NOTA RINGKAS KSSM F4 by CikguAinna

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 1 : LANGKAH KESELAMATAN DALAM PENYIRAM Membilas bahagian BAHAN SISA BIOLOGI
MAKMAL KECEMASAN badan atau pakaian yang
terkena bahan kimia Bahan buangan biologi yang boleh
PEMBILAS MATA Membilas dan mencuci
1.1 PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI mata yang terkena menimbulkan kemudaratan
bahan kimia
Kelengkapan yang diperlukan untuk Diuruskan melalui PROSEDUR OPERASI STANDARD

memberikan perlindungan daripada (POS)

bahaya KATEGORI A Picagari Masukkan dalam

GOGAL Melindungi mata Peralatan Jarum bekas khas (bekas sisa

daripada terkena bahan 1.2 PEMBUANGAN BAHAN SISA tajam Bilah scalpel tajam)

kimia merbahaya Bahan yang boleh Bahan yang tidak boleh Tidak diautoklaf

TOPENG MUKA Melindungi hidung dan dibuang ke dalam dibuang ke dalam sinki KATEGORI B Sarung Bungkus dalam beg

mulut daripada terhidu sinki Pepejal tidak tangan plastik biobahaya

bahan kimia mudah • Cecair atau • Sisa pepejal tajam Tisu Diautoklaf

meruap dan sengit larutan yang • Asid pekat dan Medium Dimasukkan ke dalam

SARUNG TANGAN Melindungi tangan berkepakatan alkali pekat (pH kultur tong biobahaya

(dibuat drpd getah) daripada bahan kimia rendah dan kurang 5 dan KATEGORI C Haiwan Dibalut dalam bahan

merbahaya tidak lebih 9) Bangkai, makmal penyerap (kertas tisu)

BAJU MAKMAL Melindungi kerosakan merbahaya • Pelarut organic organ Haiwan Dibungkus dalam beg

pada pakaian • Cth : bahan • Bahan kimia ujikaji plastik biobahaya
neutral, asid • Bahan toksi
KASUT BERTUTUP Melindungi kaki daripada lemah dan • Logam berat Disejuk beku sebelum
alkali lemah • Sisa organic
tumpahan bahan kimia dilupuskan

dan serpihan kaca KATEGORI D Darah Dinyahkontaminasi

Peralatan perlindungan diri dalam makmal Cecair Serum secara autoklaf

KABINET ALIRAN Mengelakkan • Buangan Dilupuskan secara

LAMINAR (dlm kontaminasi semasa radioaktif terus dalam sistem

makmal biologi) aktiviti mikrobiologi • Bahan meruap kumbahan (sinki

KEBUK WASAP Untuk menjalankan • Bahan reaktif makmal atau tandas)

eksperimen bahan yang Sebab tidak boleh : Autoklaf ( suhu 121 darjah Celsius , tekanan 15 psi

mudah meruap, mudah Boleh menyebabkan pencemaran alam selama 20minit )

terbakar, beracun, dan merbahaya kepada hidupan Tumpahan Sekat tumpahan menggunakan pasir

menghakis dan berbau bahan kimia

Tumpahan Tabur serbuk sulfur untuk menutupi

merkuri tumpahan dan hubungi BOMBA

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1.3 PEMADAM KEBAKARAN Kelas D Melibatkan • Serbuk Pasir • Digunakan bagi
Air memadamkan
Sejenis alat yang digunakan untuk logam kering kebakaran awal

mengawal atau memadamkan Kelas E Melibatkan • Serbuk • Memadamkan
kebakaran kecuali yang
kebakaran peralatan kering berpunca daripada
minyak
AIR BAHAN PEPEJAL seperti kain, elektrik • Karbon

Label MERAH kertas dan kayu dioksida

BUIH BAHAN PEPEJAL seperti kain, Kelas F Melibatkan • Serbuk

Label KRIM kertas dan kayu lemak dan kering

JENIS CECAIR ATAU GAS minyak • Karbon Kaedah ✓ Tanggalkan pin
penggunaan keselamatan
MUDAH TERBAKAR seperti masak dioksida pemadam
kebakaran ✓ Halakan muncung alat
minyak, cat dan gas asli. ✓ Alat lain yang boleh digunakan ialah ke pangkal api pada
Audit alat jarak 2-2.5meter
Karbon PERALATAN ELEKTRIK, GAS pemadam kebakaran jenis ABC, pemadam
kebakaran ✓ Tekan pemicit atas alat
dioksida dan WAP selimut kebakaran, air dan pasir pemadam

Label HITAM Pemadam • Digunakan utk semua ✓ Ratakan semburan ke
seluruh sumber api
Serbuk SEMUA jenis kebakaran kebakaran jenis kebakaran
5 perkara yang perlu diambil
kering ABC • KECUALI disebabkan kira ialah:

Label BIRU logam dan gas i. Tarikh luput
ii. Meter tekanan
JENIS KEBAKARAN • Tidak merbahaya iii. Jenis pemadam

Kelas A Melibatkan • Air • Tidak mencemarkan kebakaran
iv. Bilangan pemadam
jenis • Buih tanah
pepejal • Serbuk kebakaran mengikut
kecuali • Mudah diselenggara jenis
logam kering v. Lokasi pemadam
Selimut • Diperbuat daripada kebakaran

Kelas B Melibatkan • Buih kebakaran dua lapisan gentian

jenis cecair • Serbuk kaca

kering • Memadamkan api yang

• Karbon kecil atau sederhana

dioksida yang tidak boleh

Kelas C Melibatkan dipadamkan oleh air

• Serbuk • Memadamkan api

gas kering pada badan mangsa

• Karbon

dioksida

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 2 : BANTUAN KECEMASAN Tujuan: membolehkan udara 1. memegang 1. Boleh

2.1 RESUSITASI KARDIOPULMONARI (CPR) beroksigen masuk ke dalam trakea dan leher dengan bercakap

Melibatkan gabungan Teknik tekanan sampai ke peparu. kedua-dua 2. Boleh

di bahagian dada dan hembusan ke ➢ Tekanan dada sebanyak 30kali diikuti 2 tangan. bernafas

dalam mulut mangsa kali hembusan mulut ke mulut 2. Tidak boleh 3. Boleh batuk

Tujuan : Mengembalikan degupan sehingga mangsa sedar/ambulans bercakap atau

jantung dan pernafasannya sampai. batuk
➢ jika telah bernafas tetapi belum sedar,
Situasi yang Punca Keadaan yang 3. Sukar bernafas

memerlukan CPR memerlukan CPR ubah kedudukan mangsa dlm keadaan 4. Kulit, bibir dan

1. tidak ✓ Serangan mengiring. kuku kebiruan

memberikan jantung KEPENTINGAN CPR ✓ Memulihkan Kepentingan Heimlich ✓ Memastikan

respons ✓ Renjatan sistem Manouvre : saluran

terhadap elektrik peredaran pernafasan
rangsangan ✓ Lemas
darah mangsa tidak

2. Tidak bernafas ✓ Panahan petir (TEKANAN terhalang

3. Tiada DADA) ✓ Memastikan
✓ membekalkan
degupan oksigen

jantung atau oksigen dalam smpai ke

nadi badan mangsa peparu

KAEDAH CPR (BANTUAN Kesan jika bantuan lambat diberikan, maka

➢ Periksa respons mangsa. Jika tiada PERNAFASAN) oksigen tidak dapat dihantar ke otak dgn cukup

respons hubungi 999. dan menyebabkan :
➢ Buka saluran pernafasan. Baringkan
2.2 HEIMLICH MANOEUVRE Kerosakan otak

mangsa dan dongakkan kepala ke atas. dilakukan bagi menyelamatkan Mengakibatkan kematian

Angkat dagunya. seseorang individu yang tercekik KAEDAH HEIMLICH MANOUVRE
➢ Tekanan dada bagi membantu
tercekik ialah keadaan apabila saluran ➢ Berdiri di belakang dan bongkokkan

peredaran darah dlm bdn mangsa. pernafasan tersekat disebabkan mangsa ke hadapan sedikit
➢ Kelilingkan tangan dari belakang
➢ Tekan 5cm dan tekanan dada pd kadar makanan atau bendasing
➢ Letakkan genggaman tangan kanan
100-120 per minit Situasi yang Situasi yang hanya
➢ Bantuan pernafasan. Picit hidung antara pusat dan bawah rusuk. Tangan
memerlukan Heimlich memerlukan
kiri atas tangan kanan
masangsa dan hembus udara ke dalam Manouvre dilakukan : tepukan kuat di
➢ Tekan dan sentak ke atas dengan kuat
mulut selama 1saat setiap hembusan. belakang mangsa:
dan cepat.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 3 : TEKNIK MENGUKUR PARAMETER c) Termometer Digunakan untuk 3.2 KADAR DENYUTAN NADI
KESIHATAN BADAN rektal menyukat suhu badan Pengukuran bilangan degupan jantung per
melalui dubur minit.
3.1 SUHU BADAN Tempat merasai denyutan nadi di badan
dipanggil TITIK NADI.
Suhu badan manusia yang normal Digunakan pada bayi
kurang 3 bulan dgn
36.9 0C. memasukkan ke
dalam dubur kira-kira
Kulit dan kelenjar endokrin 1.5-2.5cm.
Digunakan untuk
memainkan peranan penting dlm menyukat suhu badan
tanpa bersentuhan
mengawal atur suhu badan pada jarak kira-kira
5cm.
a) Termometer Digunakan untuk d) Termometer
inframerah
klinik menyukat suhu badan

pada julat 35 – 42 0C.

