Scratch Projects โดยผู้เรยี นสามารถคลิกทป่ี ุม่ My Projects ที่อยู่ด้านซ้ายมอื
เพอ่ื เปดิ ไฟล์ต่างๆ ทไ่ี ดบ้ ันทึกไว้
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 7
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมท่ี 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
3. คลกิ ทีแ่ ทบ็ Costumes ให้สงั เกตตวั ละคร Sprite1
3.1 ตวั ละคร Sprite1 มชี ดุ ตัวละคร.............ชุด
3.2 ชดุ ตัวละครแตล่ ะชุดมชี ื่ออะไรบา้ ง
1…………………………………………………………..
2…………………………………………………………..
Animation (แอนเิ มช่นั )
Animation หมายถึง การนาภาพน่ิงหลายๆ ภาพมาแสดงต่อเนอ่ื งกนั ทาให้เหน็
เป็นภาพเคลอ่ื นไหว โดยมกี ารกาหนดชว่ งเวลาของการแสดงภาพน่ิงแตล่ ะภาพ
3.3 คลกิ กลมุ่ บล็อก Looks เพมิ่ บล็อก คลิก แล้วสงั เกตและบันทึกผลลพั ธ์
ผลลพั ธค์ ือ...................................................................................................................................
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 8
การเขียนโปรแกรม Scratch กจิ กรรมที่ 1 ร้จู กั โปรแกรม Scratch
4. ถา้ ตอ้ งการใหแ้ มวเคลื่อนทต่ี ่อเนื่องไปเรอ่ื ยๆ ทาไดโ้ ดยเขียนสครปิ ต์ให้ตวั ละครแมวดงั นี้
คลกิ ท่ีกลุ่มบลอ็ ก
Control
ลากบล็อก
คลุมบลอ็ ก
สงั เกตวา่ จะปรากฏแถบสีขาวเมอ่ื มีการลากบล็อก มาต่อกับบลอ็ ก
หรอื เมอื่ ลากบลอ็ ก คลมุ
4.1 คลิก สงั เกตผลลัพธ์ท่เี กดิ ขนึ้ คอื ......................................................................................
4.2 คลิก สังเกตผลลพั ธท์ ่ีเกิดขนึ้ คือ.......................................................................................
แยแ่ ลว้ !!! แมวหาย
ไมต่ ้องตกใจแก้ไดโ้ ดย คลกิ ขวาที่ Sprite ใน
ส่วนของรายการตัวละคร แล้วเลือก show แค่
นี้นอ้ งเหมยี วก็กลับมาแล้ว ^^
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 9
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 รูจ้ กั โปรแกรม Scratch
5. คลิกกลมุ่ บล็อก Control เพมิ่ บลอ็ ก คลิก แล้วสงั เกตและบนั ทึกผลลัพธ์
ผลลัพธ์
6. ทดลองเปลี่ยนตัวเลขในบลอ็ ก
6.1 เปลี่ยนตวั เลขที่มคี า่ มากกวา่ 1 เช่น 2, 3 ผลลัพธ์ท่ีได.้ ...................................................
6.2 เปลี่ยนตวั เลขท่ีมคี า่ น้อยกวา่ 1 เช่น 0.1, 0.5 ผลลัพธ์ทไ่ี ด้.............................................
6.3 เปล่ียนตวั เลขที่มคี ่าติดลบ เช่น -1, -2 ผลลัพธท์ ี่ได.้ .......................................................
7. คลิกกลมุ่ บลอ็ ก Motion เพ่ิมบลอ็ ก คลิก แลว้ สังเกตและบันทกึ ผลลพั ธ์
..............................................................................................................................................................
