ชื่อ นามสกุล โรงเรียน เลขที่ แบบฝึกทัก ทั ษะ วิชวิ าสัง สั คมศึก ศึ ษา ศาสนา และวัฒน วั ธรรม เรื่อ รื่ ง เรียรี นรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึก ศึ ษาปีีที่ 4 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4/
วัตถุประสงค์การใช้แบบฝึกทักษะ วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจ เรื่อง ภูมิศาสตร์เกี่ยวกับการใช้แผนที่ และรูปถ่าย และลักษณะทางกายภาพของจังหวัดที่ตนเองอยู่อาศัย เพื่อให้นักเรียนสามารถใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์อย่างแผนที่และรูปถ่าย ในการสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพและทรัพยากรที่สำ คัญได้ เพื่อให้นักเรียนใช้สำ หรับการเรียนรู้และทบทวนด้วยตนเองเกี่ยวกับเรื่อง การใช้แผนที่และรูปถ่ายในการสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ และทรัพยากรที่สำ คัญ แบบฝึกทักษะ วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จัดทำ ขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ ทางผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าความรู้ เนื้อหา และใบงานภายใน แบบฝึก ทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ สามารถนำ ไปใช้เป็นแนวทางในการศึกษาและ สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพและทรัพยากรที่สำ คัญภายในจังหวัด ของตนเองได้รวมถึงจะช่วยพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนผู้เรียนและเกิด กระบวนการเรียนรู้วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ที่ยั่งยืนและนำ ไป ต่อยอดใช้ในชีวิตประจำ วันได้ ครูผู้สอนวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านดอน(ศรีเสริมกสิกร) 1
นักเรียนฟังคำ ชี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้และวัตถุประสงค์ในการใช้แบบฝึก ทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ จากครูผู้สอน ทำ แบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดความรู้พื้นฐานของนักเรียน นักเรียนศึกษาแบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ตามลำ ดับที่ครูมอบ หมายในแต่ละครั้งตามแผนการจัดการเรียนรู้ นักเรียนลงมือทำ แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ แต่ละแบบฝึกตาม ลำ ดับด้วยตนเอง นักเรียนสามารถค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติมได้จากการศึกษาใบความรู้ในแบบฝึก ทักษะ นักเรียนต้องใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจ ระมัดระวัง มีความเป็นระเบียบ สะอาด และระบายสีตกแต่งแบบฝึกทักษะ ได้ตามความเหมาะสม เมื่อทำ แบบฝึกทักษะครบถ้วนตามลำ ดับที่กำ หนดแล้ว ให้นักเรียนทำ แบบ ทดสอบหลังเรียน เพื่อวัดผลสัมฤทธิ์และความก้าวหน้าในการเรียน เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. คำ ชี้แจง การใช้แบบฝึกทักษะ วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สำ หรับนักเรียน 2
แจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้และวัตถุประสงค์ในการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ให้แก่นักเรียนทราบ อธิบายการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ให้นักเรียนทำ แบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อวัดความรู้พื้นฐานของนักเรียน ให้นักเรียนศึกษา ค้นคว้า และลงมือทำ แบบฝึกทักษะตามลำ ดับ เมื่อนักเรียนทำ แต่ละแบบฝึกทักษะเสร็จ ให้ตรวจคำ ตอบจากแบบเฉลย แล้วบันทึกคะแนนลงในแบบประเมินแบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ แจ้งผลคะแนนให้นักเรียนทราบ เพื่อเป็นการกระตุ้นให้นักเรียนได้ พัฒนาการเรียนรู้ของตนเอง นักเรียนทำ แบบทดสอบหลังเรียน เพื่อทราบความก้าวหน้าในการเรียน ครูอธิบาย สรุป ชี้แนะ แก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นระหว่างที่นักเรียนใช้ แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ครูสรุปผลคะแนนและแจ้งผลการประเมินจากการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ให้แก่นักเรียนทราบ รวมถึงชมเชย ให้กำ ลังใจ ให้รางวัลแก่ นักเรียนผู้ที่มีการพัฒนาทักษะตามจุดประสงค์การเรียนรู้ สำ หรับนักเรียนที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินผล ครูอาจทบทวนอธิบายเนื้อหา เพิ่มเติม โดยให้นักเรียนทำ แบบฝึกทักษะและประเมินผลอีกครั้งตามความ เหมาะสม 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. คำ ชี้แจง การใช้แบบฝึกทักษะ วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สำ หรับครูผู้สอน 3
วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ก า ร ใ ช้ แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ 1 คำ ชี้ แ จ ง ก า ร ใ ช้ แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ สำ ห รั บ นั ก เ รี ย น 2 คำ ชี้ แ จ ง ก า ร ใ ช้ แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ สำ ห รั บ ค รู ผู้ ส อ น 3 แ ห ล่ ง ก า ร เ รี ย น รู้ เ พิ่ ม เ ติ ม สำ ห รั บ แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ 4 แ บ บ ท ด ส อ บ ก่ อ น เ รี ย น เ รื่ อ ง เ รี ย น รู้ ภู มิ ศ า ส ต ร์ 6 ใ บ ค ว า ม รู้ เ รื่ อ ง ก า ร ใ ช้ แ ผ น ที่ 8 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง แ ผ น ที่ 1 1 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ สำ คั ญ ข อ ง แ ผ น ที่ 1 2 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ก า ร สื บ ค้ น ข้ อ มู ล จ า ก แ ผ น ที่ 1 3 ใ บ ค ว า ม รู้ เ รื่ อ ง ก า ร ใ ช้ รู ป ถ่ า ย 1 4 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง รู ป ถ่ า ย 1 6 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ก า ร สื บ ค้ น ข้ อ มู ล จ า ก รู ป ถ่ า ย 1 7 ใ บ ค ว า ม รู้ เ รื่ อ ง ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ก า ย ภ า พ ใ น จั ง ห วั ด 1 8 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ก า ย ภ า พ 2 1 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง จั ง ห วั ด ข อ ง ฉั น 2 2 แ บ บ ฝึ ก ทั ก ษ ะ เ รื่ อ ง ท่ อ ง เ ที่ ย ว จั ง ห วั ด น่ า น 2 3 แ บ บ ท ด ส อ บ ห ลั ง เ รี ย น เ รื่ อ ง เ รี ย น รู้ ภู มิ ศ า ส ต ร์ 2 4 บ ร ร ณ า นุ ก ร ม 2 6 ส า ร บั ญ 4 เ รื่ อ ง ห น้ า
แหล่งการเรียนรู้เพิ่มเติม สำ หรับแบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ สื่อวิดีโอ เรื่อง การใช้แผนที่และรูปถ่าย แบบฝึกทักษะ เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ในรูปแบบอีบุ๊ค(E-book) เกมตอบคำ ถาม เรื่อง ภูมิศาสตร์น่ารู้ บนเว็ปไซต์ wordwall.net เกมตอบคำ ถาม เรื่อง ลักษณะภูมิประเทศ บนเว็ปไซต์ wordwall.net เกมตอบคำ ถาม เรื่อง ทรัพยากรที่สำ คัญ บนเว็ปไซต์ wordwall.net สื่อวิดีโอเกี่ยวกับ ลักษณะภูมิประเทศและสถานที่ ท่องเที่ยวของจังหวัดน่าน นักเรียนสามารถเรียนรู้เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้แผนที่และรูปถ่าย และลักษณะทางกายภาพของ จังหวัดโดยใช้แหล่งการเรียนรู้เพิ่มเติมที่สามารถเข้าถึงได้โดยการใช้โทรศัพท์ในการสแกนคิวอาร์โค้ด ตามหัวข้อที่กำ หนด 5
คำ ชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำ ตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว แบบทดสอบก่อนเรียน วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 4.หากต้องการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทาง กายภาพของจังหวัดน่าน ควรใช้แผนที่ประเภทใด ก.) แผนที่ภูมิอากาศของประเทศไทย ข.) แผนที่ทรัพยากรของภาคเหนือ ค.) แผนที่ภูมิประเทศของจังหวัดน่าน ง.) แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดน่าน 3.ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก.) แผนที่แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ แผนที่ประเทศ และ แผนที่จังหวัด ข.) รูปถ่ายของสถานที่ต่าง ๆ จากโทรศัพท์มือถือไม่จัด เป็นรูปถ่ายทางภูมิศาสตร์ ค.) แผนที่อ้างอิงเป็นพื้นฐานของการสร้างแผนที่เฉพาะ เรื่อง ง.) รูปถ่ายแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ รูปถ่ายทาง ภูมิศาสตร์ และ รูปถ่ายทั่วไป 5.แผนที่รัฐกิจเหมาะสมในการใช้สืบค้นข้อมูลประเภทใด ก.) ข้อมูลทรัพยากรสำ คัญของจังหวัด ข.) ข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยวสำ คัญของจังหวัด ค.) ข้อมูลลักษณะทางกายภาพของจังหวัด ง.) ข้อมูลที่ตั้งและอาณาเขตติดต่อของจังหวัด 8.ใครใช้แผนที่ในการสืบค้นข้อมูลได้เหมาะสมมากที่สุด ก.) ภูผาใช้แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดน่านในการศึกษา ทรัพยากรแร่ธาตุที่สำ คัญ ข.) บุ๊คใช้แผนที่ภูมิประเทศในการสืบค้นข้อมูลลักษณะ ทางกายภาพของอำ เภอปัว จังหวัดน่าน ค.) ใบหม่อนใช้แผนที่รัฐกิจในการค้นหาจำ นวน ประชากรทั้งหมดของหมู่บ้าน ง.) มะปรางใช้แผนที่ภูมิประเทศในการสืบค้นข้อมูล เกี่ยวกับเหตุการณ์ภัยพิบัติน้ำ ท่วมจังหวัดน่าน พ.ศ.2549 7.ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับการเลือกใช้แผนที่ ก.) เลือกใช้แผนที่ให้เหมาะสมกับข้อมูลที่ต้องการ ข.) เลือกใช้แผนที่ที่อยู่ในอินเตอร์เน็ตเท่านั้น ค.) เลือกใช้แผนที่ที่เป็นปัจจุบันมากที่สุด ง.) เลือกใช้แผนที่ของหน่วยงานราชการเพื่อให้ได้ข้อมูล ที่น่าเชื่อถือและถูกต้อง /20 คะแนน 6.ข้อใดไม่ใช่องค์ประกอบสำ คัญของแผนที่ ก.) มาตราส่วน ข.) ชื่อของแผนที่ ค.) ชื่อของผู้จัดทำ แผนที่ ง.) สัญลักษณ์และสี ดูแผนที่แล้วตอบคำ ถามข้อ 1-2 1.สีใดในแผนที่ที่แสดงว่าจังหวัดน่านมีพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นภูเขาสูง ก.) ฟ้า ข.) เทา ค.) น้ำ ตาล ง.) เขียว 2.ทิวเขาหลวงพระบางตั้งอยู่ทางทิศใดของจังหวัดน่าน ก.) เหนือ ข.) ตะวันออก ค.) ตะวันตก ง.) ใต้ 9.ข้อใดไม่จัดเป็นรูปถ่ายทางภูมิศาสตร์ ก.) รูปถ่ายน้ำ ตกศิลาเพชร ข.) รูปถ่ายเสาดินนาน้อย ค.) รูปถ่ายดอยเสมอดาว อุทยานแห่งชาติศรีน่าน ง.) รูปถ่ายวัดภูมินทร์ 10.ใครปฏิบัติได้ถูกต้องในการนำ รูปถ่ายมาใช้สืบค้น และอธิบายข้อมูลในจังหวัด ก.) ต้นกล้าเลือกใช้รูปถ่ายเพียงประเภทเดียว ข.) ใบเฟิร์นนำ ภาพดาวเทียมมาสืบค้นและอธิบาย ปัญหาภูเขาหัวโล้นของจังหวัดน่าน ค.) ฝ้ายเลือกรูปถ่ายที่ถูกถ่ายเมื่อ 20 ปีที่แล้ว มาใช้ อธิบายข้อมูลของจังหวัดน่านในปัจจุบัน ง.) พีทใช้รูปถ่ายวัดมิ่งเมืองในการศึกษาข้อมูลลักษณะ ทางกายภาพของจังหวัดน่าน 6
