รายงานสถิติจังหวัดสุโขทัย 2560

2560ISSN 1905-8314
2017

รายงานสถิติจังหวัดสโุ ขทัย

Sukhothai Provincial
Statistical Report

สำนกั งานสถติ ิจงั หวัดสุโขทยั
Sukhothai Provincial Statistical Office

สำนักงานสถติ แิ หง ชาติ
National Statistical Office

รายงานสถติ ิจงั หวดั สโุ ขทยั พ.ศ. 2560

Sukhothai Provincial Statistical Report: 2017

สำนักงานสถติ จิ งั หวดั สโุ ขทัย
Sukhothai Provincial Statistical Office

สำนักงานสถิตแิ หงชาติ
กระทรวงดจิ ทิ ัลเพอื่ เศรษฐกิจและสังคม
National Statistical Office
Ministry of Digital Economy and Society

ii Division-in-Charge
Sukhothai Provincial Statistical Office
หนวยงานเจาของเรือ่ ง Sukhothai City Hall, 4th Floor,
สาํ นักงานสถิตจิ ังหวัดสุโขทัย Nikornkasame Rd., Thanee Subdistrict,
ศาลากลางจังหวัดสุโขทยั ชนั้ 4 Muengsukhothai District, Sukhothai
ถนนนิกรเกษม ตาํ บลธานี 64000, THAILAND
อาํ เภอเมืองสโุ ขทยั จังหวดั สโุ ขทยั Tel. +66 (0) 5561 1793
64000 Fax: +66 (0) 5561 0939
โทร 0 5561 1793 E-mail: [email protected]
โทรสาร 0 5561 0939
ไปรษณยี อิเลก็ ทรอนกิ ส: [email protected] Distributed by
Statistical Forecasting Bureau,
หนวยงานทีเ่ ผยแพร National Statistical Office,
สํานักสถิตพิ ยากรณ The Government Complex Commemorating His
สํานกั งานสถติ แิ หงชาติ Majesty the King’s 80th birthday Anniversary,
ศนู ยร าชการเฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษาฯ Ratthaprasasanabhakti Building, 2nd Floor.
อาคารรัฐประศาสนภกั ดี ช้ัน 2 Chaeng watthana Rd., Laksi,
ถนนแจงวัฒนะ เขตหลักสี่ กทม. 10210 Bangkok 10210, THAILAND
โทร 0 2141 7497 Tel. +66 (0) 2141 7497
โทรสาร 0 2143 8132 Fax: +66 (0) 2143 8132
ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส: [email protected] E-mail: [email protected]
http://www.nso.go.th

ปทีจ่ ดั พมิ พ 2560 Published 2017
จดั พิมพโดย รา นพรเทวา สุโขทัย Printed by Prontaewa Sukhothai

iii

คาํ นํา

จากวิสัยทัศนของสํานักงานสถิติแหงชาตทิ ่ีวา “เปนศูนยกลางขอ มูลสถิตแิ ละสารสนเทศเพื่อการ
ตัดสินใจของประเทศ” และพันธกิจในการใหบริการขอมูลสถิติและสารสนเทศ แกผูใชบริการทุกภาคสวน
สาํ นกั งานสถติ ิจังหวัดสโุ ขทยั ซ่ึงเปนหนวยงานหลักดานสถิติของจงั หวดั จึงไดจัดทํารายงานสถติ ิจังหวดั ขนึ้ โดย
มีวัตถุประสงคเพื่อรวบรวมและนําเสนอขอมูลสถิติพ้ืนฐานดานเศรษฐกิจ สังคม และส่ิงแวดลอม พรอมท้ัง
ตัวช้ีวดั ตาง ๆ ของจังหวัด ทไ่ี ดร วบรวมจากผลสาํ มะโนและการสํารวจตัวอยา งของสํานกั งานสถติ แิ หงชาติ และจาก
หนวยงานสถิติอ่ืน ๆ เพ่ือเผยแพรแกหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน สถาบันการศึกษา และประชาชนท่ัวไป
นําขอ มูลสถติ ิไปใชใ นการกําหนด นโยบายวางแผน ตัดสนิ ใจ และอา งอิงตา ง ๆ

สําหรับรายงานสถิติจังหวัดสโุ ขทัย พ.ศ. 2560 ฉบับนี้ เนือ้ หาประกอบดวย 2 สวน ดังนี้ สวนที่
หน่ึง เปนการนําเสนอสรปุ ขอมูลเกี่ยวกบั จังหวัดสุโขทัย แผนทีจ่ ังหวัด และขอมูลสถิติที่นาสนใจโดยนําเสนอใน
รูปแบบอินโฟกราฟฟก สว นท่ีสอง เปนการนําเสนอขอ มูลสถิติในรูปของตาราง และตัวช้ีวดั ที่สําคัญของจังหวัด
เพ่ือใหผูใชมีขอมูลสถิติที่ครบถวน สะดวกในการนําไปใช โดยไดนําเสนอตามสาขาสถิติ คือสถิติ
ประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ สถิติแรงงาน สถิติการศกึ ษา สถิตศิ าสนา ศิลปะ วัฒนธรรม สถิติสขุ ภาพ
สถิติสวัสดิการสังคม สถิติหญิงและชาย สถิติรายไดและรายจายของครัวเรือน สถิติยุติธรรม ความม่ันคง
การเมือง และการปกครอง สถิติบัญชีประชาชาติ สถิติเกษตรและประมง สถิติอุตสาหกรรม สถิติพลังงาน
สถิติการคาและราคา สถิติการขนสงและโลจิสติกส สถิติเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร สถิติการ
ทองเท่ียวและกีฬา สถิติการเงิน การธนาคาร และการประกันภัย สถิติการคลัง และสถิติทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอม ทั้งนี้ขอมูลสถิติที่นําเสนอไดระบุแหลงที่มาของขอมูลไวใต ตารางสถิติทุกตารางเพื่อ
ใหผูใชขอมูลสามารถสืบคน หารายละเอียดเชงิ ลึกเพม่ิ เติมไดอยา งสะดวกมากข้ึน

สาํ นักงานสถิติจังหวัดสโุ ขทัย ขอขอบคุณสวนราชการ และรัฐวิสาหกิจ ที่ใหความอนุเคราะห
ขอมูลเพื่อนํามาจัดทํารายงานสถิติจังหวัดไว ณ ที่นี้ และยนิ ดีรับคําแนะนํา ขอคิดเห็นจากผูใชขอมูลสถิติ ซึ่ง
จะเปนประโยชนอยางยิ่งในการพัฒนาและปรับปรุงรายงานสถิติจังหวัดฉบับตอไป ท้ังนี้หากสนใจขอมูลของ
จังหวัดเพ่ิมเติม สามารถเขาไปคนหาไดท่ี http://www.nso.go.th หรือศูนยขอมูลสถิติจังหวัด
http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/contact/datprov.html

v

Preface

As a vision is SMART Statistical Center for Decision Making, the National Statistical
Office has been carrying out the mission in provide statistical and information service to all
users. The Sukhothai Provincial Statistical Office, acting as a core agency of the local
statistical office, has therefore, produced provincial statistical report. This report presents
basic statistical data, concerning economic, social and environmental aspects, including the
provincial indicators. Those statistics were from both censuses and surveys conducted by
NSO as well as from other statistical units of Line Ministries. These statistical data could be
used to guide policy planning, decision making and references purposes.

The Sukhothai Provincial Statistical Report 2017 consists of; Part 1: Presentation of
an overview of Sukhothai, on basic information, its map and statistical data in the form of
Infographic. Part 2: Presentation of statistical data and some major indicators, in the form of
statistical tables, which enable users to use complete data in timely manner. The
presentation has been classified based on statistical sectors namely: Demographic,
Population and Housing Statistics, Labour Statistics, Education Statistics, Religion Art and
Culture Statistics, Health Statistics, Social Security Statistics, Gender Statistics, Household
Income and Expenditure Statistics, Justice, Security, Political and Public Administration
Statistics, National Accounts, Agricultural and Fishery Statistics, Industrial Statistics, Energy
Statistics, Trade and Price Statistics, Transport and Logistics Statistics, Information
Communication and Technology Statistics, Tourism and Sports Statistics, Finance, Banking
and Insurance Statistics, Fiscal Statistics and Natural Resources and Environment Statistics.
Sources of data presented have been provided under all statistical tables to enable users to
seek additional information.

The Sukhothai Provincial Statistical Office would like to express our sincere
gratitude to all government agencies and state enterprises for the kind support in
providing statistical data for this report. Any suggestions and comments are welcomed and
would be taken into account so as to improve our next report. For further information,
please visit our website at http://www.nso.go.th or Provincial Statistical Data Center at
http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/contact/datprov.html

vii

ix

จังหวดั สุโขทัย

ประวตั คิ วามเป็นมา สมัยน้ันชาวสุโขทัยทาเกษตรกรรมเปน็ หลัก
อาศยั นา้ ท่ีมีอยู่บรบิ ูรณท์ านา ทาสวน ทาไร่ มีการ
จังหวดั สโุ ขทยั เป็นที่ตั้งอาณาจักรแรก สร้างเขื่อนสาหรับกักน้าไว้ใช้เม่ือหน้าแล้ง เรียกว่า
“ทานบพระร่วง” หรือ “สรีดภงส์” สุโขทัยเป็น
ของชนชาติไทยเม่ือ 700 ปีท่ีแล้ว รอยอดีตแห่ง ศูนย์กลางการค้าและการผลิตเคร่ืองถ้วยชามท่ี
เรียกว่า “สังคโลก” ส่งขายยังต่างประเท ศ
ความรุ่งเรืองเห็นได้จากอุทยานประวัติศาสตร์ ห ลั ก ฐ า น ท่ี ส ะ ท้ อ น ให้ เห็ น ค ว า ม เจ ริ ญ มั่ ง ค่ั ง ท า ง
เศรษฐกิจของสุโขทัยได้แก่ สมบัติทางวัฒนธรรมที่
สุโขทัยและศรีสัชนาลัย ซึ่งเป็นที่รู้จักของชาวไทย ไดร้ ับการบรู ณะข้นึ เป็นอทุ ยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
และมรดกโลกในปัจจุบนั
และต่างประเทศ ประวัติศาสตร์สุโขทัยเริ่มเม่ือ
ใน พ.ศ. 1890 กรงุ ศรีอยุธยามีอานาจมาก
ประมาณ พ.ศ. 1800 เมื่อพ่อขุนศรีนาวนาถม ขน้ึ และเป็นศนู ย์กลางแห่งอานาจแทนสุโขทัย แต่
สุโขทัยก็ยังมีพระมหากษัตริย์ปกครองติดต่อกันมา
พ ระ บิ ด าพ่ อ ขุ น ผ าเมื อ ง เจ้ าเมื อ งสุ โข ทั ย อีก 2 พระองค์ จึงส้ินราชวงศ์พระร่วงและได้เข้า
ร่วมกับราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา หลังจากที่
ส้ินพระชนม์ ขอมสมาดโขลญลาพง ข้าหลวงจาก กรุงศ รีอยุธ ยาเสียก รุงแก่พ ม่าค รั้งท่ี 2 แล้ ว
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
เมืองพระนคร (นครธม) ได้เข้ายึดครองเมือง พ่อ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงมีพระราชดาริว่า เมือง
สุโขทัยน้ันผู้คนไม่พอท่ีจะต่อสู้รักษาให้พ้นจากการ
ขนุ บางกลางหาวเจ้าเมืองบางยางและพ่อขุนผาเมือง รุกรานของข้าศึกได้ จึงโปรดฯ ให้ย้ายผู้คนมาตั้ง
เมืองใหม่ท่ีบ้านธานี (ท่าหนี) ทางฝ่ังตะวันออกของ
เจ้าเมืองราดรวมพลกันท่ีเมืองบางขลังและได้ยึด ลาน้ายม เม่ือ พ.ศ. 2336 ซ่ึงเป็นท่ีตั้งจังหวัด
สโุ ขทัยในปัจจุบัน บ้านธานจี งึ ถกู ยุบเป็นอาเภอหน่ึง
เมืองคืน สร้างเมืองสุโขทั ยข้ึนเป็นราชธานี ในจังหวดั สวรรคโลก เปลื่ยนชื่อใหมเ่ ป็นสุโขทัยธานี
เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2475 จนถึง พ.ศ. 2482
สถาปนาพ่อขุนบางกลางหาวเป็น “พ่อขนุ ศรีอนิ ทรา จงึ ได้ยกฐานะเปน็ จงั หวัดสุโขทัย มาจนทุกวนั น้ี

ทิตย์” เป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองสุโขทัย ขนาดและที่ตง้ั

อาณาจักรแห่งแรกของประเทศไทย จังหวัดสุโขทัยตั้งอยู่ภาคเหนือตอนล่างของ
ประเทศไทย ห่างจากกรุงเทพฯ ตามระยะทาง
ในหลักศิลาจารึกบอกถึงความรุ่งเรืองของ หลวงแผ่นดินประมาณ 440 กิโลเมตร มีเนื้อท่ี

อาณาจักรสุโขทัยสมัยพอ่ ขุนรามคาแหงมหาราชวา่ มี

อาณาเขตกวา้ งขวางมาก

ทศิ เหนอื จดเมอื งแพร่ น่าน และ

หลวงพระบาง

ทิศใต้ จดนครศรีธรรมราช

ทิศตะวนั ออก จดเมืองเวียงจนั ทร์

ทิศตะวันตก จดเมืองหงสาวดี

การปกครองบ้านเมืองเป็นระบบ “พ่อ
ปกครองลูก” ประชาชนมีความเป็นอยู่ดี มีสิทธิ
เสรีภาพดั่งคาจารึกว่า “ไพร่ฟ้าหน้าใส ในน้ามีปลา
ในนามีข้าว เพ่ือนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจัก
ใคร่คา้ ชา้ ง ค้า ใครจกั ใคร่ค้าม้า คา้ ”

x

ประมาณ 6,715.0 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ลักษณะภูมิอากาศ
4,196,875 ไร่ มอี าณาเขตตดิ ต่อดังน้ี ลักษณะภูมิอากาศโดยทั่วไปของจังหวัด

ทศิ เหนอื เขตอาเภอศรีสัชนาลัย ติดต่อกับ สุโขทัย มีลักษณะเปลี่ยนไปตามอิทธิพลของลม
ทิศใต้ อ าเภ อ วั งช้ิ น อ าเภ อ สู งเม่ น มรสุมตะวันตกเฉียงใต้และมรสุมตะวันออกเฉียง
ทิศตะวนั ออก จังหวัดแพร่ และอาเภอลับแล เหนือ อุณหภูมิเฉล่ีย 29.2 องศาเซลเซียส บริเวณ
จังหวัดอุตรดิตถ์ ที่ มี ฝ น ต ก ม า ก ที่ สุ ด จ ะ อ ยู่ ต อ น บ น ข อ ง จั ง ห วั ด
ทิศตะวันตก เขตอาเภอคีรีมาศ และอาเภอ บริเวณอาเภอศรสี ชั นาลยั และอาเภอศรีนคร
กงไกรลาศ ติดต่อกับอาเภอพราน
กระต่าย จังหวัดกาแพงเพชร และ ในปี พ.ศ. 2559 จังหวัดสุโขทัย มีฝนตก
อาเภอบางระกา จังหวดั พิษณโุ ลก 103 วัน ปริมาณน้าฝนวัดได้ 1,272.4 มิลลิเมตร
เขตอาเภอกงไกรลาศ อาเภอ อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุด 41.6 องศาเซลเซียส ในเดือน
ศรีสาโรง และอาเภอสวรรคโลก เมษายน และอุณหภูมิเฉล่ียต่าสุด 18.7 องศา-
ติดต่อกับอาเภอพิชัย จังหวัด เซลเซียส ในเดอื นมกราคม
อุตรดิตถ์ และอาเภอพรหมพิราม
อาเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัด การปกครองและประชากร
พษิ ณุโลก
เข ต อ า เภ อ บ้ า น ด่ า น ล า น ห อ ย ประชากรในจังหวัดสุโขทัยส่วนใหญ่สบื เชื้อ
และอาเภอทุ่งเสล่ียม ติดต่อกับ สายมาจากชาวไทยดั้งเดิมท่ีอาศัยอยู่ในดินแดนนี้
อาเภอเมืองตาก อาเภอบ้านตาก นานมาแล้ว โดยมีวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม
จังห วัดตาก และอาเภ อเถิน ประเพณี ตลอดจนสาเนียงภาษาพูดเป็นเอกลักษณ์
จังหวดั ลาปาง ของตนเอง จะมีคนอพยพมาจากท้องถ่ินอ่ืนบ้างไม่
มากนัก นอกจากนี้ยังมี ชนกลุ่มน้อย เป็นชาวเขา
ภมู ิประเทศและภมู อิ ากาศ เผา่ กระเหรย่ี ง ม้ง เย้า และลซี อ ซ่ึงส่วนหนงึ่ อาศัย
อยู่ในดินแดนแถบนี้มานานแล้ว และอีกส่วนหนึ่ง
ลักษณะภูมิประเทศ อพยพมาจากจังหวัดใกล้เคียง เช่น จังหวัดลาปาง
จังหวดั สุโขทยั มีพื้นที่สว่ นใหญ่เป็นท่ีราบลุ่ม น่าน พะเยา เชียงราย แพร่ ตาก และเพชรบูรณ์
ปัจจุบันชาวเขาเหล่าน้ีอาศัยอยู่ในเขตตาบลบ้าน
โดยตอนเหนือเป็นท่รี าบสูงมีภเู ขาเปน็ พืดยาวมาทาง แกง่ และตาบลแมส่ นิ แม่สา ในอาเภอศรสี ัชนาลยั
ทิศตะวันตก พื้นท่ีตอนกลางเป็นที่ราบและตอนใต้
เป็นที่ราบสูง มีแม่น้าไหลผ่านจากเหนือลงใต้ โดย ในปี พ.ศ. 2559 จังหวัดสุโขทัย แบ่งการ
ผ่านพื้นที่อาเภอศรีสัชนาลัย สวรรคโลก ศรีสาโรง ปกครองส่วนภูมิภาคออกเป็น 9 อาเภอ 84 ตาบล
เมืองสุโขทัย อาเภอกงไกรลาศเป็นระยะทาง 843 หมู่บา้ น โดยมอี าเภอต่างๆ ดังนี้ อาเภอเมอื ง
ประมาณ 170 กิโลเมตร จังหวัดสุโขทัยมีภูเขาท่ีสูง สุโขทัย อาเภอบ้านด่านลานหอย อาเภอคีรีมาศ
ที่สุดคือ เขาหลวง ซ่ึงสูงกว่าระดับน้าทะเล อาเภอกงไกรลาศ อาเภอศรีสัชนาลัย อาเภอ
ประมาณ 1,200 เมตร ศรีสาโรง อาเภอสวรรคโลก อาเภอศรีนคร และ
อาเภอทุง่ เสลย่ี ม