Pencerutan pd

termometer klinik Diletakkan di bawah

bertujuan: ketiak atau mulut

-supaya merkuri tidak selama 2-3minit Faktor-faktor yang menyebabkan suhu badan

turun dengan cepat hingga bunyi ‘bip’. melebihi normal : 8 titik nadi pada badan manusia

setelah dikeluarkan Jangkitan Bakteria atau virus Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar

bagi memberikan Terdedah kepada Strok haba denyutan nadi.

sukatan yang tepat panas melampau Selaran matahari yang Jantina Denyutan nadi PEREMPUAN

melampau lebih tinggi daripada LELAKI

Senaman Senaman berat Umur Semakin meningkat umur,

b) Termometer Digunakan untuk Jika suhu badan melebihi 37oC, anda mungkin kadar denyutan nadi semakin
makmal
menyukat suhu cecair disahkan DEMAM. rendah.
dalam julat -10 0C
hingga 110 0C. Aktiviti fizikal Semakin cergas aktiviti fizikal

Jika suhu kurang daripada normal, keadaan ini yang dilakukan, semakin
dipanggil HIPOTERMIA dan boleh membawa
maut. Ini berlaku jika terdedah kepada sejuk meningkat kadar denyutan nadi
yang melampau.
Tidak sesuai Info tambahan :
mengukur suhu
badan kerana tiada Dalam keadaan REHAT, kadar denyutan nadi
bahagian pencerutan.
seorang ATLET adalah lebih rendah berbanding

BUKAN ATLET kerana isipadu darah yg dipam oleh

jantung atlet setiap kali mengecut lebih banyak

berbanding bukan atlet.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

3.3 TEKANAN DARAH Bacaan rendah dan Carta indeks
Tekanan yang dikenakan oleh darah berlarutan menunjukkan jisim badan ,
pada dinding salur darah semasa anda mempunyai BMI
peredaran darah TEKANAN DARAH RENDAH
Kesan penyakit
Alat pengukuran Sfigmomanometer tekanan darah ✓ Sakit kepala Kesan jisim ✓ Serangan jantung,
Unit tinggi ✓ Hipertensi badan ✓ tekanan darah tinggi,
pengukuran Milimeter merkuri Langkah ✓ Strok berlebihan ✓ strok,
Pengukuran (mmHg) pencegahan ✓ diabetes melitus
tekanan darah awal Elakkan makanan Kesan jisim
Tekanan sistolik (bacaan bergaram. badan (kencing manis)
Bacaan normal atas) Elakkan makanan berkurangan ✓ kompilasi sendi dan
120/80 Tekanan yang dikenakan segera/berperisa.
pada dinding salur darah Lakukan pemeriksaan Cara tulang
semasa otot mengecut berkala. menambah ✓ penyakit jantung
Tekanan diastolik (bacaan Amalkan gaya hidup yang jisim badan ✓ penurunan daya tahan
bawah) sihat/bersukan/bersenam.
Tekanan yang dikenakan Cara badan melawam
pada dinding salur darah 3.4 INDEKS JISIM BADAN (BMI) menurun
apabila otot jantung ukuran jisim badan berbanding dengan jisim badan penyakit
berehat ketinggian ✓ keletihan
rumus : ✓ anemia
✓ kemurungan
Bacaan tekanan Bacaan tinggi berlarutan Kepentingan Menentukan sama ada
darah menunjukkan anda BMI mengalami masalah jisim badan Pemakanan yang sihat dan
mempunyai TEKANAN
DARAH TINGGI @ atau tidak seimbang.
HIPERTENSI
Makan mengikut waktu yang

tetap.

Snek yang padat dengan

nutrient.

Elak makanan tinggi gula dan

lemak.

Lakukan senaman sederhana.

Makan makanan sihat

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 4 : TEKNOLOGI HIJAU DALAM ✓ Alam sekitar :
MELESTARIKAN ALAM
meminimumkan kesan

4.1 KELESTARIAN ALAM SEKITAR negatif

Teknologi hijau = inisiatif bagi ✓ Ekonomi:

mengembalikan kesedaran manusia Menambah ekonomi

terhadap kelestarian alam. negara mlalui

Konsep Pembangunan dan aplikasi teknologi
✓ Sosial :
teknologi produk, peralatan serta sistem 7 Sektor dalam teknologi hijau
Meningkatkan kualiti
hijau untuk memelihara alam sekitar Sektor tenaga Fokus : penggunaan tenaga
hidup alternatif yang lebih bersih,
serta meminimumkan kesan bebas karbon serta dapat
Kecekapan tenaga = penggunaan
negative aktiviti manusia
tenaga yang kurang bagi menjalankan
Kepentingan menggantikan bahan api fosil
• Mengatasi masalah kerja pada kadar yang sama atau lebih Cth :

teknologi kemusnahan alam Kesan ✓ Penjimatan sumber

hijau • Mengurangkan kecekapan tenaga • Hidroelektrik

pengeluaran karbon tenaga ✓ Ekonomi negara • Solar

• Meningkatkan tahap semakin kukuh • Angin
✓ Sisa buangan dapat
kesihatan Sektor Fokus : pengawalan kadar gas

• Menjimatkan ditukar kepada suatu pertanian dan karbon dioksida di udara
perhutanan melalui pertanian dan
penggunaan sumber bentuk tenaga baharu
perhutanan
asli negara (guna Usaha ✓ Label kecekapan

tenaga boleh baharu) perlaksanaan tenaga Penekanan :
✓ Kenderaan tenaga
Contoh kecekapan ✓ Indeks bangunan hijau • Penjagaan nutrien
tenaga di ✓ Kempen teknologi
teknologi solar tanah
hijau ✓ Menjana tenaga
Malaysia cekap tenaga • Penambahbaikan
pengamalan tanaman
menggunakan sumber ✓ Kempen penggunaan

tenaga boleh baharu tenaga elektrik Sektor Fokus : penambahbaikan

(solar) berasaskan solar pengangkutan prasarana pengangkutan yang
✓ Tenaga : lebih bersih, bahan bakar
4 Tonggak ✓ Kempen kesedaran

DASAR mempromosikan penjimatan tenaga kenderaan dan pengangkutan
awam
TEKNOLOGI kecekapan tenaga

HIJAU

Kebangsaan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Sektor Fokus : meminimumkan Maklumat bentuk, penggunaan serta Kesan : sumber ini akan
pengurusan pembuangan sisa dan air sisa dan pelupusan peralatan
sisa dan air ke persekitaran. Komunikasi computer. habis.
sisa Cth : (TMK) Cth :
2. Pembakaran bahan api
Sektor • Baja kompos • Menggunakan bahan
bangunan (mengolah sisa dan air terbiodegradasi fosil menghasilkan gas
sisa menjadi suatu
Sektor yang baharu) • Menjimatkan tenaga rumah hijau.
perindustrian
dan Fokus : pembinaan bangunan Kesan :
pembuatan Hijau.
Sektor Cth : • pemanasan
Teknologi
• Bangunan Berlian (ibu global semakin
pejabat Suruhanjaya
Tenaga) 4.2 SEKTOR TENAGA kritikal

• Masjid Raya Haji Fi 5 isu ➢ Pemanasan global • perubahan
Sabilillah, Cyberjaya Pencemaran udara
sosiosaintifik ➢ Pembuangan sisa tidak iklim yang
Penekanan kepada aspek : terancang
• Penelitian kualiti yang berkaitan ➢ Pencemaran air ekstrem
baik terhadap alam Penebangan hutan
sekitar dan bangunan alam sekitar Perubahan iklim akibat menyebabkan
• Penggunaan bahan pembebasan gas
binaan hijau ➢ rumah hijau kemarau dan
• Penggunaan tenaga Kesan rumah hijau
dan air yang cekap ➢ menyebabkan : bencana alam
• Pengurusan sisa
pepejal yang baik Kesan isu ✓ Aplikasi Tenaga boleh baharu yang

Fokus : program kecekapan sosiosaintifik teknologi dibangunkan bagi
tenaga bagi mengurangkan
kesan negatif seperti kesan hijau dlm menggantikan penggunaan
rumah hijau, jerebu dan hujan
asid. ✓ menangani bahan api fosil:
Fokus : pengamalan TMK hijau
dalam pembuatan, reka isu 1. sumber tenaga angin

sosiosaintifik 2. sumber tenaga hidro

Kemarau, banjir kilat, sektor 3. sumber tenaga solar
peningkatan suhu
bumi, rebut taufan dan tenaga 4. sumber tenaga
kemusnahan
biodiversiti geoterma

1. Penggunaan sumber Kesan Teknologi Hijau dlm Sektor Tenaga
tenaga tidak boleh
baharu iaitu Pemerkasaan • mengurangkan kesan
petroleum, gas asli dan
Isu arang batu meningkat penggunaan rumah hijau
sosiosaintifik setiap tahun.
sektor tenaga boleh • mengurangkan
tenaga baharu perubahan iklim

Kempen • memberi kesedaran

amalan kepada pengeluar

kecekapan barang elektrik supaya

tenaga menghasilkan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Saranan peralatan yang cekap Aplikasi 4. penghasilan 268 juta 4. Penggunaan racun
Penjimatan penggunaan tenaganya teknologi tan kertas setahun. serangga dan bahan
penggunaan hijau Kesan : penyumbang kimia
tenaga • menutup suis peralatan utama sisa pepejal Kesan : menyebabkan
elektrik oleh elektrik apabila tidak Aplikasi tanah tanaman
pengguna digunakan Amalan teknologi hijau yang teknologi tercemar, pencemaran
diaplikasikan: hijau air
• menetapkan suhu
penyaman udara pada 1. pencegahan dan 1. Merawat dan
24-250C. pengurangan memproses sisa
pertanian untuk
• menggunakan 2. pengasingan dan kitar dijadikan BAJA
peralatan elektrik semula KOMPOS.
cekap tenaga
3. rawatan dan 2. Penanaman semula
4.3 SEKTOR PENGURUSAN SISA DAN AIR SISA pemprosesan (proses pokok-pokok
biologi)
Isu 1. kumbahan, sisa kimia 3. Mengawal aktiviti
4. tolak, kurangkan, guna pembalakan
sosiosaintifik serta sampah sarap semula, kitar semula
dan pemulihan (5R) 4. Mewartakan lebih
banyak kawasan hutan
yang dibuang ke sungai simpan

dan laut

kesan : mengganggu 4.4 SEKTOR PERTANIAN DAN PERHUTANAN

ekosistem sungai dan Isu 1. Penerokaan hutan

lautan sosiosaintifik Kesan : mengganggu

2. penjanaan, pengurusan kitaran gas di bumi 4.5 SEKTOR PENGANGKUTAN

dan penguraian sisa 2. Pembukaan tanah utk Isu 1. Pembebasan gas

pepejal penempatan dan sosiosaintifik karbon dioksida dan

kesan : menyumbang pertanian karbon monoksida oleh

peningkatan gas rumah Kesan : tanah runtuh, asap kenderaan yang

hijau banjir besar dan merupakan gas rumah

3. sisa makanan yang kepupusan flora dan hijau.

tidak dilupuskan fauna 2. Peningkatan gas rumah

dengan baik 3. Pembakaran terbuka hijau menyebabkan

kesan : pencemaran Kesan : jerebu yang peningkatan suhu bumi

alam sekitar teruk /perubahan iklim.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

3. 95% kenderaan daripada minyak BAB 5 : GENETIK
bermotor menggunakan sayuran dan lemak 5.1 PEMBAHAGIAN SEL
petrol dan diesel yang haiwan
dihasilkan daripada
petroleum. Petroleum 4.6 TEKNOLOGI HIJAU DAN KEHIDUPAN
merupakan sumber Jejak kaki
tenaga tidak boleh karbon
baharu yg akan habis
digunakan. Di dalam kromosom, terdapat rantaian

4. Hujan asid terhasil DNA dan di dalam rantaian DNA terdapat
daripada gas berasid
yang dibebaskan gen-gen tertentu yang membawa ciri-ciri
bersama asap
kenderaan tertentu.
memusnahkan
tumbuhan dan Nukleus Struktur dalam sel
menghakis binaan.
Aplikasi yang mengawal
teknologi 1. Pengangkutan hijau
Hijau = pengangkutan mesra keseluruhan aktiviti
alam
Cth : Pengangkutan sel.
awam, berbasikal,
berjalan kaki. Mengandungi

2. Penciptaan kenderaan kromosom.
gas asli (NGV)
= menggunakan gas asli Kepentingan Mengurangkan pembebasan Kromosom Struktur bebenang
cecair (LNG) atau gas aplikasi gas karbon dioksida sekaligus halus yang terdiri
asli mampat (CNG). teknologi mengurangkan jejak kaki daripada asid nukleik
hijau karbon. dan protein.
3. Penggunaan bahan api Setiap kromosom
bio sebagai pengganti mengandungi satu
petroleum molekul panjang
Cth : metil ester asid DNA.
lemak yang dihasilkan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

DNA Terdiri daripada unit- Sel soma manusia yang normal Dalam sel manusia, kromosom dibahagikan
(Deoxyribonucleic unit asas yang kepada dua iaitu AUTOSOM dan
Acid) atau (Asid dikenali sebagai mempunyai 46 kromosom. KROMOSOM SEKS.
deoksiribonukleik) nukleotida.
Setiap siri nukleotida Setiap kromosom wujud secara
mengandungi tiga
komponen berpasangan.