ดูรูปถ่ายแล้วตอบคำ ถามข้อ 11-12 12.รูปถ่ายดังกล่าวสามารถใช้อธิบายข้อมูลเกี่ยวกับ จังหวัดน่าน ยกเว้นข้อใด ก.) ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดน่าน ข.) ทรัพยากรธรรมชาติของจังหวัดน่าน ค.) จำ นวนประชากรของจังหวัดน่าน ง.) แหล่งน้ำ สำ คัญของจังหวัดน่าน 11.รูปถ่ายดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงแหล่งทรัพยากรใด ที่สำ คัญของจังหวัดน่าน ก.) น้ำ ตกสะปัน ข.) แม่น้ำ น่าน ค.) ดอยเสมอดาว ง.) วัดภูเก็ต 13.รูปถ่ายใดที่สามารถใช้แสดงข้อมูลทรัพยากรสำ คัญ ของจังหวัดน่านได้ ก.) รูปถ่ายบริเวณหมู่บ้านประมงปากนาย ข.) รูปถ่ายคนกำ ลังเดินเที่ยวข่วงเมืองน่าน ค.) รูปถ่ายหมู่บ้านจัดสรรในตัวเมือง ง.) รูปถ่ายนักเรียนห้องป.4/3 14."แผนที่อำ เภอปัวส่วนมากจะปรากฏสีเขียวและสี น้ำ ตาล" จากข้อมูลดังกล่าวทำ ให้ทราบว่าทรัพยากร ประเภทใดที่พบมากในอำ เภอปัว ก.) ทุ่งนาและน้ำ ตก ข.) น้ำ ตกและแม่น้ำ ค.) ภูเขาและป่าไม้ ง.) ป่าไม้และแม่น้ำ 15.พื้นที่บริเวณภูเขาหรือเทือกเขาสูงน่าจะมีทรัพยากรใด มากที่สุด ก.) ถ่านหิน ข.) ปลาน้ำ เค็ม ค.) ป่าไม้ ง.) น้ำ มันดิบ 16.ข้อใดจัดเป็นทรัพยากรธรรมชาติ ก.) แร่ธาตุ เขื่อน สะพาน ข.) ดิน น้ำ ป่าไม้ ค.) สัตว์ป่า ถนน บ้านเรือน ง.) ดิน ป่าไม้ ท่าเรือ 17.ผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งทะเล สามารถ ประกอบอาชีพได้หลากหลาย ยกเว้นข้อใด ก.) ประมงน้ำ ชายฝั่ง ข.) ปลูกพืชเมืองหนาว ค.) ธุรกิจบ้านพักต่างอากาศ ง.) มัคคุเทศน์ 18.ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดน่านที่ส่วนใหญ่เป็น เทือกเขาสูงและที่ราบเชิงเขา ส่งผลให้เกิดสถานที่สำ คัญ ในข้อใด ก.) วัดภูมินทร์ ข.) เสาดินนาน้อย ค.) ข่วงเมืองน่าน ง.) ดอยเสมอดาว 19.ข้อใดมีความสัมพันธ์กัน ก.) ชายฝั่งทะเล - นาข้าว ข.) เทือกเขาสูง - ท่าเรือ ค.) ที่ราบลุ่มแม่น้ำ - น้ำ ตก ง.) ภูเขา - เหมืองถ่านหิน 7 20.สถานที่ใดได้รับอิทธิพลจากลักษณะภูมิประเทศที่มี ทะเลขนาบอยู่ทั้งสองด้าน ก.) น้ำ ตกศิลาเพชร ข.) ดอยอินทนนท์ ค.) เกาะพีพี ง.) หินสามวาฬ
แผนที่ ใบความรู้ เรื่อง การใช้แผนที่ แผนที่ คือ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่ให้ข้อมูลลักษณะพื้นผิวโลก โดยใช้สัญลักษณ์เพื่อแทนสิ่งต่าง ๆ ทั้งที่เกิดจากธรรมชาติและมนุษย์สร้างขึ้นบนพื้นผิวโลก แล้วย่อส่วนจัดทำ ลงวัสดุแผ่นราบ ซึ่งในแผนที่ จะมีข้อมูลสำ คัญเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ ทรัพยากร สถานที่สำ คัญ และอื่น ๆ ประเภทของแผนที่ แผนที่อ้างอิง เป็นแผนที่พื้นฐานสำ หรับนำ ไปพัฒนาเป็น แผนที่ชนิดอื่นต่อไป เช่น แผนที่โครงร่าง ประเทศไทย แผนที่ลักษณะภูมิประเทศ ซึ่งเป็นแผนที่แสดงลักษณะทางกายภาพต่าง ๆ ของพื้นที่ เป็นต้น แผนที่เฉพาะเรื่อง เป็นแผนที่แสดงข้อมูลเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เพื่อให้ดูหรืออ่านทำ ความเข้าใจได้ง่าย เช่น แผนที่รัฐกิจประเทศไทย แผนที่ป่าไม้ แผนที่ ทรัพยากร แผนที่ท่องเที่ยว เป็นต้น แผนที่ทิวเขาสำ คัญของภาคเหนือ แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดน่าน แผนที่ลักษณะภูมิประเทศของประเทศไทย 8
1.ชื่อของแผนที่ มักอยู่ด้านบนสุดหรืออยู่ด้านล่างของแผนที่ ใช้สำ หรับบอกประเภทของข้อมูลที่ปรากฏในแผนที่ 2.สัญลักษณ์ นิยมใช้เป็นรูปเรขาคณิต หรือเส้นที่กำ หนดขึ้นเพื่อ แสดงข้อมูลของสิ่งต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่ในแผนที่เพื่อ ให้เหมาะกับการใช้งาน และเข้าใจได้ง่าย 3.สี ใช้แสดงถึงลักษณะทาง กายภาพของสิ่งที่ปรากฏ อยู่บนพื้นผิวโลก เช่น สีน้ำ เงินใช้แทนบริเวณที่ เป็นน้ำ สีเขียวใช้แทน บริเวณป่าไม้ หรือใน แผนที่บางประเภทจะใช้สี แทนระดับความสูงของ พื้นที่นั้น ๆ นิยมใช้ทิศเหนือเป็นหลัก โดยจะแทนด้วยลูกศร หรือสัญลักษณ์อื่น ๆ และมีตัวอักษร น หรือ N กำ กับไว้ เพื่อให้ผู้ใช้รู้ ทิศทางของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ในแผนที่ แผนที่แต่ละประเภทแสดงข้อมูลที่แตกต่างกัน ซึ่งแผนที่โดยทั่วไปมักจะมีองค์ประกอบที่สำ คัญเพื่อ ใช้ในการบอกข้อมูลและให้ผู้ใช้แผนที่สามารถทำ ความเข้าใจได้ง่าย ดังนี้ องค์ประกอบของแผนที่ 5.มาตราส่วน เป็นการบอกความสัมพันธ์ระหว่างระยะทางในแผนที่กับระยะทางใน ภูมิประเทศจริง มี 3 ลักษณะ ดังนี้ 1.) มาตราส่วนเศษส่วน แสดงด้วยตัวเลขอัตราส่วนระหว่างระยะทางในแผนที่กับ พื้นที่จริง เช่น 1 : 1,000 2.) มาตราส่วนแบบกราฟิกหรือมาตราส่วนบรรทัด จะแสดงเป็นเส้นตรงหรือรูป แท่งแนวนอนที่ถูกแบ่งเป็นส่วน ๆ และมีตัวเลขกำ กับไว้ 3.) มาตราส่วนคำ พูด จะเขียนระบุไว้โดยตรง เช่น 1 เซนติเมตร ต่อ 10 กิโลเมตร 4.ทิศ 9
