ประวัติและความสําคัญทางพระพุทธศาสนา

คมู อื การใช 

ชุดการสอนวชิ าพระพทุ ธศาสนา หนว ยพระพทุ ธ 
เร่ือง “ประวัติและความสาํ คญั ทางพระพุทธศาสนา” 

เพ่อื พฒั นาความเชอื่ มัน่ และศรัทธาในพระพุทธศาสนา 
ของนักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปที่ ๑

คําชแี้ จงสาํ หรบั ครูผสู อน 
ในการใชช ุดการสอนวชิ า พระพทุ ธศาสนา หนว ยพระพุทธ 

เรอื่ ง “ประวตั ิและความสาํ คัญของพระพทุ ธศาสนา” 
เพ่อื พฒั นาความเชือ่ และศรัทธาในพระพุทธศาสนา 

ของนักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปที่ ๑ 

เปนชดุ การสอนใหนกั เรียนศึกษาเปนกลมุ กจิ กรรมตามข้ันตอนและคาํ แนะนาํ ดงั น้ ี
•ชดุ การสอนนใี้ ชเ วลาเรียนรวม ๖ ชั่วโมง นักเรยี นตองปฏบิ ตั กิ ิจกรรมในเวลาทกี่ ําหนดให 

ชดุ ที่ ๑  ประวัติและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา จาํ นวน ๖ ชั่วโมง 
•ในชัว่ โมงท่ี ๑ใหน ักเรียนศกึ ษาชดุ การสอนใน หวั ขอ เรอื่ ง “การสังคายนา” 

ช่ัวโมงท่ี  ๒  -๔  ใหนกั เรยี นศกึ ษาชุดการสอนใน  หวั ขอ เร่ือง  “การเผยแผพ ระพุทธศาสนาเขา ส ู
ประเทศไทย 

ชวั่ โมงท ี่ ๕-๖  ใหนักเรียนศึกษาชุดการสอนใน  หวั ขอ เรอื่ ง  “ความสาํ คัญของพระพทุ ธศาสนาตอ  
สังคมไทย” 
•ศกึ ษาคาํ แนะนําการใชช ดุ การสอน จุดประสงคก ารเรยี นร ู และระยะเวลาทใี่ ชในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรม 
•ศึกษาและปฏิบตั ติ ามข้ันตอนและกจิ กรรมทก่ี าํ หนดไวใ นชุดการสอน 
•ขณะศกึ ษาชุดการสอน นักเรยี นปรกึ ษากันภายในกลมุ และขอคาํ แนะนาํ จากคร ู
•เมอ่ื ศึกษาเสรจ็ แลว ใหจดั เกบ็ ชุดการสอนใหอ ยใู นสภาพที่พรอ มใชงาน 
•ทาํ แบบทดสอบหลงั เรยี น

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรียนรทู ี่  ๑ 
เร่อื ง  “ประวตั ิและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา” 

คาํ ชี้แจง 

๑.  ชดุ การสอนเรอื่ ง ประวตั แิ ละความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนา  แผนการจดั การเรียนรูท่ี ๑ 
“ประวตั ิและความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนา” 
๒.  ภายในชดุ การสอนแตล ะชุดประกอบดว ยบตั รตางๆ  ดงั นี้ 

๒.๑ บัตรคําสง่ั  
๒.๒ บัตรความรู 
๒.๓ บตั รงาน 
๒.๔ บตั รคําถาม 
๒.๕ บัตรเฉลย 
๓.  ใหนักเรยี นเลือกประธานกลมุ   เพอื่ ดแู ลและควบคมุ การทาํ งานของสมาชิกในกลุม  และ 
เลือกเลขานกุ ารเพอื่ บนั ทึกผลการทาํ กจิ กรรมของกลุม 
๔.  นกั เรยี นทกุ คนรวมปฏบิ ตั กิ ิจกรรมและแลกเปลีย่ นเรยี นรูรว มกนั  
๕.  ศึกษาจดุ ประสงคก ารเรยี นรูและระยะเวลาทใี่ ชในการปฏบิ ัติกจิ กรรม 
๖. ศกึ ษาบตั รคาํ ส่ังตามขน้ั ตอนและทาํ กจิ กรรมตามบัตรงานทีก่ ําหนดไวใ นชดุ การสอน 
๗. ชดุ การสอนนใ้ี ชเ วลาท้งั หมด ๖ ชว่ั โมง โดยแบงกจิ กรรมใหนักเรยี นทาํ เปนรายชวั่ โมง 
นกั เรยี นตองปฏิบัติใหท นั ตามเวลาที่กําหนดให 
๘.  ขณะศึกษาชดุ การสอนนกั เรียนปรกึ ษากนั ภายในกลุม และขอคําแนะนาํ จากคร ู
๙.  ทาํ แบบทดสอบหลังเรยี นเพอ่ื ตรวจสอบความรู 
๑๐.  เมอ่ื ศึกษาเสร็จแลวใหจัดเก็บชุดการสอนใหอ ยใู นสภาพท่ีพรอ มใชงาน

จดุ ประสงคการเรยี นรู 

เมื่อทํากจิ กรรมในชดุ การสอนนแ้ี ลว  
๑.  บอกความหมาย สาเหตุของการสงั คายนา ได 
๒. บอกประโยชนและความสาํ คญั ของ “การสังคายนา”ได

ชดุ การสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู  ี่ ๑ 
เรื่อง  “ประวัตแิ ละความสําคัญของพระพุทธศาสนา” 

บัตรคําสัง่  

ใหนกั เรียนแตละกลุมปฏบิ ตั ดิ งั น ้ี
๑.  ศึกษาจากบตั รความร ู เรอื่ ง “การสงั คายนา” ดวยวธิ กี ารตอไปนเ้ี พยี งวิธเี ดยี ว 

๑.๑ เลอื กตวั แทนอา นใหส มาชกิ ทุกคนในกลุมฟง 
๑.๒ สมาชกิ แตล ะคนในกลุมศกึ ษาดวยตนเอง 
๑.๓ วิธกี ารอื่นทส่ี มาชิกในกลมุ เสนอแนะ 
๒. ทาํ กิจกรรมตามบตั รงาน 
๓. ประธานอานคําถามในบตั รคาํ ถาม สมาชกิ ตอบลงในสมดุ เปน การทดสอบหลงั จากได 
ทาํ กจิ กรรมตา งๆเสรจ็ แลว หลังจากนัน้ อานคาํ เฉลยในบตั รเฉลย

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู ี ่ ๑ 
เรื่อง  “ประวตั ิและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รความรู 
เรอื่ ง การสังคายนา 

การสังคายนา  หมายถงึ   การรวบรวม  เรยี บเรียงพระธรรมคาํ สง่ั สอนของพระพทุ ธเจาใหเ ปน 
ระเบียบเปน หมวดหม ู การทําสงั คายนาไดท าํ ตดิ ตอ กนั เปนระยะทั้งในประเทศอินเดยี   ประเทศศรลี งั กา 
ประเทศไทย    รวมท้ังสิ้น  ๑๐  ครัง้   ครั้งทม่ี คี วามสาํ คญั ตอการเผยแผพ ระพุทธศาสนาเขาสปู ระเทศไทย 
คือ ครัง้ ท ่ี ๓  ในราว  พ.ศ. ๒๓๔  พระเจา อโศกมหาราชทรงจัดใหมกี าร 
สงั คายนาพระธรรมวนิ ัยข้นึ เปน ครง้ั ท ่ี ๓  ณ  อโศการาม เมืองปาฏลีบตุ รโดย 
มพี ระโมคคัลลีบตุ รตสิ สเถระเปนประธานสงฆม ีพระสงฆเขา รว มสังคายนา 
๑๐๐๐  รูป  หลังจากเสรจ็ สิน้ การสงั คายนา พระเจาอโศกมหาราชไดทรงสง 
คณะสมณทตู ไปเผยแผพ ระพทุ ธศาสนายงั ดินแดนตางๆรวม  ๙  สายดว ยกนั  
สาํ หรบั ประเทศไทยมีการสงั คายนา  คือ    สายท ่ี ๘  พระโสณเถระ  และ 
พระอตุ ระเถระเปนหัวหนา ไปเผยแผพระพทุ ธศาสนา ณ  ดินแดนสวุ รรณภมู  ิ
สนั นิษฐานกนั วานา จะหมายถึงดนิ แดนทีเ่ ปน ประเทศในภมู ิภาคเอเชีย 
ตะวันออกเฉียงใตใ นปจ จบุ นั  

ภาพกลุ บุตรในแควนสวุ รรณภูมิขอบวช 
กับพระโสณะและพระอตุ ระเถระ 
“ภาพโดย  วิชิตทรงชัย   ทรงมะล”ิ

บตั รความรู 

สาเหตแุ หง การสงั คายนาพระไตรปฎ ก 

ความคดิ ท่จี ะใหมีการสังคายนาพระธรรมวนิ ยั นนั้   ไดม ีมาแลว ตั้งแตค รั้งพุทธกาล  โดยพระ 
พทุ ธองคไ ดป ระทานพระพทุ ธโอวาทแนะนําไว  กลาวคอื   เมื่อนิครนถนาฏบตุ ร  ผูเ ปน อาจารยเจา 
ลทั ธเิ ชนส้นิ ชีพ พวกสาวกของเจาลัทธนิ ไ้ี ดเกดิ แตกสามคั คกี นั   คร้ังนน้ั พระจนุ ทเถระผูเปนนอ งชาย 
ของพระสารีบุตรเถระไดทราบเรื่องนนั้ แลวมีความหว งใยในพระพุทธศาสนาเกรงเหตกุ ารณเชนนนั้  
จะเกดิ ข้ึนแกพ ระพทุ ธศาสนา จงึ ไปพบพระอานนทเ ถระเลาความนน้ั ใหฟ ง   พระอานนทเถระจงึ ได 
ชวนเขาเฝา พระพุทธเจา   พระจนุ ทเถระกราบทูลเลาเรื่องนน้ั ถวายใหทรงทราบ  พระพทุ ธองคไ ด 
ประทานพระพุทธโอวาทเปน อนั มากแก พระจนุ ทเถระ ท่สี ําคัญขอ หน่ึงก็ คอื พระพทุ ธองคไดต รสั  
วา   “ท่สี าวกของนคิ รนถนาฏบุตรแตกสามคั คกี ันนน้ั เพราะคาํ สอนของเจา ลัทธนิ ้ันไมสมบรู ณและมี 
ความสับสน ท้ังพวกสาวกก็ไมปฏิบัตติ ามคําสอน”  แลว ทรงแนะนําใหร วบรวมพระพทุ ธวจนะให 
ทาํ การสงั คายนาไวเ พือ่ ความมน่ั คงแหงพระพทุ ธศาสนาสืบไป  พระสารีบุตรเถระก็ไดแ นะนํา 
พระภิกษสุ งฆใหชวยกนั รวบรวมพระพทุ ธวจนะ หรอื ทําการสงั คายนาพระธรรมวนิ ัยไวเ ชน เดยี วกนั  
ใหพนภยั ตลอดมา  วิธกี ารปกปอ งคุมครองพระพุทธศาสนาทสี่ าํ คญั วิธหี นึ่งกค็ ือ  การสงั คายนาพระ 
ธรรมวินยั   หรือการสงั คายนาพระไตรปฎ ก  ซึง่ ไดถ อื ปฏบิ ัติสืบเนอ่ื งกนั มาโดยลําดบั ตามควรแก 
เหตุการณและกาลเวลา