• Gula Kromosom Pasangan kromosom
deoksiribosa
homolog yang disusun secara
• Bes
bernitrogen berpasangan

• Kumpulan berdasarkan bentuk
fosfat
dan saiz.

Kariotip Penyusunan

kromosom homolog

manusia. Autosom Membawa gen yang
Kromosom seks mengawal sifat
Kariotip normal lelaki seperti warna mata,
jenis rambut dll.
Berbentuk heliks Membawa gen yang
ganda dua. menentukan jantina
sama ada lelaki atau
Terdapat beribu-ribu perempuan
gen dalam satu
molekul DNA. Terdapat dua jenis pembahagian sel iaitu :
Gen Unit asas pewarisan
yang menentukan Mitosis
ciri-ciri individu.
Berfungsi mengawal Kariotip normal perempuan Meiosis
ciri-ciri yang diwarisi
dalam organisma. Mitosis 1. Membentuk DUA

SEL ANAK yang

seiras

Tersusun sebagai 2. Bilangan kromosom
segmen pada DNA.
sel anak SAMA

dengan sel induk

3. Kandungan genetik

sel anak SAMA

dengan sel induk

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Tempat 4. Berlaku dalam SEL Meiosis 1. Membentuk EMPAT Sel soma Tempat Sel pembiakan
berlakunya SOMA SEL ANAK yang tidak berlaku
mitosis Tempat seiras Dua Bilangan Empat
5. Satu kali berlakunya sel anak
Kepentingan pembahagian meiosis 2. Bilangan kromosom Tiada Pindah Ada
mitosis sahaja. Kepentingan sel anak SEPARUH silang
meiosis daripada sel induk Sama / Kandungan Berbeza
Manusia dan haiwan seiras genetik
• Dalam sel soma 3. Kandungan genetik Tiada Variasi Ada
sel anak BERBEZA Sama Bilangan Separuh
Tumbuhan dengan sel induk dengan sel kromosom daripada sel
• Hujung pucuk induk induk
• Hujung akar 4. Berlaku dalam
✓ Untuk pertumbuhan ORGAN PEMBIAKAN
untuk menghasilkan
✓ Mengantikan sel gamet (sperma dan 5.2 PEWARISAN
rosak/ sel mati ovum) Pemindahan ciri daripada ibu bapa
kepada anak-anaknya
5. Dua kali Ciri-ciri ini diturunkan daripada ibu
pembahagian bapa kepada anak-anak melalui gen

Manusia Alel Pasangan gen yang berada
• Testis dan Ovari pada lokus yang sama.
Terbahagi kepada dua jenis:
Tumbuhan ✓ Alel dominan
• Anter dan Ovari ✓ Alel resesif
✓ Menghasilkan gamet

✓ Pembiakan aseks Perbezaan mitosis dan meiosis Alel Mempamerkan ciri yang
sesetengah dominan dikawalnya dan menutupi
mikroorganisma kesan alel resesif
Alel Diwakili oleh HURUF BESAR
resesif Hanya menunjukkan ciri yang
dikawalnya apabila alel
dominan tidak hadir
Diwakili oleh HURUF KECIL

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4 Mitosis : menghasilkan • terdapat 3 kebarangkalian genotip
gamet bagi lelaki anak daripada persenyawaan :
Proses (sperma) dan gamet
yang perempuan (ovum) BB : DOMINAN
terlibat Persenyawaan :
dalam gabungan gamet lelaki Bb : DOMINAN
pewarisan dan perempuan bagi
membentuk zigot bb : RESESIF
(anak)
• sifat yang dibawa oleh alel dominan
Bagi setiap trait, kita mewarisi satu Salinan 1. PEWARISAN SIFAT akan ditunjukkan sekiranya salah
gen : Cth : ciri-ciri yang diwarisi oleh seseorang satu gen adalah dominan atau
bergantung pada gen yang diwarisi kedua-duanya dominan (huruf
Satu daripada ibu daripada ibu dan bapanya besar)
Satu daripada bapa pewarisan sifat diwakili oleh ALEL
DOMINAN dan ALEL RESESIF • Sifat yang dibawa oleh alel resesif
Mekanisme pewarisan melibatkan pewarisan ciri oleh hanya akan ditunjukkan sekiranya
✓ Dijumpai oleh Gregor Mendel AUTOSOM kedua-dua alel adalah resesif (huruf
(1822-1884) dikenali sebagai BAPA kecil)
GENETIK.
✓ Rajah pewarisan boleh digunakan 2. PEWARISAN JANTINA
bagi menentukan : Ditentukan oleh KROMOSOM SEKS
1. Pewarisan ciri yang diterima daripada ibu bapanya
2. Pewarisan jantina Manusia mempunyai 46 kromosom
3. Pewarisan penyakit gen yang terdiri daripada :
terangkai seks • 44 autosom
• 2 kromosom seks
Genotip Maklumat genotip dalam
sesuatu mikroorganisma LELAKI 44 + XY
Lelaki mempunyai dua
Fenotip Merujuk kepada ciri fizikal yang jenis kromosom seks
dipamerkan oleh sesuatu iaitu kromosom seks X
organisma dan Y

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1. Perempuan 5.3 MUTASI

Perubahan spontan dan rawak yang

berlaku kepada gen dan kromosom

boleh menyebabkan perubahan ciri

kepada anak yang mewarisi bahan

genetic terubah suai tersebut.

22+XJika sperma mensenyawakan ovum Terdapat 2 jenis mutasi :
✓ Mutasi gen
22+X , maka jantina anak yang terbentuk ✓ Mutasi kromosom

ialah perempuan ( 44 + XX ) Mutasi gen Disebabkan oleh

perubahan kimia yang

PEREMPUAN 44 + XX 2. Lelaki berlaku pada sesuatu
Perempuan mempunyai
dua kromosom seks X gen
sahaja
Cth :

1. buta warna

2. albinisme

3. anemia sel

sabit

4. talasemia

Jika sperma 22+ Y mensenyawakan 5. hemofilia

ovum 22+X , maka jantina anak yang Mutasi kromosom Perubahan dalam
terbentuk ialah lelaki ( 44 + XY ) bilangan atau struktur
Cth: kromosom
Cth :
Penentuan jantina
Jantina anak bergantung pada jenis 1. sindrom down
sperma yang mensenyawakan 2. sindrom
ovum.
Justeru, jantina si anak ditentukan turner
oleh BAPA. 3. sindrom

Klinefelter

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1. MUTASI KROMOSOM Ciri-ciri: seks X pada
- Tiada kitar kromom seks
• Perubahan ini berlaku akibat haid Bil.kromosom
- Payudara
kecacatan semasa kecil 45 kromosom
- Mandul
pembahagian sel Kandungan kromosom
44 + XO (perempuan
SINDROM DOWN Punca : sahaja)

(terlebih - Terlebih

kromosom ke-21) kromosom

pada autosom

Ciri -ciri : ke-21

- Leher Bil. Kromosom :

pendek 47 kromosom 2. MUTASI GEN
- Mata
Kandungan • Menyebabkan perubahan
sepet kromosom:
- Badan 45 + XY (lelaki) dalam ciri yang dikawal oleh
45 + XX (perempuan)
lebih
rendah gen tersebut

- Terencat ALBINISME Gen yang

fizikal dan menghasilkan warna

mental kulit gagal

SINDROM Punca : menghasilkan
KLINEFELTER - terlebih
(terlebih bilangan melanin.
kromosom X pada kromosom
SINDROM Punca : kromosom seks) seks X pada BUTA WARNA Ciri-ciri albino :
TURNER - Kurang kromosom (penyakit ini - Kulit cerah
(kurang bilangan Ciri-ciri : seks dikawal oleh gen - Rambut putih
kromosom X pada kromosom - Testis resesif pada - Mata pink
kromosom seks) kecil Bil. Kromosom : kromosom X)
- Mempuny Tidak dapat
ai 47 kromosom membezakan warna
payudara merah dan hijau.
- mandul Kandungan
kromosom: Boleh diwarisi melalui
44 + XXY (lelaki pewarisan.
sahaja)

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

ANEMIA SEL Mempunyai bentuk sel Faktor 1. Pembahagian sel kromosom X.
SABIT darah tidak normal (kebarangkalian
yang berbentuk sabit. semulajadi semasa meiosis membawa alel resesif
lebih tinggi)
berlaku tidak Pewarisan penyakit terangkai seks :

lengkap Kebarangkalian bagi lelaki:
44 + XY : normal
Menjejaskan 2. Kehamilan pada 44 + XbY : pesakit
pengangkutan Kebarangkalian bagi perempuan
oksigen. usia lewat 44 + XBXB : normal
44 + XBXb : pembawa
(disebabkan oleh Mempunyai sel darah Faktor luaran 1. Karsinogen 44 + XbXb : pesakit
gen resesif pada merah yang kecil dan Alel resesif (huruf kecil) membawa penyakit
autosom) jangka hayat sel ini (bahan terangkai seks pada kromosom X.
TALASEMIA lebih singkat. JIKA TIADA ALEL RESESIF pada kromosom X,
kimia/toksik) maka tiadalah penyakit buta warna /
hemofilia.
2. Sinar ultraungu

3. Sinar-X

4. Sinaran radioaktif

3. PEWARISAN PENYAKIT

GANGGUAN GEN

Menyebabkan • Kebanyakan gen yang
kekurangan darah
yang teruk. mengawal suatu trait terletak
Tiada protein
pembekuan darah. pada autosom

HEMOFILIA Menyebabkan darah • Terdapat juga trait yang
(penyakit ini sukar membeku dan
dikawal oleh gen individu akan terletak pada kromosom seks.
resesif pada kehilangan darah
kromosom X) berterusan sekiranya • Trait ini dikenali sebagai trait
cedera.
terangkai seks.