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 10
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
8. ทดลองคลิกปุม่ รูปแบบการหมนุ ทั้ง 3 ลกั ษณะ ( ) แล้วสงั เกตผลลพั ธ์ จากน้ันวงกลมล้อมรอบรูป
ตัวละครทเ่ี ป็นผลลพั ธห์ ลงั ชนขอบเวที
รปู แบบการหมนุ หลงั จากชนขอบด้านขวา หลงั จากชนขอบด้านซา้ ย
8.1 ปุ่ม
8.2 ปุ่ม
8.3 ปุ่ม
9. คลิกที่ เพื่อหยุดการทางาน เลือกการหมุนแบบ แล้วหมุนเส้นสีน้าเงิน ท่ีปรากฏท่ีข้อมูลของ
ตวั ละครท่ถี กู เลอื ก (Sprite1) แลว้ สงั เกตผลลัพธ์ทเ่ี กิดขึน้ เสน้ สนี า้ เงนิ ใชท้ าอะไร
10. ให้ย้ายตวั ละครแมวบนเวทไี ปท่ีตาแหน่งใกลเ้ คยี ง X : 100 , Y : 100
11. บนั ทกึ โปรเจกตช์ ื่อ MyfirstProject
สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 11
การเขียนโปรแกรม Scratch กจิ กรรมท่ี 1 รู้จกั โปรแกรม Scratch
ใบความรทู้ ่ี 1.1
รู้จกั โปรแกรม Scratch
โปรแกรม Scratch (อ่านว่า สะ – แครช) เป็นโปรแกรมภาษา ที่ผู้เรียนสามารถสร้างช้ินงานได้อย่าง
งา่ ย เช่น นิทานทส่ี ามารถโต้ตอบกับผอู้ ่านได้ ภาพเคลื่อนไหว เกม ดนตรี และศิลปะ และเมื่อสร้างเป็นชิ้นงาน
เสร็จแล้ว สามารถนาชิ้นงานท่ีสร้างสรรค์น้ี แสดง และแลกเปล่ียนความคิดเห็นร่วมกับผู้อื่นบนเว็บไซต์ได้ ทา
ใหผ้ ู้เรียนได้เรียนรู้หลักการและแนวคิดการโปรแกรมไปพร้อมๆ กับการคิดอย่างสร้างสรรค์ มีเหตุผล และเป็น
ระบบ
1. ส่วนประกอบหลักของโปรแกรม
หน้าต่างการทางานของโปรแกรม Scratch มสี ่วนประกอบหลกั ดงั น้ี
แถบเมนูเครอื่ งมอื (Toolbar)
ป่มุ เปลี่ยนภาษา
ปุ่มบนั ทึกโปรเจกต์
ปุ่มเผยแพรผ่ ลงานทางเว็บไซต์ http://scratch.mit.edu/
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 12
การเขียนโปรแกรม Scratch กจิ กรรมท่ี 1 ร้จู กั โปรแกรม Scratch
เครือ่ งมือเวที (Stage Toolbar)
ปุ่มประทับตราตวั ละคร
ป่มุ ลบตวั ละคร
ปุ่มเพิ่มขนาดตัวละคร
ป่มุ ลดขนาดตวั ละคร
ปุ่มแสดงเวทขี นาดเล็ก
ปมุ่ แสดงเวทีขนาดใหญ่
ปมุ่ นาเสนอ
ขอ้ มูลของเวที หรอื ตัวละครท่ีถูกเลอื ก (Sprite Header Pane)
กลุ่มบล็อก (Block Palette)
บลอ็ กในกลุ่มทเี่ ลือก
พนื้ ทท่ี างาน (Script Area)
เวที (Stage)
รายการตัวละคร และเวทที ่ีใช้ในโปรเจกต์ปจั จุบัน (Sprites Pane)
2. ร้จู ักโปรเจกต์
โปรเจกตใ์ น Scratch มีโครงสร้าง 3 สว่ นประกอบด้วย
2.1 เวที (Stage)
2.2 ตวั ละคร (Sprite)
2.3 สครปิ ต์ (Script)
สคริปต์ (Script) เวที (Stage)
ตวั ละคร (Sprite)
สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 13
การเขียนโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 รูจ้ กั โปรแกรม Scratch
2.1 เวที
เวทีมีขนาดกว้าง 480 หน่วย สูง 360 หน่วย ในแต่ละโปรเจกต์มีเวทีเดียว จึงมีชื่อเดียวและ