หลักการใช้แผนที่ ควรเลือกใช้แผนที่ให้สอดคล้องกับกิจกรรมที่ต้องใช้ งาน เช่น หากต้องการสืบค้นหรืออธิบายขอบเขตของ จังหวัด อำ เภอ ควรใช้แผนที่รัฐกิจแสดงอาณาเขต น่าเชื่อถือ ควรเลือกใช้แผนที่ที่ผลิตจากหน่วยงานที่น่าเชื่อถือ เป็นที่ยอมรับ ได้แก่ หน่วยงานของรัฐ หรือ หน่วยงาน เอกชนที่มีประสบการณ์และเชี่ยวชาญด้านแผนที่ รวมถึงมีวิธีจัดทำ ที่ได้มาตรฐาน ทันสมัย ดูง่าย ชัดเจน การมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับแผนที่ จะทำ ให้เราสามารถใช้สืบค้นข้อมูลจังหวัดของเราได้ เช่น ข้อมูล ที่ตั้งอาณาเขต ลักษณะภูมิประเทศ ทรัพยากร ฯลฯ ซึ่งในการนำ แผนที่มาใช้งานควรทราบหลักการ เบื้องต้นในการใช้แผนที่ ดังนี้ การสืบค้นและอธิบายข้อมูลด้วยแผนที่ ตรงวัตถุประสงค์ ควรเลือกแผนที่ที่มีสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สามารถเข้าใจ ได้ง่ายและไม่มีความซับซ้อน รวมถึงแผนที่ควรมีขนาด ใหญ่เพื่อให้เห็นข้อมูลได้อย่างชัดเจน ควรเลือกใช้แผนที่ที่เป็นปัจจุบัน หรือใกล้เคียงกับปัจจุบันเพื่อให้ได้ ข้อมูลที่เป็นจริงซึ่งในแผนที่ส่วนใหญ่ มักจะระบุปีที่จัดทำ ไว้ให้แล้ว ใช้ร่วมกับเครื่องมืออื่น แผนที่แต่ละชนิดมีข้อมูลที่จำ กัดจึงควรเลือกใช้แผนที่หลายชนิดหรือใช้ร่วมกับเครื่องมืออื่น เช่น รูปถ่าย จะได้ข้อมูลที่หลากหลายและแม่นยำ มากขึ้น 10
แบบฝึกทักษะ เรื่อง ประเภทของแผนที่ คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนระบุประเภทของแผนที่แ ที่ ละอธิบายประโยชน์ของแผนที่ใที่ ห้ถูห้กถูต้อง แผนที่อ้ ที่ อ้างอิง แผนที่เ ที่ ฉพาะเรื่อรื่ง ประโยชน์ของแผนที่ปที่ ระเภทนี้ คือ .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. แผนที่อ้ ที่ อ้างอิง แผนที่เ ที่ ฉพาะเรื่อรื่ง ประโยชน์ของแผนที่ปที่ ระเภทนี้ คือ .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. แผนที่อ้ ที่ อ้างอิง แผนที่เ ที่ ฉพาะเรื่อรื่ง ประโยชน์ของแผนที่ปที่ ระเภทนี้ คือ .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. .................................................................................................. 11
แบบฝึกทักษะ เรื่อง องค์ประกอบสำ คัญของแผนที่ คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนระบุองค์ประกอบสำ คัญของแผนที่โที่ ดยเลือกข้อข้ความที่กำ ที่ กำหนดให้แห้ล้วนำ ไปเขียขีน ลงในช่อช่งว่างให้ถูห้กถูต้อง ทิศ มาตราส่วน ชื่อของแผนที่ สัญลักษณ์ สี 12
แผนที่นี้ ที่ เ นี้ป็นแผนที่ปที่ ระเภทใด แผนที่อ้ ที่ อ้างอิง แผนที่เ ที่ ฉพาะเรื่อรื่ง แผนที่ที่ ที่ ปที่ รากฏในแผนที่ตั้ ที่ ตั้งอยู่ใยู่นภาค .................................... ของประเทศไทย จากแผนที่ทำ ที่ ทำ ให้ท ห้ ราบว่าจังหวัดกระบี่มี บี่ ลั มีลักษณะทางกายภาพโดยทั่วไปเป็นอย่าย่งไร ............................................................................................................................................ หากต้องการเดินทางจากอำ เภอปลายพระยาไปยังยัเกาะไก่จะต้องเดินทางไปในทิศทางใด ............................................................................................................................................ หากต้องการเดินทางจากวัดถ้ำ เสือ สืไปยังยัน้ำ ตกหินหิเพิงพิควรเลือกใช้วิ ช้วิธีก ธี ารเดินทางอย่าย่งไร ............................................................................................................................................ สัญสัลักษณ์ใดในแผนที่ที่ ที่ ทำ ที่ ทำ ให้ท ห้ ราบว่าจังหวัดกระบี่มี บี่ ค มี วามโดดเด่นด้านสถานที่ท่ ที่ ท่องเที่ย ที่ ว ............................................................................................................................................ แบบฝึกทักษะ เรื่อง การสืบค้นข้อมูลจากแผนที่ คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนดูแดูผนที่ที่ ที่ กำ ที่ กำหนดให้ แล้วตอบคำ ถามให้ถูห้กถูต้อง 13