• Gen pada kromosom seks ini

dinamakan gen terangkai seks.

Penyakit 1. Buta warna

terangkai seks 2. Hemofilia

FAKTOR YANG MENYEBABKAN MUTASI Kedua-dua penyakit ini
✓ Mungkin berlaku secara spontan dibawa oleh alel resesif
pada kromosom seks X.
(semulajadi)
✓ Disebabkan factor luaran (mutagen) Lazim berlaku pada lelaki
kerana lelaki hanya
mempunyai satu

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Kaedah mengesan penyakit gangguan gen: 5.4 TEKNOLOGI KEJURUTERAAN GENETIK penyakit lebih

AMNIOSENTESIS Mengesan Pengubahsuaian genetik suatu baik

keabnormalan sel fetus organisma Terapi gen Menyisipkan gen normal

pada minggu ke-15 Teknologi DNA Menggabungkan dua ke dalam sel atau tisu

hingga ke-20 kehamilan Rekombinan spesies yang berbeza badan pesakit untuk

melalui bendalir untuk menghasilkan menggantikan gen yang

amnion. Cth : satu ciri genetik baharu. rosak.

KARIOTIP Mengesan Penghasilan KESAN TEKNOLOGI KEJURUTERAAN

keabnormalan pada insulin manusia Menghasilkan DNA GENETIK DALAM KEHIDUPAN

kromosom melalui tisu melalui bakteria hibrid. Kebaikan 1. Menentukan

badan. Cth : penyakit baka

APLIKASI PENYELIDIKAN GENETIK DNA tumbuhan + DNA dan

SAINS FORENSIK Kajian tentang bakteria merawatnya

penyiasatan jenayah 2. Hasilkan

dengan mengenal pasti DNA manusia + DNA tanaman /
kulat
dan mengesahkan Organisma yang ternakan
diubahsuai secara
kronologi kejadian Organisma genetik untuk tujuan berkualiti
Termodifikasi tertentu.
berdasarkan bukti Genetik (GMO) 3. Hasil tanaman/
Menggabungkan gen
saintifik. Cth : daripada dua spesies ternakan
Penghasilan yang berbeza.
TERAPI GEN Kajian untuk membaiki baka baru dlm mempunyai
penanaman Dlm pertanian, teknologi
gen-gen mutan padi, jagung, ini bertujuan utk daya tahan
kelapa sawit dll. menghasilkan :
(abnormal/cacat) yang penyakit tinggi
- Buah lebih besar
menyebabkan penyakit. - Nutrisi lebih 4. Hasil lebih

GENEALOGI Kajian pengumpulan tinggi banyak dlm
- Daya tahan
GENETIK genetik untuk masa singkat
rintangan
menentukan salasilah 5. Penghasilan

atau susur galur insulim

keluarga, keturunan dan membantu

sejarahnya. kesihatan

manusia

Ujian DNA digunakan Keburukan 1. Alahan dan
dlm kajian ini.
kesan

sampingan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

2. Hasil spesies Graf berbentuk Graf berbentuk Kepentingan Membolehkan
baharu HISTOGRAM CARTA BAR/ CARTA variasi organisma
menyebabkan PALANG menyesuaikan diri
spesies asal terhadap perubahan
pupus Cth : Cth : persekitarannya
Ketinggian Jenis cap jari
3. Menyebabkan Berat badan Kumpulan darah Membolehkan kita
mutasi pd Kepintaran Kebolehan membezakan dan
pengguna Warna kulit menggulung lidah mengecam individu
KONSEP 3 TAK dlm spesies yang
4. Digunakan sama dgn mudah
secara tidak
beretika Membenarkan
(penghasilan pemilihan semula jadi
senjata biologi)
Membantu organisma
5. Organisma yang dalam penyamaran
daya tahan utk melindungi diri
terhadap
pestisid tinggi. Meningkatkan nilai
tambah suatu haiwan
5.5 VARIASI dan tumbuhan
tersebut.
Perbezaan ciri antara individu Bentuk graf TAK rapat (carta bar)

daripada spesies yang sama Jenis variasi TAK selanjar

Variasi selanjar Variasi tak selanjar Ciri/sifat TAK berubah-ubah

Perbezaan tidak Perbezaan yang Faktor-faktor menyebabkan variasi

ketara atau tidak ketara atau sangat 1. Genetik 2. Persekitaran

jelas jelas -Pindah silang -iklim

Taburan normal Berbentuk diskrit -Penyusunan -pemakanan

Kuantitatif Kualitatif kromosom secara -cahaya matahari

Dipengaruhi Dipengaruhi oleh silang -air

genetik & genetik sahaja -Persenyawaan

persekitaran secara rawak

-Mutasi kromosom

dan gen

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 6 : SOKONGAN, PERGERAKAN DAN Fungsi rangka 1. Menyokong Bentuk tangga Lengkung
PERTUMBUHAN dalam dan rangka berat badan pertumbuhan
luar haiwan dengan
6.1 SOKONGAN, PERGERAKAN DAN 2. Melindungi rangka luar adalah
Fungsi rangka organ berperingkat.
PERTUMBUHAN HAIWAN hidrostatik dalaman

Rangka = sistem sokongan kepada 3. Mengekalkan
bentuk badan
semua jenis haiwan Ini disebabkan
4. Tapak haiwan ini
Terdapat 3 jenis sokongan pada perlekatan mengalami ekdisis
otot (proses
haiwan . Bahagian menegak penanggalan kulit).
1. Mengekalkan Menunjukkan
Rangka dalam Jenis sokongan bagi dan pertumbuhan berlaku Semasa ekdisis,
mengawal secara mendadak. haiwan akan
semua jenis bentuk badan menyedut udara
Bahagian melintang bagi
vertebrata (haiwan 2. Membantu (I,II,III,IV,V) mengembangkan
pergerakan Menunjukkan badan dan
bertulang belakang) peringkat memecahkan
pertumbuhan sifar rangka luar lama
termasuk manusia. (tiada pertumbuhan) yang keras.
dan disebut instar.
Rangka luar Jenis sokongan bagi

kebanyakan

intervebrata (haiwan

tidak bertulang

belakang). Rangka luar vs Pertumbuhan

Lapisan luar terdiri Lengkung pertumbuhan = Graf unit
daripada kitin berlilin
yang keras atau pertumbuhan (tinggi, isipadu, jisim)
cangkerang.
Jenis sokongan bagi melawan masa. Pertumbuhan
haiwan invertebrata pesat berlaku utk
berbadan lembut. Bentuk sigmoid Lengkung penambahan saiz
organisma sebelum
Rangka hidrostatik pertumbuhan bagi rangka luar yang
baharu mengeras.
semua organisma

termasuk manusia.

Terdiri daripada Ekdisis berlaku
dinding berotot yang beberapa kali
melitupi rongga badan sebelum dewasa.
yang diisi dengan
bendalir.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Rangka hidrostatik vs Pergerakan memendek). Ketika Tulang belakang
ini bahagian belakang haiwan darat berkaki
Cth haiwan : Cacing tanah, Lintah cacing ditarik ke empat melengkung ke
hadapan. atas atau bawah utk
Bahagian Ruang badan dipenuhi Tindakan ini menghasilkan memberikan
tekanan hidrostatik pada sokongan yg lebih
badan bendalir. cecair dlm badan cacing yang kuat kpd otot yg
menghasilkan pergerakan. melekat.
cacing Keta (bulu kejur pada sisi Mempunyai rangka
dalam yg lebih kecil
tanah badan) membantu berbanding badannya.
Lengkungan pectoral
pergerakan. dan lengkungan pelvis
kecil dan lemah.
Terdapat dua jenis otot :
Berat badan haiwan
Otot lingkar dan otot VERTEBRATA akuatik disokong oleh
AKUATIK daya apungan air.
membujur.

Fungsi rangka dalam bagi haiwan

Kaedah Otot bertindak secara VERTEBRATA Memerlukan rangka
pergerakan berlawanan.
Cacing DARAT yang kuat dan tegar.
tanah - Otot lingkar
mengecut, otot Mempunyai rangka
membujur
mengendur. (badan yang besar sepadan
menipis dan
memanjang). Ketika dengan saiz badan.
ini cecair dipindahkan
ke belakang badan. BURUNG Tulang sternum
(tulang dada) yang
- Otot membujur Berat badan pipih dan luas
mengecut, otot vertebrata darat berfungsi sebagai
lingkar mengendur. disokong oleh perlekatan otot utk
(badan menebal dan lengkungan pektoral penerbangan.
dan lengkungan
pelvis. Kedua-dua Tulang burung
lengkungan ini berongga dan ringan.
bersendi dengan kaki.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Sistem rangka manusia 2.Turus vertebra Terdiri daripada: RANGKA APENDAJ
-33 ruas tulang kecil
Terdiri daripada 206 tulang. atau vertebra yang 1.Lengkungan Terdapat sepasang
membentuk satu
Tulang bayi ketika dilahirkan ialah turus yg kuat dan pektoral lengkungan pektoral.
boleh melentur.
sebanyak 275 tulang. Namun (kiri kanan).
Fungsi :
semakin dewasa, bilangan tulang -melindungi saraf
tunjang
akan berkurang sehingga mencapai Menghubungkan
tulang tangan dengan
206 tulang sahaja. rangka paksi.

Ini kerana, kebanyakan tulang akan

bersatu apabila pertumbuhan

berlaku membentuk tulang kekal. Terdiri daripada:
- Tulang klavikel
Rangka paksi Terdiri daripada - Tulang
skapula
tengkorak, turus
Terdiri daripada:
vertebra, tulang rusuk 3.Tulang rusuk dan Rusuk manusia -humerus
sternum dibentuk drpd 12 -radius
dan sternum. pasang tulang rusuk 2.Tulang tangan -ulna
yg bersendi. -karpus
Rangka apendaj Terdiri daripada -metakarpus
-falank
lengkungan pectoral,

tulang tangan,

lengkungan pelvis dan -7 pasang tulang rusuk
bersendi dengan
tulang kaki. sternum secara terus.
-3 tulang rusuk
RANGKA PAKSI bersambung secara
tidak langsung oleh
1.Tengkorak Terdiri daripada : rawan.
-2 pasang (dua
- Tulang muka terakhir) tergantung Humerus:
bebas. -bersendi dengan
- Tulang lengkungan pektoral
(atas) dan bersendi
cranium dgn radius dan ulna
(bawah).
Tulang muka :
-memberikan bentuk Fungsi : Radius dan ulna:
asas atau rangka -melindungi organ Bersendi dengan
muka utama iaitu peparu karpus membentuk
dan jantung. pergelangan tangan
Tulang kranium:
-melindungi otak

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Metakarpus Tibia dan fibula: Sistem sokongan dan kestabilan haiwan
membentuk tapak -tulang pada betis .
tangan dan bersendi -bersendi dengan Kestabilan = kebolehan objek
dengan karpus. tulang tarsus (tulang
pergelangan kaki). mengekalkan kedudukan asalnya
Falank membentuk
jari dan bersendi Tarsus dan Terdapat dua faktor mempengaruhi
dengan metakarpus. metatarsus:
Terbentuk daripada -membentuk tapak kestabilan:
sepasang tulang kaki
punggung. Pusat graviti Pusat graviti yang lebih
Falank :
Fungsi : -bersendi dengan = titik rendah adalah lebih
-menyokong berat metatarsus
badan, melindungi membentuk tulang keseimbangan stabil berbanding pusat
pundi kencing dan jari kaki.
3.Lengkungan organ pembiakan. objek graviti yang tinggi.
pelvis Terdiri daripada : Perbandingan tulang padat dan tulang
-femur berongga Luas tapak Luas tapak yang lebih
4.Tulang kaki -tibia besar lebih stabil
-fibula Tulang berongga lebih kuat berbanding luas tapak
-tarsus berbanding tulang padat yang lebih kecil.
-metatarsus Kelebihan tulang berongga:
-falank -ringan dan kuat
-membenarkan vertebrata bergerak
Femur : lebih cepat
-tulang pada peha -memerlukan kalsium dan fosforus
-bersendi dengan yg kurang
lengkungan pelvis
(atas) dan tulang tibia
dan fibula (bawah).

