วิชายุทธวิธี 1

- 47 -

บทท่ี 3
รูปขบวนทาการรบของหมแู่ ละหมวดปืนเล็ก

1. กล่าวนา
รปู ขบวนทาการรบของหมู่และหมวดปนื เล็ก หมายถึง วิธกี ารจัดกาลังพลและหน่วยเข้าประจาในรูปขบวน

ท่ีจะทาการเคลื่อนที่ให้มีคุณลักษณะในการระวังปูองกัน, การควบคุม, ความอ่อนตัวและความรวดเร็วในการปฏิบัติ
ปัจจัยซึ่งผู้นาหน่วยจะใช้ในการตกลงเลือกรูปขบวนใดนั้น ได้แก่ ภารกิจ, สถานการณ์ของข้าศึก, ภูมิประเทศ, ทัศน
วสิ ยั และสภาพลมฟูาอากาศ, ความเรว็ ในการเคล่ือนทท่ี ี่ต้องการ และความอ่อนตัวในบทนี้จะกล่าวถึงรูปขบวนรบแบบ
ต่าง ๆ ของหมู่และหมวดปืนเล็ก, วิธีดาเนินการฝึกใช้รูปขบวนเหล่าน้ี และได้แสดงเคร่ืองหมายต่างๆ ซึ่งจะใช้ในคู่มือ
เล่มนี้ซึ่งจะเป็นแนวทางสาหรบั ผ้บู ังคับหนว่ ยทหารราบขนาดเลก็ นาไปใช้การฝึกได้อย่างสมบูรณ์

การฝึกรูปขบวนทาการรบของหมู่และหมวดปืนเล็ก ควรจะเร่ิมกระทาครั้งแรกในภูมิประเทศที่โล่งแจ้ง
เช่น ในสนามตรวจพลสวนสนามของหน่วยเป็นต้น เมื่อบุคคลและหน่วยต่าง ๆ มีความชานาญในการใช้รูปขบวน
เหล่านี้เพียงพอแล้ว จึงให้ปฏิบัติในภูมิประเทศอื่น ๆ ต่อไป เพ่ือให้เกิดความชานาญในการใช้รูปขบวนในระหว่างการ
เคลื่อนที่ เมอ่ื ฝึกจบตามท่กี ล่าวแลว้ หน่วยจึงฝกึ ทางยทุ ธวิธตี ่อไป

เครอื่ งหมายต่าง ๆ ท่ใี ชใ้ นคู่มอื เลม่ นี้

ผู้บงั คบั หมวด (ผบ.มว.)

รองผบู้ งั คับหมวด (รอง ผบ.มว.)

พลนาสาร

พลวทิ ยโุ ทรศัพท์

ผบ. ผู้บงั คบั หมู่ (ผบ.หมู่)

หน. หวั หน้าชุดยงิ (หน.ชุดยงิ )

ค. พลยงิ เครือ่ งยงิ ลูกระเบิด (พลยงิ ค.)

ปลก. พลยงิ ปืนเลก็ กล (พล ปลก.)

ปล. พลปนื เล็ก (พล ปล.)

พลปืนเล็กทาการยิงหรอื ตรวจการณ์ในทศิ ทางลูกศร

พวกเคร่อื งยงิ จรวดตอ่ สรู้ ถถัง (พวก คจตถ.)
ปก. พลประจาปนื กลแต่ละกระบอก (เมื่อแยก ปก.ออกไปจาก หมู่ ปก.)

- 48 -

ปล. หมู่ปืนเล็ก

ปก. หมู่ปนื กล

2. รปู ขบวนทาการรบของหมู่ปืนเลก็
2.1 ภายในหมู่ปนื เลก็ จะจดั กาลังเพื่อทาการรบไว้เป็นสองชุดยิงด้วยกัน คือชุดยิง ก. และชุดยิง ข. ในแต่ละ

ชุดยงิ ประกอบด้วย
หน.ชดุ ยงิ 1 นาย
พลยิง ค. 1 นาย
พล ปลก. 1 นาย
พลปืนเล็ก 2 นาย

2.2 รูปขบวนทาการรบของหมู่ปืนเล็ก มีอยู่ 3 รูปขบวน คือ รูปขบวนหมู่แถวตอน, รูปขบวนหมู่หน้า
กระดาน, รปู ขบวนหมู่แถวตอนเรียงหนึง่

2.3 เมอ่ื หมู่เคล่อื นท่เี ป็นส่วนหนึ่งของหมวด ผบ.หมวดจะเป็นผกู้ าหนดว่าจะใช้รูปขบวนอะไร ผบ.หมู่ ก็จะ
ใช้รูปขบวนตามท่ี ผบ.มว. กาหนด แต่อาจจะปรับรูปขบวนของตนเพียงช่ัวคราวเพ่ือให้เหมาะสมกับสถานการณ์และ
ลกั ษณะภูมิประเทศท่ีเปล่ยี นแปลงไป

2.4 ผบ.หมู่ จะอยู่ในรูปขบวน ณ ที่ซึ่งตนสามารถควบคุมชุดยิงทั้งสองของหมู่ของตนได้ดีท่ีสุด หน.ชุดยิง จะ
เป็นผู้นาข้างหน้าชุดยิงของตนเสมอ รูปขบวนท่ีเป็นหลักของแต่ละชุดยิง คือ รูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า ผบ.หมู่
อาจจะกาหนดให้ชดุ ยิงหน่ึงภายในหมเู่ ปน็ ชุดยิงนาในการเคลอื่ นท่ีก็ได้

2.5 ผบ.หมู่ ควบคุมหม่ขู องตนโดยใช้คาส่งั ดว้ ยวาจา หรือท่าสัญญาณ หรือ เสียงสัญญาณโดยการผ่านทาง
หน.ชุดยงิ

2.6 ระยะตอ่ ระยะเคียงระหวา่ งบุคคลในรปู ขบวนนัน้ ไม่คงท่ี ท้ังน้ีย่อมขึ้นอยู่กับสถานการณ์ ทัศนวิสัยและ
ภูมิประเทศ เม่ือต้องการให้กระจายกาลังออกไปอย่างเต็มที่ เพ่ือลดจุดอ่อนจากการถูกยิงด้วยอาวุธยิงตรงและยิง
จาลองนั้น จะต้องใหค้ งการควบคุมกนั ไวไ้ ดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ เม่ือทัศนวิสัยดีรูปขบวนอาจจะกระจายห่างกันออกไป
ไดม้ ากขน้ึ ในระหวา่ งหว้ งทีท่ ศั นวสิ ัยเลวหรือภูมปิ ระเทศรกทบึ ระยะตอ่ ระยะเคียงระหวา่ งบุคคลจะลดลงมา

2.7 ในการปรับปรุงรูปขบวนของหมู่ เพ่ือให้สอดคล้องกับสถานการณ์ หรือเนื่องจากกาลังของหมู่เหลือ
นอ้ ยลงนั้น ให้ยึดถือหลักการดังต่อไปนี้

1) ตอ้ งดารงความเป็นชุดยิงไว้
2) หน.ชดุ ยิง ต้องอยู่ ณ ทซี่ ง่ึ สะดวกในการควบคมุ และใชช้ ดุ ยิง
3) ปลก. ต้องต้งั อย่ภู ายในแตล่ ะชุดยิง เพ่อื ทาการยงิ ไปขา้ งหน้าข้างหลังและทางปีกของหมไู่ ด้
4) การเปล่ียนจากรูปขบวนหน่ึงเป็นอีกรูปขบวนรบหน่ึงน้ัน จะต้องกระทาโดยไม่ต้องหยุดการ
เคลอื่ นท่ี

- 49 -

3. รปู ขบวนหม่แู ถวตอน
3.1 รูปขบวนหมู่แถวตอน เป็นรูปขบวนข้ันต้นของหมู่ท่ีใช้ในการเคลื่อนที่ รูปขบวนน้ีเป็นรูปขบวนที่

กระจายกาลังออกไปทางข้างและในทางลึกโดยไม่ทาให้เสียผลในการควบคุม รูปขบวนน้ีทาให้หมู่สามารถทาการยิงได้
ทกุ ทศิ ทาง และให้ความสะดวกในการยงิ และการดาเนินกลยุทธ์ ขบวนชดุ น้ีชดุ ยงิ นาจะเปน็ ชุดยงิ หลกั

1) โอกาสที่ใช้ เปน็ รปู ขบวนทีเ่ หมาะสมสาหรับใชใ้ นการเคลอ่ื นท่ไี ด้ทุกภมู ิประเทศและ ทศั นวสิ ยั จากดั
2) ขอ้ ดี

2.1) สะดวกในการควบคุม
2.2) ให้การระวังปูองกนั ได้รอบตัว
2.3) อานาจการยิงสูงสดุ ทางปกี ทัง้ สอง
2.4) เคลอื่ นทีไ่ ด้เร็ว
3) ข้อเสยี การยิงข้างหนา้ และข้างหลงั จากัด
3.2 การปฏิบัติของ ผบ.หมู่ และการปฏบิ ตั ขิ องทหารภายในหมู่เมือ่ ทาการจดั รูปขบวนหม่แู ถวตอน
1) การปฏิบัติของ ผบ.หมู่ เม่ือ ผบ.หมู่ ต้องการให้หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน อาจจะทาได้
3 วธิ ี ใชค้ าบอกคาสง่ั ด้วยวาจา, ใชท้ ่าสัญญาณ, ใช้เสยี งสญั ญาณ
1.1) การใช้คาบอกคาสั่งด้วยวาจา เม่ือ ผบ.หมู่ ต้องการให้หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน ให้ใช้
คาบอกคาสั่งวา่ “หมู่แถวตอนปฏบิ ตั ิ” ถา้ ตอ้ งการใหช้ ุดยงิ ข. นาใหใ้ ชค้ าบอกคาสั่งว่า “หมู่แถวตอน ชุดยิง ข. นาปฏิบัติ”
1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เมื่อ ผบ.หมู่ ต้องการให้หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน ให้
ผบ.หมู่ หันหน้าไปในทิศทางท่ีจะเคลื่อนท่ี แล้วให้สัญญาณดังน้ี “ยกแขนข้างใดข้างหนึ่งข้ึนไปเหนือศีรษะ แล้วเหวี่ยง
แขนไปข้างหลังทาเป็นวงกลมประมาณต้ังได้ฉากกับลาตัว” ถ้าต้องการให้ชุดยิง ข. นาให้เพิ่มเติมคาส่ังการว่า
“ชุดยิง ข. นา” กอ่ นทจี่ ะให้ท่าสัญญาณ
1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใช้เสียงสัญญาณน้ัน ผบ.หมู่ จะต้องนัดหมายให้ทหารทุกคนในหมู่
ทราบเสียกอ่ น สว่ นเสียงสญั ญาณทจ่ี ะใชน้ นั้ ก็แล้วแต่ ผบ.หมู่ จะกาหนดขน้ึ
คาแนะนาสาหรับผู้ฝึก ในการฝึกน้ันควรจะท้ังคาบอกคาส่ังด้วยวาจา และท่าสัญญาณควบคู่กัน
ไป เพอ่ื ให้ผู้รับการฝึกมคี วามคุน้ เคยกับคาสง่ั และท่าสญั ญาณของแตล่ ะรปู ขบวน

รปู ที่ 3 – 1 รูปขบวนหมู่แถวตอน

2) การปฏิบัติของทหารภายในหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณตามท่ีได้
นดั หมายกนั ไว้ ให้จดั รูปขบวนหมู่แถวตอน ให้แตล่ ะชุดยงิ ปฏบิ ัตดิ ังนี้

- 50 -

2.1) ชดุ ยิง ก. จัดรูปขบวนภายในชดุ ยงิ เปน็ รปู ขบวนสามเหลย่ี มแหลมหนา้ โดย
- หน.ชุดยงิ ก. เคลื่อนที่ไปประจาอยู่ ณ ข้างหนา้ ผบ.หมู่ ในระยะประมาณ 25 เมตร
- แล้วต่อทา้ ยด้วย พลปนื เล็กกล เขา้ ประจาท่เี ยือ้ งออกไปทางขวาของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อ

หา่ งจาก หน.ชดุ ยิง ประมาณ 10 เมตร)
- พลยิง ค. เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่างจาก หน.ชุดยิง

ประมาณ 10 เมตร)
- พลปืนเล็ก เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของ พล ปลก. (ระยะต่อห่างจาก พล ปลก.

ประมาณ 10 เมตร)
- พลปืนเล็กอีกคนหน่ึง เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางซ้ายของ พลยิง ค. (ระยะต่อห่างจาก

พลยิง ค. ประมาณ 10 เมตร)
2.2) ชุดยงิ ข. จดั รูปขบวนภายในชุดยงิ เป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหนา้ โดย
- หน.ชุดยิง เคลอ่ื นท่ขี ้ึนไปประจาอยู่ ณ ข้างหลงั ผบ.หมู่ ในระยะประมาณ 10 เมตร
- แล้วต่อท้ายด้วย พลยิง ค. เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่าง

จาก หน.ชุดยงิ ประมาณ 10 เมตร)
- พลยิง ปลก. เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของ หน.ชุดยิง (ระยะห่างจาก หน.ชุดยิง

ประมาณ 10 เมตร)
- พลปืนเล็ก เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางขวาของ พลยิง ค. (ระยะห่างจาก พลยิง ค.

ประมาณ 10 เมตร)
- พลปืนเล็ก อีกคนหนึ่ง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของ พล ปลก. (ระยะห่างจาก

พล ปลก. ประมาณ 10 เมตร)
หมายเหตุ ตาแหน่งที่ประจาอยู่ในรูปขบวนของแต่ละชุดยิงน้ัน ไม่ควรจะเปล่ียนแปลงไปจากเดิมไม่ว่าจะ

เปน็ ชุดยงิ นาหรอื ชดุ ยงิ ตามก็ตาม
4. รูปขบวนหมู่หน้ากระดาน
4.1 รูปขบวนหมู่หน้ากระดาน เป็นรูปขบวนหลักในการเข้าตีของหมู่ เป็นรูปขบวนท่ีมีอานาจการยิงไปยัง

ดา้ นหนา้ มากท่สี ุด ในการเขา้ โจมตี ผบ.หมู่ จะตอ้ งกาหนดชุดยงิ หลกั ข้นึ ซ่งึ ชุดยงิ หลกั นจ้ี ะอยใู่ กล้กับหมู่หลักของหมวด
มากที่สดุ ถา้ หมู่ใดกต็ ามเปน็ หม่หู ลัก ชดุ ยงิ ทอ่ี ยทู่ างขวาของหมนู่ น้ั โดยปกติแลว้ จะเปน็ ชุดยิงหลัก

1) โอกาสที่ใช้ ใช้ในการเขา้ โจมตี และข้ามพืน้ ที่โล่งแจ้งระยะสนั้ ๆ
2) ขอ้ ดี อานาจการยงิ สงู สุดอยู่ขา้ งหนา้
3) ข้อเสยี

3.1) ยากตอ่ การควบคมุ
3.2) การยิงทางข้างจากดั
4.2 การปฏบิ ัติของ ผบ.หมู่ และการปฏบิ ตั ขิ องทหารภายในหมู่ เมอื่ ทาการจัดรูปขบวนหมู่แถวหน้ากระดาน
1) การปฏบิ ัตขิ อง ผบ.หมู่ เมือ่ ผบ.หมู่ ตอ้ งการให้หม่ขู องตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวหน้า
กระดาน อาจจะกระทาได้ 3 วธิ ี คอื ใชค้ าบอกคาสัง่ ดว้ ยวาจา, ใช้ท่าสญั ญาณ, ใชเ้ สียงสญั ญาณ
1.1) การใช้คาบอกคาสั่งด้วยวาจา เมื่อ ผบ.หมู่ ต้องการให้หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวหน้า
กระดาน ใหใ้ ชค้ าบอกคาสงั่ ว่า “หมู่หน้ากระดานชดุ ยงิ ข. ทางขวา (ทางซ้าย) ปฏบิ ตั ิ”

