ِْهْٖ]مْيَػْتػلُوْ َعلَْيِه ْمْآيَاتِِوَْويػٍَُزّكيِه ْمَْويػَُعٍلّ ُم ُه ُم١ِٔسٙٗالَلَْق ِْكدتَْاَم َمنبْْاَلوالموُْلِْ َْعكْلََمةَىْْاَلوْإُِمفْؤِْمَكنِاينَُنواْْإِِمْذْنبَػَْعقَػْبَثلُْْلفَِيِفِهيْمَْْرَضُسَلوًٍلؿٍّْْممبِْنيٍْنْأَنْ[ُف
অল্লা ইভানদাযদ্দদয ঈয নুগ্র কদ্দযদ্দছন পম, তাদ্দদয ভাদ্দঝ তাদ্দদয বনদ্দজদ্দদয ভধয পথদ্দক নফী াবিদ্দয়দ্দছন। বতবন
তাদ্দদয জনয তাযঁা অয়াতভূ াি কদ্দযন। তাদ্দদযদ্দক বযদ্দাধন কদ্দযন এফং তাদ্দদযদ্দক বকতাফ ও কাদ্দজয কথা বক্ষ্া
পদন। ফস্তুতঃ তাযা বছর ূফজ পথদ্দকআ থ ি। [ 3-164]
ْ لََق ْدْأَْر َسْلنَاُْر ُسلَنَاْبِالْبَػٍيّػنَا ِتَْوأَنَزلْنَاَْمَع ُْه ُمْالْ ِكتَا َبَْوالْ ِميَزا َفْلِيَػُقوَـْالنما ُسْبِالِْق ْس ِْط
অভযা পতা অভাদ্দদয যূরগণদ্দক াবিদ্দয় বদদ্দয়বছরাভ ুস্পি প্রভাণাবদ বদদ্দয়, অয তাঁদা ্দদয দ্দ অভযা ফতাযণ
কদ্দযবছরাভ ধভগজ ্রন্থ ও ভানদন্ড মাদ্দত পরাদ্দকযা নযায়বফচায প্রবতষ্ঠা কযদ্দত াদ্দয। [57-25]
বতবনআ পপ্রযণ ক]ٜ١দ্দٖযٖদ্দ[ছْনو َفঅِرُكْشনُمযْالْূَهরِرদ্َكদকْْوপَولَদِْوাদ্ّلদٍয়ُكতِْنওٍّديالতْىয দ্َلবَعীনُْرهَهِْظকُাيদ্ِلদযْق,ٍّ َপْلমনِنْاএِديদ্َوবীনْىদ্َٰদকَُداَْلِْبযُوাَولযر ُسদ্َবْীদ্َلদনযْر َسঈَْْأيযِذজالمয়ْমুَوক্ُىত
কদ্দযন, মবদও ভুবযকযা তা প্রীবতকয ভদ্দন কদ্দয। [9-33]
ْ]ٕ١ٜٔٔ[ْإِنماْأَْر َسْلنَا َؾْبِا ْلَ ٍّقْبَ ِش ًياَْونَ ِذيًرا َْۚوَلْتُ ْسأَُؿْ َع ْنْأَ ْص َحا ِبْاْْلَ ِحي ِم
বনশ্চয় অবভ অনাদ্দক তযধভজ ুংফাদদাতা ও বীবত প্রদনজ কাযীরূদ্দ াবিদ্দয়বছ। অবন পদামখফাীদ্দদয ম্পদ্দকজ
বজজ্ঞাবত দ্দফন না।[২-১১৯]
]ٙ١ٗٛ[َْوَماْنػُْْرِس ُلْالْ ُمْر َسلِيَنْإِملُْمبَ ٍّشِري َنَْوُمن ِذِري َْن ْۚفََم ْنْآَم َنَْوأَ ْصلَ َحْفََلْ َخْو ٌؼْ َعلَْيِه ْمَْوَلْ ُى ْمَْْ٘مَزنُوَف
অয পকাদ্দনা ফাণীফাকদ্দক অভযা ািাআ না ুংফাদদাতারূদ্দ ও তকজকাযীরূদ্দ ববন্ন। তএফ পম পকঈ ইভান অদ্দন
ও ৎকাজ কদ্দয তাদ্দদয ঈদ্দয থাকদ্দফ না পকাদ্দনা বয়বীবত, অয তাযা কযদ্দফ না নুতা। [6-48]
যূরগদ্দণয ঈয ইভাদ্দনয স্বরূ
َْٖكاٖ]َْفُُْمَ مم ٌدْأَبَاْأَ َح ٍدٍّْمنٍّْرَجالِ ُك ْمَْوَٰلَ ِكنْمر ُسوَؿْاللمِوَْو َخاَُتَْالنمبٍِيّيَنْ َْۚوَكا َفْاللموُْبِ ُك ٍّلْ َش ْيٍءْ َعلِي ًما١ْٗ[مٓا
ভুাম্মদ পতাভাদ্দদয পকান ফযবক্তয বতা নন; ফযং বতবন অল্লায যাূর এফং পল নফী। অল্লা ফ বফলদ্দয় জ্ঞাত। [৩৩-
৪০]
ْقَاَْخفََاؿَُِْتُجَْْعا"ْلْنمَلإِبٍِْيّامفلينمَْانَْمثَلُِسْييََْطُوَموثفَُوَلَْفاْْبِلَِونْبِْيَاِءِْم ْن،َْْْْزساَولأَِونيََماٍة،للْلملمإِبِِونَْلمةَُْْصمقَلْاوَىؿِضْْافََلعألَْنهَلَاِْبْنَاعٍةلللمْيبِِمونَْةُْنو،ةَرْْػُجَْويٍَػلرُقْبَػضولَُىونَْْفابػَلْْيلْتًهَىاْْلعمفَنْأَوُوْْحػِْضأََسَعنَمفوُْْْتَرَْوأَُسَىَْوجَِذَلَؿهِوُْْاا،َقََػوَعْبيَػلِْْعنْيأََجِْبَُكبوَْمَفثَُىَِْلَرليْػوَُْر
অফূ হুযাআযা (যা) দ্দত ফবনতজ , যাূরুরা () ফদ্দরন, ‘‘অভায ও অভায ূফফজ তজী নফীদ্দদয ঈদাযণ এক ফযবক্তয ভত
বমবন একবট খুফআ ুেয ও ভদ্দনাযভ আভাযত বতযী কদ্দযদ্দছ, বকন্তু আভাযদ্দতয এক বদদ্দক একবট আদ্দটয জায়গা খাবর
পযদ্দখদ্দছন। ভানুদ্দলযা অশ্চমজ দ্দয় এআ ভদ্দনাযভ আভযতবটয চাবযবদদ্দক ঘুযদ্দত থাদ্দক এফং ফরদ্দত থাদ্দক: এ আটবট মবদ
স্থান কযা দ্দতা! বতবন ফদ্দরন: অবভআ এআ ফদজ ্দল আট, অবভআ ফদজ ্দল নফী। [ফুখাযী/৩৫৩৫]
52
َْْقَاَؿْقَاَؿَْر ُسوُؿْاللمِوْصلىْاللهْعليوْوسلمْْ"ْإِ مفْالٍّر َسالَةََْوالنبُػموَةْقَ ِدْانْػَقطََع ْتْفَل،َرَحُسمدوثػََنَؿاْْبػَأَنَْع ِدُسْيبَُْْنوْلََمْانَلِِمبٍْك
অনা আফনু ভাবরক (যা) ফদ্দরন, যাূরুরা () ফদ্দরন:‚বযারাত ফা যাূদ্দরয দ এফং নুফুওয়াত ফা নফীয দ পল
দ্দয় বগদ্দয়দ্দছ, কাদ্দজআ অভায দ্দয পকাদ্দনা যাূর পনআ এফং পকাদ্দনা নফীও পনআ [জাদ্দভ বতযবভবম/২২৭২ (ী)]