รูปถ่ายลักษณะทางกายภาพของหมู่บ้านสะปัน อ.บ่อเกลือ จ.น่าน รูปถ่ายเสาดินนาน้อย อ.นาน้อย จ.น่าน เป็นรูปถ่ายที่เน้นการแสดงลักษณะทางกายภาพเฉพาะจุดที่ปรากฏอยู่ในพื้นที่นั้น เช่น ลักษณะ ของพื้นที่ แม่น้ำ ภูเขา น้ำ ตก ป่าไม้ เป็นต้นซึ่งเป็นภาพถ่ายที่เข้าใจง่ายและเห็นภาพได้ชัดเจน 1.รูปถ่ายทางภูมิศาสตร์ รูปถ่าย คือ รูปที่บันทึกด้วยกล้องถ่ายรูปหรือเครื่องมืออื่น ซึ่งเป็นเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ประเภท หนึ่งที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่ต่าง ๆ ตามที่สายตามองเก็น ทำ ให้เข้าใจลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ ได้ดี แต่จำ กัดขอบเขตพื้นที่เฉพาะบริเวณที่ถ่ายไม่ใช่ภาพรวมของพื้นที่ทั้งหมด ประเภทของรูปถ่าย รูปถ่ายที่ให้ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้ 2.รูปถ่ายทางอากาศ เป็นรูปถ่ายที่ถ่ายจากเครื่องบิน โดรน บอลลูน เฮลิคอปเตอร์ หรือ เครื่องมืออื่นที่บินขึ้นเหนือพื้น ดินแล้วถ่ายรูปลงมาจากมุมสูง มีทั้งภาพถ่ายแนวตั้งและแนวเฉียง เป็นภาพที่แสดงให้เห็นพื้นที่ ได้กว้างแต่ไม่สามารถครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดได้ภายในการถ่ายครั้งเดียว ดังนั้นในการศึกษา ข้อมูลโดยใช้รูปถ่ายทางอากาศจึงต้องใช้รูปถ่ายหลายรูปประกอบกัน รูปถ่ายทางอากาศแสดงพื้นที่ประสบภัยน้ำ ท่วม อ.เวียงสา จ.น่าน รูปถ่ายทางอากาศบริเวณเขื่อนภูมิพล อ.สามเงา จ.ตาก 3.ภาพถ่ายจากดาวเทียม เป็นภาพถ่ายที่ถ่ายจากดาวเทียมที่โคจรอยู่รอบโลก แล้วถ่ายภาพมุมสูงระยะไกลจากโลก สามารถถ่ายภาพบริเวณกว้างครอบคลุมพื้นที่ได้มาก จะให้ข้อมูลเสมือนจริงของพื้นที่นั้นในมุม มองกว้าง ซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย เช่น พื้นที่ป่าไม้ พื้นที่ทะเลและหมู่เกาะ ภาพถ่ายจากดาวเทียมแสดงพื้นที่อ่าวไทยบริเวณจ.ตราด 14 ใบความรู้ เรื่อง การใช้รูปถ่าย
หลักการใช้รูปถ่าย การเลือกรูปถ่ายมาเป็นเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ต้อง เลือกรูปถ่ายที่เชื่อถือได้และเหมาะสมกับลักษณะงาน ที่จะนำ มาใช้ เช่น ใช้รูปถ่ายทางอากาศศึกษาพื้นที่ ประสบภัยน้ำ ท่วมภายในจังหวัด มีข้อมูลพื้นฐาน การรู้ข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดจะช่วยให้นักเรียนใช้ ภายถ่ายในการศึกษาข้อมูลให้ได้ดีขึ้น และยังสามารถ เลือกมาใช้งานได้เหมาะสม ทันสมัย ดูง่าย ชัดเจน รูปถ่ายเป็นเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่สำ คัญในการศึกษาเรื่องราวของจังหวัดได้ เราจึงควรทราบ หลักการใช้งานรูปถ่ายเพื่อศึกษาข้อมูลได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม ดังนี้ การสืบค้นและอธิบายข้อมูลด้วยรูปถ่าย ตรงวัตถุประสงค์ รูปถ่ายที่จะนำ มาใช้งานควรแสดงสีของสิ่งต่าง ๆ ที่ เสมือนจริง มีความคมชัด สามารถจำ แนกลักษณะทาง กายภาพ ภูมิประเทศ วัตถุต่าง ๆ ได้ชัดเจน ควรเลือกใช้รูปถ่ายที่จัดทำ หรือถ่าย ออกมาในวันเวลาที่ใกล้เคียงกับ ปัจจุบันมากที่สุด เพื่อให้ได้ข้อมูล ตรงกับความเป็นจริง น่าเชื่อถือ การเลือกรูปถ่ายมาใช้งานควรตรวจสอบกับรูปถ่ายหลาย ๆ แหล่ง หรือใช้รูปถ่ายที่จัดทำ จากหน่วยงานที่น่าเชื่อถือเพื่อให้เกิดความมั่นในใจการใช้ข้อมูล "ถ้าใช้รูปถ่ายร่วมกับแผนที่ประเภทต่าง ๆ จะช่วยให้สืบค้นและอธิบายข้อมูลลักษณะทาง กายภาพ แหล่งทรัพยากร และสถานที่สำ คัญ ของจังหวัดได้ถูกต้อง ครบถ้วนมากยิ่งขึ้น" 15
รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 1 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 2 4 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 5 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 3 แบบฝึกทักษะ เรื่อง ประเภทของรูปถ่าย คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนจำ แนกประเภทของรูปถ่ายให้ถูห้กถูต้อง โดยการเติมเครื่อรื่งหมาย ลงในช่อช่งว่าง 16
1 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 2 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม 3 รูปถ่ายภูมิภูศมิาสตร์ รูปถ่ายทางอากาศ ภาพจากดาวเทียทีม แบบฝึกทักษะ เรื่อง การสืบค้นข้อมูลจากรูปถ่าย คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนดูรูดูรูปถ่ายที่กำ ที่ กำหนดให้แห้ล้วบันบัทึกข้อข้มูลมูตามหัวหัข้อข้ ให้คห้รบถ้วน รูปถ่ายนี้มี นี้ ลัมีลักษณะอย่าย่งไร ............................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ข้อข้มูลมูที่ไที่ ด้จากรูปถ่ายนี้ ได้แก่ .......................................... .......................................................................................... รูปถ่ายนี้มี นี้ ลัมีลักษณะอย่าย่งไร ............................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ข้อข้มูลมูที่ไที่ ด้จากรูปถ่ายนี้ ได้แก่ .......................................... .......................................................................................... รูปถ่ายนี้มี นี้ ลัมีลักษณะอย่าย่งไร ............................................... .......................................................................................... .......................................................................................... ข้อข้มูลมูที่ไที่ ด้จากรูปถ่ายนี้ ได้แก่ .......................................... .......................................................................................... 17