- 51 -

1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เม่ือ ผบ.หมู่ ต้องการจัดรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน ให้ ผบ.หมู่ หันหน้าไป
ในทิศทางท่ีจะเคล่ือนที่ แล้วให้สัญญาณดังนี้ “เหยียดแขนทั้งสองข้างออกไปข้างลาตัวให้เสมอกับไหล่ แล้วโบกแขน
ขา้ งใดข้างหนึ่งข้ึนลง” เพอ่ื แสดงใหช้ ุดยงิ ข. เคล่ือนทีไ่ ปจัดรูปขบวนแถวหนา้ กระดานในทศิ ทางนนั้

1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใช้เสียงสัญญาณนั้น ผบ.หมู่ จะต้องนัดหมายให้ทหารทุกคนในหมู่
ทราบเสียก่อน สว่ นเสยี งสัญญาณท่จี ะใชน้ ้นั กแ็ ลว้ แต่ ผบ.หมู่ จะกาหนดขึ้น

2) การปฏิบัตขิ องทหารภายในหมู่ เมอ่ื ไดย้ ินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณตามท่ี
นัดหมายกนั ไว้ ใหจ้ ดั รูปขบวนหมูแ่ ถวหน้ากระดานให้แตล่ ะชุดยิงปฏบิ ตั ิดงั นี้

2.1) ชุดยงิ ก. จัดรูปขบวนภายในชดุ ยิงเป็นรปู สามเหล่ียมแหลมหนา้ โดย
- หน.ชุดยิง ก. เคล่ือนที่ขึ้นไปประจาอยู่ ณ ข้างหน้าทางซ้ายของ ผบ.หมู่ ในระยะห่างจาก

ผบ.หมู่ ประมาณ 25 เมตร (ถ้า ผบ.หมู่ สั่งให้ชุดยิง ข. อยู่ทางซ้าย ให้ หน.ชุดยิง ก. เคล่ือนท่ีข้ึนไปประจาอยู่ ณ
ขา้ งหนา้ ทางขวาของ ผบ.หมู่ ในระยะห่างจาก ผบ.หมู่ ประมาณ 25 เมตร)

- แล้วต่อท้ายดว้ ยพลยงิ ปลก. เข้าประจาท่เี ยื้องออกไปทางขวาของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่าง
จาก หน.ชุดยงิ ประมาณ 10 เมตร)

- พลยิง ค. เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่างจาก หน.ชุดยิง
ประมาณ 10 เมตร)

- พลปืนเล็ก เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของ พล ปลก. (ระยะต่อห่างจาก พล ปลก.)
ประมาณ 10 เมตร

- พลปืนเล็ก อีกคนหนึ่ง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของ พลยิง ค. (ระยะต่อห่างจาก
พลยิง ค. ประมาณ 10 เมตร)

รปู ที่ 3 – 2 รปู ขบวนหมู่แถวหนา้ กระดาน

- 52 -

2.2) ชุดยงิ ข. จดั รปู ขบวนภายในชุดยิงเปน็ รูปขบวนสามเหลีย่ มแหลมหนา้ โดย
- หน.ชุดยิง ข. เคล่ือนที่ขึ้นไปประจาอยู่ ณ ข้างหน้าทางขวาของ ผบ.หมู่ ในระยะห่างจาก

ผบ.หมู่ ประมาณ 25 เมตร (ถ้า ผบ.หมู่ ส่ังให้ชุดยิง ข. อยู่ทางซ้าย ให้ หน.ชุดยิง ข. เคลื่อนที่ขึ้นไปประจาอยู่ ณ
ขา้ งหนา้ ทางซา้ ยของ ผบ.หมู่)

- แล้วต่อท้ายด้วย พลยิง ค. เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางขวาของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่าง
จาก หน.ชุดยิง ประมาณ 10 เมตร)

- พล ปลก. เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของ หน.ชุดยิง (ระยะต่อห่างจาก หน.ชุดยิง
ประมาณ 10 เมตร)

- พลปืนเล็ก เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของ พลยิง ค. (ระยะต่อห่างจาก พลยิง ค.
ประมาณ 10 เมตร)

- พลปืนเล็กอีกคนหน่ึง เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางซ้ายของ พล ปลก. (ระยะต่อห่างจาก
พล ปลก. ประมาณ 10 เมตร)

หมายเหตุ ตาแหน่งที่ประจาอยู่ในรูปขบวนของแต่ละชุดยิงน้ัน ไม่ควรจะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมไม่ว่าชุด
ยิง ก. และ ข. จะอยู่ทางปีกใดของหมกู่ ต็ าม

5. การเปลี่ยนรปู ขบวน
ในการปฏิบัติการรบนน้ั สถานการณต์ ่าง ๆ อาจจะเปลีย่ นแปลงไปได้ ซ่ึงทาใหม้ คี วามจาเปน็ ต้องเปล่ียนรูป

ขบวนทาการรบให้เหมาะสมกับสถานการณท์ ่ีเปลย่ี นไป ฉะน้ัน ในการฝึกเร่ือง รูปขบวนทาการรบของหมู่นั้น นอกจาก
จะทาการฝึกให้ทหารภายในหมู่มีความคุ้นเคยกับรูปแบบของรูปขบวนเป็นอย่างดีแล้ว ยังจาเป็นต้องทาการฝึก ให้มี
ความคุน้ เคยกบั การเปลี่ยนรูปขบวนในขณะเคล่ือนที่จากรูปขบวนแบบหนึ่งไปเป็นอีกแบบหน่ึงเป็นอย่างดีควบคู่กันไป
ดว้ ย การเปล่ยี นรูปขบวนทาการรบของหมมู่ ดี งั ต่อไปน้ี

5.1 การเปล่ียนรูปขบวนจากรปู ขบวนหมู่แถวตอน เป็นรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน
1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถา้ ผบ.หมู่ ประสงค์จะใหห้ มขู่ องตน ซ่งึ อย่ใู นรูปขบวนหมู่แถวตอนเปล่ียนเป็นรูป

ขบวนหมู่แถวหนา้ กระดาน ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมู่หน้ากระดาน ทางขวา (ทางซ้าย) ปฏิบัติ” (ในการฝึกนั้นควรใช้
ท่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วยโดยการ “เหยียดแขนทั้งสองข้างออกไปข้างลาตัวให้เสมอกับไหล่แล้วโบกแขนข้างใดข้าง
หนึง่ ขนึ้ ลง” เพื่อแสดงใหช้ ุดยงิ ทอี่ ยู่ขา้ งหลงั เคลอื่ นที่ข้ึนไปจดั รูปขบวนในทศิ ทางน้นั )

2) การปฏิบัติของแต่ละชุดยิง เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณตามที่นัด
หมายกนั ไว้ ใหเ้ ปลี่ยนเป็นรปู ขบวนหมแู่ ถวหนา้ กระดาน

2.1) ชดุ ยงิ ก. หรอื ชุดยิงนา คงเคล่อื นทไี่ ปในทศิ ทางข้างหนา้ เร่ือย ๆ
2.2) ชุดยิง ข. หรือชุดที่อย่ขู า้ งหลงั ให้ หน.ชดุ ยงิ สัง่ แก่ชุดยงิ ของตนวา่ “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกัน
น้กี ใ็ ห้รีบเคลือ่ นทีข่ ้นึ ไปในทศิ ทางที่ ผบ.หมู่ สงั่ หรอื ในทิศทางที่โบกแขนข้ึนลงเป็นสัญญาณทันที โดยเคล่ือนท่ีขึ้นไปให้
เสมอกบั หน.ชุดยงิ ก. หรอื ชุดยิงนา ประมาณ 25 เมตร ทหารภายในชดุ ยิงให้เคล่ือนที่ตาม หน.ชุดยิง ข้ึนไป เม่ือ หน.
ชุดยิง เคลื่อนท่ขี ้ึนไปเสมอกนั หน.ชดุ ยงิ ก. หรือชุดยงิ นาแลว้ ภายในชุดยิงจัดรูปขบวนเป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลม
หน้า โดยทุกคนเข้าประจาอยู่ในรูปขบวนตามท่ีกล่าวมาแล้ว เม่ือชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนเสร็จแล้ว ให้
ผบ.หมู่ เคลอ่ื นทข่ี น้ึ ไปอยกู่ ่ึงกลางระหว่างชดุ ก. และชดุ ยิง ข.

- 53 -

รปู ที่ 3 - 3 การเปล่ียนรูปขบวนจากรปู ขบวนหมู่แถวตอน เป็นรปู ขบวนหมู่หน้ากระดาน
(เม่ือชดุ ยิงท่ีอยขู่ ้างหลังขึ้นมาจัดรูปขบวนทางปกี ขวาของหมู่)

5.2 การเปล่ยี นรูปขบวนจากรปู ขบวนหมแู่ ถวหน้ากระดานเปน็ รูปขบวนหมู่แถวตอน
1) คาบอกคาสง่ั ใช้ ถ้า ผบ.หมู่ ประสงค์จะให้หมู่ของตนซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมู่หน้ากระดานเปล่ียนเป็น

รูปขบวนหมู่แถวตอน ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมู่แถวตอน ปฏิบัติ” ถ้าต้องการให้ ชุดยิง ข. นา ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า
“หมู่แถวตอน ชุดยิง ข. นา ปฏิบัติ” (ในการฝึกน้ันควรใช้ท่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วย โดยการ “ยกแขนข้างใดข้าง
หน่ึงขึ้นไปเหนือศรี ษะ แล้วเหวยี่ งแขนไปขา้ งหลังทาเป็นวงกลมประมาณตง้ั ไดฉ้ ากกบั ลาตัว”)

2) การปฏบิ ตั ิของแต่ละชุดยิง เมอ่ื ได้ยินคาสง่ั หรือเห็นทา่ สญั ญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณตามที่นัด
หมายกันไว้ ใหเ้ ปลยี่ นเป็นรูปขบวนหมแู่ ถวตอน

2.1) ชุดยิง ก. หรือชุดยิงที่ ผบ.หมู่ สั่งให้เป็นชุดยิงนา ให้ หน.ชุดยิง ส่ังแก่ชุดยิงของตนว่า “ตาม
ข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบเคลื่อนท่ีข้ึนไปอยู่ ณ ข้างหน้า ผบ.หมู่ ในระยะประมาณ 25 เมตร ทหารภายในชุดยิงให้
เคลื่อนท่ีตาม หน.ชุดยิง ข้ึนไปเม่ือ หน.ชุดยิง เคล่ือนท่ีขึ้นไปอยู่ข้างหน้า ผบ.หมู่ ในระยะประมาณ 25 เมตรแล้ว
ภายในชุดยงิ จดั รูปขบวนเป็นรปู ขบวนสามเหลียมแหลมหนา้ โดยทกุ คนเข้าประจาอยใู่ นรูปขบวนตามทีก่ ล่าวมาแล้ว

2.2) ชุดยงิ ข. หรือชดุ ยิงตาม ให้ หน.ชุดยิง ส่ังแก่ชุดยิงของตนว่า“ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้
รีบเคลอื่ นทีไ่ ปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ในระยะประมาณ 10 เมตร ทหารภายในชุดยิงให้เคล่ือนท่ีตาม หน.ชุดยิง ข้ึนไป
เม่ือ หน.ชุดยิง เคล่ือนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ประมาณ 10 เมตรแล้ว ภายในชุดยิงจัดรูปขบวนเป็นรูปขบวน
สามเหล่ียมแหลมหน้าโดยทกุ คนเข้าประจาอยูใ่ นรปู ขบวนตามทกี่ ล่าวมาแล้ว

- 54 -

รูปที่ 3 - 4 การเปลี่ยนรปู ขบวนจากรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน เป็นรปู ขบวนหม่แู ถวตอน
(เมอื่ ชดุ ยิงที่อยู่ขา้ งหลังขึน้ มาจัดรปู ขบวนทางปีกซา้ ยของหมู่)

รูปท่ี 3 - 5 การเปล่ียนแปลงจากรปู ขบวนหมู่หน้ากระดานเป็นรูปขบวนหม่แู ถวตอน
(เมือ่ ชุดยิง ก. เป็นชดุ ยิงนา)

- 55 -

รูปท่ี 3 – 6 การเปลยี่ นรูปขบวนจากรูปขบวนหมู่แถวหน้ากระดานเป็นรูปขบวนหมู่แถวตอน
(เม่ือชดุ ยิง ข. เป็นชุดยงิ นา)

6. การปรบั รูปขบวนภายในชดุ ยงิ ของหมู่
ลกั ษณะภมู ิประเทศหรือทศั นวสิ ยั ไม่ดี ยอ่ มเป็นสาเหตหุ นึ่งท่ีทาใหต้ อ้ งปรับรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า

ของชุดยิง ในห้วงระยะเวลาหน่ึง ซึ่งบางครั้งอาจมีความจาเป็นท่ีจะต้องปรับรูปขบวนทางข้างให้เข้ามาชิดกันมากข้ึน
จนกลายเป็นรูปขบวนแถวตอนเรียงหน่ึง เพี่อให้สามารถเคล่ือนที่ไปตามช่องเขาแคบ ๆ ผ่านสนามทุ่นระเบิด ผ่าน
บริเวณท่ีเป็นปุารกทึบ หรือทัศนวิสัยไม่ดีเป็นต้น แต่ในเวลาใดก็ตามที่สามารถมองเห็นได้ไกลและเคล่ือนท่ีได้สะดวก
ขนึ้ แล้ว รปู ขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้าของชดุ ยงิ นั้น จะต้องขยายออกไปทันทีโดยไม่ต้องสั่ง

6.1 ทา่ สัญญาณท่ใี ช้ เม่ือ ผบ.หมู่ ต้องการให้แต่ละชุดยงิ ปรบั รูปขบวนทางขา้ งเข้ามาหรือ
ผบ.หมู่ ต้องการจะให้แต่ละชุดยิงปรับรูปขบวนทางข้างออกไปในกรณีท่ีเห็นว่าจะได้รับอันตรายจากการยิงตรงหรือยิง
จาลองจากขา้ ศกึ แลว้ ใหใ้ ช้ทา่ สญั ญาณดงั นี้

1) ถ้าต้องการให้แต่ละชุดยิงปรับรูปขบวนทางข้างเข้ามา ให้ “ยกมือทั้งสองขึ้นไปจรดกันไว้เหนือ
ศีรษะ แขนเหยียดเกอื บตงึ ” การปฏิบัติในแตล่ ะชดุ ยิง เมอ่ื เหน็ ว่าท่าสญั ญาณดังกล่าวขา้ งตน้

1.1) ให้ หน.ชุดยิง ทม่ี ิใชเ่ ป็นชุดยงิ นาหรอื ชดุ ยิงหลัก ลดระยะตอ่ ระยะเคียงระหว่างชดุ ยงิ เขา้ มา
1.2) ทหารทุกคนภายในแตล่ ะชุดยิง ลดระยะต่อระยะเคยี งระหว่างบุคคลเข้ามา

รปู ท่ี 3 – 7 ทา่ สัญญาณ เมื่อต้องการใหแ้ ตล่ ะชดุ ยงิ ปรับรปู ขวนทางข้างเข้ามา

- 56 -

2) ถา้ ต้องการใหแ้ ตล่ ะชดุ ยิงปรบั รปู ขบวนทางข้างออกไป ให้ “ยกมอื ทั้งสองข้ึนไปจรดกันไว้บนศีรษะ
ข้อศอกท้งั สองกางออก” การปฏบิ ัติในแตล่ ะชดุ ยงิ เมื่อเหน็ ทา่ สัญญาณดงั กล่าวขา้ งต้น

2.1) ให้ หน.ชดุ ยิงทีม่ ใิ ชเ่ ปน็ ชดุ ยิงนา หรือชุดยงิ หลักขยายระยะตอ่ ระยะเคยี งระหว่างชุดยงิ ออกไป
2.2) ทหารภายในแต่ละชดุ ยงิ ขยายระยะต่อระยะเคยี งระหวา่ งบุคคลออกไป

