Nota Pengurusan Mental dan Emosi

DPEANNGEUMROUSSAI N MENTAL Kenapa semua Apa salah aku?
ini berlaku
STANDARD
terhadap aku?
PEMBELAJARAN
Sampai bila aku
Menerangkan maksud kemurungan. perlu tanggung
Mengenal pasti tanda kemurungan. semua beban ini?
Menjelaskan contoh punca kemurungan.
Menjana idea mengurus kesihatan mental dan emosi untuk Dengan siapa
aku perlu luahkan
mengelak kemurungan. masalah aku ini?

Pengenalan

Kemurungan atau “major depressive disorder" dari segi saintifik merupakan
salah satu penyakit mental yang kerap berlaku dalam kalangan masyarakat
dan memberi kesan negatif kepada seseorang termasuk murid sekolah.
Kemurungan boleh mempengaruhi emosi, sikap dan cara berfikir seseorang. Hal ini
akan menjejaskan kehidupan harian yang normal dari segi perasaan, tingkah laku,
pemikiran serta menyebabkan individu berasa sedih dan hilang minat terhadap
aktiviti yang disukai.

Meluahkan masalah kepada Bercakap dengan individu yang
guru bimbingan kaunseling boleh dipercayai

174 175

Kemurungan 2 Petikan akhbar 4 Saya ada terbaca di Portal MyHEALTH Kementerian 1 Apakah yang kamu semua
tersebut mengenai Kesihatan Malaysia. Kemurungan ialah satu penyakit faham berdasarkan petikan
Depresi pembunuh senyap kesihatan mental. psikologi yang melibatkan masalah kesihatan mental. akhbar tersebut?
remaja Malaysia Penyakit ini boleh dihidapi oleh sesiapa sahaja termasuklah
6 Adakah seseorang golongan remaja. Kemurungan ialah gangguan perasaan 3 Betul. Hari ini, saya akan
MseIoNrGanGgUrelamluajapapdearetmanpguagnalb1e4ruMsiaei1, 6ktitaahudnikmejeumtkbaunnduehndgiraindebnegriatna pesakit tahu bahawa seseorang yang menyebabkan dia berasa sedih yang menerangkan penyakit
terjun dari bangunan tiga tingkat di Kuching, Sarawak. dia menghidap berpanjangan, keletihan, ketiadaan tenaga, cepat marah kemurungan. Siapakah
uRitneuadmliRlayeenImmmseappjceaoarrromtaaleanlalhtan,nkgHgesepuliptnuugtMubdseeairCnltahinm6od9oaasnpkeeIsnDreas/dttLaueg(smmrmaiakmteiainnnayytaosaeukdloeehnpnidgagunsapynma).mesUmuenpnbduauiaylainast kemurungan, cikgu? serta hilang minat dalam aktiviti harian. Keadaan ini boleh terangkan mengenai
membunuh diri! berlarutan sekurang-kurangnya dalam tempoh dua minggu. kemurungan?
Mengapa dia memutuskan untuk mengakhiri riwayatnya? Ketua
Polis Daerah Padawan, Superintenden Aidil Bolhassan menjelaskan 5 Kemurungan juga menyebabkan perasaan 7 Sebenarnya, kemurungan sehingga hari
remaja itu tertekan selepas bapa tirinya berkahwin dengan wanita seseorang menjadi semakin tertekan ini masih sukar diterima dan diakui oleh
Vietnam di Singapura dan jarang pulang ke rumah. dan akan menjejaskan kehidupan masyarakat termasuklah remaja. Apa
Kata kunci terhadap tindakan tersebut ialah dia tertekan dan ini harian individu tersebut termasuklah yang membimbangkan ialah remaja
adalah sebahagian daripada gejala depresi! pemikiran, perasaan, tingkah laku yang menghidapi kemurungan menderita
dan kesejahteraannya. dalam diam tanpa mengetahui bahawa
Dipetik daripada Sinar Harian, 21 Mei 2019 dia sedang kemurungan.

Pendidikan Kesihatan Pendidikan Kesihatan

Tahukah IMBAS DI SINI
Kemurungan
ANDA Tarikh capaian:
5 Ogos 2019
Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) melaporkan bahawa
hampir semua jenis penyakit mental bermula seawal 14 tahun
kerana kebanyakannya tidak dapat dikesan dan mendapat
rawatan pada peringkat awal. Penyakit kemurungan dilaporkan
menjadi penyebab ketiga tertinggi yang membawa kepada
penyakit mental.