ُْإِنموََُْلْْيَ ُك ْنْنٌَِّبْقَػْبلِيْإِلمَْكا َفْ َحًّقاْ َعلَْيِوْأَ ْفْيَُْدمؿْأُمتَوُْ َعلَىْ َخِْيَْماْيػَْعلَ ُموََُْلُْمَْويػُْن ِذَرُى ْمْ َشمرَْماْيَػْعلَ ُمو
ََلُْْم
অভায ূদ্দফজয প্রদ্দতযক নফীযআ দাবয়ত্ব বছর পম, বতবন তাযাঁ ঈম্মদ্দতয জনয মত বাদ্দরা বফলয় জাদ্দনন প বফলদ্দয় তাদ্দদযদ্দক
বনদ্দদজ না দান কযদ্দফন, এফং বতবন তাদ্দদয জনয মত খাযা বফলদ্দয়য কথা জাদ্দনন পগুবর পথদ্দক তাদ্দদযদ্দক াফধান
কযদ্দফন। [ভুবরভ/১৮৪৪]
َوَماْآتَا ُك ُمْالمر ُسوُؿْفَ ُخ ُذوهَُْوَماْنَػَها ُك ْمْ َعْنوُْفَانتَػ ُهوا
যূর পতাভাদ্দদযদ্দক মা পদন, তা গ্রণ কয এফং মা বনদ্দলধ কদ্দযন, তা পথদ্দক বফযত থাক [৫৯-৭]
ْ ِ لمٖوُْٖ]َوَر ُسولُوُْأَْمًراْأَفْيَ ُكوَفََْلُُمْاْْلِيَػَرةُِْم ْنْأَْمِرِى ْمْ َْۚوَمنْيػَْع١ْاٖلٙاَلولَمماوَََْْكواَرَُفسْولِلَوُُمْْؤفَػِمَقٍنْدَْْوََلضْملُمْْؤِمَضنٍََةلْإًِلذَاْْمقَبِينًَضْاْ[ى
মখন অল্লা ও তাযাঁ যূর পকাদ্দনা বফলদ্দয়য পায়ারা বদদ্দয় পদন তখন পকাদ্দনা ভুবভন ুরুল ও ভুবভন নাযীয পআ ফযাাদ্দয
বনদ্দজ পায়ারা (ফা বনদ্দজয ভতাভত ফযক্ত) কযায পকাদ্দনা বধকায পনআ। অয পম পকঈ অল্লা ও তাযাঁ যূদ্দরয
নাপযভানী কদ্দয প ুস্পি পগাভযাীদ্দত বরপ্ত য়। [৩৩-৩৬]
َْٗف]ْْ َحَمَّٰت ُْ٘مَ ٍّك ُموَؾ ْفِي َما ْ َش َجَر ْبَػْيػنَػ ُه ْم ُْثمَْل َِْٗم ُدوا ِْف ْأَنُف ِسِه ْم ْ َْحَرًجا ٍّّْما ْقَ َضْي َت١وُٙفََويَُلَسٍْلَّوُمَرٍبّواَْتكَْْسَلِليًْميػُاْْؤ[ِم٘ن
বকন্তু না, পতাভায পখাদায কভ! তাযা ইভান অদ্দন না পম মজন্ত না তাযা পতাভাদ্দক বফচাযক ভদ্দনানীত কদ্দয পআ বফলদ্দয়
মাদ্দত তাযা যস্পদ্দযয ভদ্দধয ভতবফদ্দযাধ কদ্দয, তাযয বনদ্দজদ্দদয ন্তদ্দয পকাদ্দনা বফরূতা ায় না তু বভ মা ভীভাংা কদ্দযা
প-ন্বদ্দন্ধ, অয তাযা অত্মভণজ কদ্দয ূণজ ভজদ্দণয াদ্দথ।[4-65]
পম পরাক যূদ্দরয হুকু ভ ভান]ٗয١ٛকٓ[যْদ্اদফًيظপِف َحঅْْمল্ِهলাلَْيযَعআَْؾহুاকَْل ুنভْر َسভَأাْনاযَ َمকْفযَٰلরَوَم।ْتَػঅنযَوَمপْমۚপরلمَْوাকَعْالবফَاভুطখَْأতْدাَقْفَػফَؿরوম্বُسনلمرকْاযِعরِط,ُيঅْنবভم
অনাদ্দক (প ভুাম্মদ), তাদ্দদয জনয যক্ষ্ণাদ্দফক্ষ্ণকাযী বনমুক্ত কদ্দয ািাআবন। [4-80]
ْْالُْٕٗم]ْْؤِمنِيَنْإَِذاْ ُدعُواْإَِلْاللمِوَْوَر ُسولِِوْلِيَ ْح ُك َمْبػَْيػنَػ ُه ْمْأَفْيػَُقولُواََِْسْعنَاَْوأَْطَْعنَا َْۚوأُوَٰلَئِ َكْ ُى ُم١ْ٘اإِلْٕممَُامْْفلَِكاُحَفوَْقفَػْْو[َٔؿ
ভুবভনদ্দদয ফক্তফয পকফর এ কথাআ মখন তাদ্দদয ভদ্দধয পয়ারা কযায জদ্দনয অল্লা ও তাঁযা যূদ্দরয বদদ্দক তাদ্দদযদ্দক
অফান কযা য়, তখন তাযা ফদ্দরঃ অভযা শুনরাভ ও অদ্দদ ভানয কযরাভ। তাযাআ পরকাভ। [24-51]
َْوَلْتَ ُكونُواَْكالم ِذي َنْقَالُوا ْيَََاِسْْعأَنَيػاَْهاَوُْىالمْمِذْيَلَنْيَْآْسَمنَُمواُعْوأََْفِطيعُواْاللموََْْوَر ُسولَوَُْوَلْتَػَولمْواْ َعْنوَُْوأَنتُ ْمْتَ ْس َمعُوَف
53
প ইভানদাযগণ, অল্লা ও তাযঁা যূদ্দরয বনদ্দদজ ভানয কয এফং পানায য তা পথদ্দক বফভুখ দ্দয়া না। অয তাদ্দদয
ন্তবু জক্ত দ্দয়া না, মাযা ফদ্দর পম, অভযা শুদ্দনবছ, থচ তাযা পাদ্দননা। [8;20-21]
ْْقَاَؿَْر ُسوُؿْاللمِوْصلىْاللهْعليوْو١ْقَاَؿ،َعسلْنْمأَِْ"بَْلُُْميَػُْممؤِمٍدُْنَْعأَْب َِدحُْادلُكلمِوْمْْبْ َحِنَمّْتَعْيَْمِرُكووْبَْفِْنَْىاَلْواَعهُاْتَػبَػِصًعْاَْرلِِضَماَيِْْاْجلْئلموُُْتَعْْنبِػِوُْه َما
অফূ ভুাম্মাদ অব্দুল্লাহ্ আফদ্দন অভয আফনুর অ (যা) দ্দত ফবণজত, বতবন ফদ্দরন- যাূরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন: পতাভাদ্দদয
ভদ্দধয পকঈআ ততক্ষ্ণ মজন্ত ইভানদায দ্দফ না, মতক্ষ্ণ না অবভ মা এদ্দনবছ তায প্রবত তায আচ্ছা-অকাঙ্খা নুগত না
দ্দয় মায়। [বকতাফুর হুজ্জাহ্, আভাভ নফফীয চবল্ল াবদ (াান)]