บัตรความร ู

เรือ่ ง  การสงั คายนาทเี่ กยี่ วขอ งกบั การเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาในประเทศไทย 

ครั้งที่ ๑ 

มลู เหตุ  :  เมื่อพระพทุ ธองคเสด็จปรินพิ พานได  ๗  วัน  พระมหากสั สปเถระอยทู ีเ่ มืองปาวา  ยังไม 
ทราบวา พระพุทธองคเ สดจ็ ปรนิ พิ พาน จงึ พาพระสงฆจ ํานวน  ๕๐๐  รปู   เดินทางออกจากเมืองปาวา 
ดวยประสงค  จะไปเฝาพระพุทธองคท ่เี มืองกุสนิ ารา  ในระหวา งเดนิ ทางนนั้ เองกไ็ ดทราบขา วการ 
เสดจ็ ปรินิพพานของพระ พุทธองคจากอาชวี ก (นักบวชนกิ ายหนง่ึ ) คนหนงึ่  ซ่งึ เดินทางมาจากเมอื ง 
กุสินารา  พระสงฆท ั้งมวลซึ่งมพี ระมหากสั สปเถระเปน หัวหนา  เมื่อไดท ราบขา วนัน้ แลว  ผทู ี่เปน  
พระอรหนั ตตา งก็มีความสลดใจ ผูท ่ีเปนปถุ ุชนอยกู เ็ ศราโศกเสยี ใจ รอ งไหครา่ํ ครวญ รําพงึ ราํ พันกัน 
ไปตา งๆนานา  แตพ ระภกิ ษุสภุ ัททะมไิ ดเ ปน เชนนัน้   และไดหา มพระภกิ ษุเหลานั้นมใิ หเ สยี ใจ  มใิ ห 
รอ งไห  โดยกลาวช้นี ําวา ทีพ่ ระพทุ ธเจาไดเ สด็จปรนิ พิ พานนน้ั เปน การดแี ลว   ตอ นไ้ี ปจะทาํ อะไรได 
ตามใจ ไมมีใครคอยมาชวี้ า ผดิ นี่ ถกู นี่ ควรนี่ ไมควรน่ี ตอไปอีก พระมหากสั สปเถระไดฟ ง คํากลาว 
จาบจวงเชน นน้ั แลว   เกดิ ความสลดใจ  ภายหลงั จากการถวายพระเพลิงพระพทุ ธสรรี ะเสรจ็ สน้ิ แลว 
ไดม ีการประชมุ สงฆ  พระมหากสั สปเถระซ่งึ เปนผมู ีอายุพรรษามากกวาพระสงฆท ุกรปู ไดร ับเลือก 
ใหเปน ประธานสงฆ  มฐี านะเปนสงั ฆปรณิ ายก (ผนู ําคณะสงฆ) บริหารการคณะสงฆตามพระธรรม 
วินัย  ทา นจงึ ไดน ําเรื่องทภี่ กิ ษุสุภทั ทะกลา วจว งจาบพระธรรมวินยั น้ันเสนอตอ ทป่ี ระชุมสงฆ  ชวน 
ใหทาํ การสังคายนาพระธรรมวินยั และไดร ับความเห็นชอบจากที่ประชุม  ตอ จากนน้ั มา  ๓  เดอื น  ก็ 
ไดมีการประชมุ ทาํ สงั คายนาคร้งั ท่ี ๑ 

สถานที่ : ถา้ํ สตั บรรณคูหา ขางเขาเวภารบรรพต ใกลก รุงราชคฤห  ชมพูทวีป  ภาพการสังคายนา 
องคอปุ ถมั ภ : พระเจา อชาตศัตร ู คร้งั ที่ ๑
การจดั การ  :  พระมหากัสสปเถระไดร บั เลอื กเปน ประธาน  และเปน ผซู ักถาม 
พระธรรมวนิ ยั  พระอุบาลเี ถระเปนผูต อบขอซักถามทางพระวินัย พระอานนท 
เถระเปนผูตอบขอซกั ถามทางพระธรรมมีพระอรหันตเ ขา ประชมุ เปนสังคีติ 
การกสงฆ(สงฆผูเ ปนคณะกรรมการทําสงั คายนา) จาํ นวน ๕๐๐ รูป 
ระยะเวลา : ๗ เดอื น จึงสาํ เร็จ 

บตั รความร ู

ครงั้ ที่ ๓ 
มูลเหตุ : พวกเดียรถียหรอื พวกนักบวชในศาสนาอน่ื มาปลอมบวชในพระพทุ ธศาสนา ดวยเห็นแก 
ลาภสกั การะ และเพอื่ บอนทําลายพระพุทธศาสนา ไดแสดงลัทธแิ ละความเหน็ ของตนวา “เปน  
พระพทุ ธศาสนา เปนคาํ สัง่ สอนของพระพทุ ธเจา ” พระโมคคัลลีบตุ รติสสเถระไดขอความอปุ ถมั ภ 
จาก พระเจาอโศกมหาราชใหม กี ารสอบสวน สะสาง กําจดั พวกเดยี รถียปลอมบวชประมาณ 
๖๐,๐๐๐รปู แลว ใหสละสมณะเพศออกจากพระพุทธศาสนาไดส ําเร็จ 
สถานที่: อโศการาม กรุงปาตลีบุตร ชมพูทวปี  
องคอ ปุ ถมั ภ: พระเจา อโศกมหาราช 
การจัดการ: พระโมคคลั ลบี ตุ รตสิ สเถระเปน ประธาน พระอรหันตเขาประชมุ เปน สงั คตี กิ ารกสงฆ 
จาํ นวน๑,๐๐๐รปู  
ระยะเวลา: ๙ เดอื น จึงสาํ เร็จ 

การสงั คายนาพระธรรมวนิ ยั คร้งั น้ี  คงมกี ารซกั ถามพระธรรมวินัยและตอบขอ ซักถาม 
เชน เดียวกบั การสงั คายนาครั้งกอ น แตไมป รากฏรายละเอยี ดวา  พระเถระรปู ใดทําหนา ท่ซี กั ถาม 
รปู ใดทาํ หนาทตี่ อบขอซักถาม แตป รากฏวา พระโมคคลั ลบี ตุ รติสสเถระไดเสนอคาํ ถาม ๕๐๐ ขอ 
เพมิ่ เขาในคัมภรี ก ถาวัตถ ุ ซึง่ เปนคัมภีรในพระอภธิ รรมปฎ ก เปนการขยายความคมั ภรี น ้นั ใหพสิ ดาร 
ออกไปอกี ที่ประชมุ สงฆไดรบั รองเปน คําอธบิ ายท่ถี ูกตอ งตามหลกั ธรรมในพระพทุ ธศาสนา 

ผลการสงั คายนาคร้งั น้นี อกจากจะไดก ําจัดพวกเดียรถียป ลอมบวชใหอ อกจาก 
พระพทุ ธศาสนาแลว  ยงั ไดสอบทานพระธรรมวนิ ยั ใหถ กู ตอ ง และไดตอบคาํ ถาม ๕๐๐ ขอ คาํ ตอบ 
๕๐๐ ขอ เพิม่ เขาในคัมภรี ก ถาวตั ถดุ วย เมื่อเสร็จการสงั คายนาแลว ไดมีการสงสมณทูตไปเผยแผ 
พระพทุ ธศาสนาในดนิ แดนตา งๆ ท้ังในและตางประเทศรวม ๙ สายดวยกัน เพอ่ื จะไดใ หก าร 
อปุ สมบทแกผ ูเล่ือมใสไดถ ูกตอ งตามพระวนิ ัย