Sumber: Norhafzan Jaafar (2018)

176 SP: 3.1.1 177

01 Kelihatan letih dan kurang Punca Kemurungan
bertenaga semasa melakukan
aktiviti harian Seseorang yang mengalami kemurungan mungkin tidak sedar bahawa mereka sedang
mengalami kemurungan. Mereka sering dilabel sebagai seorang yang gagal, tidak cemerlang,
Seseorang yang mengalami kemurungan 02 Perasaan dan nakal dan cepat mengalah. Sebagai contoh, mereka sering bersendirian, menangis atau
akan cepat letih dan kurang bertenaga pemikiran negatif mengalami kesedihan melampau sehingga boleh mengancam keselamatan diri dan orang lain.
mungkin berpunca daripada tekanan Kemurungan menyebabkan
perasaan yang menjejaskan waktu tidur. seseorang sering berasa marah,
sedih, tiada motivasi, kelesuan
dan berasa kekosongan. PUNCA-PUNCA KEMURUNGAN

Tanda-tanda 03 Tabiat 1 Rasa malu 2 Kehilangan 3 Gagal dalam pelajaran
pemakanan yang Kesan daripada orang tersayang Lemah dalam sesuatu
Kemurungan tidak normal sejarah hidup yang Kehilangan ibu mata pelajaran
pahit atau kurang bapa secara menyebabkan rasa rendah
Pesakit kemurungan akan sokongan daripada mengejut akibat diri dan menerima tekanan
mengalami perubahan ahli keluarga. kemalangan. daripada ibu bapa.
selera makan.

Pendidikan Kesihatan 04 Kurang tumpuan 4 Hilang anggota 5 Masalah keluarga Pendidikan Kesihatan
Kemurungan menyebabkan tubuh badan akibat Ahli keluarga yang
05 Hilang keinginan remaja hilang fokus di dalam kemalangan dan selalu bergaduh
untuk bersosial kelas seterusnya hilang minat penyakit atau ibu bapa yang
Kemurungan menyebabkan untuk belajar. Seseorang yang hilang berpisah akibat
seseorang itu menjauhkan diri anggota badan akan perceraian.
atau mengasingkan diri daripada lebih cepat berasa rendah
keluarga dan rakan-rakan. diri, hilang keyakinan, 7 Trauma psikologi
suka menyendiri dan atau emosi
Tahukah IMBAS DI SINI merasakan diri Sering menerima ejekan akibat
tidak berguna. kekurangan diri serta dibuli
ANDA sama ada dengan kata-kata
6 Penyakit kronik atau sentuhan fizikal.
Tinjauan yang dilakukan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia Penghidap penyakit
mendapati bahawa seorang daripada setiap lima orang murid kronik seperti kanser Tahukah
di Malaysia menghidapi kemurungan. Hal ini merupakan tahap tiga dan empat
peningkatan 20% daripada kadar pada tahun 2011. akan mengalami rendah ANDA
diri dan rasa tidak dapat
Sumber: New Straits Times, 12 September 2016 hidup lama. Terdapat tujuh jenis kemurungan iaitu:
1. Unipolar
Rakan anda baru kematian ibu bapa dalam kemalangan jalan raya. Perubahan tingkah Tujuh jenis 8 Mangsa penderaan 2. Bipolar
laku telah berlaku pada rakan anda. Bincang dan berikan justifikasi tindakan anda kemurungan Pesakit pernah 3. Dysthymia (kemurungan berpanjangan)
sebagai rakan bagi mengelakkannya daripada mengalami kemurungan. mengalami penderaan 4. Kemurungan psikotik (mendengar secara halus)
semasa kanak-kanak. 5. Gangguan afektif (bermusim)
6. Kemurungan remaja
178 SP: 3.1.2, 3.1.3 7. Kemurungan selepas bersalin
Sumber: Dr. Yusni Yussuf, Pakar Perunding Psikiatri Kanak-
kanak dan Remaja, Hospital Sultanah Bahiyah, Alor Setar

179

Cara Mengurus Kesihatan 1 Sebagai rakan, apakah tindakan yang boleh dilakukan jika didapati rakan anda mengalami tanda-
Mental dan Emosi tanda kemurungan?