ْْقَالُوا.ْْ"ْْإِلمَْم ْنْأَََب،ََْؿَْو"َمْْْنُْكْلَعْأَُصماِِتّنْْيَفَػْدَقُْخدلُْأَوَََفبْْاْْلَنمة،َوَْمأَْمنفْْيََرأََُْسبوَْقَؿاْاَلؿلمِْو"َْْْمصْلنْىأَْاطَلالهَعِْعنلْيَدوَْخوَلسْلاْمْلَْنمقَةَا،ْيََعاْْنَرْأَُسِوبَْؿُْىالَريْلمػَِورَة
অফু হুযায়যা (যা) দ্দত ফবনতজ , যুরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন, ‘অভায ঈম্মদ্দতয প্রদ্দতযদ্দকআ জান্নাদ্দত প্রদ্দফ কযদ্দফ, তদ্দফ
প্রতযাখযানকাযী ফযতীত। তাযা বজদ্দজ্ঞ কযর, প অল্লায যূর () প্রতযাখযানকাযী পক? বতবন ফরদ্দরন, পম অনুগতয
কযদ্দফ প জান্নাদ্দত প্রদ্দফ কযদ্দফ। অয পম ফাধয দ্দফ পআ প্রতযাখযানকাযী। [ফুখাযী/৭২৮০]
ْ]ٖ١ٖٔ[ْقُ ْلْإِفُْكنتُ ْمَُِْتبوَفْاللموَْفَاتمبِعُوِّنُْْ٘مبِْب ُك ُمْاللموَُْويػَ ْغِفْرْلَ ُك ْمْذُنُوبَ ُك ْْم َْۚواللموُْ َغُفوٌرْمرِحي ٌم
ফরুন, মবদ পতাভযা অল্লাদ্দক বারফা, তাদ্দর অভাদ্দক নুযণ কয, মাদ্দত অল্লা ও পতাভাবদগদ্দক বারফাদ্দন এফং
পতাভাবদগদ্দক পতাভাদ্দদয া ভাজনজ া কদ্দয পদন। অয অল্লা দ্দরন ক্ষ্ভাকাযী দয়ারু।
[৩-৩১]
َْيػَُعْؤِْمنُْأنَِْأَبَْحُىُدَريْػُكَرْمةَْْػَْحرَمّتضْأَىُْكالولهَفْْأَعنَحوْػمْبأَْمإِفلَْْيَِروُْسِموَْنؿَْْاوالللِمِوِدْهَِْصولَولَىِدْاِْهللهْعليوْوسلمْقَاَؿْْ"ْْفَػَوالم ِذيْنَػْف ِسيْبِيَ ِدهِْل
অফূ হুযায়যা (যা) পথদ্দক ফবণতজ , যাুরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন, পআ বফত্র িায কভ, মাযাঁ াদ্দত অভায প্রাণ, পতাভাদ্দদয
পকঈ প্রকৃ ত ভু’বভন দ্দত াযদ্দফ না, মতক্ষ্ণ না অবভ তায কাদ্দছ তায বতা ও ন্তাদ্দনয পচদ্দয় পফব বপ্রয় আ।
[ফু খাযী/১৪]
َْوَعأَْْىنلِْأِوَنََْواٍلسنمْاقَاَِسؿْْأَقََْاجََؿعِْيَرَنُْسوُؿْاللمِوْ َصلمىْاللموُْ َعلَْيِوَْو َسلم َمَْلْيػُْؤِم ُنْأَ َح ُدُك ْمْ َحَمّتْأَ ُكوَفْأَ َح مبْإِلَْْيِوِْم ْنَْمالِِو
অনা (যা) দ্দত ফবনজত, যুরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন, ততক্ষ্ণ মনজ ্ত পতাভাদ্দদয পকঈ ইভানদায দ্দফ না, মতক্ষ্ণ মজন্ত না
অবভ তায বনকট বযফায-বযজন, ম্পদ ও ভ ভানুল দ্দত বধক বপ্রয় না দ্দফা [ুনাদ্দন নাায়ী/৫০১৪ (ী)]
ْْن.َْ ْْعُواْْلقإَِلماَِوَلْؿإٍَِِْْمَّوناْلْنلمِْْولُُِْ٘مِإِبحٍِِبّننَْْكِم.َْلْلْلهِفَػْلََْقفعاْقلَيِرؿوَِْْْ"ْْتْواَفنْاسلفًظُاْمْرْفَْيَِإَماامْفَذَْراالُْْستََػفوُْققَؿَروُْْاؿألَْلْمْس"ِْوَْْر.َؿؿْْْقَقَا"ْاََْإؿِؿْْْفََوراْلُُجكلمْنِوٌلْْإَِلتٍِِلّْنمنَُِِْتٍّْببلُِْنِحْصبفلَأََىكِعْْامْد.َْؿْْفَْػقَ"َْقاْا،ُْاللْْظلثمَُُمِْورْنْلْتََػبَْمَهاَِناثَذْْهُْاُمَْمتَمغػَرامُفق ٍٍولت.ْافَْػلَعلَُقْامنِسحْيَْبؿَِعْلْبَْ"ْكإِِْدْاَْن
54
আজভা ও বকয়া
ُْْميَػْاُق ْوختُِؿْلََفًَِساْْعفَػَعُتْلَْْيَرُكُسْموَْبِؿالْالمسلمَِوواْػِدْْاْصللَ ْعىْظَالِْملهْعليوْوسلمْػْيَػُقوُؿْْ"ْْإِ مفْأُمِتْلَ ْنَْْتتَ ِم َعْ َعلَى،ُأَنََض َلسَلَْبٍةَْْنفَِْإَمَذاالَِْرأٍَيْػكت
অনা (যা) দ্দত ফবনজত, যুরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন, বনশ্চয়আ অভায ঈম্মত কখদ্দনা ান্ত বফলয় একভত দ্দফ না ুতযাং মবদ
তু বভ ভতদ্দবদ পদখ ফৃৎ দদ্দরয াদ্দথ থাক‛ [আফদ্দন ভামা/৩৯৫০ (ময়ীপ)]
ْْأَْوْقَاَؿْأُمةَُُْمَ مم ٍد-َْؿْْاَعللَلمِوىْْصَضللَىلٍَْاةلْلَهويَُْدعْلايلولمِْوْوَمسَلعْماْْْقَلَاَمَؿاَْعِْةْ"َْْإِوَممفْْناْللمَشوَْمذْلََْشَْٗممذَْمإُِعَْلأُْاملِنماتِْر-وْْأَومفسْلَرمُسْو،َعصِلنْاىبْْاِلنلْهْعُ َعملَري
আফদ্দন ঈভায (যা) পথদ্দক ফবনতজ , যুরুল্লা () ফদ্দরদ্দছন, বনশ্চয়আ অল্লাহ্ অভায ঈম্মাতদ্দক পগাভযাীয বফলদ্দয় এক
কযদ্দফন না। অয অল্লায াত জাভাদ্দতয ঈয যদ্দয়দ্দছ। পম দরছুট য় প দরছুট দ্দয় জাান্নাদ্দভ বনবতত দ্দফ।
[বতযবভবম/২১৬৭ (ময়ীপ)]