บตั รความร ู

คร้ังท่ี๘ 
มลู เหตุ  :  พระธรรมทนิ มหาเถระผูเปร่อื งปราดแตกฉานในพระไตรปฎ ก  ไดพิจารณาเห็นวาคัมภีร 
พระไตรปฎ ก  อรรถกถา  ฎีกา  และอนฎุ ีกา  ซง่ึ มอี ยูในเวลานนั้ มีขอวปิ ลาสคลาดเคลื่อนอยมู าก  ดว ย 
การจําลองหรือคัดลอกกนั ตอ ๆมาเปน เวลาชา นาน  จงึ เขาเฝาถวายพระพรขอความอปุ ถมั ภจ ากพระ 
เจา ติโลกราช  เมอ่ื ไดร บั การอปุ ถัมภแลว  พระธรรมทินมหาเถระกไ็ ดเ ลอื กพระสงฆผ เู ช่ยี วชาญใน 
พระไตรปฎ กประชุมกนั  
ทําสงั คายนา โดยการตรวจชําระพระไตรปฎ ก พรอมทั้งอรรถกถา ฎกี า อนฎุ กี า จารกึ ไวใ นใบลาน ดว ย 
อกั ษรธรรมของลา นนา นับเปนการสงั คายนาครัง้ ที่ ๑ ในอาณาจกั รลานนาหรือประเทศไทยในปจจบุ นั  
สถานที่ : วดั โพธาราม ณ เมืองนพิสิกร คอื เมืองเชยี งใหม ประเทศไทย 
องคอ ปุ ถัมภ : พระเจา ติโลกราช หรือพระเจาศิริธรรมจกั รวรรดดิ ลิ กราช 
การจดั การ : พระธรรมทินมหาเถระเปนประธาน พรอ มดว ยการสงั คีตกิ ารสงฆ 
ระยะเวลา: ๑ ป จึงสําเรจ็  
ครง้ั ที๙่  
มูลเหตุ : พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา จุฬาโลกมหาราช พรอ มดว ยสมเด็จพระอนชุ าธริ าช 
กรมพระราชวังบวรมหาสุรสหี นาท ทรงมพี ระราชศรทั ธาปรารถนาจะทาํ นุบํารงุ พระพุทธศาสนาใหเจริญ 
ม่นั คงสบื ไป ไดท รงทราบจากพระสงฆอ นั มสี มเดจ็ พระสงั ฆราชฯเปนประธานวา เวลานั้นพระไตรปฎกมี 
ขอ วิปลาสคลาดเคลื่อนมาก แมพ ระสงฆจะมคี วามประสงคจะทาํ นบุ ํารงุ ใหสมบูรณก ็ไมม กี าํ ลังพอจะทําได 
พระองคจ ึงไดทรงอาราธนาสมเดจ็ พระสังฆราชพรอ มดว ยพระสงฆท ัง้ ปวงใหรบั ภาระในเรือ่ งนี้ ดังนน้ั  
พระสงฆอันมสี มเดจ็ พระสังฆราชฯเปน ประธาน จึงไดเริ่มทําการสังคายนาพระธรรมวนิ ัย ตรวจชําระ 
พระไตรปฎกพรอมท้ังคมั ภรี ล ัททาวิเสส (คมั ภีรไวยากรณบ าลี) และไดจารึกไวในใบลานดวยอกั ษรขอม ซง่ึ  
นับเปนการสงั คายนาครงั้ ที่ ๒ ในประเทศไทย 
สถานท่ี : วดั พระศรีสรรเพชญ ซึง่ ปจ จบุ นั คือวัดมหาธาตยุ ุวราชรังสฤษฎ์ิ กรงุ เทพมหานคร ประเทศไทย 
องคอ ปุ ถัมภ : พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟา จุฬาโลกมหาราช 
การจดั การ : สมเดจ็ พระสังฆราชเปน ประธาน มีพระสงฆเขาประชุมเปน สงั คีตกิ ารกสงฆจ ํานวน ๒๑๘  รูป 
และมรี าชบัณฑติ เปน ผชู วยเหลอื จาํ นวน ๓๒ คน 
ระยะเวลา : ๕ เดอื น จงึ สําเรจ็

บตั รความร ู

ครั้งที่ ๑๐ 
มูลเหตุ : ในวโรกาสท่พี ระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา เจาอยหู วั เสวยราชยไ ด ๒๕ ป ทรงปรารภจะ 
บาํ เพ็ญพระมหากุศล ทรงเห็นวา พระไตรปฎกท่ีเขียนไวในใบลานไมม่ันคง ทั้งจํานวนก็มากยากที ่
จะรักษา และเปน ตัวขอม ผไู มรอู านไมเ ขา ใจ จึงมพี ระราชศรทั ธาใหพ มิ พพระไตรปฎ กเปน เลม แบบ 
ฝรั่งขึ้นใหม โปรดให  พระเจานอ งยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส และพระเถรานุเถระทั้งหลาย 
ชวยกนั ชาํ ระ โดยคดั ลอกตวั ขอมในคัมภีรใ บลาน เปนตัวอักษรไทย แลวชําระแกไขและพิมพเปน 
เลมหนงั สอื  รวม ๓๙ เลม เริม่ ชําระและพมิ พตง้ั แตพ.ศ.๒๔๓๑ สําเร็จเมื่อพ.ศ.๒๔๓๖ จํานวน 
๑, ๐๐๐  ชุด  นับเปนครั้งแรกในประเทศไทยที่มีการพิมพพระไตรปฎกเปนเลมดวยอักษรไทย 
นับเปน การสงั คายนาครั้งที่ ๓ ทท่ี ําในประเทศไทย 
สถานที่: พระอุโบสถวัดพระศรรี ัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย 
องคอ ปุ ถมั ภ: พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา เจา อยหู วั  
การจดั การ: สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ครงั้ ดาํ รงพระยศเปน กรมหมนื่  
วชิรญาณวโรรส และสมเด็จพระสงั ฆราช (สาปุสฺสกาว) ครง้ั ยงั เปนสมเด็จพระพุทธโฆษาจารยเปน  
ประธาน  มีพระสงฆเ ขาประชมุ เปน สงั คตี กิ ารกสงฆ จํานวน ๑๑๐ รปู  
ระยะเวลา: ๖ ป จึงสําเร็จ 

ดร.  วทิ ย  วศิ ทเวทยแ ละเสถียรพงษ  วรรณปก.  พระพุทธศาสนา ม.๑  ไทย 
รม เกลา นนทบุรี ๒๕๔๖, หนา ๕ - ๖

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรูท ี่ ๑ 
เรอื่ ง  “ประวัติและความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รงาน

หลงั จากศกึ ษาบัตรความรูเ รอื่ ง การสังคายนา จบแลว  
๑.  ใหน กั เรยี นแตละกลมุ ทําบัตรคําถาม ใหเสรจ็ ในชว่ั โมง 
๒.  นกั เรียนสงตัวแทนกลุมนําเสนอคาํ ตอบหนาชน้ั เรียน 

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู  ่ี ๑ 
เรอ่ื ง  “ประวตั แิ ละความสาํ คัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บัตรคําถาม 

ใหน กั เรียนตอบคําถามตอ ไปน ้ี

๑.  พระเจา อโศกมหาราชทรงเปน องคอ ุปถัมภก ารทาํ สงั คายนาพระวนิ ัยคร้ังทเ่ี ทาไร และ 
ทรงอาราธนาพระเถระรูปใดใหเปน ประธานสงฆใ นการทาํ สังคายนาครั้งน้ ี
...………………………………………………………………………………………... 
……………………………………………………………………….........……….…….. 

๒.  คณะสมณทตู ท่ีพระเจา อโศกมหาราชทรงสงไปเผยแผพ ระพุทธศาสนายังดินแดนตา งๆ 
มที ้ังหมดก่ีสาย 
.................………………………………………………………………………......… 

๓. พระสมณทูตใดท่เี ดินทางมาเผยแพรพระพทุ ธศาสนา ณ ดนิ แดนสวุ รรณภูม ิ
...……………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………................………. 

๔.  พระพทุ ธศาสนานิกายใดทคี่ นไทยนับถอื มาจนถงึ ปจ จบุ ันน้ ี
.......................................................................................................................................... 
.........................................................................................................................................

ชุดการสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู ี ่ ๑ 
เรือ่ ง  “ประวัติและความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รเฉลย 

แนวคาํ ตอบ 

๑.  พระเจา อโศกมหาราชทรงเปน องคอ ุปถัมภการทาํ สงั คายนาพระวนิ ยั ครั้งทีเ่ ทาไร 
และทรงอาราธนาพระเถระรูปใดใหเ ปนประธานสงฆในการทาํ สังคายนาครง้ั น้ี 
ทาํ สังคายนาครงั้ ท่ี ๓ และทรงอาราธนาใหพระโมคคลั ลีบุตรตสิ สเถระเปน  
ประธานสงฆ 

๒.  คณะสมณทตู ทีพ่ ระเจา อโศกมหาราชทรงสงไปเผยแผพระพทุ ธศาสนายงั ดนิ แดน 
ตางๆมีท้งั หมดก่ีสาย 
๙ สาย 

๓.  พระสมณทตู ใดท่เี ดนิ ทางมาเผยแพรพ ระพทุ ธศาสนา ณ ดินแดนสุวรรณภูม ิ
พระโสณเถระและพระอตุ ตระเถระ 

๔.  พระพทุ ธศาสนานกิ ายใดทคี่ นไทยนบั ถือมาจนถึงปจจุบันน ี้
พระพทุ ธศาสนานิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ

จุดประสงคก ารเรยี นร ู

เมอ่ื ทาํ กจิ กรรมในชดุ การสอนนแ้ี ลว 
๑.  บอกประวัตคิ วามเปนมาของการเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาเขาส ู

ประเทศไทยได 
๒.  วเิ คราะหค วามสําคญั ของการเผยแผพ ระพุทธศาสนาได

ชุดการสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู ี่  ๑ 
เรื่อง  “ประวตั ิและความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บตั รคาํ สั่ง 

ใหน กั เรยี นแตล ะกลมุ ปฏบิ ตั ดิ งั น ้ี
๑.  ศึกษาจากบัตรความรู เร่ือง “การเผยแผพระพุทธศาสนาเขาสูประเทศไทย”  ดวย 
วิธีการตอ ไปนี้เพยี งวิธเี ดยี ว 

๑.๑ เลอื กตัวแทนอา นใหสมาชกิ ทกุ คนในกลุมฟง 
๑.๒ สมาชกิ แตละคนในกลมุ ศึกษาดว ยตนเอง 
๑.๓ วธิ ีการอ่ืนท่ีสมาชิกในกลมุ เสนอแนะ 
๒.  ทาํ กจิ กรรมตามบตั รงาน 
๓.  ประธานอานคาํ ถามในบตั รคาํ ถาม สมาชกิ ตอบลงในสมดุ เปน การทดสอบหลังจากได 
ทํากิจกรรมตางๆเสร็จแลว  หลังจากนนั้ อา นคาํ เฉลยในบัตรเฉลย

ชดุ การสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรูท ี่ ๑ 
เร่อื ง  “ประวัตแิ ละความสําคัญของพระพุทธศาสนา” 

บัตรความร ู

เรอ่ื ง “การเผยแผพระพุทธศาสนาเขาสปู ระเทศไทย” 