Alam remaja atau memasuki usia belia disifatkan sebagai Catatkan dalam buku catatan dan minta bantuan guru bimbingan kaunseling.
peringkat usia yang cukup menarik kerana di sinilah mereka
mula mengenali kehidupan dunia yang penuh berliku. 2 Sekolah anda melalui unit kesihatan sekolah akan A. kPeemneurraunnggaannmengenai
Segala tekanan perasaan, kebimbangan atau ketakutan mengadakan Hari Kesihatan Mental Sedunia
berlebihan jika tidak dapat dikawal atau dikenal pasti pada yang disambut pada 10 Oktober setiap tahun. B. Punca kbaelralankguannyraemkeamjaurungan
peringkat awal boleh membawa kepada masalah kesihatan Anda serta ahli kumpulan telah ditugaskan untuk dalam
mental. Kajian Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan 2015 mengadakan promosi kesihatan mental yang
menunjukkan seramai 4.2 juta rakyat atau kira-kira 29.2 bertemakan "Golongan Muda dan Kesihatan C. kTeamnduar-utanngdaan dan gejala
peratus penduduk negara ini yang berusia 16 tahun ke Mental dalam Perubahan Dunia“. Anda dikehendaki
atas mengalami pelbagai masalah mental. untuk menyediakan pamplet berkaitan tema D. kInedmivuirduunygaanng berisiko menghidapi
yang diberikan. Pamplet tersebut memerlukan
Dipetik daripada Berita Harian, 11 Oktober 2018 maklumat seperti berikut:

Berdasarkan penyataan di atas, pengurusan kesihatan mental dan emosi merupakan perkara E. kPeemncuerguanhgaanndan rawatan penyakit
yang penting. Hal ini kerana setiap orang memiliki personaliti yang berbeza berpunca daripada
keturunan, persekitaran didikan, pergaulan dan pengalaman dalam kehidupan. Kemurungan
boleh diurus dari awal dengan mengamalkan beberapa langkah yang sesuai dan positif dalam
kehidupan. Antaranya seperti berikut:

Pendidikan Kesihatan 01 Berpegang kepada ajaran agama 02 Tingkatkan keyakinan diri Pendidikan Kesihatan

Mendekatkan diri dengan amalan kerohanian Teknik komunikasi berkesan dapat membantu 3 Setelah mempelajari tajuk kemurungan, anda A. Projek mini perlu bdeilarekmsapnaatk. an
dan agama akan meningkatkan keyakinan diri. untuk mengurangkan tekanan yang dialami dikehendaki untuk merancang dan melaksanakan dalam kumpulan
Keseimbangan aktiviti kerohanian dan fizikal oleh remaja. Ibu bapa seharusnya meningkatkan projek mini yang sesuai tentang pengurusan
secara tekal akan membendung penyakit keyakinan diri remaja. Contohnya, ibu bapa kesihatan mental dan emosi. Projek mini yang B. mscdMaeaajrealnaankamm,j-apmanbehaaen,nnipgdateueuincadkaceykpipaaeatnmynagaapannkwegrnleaibr,amipaktiiafkalams.tgaaeuumr,aana, da
kemurungan secara fisiologi dan lahiriah. haruslah menggantikan hukuman yang dirancang perlulah mempunyai elemen inovasi
memalukan remaja kepada pengukuhan positif. dalam menyampaikan maklumat kepada warga
03 Tidur secukupnya sekolah tentang kepentingan menguruskan
04 Amalkan gaya hidup sihat kesihatan mental dan emosi. Projek mini ini
Mengamalkan gaya hidup sihat dengan tidur hendaklah merangkumi perkara berikut:
mencukupi boleh mengurangkan tekanan dan Memperoleh kesihatan fizikal yang baik melalui
kemurungan. Tidur yang mencukupi dapat amalan diet sihat. Jauhi budaya merokok agar C. mrsdPeeieahaknnadoyatalaadkwhmaia,knpskauatsnueidatmuiynntaamnapstgaiaadkpudaletiupforimakh, dipiarmakatadbpmnaouaslnweneahaasnku-taui.
mengelakkan diri daripada penyakit insomnia dapat mengelakkan diri daripada penyakit.
atau hipersomnia.

05 Bertenang dan sentiasa Tahukah

bersikap positif ANDA
Remaja haruslah digalakkan untuk meluahkan
perasaan mereka kepada guru bimbingan Penyakit kemurungan boleh dirawat. Lebih 80%
kaunseling, guru yang dipercayai, ibu bapa, daripada pesakit dapat disembuhkan sepenuhnya
pemimpin masyarakat dan rakan. Bersikap dengan rawatan yang teratur dan intensif.
positif merupakan salah satu cara berkesan
untuk mengatasi kemurungan.

180 SP: 3.1.4 181