การปกครองส่วนท้องถ่ินประกอบด้วย xi
องค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาลเมือง 3 แห่ง
เทศบาลตาบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วน ชลประทานเพื่อการเกษตรอีกหลายโครงการ เช่น
ตาบล 70 แห่ง จานวนประชากรทั้งส้ิน 600,231 ฝายแม่ยมและโครงการชลประทานขนาดเล็กอีก
คน เป็นชาย 292,305 คน เป็นหญิง 307,296 คน หลายแหง่
จานวนผู้ชายคิดเป็นร้อยละ 48.7 ของประชากร
ท้งั หมดและจานวนผู้หญิงคิดเป็นร้อยละ 51.3 ของ - แม่น้ายม เกิดจากสันเขาผีปั นน้า
ประชากรท้ังหมด ประชากรที่อาศัยอยู่ในเขต อาเภอปง จังหวัดพะเยา ไหลผ่านจังหวัดแพร่ และ
เทศบาล 136,017 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 22.7 ส่วนท่ี จังหวัดสุโขทัย จากทางเหนือสู่ทางใต้ ผ่านพื้นท่ี
เหลือ 464,214 คน หรือร้อยละ 77.3 อาศัยอยู่ อาเภอศรีสัชนาลัย อาเภอสวรรคโลก อาเภอ
นอกเขตเทศบาล ความหนาแน่นของประชากร ศรีสาโรง อาเภอเมืองสุโขทยั อาเภอกงไกรลาศ เป็น
เท่ากับ 89.4 คนต่อตารางกิโลเมตร จานวน ระยะทางประมาณ 170 กิโลเมตร ไปบรรจบแม่น้า
ป ระชากรเฉลี่ยต่อครัวเรือน เท่ ากับ 2.8 ค น น่ า น ที่ อ า เภ อ ชุ ม แ ส ง จั งห วั ด น ค ร ส ว ร ร ค์
โดยครัวเรือนเฉลี่ยต่อหมู่บ้านเท่ากับ 250.9
ครัวเรือน และจานวนประชากรเฉลี่ยต่อหมู่บ้าน แม่น้ายมเป็นแหล่งน้าท่ีสาคัญท่ีสุดของ
เป็น 712.0 คน จังหวัดสุโขทัย เปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ของ
จังหวัด ราษฎรส่วนใหญ่ได้อาศัยน้าจากแม่น้ายมใน
ทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งน้าและสภาพ การทาการเกษตรและการอุปโภคบริโภค แม่
ทางเศรษฐกจิ น้ายมเป็นแม่น้าท่ีมีความลาดเทสูง โดยเฉพาะช่วง
ต้นน้า ดังนั้นจึงเป็นปัญหาในเรื่องการเปลี่ยนแปลง
ทรัพยากรธรรมชาติ ของระดับน้าในแม่น้า คือในฤดูฝนจะมีน้ามากเกิน
แร่ แร่ธาตุท่ีสาคัญท่ีพบในจังหวัดสุโขทัยมี ความต้องการ และไหลลงสู่ทางใต้อยา่ งรวดเร็ว ทา
ให้เกิดน้าท่วมบริเวณท่ีราบลุ่ม จนเป็นเหตุให้พื้นที่
อยู่หลายชนิด ได้แก่ หินอ่อน หินปูน พลวง ดิน การเกษตรได้รับความเสียหาย ส่วนในฤดูแล้งน้าจะ
ขาว แมงกานิส ฟูลออไรด์ และแร่รัตนชาติ มปี ริมาณน้อย ลาน้าจะแห้งขอดเป็นตอน ๆ ราษฎร
นอกจากน้ียังมีแร่ธาตุที่มกี ารขุดพบแต่ยังไม่นามาใช้ จึงไม่มีน้าใช้ในการเกษตรเพียงพอ ปัจจุบันได้มีการ
ประโยชน์ คือ ทองแดงและเหล็ก แหล่งแรท่ ีส่ าคัญ สร้างแหล่งเกบ็ น้าถาวรเป็นชว่ ง ๆ
ขอ งจังห วัด สุ โข ทั ย มี อ ยู่ แถ บ ภู เข าท างด้ าน
ตะวันออกเฉียงเหนือ บริเวณอาเภอศรีสัชนาลัย - ห้วยแม่มอก เกิดจากเทือกเขาในเขต
และอาเภอทงุ่ เสล่ยี ม จังหวัดลาปาง ไหลจากทิศตะวันตกไปตะวันออกผ่าน
อาเภอทุ่งเสลี่ยม อาเภอสวรรคโลก อาเภอศรีสาโรง
แห ล่งน้า จังหวัดสุโขทั ยมีแห ล่งน้ า และเข้าสู่อาเภอเมืองสุโขทัย จะถูกกลืนไปกับ
ธรรมชาติเป็นน้าผิวดินและน้าใต้ดิน (น้าบาดาล) ท่ี ลักษณะพื้นที่ราบลุ่มขนาดใหญ่ เป็นระยะทาง
สาคัญคือ แม่น้ายม ซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ใน ประมาณ 90 กิโลเมตร
การเกษตรได้เป็นอย่างดี และยังมีห้วยแม่มอก
ห้วยแม่ลาพนั และห้วยแม่ท่าแพ นอกจากน้ียังมีการ - ห้วยแม่ลาพัน เกิดจากเทือกเขาในเขต
อาเภอเถิน จังหวัดลาปาง ไหลจากทางทิศตะวันตก
ไปตะวันออก ผ่านอาเภอบ้านด่านลานหอย แล้วมา

xii ที่สุด คือ สาขาเกษตรกรรม ซ่ึงมีมูลค่า 12,457
ล้านบาท (ร้อยละ 33.5 ) รองลงมาสาขาการศึกษา
บรรจบกับแม่น้ายมที่อาเภอเมืองสุโขทัย เป็น ซึ่งมีมูลค่า 4,703 ล้านบาท (ร้อยละ 12.6) การ
ระยะทางประมาณ 100 กโิ ลเมตร ขายส่ง การขายปลีก การซ่อมแซมยานยนต์
จักรยานยนต์ฯ 4,342 ล้านบาท (รอ้ ยละ 11.7)
- ห้วยแม่ท่าแพ เกิดจากเทือกเขาในเขต
อาเภอศรีสัชนาลัย ไหลลงมาทางทิศใต้ ผ่านพื้นท่ี การคมนาคมและขนส่ง
อาเภอสวรรคโลก ไปบรรจบกับห้วยแม่มอกทอ่ี าเภอ จังหวัดสุโขทัย มีทางหลวงแผ่นดินและ
ศรสี าโรง เปน็ ระยะทางประมาณ 70 กโิ ลเมตร
ทางหลวงจังหวัด สาหรับใช้เดินทางติดต่อกับ
ป่าไม้ จังหวัดสุโขทัยเป็นจังหวัดหน่ึงท่ี จังหวัดใกล้เคียงได้สะดวก โดยใช้พาหนะรถยนต์
อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรป่าไม้ ในปี พ.ศ. 2527 เป็นหลัก มีรถไฟผ่าน และสนามบินเอกชน การ
จังหวัดสุโขทัยมีเนื้อที่ป่าไม้ 2,367.08 ตาราง เดินทางไปกรุงเทพฯ มีเส้นทางที่ใช้อยู่ 2 เส้นทาง
กิโลเมตร หรือประมาณร้อยละ 35.63 ของเนื้อท่ี คือ
ท้ังหมดของจังหวัด กรมป่าไม้ได้ประกาศกาหนด
พื้นที่ป่าเป็นป่าสงวนแห่งชาติจานวน 12 แห่ง เน้ือท่ี - ท างห ลวงแ ผ่น ดิ น หมายเลข 1 ผ่าน
1,923,499.75 ไร่ อุทยานแห่งชาติ จานวน 2 แห่ง นครสวรรค์-กาแพงเพชร เข้าสู่เส้นทางหมายเลข
เน้ือที่ 346,375 ไร่ เขตห้ามล่าสัตว์ป่า จานวน 1 101 ผ่านอ. พรานกระต่าย อ. คีรีมาศ-สุโขทัย
แห่ง เน้ือท่ี 15,875 ไร่ และวนอุทยาน จานวน 1 ระยะทาง 440 กโิ ลเมตร
แหง่ เนือ้ ที่ 11,250 ไร่
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 ผ่าน
สภาพทางเศรษฐกจิ นครสวรรค์-พิษณุโลก เข้าสู่เส้นทางหมายเลข 12
อาชีพ ที่สาคัญของชาวจังหวัดสุโขทัย คือ ผ่าน อ. พรหมพิราม อ. กงไกรลาศ-สุโขทัย ระยะ
ทาง 427 กิโลเมตร
การประกอบการเกษตร มีการทานา เพาะปลูกพืช
ไร่ชนิดต่างๆ เช่น ข้าวโพดเล้ียงสัตว์ อ้อยโรงงาน ตามเส้นทางรถไฟจากสถานีกรุงเทพฯ ถึง
ถั่วเขียว ถ่ัวเหลือง มันสาปะหลังและยาสูบฯลฯ สถานีสวรรคโลก ระยะท างประมาณ 487
การปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น เช่น ส้มเขียวหวาน กิโลเมตร และตามเส้นทางการบินจากท่าอากาศ
มะม่วง กล้วยตานี ยางพารา ฯลฯ นอกจากน้ียังมี ยานกรุงเทพฯ ถึงท่าอากาศยานสวรรคโลก
อาชีพรับจ้าง ประกอบธุรกิจทางการค้าการบริการ ระยะทางประมาณ 378 กิโลเมตร โดยสายการบิน
และอุตสาหกรรมในครวั เรอื น บางกอกแอรเ์ วย์

จ า ก ร า ย งา น ค ณ ะ ก ร ร ม ก าร พั ฒ น า ก า ร การสาธารณูปโภค
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ในปี พ .ศ. 2558
จังหวัดสุโขทัยมีมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวม (GPP) ปี พ.ศ. 2559 มีการประปาส่วนภูมิภาค
ตามราคาประจาปี 37,188 ล้านบาท รายได้เฉลี่ย 9 แห่ง มีกาลังผลิตรวม 3,110 ลูกบาศก์เมตร
ต่อหัว (PER CAPITA GPP) 59,921 บาท จัดเป็น ปริมาณน้าท่ีผลิตได้ 10,544,422 ลูกบาศก์เมตร
อันดับที่ 16 ของภาคเหนือ และเป็นอันดับท่ี 64 มีการจาหน่ายกระแสไฟฟ้าภายในจังหวัดทั้งสิ้น
ของประเทศ โดยสาขาท่ีทารายได้ให้แก่จังหวัดมาก

541.6 ล้านกิโลวัตต์ต่อชั่วโมง ให้แก่ผู้ใช้ไฟจานวน xiii
179684, ราย
เตียงผู้ป่วย 1,090 เตียง โดยมีอัตราส่วนแพทย์
ด้านโทรศัพท์ ในปี พ.ศ. 2559 จังหวัด 1 คนต่อประชากรเท่ากับ 4,168 คน ทันตแพทย์
สุโขทยั มีจานวนเลขหมายที่มีผ้เู ช่าจานวน 18,969 1 คนต่อประชากร 13,046 คน และอัตราส่วนเตียง
เลขหมาย เป็นของบริษัท ทีโอที จากัด (มหาชน) 1 เตียงตอ่ ประชากร 551 คน
จานวน 16,373 เลขหมาย และบริษัทสัมปทาน
จานวน 2,596 เลขหมาย สถานที่นา่ สนใจและแหล่งท่องเท่ยี ว
จงั หวัดสุโขทัยมีแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ
การไปรษณีย์โทรเลข มีที่ทาการไปรษณีย์
โทรเลข 13 แห่ง ให้บริการด้านส่ือสารไปรษณีย์ ประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม วัฒนธรรมประเพณี
แ ล ะ โท ร ค ม น า ค ม ใน ป ร ะ เท ศ แ ล ะ ต่ า ง ป ร ะ เท ศ และหัตถกรรม สาหรับนักท่องเที่ยวชาวไทยและ
โดยในปีงบประมาณ 2559 มีบริการไปรษณียภัณฑ์ ชาวต่างประเทศเดนิ ทางมาเยยี่ มชม ดังน้ี
ธรรมดา จานวน 5,128,202 ชิ้น มีบริการพัสดุ
ไปรษณีย์ จานวน 42,482 ชิ้น และบริการพิเศษ แ ห ล่ ง ท่ อ งเที่ ย ว ป ร ะเภ ท ป ร ะวั ติ ศ า ส ต ร์ แ ล ะ
จานวน 1,063,568 ชิ้น สถาปัตยกรรม

การศกึ ษา อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย (เมืองเก่า
ในปีการศึกษา 2559 จังหวัดสุโขทัยมี สุโขทัย) ตั้งอยู่ที่ตาบลเมืองเก่า อาเภอเมือง
สุโขทัย อยู่ห่างจากจังหวัดสุโขทัยไปทางจังหวัด
ส ถ าน ศึ ก ษ า ร ะ ดั บ อ นุ บ าล ถึ งมั ธ ย ม ศึ ก ษ า ตาก บนทางหลวงหมายเลข 12 (ถนนจรดวิถีถ่อง)
374 แห่ง มีครูจานวน 4,738 คน นักเรียนจานวน ประมาณ 12 กิโลเมตร เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่
78,439 คน และสถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา สาคัญทางด้านการศึกษาประวัติศาสตร์ โบราณคดี
8 แห่ง มีอาจารย์ 373 คนและนักเรียน จานวน ศิลปวัฒนธรรมสมัยสุโขทัย และได้รับการขึ้น
7,517 คน ทะเบียนมรดกโลกจากองค์การยเู นสโก (UNESCO)
เมื่อปี พ.ศ. 2534
ประชาชนส่วนใหญ่ของจังหวัดสุโขทัย นับ
ถือศาสนาพุทธ จึงมีวัดและท่ีพักสงฆ์กระจายอยู่ พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามค้าแหง
ท่ัวไปในจังหวัด โดยในปี พ.ศ. 2559 มีวัด 366 มหาราช ประดษิ ฐานอยู่ริมถนนจรดวิถีถอ่ งทางทิศ
แห่ง ที่พักสงฆ์ 160 แห่ง มีพระภิกษุ 2,346 รูป เหนือของวัดมหาธาตุ พระบรมรูปพ่อขุนรามคาแหง
และสามเณร 341 รูป ม ห า ร า ช ป ร ะ ทั บ น่ั ง บ น แ ท่ น ม นั ง ค ศิ ล า อ า ส น์
ด้านข้างแท่นมีภาพแผ่นจาหลักเหตุการณ์เก่ียวกับ
การสาธารณสขุ พระราชกรณยี กิจของพระองค์
ในปีงบประมาณ 2559 จังหวัดสุโขทัย มี
วัดมหาธาตุ เป็นวัดใหญ่กลางเมือง ถือได้
โรงพยาบาล 12 แห่ง (รัฐบาล 9 แห่ง เอกชน 3 ว่าเป็นวัดคู่บ้านคู่เมือง ศาสนสถานท่ีสะท้อนถึง
แห่ง) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล 118 แห่ง สถาปัตยกรรมศิลปสุโขทัย คือ เจดีย์องค์ประธาน
คลินิกทุกประเภท 208 แห่ง แพทย์ 144 คน ของวดั ซึ่งเป็นเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบณิ ฑ์ หรือที่เรยี กว่า
ทันตแพทย์ 46 คน พยาบาล 1,170 คน จานวน เจดีย์ดอกบัวตูม เจดีย์มีปรางค์ศิลาแลง 4 ทิศ
และเจดีย์แบบเมืองเหนือ 4 ทิศ ที่ฐานข้ันล่างมีรูป
ปูนปั้นเป็นรูปสาวกเดินพนมมือประทักษิณรอบฐาน