ลักษณะภูมิประเทศของประเทศไทย ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นทิว เขาและที่ราบระหว่างภูเขา เช่น แม่ฮ่องสอน เชียงราย เชียงใหม่ น่าน แพร่ พะเยา ภาคเหนือ ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบสูง และมี บางส่วนที่เป็นภูเขา พื้นที่ดอนและ ที่ราบ เช่น ขอนแก่น เลย หนองคาย ชัยภูมิอุบลราชธานี ภาคกลาง ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบ และ ที่ราบลุ่มมีแม่น้ำ ไหลผ่าน เช่น นครสวรรค์ สุพรรณบุรี ชัยนาท นนทบุรี ภาคตะวันตก ภาคตะวันออก ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบ และที่ราบ ชายฝั่งทะเล เช่น ฉะเชิงเทรา ปราจีนบุรี ชลบุรี ระยอง สระแก้ว จันทบุรี บางส่วนจะมีลักษณะคล้ายกับพื้นที่ ภาคเหนือ คือ จะเป็นทิวเขาและ ที่ราบสูงระหว่างภูเขา เช่น ตาก กาญจนบุรี แต่บางบริเวณจะเป็น ที่ราบชายฝั่งทะเล เช่น เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ภาคใต้ มีทะเลขนาบอยู่ทั้ง 2 ด้าน ลักษณะ ภูมิประเทศเป็นทิวเขาแนวยาวขนานไปกับ พื้นที่ ที่ราบ และที่ราบชายฝั่งทะเล เช่น ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช สงขลา กระบี่ 1.ลักษณะภูมิประเทศ เป็นสภาพทั่วไปของพื้นที่ ประกอบไปด้วยสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น ภูเขา แหล่งน้ำ และสิ่ง ที่เกิดจากมนุษย์ดัดแปลงหรือสร้างขึ้น เช่น ถนน สะพาน ซึ่งลักษณะภูมิประเทศที่มองเห็นนั้นเกิดจาก การผันแปรของเปลือกโลกและการกระทำ ของสิ่งต่าง ๆ เช่น ลม น้ำ มนุษย์ เป็นต้น ใบความรู้ เรื่อง ลักษณะทางกายภาพในจังหวัด "ลักษณะทางกายภาพ" เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติหรือเป็นสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา จะมีความ สัมพันธ์กับการเกิดแหล่งทรัพยากรและสถานที่สำ คัญในจังหวัด ซึ่งลักษณะทางกายภาพที่สำ คัญ มีดังนี้ 18
2.ลักษณะภูมิอากาศ เป็นลักษณะอากาศที่เกิดขึ้นเป็นประจำ หรือมีลักษณะเฉลี่ยของพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง ซึ่งเกิดติดต่อกัน เป็นเวลานาน โดยลักษณะภูมิอากาศในประเทศไทยส่วนใหญ่จะคล้ายกัน มีแตกต่างเล็กน้อยในบาง พื้นที่ ซึ่งโดยทั่วไปมีสภาพอากาศร้อนชื้น อบอ้าวเกือบตลอดทั้งปี อุณหภูมิเฉลี่ย 27 องศาเซลเซียส ประเทศไทยมีฤดูกาล 3 ฤดู ยกเว้นภาคใต้มี 2 ฤดู คือ ฤดูร้อนและฤดูฝน ดังนี้ 1.ฤดูร้อน ช่วงตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์-กลาง เดือนพฤษภาคม เป็นช่วงที่ประเทศไทยได้ รับความร้อนจากดวงอาทิตย์อย่างเต็มที่ อากาศจะร้อนอบอ้าวและร้อนจัด 2.ฤดูฝน ช่วงตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคม-กลาง เดือนตุลาคม เป็นช่วงที่มีมรสุมตะวันตก เฉียงใต้พัดเข้ามาทำ ให้เกิดฝนตกเป็น บริเวณกว้าง ทั้งนี้ ทางตอนใต้ของไทยจะ ยังคงมีฝนตกชุกไปจนถึงเดือนธันวาคม ช่วงตั้งแต่กลางเดือนตุลาคม-กลาง เดือนกุมภาพันธ์เป็นช่วงที่พื้นที่ของ ประเทศไทยยกเว้นทางตอนใต้ได้รับ อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียง เหนือ ทำ ให้มีอากาศหนาวเย็นและ แห้งแล้ง โดยเฉพาะทางตอนเหนือ และตะวันออกเฉียงเหนือ 3.ฤดูหนาว 19
เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ จากการผุพังของหิน แร่ รวมทั้งซากพืชซากสัตว์ ดินในแต่ละพื้นที่ แต่ละ จังหวัดจะมีลักษณะและคุณสมบัติที่แตกต่างกัน มนุษย์ ใช้ประโยชน์จากดินในด้านต่าง ๆ เช่น เป็นแหล่งปลูก สร้างที่อยู่อาศัย ทำ การปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ ฯลฯ เป็นปัจจัยสำ คัญต่อการดำ รงชีวิตทั้งของมนุษย์ สัตว์ และพืช เราใช้น้ำ เพื่อการอุปโภคบริโภค ใช้ใน การเกษตรกรรม อุตสาหกรรม การคมนาคมขนส่ง ผลิตกระแสไฟฟ้า ตลอดจนกิจกรรมต่าง ๆ 3.ทรัพยากรธรรมชาติ เป็นสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นเองหรือมีอยู่ตามธรรมชาติซึ่งมนุษย์ได้นำ มาใช้ประโยชน์ในการดำ รงชีวิต ทรัพยากรธรรมชาติที่สำ คัญของแต่ละจังหวัดมีดังนี้ ทรัพยากรธรรมชาติที่สำ คัญ 1.ดิน 2.น้ำ 3.สัตว์ป่า เป็นสิ่งมีชีวิต เช่น สัตว์บก สัตว์น้ำ สัตว์ปีก แมง แมลง ซึ่งกำ เนิดและดำ รงชีวิตอยู่ในแหล่งต่าง ๆ ตามธรรมชาติ สัตว์เป็นอาหารของมนุษย์และ ยังช่วยสร้างความสวยงามให้กับธรรมชาติ ช่วยทำ ลายศัตรูพืชและช่วยผสมพันธุ์พืช 4.ป่าไม้ เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำ คัญต่อ สิ่งมีชีวิตเพราะป่าไม้มีประโยชน์หลายด้าน เช่น เป็นต้นน้ำ ถ้าป่าไม้ถูกทำ ลายจะเกิดผลกระทบ ต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งป่าไม้ของไทยแบ่งออกเป็น ป่าผลัดใบและป่าไม้ไม่ผลัดใบ 5.แร่ เป็นทรัพยากรธรรมชาติ สามารถนำ มาใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้า ซึ่งประเทศไทย มีแหล่งแร่สำ คัญ ๆ หลายชนิด เช่น แร่เหล็ก พบมากที่จังหวัดเชียงใหม่ กำ แพงเพชร กาญจนบุรี แร่ทองแดงพบมากที่จังหวัดเลย เพชรบูรณ์ นครราชสีมา เป็นต้น เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ.อุทัยธานี แหล่งทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าที่สำ คัญของประเทศไทย เหมืองแม่เมาะ จ.ลำ ปาง เป็นแหล่งทรัพยากร ถ่านหินและแร่ลิกไนต์ที่สำ คัญของประเทศไทย 20