เมอื่ พระสัมมาสัมพุทธเจาเสด็จดับขันธปรินิพพานแลว ตอมาประมาณพุทธศตวรรษที่ ๓ 
พ ร ะ เ จ า อ โ ศ ก ม ห า ร า ช ผู ป ก ค ร อ ง ป ร ะ เ ท ศ อิ น เ ดี ย ใ น ส มั ย นั้ น มี ค ว า ม ศ รั ท ธ า เ ลื่ อ ม ใ ส ใ น 
พระพุทธศาสนามาก พระองคไดทรงใหความอุปถัมภโดยทรงจัดใหมีการสังคายนาพระไตรปฎก 
ครง้ั ท่ี ๓ ข้นึ ในป พ.ศ.๒๓๖  ณ วัดอโศการาม  นครปาฏลบี ุตร  แควน มคธ (ปจจุบันคอื เมอื งปตนะ 
เมืองหลวงของรัฐพิหาร) ทรงอาราธนาพระโมคคัลลีบุตรติสสเถระเปนประธาน  หลังจาก 
สงั คายนารอ ยกรองพระธรรมวินัยเสร็จส้ินแลว  พระโมคคลั ลบี ตุ รติสสเถระไดจัดคณะพระธรรม 
ทตู ออกเปน   ๙  คณะแลวสงไปประกาศพระพทุ ธศาสนาในดนิ แดนตา งๆ ดังนี้ 

สายที่ ๑ มีพระมัชฌันติกเถระเปนหัวหนาคณะไปเผยแผพระพุทธศาสนา ณ แควนกัษมิระ คือ รัฐ 
แคชเมยี ร  ประเทศอินเดียปจจุบัน และ แควนคันธาระ ในปจจุบัน คือ รัฐปญจาป ท้ังของประเทศ 
อินเดยี และประเทศปากสี ถาน 

สายที่ ๒ พระมหาเทวเถระ เปนหวั หนาคณะไปเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาในแควนมหิสมณฑ ปจจุบัน 
ไดแ ก  รัฐไมเซอร  และ  ดินแดนแถบลุมแมนํา้ โคธาวารี ซึ่งอยูในตอนใตประเทศอินเดีย 

สายที่ ๓ พระรกั ขติ เถระ เปน หวั หนา คณะไปเผยแผพระพทุ ธศาสนา  ณ  วนวาสปี ระเทศ ในปจ จบุ ัน 
ไดแ ก ดนิ แดนทางตะวนั ตกเฉยี งใตของประเทศอนิ เดีย 

สายที่ ๔ พระธรรมรกั ขติ เถระ  หรอื   พระโยนกธรรมรักขิตเถระ (ซงึ่ เขา ใจกนั วาเปนฝรั่งคนแรกใน 
ชาตกิ รีกท่ไี ดเ ขาบวชในพระพุทธศาสนา)  เปน หวั หนา คณะไปเผยแผพ ระพุทธศาสนา ณ อปรันตก 
ชนบทปจ จบุ ันสนั นิษฐานวาคอื ดินแดนซ่ึงอยรู มิ ฝง ทะเลอาหรับทางทิศเหนือของเมอื งบอมเบย

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรียนรทู ี่  ๑ 
เร่อื ง  “ประวตั ิและความสําคัญของ 

บัตรความร ู

สายที่ ๕ พระมหาธรรมรกั ขิตเถระ เปนหวั หนา คณะ ไปเผยแผพ ระพทุ ธศาสนา ณ แควนมหาราษฎร 
ปจ จุบัน ไดแก รฐั มหาราษฎรของประเทศอนิ เดยี  

สายท ่ี ๖  พระมหารักขติ เถระ  เปน หัวหนาคณะ  ไปเผยแผพ ระพุทธศาสนา  ในเอเซียกลาง  ปจจบุ นั  
ไดแ ก ดนิ แดนท่ีเปนประเทศอิหรา นและตุรกี 

สายท่ี ๗ พระมชั ฌมิ เถระ  พรอมดว ยคณะ คอื   พระกัสสปโคตรเถระ  พระมูลกเทวเถระ  พระทุนท 
ภิสสระเถระ  และ  พระเทวเถระ  ไปเผยแผพระพุทธศาสนา  ณ  ดินแดนแถบภูเขาหิมาลัย 
สันนษิ ฐานวา   คือ ประเทศเนปาล 

สายที่ ๘ พระโสณเถระ  และ พระอุตตรเถระเปน หวั หนา คณะ ไปเผยแผพ ระพทุ ธศาสนา  ณ  ดนิ แดน 
สวุ รรณภูมิ  ซ่ึงปจจุบนั   คอื ประเทศในคาบสมุทรอินโดจนี  เชน พมา ไทย ลาว เขมร เปน ตน 

สายท่ี ๙ พระมหินทเถระ (โอรสพระเจาอโศกมหาราช) พรอมดวยคณะ  คือ พระอริฏฐเถระ พระ 
อุทริยเถระ พระสมั พลเถระ  และ  พระหัททสารเถระไปเผยแผพระพุทธศาสนา  ณ  ลังกาทวีป ใน 
รชั สมัยของพระเจา เทวานัมปยตสิ สะ  กษัตรยิ แหง ลังกาทวีปปจ จบุ นั  คือ ประเทศศรีลงั กา

ชดุ การสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู ี ่ ๑ 
เรื่อง  “ประวัติและความสาํ คัญของพระพุทธศาสนา” 

บตั รความร ู

เร่ือง “การเผยแผพระพทุ ธศาสนาเขาสูประเทศไทย” 
พระพุทธศาสนาไดเ ผยแผเ ขาสูป ระเทศไทย ๔ ยุค คอื  

ยุคท ี่ ๑  ยุคเถรวาทแบบพระเจาอโศกมหาราช   นับแต 
ชวงเวลาทีพ่ ระเจาอโศกมหาราชทรงอุปถัมภการสงั คายนาครัง้ ท่ี ๓ 
ไดทรงสงสมณทูตไปเผยแผ  โดยคณะพระสมณทูตสายท่ีหน่ึงมี 
พระโสณเถระ  และ  พระอุตตรเถระเปนประธานไดเดินทางมา 
เผยแผพระพุทธศาสนาในแควนสุวรรณภูมิ หลักฐานที่พบใน 
ประเทศไทยขุดคนพบที่จังหวัดนครปฐม  คือ   ศิลารูปธรรมจักร 
กับกวางหมอบ แทน สถูป อนั เปนสิ่งเคารพบชู าเหมอื นกับสมัยพระเจาอโศกมหาราช 

ยุคที ่ ๒  ยุคมหายาน  ประมาณ พ.ศ. ๖๒๐  พระเจากนิษกะมหาราชทรงอุปถัมภการ 
สังคายนา        คร้ังที่ ๔ ของฝายมหายานที่เมืองชลันธร และ ไดสงคณะพระสมณทูตไปเผยแผ 
พระพทุ ธศาสนาฝายมหายานในเอเชียกลางจนถงึ ประเทศจนี  และ จากจีนกเ็ ผยแผตอ มายงั อาณาจกั ร 
อา ยลาว  ซงึ่ ในอดีตเปนดินแดนสวนหนึ่งของประเทศไทย พ.ศ. ๑๓๐๐ กษัตริยแหงอาณาจักรศร ี
วิชัยในเกาะสุมาตรา ไดขยายอํานาจเขามาถึงดินแดนตอนใตของไทย ทําใหพระพุทธศาสนา 
มหายานเจรญิ รุงเรืองอยูในดินแดนแถบน้ีดวยหลักฐานที่ปรากฏคือเจดียพระธาตุไชยา   จังหวัดสุ 
ราษฎรธานี   พระบรมธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช (องคเดิม)  พระพุทธรูป เทวรูปหลอ พระ 
โพธิสตั วอ วโลกิเตศวร และพระพมิ พต าง ๆ 

ยุคมหายาน ในระหวาง พ.ศ. ๑๔๕๔–๑๗๒๕ ขอมมีอํานาจเขามาครอบงํา 
แผนดินประเทศไทย     ขอมนับถือนิกายมหายาน เม่ือมีอํานาจทําใหอิทธิพลของ 
มหายานครอบคลุมไปท่ัว เปนเหตุใหพระพุทธศาสนามหายานรุงเรือง จึงทําใหม ี
การนบั ถอื พระพุทธศาสนาทัง้ สองแบบและศาสนาพราหมณผสมผสานกันไป

บัตรความรู 

ยุคที ่ ๓  ยุคเถรวาทแบบพกุ าม  เม่อื  พ.ศ. ๑๖๐๐ พระเจา อนุรุทธมหาราชแหง พมา มีอาํ นาจ 
ทรงต้งั ราชธานีอยทู ี่เมืองพกุ าม ทรงแผข ยายอาณาเขตครอบคลุมมาถงึ ดินแดนตอนเหนอื ของไทย 
คอื  ลานนา ลงมาถึงลพบุรแี ละทวาราวดี  พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบพกุ ามซึ่งเปนสายทม่ี าจาก 
เมืองมคธ ประเทศอินเดีย   จึงครอบงําคนไทยแถบนน้ั ไปดว ย คนไทยจึงหนั ไปนับถอื  
พระพทุ ธศาสนาเถรวาทแบบพกุ ามอีก   แตอยา งไรก็ด ี คนไทยฝายใตลงมาสว นใหญคงนับถือฝา ย 
มหายานอย ู ดว ยหลกั ฐานทป่ี รากฏคือพระธาตหุ ริภญุ ชยั  จังหวัดลาํ พนู  

ยุคที ่ ๔  เถรวาทแบบลงั กาวงศเ มือ่  พ.ศ. ๑๖๙๘ พระเจาปรักกมพาหุแหงประเทศลังกาได 
ทรงฟนฟูพระพุทธศาสนาในลังกา ไดอาราธนาพระมหากัสสปะชําระสะสางพระธรรมวินัย 
พระพทุ ธศาสนากก็ ลบั รงุ เรือง มีช่อื เสียงไปไกลประเทศท่นี บั ถอื พระพุทธศาสนาทั่วไปตางก็สนใจ 
พากนั เดินทางไปศกึ ษาเลา เรยี นพระไตรปฎกและไดรับการอุปสมบทใหมท่ีน่ัน   ครั้นศึกษาจนจบ 
แลว กก็ ลับบานเมืองของตน ๆ เฉพาะประเทศไทยเรา พระพุทธศาสนาแบบลังกาวงศนี้ไดเขามาตั้ง 
ม่ันอยทู ่ีเมอื งนครศรีธรรมราช

ชดุ การสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรูที ่ ๑ 
เรื่อง  “ประวัติและความสาํ คัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รความรู 