xiv ดา้ นซา้ ยของมณฑปทาเป็นช่องทางเดนิ ในผนังคลา้ ย
อุโมงค์ บริเวณ นี้ได้ค้นพบศิลาจารึกหลักท่ี 2
วดั ศรสี วาย พระปรางค์ประธาน ด้านหน้า เรียกว่าศิลาจารึกวัดศรีชุม ที่เล่าเร่ืองราวของการ
ฐานวิหาร 2 ฐานเรียงติดกัน ล้อมรอบด้วยกาแพง ก่อตั้งราชวงศ์สุโขทัย และท่ีเพดานของช่องผนัง
ศิลาแลงอีกชั้นหนึ่ง พบทับหลังศิลาจาหลักเป็นรูป ดั ง ก ล่ า ว มี ภ า พ ล า ย เส้ น เป็ น ภ า พ เล่ า เร่ื อ ง ร า ว
พระนารายณ์บรรทมสินธุ์ ช้ินส่วนเทวรูปศิวลึงค์ พระพุทธเจ้าในชาติต่างๆ บางภาพมีลักษณะทาง
สารดิ ตลอดจนพระพทุ ธรูปแบบลพบุรี ศิลปกรรมกับศิลปะลังกาโดยมีอักษรสมัยสุโขทัย
กากับบอกเรอ่ื งชาดกไว้ทภี่ าพแตล่ ะภาพด้วย
วัดพระพายหลวง ต้ังอยู่นอกกาแพงเมือง
ดา้ นทศิ เหนือ มีคนู า้ ล้อมรอบ มพี ระปรางคก์ อ่ ด้วย วัดสะพานหิน อยู่ในเขตอรัญญิกบนเนิน
ศิลาแลง ลักษณะแผนผังและรูปศิลปะเป็นแบบ เขาสูง มีทางเดินก่อด้วยหินชนวนขึ้นบนยอด
ศิลปะสมยั บายน ยงั คงเห็นลายปูนป้นั ที่พระปรางค์ เขาวิหารก่อด้วยอิฐหนา พระพุทธรูปปูนป้ันประทับ
ด้านทิศเหนือ ด้านหน้าปรางค์มีฐานวิหารเจดีย์ท่ี ยืนปางประทานอภัยสูง 12.5 เมตร หันพระพักตร์
ปรักหักพัง มีพระพุทธรูปปูนป้ันปางต่างๆ ส่วน ไปทางด้านทิศตะวันออก เรียกว่า พระอัฏฐารส
ใหญช่ ารดุ แล้ว ประดษิ ฐานท่มี ณฑปและซมุ้ เจดยี ์ ระหว่างทางขึ้นเขาด้านซ้าย มีเจดีย์แบบดอกบัวตูม
องคเ์ ลก็ 1 องค์
วัดสระศรี ต้ังอยู่บนเกาะกลางสระใหญ่
กลางเมือง ที่เรียกกันว่า “ตระพังตระกวน” มี อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสชั นาลยั ตั้งอยู่
เจดีย์ทรงลังกาเป็นเจดีย์ประธานของวัด ด้านหน้ามี ท่ีตาบลศรีสัชนาลัย อาเภอศรีสัชนาลัย บริเวณที่
วิหารใหญ่ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนป้ันปางมาร เรียกว่า “แก่งหลวง” ห่างจากตัวจังหวัด 52
วชิ ัย ด้านหน้าวหิ ารเป็นพระอโุ บสถต้ังอยกู่ ลางเกาะ กิโลเมตร เมืองศรีสัชนาลัยเป็นเมืองลูกหลวงท่ี
เล็กๆ ทางด้านทิศใต้ของเจดีย์ประธานเป็นเจดยี ์ทรง สxาivคัญท่ีสุดของอาณาจักรสุโขทัย ตัวเมืองเก่า
ลงั กาผสมศรวี ชิ ัยขนาดเลก็ ศรีสัชนาลัยต้ังอยู่ฝ่ังขวาของแม่น้ายม ห่างจากตัว
อ า เภ อ ศ รี สั ช น า ลั ย ล ง ม า ท า ง อ า เภ อ ส ว ร ร ค โ ล ก
ศาลหลกั เมอื ง โบราณสถานนตี้ ้งั อยตู่ ิดกับ ประมาณ 11 กโิ ลเมตร ได้รับการข้ึนทะเบียนเป็น
คนู ้าด้านเหนือของวดั มหาธาตุ ชาวบา้ นเรียกวา่ ศาล ม รด ก โล ก จ าก อ งค์ ก ารยู เน ส โก (UNESCO)
กลางเมืองมาตั้งแต่ พ.ศ. 2450 พระบาทสมเดจ็ เชน่ เดียวกับอุทยานประวตั ิศาสตรส์ ุโขทยั
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รชั กาลที่ 6 ทรงโปรดให้
พระวเิ ชยี รปราการไปขุดตรวจ พบว่า มีเสาศลิ าแลง วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ หรือวัดบรมธาตุ
ตัง้ อยูท่ ัง้ ส่ีมุม มมุ ละ 2 เสาซอ้ น ท่ตี รงกลางมีหลมุ เมื อ ง เ ช ลี ย ง ห รื อ ที่ ช า ว บ้ า น เรี ย ก ว่ า
เขา้ ใจวา่ เป็นหลมุ ฝังนมิ ิต ในหลมุ นมี้ ศี ลิ าแผ่นแบนมี วัดพระปรางค์ ต้ังอยู่นอกกาแพงเมืองศรีสัชนาลัย
ลายท่ลี างเลอื น บางทีอาจเป็นแผ่นดวงเมอื ง ข้อที่ ลงไปทางใต้ประมาณ 3 กิโลเมตร ภายในวัดมี
ทรงสนั นิษฐานเชน่ นจ้ี ึงกลายเปน็ ความเชอ่ื ว่า ท่นี ่ี พระปรางค์องค์ใหญ่ก่อด้วยศิลาแลงฐานสี่เหล่ียม
เป็นศาลหลักเมืองจริงๆ จัตุรัสกว้าง 22.5 เมตร ด้านหน้าพระปรางค์มีบันได
ขึ้นไปสู่ซุ้มประตูเข้าองค์ปรางค์ ซ่ึงมีพระปรางค์
วัดศรีชุม อยู่นอกกาแพงเมืองไปทางทิศ
ตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นมณ ฑ ปขนาดใหญ่
ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนป้ันหน้าตักกว้าง 11.3
เมตร จารึกสมัยสุโขทัยเรียกว่า “พระอจนะ” ที่ผนัง

องค์เลก็ ตั้งอยกู่ ลางห้อง เป็นท่ปี ระดิษฐานพระบรม xv
สารีริกธาตุ
วัดเจดีย์เจ็ดแถว ต้ังอยู่ค่อนข้างกลางตัว
วดั ช้างล้อม อยู่ในเขตตัวเมืองศรีสัชนาลัย เมืองตรงข้ามกับวัดช้างล้อม โบราณสถานท่ีสาคัญ
มีเจดีย์ทรงลังกาองค์ใหญ่ ท่ีฐานเจดีย์มีช้างปูนป้ัน คือ เจดีย์ประธานรูปดอกบัวตูมอยู่ด้านหลังพระ
ยืนหันหลังชนผนังเจดีย์ประดับอยู่โดยรอบ จานวน วิหาร และเจดีย์รายแบบต่างๆ กัน 33 องค์
39 เชือก และช้างอยู่ตามมุมเจดีย์ท้ัง 4 ทิศ เจดีย์รายท่ีวัดเจดีย์เจ็ดแถวมีรูปแบบที่ได้รับอิทธิพล
ตกแต่งเป็นช้างทรงเคร่ืองสวยงาม โดยรอบเหนือ ศิลปะจากที่ต่างๆ กันมากมาย เป็นศิลปะสุโขทัย
ฐานเจดีย์จะมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปปางมาร แท้ก็มี ศิลปะแบบศรีวิชัยผสมสุโขทัย ประดิษฐาน
วชิ ัยทุกซุ้ม สันนิษฐานว่าพ่อขุนรามคาแหงมหาราช พระพุทธรูปปูนปั้นปางลีลา ส่วนซุ้มโถงเป็นที่
เปน็ ผู้สรา้ งวัดน้ี ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ยื น ปู น ป้ั น แ ล ะ มี ภ า พ
จิตรกรรมใช้สีแบบเอกรงค์ แต่ปัจจุบันลบเลือน
วัดนางพญา เป็นวัดท่ีมีลวดลายปูนปั้น เกือบหมดแลว้
งดงามปรากฏอยู่บนซากผนังวิหารด้านตะวันตก
เฉียงเหนือ ซ่ึงเป็นวิหารขนาดเจ็ดห้อง ภายใน ศาลพระแม่ย่า องค์พระแม่ย่า เป็นองค์
วิหารตามเสาทุกด้านมีเทพพนมและลวดลายต่างๆ เท ว รูป ส ลั ก ด้ ว ย หิ น ช น ว น เป็ น รูป ส ต รีส าว
เจดีย์ของวัดก่อด้วยศิลาแลงสูงใหญ่มีสภาพสมบูรณ์ มเี ครอ่ื งประดับอย่างสตรีโบราณผู้สูงศักดิ์ วัดขนาด
รอบฐานเจดีย์ มเี สาโคมไฟ มบี นั ไดขนึ้ ไปบนเจดยี ์ จากพระบาทถึงยอดมงกุฎสูง 49 นิ้ว ศิลาจาหลัก
เป็นศิลาแท่งเดียวกันไม่มีรอยต่อ เดิมองค์พระแม่
วัดเขาพนมเพลิง ตั้งอยู่บนยอดเขาพนม ย่าประดิษฐานอยู่ที่ปากถ้าพระแม่ย่าเทือกเขาหลวง
เพลิง ส่ิงสาคัญคือพระเจดีย์ ศิลาแลงและวิหาร ในท้องท่ีตาบลนาเชิงคีรี อาเภอคีรีมาศ ปัจจุบันได้
ใหญ่ด้านหน้า ด้านหลังเจดีย์มีมณฑปเล็กๆ หลัง อัญเชิญมาประดิษฐานอยู่ท่ีศาลพระแม่ย่า บริเวณ
หน่ึง ที่วิหารยังมีเสาศิลาแลงและพุทธรูปประธาน หน้าศาลากลางจังหวดั สโุ ขทัย
ป า ง ม า ร วิ ชั ย ป ร ะ ทั บ หั น พ ร ะ พั ก ต ร์ ไป ท า ง ทิ ศ
ตะวันออก สร้างด้วยศิลาแลงเป็นช้ินๆ นามาต่อ แหล่งทอ่ งเท่ยี วประเภทวฒั นธรรม
กันและตกแตง่ พอกปูนอกี ชัน้ หนงึ่ พิ พิ ธ ภั ณ ฑ ส ถ า น แ ห่ ง ช าติ รา ม ค้ า แ ห ง

วัดเขาสุวรรณคีรี ตั้งอยู่ถัดจากเขาพนม ตั้งอยู่บริเวณหน้าอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
เพลิงไปทางด้านหลัง (ทิศตะวันตก) โดยต้ังอยู่บน เป็ น พิ พิ ธ ภั ณ ฑ ส ถ า น ร ะ ดั บ น า น า ช า ติ
เข าอี ก ย อ ด ห นึ่ งใน เทื อ ก เข าเดี ย ว กั น ก ลุ่ ม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ เปิดเม่ือวันที่
โบราณสถานท่ีสาคัญคือเจดีย์ประธานทรงกลมองค์ 25 มกราคม พ.ศ. 2507 เป็นแหล่งเรยี นรูท้ ่ีรวบรวม
ระฆังขนาดใหญ่ก่อด้วยศิลาแลง ฐานเขียงใหญ่ 5 แ ล ะ จั ด แ ส ด ง ศิ ล ป วั ต ถุ ที่ ได้ จ า ก ก า ร ขุ ด ค้ น ท า ง
ช้ัน ใช้สาหรับเป็นลานประทักษิณ มีซุ้มพระท้ัง 4 โบราณ คดีภายในเมืองเก่าสุโขทัยและบริเวณ
ดา้ น ตรงก้านฉัตรมีพระพุทธรูปปูนป้ันปางลลี าเดิน ใก ล้ เคี ย ง รว ม ท้ั งที่ ป ระช าช น ม อ บ ให้ เช่ น
จงกรมรอบก้านฉัตร เช่นเดียวกับวัดช้างล้อม ฐาน พระพุทธรูป ถ้วยชามสังคโลก ศิลาจารึก ท่อน้า
วิหารก่อด้วยศิลาแลง เจดียร์ ายก่อดว้ ยศลิ าแลง ระบบชลประทานสมยั สุโขทยั

ศูนย์ศึกษาและอนุรักษ์เตาสังคโลก ต้ังอยู่
ท่ีบ้านเกาะน้อย ห่างจากอุทยานศรีสัชนาลัย เลียบ

xvi สุโขทัย มีความศรัทธาเลื่อมใสในบวรพุทธศาสนา
เป็นอย่างย่ิง จึงได้มีการก่อสร้าง พระพุทธรูปทั้ง
แม่น้ายมประมาณ 5 กิโลเมตร ซ่ึงเป็นบริเวณท่ีมี ขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่เป็นจานวน
การค้นพบเตาเผาเคร่ืองถ้วยชามสังคโลกกว่า 500 มากนับพันองค์ หลังจากอาณาจักรสุโขทัยร่วงโรย
เตา ถือได้ว่าเป็นเขตนิคมอุตสาหกรรมของเมือง พระพุทธรูปท่ีประดิษฐานอยู่ในเมืองสุโขทัย จึงถูก
สุโขทัยในยุคนั้น และผลิตส่งเป็นสินค้าออกไปขาย ปล่อยทิ้งร้างเป็นจานวนมาก และได้รับการอัญเชิญ
ยงั ต่างประเทศ เช่น ชวา ฟิลิปปินส์ ญ่ีปุ่น เปอร์เชีย ไปประดิษฐานยังวัดต่างๆ มากกว่า 200 องค์
เป็นต้น ภายในศูนย์จะมีโบราณวัตถุ และแสดงถึง โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ในกรงุ เทพมหานคร พระพุทธรูป
วิวฒั นาการเคร่อื งถว้ ยสมยั โบราณหลากหลายชนดิ จาลองจานวน 9 องค์ ที่จังหวัดสุโขทัยสร้างข้ึน
ประกอบด้วย
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสวรรควรนายก
ต้งั อยู่ที่ตาบลวังไม้ขอนหลังวัดสวรรคาราม หรือวัด -พระพุทธรปู ปางลลี า ขนาดความสูง 2.03
กลาง อาเภอสวรรคโลก เป็นสถานท่ีจัดแสดงศิลป เมตร ทาพิธีเททองหล่อองค์พระเมื่อวันที่ 14
โบ ร า ณ วั ต ถุ ซึ่ ง ส่ ว น ให ญ่ เป็ น ม ร ด ก ข อ ง พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 18.19 น. องค์เดิม
พระสวรรควรนายก (ทองคา จิตรธร) เจ้าคณะ ประดิษฐาน ณ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม
จังหวดั และเจ้าอาวาสวัดสวรรคาราม ไดม้ อบสมบัติ กรุงเทพฯ
ที่เป็นศิลปโบราณท่ีท่านได้รวบรวมไว้ให้เป็นสมบัติ
ของชาติ การจัดแสดงในอาคารพิพิธภัณฑ์สถาน -พระร่วงโรจนฤทธิ์ ขนาดความสูง 7.72
แห่งชาติ ไดจ้ ดั แสดงออกเปน็ สองสว่ น อาคารชนั้ บน เมตร ทาพิธีเททองหล่อองค์พระ เม่ือวันท่ี 15
จัดแสดงประติมากรรมสมัยต่าง ๆ ซ่ึงเดิมเป็นสมบัติ พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 17.39 น. องค์เดิม
ของพระสวรรควรนายก มีบางส่วนท่ีย้ายมาจาก ประดิษฐาน ณ วัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร
พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติรามคาแหงจัดแสดงสมทบ จังหวัดนครปฐม
อยู่บ้าง ส่วนชั้นล่างจัดแสดงเครื่องถ้วยสังคโลก
ศิลปะสุโขทัย เพื่อประโยชน์ในการศึกษาหาความรู้ -พระศาสดา ขนาดหน้าตักกว้าง 3 ศอก
ในเรอ่ื งเครื่องถว้ ยสุโขทัย ท า พิ ธี เท ท อ ง ห ล่ อ อ งค์ พ ร ะ เมื่ อ วั น ที่ 1 6
พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 19.19 น. องค์เดิม
พิพิธภัณฑ์สังคโลก ต้ังอยู่บริเวณเมืองเอก ประดิษฐาน ณ วดั สุวรรณาราม กรงุ เทพฯ
พลาซ่า ถนนบายพาส นับเป็นพิพิธภัณฑ์สังคโลก
ของเอกชนท่ีมีขนาดใหญ่ที่สุดในเอเชีย ภายในจัด -พระพุทธชินสีห์ หรือ พระนาคปรก
แสดงโบราณวัตถุประเภทเคร่ืองสังคโลกที่มีคุณค่า ขนาดหน้าตักกว้าง 3 ศอก ทาพิธีเททองหล่อองค์
ก ว่ า 2,000 ชิ้ น ซึ่ ง ร ว บ ร ว ม ม า จ า ก ท้ั ง พระเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา
ภายในประเทศและต่างประเทศ 19.19 น. องค์เดิมประดิษฐาน ณ วัดพระเชตุพน
วิมลมงั คลาราม กรงุ เทพฯ
พระพุทธอุทยานสุโขทัย พระพุทธรูป
สมัยสุโขทัยเป็นท่ียอมรับ และได้รับการยกย่องว่า -พระพุทธสิหิงค์ ขนาดหน้าตักกว้าง 3
เป็นพระพุทธรูปที่มีลักษณะงดงามท่ีสุด เมื่อเทียบ ศอก ทาพิธีเททองหล่อองค์พระ เมื่อวันท่ี 18
กั บ พ ระ พุ ท ธ รูป ใน ส มั ย อื่ น ๆ ใน อ ดี ต อ งค์ พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 19.19 น. องค์เดิม
พระมหากษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย และประชาชนชาว ประดิษฐาน ณ พระท่ีน่ังพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑ์
สถานแหง่ ชาตพิ ระนคร กรงุ เทพฯ

