Fake news

ake news

นางสาว ธนชั ญา เพ็งสกุล
มหาวิทยาลัยราชภัฏ

สรุ าษฎรธ์ านี สาขาวิชา



คำนำ

คำวา่ Fake News อาจจะดแู คบเกนิ
ไป เพราะอนั ทจ่ี รงิ แลว้ Fake News ไมไ่ ด ้
หมายถงึ ขา่ วทไี่ มจ่ รงิ เทา่ นัน้ แตย่ งั รวมถงึ
ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ทไ่ี มเ่ ป็ นความจรงิ ดว้ ย Claire
Wardle จาก First Draft1 ซงึ่ เป็ นองคก์ ร
ทำงานตอ่ ตา้ นขา่ วลวงและขอ้ มลู เท็จเพอ่ื
สรา้ งความไวว้ างใจและความจรงิ ในยคุ
ดจิ ทิ ลั ทำงานรว่ มกบั หน่วยงานหลายแหง่ ทงั้
ภาครัฐ เอกชน และองคก์ รพัฒนา ในระดบั
สากล รวมถงึ เฟซบกุ๊ ดว้ ย บอกวา่ การทจ่ี ะ
เขา้ ใจระบบนเิ วศของการสง่ ตอ่ หรอื แชร์
ขอ้ มลู ขา่ วสารผดิ ๆ ออกไปนัน้ ควรจะตอ้ ง
ทำความเขา้ ใจกบั ประเภทของขา่ วสารขอ้ มลู
เท็จ แรงจงู ใจของคนทำ และเนอ้ื หาเหลา่ นัน้
แพรก่ ระจายไปไดอ้ ยา่ งไร

ขา่ วปลอม Fake News คอื ขอ้ มลู เป็ น
เท็จทนี่ ำเสนอเป็ นขา่ วโดยมคี วามประสงค์
เพอ่ื ชกั นำบคุ คลในทางทผ่ี ดิ เพอ่ื สรา้ งความ
เสยี หายตอ่ หน่วยงาน นติ บิ คุ คลหรอื บคุ คล
หรอื เพอ่ื ใหไ้ ดผ้ ลประโยชนท์ างการเงนิ หรอื
เพอ่ื ชกั จงู การเมอื ง

สารบญั

เรอื่ ง
หนา้

คำนำ
Fake new

1-4
อา้ งองิ

5

1

Fake news

เป็ นการหนังสอื พมิ พเ์ หลอื ง
(yellow journalism) หรอื การ
โฆษณาชวนเชอื่ ซงึ่ ประกอบดว้ ย
สารสนเทศผดิ หรอื เรอื่ งหลอกลวง
อยา่ งจงใจ ไมว่ า่ จะเผยแพรผ่ า่ นสอ่ื
ขา่ วตพี มิ พ์ การแพรส่ ญั ญาณตาม
ปกติ หรอื สอื่ สงั คมออนไลนข์ า่ ว
ปลอมมกั ถกู เขยี นและพมิ พเ์ ผยแพร่
โดยมคี วามประสงคเ์ พอื่ ชกั นำ
บคุ คลในทางทผี่ ดิ เพอ่ื สรา้ งความ
เสยี หายตอ่ หน่วยงาน นติ บิ คุ คล
หรอื บคุ คล หรอื เพอื่ ใหไ้ ดผ้ ล
ประโยชนท์ างการเงนิ หรอื เพอื่ ชกั จงู
การเมอื งผสู ้ รา้ งขา่ วปลอมมักใช ้
ขอ้ ความพาดหวั ในลกั ษณะเรา้
อารมณ์ หลอกลวง หรอื กขุ น้ึ
ทงั้ หมดเพอื่ เพมิ่ ยอดผอู ้ า่ น การแบง่
ปันออนไลน์

Fake 2

news

และใชเ้ ทคนคิ บดิ เบอื นหรอื การ
ชกั จงู ทางจติ วทิ ยา เชน่ การ "แก
สไลต"์ หรอื การสรา้ งทฤษฎสี มคบคดิ
เพอื่ ใหผ้ บู ้ รโิ ภคสารสนเทศเกดิ ความ
สบั สน หรอื ตงั้ คำถามกบั ขอ้ เท็จจรงิ
หรอื ขอ้ มลู หลกั ฐานทมี่ อี ยู่ ขา่ วปลอม
ทจี่ งใจชกั จงู ในทางทผี่ ดิ
(manipulative) และหลอกลวงแตก
ตา่ งจากการเสยี ดสหี รอื การลอ้ ชดั เจน
ซงึ่ ตงั้ ใจสรา้ งความตลกขบขนั ไมใ่ ช่
ชกั จงู ผชู ้ มใหเ้ ขา้ ใจผดิ สำหรับผู ้
ประกอบกจิ การสอื่ ทข่ี าดจรยิ ธรรม
ความสามารถในการดงึ ดดู ผชู ้ มเขา้
เว็บไซต์ มคี วามจำเป็ นตอ่ การสรา้ งราย
ไดก้ ารโฆษณาออนไลนโ์ ดยรวม จงึ มี
แรงจงู ใจทางเศรษฐกจิ ทจี่ ะเผยแพร่
เนอื้ หาหลอกลวงทส่ี ามารถดงึ ดดู ผใู ้ ช ้

Fake 3

news
ปัจจบุ นั มปี ัจจัยหลายอยา่ ง
ทท่ี ำใหเ้ กดิ การแพรร่ ะบาดของ
ขา่ วปลอม เชน่ การผลติ เนอื้ หา
เพอ่ื เรยี กบรษิ ัทโฆษณาและเรต
ตงิ การเขา้ ถงึ รายไดโ้ ฆษณา
ออนไลนอ์ ยา่ งงา่ ย แนวโนม้ ที่
สงู ขนึ้ ของการแบง่ แยกทางการ
เมอื ง และความนยิ มของเครอื
ขา่ ยสอ่ื สงั คม โดยเฉพาะอยา่ ง
ยงิ่ ฟีดขา่ วเฟซบกุ๊ หรอื ทวติ
เตอรล์ ว้ นมสี ว่ นในการแพร่
ระบาดของขา่ วปลอมซง่ึ มา
แขง่ ขนั กบั เรอ่ื งขา่ วทถ่ี กู ตอ้ ง
ตวั การรัฐบาลของศตั รกู ็เขา้ มา
เกยี่ วขอ้ งในการสรา้ งและ
โฆษณาขา่ วปลอม โดยเฉพาะ
อยา่ งยงิ่ ระหวา่ งการเลอื กตงั้

Fake 4

news

และรายไดจ้ ากคลกิ
อนิ เทอรเ์ น็ต ซงึ่ ในกรณีหลงั
คลา้ ยกบั พาดหวั "คลกิ เบต"
ออนไลนเ์ รา้ อารมณแ์ ละอาศยั
รายไดจ้ ากการโฆษณาจาก
กจิ กรรมน้ี โดยไมส่ นใจวา่ เรอ่ื ง
ทพี่ มิ พน์ ัน้ จะถกู ตอ้ งหรอื ไม่
นอกจากเหตผุ ลทางเศรษฐกจิ
แลว้ การสรา้ งและเผยแพรข่ า่ ว
ปลอมอาจมกี ารปฏบิ ตั กิ ารอยา่ ง
เป็ นระบบเพอ่ื หวงั ผลทางการ
เมอื ง

อา้ งองิ

•https://www.etda.or.th/th/U
seful-Resource/knowledge-
sharing/articles/IFBL/FakeN
ews.aspx
•https://www.sanook.com/c
ampus/1405776/

•https://www.uih.co.th/th/kn
owledge/fake-news