รูปที่ 3 – 8 ทา่ สัญญาณ เม่ือตอ้ งการให้แตล่ ะชดุ ยงิ ปรับรปู ขวนทางขา้ งออกไป

7. รูปขบวนทาการรบของหมวดปนื เลก็
7.1 ภายในหมวดปนื เล็กประกอบดว้ ย บก.มว., 3 หมู่ปนื เลก็ และ 1 หมปู่ นื กล
1) บก.มว. ประกอบด้วย
- ผบ.มว.
- รอง ผบ.มว.
- พลนาสาร 2 นาย
- พลยิง คจตถ.
- พลยงิ ผู้ช่วย
- พลกระสนุ
2) หมู่ปืนเลก็ ประกอบด้วย
- ผบ.หมู่
- หน.ชุดยิง 2 นาย
- พลยงิ ค.
- พลปืนเลก็ กล 2 นาย
- พลปืนเลก็ 4 นาย
3) หมู่ปนื กลประกอบดว้ ย
- ผบ.หมู่
- พลยิง 2 นาย
- พลยงิ ผู้ช่วย 2 นาย
- พลกระสนุ 4 นาย
7.2 รูปขบวนทาการรบของหมวดปืนเล็ก มอี ยู่ 4 รูปขบวน คือ
1) รปู ขบวนหมวดแถวตอน
2) รูปขบวนหมวดหน้ากระดาน (หมู่อยู่ในรูปขบวนหมู่หน้ากระดานหรือในรูปขบวนหมู่แถวตอน)
3) รปู ขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลงั
4) รูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้า

- 57 -

7.3 เมื่อหมวดเคล่ือนท่ีเป็นส่วนหน่ึงของกองร้อย ผบ.ร้อย จะเป็นผู้กาหนดให้หมวดใช้รูปขบวนอะไร
หมวดก็จะใช้รูปขบวนตามน้ัน ผบ.มว. อาจจะเปล่ียนแปลงรูปขบวนน้ีได้ชั่วคราว เม่ือพบการเปล่ียนแปลงของ
สถานการณ์ หรอื ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ ผบ.หมู่ กจ็ ะใชข้ บวนตามนัน้ ผบ.มว. กาหนด

7.4 ผบ.หมวดจะอยู่ในรูปขบวน ณ ที่ซึ่งตนสามารถควบคุมหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวดได้ดีที่สุดการติดต่อกัน
ด้วยสายตาระหว่าง ผบ.มว. กับ ผบ.หมู่ ต่าง ๆ ภายในหมวดจะต้องดารงไว้ตลอดเวลา เม่ือเป็นไปได้ ผบ.มว. จะต้อง
กาหนดหมู่หลักข้ึนในแต่ละรูปขบวน เพื่อให้หมู่ต่าง ๆ ใช้เป็นหลักในการรักษาทิศทางในการเคล่ือนท่ี ผบ.ร้อย ก็
เชน่ กนั จะตอ้ งกาหนดหมวดหลกั ขน้ึ เพ่ือใหห้ มวดตา่ ง ๆ ใชเ้ ปน็ หลักในการรักษาทศิ ทางการเคล่ือนที่ในการปฏิบัติการ

7.5 เม่ือไมม่ ีเหตุการณ์พิเศษใด ๆ แล้ว การกาหนดหมู่หลักในรูปขบวนของหมวดให้ยึดถือหลักดังน้ีไว้ คือ
เมื่อกาลังสามหมู่เคียงกันให้หมู่กลางเป็นหมู่หลัก ในรูปขบวนอ่ืน ๆ ให้หมู่นา หรือ หมู่นาทางขวาเป็นหมู่หลัก การ
เปลี่ยนหมหู่ ลักจะเปลย่ี นเม่อื ไดเ้ ปล่ยี นรปู ขบวนเสรจ็ แล้ว

7.6 การเปล่ียนรูปขบวนหนึ่งเป็นอีกรูปขบวนหนึ่ง จะต้องกระทาโดยไม่ต้องหยุดการเคลื่อนที่
(ถ้าจาเปน็ ให้ใช้วิธลี ดความเร็วในการเคลือ่ นท่ีลง) และใหห้ ลกี เล่ยี งการเคลือ่ นทีย่ อ้ นหลงั ลงมาเปลยี่ นรปู ขบวน

7.7 รอง ผบ.มว. ช่วยเหลือ ผบ.มว. ในการควบคุมหมวด ที่อยู่ของ ผบ.หน่วย ต้องไม่กาหนดให้คงที่
ตายตวั เสมอไป

7.8 ในรูปขบวนของหมวดน้นั แต่ละชดุ ยงิ ภายในหมู่ปืนเล็กคงจัดรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้าเป็นหลัก
เช่นเดียวกับรูปขบวนของหมู่ ระยะต่อระยะเคียงระหว่างบุคคลอาจจะเพิ่มขึ้นหรือลดลงก็ได้ เพ่ือให้เหมาะสมกับ
สถานการณ์ ภูมปิ ระเทศ และทัศนวสิ ัย

7.9 หมู่ปืนกลเมื่อเคล่ือนที่เป็นส่วนหนึ่งของหมวดมักจะแยกปืนกลออก คือปืนกลทั้งสองกระบอกจะไม่
เคล่ือนที่ร่วมกันไปท้ังหมู่เหมือนหมู่ปืนเล็ก ท้ังน้ีก็เพื่อจะวางอานาจการยิงไว้ให้ครอบคลุมทั้งขบวนได้โดยใกล้ชิด รูป
ขบวนของพลประจาปืนแต่ละกระบอกใชร้ ปู ขบวนสามเหลยี่ มแหลมหน้าเปน็ หลัก

7.10 พวก คจตถ. ใน บก.มว. ผบ.มว. จะเป็นผู้กาหนดที่อยู่ให้ ณ ท่ีซึ่งสามารถบรรลุภารกิจในการยิง
สนับสนนุ โดยใกล้ชิดในการปูองกนั ต่อสูร้ ถถังไดด้ ีท่สี ดุ รูปขบวนของพวก คจตถ. นั้นใช้รูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า
เป็นหลกั

8. รปู ขบวนหมวดแถวตอน
8.1 รูปขบวนหมวดแถวตอน เป็นรูปขบวนขั้นต้นในการเคลื่อนที่ของหมวด เป็นรูปขบวนท่ีมีการกระจาย

กาลงั ทางขา้ งและทางลึกและสะดวกในการควบคุม ในรูปขบวนนี้ทาการยิงได้อย่างจากัดในทิศทางข้างหน้าและข้างหลัง
แต่มีอานาจการยิงทางข้างดี สะดวกในการยิง และการดาเนินกลยทุ ธ์ หมหู่ ลกั ของหมวด คอื หมู่นา

1) โอกาสท่ีใช้ เม่ือผ่านปุา, หมอกควัน และตามถนนหรือเส้นทางหรือเมื่อต้องการความเร็วในการ
เคลือ่ นท่ี

2) ขอ้ ดี
2.1) สะดวกในการควบคมุ
2.2) มอี านาจการยิงทางข้างดี
2.3) เปน็ รปู ขบวนท่ีมคี วามอ่อนตวั
2.4) เคลือ่ นทไ่ี ด้เร็ว

3) ขอ้ เสยี การยิงในทิศทางข้างหน้า และข้างหลงั จากดั

- 58 -

รูปที่ 3 - 9 ขบวนหมวดแถวตอน
8.2 การปฏิบัติของ ผบ.มว. และการปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวด เมื่อทาการจัดรูปขบวนหมวด
แถวตอน

1) การปฏิบตั ิของ ผบ.มว. เมอ่ื ผบ.มว. ตอ้ งการให้หมวดของตนจัดรปู ขบวนของตนจัดรูปขบวนหมวด
แถวตอน อาจกระทาได้ 3 วิธี คือ ใช้คาบอกคาส่ังดว้ ยวาจา, ใชท้ า่ สัญญาณ, ใช้เสยี งสัญญาณ

1.1) การใช้คาบอกคาส่ังด้วยวาจา เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดแถว
ตอน ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดแถวตอน ปฏิบัติ” ถ้าต้องการให้หมู่ 1 หรือหมู่ 3 เป็นหมู่นา ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า
“หมวดแถวตอน หมู่ ... นา ปฏิบตั ิ”

1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดแถวตอน ให้
ผบ.มว. หนั หนา้ ไปในทิศทางที่จะเคลื่อนท่ี แล้วให้สัญญาณดังนี้ “ยกแขนข้างใดข้างหนึ่งข้ึนไปเหนือศีรษะ แล้วเหวี่ยง
แขนไปข้างหลัง ทาเป็นวงกลมประมาณตั้งได้ฉากกับลาตัว” ถ้าต้องการให้หมู่ 2 หรือ หมู่ 3 นาให้เพิ่มเติมคาส่ังการ
ดว้ ยวาจาว่า “หมู่ ... นา” ก่อนทีจ่ ะใหท้ า่ สญั ญาณ

1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใช้เสียงสัญญาณนั้น ผบ.มว. จะต้องนัดหมายให้หมู่ต่าง ๆ ในหมวด
ทราบเสยี กอ่ น สว่ นเสียงสัญญาณท่ีจะใชน้ นั้ ก็แล้วแต่ ผบ.มว. จะกาหนดขนึ้

- 59 -

คาแนะนาสาหรับผู้ฝึก ในการฝึกน้ันควรจะใช้ท้ังคาบอกคาส่ังด้วยวาจา และท่าสัญญาณควบคู่กัน
ไป เพือ่ ใหผ้ รู้ บั การฝึกมคี วามค้นุ เคยกบั คาส่งั และท่าสัญญาณของแต่ละรปู ขบวน

2) การปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณตามที่นัด
หมายกนั ไว้ ใหจ้ ัดรูปขบวนหมวดแถวตอน ใหแ้ ตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏิบัติดงั นี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่นา) จัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอนโดย
- ผบ.หมู่ 1 เคล่ือนท่ีขึ้นไปอยู่ ณ ข้างหน้า ผบ.มว. ในระยะประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือ

ใชท้ ่าสัญญาณกบั หม่ขู องตนจดั รปู ขบวนหมแู่ ถวตอน
- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย

ปฏบิ ัตเิ ชน่ เดียวกนั กบั ทไี่ ด้กลา่ วมาแลว้
2.2) หมู่ 2 (หมกู่ ลาง) จดั รปู ขบวนหม่แู ถวตอนโดย
- ผบ. หมู่ 2 เคลื่อนท่ีไปต่อท้ายหมู่ 1 (หมู่นา) ในระยะห่างจากท้ายรูปขบวนหมู่ 1 (หมู่นา)

ประมาณ 40 เมตร แลว้ สัง่ หรือใช้ท่าสัญญาณกบั หมูข่ องตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน
- ชดุ ยงิ ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดยปฏิบัติ

เช่นเดียวกันกบั ที่กลา่ วมาแลว้
2.3) หมู่ 3 (หมทู่ า้ ย) จดั รปู ขบวนหมแู่ ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 2 เคลื่อนท่ีไปต่อท้ายหมู่ 2 (หมู่กลาง) ในระยะห่างจากท้ายรูปขบวนหมู่ 2 (หมู่

กลาง) ประมาณ 40 เมตร แล้วส่งั หรอื ใชท้ ่าสญั ญาณกบั หมูข่ องตนจดั รปู ขบวนหมแู่ ถวตอน
- ชดุ ยิง ก. และชดุ ยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

ปฏบิ ัตเิ ชน่ เดยี วกันกบั ทีก่ ล่าวมาแล้ว
2.4) บก.มว. ให้เขา้ ประจาในรูปขบวนดังนี้
- รอง ผบ.มว. ให้เคลื่อนที่ไปอยู่ข้างท้ายหมู่ 2 (หมู่กลาง) ในระยะห่างจากท้ายรูปขบวนหมู่

2 (หมกู่ ลาง) ประมาณ 5 เมตร
- พลนาสารคนหน่ึง เคล่ือนที่ไปอยู่ข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พลนาสารอีกคนหน่งึ เคลอ่ื นท่ไี ปอย่ขู า้ งหลงั ทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พวก คจตถ. จัดรปู ขบวนสามเหล่ยี มแหลมหน้าโดย
- พลยิง คจตถ. เคล่ือนท่ีไปอยู่ข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 10 เมตร แลว้ ต่อท้ายด้วย
- พลยิงผู้ช่วย เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิงประมาณ

5 เมตร)
- พลกระสุน เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิง (ระยะต่อห่าง จากพลยิงประมาณ

5 เมตร)
2.5) หม่ปู นื กล ใหเ้ ข้าประจาในรูปขบวนดังนี้
- ผบ.หมู่ ปก. เคล่ือนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลังทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 10 เมตร
- พลประจาปนื กล (ปนื 1) จัดรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้าโดย

- 60 -

- พลยิงเคล่ือนที่ไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ปก. ในระยะห่างจาก ผบ.หมู่ ปก. ประมาณ
5 เมตร แลว้ ตอ่ ท้ายดว้ ย

- พลยิงผู้ช่วย เข้าประจาทข่ี า้ งหลงั พลยิง (ระยะต่อหา่ งจากพลยิงประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหนึ่ง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจาก
พลยงิ ผู้ช่วยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสนุ อกี คนหน่ึง เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจาก
พลยงิ ผ้ชู ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
- พลประจาปนื กล (ปนื 2) จัดรปู ขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย
- พลยิงเคลื่อนที่แยกออกไปอยู่ ณ ข้างหลัง รอง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก รอง ผบ.มว.
ประมาณ 5 เมตร แล้วต่อทา้ ยด้วย
- พลยงิ ผชู้ ว่ ย เขา้ ประจาท่ีขา้ งหลงั พลยิง (ระยะต่อหา่ งจากพลยงิ ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหน่ึง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะห่างจากพลยิง
ผ้ชู ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหน่ึง เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางซ้ายของพลยิงผู้ช่วย (ระยะห่างจาก
พลยงิ ผ้ชู ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
9. รูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน
9.1 รูปขบวนหมวดหน้ากระดาน หมู่อยู่ในรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน รูปขบวนนี้เป็นรูปขบวนหลักของ
หมวดในการเข้าโจมตี เป็นรูปขบวนท่ีมีอานาจการยิงไปข้างหน้ามากที่สุด ในการเข้าโจมตี ผบ.มว. จะต้องกาหนดหมู่
หลักขึ้น ถ้า ผบ.มว. ได้กาหนดหมู่หลัก หมู่ท่ีอยู่ในย่านกลางของหมวดจะต้องเป็นหมู่หลัก เมื่อทาการเข้าตีสองหมวด
หรือมากกว่า ผบ.ร้อย. จะ ต้องกาหนดให้ หมวดใดหมวดหน่ึงเป็นหมวดหลัก หมู่หลักของหมวดท่ีมิได้เป็นหมวดหลัก
คือ หมทู่ อ่ี ยูใ่ กล้ชิดกบั ปีกของหมวดหลัก
1) โอกาสที่ใช้ ในการเขา้ โจมตหี รอื กวาดลา้ ง
2) ขอ้ ดี มอี านาจการยิงสงู สุดในทิศทางข้างหน้า
3) ขอ้ เสีย
3.1) การยงิ ทางข้างจากดั
3.2) ยากต่อการควบคุม
9.2 รปู ขบวนหมวดแถวหน้ากระดาน หมอู่ ยู่ในรูปขบวนหมู่แถวตอน รปู ขบวนนส้ี ามารถใชใ้ นการเข้าโจมตี
เช่นกนั จะใชเ้ มอ่ื ผบ.มว. ไมต่ อ้ งการให้กระจายกาลังออกเป็นบคุ คลตลอดแนว และเมอ่ื ประสงค์ท่ีจะให้หมู่สามารถทา
การโตต้ อบตอ่ การปะทะทเ่ี กดิ ข้ึนโดยมิได้คาดคิด และอาจใช้เมื่อผ่านแนวออกตีเม่ือผ่านแนวออกตีอยู่ใกล้ท่ีหมาย เมื่อ
ทาการเข้าตีสองหมวดหรือมากกว่า ผบ.ร้อย. จะต้องกาหนดให้หมวดใดหมวดหนึ่งเป็นหมวดหลักเช่นเดียวกันกับที่
กลา่ วมาแลว้
1) โอกาสทใ่ี ช้ ใชใ้ นการเข้าโจมตีหรือกวาดล้าง หรือใช้เมื่อผ่านแนวออกตี เม่ือแนวออกตีอยู่ใกล้กับที่
หมาย
2) ขอ้ ดี
2.1) มีอานาจการยิงทางข้างได้ดีกว่ารูปขบวนหมวดแถวหน้ากระดาน หมู่อยู่ในรูปขบวนหมู่หน้า
กระดาน
2.2) หมู่สามารถทาการโต้ตอบต่อการโจมตี ที่เกิดขึ้นทางข้างได้ดีกว่ารูปขบวนหมวดแถวหน้า
กระดาน หมอู่ ยใู่ นรูปขบวนหมูแ่ ถวหน้ากระดาน