ไม่สามารถเปล่ียนชื่อได้ เวทีใช้แสดงผลการทางานของสคริปต์ (script) เสียง (sound) หรือพื้นหลัง
(background) ได้ และพน้ื หลงั ทจี่ ะแสดงบนเวทีจะต้องมีขนาดไม่เกินขนาดของเวที (480 X 360) ถ้าพื้น
หลังที่ใช้มีขนาดใหญ่กว่า โปรแกรม Scratch จะลดขนาดพ้ืนหลังน้ันอัตโนมัติเพ่ือให้พอดีกับขนาดของ
เวที
รายละเอยี ดของเวที
แท็บ Scripts
แทบ็ Backgrounds
แท็บ Sounds
สรา้ งพื้นหลงั ใหม่ (New Background)
พื้นหลังลาดับที่ 1 และ 2
การบอกตาแหนง่ ใดๆ บนเวทีจะบอกโดยใชค้ า่ (x, y) เชน่ ตาแหน่งกลางเวที จะมีค่า (x, y) เป็น
(0, 0)
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 14
การเขยี นโปรแกรม Scratch กจิ กรรมท่ี 1 รจู้ กั โปรแกรม Scratch
2.2 ตัวละคร
ตัวละครแต่ละตัวจะมีข้อมูลแตกต่างกัน โดยสามารถคลิกที่ภาพตัวละครในพื้นที่แสดง
รายการตัวละคร เพื่อดูข้อมูลของตัวละครนั้น เช่น ตัวละครปลาทองในโปรเจกต์ Aquarium มีข้อมูล
ดังตาราง
หมายเลข ขอ้ มูล รายละเอยี ดข้อมลู ตัวละคร
ช่อื ตวั ละคร Creature 6
ตาแหนง่ บนเวที x: -166 y: 125
ทศิ ทางการเคลื่อนท่ี (direction) 104 องศา
รูปแบบการหมุนของตวั ละคร มี
3 ลักษณะ หันไดเ้ ฉพาะซ้ายหรือขวา
หมุนไดร้ อบทศิ ทาง ลากตัวละครไม่ได้
หนั ได้เฉพาะซา้ ยหรือขวา
หา้ มหมุน
การลากตวั ละครในโหมดนาเสนอ
หรอื บนเวบ็ ไซต์
แมก่ ญุ แจปดิ
แม่กุญแจเปดิ
2.2.1 ช่อื ตัวละคร
โปรแกรมจะต้ังชื่อตัวละครให้เป็น Sprite1, Sprite2, Sprite3… ตามลาดับที่สร้างข้ึนโดย
อัตโนมตั ิ ถ้าต้องการเปล่ียนชอ่ื ตัวละครให้พิมพ์ชอ่ื ใหมบ่ นแถบชอ่ื หมายเลข ตามภาพดา้ นบน
สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 15
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมท่ี 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
2.2.2 ชดุ ตวั ละคร
ชุดตัวละคร (Costumes) เป็นภาพของตัวละคร ซึ่งสามารถเปล่ียนแปลงภาพเดิม หรือเพิ่ม
ภาพใหม่ และอาจเขียนสคริปต์เพ่ิมให้กับตัวละครเปล่ียนชุด หรือให้มองเห็นเป็นการเคลื่อนไหวใน
รปู แบบตา่ งๆ ตามตอ้ งการ
รายละเอียดชุดตวั ละคร
แทบ็ Costumes
สร้างชุดตวั ละครใหม่
ชุดตัวละคร ในตัวอยา่ งเป็น
ชดุ ของตวั ละครชอ่ื Creature 1
ชอ่ื ชดุ Jellyfish1 มีลักษณะสีขาว
และ Jellyfish2 มลี กั ษณะโปรง่ ใส
2.3 สคริปต์
สคริปต์คือชุดคาสั่งสาหรับตัวละครหรือเวที เพื่อส่ังให้ตัวละครหรือเวทีทางานตาม
วัตถุประสงค์ทตี่ ้องการ โดยการเลือกสครปิ ต์จากกล่มุ บลอ็ ก ซง่ึ แบง่ เปน็ 8 กลมุ่ ดงั น้ี
กลุ่มบล็อก การทางาน
การเคลอื่ นไหว เช่น เคล่ือนที่ไปข้างหน้า หมุนไปทางซา้ ยหรือขวา
การควบคุม เชน่ การวนซ้า การตรวจสอบเงอื่ นไข
การแสดง เช่น พดู คิด เปล่ยี นขนาด
การรบั รู้ เชน่ การสัมผสั คลกิ เมาส์ จับเวลา
การแสดงเสียง เชน่ เสยี งสตั ว์ กลอง โน้ตดนตรี