Patela (kepala lutut).

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

6.2 PERGERAKAN DAN PERTUMBUHAN Sendi Tempat pertemuan Terdiri daripada gentian
MANUSIA antara dua atau lebih bersifat kuat dan tidak
tulang. Rawan (tulang kenyal.
Pengecutan dan pengenduran otot lembut) Bertindak sebagai
rangka menghasilkan pergerakan. ✓ Sendi bergerak kusyen dan pelindung
Otot bertindak secara berpasangan ✓ Sendi tak Cecair sinovial sendi serta berfungsi
dan berlawanan = otot mengurangkan geseran.
berantagonis. bergerak Berfungsi utk melicinkan
Pergerakan otot-otot ini membolehkan Sendi bergerak dan membekalkan
manusia berjalan, melompat, berlari, -membenarkan anggota nutrient kepada rawan.
berenang dll. bergerak
-cth : sendi engsel pada Juga bertindak sebagai
Fungsi sendi dan otot dlm pergerakan siku pelincir dalam sendi.

Sendi tak bergerak
-tidak membenarkan
anggota bergerak
-cth : sendi pada
tengkorak
Otot Tisu yang terdiri
daripada gentian yg
selari antara satu sama
lain.

Otot yg terlibat dalam Masalah berkaitan sendi dan otot
pergerakan ialah otot
Ligamen biseps dan otot triseps. Berlaku pd orang 1.kecederaan otot
(sambung tulang Tisu penghubung yang bersukan -tiada pemanasan
dengan tulang) liat, kenyal dan kuat yg sebelum bersenam
menyambungkan dua -melakukan aktitivti
Tendon tulang. berat setelah lama tidak
(sambung otot Tisu penghubung yang bersenam
dengan tulang) menyambungkan otot -otot yang lemah
kepada tulang. -tidak guna peralatan
senaman yg sesuai

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

2.kekejangan otot putus haid -berlaku kerana Ahli fisioterapi
-pengecutan otot (menopaus) kehilangan mineral -jurupulih yg
melampau secara tiba- (kalsium) adalah tinggi. memastikan fungsi
tiba fizikal pesakit pada
-kekurangan natrium tahap maksima
atau garam mineral
Berlaku kepada -dehidrasi POLA PERTUMBUHAN MANUSIA
orang yg berusia
1.artritis proses berlakunya perubahan dari
-kemerosotan atau
keradangan sendi segi saiz, jumlah bilangan sel, berat,
-sendi bengkak dan
kemerahan Cara mengatasi ✓ mengambil bentuk tubuh, fungsi badan
masalah makanan yang
berkaitan sendi kaya dengan merupakan proses kekal dan tidak
dan otot kalsium,
fosforus, besi, berbalik
flourin dan
2.osteoartritis vitamin D utk Peringkat Bermula daripada
-kemusnahan rawan pembinaan otot
yang kuat. pertumbuhan peringkat :

manusia 1. bayi

2. kanak-

kanak

3. remaja

4. dewasa

3.artritis rheumatoid ✓ bersenam 5. tua
-keradangan membrane Pakar ortopedik
sinovia pada sendi Kerjaya -merawat kecederaan
tangan dan kaki berkaitan sendi spt keretakan tulang,
dan otot kecacatan tulang
belakang & penyakit
kemerosotan tulang

Berlaku kepada 1.Osteoporosis Ahli kiropraktor
orang berusia -tulang ringan, poros -diagnosis & rawatan
dan Wanita dan mudah patah gangguan mekanikal
sistem otot, rangka dan
tulang belakang Corak pertumbuhan berbentuk sigmoid.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Kadar pertumbuhan adalah cepat pada Peringkat bayi dan awal kanak-kanak : Sistem sokongan tumbuhan darat dan
peringkat awal iaitu bayi (pesat). - lelaki dan perempuan membesar pada
kadar yang sama akuatik
Kadar menjadi perlahan sedikit di peringkat
awal kanak-kanak. Bermula umur 4 tahun, lelaki membesar Tumbuhan Tumbuhan berkayu
lebih cepat sedikit berbanding perempuan.
Kadar pertumbuhan menjadi cepat semula darat • Biasanya besar
di peringkat remaja (pesat). Pada umur 12-14 tahun, perempuan
mengalami akil baligh lebih cepat, ketika ini dan tinggi
Kadar menjadi perlahan apabila mencapai perempuan membesar lebih cepat
dewasa dan berhenti apabila mencapai berbanding lelaki. • Sistem sokongan
kematangan.
Selepas umur 14 tahun, lelaki akan ialah tisu kayu yg
Kadar pertumbuhan merosot apabila mengalami pertumbuhan lebih pesat
peringkat tua disebabkan tubuh mula berbanding perempuan. keras, kuat dan
menyusut dan mengecil.
Akar banir tegar dibina
POLA PERTUMBUHAN ANTARA LELAKI & daripada lignin.
PEREMPUAN
• Sokongan

tambahan spt :

-akar banir

Akar jangkang -akar sokong
-akar jangkang

6.3 SOKONGAN, PERTUMBUHAN DAN Tumbuhan herba (tidak
berkayu)
KESTABILAN DALAM TUMBUHAN
• Bergantung pada
Kepentingan -menampung berat Akar sokong air yg tersimpan
Sulur paut dalam sel batang.
sokongan pd tumbuhan Akar cengkam
• Mendapat
tumbuhan -memastikan daun sokongan
daripada
terdedah kepada cahaya kesegahan sel.

utk fotosintesis • Batang lembut
dan layu jika
-menyediakan kekuatan kekurangan air.

menentang tiupan angin • Sokongan
tambahan spt :
Sokongan Batang -sulur paut
-akar cengkam
utama Menyokong berat batang, -duri

tumbuhan daun, bunga dan buah

Akar

Memberi sokongan pd

tumbuhan dgn

mencengkam tanah

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Tumbuhan Tumbuhan akuatik Tumbuhan akuatik Cara kedua:
akuatik terapung - Pokok tidak
tenggelam dalam air ditebang
Teratai • Sokongan utama - Pokok digerudi
daripada daya • Mempunyai ciri- sehingga 75%
Keladi bunting apungan air mata gerudi atau
Cabomba sp. ciri daun yg kecil sepatuh ukur lilit
Kiambang • Batang dan daun dan nipis bg pokok
mempunyai tisu - Mata gerudi
aerenkima mengurangkan dikeluarkan
- Gegelang
• Tisu aerenkima rintangan aliran pertumbuhan
terdiri daripada dikira
sel berdinding air
nipis dan
membentuk • Batang dan daun
ruang udara dlm
tumbuhan mempunyai
akuatik
Hydrilla sp. kantung udara
• Ruang udara ini
membantu membolehkan
keapungan
tumbuhan tumbuhan kekal
tsebut.
tegak ke atas
• Sesetengah
tumbuhan • Cth : cabomba sp. BAB 7 : KOORDINASI BADAN
akuatik,
tumbuhan itu dan hydrilla sp.
membengkak dan
mempunyai Menentukan usia tumbuhan berkayu 7.1 SISTEM ENDOKRIN MANUSIA
batang berongga
spt Teratai dan Semasa tumbuhan berkayu Salah satu sistem dlm badan yang
keladi bunting.
membesar, sel xilem yg baru mengkoordinasikan fungsi badan

terbentuk. melibatkan bahan kimia.

Xilem yang mati akan menjadi Fungsi Penghantar maklumat ke

keras. seluruh badan menggunakan

Gelang pokok dikenali sebagai hormon.

gelang tahunan yg menentukan usia Hormon Sejenis bahan kimia organik

pokok. yg dirembeskan oleh kelenjar

Cara pertama: khas (kelenjar endokrin)

-pokok ditebang Kelenjar Kelenjar tanpa duktus (tiada

-gelang pada batang endokrin saluran peredaran sendiri).

pokok dikira Hormon yg dirembeskan

1 gelang = 1 tahun diedarkan ke seluruh badan

melalui sistem peredaran

darah.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Ciri-ciri • Kesan adalah lama Dikenali -merangsang -membesarkn
hormon • Sejenis protein sebagai pertumbuhan saiz anak
• Gerak balas perlahan kelenjar -mengawal mata
• Merangsang fungsi Hormon induk kuantiti air Ovari Perempuan Fungsi :
pertumbuhan (master diserap oleh sahaja. -mengawal
tisu/organ khusus dan ADH gland). ginjal (ADH) Hormon Terletak ciri seks
• Dirembeskan dlm Kelenjar progesteron dalam sekunder
tiroid Terletak di Fungsi : dan estrogen ruang perempuan
kuantiti yg sedikit bahagian -mengawal Testis pelvis. (payudara,
• Dibawa oleh sistem hadapan metabolisme kitar haid)
trakea badan Hormon Lelaki -merangsang
peredaran darah ke (leher). -kawal testosteron sahaja. penghasilan
organ sasaran pertumbuhan Dilindungi ovum
fizikal/mental oleh Fungsi :
Hormon Terletak di kanak-kanak skrotum. -mengawal
tiroksina belakang ciri seks
Pankreas perut Fungsi : sekunder
-mengawal lelaki (misai,
aras gula suara garau)
dalam darah -merangsang
penghasilan
Hormon tertentu dirembeskan oleh Hormon sperma.
kelenjar endokrin tertentu & dihantar ke insulin
organ sasaran melalui peredaran darah. Kelenjar Terletak di Fungsi : PUNCA DAN KESAN KETIDAKSEIMBANGAN
adrenal bahagian -meningkatkn
atas ginjal metabolisme HORMON
Hormon kiri dan -meningkatkn
6 JENIS KELENJAR ENDOKRIN adrenalina kanan. kadar Jenis Kekurangan Berlebihan
denyutan
Kelenjar Terletak di Fungsi : Dirembesn jantung hormon
ketika -meningkatkn
pituitari bawah -mengawal kecemasan aras glukosa Hormon Kekerdilan Kegergasian

serebrum kelenjar pertumbuha (akromegali)