แบบฝึกทักษะ เรื่อง ลักษณะทางกายภาพ คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนโยงเส้นส้จับคู่ลัคู่ลักษณะทางกายภาพที่กำ ที่ กำหนดให้สัห้มสัพันพัธ์กับภูมิภูภมิาคของประเทศไทย ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะส่วนมากเป็นทิวเขาสูงสลับกับที่ราบ ระหว่างภูเขา มี 3 ฤดู แต่จะมีความโดดเด่น เรื่องบรรยากาศในฤดูหนาว ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบสูง และมีบาง ส่วนที่เป็นภูเขา พื้นที่ดอนและที่ราบ อากาศ ค่อนข้างร้อนจัดและแห้งแล้งมากในฤดูร้อน ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบ และที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำ ไหลผ่านจึงทำ ให้โดดเด่นเรื่องการเกษตร กรรมลุ่มแม่น้ำ โดยแม่น้ำ สายสำ คัญ คือ แม่น้ำ เจ้าพระยา มีทะเลขนาบอยู่ทั้ง 2 ด้าน ลักษณะภูมิประเทศ เป็นทิวเขาแนวยาวขนานไปกับพื้นที่ ที่ราบ และที่ราบชายฝั่งทะเล มีเพียง 2 ฤดูกาลเท่านั้น คือ ฤดูร้อน และ ฤดูฝน ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบ และที่ราบ ชายฝั่งทะเล มีแหล่งทรัพยากรแร่ธาตุ และดินที่โดดเด่นสำ หรับเพาะปลูกผลไม้ ลักษณะส่วนใหญ่เป็นทิวเขาที่ทอดตัว เป็นแนวยาวและที่ราบสูงระหว่างภูเขา แต่บางบริเวณจะเป็นที่ราบชายฝั่งทะเล มีทรัพยากรป่าไม้และน้ำ ที่อุดมสมบูรณ์ ภูมิภูภมิาคของประเทศไทย ภาคตะวันออกเฉีย ฉี งเหนือ ภาคกลาง ภาคใต้ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันตก 21
ติดรูปถ่าย แบบฝึกทักษะ เรื่อง จังหวัดของฉัน คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนติดรูปถ่ายลักษณะทางกายภาพของจังหวัดที่ต ที่ นเองอาศัยศัอยู่หยู่รือรืจังหวัดที่มี ที่ คมีวามสนใจ แล้วตอบคำ ถามที่กำ ที่ กำหนดให้คห้รบถ้วน รูปถ่ายนี้คื นี้ คื อสถานที่ใที่ ด ............................................................. สถานที่แ ที่ ห่งห่นี้มี นี้ ลั มีลักษณะทางกายภาพ อย่าย่งไร ............................................................. ............................................................. ............................................................. ลักษณะทางกายภาพนี้ส่ นี้ งส่ผลให้เ ห้ กิด แหล่งทรัพรัยากรอะไรบ้า บ้ ง ............................................................. ............................................................. ............................................................. ลักษณะทางกายภาพนี้ส่ นี้ งส่ผลให้เ ห้ กิด สถานที่สำ ที่ สำคัญอะไร ............................................................. ............................................................. ............................................................. ระบุภูมิภาคของสถานที่ดังกล่าวโดย การระบายสีลงบนแผนที่ประเทศไทย 22
แบบฝึกทักษะ เรื่อง ท่องเที่ยวจังหวัดน่าน คำ ชี้แ ชี้ จง: ให้นัห้ นักเรียรีนระบุชื่อชื่และสถานที่สำ ที่ สำคัญของแต่ละอำ เภอในจังหวัดน่านโดยใช้ข้ช้อข้ความที่กำ ที่ กำหนดให้ จากนั้นระบายสีตสีกแต่งให้สห้วยงาม สองแคว ท่าวังผา เมืองน่าน ทุ่งช้าง เชียงกลาง เฉลิมพระเกียรติ ปัว บ่อเกลือ สันติสุข ภูเพียง บ้านหลวง แม่จริม เวียงสา นาน้อย นาหมื่น น้ำ ตก................. ดอย................. หมู่บ้านประมง................. วัง.............. วัด................... ล่องแก่ง............. แม่น้ำ ............. 23
คำ ชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำ ตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว แบบทดสอบหลังเรียน วิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เรียนรู้ภูมิศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 4.หากต้องการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทาง กายภาพของจังหวัดน่าน ควรใช้แผนที่ประเภทใด ก.) แผนที่ภูมิอากาศของประเทศไทย ข.) แผนที่ทรัพยากรของภาคเหนือ ค.) แผนที่ภูมิประเทศของจังหวัดน่าน ง.) แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดน่าน 3.ข้อใดกล่าวถูกต้อง ก.) แผนที่แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ แผนที่ประเทศ และ แผนที่จังหวัด ข.) รูปถ่ายของสถานที่ต่าง ๆ จากโทรศัพท์มือถือไม่จัด เป็นรูปถ่ายทางภูมิศาสตร์ ค.) แผนที่อ้างอิงเป็นพื้นฐานของการสร้างแผนที่เฉพาะ เรื่อง ง.) รูปถ่ายแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ รูปถ่ายทาง ภูมิศาสตร์ และ รูปถ่ายทั่วไป 5.