เรื่อง  “การเผยแผพระพุทธศาสนาเขา สูประเทศไทย” 

สมัยลานนา ประมาณ พ.ศ.  ๑๙๑๓ ในรัชสมัยของพระเจากือนา ไดทรงสงราชทูตไปขอ 
นมิ นตพระสงั ฆราชสมุ นะตอพระยาลิไทเพ่ือไปเผยแผพระพุทธศาสนาในลานนา เปนการเริ่มตน 
แหงพระพทุ ธศาสนาแบบลงั กาวงศใ นดินแดนแถบน ้ี

ในรัชสมัยของพระเจาตโิ ลกราช  ไดมกี ารสงคณะสงฆไ ปศึกษาพระพุทธศาสนาที่ลังกา 
ตอ มาพระองคไดอุปถมั ภก ารสงั คายนาซ่งึ นับเปน การสังคายนาครัง้ ท่ี ๘ ท่วี ดั โพธาราม หรอื วดั เจดีย 
เจด็ ยอด 

วัดเจดยี เ จ็ดยอด 
ในนครเชยี งใหมใ นรัชสมัยของพระเมืองแกว (พ.ศ. ๒๐๓๘–๒๐๖๘) เปนยุครุงเรืองของ 
วรรณคดีพระพุทธศาสนา มีพระสงฆน ักปราชญแตง คัมภีรพระพุทธศาสนาเปน ภาษาบาลขี ้ึนจาํ นวน 
มาก เชน  พระสิริมังคลาจารยแตง หนังสือมังคลัตถทีปนี เวสสันตรทีปนี จักรวาลทีปนี สังขยาปกา 
สกฏีกา และพระรัตนปญญาแตง หนงั สอื วชริ สารัตถสงั คหะและชนิ กาลมาลีปกรณ  เปนตน

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรียนรทู ี ่ ๑ 
เรื่อง  “ประวัติและความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บตั รความร ู

สมยั อยุธยา (พ.ศ. ๑๘๙๓–๒๓๑๐) พระพุทธศาสนาเถรวาทแบบลังกาวงศยังคงรุงเรืองอยู 
พระมหากษัตริยห ลายพระองคทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา เชน สมเด็จพระนารายณ ไดเสด็จ 
อ อ ก ผ น ว ช ร ะ ห ว า ง ค ร อ ง ร า ช ย ท่ี วั ด จุ ฬ า ม ณี   ใ น ส มั ย อ ยุ ธ ย า นี้ มี ก า ร แ ต ง ห นั ง สื อ เ กี่ ย ว กั บ 
พระพทุ ธศาสนามากมาย เชน  มหาชาติคาํ หลวง กาพยม หาชาติ นันโทปนนั ทสตู ร พระมาลยั  
คําหลวง ปุณโณวาทคาํ ฉันท เปนตน  

มหาชาตคิ าํ หลวง  พระมาลัยคําหลวง 

สมยั ธนบุรี  (พ.ศ.  ๒๓๑๐–๒๓๒๕)  เปน ยคุ ทเ่ี ร่มิ ฟนฟบู านเมอื ง  สมเด็จพระเจาตากสนิ  

มหาราชไดท รงอปุ ถัมภพ ระพุทธศาสนาเปน อยางดีและโปรดเกลาฯใหร วบรวมพระไตรปฎกจากท่ ี

ตางๆมาเก็บรักษาไว 

สมยั รตั นโกสินทร  (พ.ศ.  ๒๓๒๕–ปจจุบนั )  นับแตส มเด็จพระพทุ ธยอดฟาจุฬาโลก 

มหาราชไดท รงสถาปนากรุงรตั นโกสินทรข น้ึ เปน ราชธานขี องไทยเมอ่ื   พ.ศ.  ๒๕๓๕  พระองคไ ด 

ทรงบูรณะวดั วาอาราม  และไดท รงอาราธนาพระสงฆผ ูเ ช่ียวชาญพระไตรปฎ ก  ๒๑๘  รูปกบั ราช 

บณั ฑิต ๓๒ คน ทําการสังคายนาขนึ้ ท่วี ดั มหาธาตุ ในกรงุ เทพฯ เมอื่  พ.ศ. ๒๓๓๑ ใชเวลา ๕ เดือน 

สําเร็จเมื่อ พ.ศ. ๒๓๓๒ แลวโปรดเกลาฯใหสรา งหอพระมณเฑยี รธรรมในพระบรมมหาราชวงั เปน  

ท่ีเก็บรกั ษา และโปรดฯใหค ดั ลอกไปไวต ามอารามตา ง ๆ

ชุดการสอน หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรูท ี่  ๑ 
เรอื่ ง  “ประวัติและความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รความรู 

ในสมัยรชั กาลท ี่ ๑  โปรดใหสรา งวัดพระศรีรตั นศาสดาราม  และทรงใหท าํ สงั คายนาพระไตรปฎ ก 
คร้ังที่  ๙ 

วดั พระศรีรัตนศาสดาราม 
ในสมยั รชั กาลท ี่ ๒  ไดท รงอัญเชิญพระบรมสารรี กิ ธาตกุ บั ตนพระศรีมหาโพธิ์มาจากศรลี งั กา และ 
ไดค ัดเลอื กพระสงฆไ ทย  ๗  รปู   เดนิ ทางไปสบื พระพุทธศาสนาทป่ี ระเทศศรลี งั กา 

ตน พระศรีมหาโพธ์ิ 
ในสมยั รัชกาลที่  ๓  โปรดใหร วบรวมพระไตรปฎกฉบบั ภาษาตา ง ๆ เพ่อื เทยี บเคียงกบั ของไทย มี 
การตงั้ คณะสงฆธรรมยตุ กิ นกิ ายขน้ึ โดยพระภกิ ษุเจา ฟา มงกุฎ (รัชกาลที่ ๔) 
ในสมยั รชั กาลท่ี  ๔  ทรงสงเสริมการศกึ ษาพระปรยิ ตั ธิ รรมและการปกครองสงฆใ หเจรญิ มากยง่ิ ขนึ้

ชดุ การสอน หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรทู  ี่ ๑ 
เรอ่ื ง ประวัติและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา 

บัตรความร ู

ในสมัยรชั กาลท่ี  ๕  ทรงมีพระราชศรทั ธาเลื่อมใสเสด็จออกผนวชในระหวา งการครองราชย 
ทรงบรจิ าค  พระราชทรัพยก ารจดั พิมพพ ระไตรปฎ กบาลเี ปนอกั ษรไทยเปน คร้ังแรกจํานวน๑, ๐๐ ชุด 
ไดรับพระบรมสารรี กิ ธาตจุ ากประเทศอินเดยี มาประดษิ ฐานที่บรมบรรพต วัดสระเกศ และไดท รง 
สถาปนามหาวิทยาลยั สงฆ  เพือ่ เปน สถาบนั การศกึ ษาชน้ั สูงทางพระพุทธศาสนาขึ้น  ๒  แหง   คือ 
มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั  และ มหาจุฬาลงกรณร าชวทิ ยาลยั  

วัดสระเกศ  มหาจุฬาลงกรณร าชวทิ ยาลยั  

ในสมัยรัชกาลท ่ี ๖  ทรงสงเสรมิ ใหชาวไทยสนใจพระพุทธศาสนาโดยทรงพระราชนิพนธ 

หนงั สือพระพุทธเจา ตรสั รอู ะไร และหนังสือเทศนาเสอื ปา เปน ตน 

พระพุทธเจาตรสั รูอ ะไร  หนังสอื เทศนาเสือปา   หนงั สอื เทศนาเสอื ปา

บัตรความร ู

ในสมยั รัชกาลที ่ ๗  ทรงบรจิ าคพระราชทรพั ยส ําหรับจดั พมิ พพ ระไตรปฎ กบาลีเปน อักษรไทย 
จํานวน ๑, ๕๐๐ ชดุ  และทรงจดั ใหม กี ารประกวดการแตง หนงั สือสอนพระพทุ ธศาสนาสาํ หรับเด็ก 
ในสมัยรชั กาลที ่ ๘ ไดเรมิ่ การแปลพระไตรปฎกจากภาษาบาลเี ปนภาษาไทย และแยกการแปล 
ออกเปน   ๒ ประเภท คอื  แปลโดยอรรถ เรยี กวา พระไตรปฎ กภาษาไทย และแปลโดยสาํ นวน 
เทศนา เรยี กวา พระไตรปฎ กเทศนาฉบับหลวง 

พระไตรปฎกเทศนาฉบับหลวง 
ในสมยั รชั กาลท ี่ ๙  พระพุทธศาสนาไดเจรญิ รงุ เรอื งในประเทศไทยมาโดยลาํ ดับจนกระทง่ั ถึง 
ปจจุบันใน  รัชสมัยน้ ี มเี หตกุ ารณสาํ คัญ ๆ เก่ียวกับพระพทุ ธศาสนาเกิดขึ้น เชน  พระบาทสมเด็จ 
พระเจา อยูหวั เสดจ็ ออกผนวชเมอ่ื   พ.ศ. ๒๔๙๙  การสรางพทุ ธมณฑลเพือ่ เปน พทุ ธบูชาและเปน 
การเฉลมิ ฉลอง  ๒๕  พุทธศตวรรษ (พ.ศ. ๒๕๐๐) 

พทุ ธมณฑล จงั หวดั นครปฐม

ชุดการสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู ี่  ๑ 
เรอ่ื ง  “ประวัตแิ ละความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บัตรงาน

หลงั จากศึกษาบตั รความรเู ร่อื ง “การเผยแผพระพทุ ธศาสนาเขาสปู ระเทศไทย” จบแลว  
๑.  ใหนกั เรยี นแตล ะกลุมทําบตั รคาํ ถาม ใหเ สร็จในชว่ั โมง 
๒.  นกั เรยี นสง ตวั แทนกลมุ นาํ เสนอคําตอบหนาชนั้ เรยี น 

ชดุ การสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรูท่ี  ๑ 
เรอื่ ง  “ประวัติและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บัตรคาํ ถาม 

เรอ่ื ง  การเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาเขา สูป ระเทศไทย 

คาํ ช้ีแจง  ใหน กั เรียนนาํ เลขหนา ขอความดา นลางทมี่ ีความสัมพนั ธก บั ยคุ สมยั ของการนบั ถอื  
พระพทุ ธศาสนามาใสในกรอบตามยคุ สมยั  

ยุคเถรวาท  ยคุ เถรวาท  ยุคมหายาน  ยคุ เถรวาท 
สมยั พระเจา อโศกมหาราช  แบบพกุ าม  แบบลังกาวงศ 
……………………………  ……………………………  ……………………………  …………………………… 
…………………………….  …………………………….  …………………………….  ……………………………. 