(otak endokrin yg n

besar). lain Hormon Air tidak dpt Sakit kepala

ADH diserap pening

semula di

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

ginjal Hormon Masalah haid Tiada. Menjejaskan persepsi dan
(diabetes progesteron Sakit kepala koordinasi otot.
insipidus) Sembelit Halusinasi (suara halus yg
Hormon Kadar Kadar Keguguran tidak wujud)
tiroksina metabolism metabolisme kandungan Cth : ketamin, LSD
rendah (tidak tinggi.
Hormon tahan sejuk). (berpeluh / 7.2 GANGGUAN KEPADA KOORDINASI Kesan • Ketidakseimbangan
insulin Perkembanga sentiasa panas). penyalahgunaan hormon
n Pembesaran BADAN dadah & alkohol
Hormon fizikal/mental kelenjar kpd koordinasi • Pertuturan tidak
testosteron terbantut pd tiroid/mata Salah satu faktor utama koordinasi badan jelas
kanak2 terjojol/leher
Hormon (kreatinisme). bengkak. badan terganggu adalah disebabkan Kesan • Tindakan refleks yg
estrogen Kurang (Hipertiroidism penyalahgunaan lambat
tenaga pd e) oleh pengambilan dadah dan alkohol. dadah & alkohol
dewasa kpd kesihatan • Hilang
(miksedema) Aras gula dlm Dadah = bahan kimia yg mengganggu badan keseimbangan
Goiter darah rendah. Faktor
Aras gula (hipoglisemia) fungsi neuron. menyebabkan • Sirosis hati
dalam darah penyalahgunaan
meningkat. Sifat kelelakian Penenang Melambatkan pergerakan dadah • Ulser perut
(diabetes pada Wanita. (alkohol)
melitus / (Depresan) impuls.
kencing Sifat • Perlakuan ganas
manis) keperempuana Kurang cemas /
Lambat akil n pd lelaki. • Halusinasi
baligh. mengantuk. ✓ Sifat ingin tahu
Bilangan ✓ Pengaruh rakan
sperma Cth : barbiturat, alkohol
rendah. sebaya
(lelaki) Perangsang Mempercepatkan ✓ Mencari
Perkembanga
n ciri seks (stimulan) pergerakan impuls. keseronokan
sekunder ✓ Ingin mengatasi
perempuan Bertenaga/tidak
terjejas kesedihan /
penat/berasa sangat yakin. melupakan
masalah
Cth : amfetamina,

metamfetamin

Inhalan Bahan kimia yg boleh

disedut.

Menyebabkan halusinasi.

Merosakkan otak, peparu

dan ginjal.

Cth : pelarut dan bahan gas

Halusinogen Mengubah laluan impuls

dlm otak.

Menyebabkan khayal

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

7.3 MINDA YANG SIHAT • Kecederaan pd Semua bahan di sekeliling kita ialah
bahagian otak
Minda = fungsi otak berkaitan jirim
Kepentingan minda sihat
kesedaran spt personality, pemikiran, Atom Zarah paling kecil dlm
BAB 8 : UNSUR DAN BAHAN
ingatan, pertimbangan, intelek dan 8.1 ASAS JIRIM unsur.
Jirim = zarah halus dan diskrit serta
emosi memenuhi ruang. Unit paling asas.
Ciri-ciri 3 keadaan jirim ialah :
✓ Membuat Pepejal, cecair dan gas. Molekul Gabungan dua atau lebih
3 jenis zarah yg membina jirim ialah
minda sihat pertimbangan yg atom, molekul dan ion. atom secara kimia dari

wajar jenis atom sama atau
✓ Mampu mengesan
berbeza.

rangsangan / gerak Ion Zarah-zarah yg bercas

balas sewajarnya positif atau negatif.
✓ Boleh mengingati
3 kumpulan bahan:

peristiwa silam yg Bahan atom Mengandungi zarah atom

sedih & gembira sahaja.
✓ Sanggup menerima
(P.E.N) Terdiri daripada :

cabaran • Semua unsur
✓ Mampu bezakan
logam (pepejal) :
betul & salah
✓ Bertanggungjawab atom tersusun
✓ Pandangan positif
✓ Bebas prasangka rapat dan teratur
✓ Berfikiran terbuka
✓ Tidak emosional
✓ Mampu menaakul

Faktor • Pengambilan • gas nadir (gas) :
susunan atom
mempengaruhi alkohol berlebihan berjauhan & tidak
teratur
kesihatan • Ketidakseimbangan

minda hormon

• Tekanan mental

• Penuaan

• Penyalahgunaan

dadah

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Bahan molekul Mengandungi zarah Ikatan antara ion positif Kumpulan Terdapat 18 kumpulan.
molekul. (logam) dan ion negatif Unsur dalam kumpulan yg sama
Terdiri daripada: (bukan logam) : ikatan memiliki bilangan elektrons
elektrostatik (kuat) valens yg sama.
• bahan bukan Cth :
logam (pepejal, kump. 1 = 1 elektron valens
cecair atau gas) Kump. 2 = 2 elektron valens
Kump.13 = 3 elektron valens
Gas Kump.18 = 8 elektron valens
Gabungan atom yang sama
8.2 JADUAL BERKALA UNSUR MODEN *abaikan kump 3-12 (unsur
Cecair peralihan menggunakan prinsip
berbeza)

Bahan ion Gabungan atom yg Kala Elektron valens ialah bilangan
berbeza elektron pada petala paling luar.
Sifat fizik Terdapat 7 kala.
Ikatan antara atom : ikatan dan sifat Unsur dalam kala yg sama
kovalen (kuat) kimia memiliki bilangan petala yg
Ikatan antara molekul : sama.
ikatan van der waals Lajur menegak : kumpulan. Cth :
(lemah) Lajur melintang : kala. kala 1 = 1 bilangan petala
Terbentuk daripada tindak Prinsip Unsur disusun mengikut tertib Kala 2 = 2 bilangan petala.
balas unsur logam dengan susunan menaik nombor proton dari kiri Merentasi kala dari kiri ke kanan:
unsur bukan logam. Jadual ke kanan dan dari atas ke bawah.
Berkala Sifat logam berkurang,
• Unsur logam (ion Unsur sifat bukan logam
positif) meningkat
Oksida bes berubah
• Unsur bukan kepada oksida asid
logam (ion negatif) Sifat kekonduksian
elektrik berkurang
Saiz atom berkurang

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Unsur yang berada dalam Atom bercas neutral, justeru
KUMPULAN yang sama akan dalam atom,
mempunyai SIFAT KIMIA yang Bilangan proton (p) = bilangan
sama. elektron (e)

Nama Semakin menuruni kumpulan, Bilangan neutron (n) = Manakala bagi atom dengan no.proton melebihi
khas bagi Kereaktifan bahan no.nukleon (p+n) - no.proton 20, susunan elektron adalah seperti berikut.
kumpulan bertambah (p)
saiz atom bertambah. Walau bagaimanapun, anda hanya perlu tahu
cth : susunan elektron bagi no.proton yang kurang
Kump.1 : Logam Alkali daripada 20 sahaja.
Kump.2 : Logam Alkali Bumi No. proton = 12
Kump.3-12 : Logam peralihan No. nukleon = 24 Elektron valens : elektron yang terletak pada
Kump.17 : Halogen Justeru, dalam atom petala paling luar.
Kump.18 : Gas Adi / Gas Nadir magnesium
✓ Bilangan elektron valens menentukan
Zarah dalam Terdiri daripada: • Bil. proton = 12 kedudukan kumpulan bagi unsur
atom • Proton (bercas positif) • Bil. elektron = 12 tersebut.
• Elektron (bercas • Bil.neutron = 24-12 =
Simbol unsur negatif) ✓ Manakala bilangan petala akan
• Neutron (tiada cas / 12 menentukan kedudukan kala bagi
neutral) unsur tersebut.
Susunan elektron unsur
Nombor proton(p) Elektron disusun mengelilingi nukleus dalam
= bilangan proton dalam atom petala elektron.
Nombor nukleon (p+n)
= bilangan proton dan neutron Elektron memenuhi petala terdekat dengan
dalam atom nukleus dahulu.

Bagi atom dengan no.proton 1-20, diisi dgn:
Petala pertama : 2 elektron
Petala kedua : 8 elektron
Petala ketiga : 8 elektron

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Susunan Pembentukan ion positif dan ion negatif Pembentukan Cth : Natrium (logam)
elektron ion positif
atom sulfur Atom mempunyai susunan elektron
Atom magnesium mempunyai
2.8.6 tidak stabil, maka cenderung 11 elektron.
Susunan elektronnya 2.8.1
Atom sulfur mempunyai 16 membentuk susunan elektron yang
no.proton. Maka, bilangan ✓ Bilangan elektron pada
elektronnya = 16. stabil. petala paling luar tidak
(bil.proton = bil. elektron) stabil. (tak cukup 8
Atom neutral membentuk ion melalui: pada petala ketiga)
Justeru:
• Petala pertama : 2 ✓ Pendermaan elektron ✓ Justeru, atom
• Petala kedua : 8 ✓ Penerimaan elektron magnesium cenderung
• Petala ketiga ; 6 untuk mendermakan 1
Duplet Susunan elektron yang stabil elektron pada petala
Maka susunan elektron bagi luarnya untuk
sulfur ialah 2.8.6 yang mempunyai 2 elektron mencapai kestabilan
(octet)
Kedudukan sulfur dalam jadual pada PETALA PERTAMA (lebih mudah untuk
berkala. buang 1 elektron
Oktet Susunan elektron yang stabil berbanding terima 7
• Bil.elektron valens = 6, elektron)
maka terletak dalam yang mempunyai 8 elektron
kumpulan 16. ✓ Elektron bercas negatif
pada PETALA TERLUAR ✓ Justeru, apabila
(bagi elektron valens 3 hingga
8, jumlah elektron valen ION Zarah bercas yang terhasil mendermakan 1
ditambah 10 bagi menentukan
kumpulan) apabila suatu atom menerima

• Bilangan petala = 3, atau mendermakan elektron
maka terletak pada
kala 3. pada petala luarnya

➢ Ion positif : terbentuk
apabila UNSUR LOGAM
MENDERMAKAN
ELEKTRON
(KUMPULAN 1,2,13)

➢ Ion negatif : terbentuk
apabila UNSUR BUKAN
LOGAM MENERIMA
ELEKTRON
(KUMPULAN 15,16,17 )