- 61 -

3) ข้อเสยี
3.1) อานาจการยิงในทางตรงหน้ามีน้อยกว่ารูปขบวนหมวดแถวหน้ากระดาน หมู่อยู่ในรูปขบวน

หมู่หน้ากระดาน
3.2) ยากต่อการควบคุม

9.3 การปฏิบัติของ ผบ.มว. และการปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวด เม่ือทาการจัดรูปขบวนหมวดหน้า
กระดาน หมู่อยใู่ นรปู ขบวนหมู่หน้ากระดาน

1) การปฏบิ ัติของ ผบ.มว. เม่อื ผบ.มว. ตอ้ งการให้หมวดของตนจดั รปู ขบวนหมวดหน้ากระดาน หมู่อยู่
ในรปู ขบวนหมู่หนา้ กระดาน อาจกระทาได้ 3 วธิ ี คอื ใชค้ าบอกคาสง่ั ดว้ ยวาจา, ใช้ท่าสัญญาณ, ใชเ้ สียงสญั ญาณ

1.1) การใช้คาบอกคาส่ังด้วยวาจา เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดหน้า
กระดาน หมู่อย่ใู นรปู ขบวนหมู่หน้ากระดาน ให้ใช้คาบอกคาส่งั วา่ “หมวดหนา้ กระดาน ปฏิบัติ”

1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน
หมู่อยู่ในรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน ให้ ผบ.มว. หันหน้าไปในทิศทางที่จะเคล่ือนท่ี แล้วให้สัญญาณดังน้ี “เหยียดแขน
ทั้งสองขา้ งออกไปข้างลาตัวให้เสมอกับไหล่”

1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใช้เสียงสัญญาณนั้น ผบ.มว. จะต้องนัดหมายให้หมู่ต่าง ๆ ภายใน
หมวดทราบเสยี ก่อน สว่ นเสยี งสัญญาณที่จะใชน้ นั้ ก็แล้วแต่ ผบ.มว. จะกาหนดขน้ึ

รปู ที่ 3 – 10 รูปขบวนหมวดหน้ากระดาน หมู่อย่ใู นรปู ขบวนหมู่หน้ากระดาน

- 62 -

รปู ท่ี 3 – 11 รูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน หมู่อย่ใู นรูปขบวนหมแู่ ถวตอน

2) การปฏบิ ัติของหมู่ต่าง ๆ เมือ่ ไดย้ นิ คาสัง่ หรือเหน็ ท่าสัญญาณหรือได้ยินเสยี งสญั ญาณตามที่นัดหมายไว้
ให้จัดรปู ขบวนหมวดหนา้ กระดาน หมู่อยใู่ นรูปขบวนหมู่หนา้ กระดาน ใหแ้ ต่ละหมแู่ ละ บก.มว. ปฏิบตั ิดังน้ี

2.1) หมู่ 1 (หม่กู ลาง) จดั รูปขบวนหมู่หนา้ กระดาน โดย
- ผบ.หมู่ 1 เคลื่อนที่ข้ึนไปอยู่ ณ ข้างหน้า ผบ.มว. ในระยะประมาณ 25 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่า

สัญญาณกับหมู่ของตนจัดรปู ขบวนหมู่หนา้ กระดาน
- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

ปฏิบตั เิ ช่นเดียวกนั กับท่ไี ดก้ ล่าวมาแลว้
2.2) หมู่ 2 (หมูป่ กี ขวา) จัดรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน โดย
- ผบ.หมู่ 2 เคลอ่ื นที่ขนึ้ ไปข้างหน้าทางขวาของ ผบ.มว. ให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ระยะ

เคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่หน้า
กระดาน

- ชุดยิง ก. และ ชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปสามเหล่ียมแหลมหน้า โดยปฏิบัติ
เชน่ เดียวกนั กับที่ได้กล่าวมาแล้ว

2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปกี ซา้ ย) จดั รปู ขบวนหมู่หน้ากระดาน โดย
- ผบ.หมู่ 3 เคลื่อนทขี่ ึน้ ไปข้างหน้าทางซ้ายของ ผบ.มว. ให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ระยะ

เคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่หน้า
กระดาน

- 63 -

- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปสามเหล่ียมแหลมหน้า โดยปฏิบัติ
เชน่ เดียวกันกบั ทไ่ี ดก้ ลา่ วมาแลว้

2.4) บก.มว. ให้เขา้ ประจาในรูปขบวนดังน้ี
- รอง ผบ.มว. ให้เคล่ือนที่ไปอยู่ประมาณก่ึงกลางระหว่างหมู่กลางกับหมู่ทางปีกขวา และเสมอ

กับ ผบ.หมู่ ทง้ั สอง
- พลนาสารคนหน่ึง เคล่ือนที่ไปอยู่ข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พลนาสารอีกคนหนึ่ง เคล่ือนท่ีไปอยู่ข้างหลังทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พวก คจตถ. จดั รูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย
- พลยงิ คจตถ. เคลือ่ นท่ไี ปอย่ทู างหลัง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ. หมวด ประมาณ 10 เมตร

แล้วต่อทา้ ยด้วย
- พลยิงผู้ช่วย เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิงประมาณ

5 เมตร)
- พลกระสุน เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิง (ระยะต่อห่าง จากพลยิงประมาณ

5 เมตร)
2.5) หมปู่ นื กล ใหเ้ ข้าประจาในรูปขบวนดังนี้
- ผบ. หมู่ ปก. เคล่ือนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลังรอง ผบ.มว. (ซึ่งประจาอยู่ ณ กึ่งกลางระหว่างหมู่

กลางกบั หมทู่ างปกี ซา้ ย) ในระยะห่างจาก รอง ผบ.มว. 10 เมตร
- พลประจาปืนกล (ปืน 1) จดั รูปขบวนสามเหลย่ี มแหลมหน้า โดย
- พลยิงเคล่อื นท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ปก. ในระยะห่างจาก ผบ.หมู่ ปก. ประมาณ 5 เมตร

แลว้ ตอ่ ท้ายด้วย
- พลยิงผู้ชว่ ย เข้าประจาท่ีขา้ งหลังพลยิง (ระยะหา่ งจากพลยิงประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหน่ึง เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจากพลยิง

ผชู้ ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหนึ่ง เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจากพล

ยิงผชู้ ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
- พลประจาปืนกล (ปนื 2) จัดรปู ขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย
- พลยิงเคล่ือนที่แยกออกไปอยู่ ณ ข้างหลัง รอง ผบ.มว. (ซึ่งประจาอยู่ ณ กึ่งกลางระหว่างหมู่

กลางกับหมู่ทางปกี ขวา) ในระยะห่างจาก รอง ผบ.มว. 10 เมตร แล้วต่อทา้ ยด้วย
- พลยงิ ผู้ช่วย เขา้ ประจาที่ข้างหลงั พลยงิ (ระยะตอ่ ห่างจากพลยิงประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหนึ่ง เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจากพลยิง

ผู้ชว่ ยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหนึ่ง เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจากพล

ยิงผูช้ ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
9.4 การปฏิบัติของหมวด และการปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวด เมื่อทาการจัดรูปขบวนหมวดหน้า

กระดาน หมอู่ ยูใ่ นรูปขบวนหมู่แถวตอน

- 64 -

1) การปฏิบัติของ ผบ.มว. เมือ่ ผบ.มว. ตอ้ งการใหห้ มวดของตนจดั รูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน หมู่อยู่ใน
รูปขบวนหมูแ่ ถวตอน

1.1) การใช้คาบอกคาสง่ั ด้วยวาจา เม่ือหมวดต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน
หมอู่ ย่ใู นรปู ขบวนหมู่แถวตอน ให้ใชค้ าบอกคาสง่ั วา่ “หมวดหน้ากระดาน หมูแ่ ถวตอน ปฏบิ ตั ิ”

1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน หมู่อยู่
ในรูปขบวนหมู่แถวตอน ให้ ผบ.มว. หันหน้าไปในทิศทางที่จะเคลื่อนที่ แล้วให้สัญญาณดังนี้ “เหยียดแขนท้ังสองข้าง
ออกไปข้างลาตัวให้เสมอกับไหล่” เพมิ่ เติมคาสั่งด้วยวาจาก่อนใหท้ ่าสญั ญาณว่า “หมู่แถวตอน”

1.3) การใช้เสยี งสัญญาณ คงปฏิบตั ิเช่นเดยี วกันกบั ทีไ่ ดก้ ลา่ วมาแล้ว
2) การปฏิบตั ิของหมู่ต่าง ๆ เมือ่ ไดย้ ินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือ ได้ยินเสียงสัญญาณตามที่นัดหมาย
กันไว้ ใหจ้ ัดรูปขบวนหมวดแถวหน้ากระดาน หม่อู ยใู่ นรปู ขบวนหมู่แถวตอน ให้แต่ละหมู่และ บก. หมวดปฏบิ ัติดงั น้ี

2.1) หมู่ 1 (หมู่กลาง) จดั รปู ขบวนหม่แู ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 1 เคล่ือนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหน้า ผบ.มว. ในระยะประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่า

สัญญาณกับหมขู่ องตนจัดรูปขบวนหมูแ่ ถวตอน
- ชดุ ยงิ ก. และชดุ ยงิ ข. จดั รูปขบวนภายในชุดยงิ เป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้าโดยปฏิบัติ

เชน่ เดียวกันกับท่ีไดก้ ล่าวมาแล้ว
2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปกี ขวา) จดั รูปขบวนหมูแ่ ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 2 เคล่อื นที่ขนึ้ ไปข้างหน้าทางขวาของ ผบ.มว. ให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ระยะ

เคยี งห่างจาก ผบ.หมู่ 1 (หมูก่ ลาง) ประมาณ40 เมตร แลว้ ส่งั หรือใชท้ ่าสัญญาณกับหมูข่ องตนจัดรูปขบวนหมแู่ ถวตอน
- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย

ปฏบิ ตั เิ ช่นกนั กบั ท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้
2.3) หมู่ 3 (หม่ทู างปีกซ้าย) จัดรูปขบวนหม่แู ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 3 เคลื่อนข้ึนไปข้างหน้าทางซ้ายของ ผบ.มว. ให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ระยะ

เคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 (หมู่กลาง) ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่
แถวตอน

- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย
ปฏิบตั ิเช่นกันกบั ทไี่ ดก้ ลา่ วมาแลว้

2.4) บก.มว. เจา้ หน้าทที่ ุกคนใน บก.มว. ใหเ้ ข้าประจาในรูปขบวน เชน่ เดยี วกันกับท่ไี ด้กล่าวมาแลว้
2.5) หมูป่ นื กล ให้เขา้ ประจาในรปู ขบวน เชน่ เดียวกนั กับที่ไดก้ ลา่ วมาแลว้
10. รูปขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลัง
10.1 รูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหลัง รูปขบวนนี้จะใช้เมื่อสถานการณ์ข้าศึกยังไม่กระจ่าง แต่คาด
ว่าน่าจะมีการปะทะเกิดขึ้นข้างหน้า รูปขบวนน้ี ผบ.มว. จะมีกาลังสองหมู่เคียงกันอยู่ข้างหน้า เพ่ือให้มีอานาจการยิง
ในทศิ ทางขา้ งหนา้ มากพอ เมอื่ มกี ารปะทะเกิดขึ้น และมกี าลงั อีกหนง่ึ หมู่อย่ขู า้ งหลัง เพื่อให้สามารถปฏิบัติการอย่างใด
อยา่ งหนึง่ คือทาการเฝูาตรวจหรอื เคล่อื นทต่ี าม ถา้ หากหมวดถกู โจมตีจากทางปีกใดปกี หน่งึ ก็จะมีกาลังสองหมู่ทาการ
ยิงโต้ตอบอย่างรุนแรงและอีกหน่ึงหมู่ที่เหลือเข้าดาเนินกลยุทธ์ อย่างไรก็ตามรูปขบวนน้ีมีความยุ่งยากในการควบคุม
และเคล่ือนท่ีได้ช้ามาก หมู่หลักของหมวดคือหมู่ที่อยู่ข้างหน้า หมวดท่ีมิได้ถูกกาหนดให้เป็นหมวดหลัก หมู่หลักของ
หมวดกค็ อื หมู่ทอี่ ยใู่ กลช้ ิดกับปีกของหมวดหลัก

1) โอกาสท่ีใช้ ใช้เมื่อสถานการณ์ข้าศึกยังไม่กระจ่างชัด แต่คาดว่าน่าจะมีการปะทะเกิดขึ้นใน
ทิศทางขา้ งหนา้

- 65 -

2) ขอ้ ดี
- สะดวกในการเปลี่ยนเป็นรูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน
- ให้อานาจการยงิ ดที ั้งข้างหนา้ และทางปกี

3) ข้อเสยี
- เคลอ่ื นทไ่ี ด้ช้า
- ยากต่อการควบคุม

10.2 การปฏิบัติของ ผบ.มว. และการปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวด เม่ือทาการจัดรูปขบวน
สามเหลีย่ มแหลมหลงั

1) การปฏบิ ัตขิ อง ผบ.มว. เม่อื ผบ.มว. ตอ้ งการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหลัง
อาจกระทาได้ 3 วธิ ี คอื ใช้คาบอกคาส่งั ด้วยวาจา, ใชท้ ่าสญั ญาณ, ใช้เสียงสญั ญาณ

1.1) การใช้คาบอกคาสั่งดว้ ยวาจา เมื่อ ผบ.มว. ตอ้ งการใหห้ มวดของตนจดั รปู ขบวนสามเหลี่ยม
แหลมหลัง ใหใ้ ช้คาบอกคาสัง่ วา่ “หมวดสามเหลีย่ มแหลมหลงั ปฏบิ ตั ิ”

รปู ท่ี 3 – 12 รูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหลงั

1.2) การใช้ท่าสัญญาณ เม่ือ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดจัดรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหลัง ให้
ผบ.มว. หันหน้าไปในทิศทางที่จะเคล่ือนที่แล้วให้สัญญาณดังนี้ “เหยียดแขนท้ังสองข้างชูข้ึนไปทางข้างให้เหนือระดับ
ไหลป่ ระมาณ 45 องศา”

1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใชเ้ สียงสญั ญาณนั้น ผบ.มว. จะตอ้ งนัดหมายให้หมู่ต่าง ๆ ภายใน
หมวดทราบเสยี ก่อน ส่วนเสยี งสัญญาณทจ่ี ะใชน้ นั้ กแ็ ล้วแต่ ผบ.มว. จะกาหนดขนึ้

- 66 -

2) การปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณตามท่ีนัด
หมายกนั ไว้ ให้จัดรปู ขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหลงั ใหแ้ ตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏบิ ตั ิดงั นี้

2.1) หมู่ 1 (หม่ทู างปกี ซา้ ย) จดั รูปขวนหมแู่ ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 1 เคลื่อนที่ไปอยู่ ณ ข้างหน้าทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 40 เมตร แล้วสัง่ หรือใช้ทา่ สญั ญาณกับหมูข่ องตนจดั รปู ขบวนหมู่แถวตอน
- ชดุ ยิง ก. และชุดยงิ ข. จดั รูปขบวนภายในชดุ ยิงเปน็ รปู ขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