ْاِْءفَػَُْقوأْلَنْ ُتَتْْيَاَْصَارئُِسٌمْوَؿْاللمِوْ َصْنَػْع ُتْالْيَػْوَـْأَْمًراْ َع ِظي ًما،ْْْْلقََاطمَاؿِْْ"بْْأَََرىأَيِْشَتْشْلَُْوتَْْفمَػَقبْمػضْلَم ُتْضَْوأََتنَْاِْم َنَصْاائِلٌْمَم.ققََػابمػْلَؿُْقَتاََْؿوأَْنَاُعَْمَُصراْئبٌِْمُنْْا
ঈভয আফন খািাফ (যা) দ্দত ফবনজত, অবভ ঈদ্দিবজত রাভ এফং চু ম্বন কযরাভ থচ অবভ াদ্দয়ভ। প অল্লায যূর
() অবভ পতা ফড় (গবতজ ) কাজ কদ্দয পপররাভ! তখন বতবন (া) ফরদ্দরন, ‚তু বভ মবদ কু বর কয তাদ্দত বক পযাজা ব
দ্দফ?‛ [অফু দাঈদ/২৩৮৫(ী)]
ভতবফদ্দযাধুনজ বফলদ্দয় বদ্ধান্ত গ্রন
ْاْٗ]لَْْمِرِْمن ُك ْْم ْۚفَإِفْتَػنَاَزْعتُ ْْمِْفْ َش ْيٍءْفَػُردوهُْإَِلْاللمِوَْوالمر ُسوِؿْإِفُْكنتُ ْمْتػُْؤِمنُو َف١ْ٘لِٜبيَِاالْلمأَيِوػَْهَاوالْْايَػلمْوِِذـيْاَنْْلآَِمخنُِرْواْأَِۚطْيََٰذعُلِواَْكالْلموََخيْْػٌَورأََِْطوأيَعُْحواَْسالُنمرْتَُسأْوِوَيؿًْلَوْأُ[و
ওদ্দমাযাইভানএদ্দনছ!অল্লাহ্পকনুযণকদ্দযা,ওযূদ্দরযনুগভনকদ্দযা,অযপতাভাদ্দদযভদ্দধযমাদ্দদযহুকু ভপদফাযবায
অদ্দছ। তাযয মবদ পকাদ্দনা বফলদ্দয় পতাভযা ভতদ্দবদ কদ্দযা তদ্দফ তা প কদ্দযা অল্লাহ্ ও যূদ্দরয কাদ্দছ, মবদ পতাভযা
অল্লাহ্পতওঅদ্দখযাদ্দতযবদদ্দনবফশ্বাকদ্দযথাদ্দকা।এবটআদ্দচ্ছপেষ্ঠওফাজ ুেযভাবপ্তকযণ।[4-59]
ِْمْقَْانَْؿنَاْقٍَرْاَؿَْر ُسوُؿْاللمِوْصلىْاللهْعليوْوسلمْْْ"َْم ْنْ ُسئِ َلْ َع ْنْ ِعْل ٍمْ َعلِ َموُُْثمَْكتَ َموُْأُْْلِ َمْيػَْوَـ،َْالَْعِقْيَناْأََمِِةبْبِْلُِىََرجيْػاٍَرـة
অফু হুযায়যা (যা) দ্দত ফবনতজ , মাদ্দক প্র কযা য় এভন ফযাায ভদ্দন্ধ মা প জাদ্দন তঃয প তা পগান কদ্দয
তাদ্দর প জাান্নাদ্দভয অগুদ্দন প্রজ্ববরত দ্দফ। [বতযবভবম/২৬৪৯ (াান)]
65
অভাদ্দদয বযচয় ভুবরভ
َْْوِفْ ََٰى َذاْلِيَ ُكوَفْالمر ُسوُؿْ َشِهي ًداْ َعلَْي ُك ْمَْوتَ ُكونُوا ََْسما ُك ُمْالْ ُم ْسلِ ِميَنِْمنْقَػْب ُل ٍّْمُشلم َةَهَْدأَابِيءَُْكَعْلمَ ْإىِبْْػاَلرانمِاىي َِمْس
ْۚ ُىَو
ْۚ
পতাভাদ্দদযবতৃ ুরুলআব্রাীদ্দভযধভভজ ত।বতবনপতাভাদ্দদযনাভকযণকদ্দযদ্দছন'ভুবরভ’,এযঅদ্দগআঅযএদ্দতও,পমনএআ
যূরপতাভাদ্দদযজনযএকজনাক্ষ্ীদ্দতাদ্দযনএফংপতাভযাওজনগদ্দণযজনযাক্ষ্ীদ্দতায।[22-78]
ْ]٘١ٔٔٔ[َْوإِ ْذْأَْو َحْي ُتْإَِلْا ْلََواِرٍيّيَنْأَ ْفْآِمنُواِْبَْوبَِر ُسوِلْقَالُواْآَمنماَْواشَْه ْدْبِأَنػمنَاُْم ْسلِ ُموَف
অযস্মযণকদ্দযা!অবভাওয়াবযদ্দদযকাদ্দছপ্রতযাদ্দদবদদ্দয়বছরাভএআফদ্দর-''পতাভযাঅভাযপ্রবতওঅভাযযূদ্দরযপ্রবত
ইভানঅদ্দনা।’’তাযাফদ্দরবছর''অভযাইভানঅনরাভ,অযতু বভাক্ষ্ীপথদ্দকাপমঅভযাবনশ্চয়আভুবরভ।[5-111]
ْ]ٙ١ٖٔٙ[َْلْ َشِري َكْلَْوُ َْۚوبِ ََٰذلِ َكْأُِمْر ُتَْوأَنَاْأَموُؿْالْ ُم ْسلِ ِميَن
''পকাদ্দনাবযকপনআতাঁযা ,অযএবাদ্দফআঅবভঅবদিদ্দয়বছ,অযঅবভথাকদ্দফাভুবরভদ্দদয এদ্দকফাদ্দযুদ্দযাবাদ্দগ।’’[6-
163]
ْ]ٖٜ١ٕٔ[َْوأُِمْر ُتِْْلَ ْفْأَ ُكوَفْأَموَؿْالْ ُم ْسلِ ِميَن
''অযঅভাদ্দকঅদ্দদকযাদ্দয়দ্দছপমনঅবভভুবরভদ্দদযগ্রণীদ্দতাবয।’’[39-11]
ْ]ٗٔ١ٖٖ[َْوَم ْنْأَ ْح َس ُنْقَػْوًلٍّّْمنَْد َعاْإَِلْاللمِوَْوَع ِم َلْ َصا ِلًاَْوقَاَؿْإِنمِنِْم َنْالْ ُم ْسلِ ِميَن
অযপকতাযচাআদ্দতকথাফাতাজ য়পফীবারপমঅল্লাহ্যপ্রবতঅহ্বানকদ্দযএফংৎকভজকদ্দযঅযফদ্দর ''অবভপতাবনশ্চয়আ
ভুবরভদ্দদযভদ্দধযকায?’’[41-33]
ْ]ٚ١ٕٔٙ[َْوَماْتَنِق ُمِْممناْإِملْأَ ْفْآَمنماْبِآيَا ِتَْرٍبّػنَاْلَمماْ َجاءَتْػنَا َْۚربػمنَاْأَفِْرْغْ َعلَْيػنَاْ َصْبػًراَْوتَػَوفمػنَاُْم ْسلِ ِميَن
''অয তু বভ অভাদ্দদয ঈদ্দয প্রবতবংা বনচ্ছ না শুধু এজনয ছাড়া পম অভযা বফশ্বা স্থান কদ্দযবছ অভাদ্দদয প্রবু য
বনদ্দদজ াফরীদ্দতমখনপ-ফঅভাদ্দদযকাদ্দছএদ্দবছর।'অভাদ্দদযপ্রবু !অভাদ্দদযঈদ্দযবধমজ ফলণজ কদ্দযা,অযঅভাদ্দদযভৃতু য
ঘটাওভুবরভরূদ্দ।’’[7-126]
আরাভ একভাত্র দ্বীন
ْْالْيَػْوَـْأَ ْك َمْل ُتْلَ ُك ْمِْدينَ ُك ْمَْوأََْتَْم ُتْ َعلَْي ُك ْمْنِْْع َمِتَْوَر ِضي ُتْلَ ُك ُمْاِْل ْسَلَـِْدينًا