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Pembentukan elektron, bilangan menerima 1 elektron Nombor proton = bilangan proton (p)
ion negatif proton dalam atom pada petala luarnya utk Nombor nukleon = bilangan proton (p) +
melebihi bilangan mencapai kestabilan. bilangan neutron (n)
elektron dalam atom. (octet)
p= 11 , p = 10 (Lebih mudah untuk
✓ Atom magnesium terima 1 elektron
mempunyai lebihan 1 berbanding derma 7
proton yang bercas elektron)
positif. ✓ Elektron bercas negatif
✓ Maka, magnesium ✓ Justeru, apabila
membentuk ion positif menerima 1 elektron,
yang bercas satu. (+1) bilangan proton dalam
atom kurang
Cth : Fluorin (bukan logam) berbanding bilangan
elektron dalam atom.
p=9 , e=10 Kegunaan 1. Perubatan
✓ Atom fluorin isotop ✓ Kobalt-60:
mempunyai lebihan 1
Atom fluorin mempunyai 9 elektron yang bercas membunuh sel
elektron. negatif.
Susunan elektronnya 2.7 ✓ Maka, fluorin kanser, mensteril
membentuk ion negatif
✓ Bilangan elektron pada yang bercas satu. (-1) peralatan
petala paling luar tidak
stabil (tidak cukup 8 8.3 ISOTOP pembedahan
pada petala kedua) Unsur yang sama yang mempunyai ✓ Iodin-131: mengesan
bilangan proton yang sama tetapi
✓ Justeru, atom fluorin mempunyai bilangan neutron yang kerosakan kelenjar
cenderung untuk berbeza.
Unsur yang sama yang mempunyai tiroid
nombor proton yang sama tetapi ✓ Natrium-24:
nombor nukleon yang berbeza.
mengesan salur
darah tersumbat

2. Teknologi makanan
✓ Kobalt-60:

membasmi

mikroorganisma pada

sayur-sayuran

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

3. Pertanian warna Kuprum Kunci Apabila satu atau lebih unsur logam
✓ Fosforus-32: menarik Zink Tombol pintu
Loyang Alatan muzik atau bukan logam dicampurkan ke
mengkaji kadar Kuat, Aluminium
berkilau, Kuprum Badan pesawat dalam logam tulen, atom asing ini
penyerapan baja mudah dan kapal
ditempa Kuprum terbang
pada akar Duralumin Nikel
Ringan , Duit syiling
4. Industri kuat, tahan
✓ Uranium-235: karat menyukarkan penggelongsoran antara
Kupronikel
menghasilkan tenaga Keras,
tahan karat
elektrik melalui

janakuasa 33nuklear

5. Arkeologi
✓ Karbon-14: mengkaji

usia artifak purba

lapisan atom.

BAB 9 : KIMIA INDUSTRI Ini kerana atom asing mempunyai saiz

Pengaloian Proses bagi menghasilkan aloi atom yang berlainan.
Susunan atom dalam logam tulen
9.1 ALOI Maka sifat aloi lebih kuat dan keras.

Campuran beberapa jenis logam atau Aloi super Bahan yang boleh :

campuran logam dan bukan logam konduktor ✓ mengalirkan arus

mengikut peratusan tertentu elektrik pada

Keluli Besi Bangunan kecekapan yang

Keras dan Karbon Jambatan tinggi tanpa

kuat Badan kenderaan rintangan.

Landasan kereta ✓ Menolak medan

api magnet

Piuter Timah Barangan Kegunaan :

Berkilau, Kuprum perhiasan Atom tersusun secara teratur dan 1. Kereta api laju
beransur-ansur
tahan karat Lapisan mudah tergelongsor apabila 2. Mesin pengimejan
dikenakan daya
Gangsa Kuprum Tugu resonans magnetic
Susunan atom dalam aloi
Keras, Timah Ukiran logam (MRI)

tahan Pingat (medal) 3. Mengesan jejak sinaran

karat, dari angkasa lepas

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

9.2 KACA DAN SERAMIK Seramik Diperbuat daripada Polimer ✓ Polimer buatan

Kaca Diperbuat daripada tanah liat sintetik manusia yang

silika. Komponen utama ialah menggunakan bahan

Silika mengandungi aluminium silikat kimia
✓ Cth : polietena,
silicon dioksida dan Ciri-ciri ✓ Tahan haba dan tekanan

wujud secara semulajadi seramik yang tinggi polistirena, perspek,

dalam pasir. ✓ Sangat keras getah sintetik
✓ Rapuh
Silika dileburkan sekitar ✓ Lengai terhadap bahan PROSES PENGHASILAN POLIMER

1500OC sehingga cair dan Pempolimeran ✓ Proses pencantuman

dibentuk menjadi kaca. kimia monomer melalui
✓ Tidak berkarat
JENIS-JENIS KACA ✓ Penebat haba dan ikatan kimia untuk

Kaca silika Silika Tahan terhadap menghasilkan polimer

terlakur haba, Lengai elektrik yang baik yang berbentuk

(tidak bertindak APLIKASI KACA DAN SERAMIK rantai panjang

balas) terhadap Kaca ✓ Radas makmal Penyah ✓ Proses pemisahan
✓ Penutup kaca mentol
bahan kimia polimeran molekul polimer

Kaca soda Silika , Takat lebur ✓ Prisma kaca kepada monomer-
✓ Tingkap kaca
kapur Kalsium rendah, mudah monomernya melalui

karbonat, dibentuk Seramik ✓ Pinggan mangkuk tindak balas kimia

Natrium ✓ Jubin seramik
✓ Gigi palsu
karbonat ✓ Pasu bunga

Kaca Silika, boron Ketahanan tinggi

borosilikat oksida, terhadap haba

natrium dan bahan kimia 9.3 POLIMER

oksida, Molekul besar berbentuk rantai yang

aluminium terdiri daripada gabungan unit molekul

oksida kecil iaitu monomer.

Kaca Silika, Takat lebur Polimer ✓ Polimer yang wujud

plumbum plumbum (II) rendah, semula jadi secara semula jadi
✓ Cth : kanji, protein,
oksida, mempunyai

natrium indeks biasan getah asli, lemak

oksida yang tinggi

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

GETAH ASLI Tindakan asid terhadap lateks Tindakan alkali terhadap lateks

Susu getah asli = Lateks (daripada Apabila asid ditambahkan, Apabila alkali ditambahkan,
• Ion-ion hidrogen yang bercas positif • Ion-ion hidroksida bercas negatif
batang pokok getah ditoreh) daripada asid akan meneutralkan cas daripada alkali akan meneutralkan ion
negatif pada permukaan membran hidrogen daripada asid.
Merupakan polimer semula jadi protein • Tanpa asid, cas negatif kekal pada
• Menyebabkan molekul getah membrane protein
Ciri getah ✓ Kenyal berlanggar antara satu sama lain • Molekul getah tetap menolak antara
asli ✓ Lembut • Membrane protein pecah dan rantai satu sama lain dan tidak berlanggar.
polimer getah keluar dan saling • Maka, getah akan kekal dalam
✓ Tidak tahan haba bergumpal membentuk pepejal. keadaan cecair.
✓ Penebat elektrik yang
Apa berlaku jika lateks dibiarkan tanpa PEMVULKANAN GETAH
baik ditambah asid? Proses pemanasan getah bersama
Selepas beberapa hari, lateks akan bergumpal sulfur.
✓ Tidak telap udara akibat daripada Tindakan BAKTERIA yang Atom sulfur ditambahkan ke dalam
menghasilkan asid dan meneutralkan molekul getah asli.
Kegunaan ✓ Sarung tangan perubatan membran protein. Getah yang terhasil dipanggil GETAH
getah asli ✓ Belon TERVULKAN.

✓ Tayar kapal terbang

Dalam lateks, terdapat molekul getah
berbentuk rantai yang diselaputi lapisan
membran protein.

Terdapat cas-cas negatif pada permukaan
luar membran tersebut menyebabkan molekul
getah menolak antara satu sama lain.

Maka lateks kekal wujud sebagai cecair.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4 ✓ Tayar kenderaan sains bagi mengubati dan
✓ Sarung tangan merawat kecederaan.
Kegunaan
getah industri/kebun
tervulkan ✓ Tapak kasut

Struktur molekul bagi getah tervulkan BAB 10 : KIMIA DALAM PERUBATAN DAN
mempunyai ikatan antara setiap KESIHATAN
rantai polimer yang dipanggil
RANGKAI SILANG SULFUR. 10.1 PERUBATAN TRADISIONAL, PERUBATAN
Struktur getah asli tidak mempunyai MODEN DAN PERUBATAN KOMPLEMENTARI
rangkai silang. Perubatan Kaedah perubatan
tradisional menggunakan tumbuh-

tumbuhan, haiwan dan bahan
semula jadi bagi diagnosis dan
merawat penyakit.

Sifat ✓ Lebih keras Perubatan kepelbagaian kaedah dalam
getah ✓ Lebih kuat komplement penjagaan kesihatan berasal
tervulkan ✓ Lebih kenyal ari daripada pelbagai bentuk
✓ Mempunyai ketahanan budaya sejak zaman berzaman.

haba yang tinggi Perubatan Campuran seni merawat
✓ Penebat elektrik yang moden dengan pelbagai bidang ilmu

baik
✓ Tidak mudah teroksida di

udara
✓ Tidak bertindak balas

dengan asid dan alkali
✓ Tidak telap terhadap

udara dan air

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

UBAT-UBATAN YANG DIGUNAKAN melalui sintesis sakit kepala dan
bahan kimia kecederaan
Perubatan Aloe vera Mengurangkan sukan

tradisional sakit kulit akibat

Diperolehi dr sunburn atau Perlu dihabiskan Urutan Melegakan
mengikut dos tradisional keresahan,
sumber terkena benda yang diberikan. kesakitan,
Cth : Homeopati keletihan,
semula jadi panas Penisilin ketegangan otot
Streptomisin dan masalah urat
Ginseng Memelihara Berfungsi saraf.
merawat pesakit Menguatkan
kesihatan badan psikiatrik. keupayaan tubuh
melawan
Halia Menghilangkan penyakit

angin badan Psikoterapu
tik
Pokok Melegakan sakit

bunga raya kepala dan

keguguran

rambut Tidak boleh
diambil
Kuinina Membuat ubat sewenangnya
tanpa preskipsi
penyakit malaria doktor. Terapi Berkhasiat
herba mengubati
Perubatan Analgesik Berfungsi penyakit

moden melegakan

Ubat yang kesakitan. Terdapat 3 jenis:
• Stimulan
dihasilkan di Cth : • Anti
depresan
makmal dlm Aspirin, • Anti
psikotik
bentuk pil, parasetamol,
Merangsang
kapsul, Kodeina sistem saraf 2 sumber ubat :
untuk melegakan ➢ Buatan manusia (sintetik)
pasta, Antibiotik Berfungsi kesakitan ➢ Sumber semula jadi

ampaian dan membunuh atau Kesan penyalahgunaan ubat-ubatan
Menyebabkan kematian
larutan menghalang Perubatan Akupunktur Kesan sampingan yang teruk
komplement Ketagihan ubat
pertumbuhan ari Menyebabkan ubat kurang berkesan
untuk melawan penyakit
bakteria

berjangkit

Dihasilkan Kiropraktik Merawat sakit
daripada belakang dan
kulat/fungus leher, sakit sendi,

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

10.2 RADIKAL BEBAS ➢ Merosakkan buah ✓ Terdapat dalam
pinggang, hati dan buahan sitrus,
Atom atau molekul yang kekurangan peparu sayuran hijau dan
bijirin
satu elektron menjadikannya tidak ➢ Menyebabkan
penuaan awal spt ✓ Terdapat dalam
stabil, reaktif dan cenderung utk wajah berkedut dan pelbagai jenis minyak
rambut beruban spt minyak sawit dan
menyerang atom atau molekul lain. Vitamin E minyak sayuran.