๑.  ศิลารปู ธรรมจกั รกบั กวางหมอบ 
๒.  พระโพธสิ ตั วอโลกเิ ตศวร 
๓.  พระเจา อนุรทุ ธมหาราช กษัตริยข องอาณาจกั รพกุ าม 
๔.  คณะสมณทตู คอื พระโสณะเถระ และพระอุตตรเถระ 

เดินทางไปเผยแผพระพทุ ธศาสนายังดินแดนสวุ รรณภูมิ 
๕.  การทําสังคายนาพระธรรมวนิ ัยครั้งที่ ๓ 
๖.  สมยั พระเจา ปรักกมพาหุมหาราช 
๗.  พระบรมธาตุไชยา จังหวดั สรุ าษฎรธ าน ี
๘.  อาราธนาพระมหากัสสปะชาํ ระสะสางพระธรรม 
๙.  พระบรมธาตุ จังหวดั นครศรีธรรมราช 
๑๐. พระธาตหุ รภิ ญุ ชยั  จงั หวดั ลาํ พูน

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู ี ่ ๑ 
เรือ่ ง  “ประวตั ิและความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บัตรเฉลย 

เรื่อง  การเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาเขาสปู ระเทศไทย 
คาํ ช้แี จง  ใหน ักเรยี นนาํ เลขหนาขอความดา นลา งท่มี ีความสมั พนั ธก บั ยุคสมยั ของการนบั ถอื  

พระพทุ ธศาสนามาใสใ นกรอบตามยุคสมยั  

๑.ศลิ ารปู ธรรมจกั รกบั กวางหมอบ 
๒.พระโพธิสตั วอ โลกเิ ตศวร 
๓.พระเจาอนุรทุ ธมหาราช กษตั รยิ ข องอาณาจกั รพกุ าม 
๔.คณะสมณฑตู คอื พระโสณะเถระ และพระอุตตรเถระ 

เดนิ ทางไปเผยแผพ ระพทุ ธศษสนายงั ดินแดนสวุ รรณภมู ิ 
๕.การทําสงั คายนาพระธรรมวนิ ัยครงั้ ท่ี ๓ 
๖.สมัยพระเจาปรกั กมพาหุมหาราช 
๗.พระบรมธาตไุ ชยา จงั หวดั สรุ าษฎรธาน ี
๘.อาราธนาพระมหากสั สปะชาํ นะสะสางพระธรรม 
๙.พระบรมธาตุ จงั หวดั นครศรธี รรมราช 
๑o.พระธาตหุ ริภุญชัย จังหวดั ลําพนู

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรทู ่ ี ๑ 
เรือ่ ง  “ประวัตแิ ละความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รคาํ ถาม 

คําช้แี จง ใหน กั เรียนนําหมายเลขหนา ขอ ความที่กาํ หนดใหใ สใ นวงกลมในแผนทดี่ านลา งใหถ กู ตอ ง 

๑.  พระมัชฌินตกิ เถระ  ๒.  พระมหาเทวะเถระ  ๓.  พระรักขติ ตเถระ 

๔.  พระโยนกธมั มรักขิตตเถระ  ๕.  พระมหาธมั มรกั ขิตตเถระ  ๖.พระมหารกั ขติ ตเถระ 

๗.  พระมชั ฌิมเถระ  ๘.  พระโสณะเถระและพระอตุ ตรเถระ  ๙.  พระมหนิ ทเถระ

ชุดการสอน  หนว ยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรียนรูท่ี  ๑ 
เรอื่ ง  “ประวตั ิและความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนา” 

บัตรคาํ ถาม 

การเผยแผพระพทุ ธศาสนาเขา สปู ระเทศไทย 

ใหนกั เรยี นตอบคําถามตอ ไปนใ้ี หถ กู ตอ ง 
๑.ประเทศอนิ เดยี ในอดีตมีช่ือเรยี กวาอะไร.......................................................................................... 
๒.  หลงั จากพระพทุ ธเจาปรนิ พิ พานแลว  พระพทุ ธศาสนาในประเทศอินเดยี เจริญรงุ เรอื งและแพรหลาย 
มากท่สี ุดในรัชสมัยของกษัตรยิ พ ระองคใ ด......................................................................................... 
๓.  พระเจา อโศกมหาราชทรงเปน องคอ ุปถัมภก ารทาํ สังคายนาพระธรรมวนิ ัยครัง้ ท่เี ทาไร  และ  ทรง 
อาราธนาพระเถระรปู ใดใหเปน ประทานสงฆในการทาํ สงั คายนาครัง้ น้ี 
............................................................................................................................................................. 
๔.  คณะสมทูตท่พี ระเจา อโศกมหาราชทรงสง ไปเผยแผพ ระพุทธศาสนายงั ดนิ แดนตางๆ มีท้ังหมดก่สี าย 
............................................................................................................................................................. 
๕.  พระสมณทูตทเี่ ดนิ ทางมาเผยแผพระพุทธศาสนา  ณ  ดนิ แดนสวุ รรณภมู  ิ  คอื ใคร 
............................................................................................................................................................. 
๖.  พระมหนิ ทเถระซง่ึ เปน พระราชโอรสของพรเจาอโศกมหาราชไดเ ดนิ ทางไปเผยแผพระพทุ ธศาสนา 
ณ  ทใ่ี ด................................................................................................................................................. 
๗. หลักฐานทส่ี ําคญั ทแี่ สดงวาพระพทุ ธศาสนาแบบเถรวาทสมยั อโศกไดเ ผยแผเ ขา มายังดนิ แดน 
ประเทศไทย  ไดแกอะไร...................................................................................................................... 
๘.  พระบรมธาตุไชยา  จังหวดั สรุ าษฎรธ าน ี  เปน หลักฐานทีแ่ สดงวา   พระพุทธศาสนานกิ ายใด ไดเผย 
แผเ ขามาสปู ระเทศไทยสมัยอาณาจกั รศรีวิชัย...................................................................................... 
๙.  รูปทรงเจดียใ นจังหวดั เชยี งใหมแ ละจงั หวดั ในภาคเหนอื   เชน  พระธาตหุ ริภุญชัย  จังหวดั ลําพูน 
มอี ทิ ธิพลมาจากพระพทุ ธศาสนานิกายใด............................................................................. 
๑๐. พระพทุ ธศาสนานิกายใดท่คี นไทยนบั ถือมาจนถึงปจจบุ ันนี.้ ......................................

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรียนรทู ี่  ๑ 
เรอ่ื ง  “ประวตั ิและความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บัตรเฉลย 

คาํ ชี้แจง ใหน กั เรียนนาํ หมายเลขหนา ขอ ความทก่ี าํ หนดใหใ สใ นวงกลมในแผนทขี่ างลางใหถกู ตอ ง 

๑.  พระมัชฌินตกิ เถระ  ๒.  พระมหาเทวะเถระ  ๓.  พระรกั ขติ ตเถระ 

๔.  พระโยนกธมั มรกั ขิตตเถระ  ๕.  พระมหาธมั มรักขติ ตเถระ  ๖.  พระมหารกั ขิตตเถระ 

๗.  พระมชั ฌมิ เถระ  ๘.  พระโสณะเถระและพระอุตตรเถระ  ๙.  พระมหินทเถระ

ชดุ การสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู  ี่ ๑ 
เร่อื ง  “ประวัตแิ ละความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บัตรเฉลย 

การเผยแผพระพุทธศาสนาเขา สูประเทศไทย 

ใหนกั เรียนตอบคําถามตอ ไปนใ้ี หถ กู ตอง 
๑.  ประเทศอินเดยี ในอดีตมชี ือ่ เรยี กวา อะไร  ชมพทู วปี  
๒.  หลังจากพระพุทธเจา ปรนิ พิ พานแลว    พระพทุ ธศาสนาในประเทศอนิ เดยี เจรญิ รุง เรืองและ 
แพรห ลายมากที่สดุ ในรัชสมัยของกษตั รยิ พ ระองคใ ด  พระเจา อโศกมหาราช 
๓.  พระเจาอโศกมหาราชทรงเปนองคอุปถมั ภก ารทําสงั คายนาพระธรรมวินัยคร้งั ท่เี ทาไร    และ 
ทรงอาราธนาพระเถระรูปใดใหเ ปน ประทานสงฆใ นการทาํ สงั คายนาคร้ังน ี้ ทรงเปน องคอ ุปถัมภ 
การสงั คายนาครั้งท ่ี ๓  และทรงอาราธนาใหพระโมคคัลลบี ุตรตสิ สเถระเปนประธานสงฆ 
๔.  คณะสมทูตทีพ่ ระเจา อโศกมหาราชทรงสง ไปเผยแผพ ระพุทธศาสนายังดนิ แดนตางๆ  มีทงั้ หมด 
ก่สี าย  ๙  สาย 
๕.  พระสมณทตู ท่ีเดนิ ทางมาเผยแผพระพทุ ธศาสนา  ณ  ดนิ แดนสวุ รรณภมู  ิ  คอื ใคร 
พระโสณเถระและพระอุตตรเถระ 
๖.  พระมหนิ ทเถระซึง่ เปนพระราชโอรสของพรเจาอโศกมหาราชไดเ ดนิ ทางไปเผยแผ 
พระพทุ ธศาสนา ณ  ทีใ่ ด  ลงั กาทวปี   หรือ  ประเทศศรีลังกาในปจ จุบนั  
๗. หลกั ฐานทส่ี ําคญั ท่ีแสดงวา พระพทุ ธศาสนาแบบเถรวาทสมยั อโศกไดเ ผยแผเ ขา มายงั ดนิ แดน 
ประเทศไทย  ไดแ กอะไร  พระปฐมเจดยี   ศลิ ารปู พระธรรมจักรและกวางหมอบ 
๘.  พระบรมธาตุไชยา  จงั หวดั สรุ าษฎรธ าน ี  เปนหลักฐานที่แสดงวา   พระพทุ ธศาสนานกิ ายใด   ได 
เผยแผเ ขามาสูประเทศไทยสมยั อาณาจักรศรวี ิชัย  นกิ ายมหายาน 
๙.  รปู ทรงเจดยี ใ นจังหวดั เชียงใหมและจงั หวดั ในภาคเหนอื   เชน  พระธาตุหริภุญชัย  จังหวดั ลาํ พนู  