অজ অবভ পতাভাদ্দদয জনয পতাভাদ্দদয ধভফজ যফস্থা ূণাজ কযরাভ, অয পতাভাদ্দদয ঈদ্দয অভায বনয়াভত ম্পূণজ কযরাভ,
অয পতাভাদ্দদয জনয ধভজরূদ্দ ভদ্দনানীত কযরাভ আরাভ। [5-3]
ْ]ٖ١ٖٛ[ْفَػغَْيػَرِْدي ِنْاللمِوْيػَْبػغُوَفَْولَوُْأَ ْسلَ َمَْمنِْفْال مس َماَوا ِتَْواْلَْر ِضْطَْوًعاَْوَكْرًىاَْوإِلَْيِوْيػُْرَجُعوَف
তাযা বক অল্লায দ্বীদ্দনয বযফদ্দতজ নয দ্বীন তারা কযদ্দছ? অভান ও মভীদ্দন মা বকছু যদ্দয়দ্দছ পস্বচ্ছায় পাক ফা বনচ্ছায়
পাক,তাযাঁ আনুগতদ্দফএফংতাযাঁ বদদ্দকআবপদ্দযমাদ্দফ। [3-83]
ْ]ٖ١ٛ٘[َْوَمنْيَػْبتَِغْ َغْيػَرْاِْل ْسَلِـِْدينًاْفَػلَنْيػُْقبَ َلِْمْنوَُْوُىَوِْفْاْل ِخَرِةِْم َنْاْْلَا ِسِري َن
66
তাফবরদ্দগয রক্ষ্য
َْْشفَػُْىقْلءٌْ ُت.ِْْْرْْفَػاُْقْللَْوثَُاتِْفَوَْمَواأَْْنَفٌِْيّبػَُْوقَماحََدؿْْاْ"للْمأَوُْرْ َسلَلَِْيُنْْشاَلرلمُؾوُْْبِْ"ِو.ََْدوبِأََخْلٍّىُْتَْش َعْىلٍَْيءِْوأَِِْْربََسمكلَةََْكفَػُْققَْلاَؿُتْْْ"لَْوُأَْْْرَمَاسلَْأَِنْنَْبِتِْقصَالَِةَؿْاْْ"ْلَْْأَرنَاَحْانَِـٌِّْبَوَْكْ"ْْس
অভয আফদ্দন অফাা (যা) পথদ্দক ফবণজত। বতবন একদা ভ ায় যুরুল্লা () এয বনকট ঈবস্থত দ্দয় বজজ্ঞাা কযদ্দরন,
অবন পক? যাূরুল্লা ঈিদ্দয ফরদ্দরন, ‚অবভ নফী।‛ অবভ অফায প্র কযরাভ, ‚নফী বক?‛ বতবন ফরদ্দরন, ‚অল্লা
অভাদ্দক যাূর বদ্দদ্দফ পপ্রযণ কদ্দযদ্দছন।‛ অবভ ুনযায় বজদ্দজ্ঞ কযরাভ, ‚বক দাবয়ত্ব কাদ্দয অল্লা অনাদ্দক পপ্রযণ
কদ্দযদ্দছন?‛ বতবন ফরদ্দরন, ‚ভানুদ্দলয াদ্দথ ায বযক বাদ্দরাফাা ও হৃদযতাূণজ ম্পকজ গদ্দড় পতারায জনয।
পৌিবরকতায বফদ্দরা াধন কদ্দয অল্লায াদ্দথ অয কাঈদ্দক যীক না কদ্দয একত্বফাদ কাদ্দয়ভ কযায বক্ষ্া পদফায
ঈদ্দেয অল্লা অভাদ্দক পপ্রযণ কদ্দযদ্দছন।‛ [ভুবরভ/৮৩২]
َْولََق ْدْبػََعثْػنَاِْفُْك ٍّلْأُمٍةْمر ُسوًلْأَِفْا ْعبُ ُدواْاللموََْوا ْجتَنِبُواْالطما ُغو َت
অবভ প্রদ্দতযক ঈম্মদ্দতয ভদ্দধযআ যাূর পপ্রযণ কদ্দযবছ এআ ভদ্দভজ পম, পতাভযা অল্লায এফাদত কয এফং তাগুত পথদ্দক
বনযাদ থাক। [16-36]
বনশ্চয় অবভ অনাদ্দক তযধভজْ]ٕ١ٔুٔংٜফ[ْাদِمদيাحতِ َাْْلওبْاবِ ীবاতص َحপ্ْরদَْأْنনজ عকَ ْাযُؿীরَْسূأদ্দُلْتَوাَবْিۚদ্দয়বছًرا।ِذيঅََونًْياবনِشপَদْبামٍّقখَْلফاাِْبীؾদ্দَদاযََسْلنرম্َْأপْদ্اদকإِنمজ
বজজ্ঞাবত দ্দফন না।[২-১১৯]
ُْْ]ه ْمْيَػْتػلُوْ َعلَْيِه ْمْآيَاتِِوَْويػٍَُزّكيِه ْمَْويػَُعٍلّ ُم ُه ُمْالْ ِكتَا َبَْوا ْلِ ْك َمةََْوإِفّٙمْٕنػ١ٍْٕ[ُىَكَاونُْاوالمِْذِمنيْْبقَػَػْبَع ُلَْثلَِْفِفيْْاَْلضٍُّمٍَيّليٍؿَنْْمَربُِيسٍْنوًْل
বতবনআ বনযক্ষ্যদ্দদয ভধয পথদ্দক একজন যূর পপ্রযণ কদ্দযদ্দছন, বমবন তাদ্দদয কাদ্দছ াি কদ্দযন তায অয়াতভূ,
তাদ্দদযদ্দক বফত্র কদ্দযন এফং বক্ষ্া পদন বকতাফ ও বকভত। আবতূদ্দফজ তাযা বছর পঘায থ িতায় বরপ্ত। [62-2]
ْْْلََق ْدْأَْر َسْلنَاُْر ُسلَنَاْبِالْبَػٍيّػنَا ِتَْوأَنَزلْنَاَْمَع ُه ُمْالْ ِكتَا َبَْوالْ ِميَزا َفْلِيَػُقوَـْالنما ُسْبِالِْق ْس ِط
অভযা পতা অভাদ্দদয যূরগণদ্দক াবিদ্দয় বদদ্দয়বছরাভ ুস্পি প্রভাণাবদ বদদ্দয়, অয তাঁদা ্দদয দ্দ অভযা ফতাযণ
কদ্দযবছরাভ ধভগজ ্রন্থ ও ভানদন্ড মাদ্দত পরাদ্দকযা নযায়বফচায প্রবতষ্ঠা কযদ্দত াদ্দয। [57-25]
]ٜ١ٖٖ[ُْىَوْالم ِذيْأَْر َس َلَْر ُسولَوُْبِاَْلَُد َٰىَْوِدي ِنْا ْلَ ٍّقْلِيُظِْهَرهُْ َعلَىْال ٍّدي ِنُْكٍلِّوَْولَْوَْكِرهَْالْ ُم ْشِرُكوَف
বতবনআ পপ্রযণ কদ্দযদ্দছন অন যূরদ্দক পদাদ্দয়ত ও তয দ্বীন কাদ্দয, পমন এ দ্বীনদ্দক যায দ্বীদ্দনয ঈয জয়মুক্ত
কদ্দযন, মবদও ভুবযকযা তা প্রীবতকয ভদ্দন কদ্দয। [9-33]
তাফরীদ্দগয বফলয়