-หลวงพ่อร่วง ขนาดหน้าตักกว้าง 3 ศอก xvii
องค์เดิมทาพิธีเททองหล่อองค์พระ เมื่อวันที่ 19
พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 19.19 น. องค์เดิม สาคัญ” จึงโปรดให้นาลงมาที่กรุงเทพฯ เม่ือปี
ประดิษฐาน ณ วดั มหรรณพาราม กรุงเทพฯ พุทธศักราช 2376 พร้อมกับศิลาจารึกวัดป่ามะม่วง
ภาษาเขมร (สท.3) หลักที่ 4 และพระแท่นมนังศลิ า
-พระสุโขทัยไตรมิตร ขนาดหน้าตักกว้าง บาตร โดยนามาเก็บรักษาไว้ที่วัดราชาธิวาส เป็น
6 ศอก 5 น้ิว สูง 7 ศอก 9 นิ้ว ทาพิธีเททองหล่อ แห่งแรก ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระ
อxงviค์พระเม่ือวันที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 นคร กรุงเทพฯ
เวลา 19.19 น. องค์เดิมประดิษฐาน ณ วัดไตรมิตร
วิทยาราม กรงุ เทพฯ แหล่งทอ่ งเที่ยวธรรมชาติ

-พระศรีศากยมุนี ขนาดหน้าตักกว้าง 3 อุทยานแห่งชาติรามค้าแหง อุทยาน
ศอก ทาพิธีเททองหล่อองค์พระ เม่ือวันที่ 21 แห่งชาติรามคาแหง ต้ังอยู่ท้องท่ีอาเภอคีรีมาศ
พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 19.19 น. องค์เดิม อาเภอบ้านด่านลานหอย อาเภอเมืองสุโขทัย
ประดษิ ฐาน ณ วัดสุทศั นเ์ ทพวราราม กรุงเทพฯ จังหวัดสุโขทัย เป็นอุทยานแห่งชาติทางธรรมชาติท่ี
มีสภาพป่าสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้าลาธาร และ
-พระพุทธไสยาสน์ ขนาดความยาว 6 ศอก ธรรมชาติท่สี วยงาม เชน่ นา้ ตกสายรุง้ สวนสมนุ ไพร
ท า พิ ธี เท ท อ ง ห ล่ อ อ งค์ พ ร ะ เม่ื อ วั น ที่ 2 2 ทุ่งหญ้าธรรมชาติ มี เนื้อท่ีประมาณ 341 ตาราง
พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 เวลา 19.19 น. องค์เดิม กิโลเมตร หรือ 213,125 ไร่ อุทยานแห่งชาติ
ประดษิ ฐาน ณ วดั บวรนเิ วศวิหาร กรงุ เทพฯ รามคาแหงหรือคนส่วนใหญ่รู้จักกันในนาม ป่าเขา
หลวง ในอดีตสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ได้มีการ
พระพุทธอุทยานสุโขทัย ได้เริ่มก่อสร้าง สร้างวัดวาอารามต่าง ๆ ไว้บริเวณรอบ ๆ ป่าเขา
เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542 ณ บริเวณ หลวงแห่งน้ีมีความเกี่ยวข้องกับกรุงสุโขทัยตาม
ห น้ า ศ า ล า ก ล า ง จั ง ห วั ด สุ โ ข ทั ย ลั ก ษ ณ ะ ความในศิลาจารกึ พอ่ ขุนรามคาแหงฯ ตอนหนึง่ วา่
สถาปัตยกรรมแบบวิหารพระปรางค์ห้ายอด ภายใน
วหิ ารปูดว้ ยหินออ่ น พนื้ ภายนอกปูด้วยหินแกรนติ “เบื้องหัวนอน (ทิศใต้) เมืองสุโขทัยมีกุฏิ
พิหาร ปูค่ รูอยู่ มีสรีดภงส์ (เขาหลวง) อนั น้ี ป่าพร้าว
หลักศิลาจารึก ศิลาจารึกหลักนี้ เรียกว่า ป่าลาง (ขนุน) มีป่าม่วง ป่าขาม มีน้าโคก มีพระขะ
“จารึกพ่อขุนรามคาแหง” หรือ “จารึกหลักท่ี 1” พุง ผี เทพดาในเขา (เขาหลวง) อันน้ีเป็นใหญ่กว่า
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทุกผีในเมืองนี้ ขุนผู้ใดถือเมืองสุโขทัยน้ีแล้ ไหว้ดีพลี
รัช กาลท่ี 3 แห่ งก รุงรัต น โก สิน ท ร์ เม่ื อคร้ัง ถูกเมืองนี้เท่ียง เมืองน้ีดี ผิไหว้บ่ดี พลีบ่ถูก ผีในเขา
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี 4 หลวงบค่ ุม้ บเ่ กรง เมอื งนี้หาย”
ยังดารงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ
เจ้าฟา้ มงกุฎฯ ขณะทรงผนวช ไดเ้ สด็จจาริกธดุ งคไ์ ป จากหลักศิลาจารึกดังกล่าวทาให้ทราบว่า
ทางหัวเมืองแถบเหนือของประเทศไทย เมื่อปี บริเวณป่าเขาหลวงแห่งน้ีมีอิทธิพลต่อการ ดารงชีพ
พุทธศักราช 2376 เสด็จถึงเมอื งสุโขทัย ทรงพบศิลา และเป็นส่ิงที่ยึดถือของบรรพบุรุษชาวเมืองสุโขทัย
จารึกพ่อขุนรามคาแหงที่เนินปราสาทเมืองเก่า อย่างย่ิง ส่ิงก่อสร้างต่าง ๆ ยังคงมี ร่องรอยปรากฏ
สุโขทัย ทอดพระเนตรเห็นเป็น “โบราณวัตถุที่ อยู่จนถึงทุกวันน้ี อุทยานแห่งชาติรามคาแหงได้รับ

xviii กุมภาพันธ์ 2538 ให้เจ้าหน้าที่ไปดาเนินการผนวก
พ้ืนท่ีป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ลาพัน -แม่มอก ป่าแม่
การพิจารณาเปน็ อุทยานแห่งชาติกรมป่าไม้เมื่อวันที่ ท่าแพในท้องท่ีตาบลทุ่งเสลี่ยม ตาบลกลางดง
27 ตุลาคม พ.ศ. 2523 โดยให้ชื่อว่า อุทยาน อาเภอทุ่งเสล่ียม อาเภอนาขุนไกร อาเภอศรีสาโรง
แห่งชาติรามคาแหงเพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพ่อ ตาบลตล่ิงชัน อาเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัด
ขุนรามคาแหงมหาราช นับเป็นอุทยานแห่งชาติ สุโขทัย และป่าสงวนแห่งชาติแม่มอก ตาบลเวียง
ลาดับท่ี 18 ของประเทศไทย มอก อาเภอเถนิ จงั หวัดลาปาง เพ่ือนาเสนอเปน็ เขต
รักษาพันธุ์สัตว์ป่าถ้าเจ้าราม จังหวัดสุโขทัย และ
อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย อุทยาน จังหวัดลาปาง เนื้อที่ประมาณ 211,250 ไร่ หรือ
แ ห่ ง ช า ติ ศ รี สั ช น า ลั ย ได้ มี ก า ร ส า ร ว จ จั ด ต้ั ง เป็ น 338 ตารางกิโลเมตรประกอบด้วยพื้นท่ีป่าท่ีมีสภาพ
อุทยานแห่งชาติเม่ือปี พ.ศ. 2519 และมีพระราช สมบูรณ์ถึง 4 ชนิด คือ ป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ
กฤษฎีกากาหนดเป็นอุทยานแห่งชาติ ตามประกาศ ป่าเต็งรัง และทุ่งหญ้า มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่มากมาย
ในพระราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 98 ตอนท่ี 70 ลง หลายชนิด ได้แก่ เลียงผา หมีควาย เก้ง กระจง
วันท่ี 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2524 เป็นอุทยานแห่งชาติ สุนัขจ้ิงจอก หมาป่า เสือไฟ หมูป่า อีเห็น เสือปลา
ลาดับที่ 26 ของประเทศไทยมีพ้ืนที่ปฏิบัติงาน เม่น ลิงลม กระต่ายป่า บ่าง กระรอก กระแต
รับผิดชอบท้ังส้ิน 311.57 ตารางกิโลเมตร หรือ ค้างคาว ฯลฯ และนกอีกประมาณ 161 ชนิด ภูมิ
ประมาณ 202,520.50 ไร่ ที่ทาการอุทยานแห่งชาติ ประเทศ เป็นเทือกเขาทอดยาวตามแนวเหนือ-ใต้ มี
ศรสี ัชนาลัย ตั้งอยบู่ ้านป่าคา หมู่ท่ี 6 ตาบลบ้านแก่ง สนั เขาสูงสลับซับซ้อน เร่ิมจากความสูงต้ังแต่ 200 -
อาเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ครอบคลุมพื้นที่ 750 เมตร จากระดับน้าทะเลปานกลาง มีภูเขา
อาเภอศรีสัชนาลัย อาเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย หินปูนอยู่ทั่วไป มีถ้าอยู่หลายถ้า ที่สาคัญ ได้แก่ ถ้า
และอาเภอเถิน จังหวัดลาปาง จุดเด่นท่ีน่าสนใจคือ เจา้ ราม ถ้าสีดา เป็นตน้
มีพื้นที่เพ่ือการศึกษา พ้ืนที่ให้บริการพักผ่อน และ
อานวยความสะดวก เป็นเขตท่ีจัดไว้ใช้ประโยชน์ งานเทศกาลประจ้าปี
ต้งั อยโู่ ดยรอบทีท่ าการอทุ ยาน
งานประเพณีลอยกระทงเผาเทียนเล่นไฟ
เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้าเจ้าราม เขตห้ามล่า เป็ น งาน ป ระเพ ณี ที่ สืบ ส าน ศิ ลป วัฒ น ธรรม
สัตว์ป่าถ้าเจ้ารามต้ังอยู่ในท้องที่อาเภอตาบลกลาง ขนบธรรมเนยี ม ประเพณีอนั ดีงามของชาตไิ ทยให้คง
ดง อาเภอทุ่งเสลี่ยม และตาบล นาขุนไกร อาเภอ อยู่ เป็นสถานท่ีที่เป็นต้นตารับการจัดงานประเพณี
ศรีสาโรง มีเนื้อที่ 15,875 ไร่ หรือประมาณ 24.5 ลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ ผู้มาเท่ียวชมจะได้
ตารางกิโลเมตร โดยประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา สัมผัสกับบรรยากาศย้อนยุค 700 ปี ชมวิถีชีวิตของ
เล่มที่ 107 ตอนท่ี 15 ลงวันท่ี 23 มกราคม 2533 ความเป็นคนไทย พิธีเผาเทียนเล่นไฟ ลอยกระทง
กรมป่าไม้ได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปดาเนินการจั ดตั้ง พระราชทาน การแสดงแสงเสียง งานข้าวขวัญวัน
สานักงานในปี พ.ศ. 2533 แต่เน่ืองจากยังมีพ้ืนท่ีป่า เล่นไฟ และอื่นๆ อีกมากมาย จัดในวันขึ้น 13-15
ข้างเคียงที่มีสภาพที่สมบูรณ์อีกมาก และยังเป็น ค่าเดือนสิบสองของทุกปี ณ บริเวณ อุทยาน
แหล่งต้นน้าลาธารสาคัญหลายสายของลุ่มน้ายม
เหมาะสมจะกาหนดเป็นเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่า กรม
ป่ าไม้ จึ งได้ มี ค าสั่ งท่ี 331/2538 ล งวัน ที่ 2 0

ประวัติศาสตร์สุโขทัยตาบลเมืองเก่า อาเภอเมือง xix
สุโขทยั จงั หวดั สุโขทยั
เชตุดรถือว่าเป็นมงคลหัตถี แก่พราหมณ์ท้ัง 8 จาก
งานวันพ่อขุนรามค้าแหงมหาราช เป็น แคว้นกลิงคราษฏร์ที่มาทูลขอ ความเชื่อน้ีเก่ียวข้อง
การจัดงานเพื่อราลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของ พ่อ กับอีกตานานหนึ่ง คือ ตอนท่ีพระเจ้ากรุงสัญชัย
ขุนรามคาแหงมหาราชที่มีต่อประชาชนชาวไทย พระราชบิดาของพระเวสสันดรขอให้พระเวสสันดร
โดยคณะรัฐมนตรีได้มีมติให้วันที่ 17 มกราคม ของ กลับมาเป็นกษตั ริย์ตามเดิมน้ัน พระองค์ได้จัดขบวน
ทุกปีเป็นวันราลึกถึงพ่อขุนรามคาแหงมหาราช จึง ช้างม้าประดับประดาเหมือนออกศึกสงครามให้
กาห น ดจัดงาน ณ บ ริเวณ อนุ สาวรีย์พ่ อขุน สมเกียรติ เพ่อื ไปรบั พระเวสสันดรและ พระนางมัท
รามคาแหง อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทัย รี ขบวนแห่ขับด้วยมโหรีและการละเล่นต่าง ๆ เป็น
การเฉลิมฉลอง ความเช่ืออีกประการหน่ึงคือคาส่ัง
งานพระแม่ย่าและงานกาชาด เป็นการ สอนของพระพุทธองค์ที่มุง่ ให้ผู้บวชถอื ปฏิบตั ติ นเพ่ือ
จัดงานเทศกาลประเพณี เพ่ือให้ประชาชนได้ ไปสู่โลกอุดร หรือโลกุตรธรรม คือ ธรรมอันพ้นจาก
สักการะพระแม่ย่า นมัสการ 9 พระพุทธสุดแผ่นดิน โลกได้แก่พระนิพพาน แต่คนทั่วไปเข้าใจว่า อุดร
และสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 5 หมายถงึ ทิศเหนือ ซึ่งมีสัญลักษณ์ คือ ช้าง ชาวบา้ น
เป็นงานรื่นเริงท่ีจัดข้ึนในฤดูหนาวให้ประชาชนได้ หาดเสี้ยวจึงนาสัญลักษณ์ท่ีเรียกว่า โนนงก มาเป็น
พักผอ่ น ชมมหรสพและซ้อื สินค้าจาเป็นในครัวเรือน ส่วนร่วมในขบวนแห่มาจนถึงทุกวันน้ี โดยกาหนด
ในราคาถูก งานสักการะพระแม่ย่าและงานกาชาด จัดงานในวันท่ี 7 เดือนเมษายน ของทุกปี กิจกรรม
จัดประมาณ 1 สัปดาห์ ช่วงเดือน มกราคม - ภายในงานประกอบด้วยขบวนแห่นาคด้วยช้าง การ
กุมภาพันธ์ของทุกปี ณ บริเวณหน้าศาลากลาง ทาขวัญนาคแบบดั้งเดิม การละเล่นตา่ ง ๆ
จังหวดั สโุ ขทัย
งานสรงน้าโอยทาน เป็นการจัดงาน
งานแข่งขันเรือพายเทโวโรหณะ การ ประเพณีสงกรานต์ของชาวศรีสัชนาลัยที่สืบทอดกัน
แข่งขันเรือพายได้กาหนดจัดในช่วงเทศกาลออก มา ซึ่งจัดในวันที่ 12 เมษายน ของทุกปี งานในภาค
พรรษา หรือเรียกว่าเทศกาลเทโวโรหณะ กิจกรรม เช้าจะเร่ิมด้วยพิธีบวงสรวงบริเวณหลักเมืองใน
ภายในงานประกอบด้วย การแข่งขันเรือพาย การ บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย ตอนบ่าย
ประกวดเรือสวยงาม เรือความคิดสร้างสรรค์ เรือ จะมีขบวนแห่รถบุปผชาติ ซ่ึงตกแต่งอย่างสวยงาม
หัวใบ้ท้ายบอด การแข่งขันกีฬาพ้ืนบ้าน การ ประกอบด้วยรถพระพุทธรูป และขบวนรถพร้อม
ปxรviะiiกวดกองเชียร์ของชุมชนต่างๆ และการแสดง เทพีสงกรานต์ของแต่ละตาบล ขบวนรถเคล่ือนจาก
ของนกั เรยี นนกั ศึกษาและชุมชนต่างๆ วัดพระปรางค์ไปยังอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนา-
ลัย เมื่อขบวนรถเคลื่อนมาตามถนน ประชาชนที่อยู่
ง า น ป ร ะ เพ ณี บ ว ช ช้ า ง ห า ด เสี ย ว บริเวณริมถนนจะนานา้ มาสรงพระพุทธรปู
ประเพณบี วชช้างหรือท่ีเรยี กวา่ “แห่ช้าง” อยเู่ คยี ง
คู่ผู้คนท่ีมสี ายเลือดไทยพวนมานานแล้ว คือ การนา งานประเพณีแห่น้าขึนโฮงสรงน้าเจ้าพ่อ
ช้างมาร่วมในพิธีบรรพชาอุปสมบทมาจากคติความ เมืองด้ง เป็นงานประเพณีสักการะศาลเจ้าพ่อเมือง
เช่ือทางพุทธศาสนายึดถือตามที่พระเวสสันดรให้ ดง้
ช้างปัจจัยนาเคนทร์อันเป็นช้างเผือกคู่บารมีเมือง