ปฏิบตั ิเชน่ เดียวกนั กบั ท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้
2.2) หมู่ 2 (หมทู่ างปกี ขวา) จัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 2 เคล่ือนท่ขี น้ึ ไปขา้ งหน้าทางขวาของ ผบ.มว. ใหเ้ สมอกับ ผบ.หมู่ 1 (หมู่ทางปีก

ซา้ ย) ระยะเคียงหา่ งจาก ผบ.หมู่ 1 (หมู่ทางปีกซ้าย) ประมาณ 80 เมตร แล้วสง่ั หรอื ใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหมแู่ ถวตอน

- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า
โดยปฏิบัติเช่นเดยี วกนั กับท่ไี ดก้ ล่าวมาแล้ว

2.3) หมู่ 3 (หมทู่ า้ ย) จัดรูปขบวนหมแู่ ถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 3 เคลอ่ื นทีไ่ ปอยู่ข้างหลงั ประมาณกง่ึ กลางระหว่างหมู่ 1 และ หมู่ 2 ในระยะห่าง

จากจุดก่ึงกลางระหว่างหมู่ 1 และ หมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่
แถวตอน

- ชุดยิง ก. และชุดยิง ข. จัดรูปขบวนภายในชุดยิง เป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า
โดยปฏบิ ัติเช่นเดียวกันกบั ทไี่ ด้กล่าวมาแล้ว

2.4) บก.มว. ใหเ้ ข้าประจาในรูปขบวนดงั นี้
- รอง ผบ.มว. ให้เคลื่อนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ

40 เมตร
- พลนาสารคนหนึ่งเคล่ือนที่ไปอยู่ข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พลนาสารอีกคนหนึ่ง เคลื่อนที่ไปอยู่ข้างหลังทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก

ผบ.มว. ประมาณ 5 เมตร
- พวก คจตถ. จดั รูปขบวนสามเหลีย่ มแหลมหน้า โดย
- พลยิง คจตถ. เคล่ือนท่ไี ปอยู่ ณ ขา้ งหลงั ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 10

เมตร แล้วต่อทา้ ยด้วย
- พลยิงผู้ช่วย เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางขวาของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิง

ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสนุ เขา้ ประจาทีเ่ ยอ้ื งออกไปทางซา้ ยของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิงประมาณ

5 เมตร)
2.5) หมู่ปืนกล ให้เขา้ ประจาในรูปขบวนดังน้ี
- ผบ.หมู่ ปก. เคลื่อนที่ไปอยู่ ณ ข้างหลังทางซ้ายของ รอง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก รอง

ผบ.มว. ประมาณ 5 เมตร
- พลประจาปนื กล (ปืน 1) จัดรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

- 67 -

- พลยิงเคล่ือนที่ไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ปก. ในระยะห่างจาก ผบ.หมู่ ปก. ประมาณ
5 เมตร แล้วตอ่ ทา้ ยดว้ ย

- พลยิงผูช้ ่วย เขา้ ประจาทข่ี า้ งหลงั พลยิง (ระยะตอ่ ห่างจากพลยงิ ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหนึ่ง เข้าประจาที่เย้ืองออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจาก
พลยงิ ผูช้ ่วยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหน่ึง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางซ้ายของผลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่าง
จากพลยงิ ผชู้ ่วยประมาณ 5 เมตร)
- พลประจาปนื กล (ปืน 2) จัดรูปขบวนสามเหลย่ี มแหลมหน้า โดย
- พลยิงเคลอ่ื นท่แี ยกออกไปอยู่ ณ ข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.
ประมาณ 20 เมตร แล้วต่อทา้ ยดว้ ย
- พลยิงผ้ชู ่วย เขา้ ประจาทีข่ ้างหลงั พลยงิ (ระยะตอ่ ห่างจากพลยิงประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนคนหนึ่ง เข้าประจาท่ีเยื้องออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจาก
พลยิงผชู้ ่วยประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหน่ึง เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางซ้ายของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่าง
จากพลยิงผชู้ ว่ ยประมาณ 5 เมตร)
11. รูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหนา้
11.1 รูปขบวนหมวดสามเหล่ยี มแหลมหน้า รูปขบวนนใี้ ช้เม่ือสถานการณ์ข้าศึกยังไม่กระจ่างชัด และคาด
ว่าจะไม่มีการปะทะเกิดข้ึน รูปขบวนน้ีจะมีกาลังสองหมู่อยู่ข้างหลัง ซึ่งสามารถทาการเฝูาตรวจหรือตามหมู่นา รูป
ขบวนนีม้ อี านาจการยงิ ข้างหน้าหรอื ทางปีกดี เป็นรปู ขบวนที่อานวยให้ ผบ.มว. ใชก้ าลังสว่ นน้อย (หมู่) ปะทะกับข้าศึก
และมีกาลังอีกหนงึ่ หรอื สองหมู่ เพ่ือดาเนินกลยุทธ์ ถ้าหมวดถูกโจมตีทางปีกก็ยังมีกาลังเหลืออีกหน่ึงหมู่เพื่อดาเนินกล
ยุทธ์ รูปขบวนนี้เป็นรูปขบวนท่ียากต่อการควบคุม แต่ก็เป็นรูปขบวนที่อานวยให้เคลื่อนที่ได้เร็วกว่ารูปขบวนหมวด
สามเหลี่ยมแหลมหลัง หมู่หลกั ของรูปขบวนนี้ คอื หมนู่ า
1) โอกาสที่ใช้ ใช้เมื่อสถานการณ์ขา้ สึกยังไม่กระจ่างชัด และคาดว่าจะไมม่ กี ารปะทะเกิดขึ้น
2) ขอ้ ดี
- ใหก้ ารระวังปูองกนั รอบตวั
- เป็นรูปขบวนที่มคี วามอ่อนตวั
- การควบคมุ สะดวกกวา่ รูปขบวนหมวดสามเหลยี่ มแหลมหลัง
3) ข้อเสีย เคลื่อนทไ่ี ดช้ า้ เมื่อทัศนวิสัยไม่ดี
11.2 การปฏิบัติของ ผบ.มว. และการปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ ภายในหมวด เม่ือทาการจัดรูปขบวนหมวด
สามเหลีย่ มแหลมหนา้
1) การปฏิบตั ิของ ผบ.มว. เม่ือ ผบ.มว. ตอ้ งการให้หมวดของตนจดั รปู ขบวนหมวดสามเหลยี่ มแหลม
หนา้ อาจกระทาได้ 3 วธิ ี คอื ใชค้ าบอกคาสั่งด้วยวาจา, ใช้ทา่ สัญญาณ, ใชเ้ สยี งสญั ญาณ
1.1) การใช้คาบอกคาสั่งด้วยวาจา เม่ือ ผบ.มว. ต้องการให้หมวดของตนจัดรูปขบวนหมวด
สามเหลี่ยมแหลมหน้า ใหใ้ ช้คาบอกคาสง่ั วา่ “หมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้า ปฏบิ ัติ”
1.2) การใชท้ ่าสญั ญาณ เมอื่ ผบ.มว. ตอ้ งการใหห้ มวดของตนจดั รปู ขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลม
หน้า ให้ ผบ.มว. หันหนา้ ไปในทิศทางที่จะเคลอื่ นท่ีแล้วให้สัญญาณดังนี้ “เหยียดแขนทั้งสองข้างออกไปทางข้าง ให้ต่า
กวา่ ระดบั ไหล่ 45 องศา”

- 68 -

1.3) การใช้เสียงสัญญาณ การใช้เสียงสัญญาณนั้น ผบ.มว. จะต้องนัดหมายให้หมู่ต่าง ๆ ภายใน
หมวดทราบเสียกอ่ น ส่วนเสยี งสญั ญาณนน้ั กแ็ ลว้ แต่ ผบ.มว. จะกาหนดขน้ึ

รปู ที่ 3 – 13 รูปขบวนหมวดสามเหลยี่ มแหลมหนา้
2) การปฏิบัติของหมู่ต่าง ๆ เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณตามท่ีนัด
หมายไว้ ให้จัดรูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหนา้ ใหแ้ ต่ละหมู่ และ บก.มว. ปฏิบตั ดิ งั น้ี

2.1) หมู่ 1 (หมนู่ า) จัดรปู ขบวนหมู่แถวตอน โดย
- ผบ.หมู่ 1 เคลือ่ นที่ขึ้นไปอยู่ ณ ข้างหน้าของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ

40 เมตร แล้วสงั่ หรือใชท้ า่ สญั ญาณกับหมู่ของตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน
- ชุดยงิ ก. และชุดยงิ ข. จดั รูปขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

ปฏิบัติเชน่ เดยี วกันกบั ทไ่ี ด้กล่าวมาแลว้
2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) เคลื่อนที่ไปอยู่ข้างหลังทางขวาของ หมู่ 1 (หมู่นา) ในระยะห่างจาก

หมู่ 1 (หม่นู า) ประมาณ 80 เมตร แลว้ สัง่ หรือใช้ทา่ สญั ญาณกับหมขู่ องตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน
- ชดุ ยิง ก. และชดุ ยิง ข. จดั รปู ขบวนภายในชุดยิงเป็นรูปขบวนสามเหลี่ยมแหลมหน้า โดย

ปฏิบตั เิ ช่นเดยี วกันกบั ท่ไี ดก้ ล่าวมาแล้ว
2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) เคล่ือนท่ีไปอยู่ข้างหลังทางซ้ายของ หมู่ 1 (หมู่นา) และให้เสมอกับ

ผบ.หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ประมาณ 80 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่า
สญั ญาณกบั หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมแู่ ถวตอน

- 69 -

- ชุดยิง ก. และชดุ ยิง ข. จดั รูปขบวนภายในชดุ ยงิ เป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย
ปฏิบตั เิ ชน่ เดยี วกนั กับท่ไี ด้กลา่ วมาแล้ว

2.4) บก.มว. ให้เข้าประจาในรปู ขบวนดงั น้ี
- รอง ผบ.มว. ให้เคลื่อนที่ไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.มว. และเย้ืองออกไปทางขวาเล็กน้อย ใน

ระยะหา่ งจาก ผบ.มว. ประมาณ 20 เมตร
- พลนาสารคนหนึ่ง เคลื่อนที่ไปข้างหลังทางขวาของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร
- พลนาสารอีกคนหนึ่ง เคล่ือนที่ไปอยู่ข้างหลังทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก

ผบ.มว. ประมาณ 5 เมตร
- พวก คจตถ. จดั รปู ขบวนสามเหลียมแหลมหนา้ โดย
- พลยิง คจตถ. เคล่อื นท่ไี ปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 10

เมตร แลว้ ต่อทา้ ยด้วย
- พลยิงผู้ช่วย เข้าประจาที่เยื้องออกไปทางขวาของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิง

ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุน เขา้ ประจาทเ่ี ย้ืองออกไปทางซ้ายของพลยิง (ระยะต่อห่างจากพลยิง ประมาณ

5 เมตร)
2.5) หมปู่ นื กล ให้เขา้ ประจาในรูปขบวนดงั นี้
- ผบ.หมู่ ปก. เคล่ือนท่ีไปเข้าประจาอยู่ ณ ข้างหลังทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก

ผบ.มว. ประมาณ 30 เมตร
- พลประจาปนื กล (ปืน 1) จัดรปู ขบวนสามเหล่ียมแหลมหนา้ โดย
- พลยิงเคลื่อนท่ีไปอยู่ ณ ข้างหลัง ผบ.หมู่ ปก. ในระยะห่างจาก ผบ.หมู่ ปืนกล ประมาณ

5 เมตร แล้วตอ่ ท้ายด้วย
- พลยงิ ผชู้ ่วย เขา้ ประจาทีข่ ้างหลังพลยิง (ระยะต่อหา่ งจากพลยิง ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสนุ คนหนึ่ง เขา้ ประจาทเี่ ยอ้ื งออกไปทางขวาของพลยิงผชู้ ว่ ย (ระยะต่อห่างจากพล

ยงิ ผูช้ ่วย ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหนึง่ เข้าประจาท่ีเย้ืองออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจาก

พลยงิ ผชู้ ่วยประมาณ 5 เมตร)
- พลประจาปืนกล (ปืน 2) จัดรปู ขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า โดย
- พลยิงเคล่ือนที่แยกออกไปอยู่ ณ ข้างหลัง รอง ผบ.มว. ในระยะห่างจาก รอง ผบ.มว.

ประมาณ 5 เมตร แล้วตอ่ ทา้ ยดว้ ย
- พลยงิ ผูช้ ่วย เข้าประจาทขี่ า้ งหลังพลยงิ (ระยะต่อหา่ งจากพลยงิ ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสนุ คนหนึ่ง เข้าประจาทเ่ี ย้ืองออกไปทางขวาของพลยิงผู้ช่วย (ระยะต่อห่างจากพล

ยงิ ผชู้ ว่ ย ประมาณ 5 เมตร)
- พลกระสุนอีกคนหนึง่ เข้าประจาทเี่ ย้ืองออกไปทางซ้ายของพลยงิ ผูช้ ว่ ย (ระยะต่อห่างจาก

พลยงิ ผชู้ ว่ ย ประมาณ 5 เมตร)
12. การเปลีย่ นรปู ขบวน
ในการปฏบิ ัตกิ ารรบนัน้ สถานการณต์ ่างๆ อาจจะเปลี่ยนแปลงไปได้ ซง่ึ ทาให้มคี วามจาเป็นต้องเปล่ียนรูป

ขบวนทาการรบให้เหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป ฉะน้ันในการฝึกเร่ืองรูปขบวนทาการรบของหมวดน้ั น

- 70 -

นอกจากจะทาการฝึกให้หมู่ต่าง ๆ ในหมวดมีความคุ้นเคยกับรูปแบบของรูปขบวนท้ังสี่รูปขบวนเป็นอย่างดีแล้ว ยัง
จาเป็นต้องทาการฝึกให้มีความคุ้นเคยกับการเปลี่ยนรูปขบวนในขณะเคลื่อนที่จากรูปขบวนแบบหน่ึงไปเป็นอีกแบบ
หนง่ึ เป็นอย่างดคี วบคกู่ นั ไปด้วย การเปล่ียนรปู ขบวนทาการรบของหมวดมีดังต่อไปนี้

12.1 การเปลย่ี นรปู ขบวนจากรูปขบวนหมวดแถวตอนเป็นรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน
1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซ่ึงอยู่ในรูปขบวนหมวดแถวตอน

เปล่ียนเป็นรูปขบวนหมวด หน้ากระดาน หมู่อยู่ในรูปขบวนหมู่ หน้ากระดาน ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า
“หมวดหน้ากระดาน ปฏิบตั ิ” ถา้ ต้องการให้หมูอ่ ยู่ในรูปขบวนหมู่แถวตอน ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมวดหน้ากระดาน
หมู่แถวตอน ปฏิบัติ” (ในการฝึกนั้นควรใช้ท่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วย โดยการ “เหยียดแขนทั้งสองข้างออกไปข้าง
ลาตัวให้เสมอกบั ไหล่”)

2) การปฏบิ ตั ิของแตล่ ะหมู่ เมือ่ ได้ยนิ คาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีนัดหมาย
กันไว้ ใหเ้ ปลี่ยนเปน็ รปู ขบวนหมวดหนา้ กระดาน ให้แตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏิบัติดังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่นา) ให้ ผบ.หมู่ ส่ัง หรือ ให้สัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่หน้ากระดาน
หรอื หมู่แถวตอน ตามที่ ผบ.มว. ส่งั

2.2) หมู่ 2 (หมู่กลาง) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็รีบเคล่ือนท่ี
ออกไปทางขวาของรูปขบวน โดยเคล่ือนท่ีขึ้นไปให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40
เมตร แลว้ ส่งั หรือ ใชท้ า่ สญั ญาณกับหมขู่ องตนจดั รปู ขบวนหมู่หนา้ กระดานหรือหม่แู ถวตอนตามที่ ผบ.มว. ส่งั