َْْْوتُفَػِقَقياَمَؿْاْلَر ُمسصولَُؿةَْْاَلولتمػُِوْؤِْْتَْصاللمزىَكْااَةللْهَوْتَعلُصيووَـْْوَرَمسل َضماْْ"َفْْاَْوِلَتُْسمجْلَالْـُبَػْْيأَ ْفَْتتَْإِْشِفَهْاَدْْسأَتَ ْفطَْْعلََْتإِلَْإِوَلَْْيِو.ْْوُْْؿسْاللَِلمـِو.َْْْْوأَأقََاْمخفَؿِْْْبُُِمَّنَصممًَْددَعاقِْْنَرَْاتُسِْْل.ْإيَِاَسْلبِميُْامَلللًمممْوُُد
প ভুাম্মদ! অভাদ্দক আরাভ ম্পদ্দকজ ফবত করুন। যাুরুল্লা () ফরদ্দরনঃ আরাভ র, তু বভ এ কথায াক্ষ্য প্রদান
কযদ্দফ পম, অল্লা ফযতীত পকান আরা পনআ এফং বনশ্চয়আ ভুাম্মাদ অল্লায যাুর, ারাত কাদ্দয়ভ কযদ্দফ, মাকাত
78
অদায় কযদ্দফ, যাভামাদ্দনয পযামা ারন কযদ্দফ এফং ফায়তু ল্লা পৌছায াভথজয থাকদ্দর াজ্জ ারন কযদ্দফ। অগন্তুক
ফরদ্দরন, অবন বিকআ ফদ্দরদ্দছন।
ْاَؿْ"ْْأَ ْفْتُػْؤِم َنْبِاللمِوَْوَمْلَئِ َكتِِوَْوُكتُبِِوَْوُر ُسلِِوَْوالْيَػْوِـْاْل ِخِرَْوتػُْؤِم َنْبِالَْق َدِرْ َخِْيِه.َْتْْق.َْمََادقِْفَْْٚقعَاِنَؿْاِْْلَص.َْْوفَأََشٍّرْخِهِْْب"ِّْْن
অভাদ্দক ইভান ম্পদ্দকজ ফবত করুন। যাুর ফরদ্দরনঃ ইভান র অল্লায প্রবত, তায পপদ্দযতাদ্দদয প্রবত, তায
বকতাফভূদ্দয প্রবত, তায যাুরগদ্দণয প্রবত এফং অবখযাদ্দতয প্রবত ইভান অনদ্দফ, অয তাকবদদ্দযয বারভদ্দেয প্রবত
ইভান যাখদ্দফ। অগন্তুক ফরদ্দরন, অবন বিকআ ফদ্দরদ্দছন।
ْْْقَاَؿْْ"ْأَ ْفْتَػْعبَُدْاللموََْكأَنم َكْتَػَراهُْفَِإ ْفََْلْْتَ ُك ْنْتَػَراهُْفَِإنموُْيػََرا َؾ.ْْْْفَأَ ْخِْبِّنْ َع ِنْاِْل ْح َسا ِف
তাযয ফরদ্দরন, অভাদ্দক আান ম্পদ্দকজ ফবত করুন। যাুর ফরদ্দরনঃ আান দ্দরা, এভনবাদ্দফ আফাদত-ফদ্দেগী
কযদ্দফ পমন তু বভ অল্লাদ্দক পদখছ, মবদ তু বভ তাদ্দক নাও পদখ, তাদ্দর বাফদ্দফ বতবন পতাভাদ্দক পদখদ্দছন। [ভুবরভ/১]
ْআيফِْلদ্দْْمبনُْْىقَػভَْمدٍةাمأَُِىىঈَْجفِداদبْْؿْػَِْعযٍُْدْونাَْلمنবمرদََِخوماَْْلয়ُْْْوাْفলة্ُُثٌَنলَعাممহْتَْْْلؤحُুبَػِبঅَِفٍَُِّْْْبمনَاهَْانوহمػْুمنَُهِٚإِلفَػنপِْْْمথُْْثاهِمদِد্اদক"ِِْمبرِِْهيَََْنمফْْمْْْمবأَكণَِْؿُىبতজَََِْفلد,َوىقََذاযْْمُءَادাجَوقূلَتَراরْنْيুػََْسলْس্َووলَাْْمَلنلمَْ(يْتيِفَوِوُهرٌبنِْوْ)عََُسفوফْفمَملদ্َِلদؤরميػُْوْْاؤদُذ্ىদُْছَْخلনصَُلو:يَاأُْْهঅٌِوبِْوَْْمْفَػভبلَِفْلمাلاযَْبِلؿَُحَقْاومْূفصوَْعদ্ْْদسফََُأَُوىيػজََورঅََْمفىفَفَْْدলأوا্َوলাَُْجلرَعي،ِوْاٍدْفতَحْيَػونাَُْعঅَْْوسلََمরناتَِمِْْوাٌَُْممপِِْمنأকْْبْنَْفؤাوُْمনَلْموولُِِْومজَاُهُقوُلাػَْلবفَْػيতبؼَْفِْدযٌْاَكنِاَعِوকْملُْنَْسوাلদل্ُِخদَعছِِإب
পম নফীআ াবিদ্দয়দ্দছন, তাাযঁ দ্দমাবগতায জনয তাদ্দদয ভধয দ্দত বকছু াথী থাকত। তাযা তাঁযা ুন্নতদ্দক অকাঁ দ্দড় ধযত
এফং তাঁায বনদ্দদদজ ্দয নুযণ কযত। বকন্তু এদ্দদয য এভন বকছু পরাদ্দকয বূ যদয় ঘটর, তাযা মা ফরত বনদ্দজযা তা
কযত না। অয এভন ফ কাজ কযত মায বনদ্দদজ তাদ্দদয পদয়া য়বন। তএফ তাদ্দদয বফদ্দক্ষ্ পম ফযবক্ত াত বদদ্দয়
(বক্ত প্রদ্দয়াদ্দগয ভাধযদ্দভ) পচিা কযদ্দফ, প ইভানদায। পম তাদ্দদয াদ্দথ ন্তয বদদ্দয় (বযকল্পনায ভাধযদ্দভ) পচিা কযদ্দফ
প ইভানদায। অয পম তাদ্দদয াদ্দথ ভুখ বদদ্দয় (কথায ভাধযদ্দভ) পচিা কযদ্দফ প ইভানদায। এ বতন ফস্থা ফযতীত
বযলায দানা বযভাণ ইভানও পনআ। [ভুবরভ/৫০]
বনْশ্َْكচْয়ِلكআَِْلِْمَذতواুَذُىْلবِْভاواْْفُعلঅْعُفَطَِإَطَِْواأদ্مদملরُْْْىاأَلবْْؿْمকُوُْىْفতُسِْإাَففদ্ْرদْফٍَِْإةযٍَِْيػّْنلَفএهٌََوأوبَْْلَمকِِْْواُـئবٍراটايَػَلقلْمََجوকُلّْملِفْْػحাٍওِْإِوُِكفদ্ْদْلْمভَادفلوযَتَُػْْنإَِِْرلকٍَْْفيَػلتাَبػদْْم্وদَছِأاَلَِهَْْوفاচاَهَْئصদ্َِةদَػيরْغْيػنَِْدنছََْهبَػَاس।نخََْشسْأََْْمতَِْمْلَلْْيএِْْهوُإُِذফإْْيمنَخم,ََُِعهْفَؤلতِْْْـُعتُػাوদَد্ةًضদْদَُظْاقلযػََمصَْرفََدপ.َْلْْػ্تরْفবْااতلمَِهووََةِْمْْبপعاতَدِْكلَاتَْيْلাَعভْلْْمفাَاقযاِْمتملَِْْضأপهرى্َوরَُْْথَْْمتمَأػভَْْْعِْاللنِِفْػদأََِوَمواাْلَمওاأَْالْفمয়وَْْكًْمাمَْفمতََذْراْلأَِئِقَػلَِكْمتদ্ِوদَْهফُْتَوْاأ-لِكَُعْؾْمতَطيَمْااعাَأযأإَِففََنمِإা