xx อยุธยาจนถึงสมัยรัชกาลท่ี 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ด้ ว ย เห ตุ ท่ี ต้ อ ง ส่ ง ส่ ว ย น้ า ผ้ึ ง ติ ด ต่ อ กั น ม า เ ป็ น
ซึ่งเป็นเมืองเก่าแก่ ของอาเภอศรีสัชนาลัย ในสมัย เวลานานทาให้เกิดประเพณีน้ีข้ึน เพ่ือให้ผึ้งมาทารัง
พระเจ้าอติโลกราช การดาเนินงานนี้เมื่อถึงวันเวลา ตามต้นมากๆ จะได้มีน้าผ้ึงพอเพียงแก่การส่งส่วย
ที่กาหนดไว้ บ้านใดที่มีช้างก็จะนาช้างมาทาความ ตามจานวนท่ีทางราชการกาหนด
สะอาด ประดับตกแต่ง แล้วไปรวมกันที่ศาลเจ้าพ่อ
เมืองด้ง เม่ือถึงเวลาผู้เข้าทรงเจ้าพ่อเมืองด้งจะขึ้นสู่ กิจกรรมภายในงานประกอบด้วย การประกอบพิธี
ศาลเจา้ พ่อรับการรดนา้ จากขบวนช้างเหล่าน้ัน และ ทาขวัญผึ้ง และการสาธิตการตีผ้ึงกาหนดจัดงาน
ผู้เข้าทรงเจ้าพ่อเมืองด้งก็จะให้พรทุกคน หลังจาก ประเพณีทาขวัญผึ้งในวันขึ้น 3 ค่า เดือน 3 ของทุก
นั้นขบวนแห่ช้างก็จะแห่กันไปที่อนุสาวรีย์เจ้าพ่อ ปี
เมืองด้ง กิจกรรมภายในงานประกอบด้วยขบวนแห่
ช้างเคร่ืองสักการะบูชาเจ้าพ่อเมืองด้งจานวนกว่า งาน ม ห กรรม ข องดี กงไกรลาศ แ ล ะ
60 เชือก การแสดงการละเล่นพื้นบ้าน พิธีสรงน้า เทศกาลกินปลา อาเภอกงไกรลาศมีพื้นที่ส่วนใหญ่
เจ้าพ่อเมืองด้งและรดน้าดาหัวผู้สูงอายุ กาหนดการ เป็นท่ีราบลุ่ม มีแม่น้ายมไหลผา่ น ในฤดูฝนของทุกปี
จัดงานช่วงเทศกาลสงกรานต์ของทุกปี ณ โรงเรียน จะมีน้าไหลล้นตลิ่งของแม่น้ายม เข้าท่วมพื้นที่
เมืองด้งวิทยา ตาบลบ้านตึก อาเภอศรีสัชนาลัย บางส่วนของอาเภอ ทาให้เกิดแหล่งเพาะพันธ์ุปลา
จงั หวดั สุโขทยั ตามธรรมชาตขิ ึ้น มีปลาชนิดตา่ ง ๆ ชุกชมุ มากในฤดู
น้าลด โดยเฉพาะปลาสร้อย ซ่ึงสามารถนามาผลิต
งานฉลองสมโภชหลวงพ่อศิลา หลวงพ่อ เป็นน้าปลาและปลาร้าได้อย่างดี มีคุณ ภ าพ
ศิลาเป็นพระพุทธรูปศิลานาคปรก ปางสมาธิที่ นอกจากปลาสร้อยแล้วยังมีปลาชนิดอื่น ๆ อีก
สวยงามท่ีสุดในโลก แกะสลักด้วยหินทรายสีเทา มี มากมาย กิจกรรมภายในงานประกอบด้วย การ
อายุกว่า 800 ปี ชาวบ้านพบท่ีถ้าเจ้าราม อาเภอ สาธิตและจาหน่ายผลิตภัณฑ์ท่ีทาจากปลา การ
บา้ นด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย เม่ือปี พ.ศ. 2472 จาหน่ายสินค้าหนึ่งตาบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ การ
และได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่วัดทุ่งเสล่ียม อาเภอ ประกวดธิดาปลา การแข่งขันจับปลา การแสดง
ทุ่งเสล่ียม ต่อมาเม่ือปี พ.ศ. 2520 คนร้ายได้ขโมย มห รสพ ต่างๆ กาห น ดการจัดงาน ช่วงเดือน
ไป และได้กลับคืนมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา ใน กมุ ภาพันธ์ของทุกปี ณ สนามหน้าที่วา่ การอาเภอกง
ปี พ.ศ. 2539 และได้นามาประดิษฐานในวันที่ 24 ไกรลาศ
กุมภาพันธ์ 2540 หลวงพ่อศิลาเป็นพระพุทธรูปที่
ชาวไทยและชาวอาเภอทุ่งเสล่ียมเคารพสักการบูชา งานวันของดีศรีสัชนาลัย ประชาชนชาว
และหวงแหน จึงได้จัดให้มีงานฉลองสมโภชข้ึนใน อาเภอศรีสัชนาลัยส่วนใหญ่มีอาชีพทาสวนผลไม้
วันที่ 24 กุมภาพันธ์ เป็นประจาทุกปี บริเวณวัดทุ่ง ได้แก่ สวนลางสาด ลองกอง และทุเรียนที่ตาบล
เสลี่ยม หมู่ที่ 3 อาเภอทุ่งเสลีย่ ม จงั หวัดสุโขทยั บ้านตึก และส้มเขียวหวานท่ีตาบลแม่สิน รวมทั้ง
หัตถกรรมพ้ืนบ้านสาคัญ คือ ผ้าตีนจก หาดเสี้ยว
ประเพณีการท้าขวัญผึง การทาขวัญผึ้ง เพ่ื อ ป ร ะ ช า สั ม พั น ธ์ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ข อ งป ร ะ ช า ช น ใน
เป็นประเพณีของชาวบ้านท่าดินแดง ตาบลศรีคีรี ท้องถิ่น และเพ่ือส่งเสริมอาชีพสร้างรายได้แก่
มาศ ซ่ึงต้องส่งส่วยน้าผ้ึงทดแทนการถูกเกณฑ์ ประชาชน จึงจัดงานประกวดลางสาด ลองกอง
แรงงานตามพระราชกาหนด ตั้งแต่สมัยกรุงศรี

xxi

ทุเรียน ส้มเขียวหวาน มะม่วง การแปรรูปผลผลิต ดงดิบเขา จึงมีพันธุ์ไม้ท่ีสาคัญหลายชนิด ตลอดจน
ทางการเกษตร การประกวดผ้าตีนจก การประกวด มีสัตว์ป่านานาชนิดอาศัยอยู่ เช่น กวาง เก้ง วัวแดง
เทพีชาวสวน ฯลฯ กาหนดจัดงานประมาณเดือน กระทิง เลียงผา หมี เสือปลา หมูป่า ฯลฯ และยังมี
สิงหาคมของทุกปีบริเวณโรงเรียนเมืองเชลียงวิทยา นกอีกหลายชนิด เช่น นกขุนทอง นกขมิ้นหัวดา
ซ่ึงจะมี การออกร้าน เช่น เงิน ทอง ผ้าทอพ้ืนเมือง ใหญ่ นกปรอดเหลืองหัวจุก นกนางแอ่นผา นกกระ
ผลไม้พืน้ เมือง รางหัวหงอก ฯลฯ และในฤดูหนาวจะมอี ากาศหนาว
เย็น โดยเฉพาะระหว่างเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์
งานรักป่า รักธรรมชาติ "ถ้าพระราม" ซ่ึงเหมาะแก่การท่องเที่ยวในลักษณะเดินป่า ดูนก
ปรากฏอยู่ในหลักศิลาจารึก พ่อขุนรามคาแหง ชมพรรณไม้ ดูรอยเท้าสัตว์ บนเส้นทางศึกษา
มหาราช ต่อมาชาวบ้านเรียกเพี้ยนเป็น "ถ้าเจ้า ธรรมชาติ เพ่ือชมทัศนียภาพพระอาทิตย์ขึ้นและ
ราม" เป็นถ้าที่อาศัยของค้างคาวกินแมลง 6 ชนิด ทะเลหมอกทสี่ วยงาม
ได้แก่ ค้างคาวเล็บกุด ค้างคาวปีกถุง ค้างคาวหน้า
ยักษ์กระบังหน้า ค้างคาวหน้ายักษ์สามลืบ ค้างคาว คา้ ขวัญประจ้าจงั หวัดสโุ ขทยั
ปากยน่ และค้างคาวปกี พับใหญ่ กาหนดการจัดงาน
วันที่ 26 ธันวาคมของทุกปี ณ ถ้าเจ้าราม หมู่ที่ 9 มรดกโลกล้าเลิศ กาเนิดลายสือไทย
บ้านภุทอง ตาบลวังน้าขาว อาเภอบ้านด่านลาน
หอย จังหวดั สโุ ขทัย เล่นไฟลอยกระทง ดารงพุทธศาสนา

งานเทศกาลพิชิตยอดเขาหลวง เป็นงาน งามตาผ้าตีนจก สังคโลก ทองโบราณ
พิชิตยอดเขาหลวง ความสูง 1,200 เมตร จาก
ระดับนา้ ทะเล เดินทอ่ งไพร 4 ยอดเขาแห่งเทือกเขา สักการแม่ย่า พ่อขุน รุ่งอรุณแหง่ ความสุข
หลวง ไดแ้ ก่ยอดเขาเจดีย์ ยอดเขานารายณ์ ยอดเขา
ภูกา และยอดเขาแม่ย่า ทุ่งหญ้าสมุนไพร ชมพระ
อาทิตย์ขึ้นที่ยอดเขานารายณ์ ทะเลหมอกท่ีสวย
สะดุดตา ในช่วงเดือนธันวาคม ซึ่งเป็นเดือนท่ีมี
ความหนาวเย็น เหมาะสมกับการท่องเที่ยวใน
ลักษณ ะการเดินป่า และการพักแรมเพื่อชม
ทัศนียภาพ กาหนดการจัดงานต้ังแต่วันเสาร์ท่ีสอง
ของเดือนธันวาคม ถึงกลางเดือนเมษายน ณ
อทุ ยานแหง่ ชาติรามคาแหง

งานรับลมหนาวเที่ยวน้าตกตาดดาว ชม
น้าตกตาดเดือน เยือนถ้าธาราวสันต์ อุทยาน
แห่งชาติศรีสัชนาลัยเป็นภูเขาสลับซับซ้อน เป็นต้น
กาเนิดของลาห้วยหลายสาย ซึ่งเป็นลุ่มน้าสาขา
ของแม่น้ายม สภาพป่าเป็นป่าเบญจพรรณและป่า

สารบัญ xxiii
Contents
หนา /Page
คาํ นาํ iii
Preface v
แผนทีจ่ งั หวดั vii
จังหวัดสุโขทยั ix
สารบัญตารางสถติ ิ
List of Statistical Tables xxiii
สัญลักษณ xxiii
Symbols xxxvii
มองจังหวดั ผานขอมูลสถิติ xxxvii
Province at a glance xxxix
xxxix

สารบญั ตารางสถิติ
List of Statistical Tables

สถติ ิสังคม
Social Statistics

สถิติประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ
Demographic, Population and Housing Statistics

1.1 ประชากรจากการทะเบยี น อัตราการเปลย่ี นแปลง และความหนาแนน ของประชากร 5
เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2555 - 2559 5

1.1 Population from Registration Record, Percentage Change and Density by District: 2012 - 2016 6
6
1.2 ประชากรจากการทะเบียน จําแนกตามเพศ เขตการปกครอง เปนรายอาํ เภอ พ.ศ. 2557 - 2559 8
1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and District: 2014 - 2016 8
1.3 ประชากรจากการทะเบียน จาํ แนกตามหมวดอายุ เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2559 9
1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 9
1.4 เนอ้ื ที่ ระยะทางจากอาํ เภอถึงจงั หวัด และเขตการปกครอง เปน รายอําเภอ พ.ศ. 2559 10
1.4 Area, Distance from District to Province and Administration Zone by District: 2016 10
1.5 จาํ นวนและอตั ราเกดิ มีชพี การตาย ทารกตาย และมารดาตาย พ.ศ. 2555 - 2559
1.5 Number and Rate of Livebirth, Death, Infant Mortality and Maternal Mortality: 2012 - 2016

xxiv
หนา /Page

1.6 การเกิด การตาย การยายเขา และการยา ยออก จาํ แนกตามเพศ เปน รายอําเภอ พ.ศ. 2559 11
1.6 Births, Deaths, Registered-In and Registered-Out by Sex and District: 2016 11
1.7 การจดทะเบียนสมรส และหยา เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 12
1.7 Couple with Marriage and Divorce Certificate by District: 2012 - 2016 12
1.8 ผรู บั บรกิ ารวางแผนครอบครัวรายใหม จําแนกตามวิธคี มุ กาํ เนิด พ.ศ. 2555 - 2559 13
1.8 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods: 2012 - 2016 13
1.9 ผรู บั บริการวางแผนครอบครวั รายใหม จาํ แนกตามวธิ ีคมุ กําเนิด เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2559 14
1.9 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods and District: 2016 14
1.10 บา นจากการทะเบยี น เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2555 - 2559 15
1.10 House from Registration Record by District: 2012 - 2016 15
1.11 รอ ยละของครวั เรอื น จําแนกตามลกั ษณะท่ีสาํ คัญของครัวเรอื น จังหวัดสโุ ขทยั พ.ศ. 2555 - 2559 16
1.11 Percentage of Households by Major Housing Characteristics Sukhothai Province: 2012 - 2016 16

สถติ แิ รงงาน 21
Labour Statistics 21
22
2.1 ประชากรอายุ 15 ปข ้ึนไป จาํ แนกตามสถานภาพแรงงาน และเพศ เปน รายภาค พ.ศ. 2559 22
2.1 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status, Sex and Region: 2016 23
2.2 ประชากรอายุ 15 ปข ้ึนไป จาํ แนกตามสถานภาพแรงงาน เปนรายไตรมาส พ.ศ. 2557 - 2560 23
2.2 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status and Quarterly: 2014 - 2017 24
2.3 ประชากรอายุ 15 ปขนึ้ ไปทมี่ ีงานทาํ จําแนกตามอาชีพ และเพศ เปน รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 24
2.3 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Occupation, Sex and Quarterly: 2016 - 2017
2.4 ประชากรอายุ 15 ปขนึ้ ไปท่ีมีงานทํา จําแนกตามอตุ สาหกรรม และเพศ เปนรายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 25
2.4 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Industry, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 25
2.5 ประชากรอายุ 15 ปข ้ึนไปท่ีมีงานทํา จาํ แนกตามสถานภาพการทาํ งาน และเพศ เปนรายไตรมาส
26
พ.ศ. 2559 - 2560
2.5 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Work Status, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 26
2.6 ประชากรอายุ 15 ปข ึ้นไปทมี่ งี านทํา จําแนกตามระดับการศึกษาท่ีสําเรจ็ และเพศ เปน รายไตรมาส

พ.ศ. 2559 - 2560
2.6 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Level of Educational Attainment,