แผนที่รัฐกิจเหมาะสมในการใช้สืบค้นข้อมูลประเภทใด ก.) ข้อมูลทรัพยากรสำ คัญของจังหวัด ข.) ข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยวสำ คัญของจังหวัด ค.) ข้อมูลลักษณะทางกายภาพของจังหวัด ง.) ข้อมูลที่ตั้งและอาณาเขตติดต่อของจังหวัด 8.ใครใช้แผนที่ในการสืบค้นข้อมูลได้เหมาะสมมากที่สุด ก.) ภูผาใช้แผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดน่านในการศึกษา ทรัพยากรแร่ธาตุที่สำ คัญ ข.) บุ๊คใช้แผนที่ภูมิประเทศในการสืบค้นข้อมูลลักษณะ ทางกายภาพของอำ เภอปัว จังหวัดน่าน ค.) ใบหม่อนใช้แผนที่รัฐกิจในการค้นหาจำ นวน ประชากรทั้งหมดของหมู่บ้าน ง.) มะปรางใช้แผนที่ภูมิประเทศในการสืบค้นข้อมูล เกี่ยวกับเหตุการณ์ภัยพิบัติน้ำ ท่วมจังหวัดน่าน พ.ศ.2549 7.ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับการเลือกใช้แผนที่ ก.) เลือกใช้แผนที่ให้เหมาะสมกับข้อมูลที่ต้องการ ข.) เลือกใช้แผนที่ที่อยู่ในอินเตอร์เน็ตเท่านั้น ค.) เลือกใช้แผนที่ที่เป็นปัจจุบันมากที่สุด ง.) เลือกใช้แผนที่ของหน่วยงานราชการเพื่อให้ได้ข้อมูล ที่น่าเชื่อถือและถูกต้อง /20 คะแนน 6.ข้อใดไม่ใช่องค์ประกอบสำ คัญของแผนที่ ก.) มาตราส่วน ข.) ชื่อของแผนที่ ค.) ชื่อของผู้จัดทำ แผนที่ ง.) สัญลักษณ์และสี ดูแผนที่แล้วตอบคำ ถามข้อ 1-2 1.สีใดในแผนที่ที่แสดงว่าจังหวัดน่านมีพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นภูเขาสูง ก.) ฟ้า ข.) เทา ค.) น้ำ ตาล ง.) เขียว 2.ทิวเขาหลวงพระบางตั้งอยู่ทางทิศใดของจังหวัดน่าน ก.) เหนือ ข.) ตะวันออก ค.) ตะวันตก ง.) ใต้ 9.ข้อใดไม่จัดเป็นรูปถ่ายทางภูมิศาสตร์ ก.) รูปถ่ายน้ำ ตกศิลาเพชร ข.) รูปถ่ายเสาดินนาน้อย ค.) รูปถ่ายดอยเสมอดาว อุทยานแห่งชาติศรีน่าน ง.) รูปถ่ายวัดภูมินทร์ 10.ใครปฏิบัติได้ถูกต้องในการนำ รูปถ่ายมาใช้สืบค้น และอธิบายข้อมูลในจังหวัด ก.) ต้นกล้าเลือกใช้รูปถ่ายเพียงประเภทเดียว ข.) ใบเฟิร์นนำ ภาพดาวเทียมมาสืบค้นและอธิบาย ปัญหาภูเขาหัวโล้นของจังหวัดน่าน ค.) ฝ้ายเลือกรูปถ่ายที่ถูกถ่ายเมื่อ 20 ปีที่แล้ว มาใช้ อธิบายข้อมูลของจังหวัดน่านในปัจจุบัน ง.) พีทใช้รูปถ่ายวัดมิ่งเมืองในการศึกษาข้อมูลลักษณะ ทางกายภาพของจังหวัดน่าน 24
ดูรูปถ่ายแล้วตอบคำ ถามข้อ 11-12 12.รูปถ่ายดังกล่าวสามารถใช้อธิบายข้อมูลเกี่ยวกับ จังหวัดน่าน ยกเว้นข้อใด ก.) ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดน่าน ข.) ทรัพยากรธรรมชาติของจังหวัดน่าน ค.) จำ นวนประชากรของจังหวัดน่าน ง.) แหล่งน้ำ สำ คัญของจังหวัดน่าน 11.รูปถ่ายดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงแหล่งทรัพยากรใด ที่สำ คัญของจังหวัดน่าน ก.) น้ำ ตกสะปัน ข.) แม่น้ำ น่าน ค.) ดอยเสมอดาว ง.) วัดภูเก็ต 13.รูปถ่ายใดที่สามารถใช้แสดงข้อมูลทรัพยากรสำ คัญ ของจังหวัดน่านได้ ก.) รูปถ่ายบริเวณหมู่บ้านประมงปากนาย ข.) รูปถ่ายคนกำ ลังเดินเที่ยวข่วงเมืองน่าน ค.) รูปถ่ายหมู่บ้านจัดสรรในตัวเมือง ง.) รูปถ่ายนักเรียนห้องป.4/3 14."แผนที่อำ เภอปัวส่วนมากจะปรากฏสีเขียวและสี น้ำ ตาล" จากข้อมูลดังกล่าวทำ ให้ทราบว่าทรัพยากร ประเภทใดที่พบมากในอำ เภอปัว ก.) ทุ่งนาและน้ำ ตก ข.) น้ำ ตกและแม่น้ำ ค.) ภูเขาและป่าไม้ ง.) ป่าไม้และแม่น้ำ 15.พื้นที่บริเวณภูเขาหรือเทือกเขาสูงน่าจะมีทรัพยากรใด มากที่สุด ก.) ถ่านหิน ข.) ปลาน้ำ เค็ม ค.) ป่าไม้ ง.) น้ำ มันดิบ 16.ข้อใดจัดเป็นทรัพยากรธรรมชาติ ก.) แร่ธาตุ เขื่อน สะพาน ข.) ดิน น้ำ ป่าไม้ ค.) สัตว์ป่า ถนน บ้านเรือน ง.) ดิน ป่าไม้ ท่าเรือ 17.ผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งทะเล สามารถ ประกอบอาชีพได้หลากหลาย ยกเว้นข้อใด ก.) ประมงน้ำ ชายฝั่ง ข.) ปลูกพืชเมืองหนาว ค.) ธุรกิจบ้านพักต่างอากาศ ง.) มัคคุเทศน์ 18.ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดน่านที่ส่วนใหญ่เป็น เทือกเขาสูงและที่ราบเชิงเขา ส่งผลให้เกิดสถานที่สำ คัญ ในข้อใด ก.) วัดภูมินทร์ ข.) เสาดินนาน้อย ค.) ข่วงเมืองน่าน ง.) ดอยเสมอดาว 19.ข้อใดมีความสัมพันธ์กัน ก.) ชายฝั่งทะเล - นาข้าว ข.) เทือกเขาสูง - ท่าเรือ ค.) ที่ราบลุ่มแม่น้ำ - น้ำ ตก ง.) ภูเขา - เหมืองถ่านหิน 25 20.สถานที่ใดได้รับอิทธิพลจากลักษณะภูมิประเทศที่มี ทะเลขนาบอยู่ทั้งสองด้าน ก.) น้ำ ตกศิลาเพชร ข.) ดอยอินทนนท์ ค.) เกาะพีพี ง.) หินสามวาฬ
บรรณานุกรม 26 เอกรินริทร์ สี่มสี่หาศาล. สื่อสื่การเรียรีนรู้ รายวิชาพื้นพื้ฐาน ชุดแม่บม่ทมาตรฐาน Active Learning สังสัคมศึกศึษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.4. พิมพิครั้งรั้ที่ 4. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญริทัศน์,น์ 2560. กนกพร กระบวนศรี.รีแบบฝึกฝึปฏิบัติบั ติทักษะรวบยอด สังสัคมศึกศึษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป.4. พิมพิครั้งรั้ที่ 2. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญริทัศน์,น์ 2560.