পমন অল্লায একাত্বফাদদ্দক স্বীকায কদ্দয পনয়। তাযা তা স্বীকায কযায য তাদ্দদযদ্দক জাবনদ্দয় দাও পম, অল্লা তাঅরা
বদদ্দন যাদ্দত তাদ্দদয প্রবত াচ ওয়াক্ত ারাত পযম কদ্দয বদদ্দয়দ্দছন। মখন তাযা ারাত অদায় কযদ্দফ, তখন তু বভ
তাদ্দদযদ্দক জাবনদ্দয় দাও পম, তাদ্দদয ধন-ম্পদ্দদ অল্লা তাঅরা তাদ্দদয প্রবত মাকাত পযম কদ্দযদ্দছন। তা তাদ্দদযআ
ধনারীদ্দদয পথদ্দক গ্রণ কযা দ্দফ। অফায তাদ্দদয পকীযদ্দদযদ্দক তা পদওয়া দ্দফ। মখন তাযা তা স্বীকায কদ্দয পনদ্দফ,
তখন তাদ্দদয ম্পদ্দদয ঈিভাং গ্রণ পথদ্দক গ্রন কযদ্দফ না। ভামরুদ্দভয পদায়া পথদ্দক তকজ ও কাযন তায ও অল্লায
ভাদ্দঝ পকান দাজ নাআ। [ভুবরভ/১৯]
79
তাফরীদ্দগয দ্ধবত
ََْٰٕىِٔذ]هِْْ َسبِيلِيْأَْد ُعوْإَِلْاللمِوْ ْۚ َعلَ َٰىْبَ ِصيٍَةْأَنَاَْوَم ِنْاتمػبَػَعِنْ َْۚو ُسْب َحا َفْاللمِوَْوَماْأَنَاِْم َنْالْ ُم ْشِركِيَن١ْْٔٓلُٛ[ق
ফদ্দর বদনঃ এআ অভায থ। অবভ অল্লায বদদ্দক ফুদ্দঝ ুদ্দঝ দাওয়াত পদআ অবভ এফং অভায নুাযীযা। অল্লা
বফত্র। অবভ ংীফাদীদ্দদয ন্তবু কজ ্ত নআ। [১২-১০৮]
ুস্পিবাদ্দফ পৌদ্দছ পদয়াআ অভাদ্দদয দাবয়ত্ব। [36-17] ْ]ٖٙ١ٔٚ[َْوَماْ َعلَْيػنَاْإِملْالْبََلغُْالْ ُمبِيُن
ْ]ٕ١ٕٗ[َْوَلْتَػْلبِ ُسواْا ْلَ مقْبِالْبَا ِطِلَْوتَ ْكتُ ُمواْا ْلَ مقَْوأَنتُ ْمْتَػْعلَ ُموَف
পতাভযা তযদ্দক বভথযায াদ্দথ বভবদ্দয় বদও না এফং জানা দ্দত্ত্ব তযদ্দক পতাভযা পগান কদ্দযা না। [২-৪২]
ْاِْ٘ٔم]َْنْالْبَػٍيّػنَا ِتَْواَْلَُد َٰىِْمنْبَػْع ِدَْماْبػَيمػنماُهْلِلنما ِسِْفْالْ ِكتَا ِْب ْۚأُوَٰلَئِ َكْيَػْلَعنُػ ُه ُمَٜن١ْاإِللممفوُْاْلمَويِػَذْيلَعَننُػُْيهَ ُمْكْتُالُممولَفِعْنَُمواَفْأَْن[َٕزل
বনঃদ্দে মাযা পগান কদ্দয যাদ্দখ বযস্কায প্রভাণাফরী ও থবনদ্দদদজ ্দয পম-ফ অভযা ফতাযণ কদ্দযবছরাভ এগুদ্দরা
জণগদ্দণয জনয ধভজগদ্দন্থ ুস্পিবাদ্দফ বফফৃত কযায দ্দযও, তাযাআ! - মাদ্দদয অল্লাহ্ রানত পদন, অয তাদ্দদয ফবিত কদ্দয
রানতকাযীযা [2-159]
ْঅبَنِِْনلَ ُمْعাَأরْনَوক ُىতْكাজَযَربمْদ্فদمথِযْۚإপ্রবতَْس ُنঅْحَফْأানِى َيকْরِুتনبِالمজ্ْঞمাদ্ُদনَْلযجا ِدকَ وথَْাْۚফ]ুবٔঝِْةٙদ্َن١দয়٘لََٕٔسওْ[ْنْاঈَِةَِدظيদ্দِعদَوهتْْْ َُممশِواুالْلবَبনْْمদ্ُِةদয়ْكْعلََمঈَِْأিَوْلভُِىاরَْূوبদ্ْكদَّۚرٍْبএَِْْوফِِللংبَِسيبِيতَْسাদ্ْنদদَٰلযْإََِْععُملাضদ্َدদْথا
বফতকজ করুন ছে মুক্ত ন্থায়। বনশ্চয় অনায ারনকতাজ আ ফযবক্ত ম্পদ্দকজ বফদ্দল বাদ্দফ জ্ঞাত যদ্দয়দ্দছন, পম তাযাঁ
থ পথদ্দক বফচু যত দ্দয় দ্দড়দ্দছ এফং বতবনআ বার জাদ্দনন তাদ্দদযদ্দক, মাযা বিক দ্দথ অদ্দছ। [16-125]
َْكَرا َىةَْال مسآَمِةْ َعلَْيػنَا،ْقَاَؿَْكا َفْالنْمِبْصلىْاللهْعليوْوسلمْيػَتَ َخمولُنَاْبِالْ َمْوِعظَِةِْفْاْلَيماِـ،َع ِنْابْ ِنَْم ْسعُوٍد
আফন ভা’ঈদ (যা) পথদ্দক ফবণজত, বতবন ফদ্দরন, নফী কযীভ () অভাদ্দদয ফস্থায প্রবত রক্ষ্য পযদ্দখ বনবদিজ বদদ্দন ওয়াম-
নীত কযদ্দতন, অভযা মাদ্দত বফযক্ত না আ। [ফুখাযী/৬৮]
ْ]ٕٓ١ٗٗ[َْمْ َش َٰىْٙفَػُقوَلْلَوُْقَػْوًلْلمٍيّػنًاْلمَعلموُْيػَتَ َذمكُرْأَْو
তঃয পতাভযা তাদ্দক নম্র কথা ফর, য়দ্দতা প বচন্তা-বাফনা কযদ্দফ থফা বীত দ্দফ। [20-44]
ْ]ٜ١ٕٔٛ[ْلََق ْدْ َجاءَُك ْمَْر ُسوٌؿٍّْم ْنْأَنُف ِس ُك ْمْ َعِزيٌزْ َعلَْيِوَْماْ َعنِت ْمْ َحِري ٌْ َعلَْي ُكمْبِالْ ُمْؤِمنِيَنَْرءُو ٌؼْمرِحي ٌم
পতাভাদ্দদয কাদ্দছ এদ্দদ্দছ পতাভাদ্দদয ভধয পথদ্দকআ একজন যূর। পতাভাদ্দদয দুঃখ-কি তায দ্দক্ষ্ দুঃ। বতবন পতাভাদ্দদয
ভ রকাভী, ভুবভনদ্দদয প্রবত পেীর, দয়াভয়।[9-128]
ْفْٖ]َْعْنػ ُه ْم١ُٜٔ٘فََوابِ َمْساتَػْْغَِرفْْْرحٍَْةََلٍُّْْممَْنَوَْاشلالمِوِوْرُْىلِنْمَِْتفَْْاَلُْلَْْمْمِْرۚ َْۚوْلَفَْوِإَْذاُكْنَعََزتْمْفََْتًْظّافَػتَػَْوَغمكلِيْلَْظَعْلَالْىَقْْلاللمِبِْوَْلۚنْإَِف مفضْالوالمْوَِمُْْ٘نِمْبَحْْاوللُِْمَتَػْكَوٍّكلِۚيَْنفَاْ[ْع