ตวั ดาเนินการ เช่น บวก และ หรอื
ปากกา เช่น ยกปากกาขนึ้ ต้ังคา่ สีปากกา
ตัวแปร เช่น สรา้ งค่าตวั แปร
เมื่อคลิกที่กลุ่มบล็อกใด จะปรากฏบล็อกในกลุ่มน้ัน บล็อกสาหรับตัวละครและเวทีอาจมี
ความแตกต่างกันบ้าง เช่น กลุ่มบล็อก Motion ของตัวละครจะมีบล็อกดังรูปด้านซ้าย ส่วนรูป
ด้านขวาเป็นของเวทีซง่ึ ไมม่ บี ล็อก Motion เน่ืองจากเวทีเคลอื่ นท่ไี ม่ได้
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 16
การเขียนโปรแกรม Scratch กจิ กรรมที่ 1 รจู้ ักโปรแกรม Scratch
บล็อก Motion สาหรบั ตัวละคร ไม่มีบลอ็ ก Motion สาหรบั เวที
สคริปต์หนึ่งๆ ประกอบไปด้วยบล็อกมาเรียงต่อกัน
เป็นกลุ่ม บางบลอ็ กสามารถซอ้ นอย่บู นบลอ็ กอ่ืนได้
ตัวอย่างการเขียนสคริปต์สั่งให้แมงกะพรุนเคล่ือนที่ ก่อน
เขยี นสคริปต์ต้องเลือกตัวละคร แล้วนาบล็อกท่ีต้องการมาเรียงต่อ
กันในพนื้ ทสี่ าหรบั เขยี นสครปิ ต์
3. การสั่งให้โปรเจกต์เริม่ ทางานและหยดุ ทางาน
การสั่งให้โปรเจกต์เริ่มทางาน ทาได้โดยคลิก ซึ่งอยู่มุมขวาบนของ
เวที โดยทุกสคริปต์ของทุกตัวละครและเวที ท่ีเร่ิมต้นสคริปต์ด้วยบล็อก
จะเร่ิมทางานพร้อมกัน และถ้าต้องการหยุดการทางานท้ัง
โปรเจกต์ ใหค้ ลิก
สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 17
การเขยี นโปรแกรม Scratch กิจกรรมที่ 1 รูจ้ ักโปรแกรม Scratch
4. การบนั ทึกโปรเจกต์
คลกิ เมนู File -> Save หรือ Save As จะปรากฏกรอบโต้ตอบ Save Project
พมิ พ์ช่ือผู้ทาโปรเจกต์
พิมพร์ ายละเอียดเก่ียวกับโปรเจกต์
พิมพช์ อ่ื โปรเจกต์
คลิกปุ่ม
โปรเจกตจ์ ะถกู บันทกึ ไว้ที่ My Documents\Scratch Projects\ จะได้ไฟลข์ ้อมูลท่มี สี ่วนขยาย
เป็น .sb ในโฟล์เดอร์ทีใ่ ช้บนั ทกึ งาน เช่น MyFirstProject.sb
สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 18
การเขียนโปรแกรม Scratch กิจกรรมท่ี 1 ร้จู กั โปรแกรม Scratch
ใบความรทู้ ี่ 1.2
บลอ็ กสรา้ งภาพเคลอ่ื นไหวอยา่ งงา่ ย
โปรเจกต์ในโปรแกรม Scratch สามารถสร้างตัวละครได้หลายตัว ซึ่งตัวละครแต่ละตัว จะมีชุดตัว
ละครอย่างน้อยหน่ึงชุด และสามารถเพ่ิมเติมได้ การทาให้ตัวละครเคล่ือนไหวจะใช้วิธีเปลี่ยนสลับชุดตัวละคร
ไปมาอย่างรวดเร็ว พร้อมกับสั่งให้ตัวละครเคลื่อนท่ีในลักษณะใดลักษณะหน่ึง โดยมีการเขียนสคริปต์จากกลุ่ม
บลอ็ กดงั ต่อไปน้ี
1. กลมุ่ บล็อก Motion
บล็อกทใ่ี ช้ในตัวละคร ความหมาย
ไปขา้ งหน้า หรือถอยหลัง ตัวอยา่ ง ไปข้างหนา้ 10 หนว่ ย
ถา้ ตวั ละครชนขอบให้สะท้อนกลับ
2. กลุม่ บลอ็ ก Looks ความหมาย
บล็อกท่ีใชใ้ นตวั ละคร เปลย่ี นชุดตวั ละครเปน็ ชุดถัดไปท่มี ีอยู่ในรายการ
3. กลุ่มบลอ็ ก Control
บล็อกทีใ่ ชใ้ นตัวละคร ความหมาย
การทางานซ้าไมร่ ู้จบ
หยุดรอเปน็ เวลา 1 วินาที
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 19