มอี ิทธิพลมาจากพระพุทธศาสนานกิ ายใด  นกิ ายเถรวาทแบบพุกาม 
๑๐. พระพุทธศาสนานิกายใดทคี่ นไทยนับถอื มาจนถึงปจ จบุ นั น้ ี พระพุทธศาสนานกิ ายเถรวาท 

แบบลงั กาวงศ

จุดประสงคการเรยี นร ู

เม่อื ทาํ กจิ กรรมในชดุ การสอนนแี้ ลว  
๑.  อธบิ ายเหตุผลที่แสดงวา พระพุทธศาสนาเปนศาสนาประจําชาติไทยได 
๒.  วเิ คราะหหลักฐานทแี่ สดงวาพระพทุ ธศาสนาเปน สถาบันหลักของสังคมไทยและเปน  

สภาพแวดลอมที่ครอบคลุมสงั คมไทย 
๓.  วเิ คราะหความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนาทม่ี ีตอ วิถชี ีวติ คนไทย

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรูท่ ี ๑ 
เรอื่ ง  “ประวัติและความสาํ คัญของพระพุทธศาสนา” 

บตั รคาํ สง่ั  

ใหน กั เรยี นแตล ะกลุมปฏบิ ตั ดิ งั น้ ี
๑. ศึกษาจากบตั รความรู เรื่อง “ประวตั แิ ละความสําคัญของพระพุทธศาสนา” 
(ความสําคญั ของพระพุทธศาสนาตอ สังคมไทย)  ดว ยวธิ ีการตอ ไปนี้เพียงวธิ เี ดยี ว 

๑.๑ เลอื กตัวแทนอานใหส มาชิกทุกคนในกลมุ ฟง  
๑.๒ สมาชกิ แตละคนในกลุม ศึกษาดวยตนเอง 
๑.๓ วิธีการอนื่ ที่สมาชกิ ในกลมุ เสนอแนะ 
๒. ทาํ กจิ กรรมตามบตั รงาน 
๓.  ประธานอานคําถามในบตั รคาํ ถาม  สมาชิกตอบลงในสมุดเปนการทดสอบหลังจากได 
ทาํ กจิ กรรมตา งๆเสรจ็ แลว  หลงั จากนนั้ อา นคาํ เฉลยในบัตรเฉลย

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรทู  ี่ ๑ 
เร่อื ง  “ประวตั ิและความสําคัญของพระพุทธศาสนา” 

บัตรความรู 

เรอ่ื ง ความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนาตอ สงั คมไทยในฐานะเปน ศาสนาประจําชาต ิ
พระพทุ ธศาสนาไดเขา มาเผยแผใ นประเทศไทยนบั แตส มัยพระเจา อโศกมหาราชถึงบัดน ้ี
ราว  ๒,๐๐๐  ป  ประวตั ิศาสตรช าติไทยมีความเกยี่ วเนอื่ งผกู พนั กบั พระพุทธศาสนามาโดยตลอด 
โดยเฉพาะชาวไทยนับถือพระพทุ ธศาสนาสบื ตอมาเปน ประวัตศิ าสตรข องคนท่ีนับถือ 
พระพทุ ธศาสนา  เพราะพระพทุ ธศาสนากบั คนไทยมคี วามสัมพนั ธแนบแนนเปน อันหน่งึ อนั  
เดยี วกนั ท้งั ในแงป ระวตั ิศาสตรตามทกี่ ลาวมาแลว 
ดา นวฒั นธรรม  วิถชี ีวติ ของคนไทยไดผกู พนั ประสานกลมกลืนกบั หลักความเชอื่ และหลัก 
ปฏิบัตใิ นพระพทุ ธศาสนา ตลอดเวลายาวนาน วดั เปนศูนยก ลางการศกึ ษาของสงั คมไทย เปน แหลง 
สงั่ สอนการฝกอบรม  กจิ กรรมใหญทมี่ คี วามสําคญั ของรฐั ก็ดี  ของชุมชนกด็  ี จะมีสวนประกอบดวย 
พระพทุ ธศาสนาเปน พธิ ีการเพื่อเนน ยาํ้ ความสําคญั และเสรมิ คณุ คา ทางจติ ใจ 

ดา นภาษา    ภาษาไทยมีถอ ยคําสว นใหญมาจากภาษาบาลแี ละภาษาสันสกฤต  โดยคําบาลมี า 
จากพระพทุ ธศาสนานกิ ายเถรวาทโดยตรง  สวนคาํ สันสกฤตมาจากพระพทุ ธศาสนานกิ ายมหายาน 
และศาสนาพราหมณ  อยางไรกต็ าม พระพทุ ธศาสนาก็เปน ท่ีมาของความเจรญิ งอกงาม ตวั อยา งคาํ ที่ 
ใชโ ดยทวั่ ไป เชน  คําวา บุตร ภรรยา สามี อาจารย  การศกึ ษา เกษตร มหาวทิ ยาลัย เปน ตน  
นอกจากภาษาแลว  วรรณกรรมไทยสวนใหญก ็มาจากคัมภรี พ ระพทุ ธศาสนา  กวนี พิ นธ และ 
วรรณคดีที่เปนมรดกสืบทอดมากเ็ ปน เรอ่ื งของพระพทุ ธศาสนาโดยตรงบาง  และอทิ ธิพลโดยออ ม 
บางเชน  ไตรภมู พิ ระรวง  ปฐมสมโพธกิ ถา  มหาชาตคิ ําหลวง  ปณุ โณวาทคาํ ฉนั ท  เปน ตน   แมแตใ น 
วรรณกรรมปจ จบุ นั นักเรียนจะสังเกตไดวา มคี ตทิ างพระพทุ ธศาสนาอยูดว ยเชน ในเร่อื งการทําดีไดดี 
ทาํ ชั่วไดช่วั ความกตญั กู ตเวท ี ฯลฯ

ชดุ การสอน  หนวยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรยี นรูท่ ี ๑ 
เร่อื ง  “ประวัติและความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บตั รความรู 

เรือ่ ง ความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนาตอ สงั คมไทย 
พระพุทธศาสนาเขาสูสงั คมไทยตง้ั แตค รัง้ พระเจาอโศกมหาราชสงสมณะทูตเขา มายงั ดนิ แดน 
สวุ รรณภมู ิ จนมาถงึ ปจจุบนั นี้ทาํ ใหส ังคมไทยเปนสงั คมทมี่ พี ทุ ธศาสนาเปนพน้ื ฐานทางความเช่อื  
ความคดิ  วถิ ชี วี ิตซึ่งมผี ลตอวัฒนธรรมของคนไทย มวี ัดเปน ศูนยกลางในการอบรมส่งั สอน ฝกฝนอบรม 
เยาวชนใหเปนคนดโี ดยใชพทุ ธศาสนาชว ยพฒั นาจติ ใจดงั นัน้ พระพุทธศาสนามคี วามสําคญั  ดงั นี้ 
๑.  สําคญั ในฐานะเปน ศาสนาประจาํ ชาตไิ ทย มีหลกั ฐานยนื ยัน  ดงั น ี้
๑.๑  ศาสนสถานและศาสนวัตถทุ มี่ หี ลักฐานปรากฏมาตง้ั แตค รง้ั สโุ ขทยั จนมาถงึ ยุคปจ จบุ ัน 
๑.๒  การท่ีพระมหากษัตริยใ หการอุปถัมภบ ํารุงพระพุทธศาสนาตลอดมา ทรงเปนพุทธมามกะ 
และสนับสนุนและสง เสริมศาสนาอ่ืนดวย 
๑.๓  ประชาชนรอยละ  ๙๕  นบั ถือพุทธศาสนา  และสมัยรัชกาลท่ี  ๖  ทรง 
กาํ หนดสขี าวเปน สีของพทุ ธศาสนาและปรากฏสัญลักษณใ นธงชาติ 
๑.๔  การกาํ หนดใชพทุ ธศกั ราช เปนหลักในการนับศกั ราชของไทย 
๒.  สําคัญในฐานะเปนสถาบันหลกั ของสังคมไทย 
๒.๑  ประชาชนยึดถือวดั และพระสงฆเปน ศนู ยกลางหลกั ของสงั คมไทย 
มาชา นานดา นสงั คม การศกึ ษา 
๒.๒  พระสงฆเ ปนผูนําทางจติ วิญญาณของชาวพทุ ธ 
๒.๓  เปน บอเกิดของศิลปวฒั นธรรมสาขาตางๆ 
๒.๔  เปนส่งิ ทห่ี ลอมรวมศลิ ปวัฒนธรรมของไทย 
๓.  สําคญั ในฐานะสภาพแวดลอมและครอบคลมุ สังคมไทย 
๓.๑  จาํ นวนวดั มมี ากมายกระจายไปทัว่ ประเทศ รวมทง้ั สาํ นกั สงฆดว ย 
๓.๒  วดั เปนศนู ยก ลางของชมุ ชน และมกี ารใหบ ตุ รหลาเขาบวชเรยี นทางธรรม 
เปนสามเณร และเปน พระภกิ ษเุ มอ่ื อายคุ รบ ๒๐ ป 
๓.๓  คนไทยนยิ มทําบญุ และอนรุ ักษป ระเพณที างพทุ ธศาสนา ถอื เปน วัฒนธรรมของคนไทยทีส่ ามารถ 
นาํ ไปสงเสริมกิจกรรมการทอ งเทยี่ ว นาํ รายไดเ ขา ประเทศ 

ท่ีมา: ดร.วทิ ย   วศิ ทเวทยและเสถียรพงษ   วรรณปก. พระพทุ ธศาสนา ม.1. ไทยรมเกลา ,นนทบรุ ี 2546: หนา   14  -  21