2.3) หมู่ 3 (หม่ทู ้าย) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบเคลื่อนที่
ออกไปทางซ้ายของรูปขบวน โดยเคลื่อนที่ขึ้นไปให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40
เมตร แล้วส่งั หรือใช้ท่าสญั ญาณกบั หมขู่ องตน จัดรูปขบวนหมู่หน้ากระดานหรือหมแู่ ถวตอนตามที่ ผบ.มว. ส่ัง

2.4) บก.มว. ใหเ้ จ้าหน้าที่ใน บก.มว. เคล่ือนทไ่ี ปเข้าประจาในรปู ขบวนตามท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคล่ือนท่ีไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามทีไ่ ดก้ ลา่ วมาแล้ว

รปู ที่ 3 - 14 การเปลี่ยนรปู ขบวนจากรูปขบวนหมวดแถวตอนเปน็ รปู หมวดหนา้ กระดาน

- 71 -

12.2 การเปลีย่ นรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดแถวตอน เป็นรปู ขบวนหมวดสามเหล่ยี มแหลมหลงั
1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดแถวตอน

เปลย่ี นเปน็ รปู ขบวนหมวดสามเหลีย่ มแหลมหลัง ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมวดสามเหล่ียมแหลมหลัง ปฏิบัติ” (ในการ
ฝึกนัน้ ควรใชท้ ่าสญั ญาณควบคูก่ ันไปด้วย โดยการ “เหยียดแขนทัง้ สองขา้ งขึ้นไปทางขา้ งให้เหนอื ระดับไหล่” ประมาณ
45 องศา)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณที่ได้นัด
หมายกนั ไว้ ให้เปล่ียนเปน็ รูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหลังให้แตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏิบัตดิ ังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่นา) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้องกันนี้ก็ให้รีบเคล่ือนที่
ออกไปอย่ขู า้ งหนา้ ทางซา้ ยของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือให้ท่าสัญญาณกับหมู่
ของตนจัดรปู ขบวนหมูแ่ ถวตอน

2.2) หมู่ 2 (หมู่กลาง) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคลื่อนที่ออกไปทางขวาของรูปขบวน โดยเคล่ือนท่ีขึ้นไปให้เสมอกับ หมู่ท่ี 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ
80 เมตร แล้วสัง่ หรอื ใชท้ า่ สัญญาณกับหมู่ของตนจดั รปู ขบวนหม่แู ถวตอน

2.3) หมู่ 3 (หมทู่ า้ ย) คงเคล่ือนท่ไี ปข้างหน้าเร่ือย ๆ ระยะต่อห่างจากจุดกึ่งกลางระหว่าง หมู่ 1
และหมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร

2.4) บก.มว. ใหเ้ จา้ หน้าทใ่ี น บก.มว. เคล่ือนทไี่ ปเข้าประจาในรปู ขบวน ตามท่กี ลา่ วมาแล้ว
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปนื กลแต่ละกระบอกเคล่ือนทีไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามที่กล่าวมาแล้ว

รูปที่ 3 – 15 การเปลี่ยนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดแถวตอนเป็นรปู ขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลัง

- 72 -

12.3 การเปลยี่ นรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดแถวตอนเป็นรูปขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหนา้
1) คาบอกคาสั่งที่ใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซ่ึงอยู่ในรูปขบวนหมวดแถวตอน

เปลย่ี นเป็นรูปขบวนหมวดสามเหลีย่ มแหลมหนา้ ใหใ้ ช้คาบอกคาส่งั วา่ “หมวดสามเหล่ียมแหลมหน้า ปฏิบัติ” (ในการ
ฝึกน้ันควรใช้ท่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วยโดยการ “เหยียดแขนท้ังสองข้างออกไปทางข้าง ให้ต่ากว่าระดับไหล่
45 องศา”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณที่ได้นัด
หมายกันไว้ ใหเ้ ปลี่ยนเปน็ รูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหนา้ ให้แตล่ ะหมแู่ ละ บก.มว. ปฏบิ ัตดิ งั นี้

2.1) หมู่ 1 (หม่นู า) คงเคลอ่ื นทีไ่ ปข้างหน้าเรื่อย ๆ
2.2) หมู่ 2 (หมู่กลาง) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคลือ่ นท่อี อกไปอย่ขู า้ งหลังทางขวาของหมู่ 1 (หมู่นา) ในระยะห่างจากหมู่ 1 (หมู่นา) ประมาณ 80 เมตร แล้วส่ังหรือ
ใช้ท่าสัญญาณใหห้ ม่ขู องตนจัดรปู ขบวนหมู่แถวตอน (ถ้าระยะห่างจากหมู่ 1 (หมู่นา) ไม่ถึง 80 เมตร ให้ชะลอความเร็ว
ในการเคลอ่ื นท่ีลงจนกว่าจะได้ระยะตอ่ ประมาณ 80 เมตร จึงเคลื่อนที่ตามปกติ)
2.3) หมู่ 3 (หม่ทู า้ ย) ให้ ผบ.หมู่ ส่งั แก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบเคลื่อนท่ี
ออกไปทางซ้ายของรูปขบวน โดยเคล่ือนทข่ี ึน้ ไปให้เสมอกับหมู่ 2 ระยะเคียงห่างจากหมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร แล้วส่ัง
หรือใชท้ ่าสัญญาณกบั หมขู่ องตน จดั รปู ขบวนหมแู่ ถวตอน
2.4) บก.มว. ใหเ้ จา้ หน้าท่ีใน บก.มว. เคลอ่ื นทไ่ี ปเข้าประจาในรูปขบวน ตามทก่ี ลา่ วมาแลว้
2.5) หมปู่ ืนกล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคลื่อนที่ไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามที่กล่าวมาแล้ว
12.4 การเปลยี่ นรปู ขบวนจากรูปขบวนหมวดหนา้ กระดานเปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน
1) คาบอกคาสั่งที่ใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตนซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน
เปล่ียนเป็นรูปขบวนหมวดแถวตอน ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดแถวตอน ปฏิบัติ” (ในการฝึกนั้นควรใช้ท่าสัญญาณ
ควบคกู่ นั ไปดว้ ย โดยการ “ยกแขนข้างใดข้างหนึ่งข้ึนไปเหนือศีรษะแล้วเหว่ียงแขนไปข้างหลังทาเป็นวงกลมประมาณ
ตั้งไดฉ้ ากกบั ลาตัว”)
2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณที่นัดหมาย
กนั ไว้ ให้เปล่ยี นเปน็ รปู ขบวนหมวดแถวตอน ใหแ้ ต่ละหมู่ และ บก.มว. ปฏิบัตดิ ังน้ี
2.1) หมู่ 1 (หมู่กลาง) คงเคลื่อนท่ีตอ่ ไปพร้อมกันน้ีก็ใหส้ ัง่ หรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหมูแ่ ถวตอน (ถา้ อยู่ในรปู ขบวนหมู่แถวตอนกไ็ มต่ อ้ งส่ัง)
2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ในข้ันแรกให้ ผบ. หมู่ สั่งหรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหมู่แถวตอนเสียก่อน (ถ้าอยู่ในรูปขบวนหมู่แถวตอนไม่ต้องส่ัง) แล้วเคล่ือนที่เปรเข้ามาต่อท้าย หมู่ 1 ใน
ระยะหา่ งจากท้ายรูปขบวนหมู่ 1 ประมาณ 50 เมตร
2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) ในขั้นแรกให้ ผบ.หมู่ สั่งหรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหมู่แถวตอนเสยี กอ่ น (ถ้าอยู่ในรปู ขบวนหมแู่ ถวตอนไมต่ ้องสง่ั )
หมายเหตุ การท่ีให้หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) และหมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) เคล่ือนท่ีเปรเข้ามาต่อท้ายก็เพ่ือหลีกเลี่ยงมิให้
หมู่ 2 และหมู่ 3 ต้องเคลือ่ นทีย่ อ้ นลงไปขา้ งหลัง เพือ่ จดั รูปขบวนหมวดแถวตอนให้ไดร้ ะยะตอ่ แต่ละหมูต่ ามท่ีกาหนด
2.4) บก.มว. ใหเ้ จ้าหนา้ ทใ่ี น บก.มว. เคลื่อนทไ่ี ปเขา้ ประจาในรูปขบวน ตามทีก่ ล่าวมาแล้ว
2.5) หมู่ปืนกล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคล่ือนท่ีเข้าประจาในรูป
ขบวนตามที่กลา่ วมาแลว้

- 73 -
รูปท่ี 3 – 16 การเปล่ียนรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดแถวตอนเปน็ รูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้า

รปู ท่ี 3 – 17 การเปลี่ยนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดหนา้ กระดานเปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน

- 74 -

12.5 การเปล่ยี นรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดหน้ากระดานเป็นรปู ขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลงั
1) คาบอกคาสั่งทใ่ี ช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน

เปล่ียนเปน็ รปู ขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหลงั ใหใ้ ช้คาบอกคาสั่งว่า “หมวดสามเหลี่ยมแหลมหลัง ปฏิบัติ” (ในการ
ฝกึ นั้นควรใชท้ ่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วย โดยการ “เหยยี ดแขนทั้งสองขา้ งชูขึน้ ไปทางข้างให้เหนือระดับไหล่ ประมาณ
45 องศา”)

2) การปฏิบตั ขิ องแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีนัดหมาย
กนั ไว้ ให้เปลี่ยนรูปขบวนหมวดสามเหลีย่ มแหลมหลังให้แตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏิบัตดิ ังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่กลาง) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคลื่อนท่ีออกไปอยู่ข้างหน้าทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่า
สญั ญาณกบั หมู่ของตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน

2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคลื่อนท่ีตรงไปข้างหน้าให้เสมอกับ หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจากหมู่ 1 ประมาณ 80 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณให้
หมขู่ องตนจัดรปู ขบวนหมูแ่ ถวตอน

2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคล่ือนที่เข้ามาอยู่ข้างหลังประมาณก่ึงกลางระหว่างหมู่ 1 และ หมู่ 2 ในระยะห่างจากจุดกึ่งกลางระหว่างหมู่ 1 และ
หมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร แลว้ ส่งั หรอื ใช้ทา่ สญั ญาณให้หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน (ถ้าระยะต่อไม่ถึง 80 เมตร
ให้ชะลอความเรว็ ในการเคลื่อนทีล่ งจนกว่าจะไดร้ ะยะตอ่ ประมาณ 80 เมตร จงึ เคลือ่ นทต่ี ามปกติ)

2.4) บก.มว. ให้เจ้าหน้าทใ่ี น บก.มว. เคลอ่ื นท่ไี ปเข้าประจาในรูปขบวน ตามทีก่ ล่าวมาแล้ว
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคล่ือนท่ีไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามทีก่ ลา่ วมาแลว้

รปู ท่ี 3 - 18 การเปลยี่ นรปู ขบวนจากรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน
เป็นรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหลงั

- 75 -

12.6 การเปล่ียนรปู ขบวนจากรปู ขบวนหมวดหน้ากระดานเปน็ รปู ขบวนหมวดสามเหล่ยี มแหลมหนา้
1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตนซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน

เปล่ยี นเปน็ รปู ขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหน้า ให้ใชค้ าบอกคาสงั่ วา่ “หมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้า ปฏิบัติ” (ในการ
ฝึกน้ันควรใช้ท่าสัญญาณควบคู่กันไปด้วย โดยการ “เหยียดแขนท้ังสองข้างออกไปทางข้าง ให้ต่ากว่าระดับไหล่
45 องศา”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีได้นัด
หมายกนั ไว้ ใหเ้ ปลยี่ นเป็นรูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหน้าใหแ้ ต่ละหมู่และ บก.มว. ปฏบิ ตั ดิ ังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมกู่ ลาง) คงเคลือ่ นท่ีตอ่ ไปพร้อมกันนี้ก็ให้สง่ั หรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหม่แู ถวตอน (ถ้าอยู่ในรปู ขบวนหมูแ่ ถวตอนไมต่ อ้ งส่ัง)

2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) คงเคลื่อนที่ไปข้างหน้าต่อไป แต่ให้ชะลอความเร็วในการเคลื่อนที่
ลง จนไดร้ ะยะหา่ งจากทา้ ยรปู ขบวนหมู่ 1 ประมาณ 80 เมตร แล้วจึงเคล่ือนที่ตามปกติ ขณะเดียวกันก็ให้ ผบ.หมู่ ส่ัง
หรือใช้ท่าสญั ญาณใหห้ ม่ขู องตนจัดรูปขบวนหมแู่ ถวตอน (ถา้ อยูใ่ นรปู ขบวนหมู่แถวตอนกไ็ ม่ตอ้ งสัง่ )

2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) คงเคล่ือนท่ีไปข้างหน้าต่อไป และพยายามให้เสมอกับ หมู่ 2 (หมู่
ทางปีกขวา) ระยะเคียงห่างจาก หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ประมาณ 80 เมตร ขณะเดียวกันนี้ก็ให้ ผบ.หมู่ ส่ังหรือใช้ท่า
สญั ญาณให้แก่หมู่ของตนจัดรูปขบวนหมู่แถวตอน (ถา้ อยู่ในรปู ขบวนหมู่แถวตอนก็ไมต่ ้องส่งั )

2.4) บก.มว. ให้เจา้ หนา้ ทใ่ี น บก.มว. เคล่อื นทไี่ ปเข้าประจาในรปู ขบวน ตามที่กล่าวมาแล้ว
2.5) หมู่ปนื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปนื กลแต่ละกระบอกเคล่ือนที่ไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามทีก่ ล่าวมาแล้ว

รูปท่ี 3 – 19 การเปลี่ยนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดหนา้ กระดานเป็นรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหนา้

- 76 -

12.7 การเปล่ียนรปู ขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลงั เปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน
1) คาบอกคาส่ังที่ใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซ่ึงอยู่ในรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยม

แหลมหลังเปลี่ยนเปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน ให้ใช้คาบอกคาสงั่ วา่ “หมวดแถวตอน ปฏิบัติ” (ในการฝึกน้ันควรใช้ท่า
สัญญาณควบคู่กันไปด้วย โดยการ “ยกแขนข้างใดข้างหน่ึงข้ึนไปเหนือศีรษะแล้วเหวี่ยงแขนไปข้างหลังทาเป็นวงกลม
ประมาณตัง้ ได้ฉากกับลาตัว”)

2) การปฏบิ ัติของแต่ละหมู่ เมอื่ ไดย้ ินคาสั่งหรอื เหน็ ท่าสญั ญาณ หรอื ไดย้ นิ เสยี งสัญญาณที่นัดหมาย
กนั ไว้ให้เปลีย่ นเปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน ให้แต่ละหม่แู ละ บก.มว. ปฏบิ ตั ิดังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่ทางปีกซ้าย) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคล่ือนที่ไปอยู่ข้างหน้า ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่ของตน
จัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน

2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคล่อื นที่เขา้ มาตอ่ ทา้ ยหมู่ 1 ในระยะห่างจากท้ายรูปขบวนหมู่ 1 ประมาณ 50 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณให้หมู่
ของตนจดั รปู ขบวนหมแู่ ถวตอน (ถ้าระยะต่อจากทา้ ยรูปขบวนหมู่ 1 ไม่ถึง 50 เมตร ให้ชะลอความเร็วในการเคล่ือนท่ี
ลง จนกว่าจะไดร้ ะยะต่อประมาณ 50 เมตร จงึ เคลอ่ื นท่ตี ามปกติ)

2.3) หมู่ 3 (หมู่ท้าย) เคลื่อนท่ีข้ึนมาต่อท้ายหมู่ 2 ในระยะห่างจากท้ายขบวนหมู่ 2 ประมาณ
50 เมตร