Sex and Quarterly: 2016 - 2017

xxv
หนา /Page

2.7 ประชากรอายุ 15 ปข ้ึนไปทม่ี ีงานทํา จําแนกตามจาํ นวนชวั่ โมงทํางานตอสัปดาห และเพศ เปนรายไตรมาส 27
พ.ศ. 2559 - 2560
27
2.7 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Hours Worked per Week, Sex and Quarterly: 28
2016 - 2017 28
29
2.8 ผูว า งงาน และอัตราการวางงาน จําแนกตามเพศ เปน รายไตรมาส พ.ศ. 2557 - 2560 29
2.8 Unemployed and Unemployment Rate by Sex and Quarterly: 2014 - 2017
2.9 อตั ราคาจางขัน้ ตํ่า เปนรายจงั หวดั ภาคเหนอื พ.ศ. 2551 - 2560 33
2.9 Minimum Wage Rate by Province of Northern Region: 2008 - 2017 33
34
สถติ กิ ารศึกษา 34
Education Statistics 35
35
3.1 โรงเรียน จําแนกตามสังกดั เปนรายอาํ เภอ ปก ารศกึ ษา 2559 36
3.1 School by Jurisdiction and District: Academic Year 2016 36
3.2 โรงเรียน จําแนกตามระดับการศกึ ษา เปน รายอาํ เภอ ปการศึกษา 2559 37
3.2 School by Level of Education and District: Academic Year 2016 37
3.3 หองเรยี น จาํ แนกตามสงั กดั และระดบั การศึกษา เปนรายอําเภอ ปก ารศึกษา 2559 39
3.3 Classroom by Jurisdiction, Level of Education and District: Academic Year 2016 39
3.4 ครู จาํ แนกตามสงั กัด และเพศ เปนรายอําเภอ ปก ารศกึ ษา 2559 40
3.4 Teacher by Jurisdiction, Sex and District: Academic Year 2016 40
3.5 นกั เรยี น จาํ แนกตามสังกดั เพศ และชั้นเรียน ปการศึกษา 2559
3.5 Student by Jurisdiction, Sex and Grade: Academic Year 2016 41
3.6 นกั เรียน จําแนกตามสงั กัด และเพศ เปนรายอําเภอ ปก ารศกึ ษา 2559
3.6 Student by Jurisdiction, Sex and District: Academic Year 2016 41
3.7 นกั เรยี น จําแนกตามระดับการศึกษา และเพศ เปนรายอาํ เภอ ปก ารศกึ ษา 2559 42
3.7 Student by Level of Education, Sex and District: Academic Year 2016 42
3.8 อัตราสว นนักเรยี นตอหองเรยี น และอัตราสวนนกั เรยี นตอ ครู จาํ แนกตามระดับการศกึ ษา เปน รายอาํ เภอ

ปก ารศกึ ษา 2559
3.8 Ratio of Student per Classroom and Student per Teacher by Level of Education and District:

Academic Year 2016
3.9 นักเรยี นท่ีออกกลางคัน จําแนกตามสาเหตุที่สาํ คญั เปนรายอาํ เภอ ปก ารศึกษา 2559
3.9 Student Drop-out of School by Important Causes and Districts: Academic Year 2016

xxvi
หนา /Page

3.10 สถานศึกษา อาจารย และนกั ศกึ ษาในระดบั อาชวี ศกึ ษา และอุดมศกึ ษา จาํ แนกตามสงั กดั และเพศ 43
ปการศกึ ษา 2559 43
44
3.10 Institution, Lecturer and Student Enrollment in Vocational and Higher Education by 44
Jurisdiction and Sex: Academic Year 2016 45
45
3.11 อาจารยใ นระดบั อาชวี ศกึ ษา และอุดมศึกษา จาํ แนกตามวุฒิการศกึ ษา สังกดั และเพศ ปก ารศึกษา 2559 46
3.11 Lecturer in Vocational and Higher Education by Qualification, Jurisdiction and Sex: 46

Academic Year 2016 49
3.12 ผูเรยี น/นักศึกษาทีล่ งทะเบียนเรียน และผูเรยี น/นกั ศึกษาท่ีสาํ เร็จการศกึ ษา ในสงั กัดสาํ นักงานสงเสรมิ การศึกษา 49

นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย จําแนกตามเพศ และกจิ กรรมการศึกษา ปงบประมาณ 2559 53
3.12 Enrolment Registered and Enrolment Graduated Under Office of The Non-Formal and Informal 53
55
Education by Sex and Educational Activities: Fiscal Year 2016
3.13 ผเู รยี น/นกั ศกึ ษา ในสังกัดสาํ นักงานสงเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั จาํ แนกตามกจิ กรรม

การศึกษา และเพศ เปนรายอําเภอ ปงบประมาณ 2559
3.13 Enrolment Registered in Office of The Non-Formal and Informal Education by Educational

Activities, Sex and District: Fiscal Year 2016

สถิตศิ าสนา ศลิ ปะ วฒั นธรรม
Religion, Art and Culture Statistics

4.1 วัด สาํ นักสงฆ โบสถค รสิ ต มสั ยดิ พระภิกษุ และสามเณร เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2559
4.1 Temple, House of Priest, Church, Mosque, Buddhist Monk and Novice by District: 2016

สถติ สิ ขุ ภาพ
Health Statistics

5.1 ผปู วยนอก จาํ แนกตามกลุมสาเหตุ (21 กลมุ โรค) จากสถานบรกิ ารสาธารณสขุ ของกระทรวงสาธารณสขุ
พ.ศ. 2554 - 2558

5.1 Out-Patients According to 21 Groups of Cause from Health Service Units,
Ministry of Public Health: 2011 - 2015

5.2 10 ลําดบั โรคของผูป วยใน จําแนกตามสาเหตุการปวย 298 กลุม โรค จากสถานบริการสาธารณสขุ
ของกระทรวงสาธารณสขุ พ.ศ. 2555 - 2559

xxvii
หนา/Page

5.2 Top-Ten of In-Patients According to 298 Groups of Cause from Health Service Units, 55
Ministry of Public Health: 2012 - 2016 56
56
5.3 การตาย จาํ แนกตามสาเหตทุ ่สี าํ คัญ และเพศ พ.ศ. 2558 - 2559
5.3 Deaths by Leading Causes of Death and Sex: 2015 - 2016 57
5.4 สถานพยาบาลที่มเี ตยี งผปู ว ยรบั ไวค างคนื จํานวนเตียง แพทย ทันตแพทย เภสัชกร พยาบาล ผูช วยพยาบาล
57
และผปู วย จาํ แนกตามประเภทสถานพยาบาล และสังกัด พ.ศ. 2559 58
5.4 Hospital and Medical Establishment with Bed, Bed, Physician, Dentist, Pharmacist, Nurse, 58
59
Technical Nurse and Patient By Type and Jurisdiction: 2016 59
5.5 สถานพยาบาล จําแนกตามประเภท เปนรายอําเภอ ปง บประมาณ 2559
5.5 Hospital and Medical Establishment by Type and District: Fiscal Year 2016
5.6 เจา หนา ที่ทางการแพทยของรฐั บาล เปน รายอําเภอ พ.ศ. 2559
5.6 Medical Personnel in the Government by District: 2016

สถิติสวสั ดิการสงั คม
Social Security Statistics

6.1 สถติ ิกองทนุ ประกันสงั คม พ.ศ. 2554 - 2558 63
6.1 Statistics of Social Security Fund: 2011 - 2015 63
6.2 ลกู จางทีป่ ระสบอันตรายหรอื เจ็บปว ยเนือ่ งจากการทํางาน จําแนกตามความรายแรง พ.ศ. 2554 - 2558 64
6.2 Employee Caused by Occupational Injuries or Diseases by Degree of Loss: 2011 - 2015 64

สถติ หิ ญิงและชาย 67
Gender Statistics 67
68
7.1 ประชากรจากการทะเบียน จําแนกตามเพศ และหมวดอายุ เปนรายอาํ เภอ พ.ศ. 2559 68
7.1 Population from Registration Record by Sex, Age Group and District: 2016 69
7.2 การเกดิ มีชีพ การตาย จําแนกตามเพศ พ.ศ. 2555 - 2559 69
7.2 Livebirth and Death by Sex: 2012 - 2016 70
7.3 ประชากรอายุ 15 ปข้นึ ไป จําแนกตามเพศ และสถานภาพแรงงาน เปน รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 70
7.3 Population Aged 15 Years and Over by Sex, Labour Force Status and Quarterly: 2016 - 2017
7.4 ครู จําแนกตามเพศและวฒุ ิการศึกษา และนักเรยี น จําแนกตามเพศและระดับการศกึ ษา พ.ศ. 2555 - 2559
7.4 Teacher by Sex and Qualification and Student by Sex and Level of Education: 2012 - 2016

xxviii หนา /Page

7.5 ประชากรอายุ 15 ปข้ึนไปทตี่ อ งการพัฒนาขีดความสามารถ จําแนกตามเพศ สถานภาพแรงงาน 71
ระดับการศึกษาที่สําเร็จ และกลมุ อายุ พ.ศ. 2557 - 2559 71

7.5 Population Aged 15 Years and Over to Desirability for Development by Sex,
Labour Force Status, Level of Education Attainment and Age Groups: 2014 - 2016

สถิตริ ายไดแ ละรายจายของครัวเรือน
Household Income and Expenditure Statistics

8.1 คา ใชจา ยเฉลี่ยตอเดือนของครัวเรือน จาํ แนกตามประเภทคา ใชจา ย และขนาดของครัวเรือน พ.ศ. 2559 75
8.1 Average Monthly Expenditure per Household by Expenditure Group and Household Size: 2016 75
8.2 คาใชจา ยเฉลย่ี ตอเดอื นของครัวเรือน จาํ แนกตามชว งของคา ใชจ ายท้ังส้ินตอเดือนของครัวเรือน พ.ศ. 2559 76
8.2 Average Monthly Expenditure per Household by Intervals of Total monthly expenditures
76
per household: 2016 77
8.3 คา ใชจา ยทั้งส้นิ เฉล่ยี ตอเดอื น จาํ แนกตามขนาดของครวั เรอื น พ.ศ. 2559 77
8.3 Average Total Monthly Expenditure by Household Size: 2016

สถิตยิ ุตธิ รรม ความม่นั คง การเมือง และการปกครอง
Justice, Security, Political and Public Administration Statistics

9.1 สถิตคิ ดอี าญาที่นา สนใจ จําแนกตามประเภทความผิด พ.ศ. 2556 - 2559 81
9.1 Statistics of Reported Interesting Crimes by Type of Crimes: 2013 - 2016 81

สถิตเิ ศรษฐกิจ 87
Economic Statistics 87
91
บญั ชปี ระชาชาติ 91
National Accounts

10.1 ผลติ ภณั ฑมวลรวมภาค และจังหวดั ณ ราคาประจําป พ.ศ. 2558
10.1 Gross Regional Product and Gross Provincial Product at Current Market Prices: 2015
10.2 ผลิตภณั ฑม วลรวมจงั หวัด ณ ราคาประจําป จาํ แนกตามสาขาการผลติ พ.ศ. 2554 - 2558
10.2 Gross Provincial Product at Current Market Prices by Economic Activities: 2011 - 2015

xxix
หนา /Page

10.3 ผลิตภัณฑม วลรวมจงั หวดั แบบปริมาณลกู โซ (ปอ างอิง พ.ศ. 2545) จําแนกตามสาขาการผลิต 92
พ.ศ. 2554 - 2558 92

10.3 Gross Provincial Product Chain Volume Measures (Reference Year = 2002)
by Economic Activities: 2011 - 2015

สถติ เิ กษตร และประมง
Agriculture and Fishery Statistics

11.1 การใชท่ดี นิ พ.ศ. 2554 - 2558 95

11.1 Land Utilization: 2011 - 2015 95

11.2 ลกั ษณะการถอื ครองทีด่ นิ ทางการเกษตร พ.ศ. 2554 - 2558 96

11.2 Type of Farm Holding Land: 2011 - 2015 96

11.3 เนือ้ ที่ปลูกขา วนาป เน้ือทเี่ ก็บเกย่ี ว ผลผลติ และผลผลิตเฉล่ียตอไร จาํ แนกตามประเภทขา ว เปนรายอาํ เภอ

ปเพาะปลูก 2559/2560 97

11.3 Planted Area of Major Rice Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Rice

and District: Crop Year 2016/2017 97

11.4 เน้ือที่ปลูกขา วนาปรงั เนื้อทเ่ี ก็บเก่ียว ผลผลิต และผลผลิตเฉลย่ี ตอ ไร จาํ แนกตามประเภทขา ว เปน รายอาํ เภอ

ปเพาะปลูก 2559/2560 98

11.4 Planted Area of Second Rice, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Rice

and District: Crop Year 2016/2017 98

11.5 เนอ้ื ทเ่ี พาะปลกู พืชไร เนือ้ ท่เี กบ็ เกย่ี ว ผลผลติ และผลผลติ เฉลยี่ ตอไร จําแนกตามชนิดของพชื ไร

ปเ พาะปลูก 2559/2560 99

11.5 Planted Area of Field Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type

of Field Crops: Crop Year 2016/2017 99

11.6 เนอ้ื ทเ่ี พาะปลูกพชื ผัก เนอ้ื ทเี่ กบ็ เก่ยี ว ผลผลติ และผลผลิตเฉลี่ยตอ ไร จําแนกตามชนิดพชื ผัก ปเ พาะปลกู 2559/2560 100

11.6 Planted Area of Vegetable Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type

of Vegetable Crops: Crop Year 2016/2017 100

11.7 เนื้อทเ่ี พาะปลกู ไมผ ลและไมยนื ตน เน้อื ท่ีเกบ็ เกีย่ ว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยตอ ไร จําแนกตามชนดิ ของไมผ ล

และไมยนื ตน ปเ พาะปลูก 2559/2560 101

11.7 Planted Area of Fruit Trees and Tree Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai

by Type of Fruit Trees and Tree Crops: Crop Year 2016/2017 101

xxx
หนา/Page

11.8 ปศุสัตว จาํ แนกเปนรายอําเภอ พ.ศ. 2559 102
11.8 Livestock by District: 2016 102
11.9 ครวั เรอื นที่เพาะเล้ยี งสัตวน้ําจดื จําแนกตามประเภทการเล้ยี ง และผลผลติ การเลีย้ งสตั วนาํ้ จดื เปนรายอําเภอ
103
พ.ศ. 2559
11.9 Freshwater Culture Household by Type of Culture, Production of Freshwater Aquaculture 103
104
and District: 2016 104
11.10 สัตวน าํ้ จืดทจ่ี บั ได จําแนกตามชนิดสตั วน าํ้ จืด เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2559
11.10 Catch of Freshwater by Species and District: 2016

สถติ อิ ตุ สาหกรรม
Industrial Statistics

12.1 สถานประกอบการ คนทํางาน และลกู จาง จําแนกตามขนาดของสถานประกอบการ และกิจกรรมทางเศรษฐกิจ 107
พ.ศ. 2555
107
12.1 Establishment, Person Engaged and Employee by Size of Establishment and 108
Economic Activity: 2012 108

12.2 สถานประกอบการ และลูกจาง จําแนกตามขนาดของสถานประกอบการ พ.ศ. 2557 - 2559
12.2 Establishment and Employee by Size of Establishment: 2014 - 2016

12.3 สถานประกอบการอุตสาหกรรม จําแนกตามประเภทอุตสาหกรรม พ.ศ. 2557 - 2559 109
12.3 Industrial Establishment by Type of Industries: 2014 - 2016 109
12.4 สถานประกอบการอตุ สาหกรรม จํานวนเงินทุน และจํานวนคนงาน เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2559 110
12.4 Industrial Establishment, Capital and Employee by District: 2016 110
12.5 เหมอื งแร คนงาน และปรมิ าณแรท่ีผลิตได จําแนกตามชนดิ แร พ.ศ. 2555 - 2559 111
12.5 Active Mine, Workers Employed and Production by Kind of Mineral: 2012 - 2016 111
12.6 ผูท ไ่ี ดร ับอนุมัติใหก อ สราง สิง่ กอ สราง และพื้นทกี่ อ สรา งอาคารโรงเรือน จาํ แนกตามเขตการปกครอง
112
และชนิดของอาคาร พ.ศ. 2559 112
12.6 Permitted and Area of Building Construction by Area and Type of Building: 2016
12.7 ผทู ไ่ี ดรบั อนุมัตใิ หกอ สรา ง สง่ิ กอสรา ง และพื้นท่กี อสรา งทีม่ ใิ ชอ าคารโรงเรือน จําแนกตามเขตการปกครอง 113
113
และชนดิ ของสง่ิ กอ สราง พ.ศ. 2559
12.7 Permitted and Area of Civil Engineering Construction by Area and Type of Construction: 2016

xxxi
หนา /Page

สถติ พิ ลังงาน
Energy Statistics

13.1 ผใู ชไ ฟฟา และการจําหนา ยกระแสไฟฟา จําแนกตามประเภทผูใ ช เปน รายอาํ เภอ ปงบประมาณ 2559 117
13.1 Consumer and Electricity Sales by Type of Consumers and District: Fiscal Year 2016 117
13.2 ปรมิ าณการจําหนา ยน้าํ มนั เชือ้ เพลิง จาํ แนกตามชนิดของนํ้ามันเชื้อเพลงิ พ.ศ. 2557 - 2559 118
13.2 Quantity of Gasoline Sold by Type of Gasoline: 2014 - 2016 118