ชดุ การสอน  หนว ยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจดั การเรยี นรูที ่ ๑ 
เรื่อง  “ประวตั แิ ละความสําคญั ของพระพุทธศาสนา” 

บัตรงาน 

หลงั จากศึกษาบตั รความรเู รอื่ ง ความสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนาตอ สงั คมไทย จบแลว  
๑.  ใหน กั เรยี นแตล ะกลมุ ทาํ บตั รคําถาม ใหเสร็จในชวั่ โมง 
๒.  นักเรยี นสงตวั แทนกลุมนําเสนอคาํ ตอบหนาชนั้ เรยี น

ชดุ การสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรูท่ี  ๑ 
เรอื่ ง  “ประวตั แิ ละความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนา” 

บัตรคาํ ถาม 

เร่ือง ความสําคญั ของพระพทุ ธศาสนาท่มี ีตอ สงั คมไทย 

คําชีแ้ จง  วิเคราะหภ าพและตอบคาํ ถาม 

ภาพนักเรยี น  ร.ร.ธญั รัตน 
กาํ ลังตกั บาตร  ณ  วัดในชมุ ชน

๑.  เหตุการณใ นภาพเปนเรอ่ื งเกี่ยวกบั อะไร 
............................................................................................................................................................. 
๒.  เหตุการณใ นภาพเกี่ยวของกบั พระพุทธศาสนาหรอื ไมอ ยา งไร 
............................................................................................................................................................. 
๓.  นักเรยี นเคยปฏบิ ตั เิ หมอื นบุคคลในภาพหรอื ไมอยางไร 
............................................................................................................................................................. 
............................................................................................................................................................. 
๔.  การปฏบิ ัตติ นเหมอื นกบั บุคคลในภาพ  สง ผลตอสงั คมไทยอยางไร 
............................................................................................................................................................. 
๕.  จงบอกชือ่ วดั ทอ่ี ยใู กลกับชมุ ชนของนกั เรียน 
............................................................................................................................................................. 
๖.  นักเรยี นเคยไปรวมทาํ บญุ ทวี่ ดั พรอ มครอบครวั หรือไมอ ยา งไร 
............................................................................................................................................................. 
๗. วัดมคี วามสําคญั ตอสงั คมไทยอยางไร 
............................................................................................................................................................. 

ชดุ การสอน  หนว ยพระพทุ ธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรูท ี ่ ๑ 
เรอ่ื ง  “ประวัตแิ ละความสําคัญของพระพทุ ธศาสนา” 

บัตรเฉลย 

เรื่อง ความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนาที่มีตอ สังคมไทย 

คําชแ้ี จง  วเิ คราะหภ าพและตอบคําถาม 

ภาพนักเรียน  ร.ร. ธญั รัตน 

แนวคาํ ตอบ  กาํ ลงั ตักบาตร  ณ  วัดในชุมชน

๑.  เหตกุ ารณใ นภาพเปนเร่ืองเก่ยี วกับอะไร 

การทําบุญตกั บาตร 

๒.  เหตกุ ารณใ นภาพเก่ยี วขอ งกบั พระพทุ ธศาสนาหรอื ไมอ ยา งไร 

เกีย่ วขอ ง  เพราะ  เปน การทํานุบํารงุ พระพทุ ธศาสนา  (ตอบตามความคดิ เหน็ ของนกั เรียน) 

๓.  นกั เรียนเคยปฏบิ ตั ิเหมอื นบคุ คลในภาพหรือไมอ ยางไร 

( ตอบตามความคดิ เห็นของนกั เรยี น) 

๔.  การปฏิบตั ิตนเหมือนกบั บุคคลในภาพ  สงผลตอสังคมไทยอยางไร 

ทําใหพระพทุ ธศาสนาเจรญิ รงุ เรอื ง  (พจิ ารณาจากคาํ ตอบของนักเรยี น) 

๕.  จงบอกชอื่ วดั ท่ีอยูใกลก ับชมุ ชนของนกั เรยี น 

(พิจารณาจากคําตอบของนกั เรยี น) 

๖.  นักเรยี นเคยไปรวมทาํ บญุ ทว่ี ัดพรอมครอบครวั หรือไมอยา งไร 

(พิจารณาจากคาํ ตอบของนกั เรียน) 

๗. วดั มคี วามสาํ คญั ตอสังคมไทยอยา งไร 

วัดมีความสําคัญตอ การดาํ รงชวี ิตของคนไทย      เปนศนู ยกลางของการอบรมสงั่ สอนหลักธรรม 

เปน สถาบันสาํ คัญทางดา นการศึกษา   เปน บอเกดิ ของศลิ ปะสาขาตา งๆ   เปน ศูนยกลางความเคารพ 

ศรัทธาเปน สถาบันหลักของสงั คมไทย (พิจารณาจากคาํ ตอบของนกั เรียน) 

แบบทดสอบหลังเรียน 
เรอ่ื ง  ประวัตแิ ละความสาํ คญั ของพระพุทธศาสนา 
ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปท ่ี  ๑ โรงเรยี นธญั รตั น อําเภอธญั บรุ ี  จงั หวัดปทุมธาน ี

คาํ ส่ัง  ใหน ักเรยี นกาเคร่อื งหมาย  X หนา คาํ ตอบทถี่ ูกท่สี ดุ  
๑.  ขอใดกลาวถงึ ความหมายการทําสงั คายนาไดถกู ตอง 

ก.  การรวบรวมหลักฐานทม่ี า 
ข.  การกลาวถึงเหตุและผลในทางธรรม 
ค.  การเสยี สละคร้ังยิ่งใหญข องพระพุทธเจา 
ง.  การรอ ยกรอง  การจดั หมวดหมพู ระธรรมวนิ ัย 
๒.  ขอ ใดไมเกีย่ วของกบั การทาํ สงั คายนา 
ก.  การแสดงพระธรรมเทศนา 
ข.  การชําระพระไตรปฎ ก 
ค.  การตรวจสอบความถูกตอ งของพระพทุ ธวจนะ 
ง.  การจดั หมวดหมพู ระธรรมวินยั  
๓.  ขอใดไมใ ชผ ลทีเ่ กดิ จากการเผยแผพ ระพทุ ธศาสนาเขามายงั ประเทศไทยโดยตรง 
ก.  พระมหากษัตริยไทยนบั ถือพระพุทธศาสนา 
ข.  คนไทยสว นใหญนบั ถอื พระพทุ ธศาสนา 
ค.  พระพทุ ธศาสนาเปน หลักในการดําเนนิ ชวี ติ ของคนไทย 
ง.  แบงนกิ ายออกเปน ๒ คือ มหานกิ าย และธรรมยุตนกิ าย 
๔. พอขนุ รามคาํ แหงมหาราชโปรดเกลา ฯใหน ิมนตพ ระสงฆจากท่ใี ดมาเผยแผพระพุทธศาสนา 
ณ  กรุงสุโขทัย 
ก.  ลงั กา 
ข.  อินเดยี  
ค.  อาณาจกั รศรวี ิชยั  
ง.  นครศรีธรรมราช 
๕. ศนู ยกลางพระพุทธศาสนานกิ ายเถรวาทแบบลงั กาวงศในสมัยลานนาอย ู  ณ  ทใ่ี ด 
ก.  วัดอรญั ญกิ  
ข.  วดั ดอยสเุ ทพ 
ค.  วดั บพุ พาราม 
ง.  วดั พระศรรี ตั นมหาธาตุ

๖. พระพุทธศาสนามีความสาํ คัญตอสังคมไทย ขอใดคือเหตผุ ลทส่ี ําคัญท่สี ุด 
ก.  คนไทยสว นใหญน บั ถอื พระพทุ ธศาสนา 
ข.  พระมหากษตั รยิ ไทยทกุ พระองคน บั ถือพระพทุ ธศาสนา 
ค.  พระพทุ ธศาสนาเผยแผเ ขา มาในประเทศไทยเปนเวลานาน 
ง .  พระพทุ ธศาสนาเปนหลักในการดําเนนิ ชวี ติ ของคนไทย 

๗ . ขอ ใดหมายถงึ ดนิ แดนชมพทู วปี อันเปนแหลงกําเนดิ พระพทุ ธศาสนาในปจจุบัน 
ก.  อนิ เดียเพยี งประเทศเดยี ว 
ข.  อนิ เดียกับศรลี ังกา 
ค.  อินเดีย  ปากสี ถาน  บงั กลาเทศ  เนปาล 
ง.  เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต 

๘. ขอใดถกู ตอ ง 
ก.  รัชกาลที่ ๑ – ฟนฟูวนั วสิ าขบูชา 
ข.  รัชกาลท่ี ๔ – ริเรม่ิ มาฆบูชา 
ค.  รัชกาลท่ี ๘ – พระไตรปฎกฉบับหลวง 
ง.  รัชกาลท่ี ๙ – กาํ หนดวนั อาสาฬหบชู า 

๙.  เหตุการณใ ดไมเ กดิ ในสมยั รัชกาลที่ ๕ 
ก.  ตงั้ มหาวิทยาลยั สงฆ 
ข.  ตรากฎหมายปกครองสงฆ 
ค.  พิมพพระไตรปฎกลงกระดาษ 
ง.  พระไตรปฎกฉบบั สยามรฐั  

๑๐. ขอ ใดไมใ ช พระราชกรณียกิจทางดา นพระพทุ ธศาสนาของรชั กาลท ่ี ๑ 
ก.  ทรงใหท ําสังคายนาพระไตรปฎก 
ข.  ทรงประกาศใชก ฎหมายคณะสงฆ 
ค.  ทรงสรา งวดั พระศรรี ัตนศาสดาราม 
ง.  ทรงสถาปนาคณะสงฆธ รรมยุตกิ นกิ าย

ชุดการสอน  หนวยพระพุทธ 
ประกอบแผนการจัดการเรียนรูที่  ๑ 
เร่อื ง  “ประวตั แิ ละความสําคญั ทางพระพุทธศาสนา” 

บตั รเฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 

๑.  ง  ๖.  ง 
๒. ก  ๗.  ง 
๓. ง  ๘.  ข 
๔.  ง  ๙.  ง 
๕.  ค  ๑๐. ง

การทําบญุ ใสบ าตรของคณะครนู กั เรยี นโรงเรยี นธัญรตั น  เนอ่ื งในเฉลิมพระชนมพ รรษา