2.4) บก.มว. ให้เจ้าหนา้ ท่ใี น บก.มว. เคล่อื นท่ีไปเข้าประจาในรูปขบวน ตามทีก่ ลา่ วมาแล้ว
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคลื่อนที่ไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามท่กี ล่าวมาแลว้

12.ร8ปู กทา่ี ร3เป–ล2ีย่ 0นรูปกาขรบเวปนลห่ียมนวรดปู สขาบมวเหนลหีย่ มมวแดหสลามมหเหลังลเ่ียปมน็ แรหูปลขมบหวนลหังเมปว็นดรหปู นข้าบกวระนดหามนวดแถวตอน

- 77 -

1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซ่ึงอยู่ในรูปขบวนหมวดสามเหล่ียม
แหลมหลังเปล่ียนเป็นรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดหน้ากระดาน ปฏิบัติ” ถ้าต้องการให้
หมู่อยใู่ นรูปขบวนหมูแ่ ถวตอนให้ใชค้ าบอกคาสั่งว่า “หมวดหน้ากระดาน หมแู่ ถวตอน ปฏิบตั ิ” (ในการฝกึ นั้นควรใช้ท่า
สญั ญาณควบคกู่ นั ไปด้วย โดยการ “เหยยี ดแขนทง้ั สองข้างออกไปข้างลาตัวให้เสมอกบั ไหล่”)

2) การปฏิบตั ขิ องแตล่ ะหมู่ เม่ือไดย้ ินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณที่นัดหมาย
กันไว้ ให้เปลย่ี นรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน ใหแ้ ตล่ ะหมูแ่ ละ บก.มว. ปฏิบตั ดิ ังน้ี

2.1) หมู่ 1 (หมู่ทางปีกซ้าย) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคลอื่ นท่ีขึ้นไปอยขู่ ้างหนา้ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของ
ตน จดั รปู ขบวนหมู่หนา้ กระดานหรือรปู ขบวนหม่แู ถวตอนตามที่ ผบ.มว. สง่ั

2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคลื่อนที่ขึ้นไปข้างหน้าให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่า
สญั ญาณกบั หมขู่ องตนจัดรปู ขบวนหมู่หนา้ กระดานหรือรูปขบวนหมู่แถวตอน ตามที่ ผบ.มว. ส่ัง

2.3) หมู่ 3 (หมทู่ า้ ย) ให้ ผบ.หมู่ สง่ั แก่หมู่ของตนวา่ “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบเคล่ือนที่
ข้ึนไปทางซ้ายให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้สัญญาณกับหมู่
ของตนจัดรูปขบวนหมู่หนา้ กระดานหรือรปู ขบวนหมแู่ ถวตอนตามที่ ผบ.มว. สงั่

2.4) บก.มว. ใหเ้ จ้าหนา้ ที่ใน บก.มว. เคลอื่ นทไ่ี ปเขา้ ประจาในรปู ขบวน ตามทก่ี ล่าวมาแลว้
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคลื่อนที่ไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามท่ีกล่าวมาแลว้

รูปท่ี 3 - 21 การเปลี่ยนรปู ขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหลงั เป็นรปู ขบวนหมวดหน้ากระดาน

- 78 -

12.9 การเปล่ียนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหลัง เป็นรูปขบวนหมวดสามเหล่ียม
แหลมหนา้

1) คาบอกคาส่ังที่ใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซ่ึงอยู่ในรูปขบวนสามเหล่ียมแหลม
หลังเปล่ียนเป็นรูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้า ปฏิบัติ” (ในการ
ฝึกน้ันควรใช้ท่าสัญญาณควบคู่กับไปด้วย โดยการ “เหยียดแขนทั้งสองข้างออกไปทางข้าง ให้ต่ากว่าระดับไหล่ 45
องศา”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณหรือได้ยินเสียงสัญญาณที่ได้นัด
หมายกนั ไว้ ให้เปลย่ี นเป็นรปู ขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหน้าให้แตล่ ะหมู่และ บก.มว. ปฏิบัติดังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมู่ทางปีกซ้าย) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคลื่อนที่ขึ้นไปอย่ขู ้างหน้า ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของ
ตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน

2.2) หมู่ 2 (หมูท่ างปีกขวา) คงเคลอื่ นท่ีไปข้างหน้าตามเดินแต่ให้ชะลอความเร็วในการเคลื่อนท่ี
ลงจนกวา่ จะได้ระยะหา่ งจากท้ายรปู ขบวน หมู่ 1 ประมาณ 80 เมตร แลว้ จงึ เคลื่อนทต่ี ามปกติ

2.3) หมู่ 3 (หมทู่ า้ ย) ให้ ผบ.หมู่ สัง่ แกห่ มูข่ องตนว่า “ตามข้าพเจา้ ” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบเคลื่อนท่ี
ขึ้นไปทางซ้าย ให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 2 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับ
หม่ขู องตนจดั รปู ขบวนหมู่แถวตอน

2.4) บก.มว. ใหเ้ จา้ หนา้ ท่ีใน บก.มว. เคล่อื นทไ่ี ปเข้าประจาในรปู ขบวน ตามที่กล่าวมาแล้ว
2.5) หมูป่ ืนกล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคล่ือนท่ีไปเข้าประจาในรูป
ขบวนตามทก่ี ล่าวมาแลว้

รปู ท่ี 3 - 22 การเปล่ียนรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดสามเหล่ยี มแหลมหลงั เปน็ รูปขบวนสามเหล่ียมแหลมหน้า

- 79 -

12.10 การเปล่ียนรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหน้าเปน็ รปู ขบวนหมวดแถวตอน
1) คาบอกคาสงั่ ที่ใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตน ซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยม

แหลมหน้าเปน็ รูปขบวนหมวดแถวตอน ให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมวดแถวตอน ปฏิบัติ” (ในการฝึกควรใช้ท่าสัญญาณ
ควบคู่กนั ไปด้วย โดยการ “ยกแขนข้างใดข้างหนึ่งขึ้นเหนือศีรษะแล้วเหวี่ยงแขนไปข้างหลังทาเป็นวงกลมประมาณต้ัง
ได้ฉากกบั ลาตวั ”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาส่ังหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีได้นัด
หมายกันไว้ ให้เปล่ยี นเป็นรูปขบวนหมวดแถวตอน ให้แต่ละหมแู่ ละ บก.มว. ปฏบิ ัตดิ ังนี้

2.1) หมู่ 1 (หมนู่ า) คงเคล่อื นที่ต่อไปเรื่อย ๆ
2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแกห่ มขู่ องตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคล่ือนท่ีเข้ามาต่อท้ายหมู่ 1 ในระยะห่างจากท้ายรูปขบวนของ หมู่ 1 ประมาณ 50 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณ
ใหห้ มขู่ องตนจดั รูปขบวนหมูแ่ ถวตอน
2.3) หมู่ 3 (หมูท่ างปกี ซา้ ย) ให้ ผบ.หมู่ สงั่ แก่หมขู่ องตนว่า “ตามข้าพเจา้ ” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคล่อื นที่เข้ามาต่อท้ายหมู่ 2 ในระยะหา่ งจากท้ายรปู ขบวนของหมู่ 2 ประมาณ 50 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่าสัญญาณให้
หมู่ของตนจดั รปู ขบวนหมู่แถวตอน (ถา้ ระยะต่อไม่ถึง 50 เมตร ให้ชะลอความเร็วในการเคล่ือนที่ลงจนกว่าจะได้ระยะ
ตอ่ ประมาณ 50 เมตร จึงเคล่ือนท่ีตามปกติ)
2.4) บก.มว. ใหเ้ จ้าหน้าที่ใน บก.มว. เคล่อื นทีไ่ ปเข้าประจาในรูปขบวนตามทีก่ ล่าวมาแล้ว
2.5) หมู่ปืนกล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคลื่อนท่ีไปเข้าประจาใน
รปู ขบวน ตามที่กล่าวมาแล้ว

รูปที่ 3 - 23 การเปล่ียนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหนา้ เปน็ รปู ขบวนหมวดแถวตอน

- 80 -

12.11 การเปล่ียนรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหน้าเป็นรูปขบวนหมวดหน้า
กระดาน

1) คาบอกคาสั่งท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตนซ่ึงอยู่ในรูปขบวนหมวดสามเหล่ียม
แหลมหน้าเป็นรูปขบวนหมวดหน้ากระดาน ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดหน้ากระดาน ปฏิบัติ” ถ้าต้องการให้หมู่อยู่
ในรูปขบวนหมู่แถวตอนให้ใช้คาบอกคาสั่งว่า “หมวดหน้ากระดาน หมู่แถวตอน ปฏิบัติ” (ในการฝึกน้ันควรใช้ท่า
สัญญาณควบคกู่ นั ไปดว้ ย โดยการ “เหยียดแขนท้ังสองข้างออกไปข้างลาตวั ให้เสมอกบั ไหล่”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เม่ือได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีนัด
หมายกนั ไวใ้ ห้เปลยี่ นเป็นรูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน ใหแ้ ตล่ ะหมู่ และ บก.มว. ปฏิบตั ิดังน้ี

2.1) หมู่ 1 (หมู่นา) คงเคลื่อนที่ต่อไปพร้อมกันน้ีก็สั่ง หรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่ของตนจัดรูป
ขบวนหมู่หน้ากระดาน (ถา้ ผบ.มว. ให้หมใู่ ชร้ ูปขบวนหมูแ่ ถวตอน ผบ.หมู่ กไ็ ม่ต้องส่ัง)

2.2) หมู่ 2 (หมทู่ างปกี ขวา) ให้ ผบ.หมู่ สง่ั แกห่ ม่ขู องตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคลื่อนที่ขึ้นไปข้างหน้าให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือให้ท่า
สัญญาณกับหมู่ของตนจดั รปู ขบวนหมู่หนา้ กระดานหรือหมู่แถวตอน ตามที่ ผบ.มว. สัง่

2.3) หมู่ 3 (หมู่ทางปีกซ้าย) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมขู่ องตนวา่ “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคลื่อนที่ขึ้นไปข้างหน้าให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 40 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่า
สัญญาณกบั หมู่ของตนจดั รปู ขบวนหมู่หน้ากระดานหรือหมู่แถวตอนตามที่ ผบ.มว. สัง่

2.4) บก.มว. ใหเ้ จ้าหนา้ ท่ใี น บก.มว. เคล่ือนท่ีไปเขา้ ประจาในรปู ขบวน ตามทก่ี ลา่ วมาแลว้
2.5) หมปู่ นื กล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอก เคลื่อนท่ีไปเข้าประจาใน
รูปขบวน ตามทกี่ ลา่ วมาแลว้

รูปที่ 3 - 24 การเปล่ยี นรูปขบวนจากรูปขบวนหมวดสามเหลยี่ มแหลมหนา้ เปน็ รปู ขบวนหมวดหนา้ กระดาน

- 81 -

12.12 การเปล่ยี นรูปขบวนจากรปู ขบวนหมวดสามเหล่ยี มแหลมหนา้ เปน็ รปู ขบวนสามเหลย่ี มแหลมหลัง
1) คาบอกคาส่ังท่ีใช้ ถ้า ผบ.มว. ประสงค์จะให้หมวดของตนซึ่งอยู่ในรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยม

แหลมหน้าเป็นรูปขบวนหมวดสามเหลี่ยมแหลมหลัง ให้ใช้คาบอกคาส่ังว่า “หมวดสามเหล่ียมแหลมหลัง ปฏิบัติ” (ใน
การฝึกนนั้ ควรใช้ท่าสญั ญาณควบค่กู ันไปดว้ ย โดยการ “เหยยี ดแขนทั้งสองขา้ งออกไปทางข้าง ให้ต่ากว่าระดับไหล่ 45
องศา”)

2) การปฏิบัติของแต่ละหมู่ เมื่อได้ยินคาสั่งหรือเห็นท่าสัญญาณ หรือได้ยินเสียงสัญญาณท่ีได้นัด
หมายกนั ไว้ใหเ้ ปลย่ี นเป็นรูปขบวนหมวดสามเหล่ียมแหลมหลงั ให้แตล่ ะหมูแ่ ละ บก.มว. ปฏิบัติดังน้ี

2.1) หมู่ 1 (หมู่นา) ให้ ผบ.หมู่ ส่ังแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ให้รีบเคลื่อนท่ี
ออกไปอย่ขู า้ งหนา้ ทางซ้ายของ ผบ.มว. ในระยะห่างจาก ผบ.มว. ประมาณ 40 เมตร แล้วส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมู่
ของตนจัดรปู ขบวนหมแู่ ถวตอน

2.2) หมู่ 2 (หมู่ทางปีกขวา) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันน้ีก็ให้รีบ
เคล่ือนที่ข้ึนไปข้างหน้าให้เสมอกับ ผบ.หมู่ 1 ระยะเคียงห่างจาก ผบ.หมู่ 1 ประมาณ 80 เมตร แล้วสั่งหรือใช้ท่า
สัญญาณกบั หมูข่ องตนจดั รปู ขบวนหมูแ่ ถวตอน

2.3) หมู่ 3 (หมทู่ างปีกซา้ ย) ให้ ผบ.หมู่ สั่งแก่หมู่ของตนว่า “ตามข้าพเจ้า” พร้อมกันนี้ก็ให้รีบ
เคลื่อนที่เข้ามาอยู่ข้างหลังประมาณกึ่งกลางระหว่างหมู่ 1 และหมู่ 2 ในระยะห่างจากจุดก่ึงกลางระหว่างหมู่ 1 และ
หมู่ 2 ประมาณ 80 เมตร แลว้ ส่ังหรือใช้ท่าสัญญาณกับหมูข่ องตน จดั รูปขบวนหมู่แถวตอน

2.4) บก.มว. ให้เจา้ หนา้ ทใี่ น บก.มว. เคลื่อนทไ่ี ปเขา้ ประจาในรูปขบวน ตามท่กี ล่าวมาแลว้
2.5) หมู่ปืนกล ให้ ผบ.หมู่ ปก. และพลประจาปืนกลแต่ละกระบอกเคล่ือนที่ไปเข้าประจาใน
รูปขบวน ตามท่ีกล่าวมาแล้ว การปรับรูปขบวนภายในหมวด เมื่อ ผบ.มว. ต้องการให้แต่ละหมู่ปรับรูปขบวนทางข้าง
เข้ามาหรือต้องการจะใหแ้ ตล่ ะหมปู่ รับรปู ขบวนทางข้างออกไป ใหใ้ ช้ทา่ สัญญาณเชน่ เดียวกันกบั ทีก่ ล่าวมาแล้ว

รปู ที่ 3 - 25 การเปล่ียนรปู ขบวนจากรปู ขบวนสามเหลีย่ มแหลมหนา้ เปน็ รูปขบวนสามเหลยี่ มแหลมหลัง

- 82 -

คาถามทา้ ยบท

1. ข้อดีของรปู ขบวนหมู่ แถวตอน มีอะไรบ้าง
2. รปู ขบวนทาการรบของหมวดปนื เลก็ ประกอบด้วยอะไรบ้าง
3. เมอ่ื หมวดเคลือ่ นที่เปน็ สว่ นหนงึ่ ของกองรอ้ ยใครเปน็ ผู้กาหนดใช้รูปขบวนในการเคลื่อนท่ี
4. รูปขบวนหมวดสามเหลย่ี มแหลมหลัง ผบ.มว. เลือกใช้สถานการณ์ของข้าศึกเป็นอย่างไร
5. เมอ่ื ผบ.มว. หันหน้าไปทางทิศท่จี ะเคลื่อนที่แลว้ ให้สญั ญาณเหยียดแขนทั้งสองข้างชูขึ้นไปทางข้างให้เหนือ
ระดับไหล่ ผบ.มว. ตอ้ งการใหจ้ ดั รปู ขบวนใด
6. รปู ขบวนพ้ืนฐานของชดุ ยงิ คอื รูปขบวนใด
7. ระยะต่อระหวา่ งบคุ คลภายในชดุ ยิงในภูมปิ ระเทศที่ไม่ยากลาบาก ปกติหา่ งกันประมาณเท่าไหร่
8. รูปขบวนของ หมู่ ปล. มีก่รี ูปขบวน อะไรบา้ ง
9. รปู ขบวนพื้นฐานของหมูค่ ือรูปขบวนใด
10. รูปขบวนหมวดหนา้ กระดาน หมหู่ นา้ กระดาน ผบ.มว. จะเลือกใช้เม่อื ใด