สถติ ิการคา และราคา
Trade and Price Statistics

14.1 ทะเบียนนิตบิ คุ คลท่คี งอยู และทนุ จดทะเบยี น จําแนกตามประเภทการจดทะเบียน พ.ศ. 2550 - 2559 121
14.1 Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration: 2007 - 2016 121
14.2 ทะเบยี นนิตบิ ุคคลท่คี งอยู และทุนจดทะเบียน จาํ แนกตามประเภทการจดทะเบียน เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2559 122
14.2 Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration and District: 2016 122
14.3 ทะเบียนนิติบุคคลท่ีคงอยู จาํ แนกตามประเภทการจดทะเบียน และหมวดธรุ กจิ พ.ศ. 2559 123
14.3 Registered of Juristic Person by Type of Registration and Category: 2016 123
14.4 ทะเบยี นนิตบิ ุคคลใหม และทุนจดทะเบียน จาํ แนกตามประเภทการจดทะเบยี น เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2559 124
14.4 New Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration
124
and District: 2016 125
14.5 ทะเบียนนติ ิบุคคลใหม จําแนกตามประเภทการจดทะเบยี น และหมวดธรุ กจิ พ.ศ. 2559 125
14.5 New Registered of Juristic Person by Type of Registration and Category: 2016 126
14.6 ใบอนุญาตประกอบธุรกิจเก่ียวกบั ยา พ.ศ. 2555 - 2559 126
14.6 Licence Concerning Drug: 2012 - 2016 127
14.7 ดัชนรี าคาผูบริโภคท่วั ไป จาํ แนกตามหมวดสนิ คา พ.ศ. 2556 - 2559 127
14.7 General Consumer Price Index by Commodity Group: 2013 - 2016 128
14.8 ดชั นีราคาผูบรโิ ภคท่ัวไป เปน รายจงั หวดั ภาคเหนอื พ.ศ. 2556 - 2559 128
14.8 General Consumer Price Index by Province of Northern Region: 2013 - 2016

สถิตกิ ารขนสง และโลจิสตกิ ส 131
Transport and Logistics Statistics 131

15.1 รถจดทะเบยี น ตามพระราชบญั ญัติรถยนต พ.ศ. 2522 จาํ แนกตามประเภทรถ พ.ศ. 2555 - 2559

15.1 Vehicle Registered Under Motor Vehicle Act B.E. 1979 by Type of Vehicle: 2012 - 2016

xxxii
หนา /Page

15.2 รถใหมที่จดทะเบยี นตามพระราชบญั ญตั ิรถยนต พ.ศ. 2522 จําแนกตามประเภทรถ พ.ศ. 2555 - 2559 132
15.2 New Vehicle Registered Under Motor Vehicle Act B.E. 1979 by Type of Vehicle: 2012 - 2016 132
15.3 รถ และรถใหมจดทะเบียนตามพระราชบัญญัตกิ ารขนสง ทางบก พ.ศ. 2522 จาํ แนกตามประเภทรถ
133
พ.ศ. 2555 - 2559
133
15.3 Vehicle and New Vehicle Registered Under Land Transport Act B.E. 1979 by Type of Vehicle:
134
2012 - 2016
15.4 ผูโ ดยสาร และรายไดจ ากการโดยสารรถไฟ จาํ แนกตามชั้นการโดยสาร และสถานี เปน รายอาํ เภอ 134
135
ปง บประมาณ 2559 135
15.4 Railway Passenger and Passenger Revenue Classified by Category, Station and District: 136
136
Fiscal Year 2016 137
15.5 ปริมาณ และรายไดจ ากการบรรทกุ โดยสารทางรถไฟ จาํ แนกตามสถานี เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2559 137
15.5 Quantity and Freight Revenue of Railway by District and Station: 2016
15.6 สถติ ิการขนสงทางอากาศ พ.ศ. 2555 - 2559
15.6 Statistics of Air Transport: 2012 - 2016
15.7 อบุ ตั เิ หตกุ ารจราจรทางบก และความเสยี หาย พ.ศ. 2555 - 2559
15.7 Road Traffic Accident Casualty and Property Damaged: 2012 - 2016

สถติ เิ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สาร
Information Communication and Technology Statistics

16.1 บริการโทรศพั ท พ.ศ. 2555 - 2559 141
16.1 Telephone Services: 2012 - 2016 141
16.2 บริการไปรษณยี  เปนรายอําเภอ ปง บประมาณ 2558 - 2559 142
16.2 Postal Services by District: Fiscal Years 2015 - 2016 142
16.3 ประชากรอายุ 6 ปขนึ้ ไป จาํ แนกตามการใชคอมพวิ เตอร อนิ เทอรเน็ต และโทรศพั ทม ือถอื พ.ศ. 2557 - 2559 143
16.3 Population Aged 6 Years and Over Access to Computer, Internet and Mobile Phone:
143
2014 - 2016 144
16.4 ครวั เรอื นทมี่ ีอปุ กรณ เครื่องมือเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร เปนรายจังหวดั ภาคเหนือ พ.ศ. 2558
16.4 Households with Information and Communication Technology Devices by Province of Northern 144

Region: 2015

xxxiii
หนา/Page

สถิตกิ ารทองเที่ยวและกีฬา
Tourism and Sports Statistics

17.1 สถานพักแรม หอ งพัก ผเู ย่ียมเยอื น และรายไดจากการทองเทย่ี ว เปนรายจงั หวดั ภาคเหนอื พ.ศ. 2559 149
17.1 Accommodation, Room, Visitor and Tourism Receipt by Province of Northern Region: 2016 149
17.2 สถิติการทองเท่ยี วของจงั หวดั สโุ ขทยั พ.ศ. 2557 - 2559 150
17.2 Sukhothai Tourism Statistics: 2014 - 2016 150

สถิตกิ ารเงิน การธนาคาร และการประกันภัย
Finance, Banking and Insurance Statistics

18.1 เงนิ รับฝาก และเงนิ ใหสนิ เช่อื ของธนาคารพาณชิ ย เปน รายจงั หวัด ภาคเหนอื พ.ศ. 2559 155
18.1 Deposits and Credits of Commercial Bank by Province of Northern Region: 2016 155
18.2 เงนิ รบั ฝาก และเงนิ ใหสนิ เช่อื ของธนาคารพาณชิ ย พ.ศ. 2550 - 2559 156
18.2 Deposits and Credits of Commercial Bank: 2007 - 2016 156
18.3 สาขา เงินฝาก เงนิ ถอน และเงินฝากคงเหลือของธนาคารออมสนิ จําแนกตามประเภทบญั ชี เปน รายอาํ เภอ
157
พ.ศ. 2559
18.3 Branches, Deposit, Withdrawals and Deposit Outstandings of The Government Saving Bank 157
158
by Type and District: 2016 158
18.4 สหกรณ จําแนกตามประเภทสหกรณ เปนรายอาํ เภอ พ.ศ. 2559 159
18.4 Cooperatives by Type of Cooperatives and District: 2016 159
18.5 สถิตกิ ารรบั ประกนั ชีวติ พ.ศ. 2550 - 2559
18.5 Statistics of Life Insurance Business: 2007 - 2016

สถิตกิ ารคลัง 163
Fiscal Statistics
163
19.1 รายรบั และรายจายจริงขององคการบริหารสว นจังหวดั เทศบาล และองคการบริหารสวนตําบล 164
จําแนกตามประเภท ปงบประมาณ 2559
164
19.1 Actual Revenue and Expenditure of Provincial Administrative Organization, Municipality and
Subdistrict Administration Organization by Type: Fiscal Years 2016

19.2 รายรบั และรายจายจรงิ ของเทศบาล จําแนกตามประเภท เปนรายอาํ เภอ และเทศบาล ปง บประมาณ 2559
19.2 Actual Revenue and Expenditure of Municipality by Type, District and Municipality:

Fiscal Year 2016

xxxiv
หนา/Page

19.3 รายรบั และรายจายจรงิ ขององคการบรหิ ารสว นตาํ บล จําแนกตามประเภท เปนรายอําเภอ 166
และองคการบรหิ ารสว นตําบล ปง บประมาณ 2559
166
19.3 Actual Revenue and Expenditure of Subdistrict Administration Organization by Type, District 171
and Subdistrict Administration Organization: Fiscal Year 2016 171
172
19.4 รายไดจ ากการจัดเกบ็ เงนิ ภาษีของกรมสรรพากร จําแนกตามประเภทภาษี เปน รายอําเภอ พ.ศ. 2559 172
19.4 Revenue Tax by Type of Taxes and District: 2016
19.5 รายไดจากการจัดเก็บเงินภาษีของกรมสรรพสามิต จําแนกตามรายการ พ.ศ. 2555 - 2559
19.5 Revenue of Excise Tax by Items: 2012 - 2016

สถิตทิ รัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม 177
Natural Resources and Environment Statistics
177
สถติ ทิ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอม 179
Natural Resources and Environment Statistics 179
180
20.1 ปรมิ าณนา้ํ ท่นี าํ ไปใชง านได จากอางเก็บน้ําขนาดใหญ จาํ แนกตามอางเกบ็ น้ํา เขื่อน เปน รายภาค
ณ วนั ท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2558 - 2560 180
181
20.1 The Effective Storage Capacity from Reservoir by Dam and Region as of 1st January: 181
2015 - 2017 182
182
20.2 แหลงนํา้ จําแนกตามประเภทแหลง นํา้ เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2558 - 2559 183
20.2 Water Resources by Type of Water Resources and District: 2015 - 2016 183
20.3 ปรมิ าณนา้ํ ทเ่ี กบ็ เฉล่ยี ทั้งป จําแนกตามประเภทแหลงนํา้ เปน รายอําเภอ พ.ศ. 2558 - 2559 184
20.3 Average Quantily of Water as Dammed Up by Type of Water Resources and District: 184

2015 - 2016
20.4 สถิติการประปา เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2559
20.4 Statistics of Water Supply by District: 2016
20.5 ปริมาณขยะมลู ฝอย เปน รายจงั หวัด ภาคเหนือ พ.ศ. 2557 - 2559
20.5 Quantily of Solid Waste by Province of Northern Region: 2014 - 2016
20.6 อณุ หภูมิ และความกดอากาศ ณ สถานตี รวจอากาศ เปนรายเดือน พ.ศ. 2558 - 2559
20.6 Monthly Temperature and Atmospheric Pressure Data : 2015 - 2016
20.7 ความชืน้ สัมพทั ธ เปนรายเดอื น พ.ศ. 2558 - 2559
20.7 Monthly Relative Humidity Data: 2015 - 2016

20.8 ปรมิ าณฝนเปนรายเดือน พ.ศ. 2558 - 2559 xxxv
20.8 Monthly Rainfall Data: 2015 - 2016 หนา /Page

ตวั ช้ีวัด 185
Indicators 185

ตัวชี้วัดท่ีสําคัญของจงั หวัด 189
Provincial Key Indicators 189

xxxvii

สญั ลักษณ ตวั ยอ และช่ือยอ
Symbols, Abbreviations and Acronyms

... ยังไมม ขี อมูล Data not available

-- มีขอ มลู จาํ นวนเล็กนอย Negligible amount

- ไมมขี อมลู หรือขอมลู มคี า เปน 0 Nil or zero

e ตวั เลขประมาณ Estimated

r ตัวเลขปรบั ปรงุ ใหม Revised

p ตัวเลขเบื้องตน Preliminary

x แยกรายละเอยี ดไมได Data unclassified or not

หรือคํานวณไมไ ด computable

D ตวั เลขไมพึงเปด เผย Disclosure prohibited

สปก. สถานประกอบการ Est. Establishment

EFC. Effective Storage Capacity

ลกู จา ง Emp. Employee

ความกดอากาศเฉลี่ย hPa Hegtopascarl

คา ออกเทน RON Research Octane Number

ขย1 ขายยาแผนปจ จบุ ัน A licence to sell modern drug

ขย2 ขายยาแผนปจ จุบัน A licence to sell only

เฉพาะยาบรรจุเสร็จท่ี ready-packed modern

ไมใ ชย าอนั ตรายหรอื drugs which are not

ยาควบคมุ พิเศษ dangerous or specially-

controlled drug

ขย3 ขายยาแผนปจ จบุ ันเฉพาะยาบรรจุ A licence to sell only

เสร็จสําหรับสตั ว ready-packed modern drug

for veterinary use

ผย1 ผลติ ยาแผนปจ จุบัน A licence to produce Modern drug

นย1 นาํ หรอื สั่งยาแผนปจจุบนั เขา มาใน A licence to import or

ราชอาณาจักร order drug into the Kingdom

ขยบ ขายยาแผนโบราณ A licence to sell traditional drug

ผยบ ผลิตยาแผนโบราณ A licence to produce traditional drug

นยบ นําหรอื สัง่ A licence to import

ยาแผนโบราณเขามา or order traditional drug

ในราชอาณาจักร into the Kingdom

ขอ สงั เกต: ขอ มลู บางตาราง ผลรวมของแตละจํานวนอาจไมเ ทา กับรวมยอด เนื่องจากการปด เศษ

Remarks: Figures for some table may not add up to total because of rounding data.

มองจงั หวัดผานขอ มลู สถิติ
Province at a glance

สโุ ขทยั xxxxi
Sukhothai

Pปoระpชuาlกaรtioพn.ศ:.22051569 คน (Person) แรงงาน ไตรมาส 3 พ.ศ. 2559 คน (Person)
Labour Force 3rdQuarter: 2016
600,231
355,538

กำลังแรงงานรวม Total Labour Force

292,305 307,926 347,364 ผูร อฤ-ดกู าล
(48.7%) (51.3%)
Empผloมู yงี eาdนทPำersons LaSbeaosuornFaollryceInPaecrtsivoens

? จำแนbกyตEาdมuระcดaบัtiกoาnรศึกษา 8,175

0 - 14 15 - 59 105,407 -60+ จำแนกอายไุ มไ ด NไมoมีกEdารuศcกึ aษtiาon 4,396 Unempผlูวoา yงeงาdนPersons
(Not specified of age) Uอnัตeรmากpาloรวyาeงdงาrนate
9(315,.27%29) 3(9664.5,%67) 2 (17.8%) Lตeำ่ กssวาthปaรnะถeมlศeกึmษeาntary 116,004
2.3%
กลมุ อายคุ ำนวณเฉพาะผูม ีสัญชาตไิ ทย และมีชอื่ อยใู นทะเบียนบาน (593,308 คน) Eปlรeะmถมeศnกึ taษrาy 74,329
Age Group Calculated from Thai National and House Registration Certificate
(536,900 Persons) Sมeัธcยoมnศdึกษarาy
94,506
HOTEL

SUPERMARKET Hอุดigมhศeกึ rษleาvel 57,905

22.7% 77.3% Oอืน่ thๆeแrsละaไnมdท รUาnบknown 224

ในเขตเทศบาล Municipal area นอกเขตเทศบาล Non-Municipal area

ทSoมี่ uาr:ceก:รมDกeาpรaปrกtmครeอnงt of Provincial Administration Sทo่มี uาr:ceส:ำนNักaงtiาoนnสaถlิตSิแtหatงiชstาiตcaิ l Office

ผลติ ภณั ฑม วลรวมภาคและจังหวัด(ณ ราคาประจำป) พ.ศ. 2558 กICาTรม: ีก2า0ร1ใ6ชเครื่องมอื /อปุ กรณไ อซที ี พ.ศ. 2559

GRP and GPP at Current Prices: 2015

1,068,582 ลานบาท (Million baht)

ผลติ ภณั ฑม วลรวมภาคเหนอื
Gross Regional Product (GRP) of Northern

ลติ ภณั ฑม วลรวมจงั หวดั สโุ 581,878* คน Persons 77.0%
ขทยั
Gross Province Mกาoรbใชilโeทรuศsiพั nทgม ือถือ
ผ

hothai Provinc
37,188

Prod(Mucilลtliา o(นGnบPbาPทa)hot)f Suk

$

ภาคนอกเกษตรกรรม ภาคเกษตรกรรม 38.8%
Non-Agriculture Agriculture
24,731 Iกnาtรeใrชnอ eินtเทuอsiรnเ gน็ต 27.3%
GrosผsลPติ rภovณั inฑcม5บiaวา9lลท,Pร9วBroมa2dจh1uังtหctวดัpตeอrคCนapita 12,457
ลMาiนlliบoาnทbaht Cกาoรmใชpคuอtมeพr วิuเsตinอgร
Millioลnา นbบaาhทt P*oปpรuะlชaาtiกoรnอาaยgุe6dป6ขy้ึนeไปarทsม่ี aีกnาdรใชoเvคeรrือ่ bงมyอื In/อfoุปrกmรณatเ iทoคnโนaโnลdยสีCาoรmสนmเทuศnแicลaะtกioาnรสTือ่ eสcาhรnology using

ทSoี่มuาr:ceส:ำนOกั ffiงาcนeคoณfะtกhรeรมNกaาtรioพnัฒaนl าEกcาoรnเoศmรษicฐกaจิ nแdละSสoงั cคiaมlแDหeง vชeาlตoิ pment Board ทSoี่มuาr:ceส:ำนNักaงtiาoนnสaถlิตSแิ tหatงiชstาiตcaิ l Office

สถิติสงั คม
Social Statistics

สถติ ิประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ
Demographic, Population and Housing Statistics

ตาราง 1.1 ประชากรจากการทะเบยี น อัตราการเปลีย่ นแปลง และความหนาแนน ของประชาก
Table 1.1 Population from Registration Record, Percentage Change and Densit

ประชากร
Population
อาํ เภอ 2555 2556 2557 2558 2559 2556
(2012) (2013) (2014) (2015) (2016) (2013)

รวมยอด 602,601 602,713 602,460 601,712 600,231 --
105,671 105,435 105,131 104,779 --
อําเภอเมืองสโุ ขทยั 105,715 47,457 47,773 47,948 48,067 0.5
56,695 56,800 56,899 56,962 0.2
อาํ เภอบา นดา นลานหอย 47,206 64,767 64,891 64,805 64,727 0.1
93,759 93,718 93,718 93,364 --
อาํ เภอครี มี าศ 56,560 71,873 71,755 71,472 71,419 -0.1
85,843 85,520 85,311 84,711 -0.3
อําเภอกงไกรลาศ 64,719 26,589 26,551 26,451 26,364 -0.1
50,059 50,017 49,977 49,838 -0.1
อาํ เภอศรสี ัชนาลยั 93,729