80
ْوا]ْْ ِخَفافًاَْوثَِقاًلَْو َْجا ِى ُدواْبِأَْمَوالِ ُك ْمَْوأَنُف ِس ُك ْمِْفْ َسبِيِلْاللمِوْ ْۚ َٰذَلِ ُك ْمْ َخْيػٌرْلم ُك ْمْإِفُْكنتُ ْمْتَػْعلَ ُموَفُٜر١ٗا[نِٔف
পতাভযা পফয দ্দয় ড় ারকা থফা বাযী ফস্থায় এফং পজাদ কয অল্লায দ্দথ বনদ্দজদ্দদয ভার ও জান বদদ্দয়, এবট
পতাভাদ্দদয জদ্দনয বত ঈিভ, মবদ পতাভযা ফুঝদ্দত ায। [৯-৪১]
َْو]المْ ِذي َن ْآَمنُوا َْمَعوُ ْ َجا َى ُدوا ْبِأَْمَواَِلِ ْم َْوأَنُف ِسِه ْْم ۚ َْوأُوَٰلَئِ َك ََْلُُم ْاْْلَْيػَرا ُْت ۚ َْوأُوَٰلَئِ َك ْ ُى ُمْٜ١ٛؿُٛ[ٰاَلَلْ ِكُمْفِنلِْاُحلمورَُفسْو
বকন্তু যূর এফং পফ পরাক মাযা ইভান এদ্দনদ্দছ, তাঁযা াদ্দথ তাযা মুদ্ধ কদ্দযদ্দছ বনদ্দজদ্দদয জান ও ভাদ্দরয দ্বাযা।
তাদ্দদযআ জনয বনধাজ বযত যদ্দয়দ্দছ করযাণভূ এফং তাযাআ ভুবক্তয রদ্দক্ষ্য ঈনীত দ্দয়দ্দছ। [৯-৮৮]
কদ্দভজয ভূর দ্দচ্ছ আরাভ, তায َْرأْ ُسْاْلَْمِرْاِْل ْسلَُـَْوَع ُموُدهُْال مصلَةَُْوِذْرَوةُْ َسنَاِمِوْاْْلَِها ُد
দ্দচ্ছ ারাত এফং তায দ্দফাজ চ্চ চূ ড়া দ্দচ্ছ বজাদ [বতযবভমী/২৬১৬ (াান)]
ُْبٍَْةقَْاِمَؿْْنقَْانََِفؿاٍَْرْؽُسوُؿْاللمِوْصلىْاللهْعليوْوسلمْْْ"َْم ْنَْما َتَْوََلْْيَػ ْغُزَْوََلُْْ٘مَ ٍّد ْثْبِِوْنػَْف َسو،َمَعاْنَْتأَِْبَعلَْ ُىىَرْيْػَرُشةَْع
অফু হুযায়যা (যা) দ্দত ফবনজত, পম ফযবক্ত মুদ্দদ্ধ কখদ্দনা ং পনয়বন এফং ভদ্দন ভদ্দন তায অকাঙ্ক্ষাও পালণ না কদ্দয ভাযা
মায়, প ভুনাবপকদ্দত্বয একবট াখায় ভৃতু যফযণ কযদ্দরা। [ভুবরভ/১৯১০]
ُْْكَكْْفمَػَمَْاقاْغُتَثََؿاَدْاءٌقََْعاَئكِىغٌُلثَْْاِء.ُْْْنُسْْْفَػوقَُاَُصقؿاَُْدؿاَْؿلولمِْ"ْرقِوَْْاْئَِعُحٌُدصلٍلّْوبَُكوْىِامُمْلاْْنلادللْْنْػهقِيََْملماٍَةهعْالَْوبيَََٓكةوَْمَراُْْنِمِوىْْنيَيػَسةُُْلكوْاَمْمملْئَِْْمٍَذ"ْوْلَْوْيَػيقَُْاِقوتَِِْذؿشفَْ"ْمنُْكْبَْاالْلْلمْلُوُأََمْنْػِتُُمفْْمْأَْقُػيْػَفْلُْْووتََبمِئَِدُاكٍذَْعُمَْكاىثِلَْْويٌَعَْىلََْيوَنلَُْكِكْ"ْنمم.ْلمِزْقَِوقَعَْاْمَصنَوؿََْعماْتِالقََْلمهاااوُلَْْْؿَوِ"ْْمَىَْرْن،اايَلَعْالَْْمنسَرَْيْكثلََُػسِلْةُووْبَََْاإِؿولَََْيَفػالْنل
াওফান (যা.) দ্দত ফবণজত, যাুর (া.) ফদ্দরদ্দছন, ‘ীঘ্রআ ভানুল পতাভাদ্দদযদ্দক অক্রভন কযায জনয অফান কযদ্দত
থাকদ্দফ, পমবাদ্দফ ভানুল তাদ্দদয াদ্দথ খাফায খাওয়ায জনয এদ্দক-নযদ্দক অফান কদ্দয। বজদ্দজ্ঞ কযা
দ্দরা, ‘তখন বকঅভযা ংখযায় কভ দ্দফা? বতবন ফরদ্দরন, ‘না, ফযং পতাভযা ংখযায় দ্দফ গবণত বকন্তু পতাভযা ভুদ্দরয
পপনায ভদ্দতা দ্দফ, মাদ্দক দ্দজআ াভুবরক পোত ফদ্দয় বনদ্দয় মায় এফং অল্লা পতাভাদ্দদয য ন্তয পথদ্দক পতাভাদ্দদয
বয় দূয কদ্দয বদদ্দফন এফং পতাভাদ্দদয ন্তদ্দয অর-ওয়াহ্ান ু বকদ্দয় বদদ্দফন। বজদ্দজ্ঞ কযা দ্দরা, ‘প অল্লায যাুর
(া.) অর- ওয়াহ্ান বক? বতবন ফরদ্দরন, ‘দুবনয়ায প্রবত বাদ্দরাফাা এফং ভৃতু যদ্দক ছে কযা।’ [অফু দাঈদ/৪২৯৭
(ী)]
ْاإِلذَلماوَُِْْبضِ ْممنْْباَلَنملاءًُْسفَػْلَبِاْملٍّْيَػديْرنَفَػاْعِروَُْْواَعلْنػٍّدُهْْرَْمىِْمَْحََومّتَػتبَْايػُيَػَراعُِواجُْعبِاوالَْْعِدْييِننَػُْهَواْْمتمػبَػُعواْأَْذنَا َبْالْبَػَقِرَْوتػََرُكواْاْْلَِهاَدِْفْ َسبِيِلْاللمِوْأَنْػَزَؿ
মখন ভানুল বদনায এফং বদযাদ্দভয ভদ্দধয ু দ্দফ মাদ্দফ, এফং মখন ইনা নাভক (ুদী) ফযফায় জবড়ত দ্দয় মাদ্দফ, অয গরুয
পরজ-এ ন্তুি দ্দয় মাদ্দফ এফং বজাদ পী াবফবরল্লা পছদ্দড় বদদ্দফ অল্লা তাদ্দদয ঈয রািনা চাবদ্দয় বদদ্দফন, বতবন তা
ঈবিদ্দয় বনদ্দফন না, মতক্ষ্ণ না তাযা তাদ্দদয দ্বীদ্দন বপযত না মাদ্দফ।’ [আভাভ অভদ (২/২৮), তাফযানী (১২/৪৩৩),
ফায়াকী (শুয়াফুর ইভান ৭/৪৩৪), অফু আয়ারা (১০/২৯)]
91