- 83 -

บทที่ 4
ทัศนสญั ญาณ

1. กล่าวนา
1.1 สัญญาณต่าง ๆ ที่แสดงไว้ในตอนนี้น้ัน เป็นวิธีธรรมดาของการส่งข่าวทางทัศนะทหารจะต้องทาการ

ฝกึ จนกระทั่งมีความชานาญเคยชนิ การสง่ สัญญาณ ตอ้ งถกู ต้องและชัดเจนเพอ่ื ผ้รู ับจะได้แปลความหมายได้โดยถูกต้อง
1.2 เม่ือส่วนใดส่วนหนึ่งหรือหลายส่วนของกาลังในหน่วย จะต้องปฏิบัติการเคล่ือนย้ายตามอาณัติ

สัญญาณทไ่ี ดน้ ดั หมายกันไวแ้ ลว้ สญั ญาณในขั้นตน้ จะตอ้ งให้อาณัติสัญญาณโดยสง่ ไปยงั หนว่ ยหรือหลายหน่วยที่จะต้อง
เคล่ือนย้าย นอกจากจะกาหนดไว้เป็นอย่างอื่นโดยปกติผู้ส่งสัญญาณจะต้องหันหน้าไปยังบุคคล หรือ หน่วยที่จะต้อง
ปฏิบัติตามสัญญาณน้ัน ๆ สัญญาณส่วนมากอาจจะส่งทางพ้ืนดิน หรือจากยานพาหนะ เว้นไว้แต่จะกาหนดนัดหมาย
กันอย่างใดอย่างหนง่ึ เม่อื จะให้เคลอื่ นย้ายรวมท้ังหน่วยท่าสญั ญาณทใี่ ชใ้ นการเคล่อื นย้ายหรอื ใหป้ ฏิบัตินั้น ควรจะใช้
ท่าสญั ญาณเตรียมตวั กอ่ น กอ่ นทจ่ี ะให้ทา่ สญั ญาณเคล่ือนย้าย

1.3 การส่งท่าสัญญาณน้ัน ควรจะใช้ส่งท่าเดียวดีกว่าที่จะใช้หลาย ๆ ท่ารวมกัน เม่ือจะใช้ท่าสัญญาณ
หลาย ๆ ท่าประกอบกัน ก็ควรให้ใช้ท่าต่างๆ ท่ีรู้จักกันทั่วไปอยู่แล้ว และใช้ตามลาดับท่ีต้องการให้หน่วยปฏิบัติเช่น
ตัวอย่างสัญญาณ ให้เข้าแถวในรูปขบวนหมวดแถวตอนช้ันแรกควรส่ง สัญญาณการรวมพลก่อน แล้วจึงส่งสัญญาณ
ขบวนหมวดแถวตอน

1.4 การเปล่ียนรูปขบวนของหน่วยรอง ส่ิงท่ีดีท่ีสุดซ่ึง ผบ.หน่วยควรจะกาหนด หรือใ ห้สัญญาณ
เคล่ือนย้ายหน่วยหลกั ไปตามรปู ขบวนทตี่ ้องการ แลว้ หนว่ ยอ่นื ๆ เคล่ือนย้ายตามหนว่ ยหลัก

2. ทา่ สัญญาณมาตรฐาน
2.1 การใช้ท่าสัญญาณเหล่านี้ จะอานวยประโยชน์แก่ทหารในการติดต่อส่ือสารซึ่งจะเป็นช่องทางช่วยให้

การควบคุม และการประสานงานในระหวา่ งบุคคลผนู้ ัน้ กบั บุคคลอ่นื หรือหนว่ ยอ่นื ไดด้ ีย่ิงขน้ึ
2.2 รูปท่ี 1 ถึง 55 อธิบายและแสดงภาพท่าสัญญาณท่ีได้กาหนดนัดหมายกันไว้ล่วงหน้า ทั้งในเวลา

กลางวนั และกลางคืน ซึ่งปกติจะใชใ้ นการควบคุมการเคลอื่ นย้ายหนว่ ยทหารและยานพาหนะ

รปู ที่ 4 - 1 เตรียมตัว
เหยยี ดแขนออกไปทางขา้ งเหนือระดบั ไหลเ่ ลก็ น้อยหนั ฝาุ มือไป

ข้างหน้าแล้วโบกแขนขึ้นลงเหนอื ศรี ษะหลาย ๆ ครัง้

- 84 -

รปู ท่ี 4 - 2 ขา้ พเจ้าพร้อมแลว้ หรอื ทา่ นพร้อมหรือยงั
เหยียดแขนขึ้นเหนือระดับไหล่เลก็ นอ้ ย ไปทางบุคคลทส่ี ง่ สัญญาณ หนั ฝุามือออกขา้ งนอก

รปู ที่ 4 - 3 ข้าพเจา้ ไม่เข้าใจ
หนั หนา้ ไปทางแหล่งสญั ญาณที่มา ยกแขนทัง้ สองขา้ งเสมอระดับไหล่
งอแขนท้ังสองเสมอขอ้ ศอกให้มอื ตรงกับใบหน้าหนั ฝุามือตรงไปข้างหนา้

- 85 -

รปู ท่ี 4 - 4 ไมเ่ ขา้ ใจคาส่งั หรือจะให้ปฏบิ ัติอย่างไร
หนั หนา้ ไปยงั บุคคลหรือหนว่ ยทีส่ ่งสัญญาณยกแขนทง้ั สองขึ้นประสานกันเหนือศรี ษะ หันฝุามอื ไปข้างหนา้

รูปท่ี 4 – 5 รวมพลหรือรวมกาลงั
ยกแขนตรงขึ้นไปเหนอื ศรี ษะ หนั ฝาุ มอื ไปขา้ งหน้าแลว้ โบกมอื และหมุนเปน็ วงกลม

- 86 -

รปู ที่ 4 - 6 มาหาขา้ พเจา้ หรือตามข้าพเจ้า
ชมี้ อื ไปทางบุคคล พาหนะ หรอื หน่วยกวักมือเรยี กโดยยกแขนให้เสมอระดบั ไหล่

หนั ฝาุ มือขึ้นแล้วโบกมือให้แขนทอ่ นลา่ งงอเข้าหาตวั

รูปท่ี 4 - 7 ไปข้างหนา้
หันหน้าไปยังทิศทางท่ีตอ้ งการเคล่อื นย้ายท่ี เหยยี ดแขนไปข้างหลงั ครั้นแล้วเหวีย่ งแขนขึ้นเหนอื ศรี ษะ

และไปข้างหน้าในทศิ ทางท่ตี ้องการเคล่ือนทจ่ี นกระทงั่ แขนไดร้ ะดบั คว่าฝาุ มือลง

- 87 -

รูปที่ 4 - 8 ทางปกี ขวา (ซ้าย)
เหยียดแขนทง้ั สองไปในทิศทางที่ต้องการให้เคลื่อนที่ (บุคคลยานพาหนะหรือเรือ เล้ยี วกลบั พร้อมกัน)

รปู ท่ี 4 - 9 หยุดพักหรือหยุด
ยกแขนขึ้นขา้ งบนเหนือศรี ษะ เหยียดตรง หนั ฝุามือไปขา้ งหน้าและใหย้ กแขนไว้อยใู่ นท่านี้จนกวา่ จะเข้าใจสัญญาณ

- 88 -

รูปท่ี 4 - 10 เพมิ่ ความเรว็ เดนิ จงั หวะเรว็ หรอื วง่ิ
ยกมอื ขน้ึ เสมอไหล่ กามือยกแขนเหยยี ดตรงข้ึนไปขา้ งบนเหนอื ศรี ษะ

แล้วลดลงมาอยู่ในท่าเดิมกระทาอยา่ งรวดเรว็ หลาย ๆ ครั้ง

รปู ที่ 4 - 11 ลดความเร็วลง (ยานพาหนะ)
จงั หวะเดินเรว็ (หน่วยทหารเดินดิน) เหยยี ดแขนออกไปทางข้างให้ไดร้ ะดับกบั แนวไหล่ หันฝาุ มอื ไปขา้ งหนา้ แลว้ โบก

แขนข้นึ ลงเล็กน้อยหลาย ๆ คร้ัง แขนต้องเหยียดตรงอยู่เสมอ อยา่ ให้แขนโบกขึ้นเลยเหนอื ระดบั ไหล่

- 89 -

รูปที่ 4 - 12 ขยายแถว (เปดิ ขบวน)
เหยียดแขนทง้ั สองข้นึ ขา้ งบนเหนอื ศีรษะหันฝาุ มือทัง้ สองเข้าหากัน และโบกแขนท้ังสองลงมาทางขา้ งเสมอไหล่ควา่ ฝาุ

มอื ลงในเมื่อจาเปน็ เราทาสัญญาณซ้าอีก โดยนาแขนท้งั สองกลบั ไปขา้ งหน้า แล้วไปที่ต้งั ตน้ ทาสญั ญาณและทา
สญั ญาณซา้ อกี จนกระทั่งเขา้ ใจ

หมายเหตุ สญั ญาณนี้ ใช้เฉพาะ ผบ.หนว่ ยยานยนตส์ ายพาน สาหรับ ผบ.หนว่ ยยานยนตล์ อ้ พลกิ ไปดรู ปู ที่ 4 - 45

รูปที่ 4 - 13 ปดิ รูปขบวน
ยกแขนท้ังสองขึ้นไปทางข้างเสมอไหล่ แขนท้ังสองเหยียดตรงหันฝุามอื ขึน้ โบกแขนทั้งสองข้ึนเหนือศีรษะใหฝ้ าุ มือมา

ชดิ กนั ในเมื่อจาเปน็ เราทาสญั ญาณซ้าอกี โดยนาแขนท้ังสองกลับไปขา้ งหนา้ และไปท่ตี ั้งต้นทาสัญญาณ
หมายเหตุ สญั ญาณน้ี ใชเ้ ฉพาะ ผบ.หนว่ ยยานยนต์สายพาน สาหรบั ผบ.หน่วยยานยนตล์ ้อ พลิกไปดูรปู ท่ี 4 - 46

- 90 -

รูปที่ 4 - 14 เปลี่ยนทศิ ทางหรอื ยา้ ยการยงิ
ยกมือขน้ึ ทางขา้ งเสมอไหลไ่ ปทางทิศทางใหมง่ อแขนท่อนล่างเข้าหาลาตวั ตรงข้ามกับไหล่
หันฝุามอื ไปขา้ งหนา้ แลว้ เหยียดแขนและมอื ชี้ไปในทิศทางใหม่ สาหรับการเปล่ยี นทิศทางเพียงเลก็ น้อย

โบกมือจากทา่ สุดท้าย (ทกี่ ลา่ วมาแล้วข้างตน้ ) ไปในทิศทางทีต่ ้องการเคล่ือนยา้ ย

รปู ที่ 4 - 15 เล้ียวซา้ ยหรอื ทางซ้าย (ขณะเคลอ่ื นท่ี)
เหยยี ดแขนซา้ ยไปทางข้างเสมอแนวไหล่หันฝาุ มือไปขา้ งหนา้

- 91 -

รูปท่ี 4 - 16 เลี้ยวขวาหรอื ทางขวา (ขณะเคลื่อนที่)
เหยยี ดแขนขวาไปทางข้างเสมอแนวไหลห่ นั ฝุามือไปข้างหน้า

รปู ท่ี 4 - 17 กระจายกาลัง
เหยยี ดแขนขา้ งใดข้างหนง่ึ ข้นึ เหนอื ศีรษะ เหยยี ดตรงโบกแขนและมือซ้ายไปข้างหน้า ซ้าย ขวา และขา้ งหลงั

พร้อมกับฝาุ มือช้ไี ปยงั ทศิ ทางท่ีเคล่ือนท่แี ต่ละแหง่

- 92 -

รูปที่ 4 - 18 รปู ขบวนแถวตอน
ยกแขนข้างใดข้างหนงึ่ ตรงขนึ้ ไป เหวยี่ งแขนไปข้างหลังทาเป็นรปู วงกลมต้ังฉากกับลาตวั

สัญญาณนอ้ี าจใชก้ บั หน่วยทหารหรอื ขบวนยานพาหนะอยา่ งใดอย่างหนง่ึ
หมายเหตุ เมื่อใช้กับรปู ขบวนปืนเล็ก ใหใ้ ชเ้ พิม่ เตมิ กับการส่งั การของผูบ้ ังคบั บัญชาด้วยปากเปลา่

รปู ท่ี 4 - 19 ขบวนแถวตอนเดินทาง
ยกแขนท้ังสองขา้ งตรงขึ้นไป แสดงเปน็ รปู วงกลม โดยแกว่งแขนออกไปทางหลังตั้งฉากกับลาตวั

หมายเหตุ ใชใ้ นเม่ือหมู่ปนื เล็กเคลอื่ นท่ีอยู่ในรปู ขบวนเดียวกนั ในชดุ ยงิ

- 93 -

รูปท่ี 4 - 20 รูปขบวนลิ่ม
เหยยี ดแขนทง้ั สองขึน้ เหนือศีรษะ งอข้อศอกเลก็ น้อยและนิ้วมือทง้ั สองมือจรดกัน

รูปที่ 4 - 21 รูปขบวนรปู ตัววี
เหยียดแขนทงั้ สองขึ้นข้างบนและไปทางข้างทามุม 45 องศาเหนือระดบั ไหล่

- 94 -

รูปท่ี 4 - 22 รูปขบวนข้นั บันไดไปทางขวา (ซ้าย)
หนั หน้าเขา้ หาหน่วยทร่ี บั สัญญาณ และเหยยี ดแขนไปในทิศทางในทีซ่ ง่ึ หนว่ ยต้องทารูปขบวนข้ันบนั ได

และไปข้างลา่ งข้างตวั ทามมุ 45 องศา ต่ากวา่ ระดับไหล่ หนั ฝุามือไปทางหน้า
เหยยี ดแขนอีกข้างหนง่ึ ขึ้นข้างบนและไปทางข้าง ทามุม 45 องศาหันฝาุ มือไปทางข้างหน้า

รูปที่ 4 - 23 รูปขบวนหน้ากระดาน
ยกแขนท้ังสองไปทางขา้ งเสมอระดับไหล่ มอื และแขนท้ังสองเหยยี ดตรงฝาุ มือท้ังสองคว่าลง

- 95 -

รปู ที่ 4 - 24 รปู ขบวนหน้ากระดาน ปลก. ซ้าย (ขวา)
ยกแขนท้ังสองออกไปทางข้างเสมอแนวไหล่มือและแขนทง้ั สองเหยียดตรงคว่ามอื ลงแกว่งแขนท่ตี ้องการ
ให้ ปลก. เคล่อื นทไี่ ปทางขา้ งและขน้ึ ข้างบน เหยยี ดตรง แลว้ ลดลงมาอยใู่ นท่าเดิม จนกระท่งั เลิกใหส้ ัญญาณ

รูปท่ี 4 - 25 พบข้าศึก
ยกอาวธุ ประจากายขน้ึ เหนือศีรษะดว้ ยแขนขา้ งเดียว
แขนเหยยี ดตรงพร้อมกับอาวุธขนานกบั พนื้ ดิน และชไี้ ปในทศิ ทางขา้ ศึก

- 96 -

รูปท่ี 4 - 26 ตดิ ดาบ
ใช้มอื ขวาทาท่าคลา้ ยกับถอดดาบปลายปนื ออกจากฝกั แล้วทาท่านามาติดกบั ปืน

รปู ที่ 4 - 27 เตรียมปฏบิ ัตกิ าร
ยกแขนท่อนล่างขึน้ เสมอข้อศอก มือกา หมุนตามเขม็ นาฬกิ าเปน็ รปู วงกลมหลาย ๆ คร้งั