อาํ เภอศรีสําโรง 71,913

อาํ เภอสวรรคโลก 86,059

อําเภอศรีนคร 26,607

อําเภอทุง เสลย่ี ม 50,093

ทีม่ า : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
Source : Department of Provincial Administration, Ministry of Interior

กร เปน รายอาํ เภอ พ.ศ. 2555 - 2559
ty by District: 2012 - 2016

อัตราการเปลี่ยนแปลง ความหนาแนน

Percentage change (%) ของประชากร

2557 2558 2559 (ตอ ตร. กม.) District

(2014) (2015) (2016) Population density Total
Mueang District
(Per sq. km.) Ban Dan Lan Hoi District
Khiri Mat District
-- -0.1 -0.2 89.4 Kong Krailat District
Si Satchanalai District
-0.2 -0.3 -0.3 180.3 Si Samrong District
Sawankhalok District
0.7 0.4 0.2 43.4 Si Nakhon District
Thung Saliam District
0.2 0.2 0.1 109.3

0.2 -0.1 -0.1 128.9

-- -- -0.4 44.2 Demographic, Population and Housing Statistics 5

-0.2 -0.4 -0.1 126.2

-0.4 -0.2 -0.7 144.6

-0.1 -0.4 -0.3 156.9

-0.1 -0.1 -0.3 87.4

ตาราง 1.2 ประชากรจากการทะเบียน จาํ แนกตามเพศ เขตการปกครอง เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2
Table 1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and

อําเภอ และ รวม 2557 (2014) หญิง รวม 2558 (2015)
เขตการปกครอง Total ชาย Female Total ชาย
602,460 Male 308,674 601,712 Male
รวมยอด 137,730 72,168 136,924
ในเขตเทศบาล 464,730 293,786 236,506 464,788 293,158
นอกเขตเทศบาล 65,562 65,151
228,224 228,007

อําเภอเมอื งสุโขทัย 105,435 50,655 54,780 105,131 50,405
เทศบาลเมอื งสุโขทัยธานี 15,618 7,353 8,265 15,375 7,233
เทศบาลตาํ บลบา นสวน 4,525 2,124 2,401 4,471 2,104
เทศบาลตาํ บลเมอื งเกา 7,435 3,538 3,897 7,418 3,522
เทศบาลตาํ บลบา นกลวย 16,899 7,962 8,937 16,832 7,936
นอกเขตเทศบาล 60,958 29,678 31,280 61,035 29,610

อําเภอบานดา นลานหอย 47,773 23,995 23,778 47,948 24,047
เทศบาลตาํ บลลานหอย 3,836 1,851 1,985 3,787 1,830
นอกเขตเทศบาล 43,937 22,144 21,793 44,161 22,217

อําเภอครี มี าศ 56,800 28,048 28,752 56,899 28,049
เทศบาลตาํ บลทุง หลวง 7,445 3,581 3,864 7,411 3,566
เทศบาลตาํ บลบา นโตนด 3,197 1,519 1,678 3,171 1,492
นอกเขตเทศบาล 46,158 22,948 23,210 46,317 22,991

อาํ เภอกงไกรลาศ 64,891 31,760 33,131 64,805 31,770
เทศบาลตาํ บลกงไกรลาศ 4,276 2,033 2,243 4,263 2,032
นอกเขตเทศบาล 60,615 29,727 30,888 60,542 29,738

2557 - 2559 6 สถติ ิประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ
d District: 2014 - 2016

หญงิ รวม 2559 (2016) หญิง District and administration zone
Female Total ชาย Female
308,554 600,231 Male 307,926 Total
71,773 136,017 71,347 Municipal area
236,781 464,214 292,305 236,579 Non-municipal area
64,670
227,635 Mueang Sukhothai District
Sukhothai Thani Town Municipality
54,726 104,779 50,163 54,616 Ban Suan Subdistrict Municipality
8,142 15,091 7,098 7,993 Mueang Kao Subdistrict Municipality
2,367 4,474 2,093 2,381 Ban Kluai Subdistrict Municipality
3,896 7,402 3,512 3,890 Non-municipal area
8,896 16,832 7,952 8,880
31,425 60,980 29,508 31,472 Ban Dan Lan Hoi District
Lan Hoi Subdistrict Municipality
23,901 48,067 24,116 23,951 Non-municipal area
1,957 3,800 1,841 1,959
21,944 44,267 22,275 21,992 Khiri Mat District
Thung Luang Subdistrict Municipality
28,850 56,962 28,074 28,888 Ban Tanot Subdistrict Municipality
3,845 7,377 3,544 3,833 Non-municipal area
1,679 3,160 1,481 1,679
23,326 46,425 23,049 23,376 Kong Krailat District
Kong Krailat Subdistrict Municipality
33,035 64,727 31,717 33,010 Non-municipal area
2,231 4,250 2,038 2,212
30,804 60,477 29,679 30,798

ตาราง 1.2 ประชากรจากการทะเบยี น จําแนกตามเพศ เขตการปกครอง เปนรายอําเภอ พ.ศ. 2
Table 1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and

อาํ เภอ และ 2557 (2014) 2558 (2015)
เขตการปกครอง
รวม ชาย หญิง รวม ชาย
Total Male Female Total Male

อาํ เภอศรสี ัชนาลยั 93,718 45,926 47,792 93,718 45,878
เทศบาลตาํ บลศรสี ัชนาลยั 15,691 7,529 8,162 15,616 7,487
เทศบาลตาํ บลหาดเสีย้ ว 6,913 3,269 3,644 6,872 3,240
นอกเขตเทศบาล 71,114 35,128 35,986 71,230 35,151

อาํ เภอศรีสําโรง 71,755 34,515 37,240 71,472 34,319
เทศบาลตาํ บลศรีสําโรง 7,843 3,704 4,139 7,775 3,665
นอกเขตเทศบาล 63,912 30,811 33,101 63,697 30,654

อําเภอสวรรคโลก 85,520 41,345 44,175 85,311 41,229
เทศบาลเมอื งสวรรคโลก 17,148 8,132 9,016 16,970 8,061
เทศบาลตําบลปากุมเกาะ 7,946 3,850 4,096 7,960 3,860
เทศบาลตาํ บลในเมอื ง 7,925 3,886 4,039 7,990 3,899
นอกเขตเทศบาล 52,501 25,477 27,024 52,391 25,409

อาํ เภอศรนี คร 26,551 12,903 13,648 26,451 12,851
เทศบาลตําบลศรนี คร 3,273 1,560 1,713 3,256 1,557
นอกเขตเทศบาล 23,278 11,343 11,935 23,195 11,294

อําเภอทงุ เสลีย่ ม 50,017 24,639 25,378 49,977 24,610
เทศบาลตาํ บลทงุ เสลี่ยม 7,760 3,671 4,089 7,757 3,667
นอกเขตเทศบาล 42,257 20,968 21,289 42,220 20,943

ท่ีมา : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Souece : Department o

2557 - 2559 (ตอ)
d District: 2014 - 2016 (Cont.)

หญงิ 2559 (2016) หญิง District and administration zone
Female Female
รวม ชาย Si Satchanalai Subdistrict Municipality
Total Male 47,661 Hat Sieo Subdistrict Municipality
8,055 Non-municipal area
47,840 93,364 45,703 3,650
8,129 15,448 7,393 35,956 Si Samrong Subdistrict Municipality
3,632 6,908 3,258 Non-municipal area
36,079 71,008 35,052 37,121
4,100 Sawankhalok Municipality
37,153 71,419 34,298 33,021 Pakumkoa Municipality
4,110 7,737 3,637 Nai Mueang Municipality
33,043 63,682 30,661 43,837 Non-municipal area
8,778
44,082 84,711 40,874 4,071 Si Nakhon Subdistrict Municipality Demographic, Population and Housing Statistics 7
8,909 16,711 7,933 4,126 Non-municipal area
4,100 7,920 3,849 26,862
4,091 8,029 3,903 Thung Saliam Subdistrict Municipality
26,982 52,051 25,189 13,554 Non-municipal area
1,692
13,600 26,364 12,810 11,862
1,699 3,202 1,510
11,901 23,162 11,300 25,288
4,048
25,367 49,838 24,550 21,240
4,090 7,676 3,628
21,277 42,162 20,922

of Provinical Administration, Ministry of Interior

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบยี น จาแนกตามหมวดอายุ เปน็ รายอาเภอ พ.ศ. 2559
Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016

หมวดอายุ (ปี) Age group (year

อาเภอ รวม
Total 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-5

รวมยอด 600,231 28,210 32,131 32,888 35,726 38,963 39,096 40,367 44,944 48,946 50,429 51,844 44,3
ในเขตเทศบาล 136,017 5,767 7,331 7,638 7,802 8,489 8,567 8,791 9,478 10,038 10,882 11,589 10,5
นอกเขตเทศบาล 464,214 22,443 24,800 25,250 27,924 30,474 30,529 31,576 35,466 38,908 39,547 40,255 33,7
อาเภอเมอื งสุโขทยั 104,779 5,056 5,637 5,730 6,257 7,019 7,031 7,004 7,549 8,275 8,448 9,192 8,0
อาเภอบา้ นด่านลานหอย 48,067 2,791 3,090 3,011 3,144 3,377 3,445 3,525 3,851 4,181 4,182 3,733 2,9
อาเภอครี มี าศ 56,962 2,815 3,237 3,221 3,493 3,687 3,772 3,804 4,481 4,910 4,834 4,855 3,9
อาเภอกงไกรลาศ 64,727 3,086 3,611 3,584 3,791 4,116 4,232 4,479 4,920 5,123 5,419 5,667 4,6
อาเภอศรีสัชนาลัย 93,364 4,085 4,623 4,814 5,556 6,121 5,754 6,279 7,115 7,760 8,151 8,215 7,0
อาเภอศรสี าโรง 71,419 3,361 3,635 3,762 4,086 4,461 4,431 4,702 5,275 5,933 5,811 6,093 5,2
อาเภอสวรรคโลก 84,711 3,571 4,599 4,862 4,960 5,160 5,231 5,564 6,257 6,629 6,986 7,208 6,4
อาเภอศรนี คร 26,364 1,203 1,245 1,383 1,587 1,674 1,836 1,656 1,818 2,083 2,213 2,403 2,0
อาเภอทุ่งเสล่ียม 49,838 2,242 2,454 2,521 2,852 3,348 3,364 3,354 3,678 4,052 4,385 4,478 3,9

หมายเหตุ : ไมท่ ราบ = ไมท่ ราบ/ระบุปีจนั ทรคติ
ทม่ี า : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

r) 8 สถติ ิประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ

80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน

มากกวา่ ไมท่ ราบ สัญชาติไทย ระหวา่ งการย้าย ทะเบยี นบา้ นกลาง District
59 60-64 65-69 70-74 75-79 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered

over national population in central house file

357 32,715 27,294 16,516 13,759 15,123 - 591 1,395 4,937 Total
563 8,087 6,694 4,231 3,630 4,302 - 165 264 1,709 Municipal area
794 24,628 20,600 12,285 10,129 10,821 - 426 3,228 Non-municipal area
004 5,800 4,834 2,803 2,448 2,634 - 95 1,131
955 2,126 1,680 1,081 780 862 - 164 89 874 Mueang District
955 2,754 2,448 1,534 1,305 1,582 - 27 33 56 Ban Dan Lan Hoi District
641 3,542 3,097 1,659 1,611 1,707 - 26 47 201 Khiri Mat District
076 5,298 4,284 2,530 2,050 2,450 - 94 45 371 Kong Krailat District
268 3,898 3,300 2,068 1,671 1,793 - 43 58 1,051 Si Satchanalai District
433 4,771 3,971 2,598 2,192 2,286 - 66 484 1,344 Si Samrong District
072 1,493 1,306 821 618 721 - 30 579 788 Sawankhalok District
953 3,033 2,374 1,422 1,084 1,088 - 46 15 187 Si Nakhon District
45 65 Thung Saliam District

Note : Unknown = Unknown/Lunar calenda
Source : Department of Provincial Administration, Ministry of Interior

ตาราง 1.4 เน้อื ที่ ระยะทางจากอาํ เภอถงึ จังหวัด และเขตการปกครอง เปน รายอําเภอ พ.ศ. 255
Table 1.4 Area, Distance from District to Province and Administration Zone by

ระยะทางจาก เขตกา

เน้ือที่ อําเภอถงึ จังหวัด

(ตร.กม.) (กม.)

อาํ เภอ Area Distance เทศบาลนคร เทศบาลเมอื ง เทศ

(Sq.km.) from district City Town Su

to province municipality municipality mu

(Km.)

รวมยอด 6,715 323 - 3

อาํ เภอเมืองสุโขทยั 581 1 -1

อาํ เภอบานดานลานหอย 1,108 27 - -

อาํ เภอคีรีมาศ 521 22 - -

อําเภอกงไกรลาศ 502 21 - -

อําเภอศรีสชั นาลัย 2,113 70 - 1

อําเภอศรีสําโรง 566 18 - -

อําเภอสวรรคโลก 586 38 - 1

อําเภอศรนี คร 168 56 - -

อาํ เภอทงุ เสล่ยี ม 570 70 - -

ทมี่ า: ท่ที าํ การปกครองจงั หวดั สโุ ขทยั
Source: Sukhothai Provincial Administration Office

59
District: 2016

ารปกครอง Administration zone

ศบาลตาํ บล องคก ารบริหาร ตาํ บล หมบู า น District
ubdistrict สว นตําบล Subdistrict Village
unicipality Subdistrict
84 843 Total Demographic, Population and Housing Statistics 9
18 administration 9 86 Mueang District
3 organization 7 71 Ban Dan Lan Hoi District
2 10 100 Khiri Mat District
2 69 11 109 Kong Krailat District
1 8 11 134 Si Satchanalai District
1 6 13 118 Si Samrong District
1 9 13 117 Sawankhalok District
4 10 5 49 Si Nakhon District
1 8 5 59 Thung Saliam District
3 12
8
5
3

ตาราง 1.5 จํานวนและอตั ราเกดิ มีชพี การตาย ทารกตาย และมารดาตาย พ.ศ. 2555 - 2559
Table 1.5 Number and Rates of Livebirth, Death, Infant Mortality and Maternal M

จํานวน Number

ป เกิดมีชีพ ตาย ทารกตาย มารดาตาย

Live birth Death Infant mortality Maternal mortality

2555 5,079 4,378 27 -
2556 4,718 4,886 21 2
2557 4,509 4,385 12 2
2558 5,118 5,242 11 2
2559 4,159 5,384 16 1

หมายเหตุ : (1) อตั ราเกิดมชี พี และตายตอ ประชากร 1,000 คน
(2) อัตราทารกตายตอการเกิดมชี ีพ 1,000 คน
(3) อตั รามารดาตายตอการเกิดมีชีพ 100,000 คน

ทม่ี า : สํานักงานสาธารณสขุ จงั หวัดสโุ ขทยั

Mortality: 2012 - 2016 10 สถิตปิ ระชากรศาสตร ประชากรและเคหะ

อัตรา Rate

เกิด(1) ตาย(1) ทารกตาย(2) มารดาตาย(3) Year
Crude birth Crude death
Infant mortality Maternal mortality 2012
2013
8.8 8.0 5.1 - 2014
2015
7.8 8.1 4.5 42.4 2016

7.5 7.3 2.7 44.4

8.5 8.7 2.1 39.1

6.9 8.9 3.8 24.0

Note : (1) Crude birth and death rate per 1,000 populations.
(2) Infant mortality rate per 1,000 livebirths.
(3) Maternal mortlity rate per 100,000 livebirths.

Source : Sukhothai Provincial Health Office

ตาราง 1.6 การเกดิ การตาย การยา ยเขา และการยายออก จําแนกตามเพศ เปน รายอําเภอ พ.ศ. 25
Table 1.6 Births, Deaths, Registered-In and Registered-Out by Sex and District: 2016

อาํ เภอ รวม การเกดิ หญงิ รวม การตาย หญิง รว
Total Births Female Total Deaths Female To
รวมยอด 4,169 ชาย 2,051 4,859 ชาย 2,228 21,6
อาํ เภอเมืองสโุ ขทัย 1,772 Male 1,279 Male
อาํ เภอบา นดานลานหอย 149 2,118 871 215 2,631 587 4,3
อาํ เภอครี ีมาศ 67 262 87 1,7
อาํ เภอกงไกรลาศ 98 901 48 323 692 127 1,8
อําเภอศรีสชั นาลัย 84 53 558 165 2,0
อําเภอศรีสําโรง 167 82 81 1,176 128 243 3,3
อาํ เภอสวรรคโลก 1,290 637 570 545 2,4
อาํ เภอศรนี คร 504 50 244 174 135 253 2,8
อาํ เภอทงุ เสล่ยี ม 16 6 302 76 1,0
89 31 44 158 145 1,9

86 315

653 631

260 317

10 98

45 157

ท่ีมา : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
Source : Department of Provincial Administration, Ministry of Interior