Penghasilan Dihasilkan melalui proses ✓ Dikenali sebagai alfa-

radikal bebas pengoksidaan secara semula tokoferol
✓ Ditemui dalam
jadi.
kekacang, buahan
Faktor Faktor dalaman 10.3 BAHAN ANTIOKSIDAN dan sayuran.

penghasilan Metabolisme Sebatian kimia yg diperlukan badan utk

radikal bebas Keradangan sel melambatkan dan menghentikan

Faktor luaran proses pengoksidaan.

Asap rokok Melindungi sel badan drpd kerosakan

Pendedahan kepada akibat radikal bebas.

radiasi dan sisa toksik Bahan antioksidan dalam makanan: 10.4 PRODUK KESIHATAN

Sinar UV daripada Beta karotena ✓ Ditemui dlm makanan Mengandungi bahan aktif

cahaya matahari berwarna jingga, Bahan aktif Komponen tertentu dalam

Pencemaran udara merah atau kuning. suatu produk yang
✓ Cth : lobak merah,
Kesan kepada Radikal bebas merosakkan mempunyai kesan terhadap

kesihatan struktur DNA kita dengan mangga, ubi keledek penyembuhan atau
✓ Dalam sayuran
mengambil elektron drpd Lutein pencegahan penyakit

molekul yg membina DNA. berdaun hijau Kegunaan Suplemen :
✓ Cth : bayam, kubis,
Kesannya : produk memulihkan penyakit dan
➢ Membentuk bahan
karsinogen yg brokoli kesihatan mengekalkan kesihatan
menyebabkan mutasi
dan kanser Likopena ✓ Ditemui dalam buah- Multivitamin :
➢ Menyebabkan
buahan Menjamin tumbesaran yg
penyakit ✓ Cth : betik, jambu
kardiovaskular normal dan tingkatkan daya
(jantung) dan
ketidaksuburan batu, tembikai, pencegahan penyakit
✓ Vitamin larut air
Vitamin C Pil vitamin :

dikenali sbg asid Pelengkap kepada amalan

askorbik pemakanan tidak seimbang

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 11 : DAYA DAN GERAKAN Laju Kadar perubahan jarak Laju pada kedudukan A
Unit S.I =meter per saat (ms-1) = 10m / 2 saat
11.1 GERAKAN LINEAR = 5ms-1

Gerakan suatu objek dalam lintasan Rumus : Laju pada kedudukan B
Laju = Jarak / Masa = 50m / 6 saat
yang lurus = 8.33 ms-1

Jarak Jumlah panjang lintasan gerakan Laju purata
= Jumlah jarak
suatu objek Laju purata Kadar perubahan jumlah jarak
Jumlah masa
Sesaran Unit S.1 = meter (m) yang dilalui = 100m / 10 s
Jarak lintasan terpendek yang Unit S.I =meter per saat (ms-1) = 10 ms-1
menyambungkan dua lokasi
dalam arah tertentu. Rumus :
Laju purata
Unit S.1 = meter (m) Halaju = Jumlah jarak
Perbandingan antara jarak dan sesaran
Jumlah masa

Kadar perubahan sesaran
Unit S.I =meter per saat (ms-1)

Mempunyai arah tertentu
Tanda positif dan negatif
mewakili arah gerakan objek.

Halaju = Sesaran / Masa
Perbandingan laju, halaju purata dan halaju

Sesaran = lintasan yang mempunyai arah

Halaju kereta dari O ke A
= Sesaran ke A / Masa
= 4m / 2 saat
= 2 ms-1 ke arah TIMUR

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Halaju kereta dari B ke C Apabila brek ditekan, halaju basikal berkurang.
= (12m – 8m) Ini dipanggil NYAHPECUTAN. Nilai ditulis
dengan tanda NEGATIF.
2 saat
= 4m / 2 saat Halaju awal
= 2 ms-1 ke arah TIMUR = Halaju ketika basikal bergerak = 4ms-1

Halaju objek pada ARAH BERLAWANAN ditulis Halaju akhir
dengan tanda NEGATIF. = Halaju ketika basikal berhenti =Pegun = 0ms-1

Halaju kereta dari C ke B NyahPecutan = Halaju akhir – Halaju awal
= (12m – 8m)
Masa
2 saat
= -4m / 2 saat = 0 – 4 ms-1
= - 2 ms-1 ke arah BARAT
5s

= - 4 ms-1

Halaju kereta dari C ke O 5s
= (12m – 0m)
= - 0.8 ms-2
2 + 2+ 2 saat
= -12m / 6 saat Halaju awal # Tanda negatif menunjukkan perubahan laju
= - 2 ms-1 ke arah BARAT = Basikal tidak bergerak = Pegun = 0ms-1
berkurang.
Halaju akhir
=Halaju terakhir ketika basikal bergerak= 4ms-1 Jangka Alat yang digunakan bagi

Pecutan = Halaju akhir – Halaju awal masa detik menentukan halaju dan pecutan
Masa
#Nota kaki : MESTI ADA ARAH!!! objek di makmal.
= 4 – 0 ms-1
Pecutan Kadar perubahan halaju 5s Bergetar pada 50 getaran sesaat.
(50 Hertz)
Unit S.I = meter per saat per saat = 0.8 ms-2 1 detik Sela masa antara dua titik
(ms-2) berturutan pada pita detik.
#Tanda positif menunjukkan perubahan halaju 1 detik =
Rumus pecutan, bertambah. 0.02saat
= Perubahan halaju #PASTIKAN UNIT DITULIS DENGAN BETUL!!
Maka 1 detik mewakili 1/50saat
Masa yang diambil atau 0.02saat.
= Halaju akhir – Halaju awal

Masa yang diambil

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Contoh pengiraan pita detik :

Sesaran = Panjang pita detik = 10cm Jawapan pengiraan halaju berdasarkan graf: Halaju awal = halaju pita detik 1
Masa yang diambil = 5 detik = 0.1 saat Untuk mengira pecutan, Halaju akhir = halaju pita detik 5

1 detik = 0.02saat Masa diambil dari selang masa antara pita
5detik = 5 x 0.02s = 0.1s detik 1 ke pita detik 5
= (5-1) detik = 4 detik
Maka halaju #HATI-HATI DI SINI. UNTUK PENGIRAAN
= Sesaran / masa PECUTAN DETIK PERLU TOLAK 1.
= 10cm / 0.1 s
= 100 cm s-1 Daripada graf,
1 detik = 0.1 s
Nota kaki : PASTIKAN UNIT DITULIS DENGAN (masa untuk 5 detik dalam 1 jalur)
BETUL!!
Maka,
Contoh pengiraan melalui graf pita detik: Pecutan = (80 – 40 ) ms-1

Panjang setiap jalur = sesaran 4 x 0.1 s
Bagi graf ini terdapat 5 jalur pita detik = 40 ms-1
dimana setiap pita detik mempunyai
masa 5 detik 0.4s
Halaju setiap pita detik dikira = 100 cms-2
menggunakan rumus halaju JENIS GERAKAN LINEAR
Tukar masa detik kepada saat terlebih
dahulu

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

11.2 GRAF GERAKAN LINEAR Halaju :
CD = (0-100)m / (16-12)s
Digunakan untuk menyampaikan Pecutan OA = (8-0) ms-1 / (5-0)s
= - 100m / 4s = -25ms-1 = 8 ms-1 / 5s
maklumat dan data tentang suatu = 1.6 ms-2

gerakan Sesaran OA = Luas bawah graf
∆ = ½ x 8 ms-1 x 5s
Graf sesaran- Menunjukkan sesaran suatu Kecerunan sifar = Halaju sifar / Pegun / Rehat = 20 m
(AB)
masa objek yang bergerak berubah Kecerunan negatif dan seragam = Halaju
berkurang secara seragam pada arah
dengan masa. bertentangan / Pecutan negatif /
Nyahpecutan seragam (BC)
Halaju :
AB = (50-50)m / (8-2)s Pecutan BC = (0-8) ms-1 / (15-10)s
= -8 ms-1 / 5s
= 0m / 6s = 0ms-1 = - 1.6 ms-2 (nyahpecutan)

Graf halaju- Membolehkan sesaran, halaju Sesaran BC = Luas bawah graf
masa dan pecutan suatu objek yang ∆ = ½ x 8 ms-1 x 5s
bergerak ditentukan. = 20 m

Paksi – X : masa (s) Paksi – X : masa (s) Kecerunan sifar = Halaju malar(sama) / Pegun/
Paksi – Y : sesaran (m) Paksi – Y : halaju (ms-1) Pecutan sifar (AB) (CD)
Kecerunan = halaju Kecerunan = pecutan (ms-2)
Luas bawah graf = sesaran (m) Pecutan AB = (8-8) ms-1 / (10-5)s
Kecerunan positif dan seragam = Halaju = 0 ms-1 / 5s = 0ms-2
seragam (OA) (BC) Kecerunan positif dan seragam = Halaju
bertambah secara seragam / Pecutan seragam Sesaran AB = Luas bawah graf
Halaju : (OA) □ = 8 ms-1 x 5s = 40 m
OA = 50m / 2 s = 25ms-1
BC = (100-50)m / (12-8)s 11.3 PECUTAN GRAVITI DAN JATUH BEBAS

= 50m / 4s = 12.5ms-1

Kecerunan negatif dan seragam = Halaju
seragam pada arah bertentangan (CD)

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Semua objek di sekeliling kita ditarik Graf gerakan objek jatuh bebas
kea rah pusat graviti bumi oleh daya
graviti bumi. Objek yang dilepaskan dari ketinggian
Objek yang jatuh akibat daya gravity tertentu mempunyai halaju sifar pada
bumi mengalami pecutan gravity. titik permulaan
Jatuh bebas Objek jatuh di bawah Halaju semakin bertambah apabila
objek dilepaskan
tindakan daya graviti sahaja. Maka, objek sedang mengalami
pecutan graviti. (kecerunan positif)
Mempunyai pecutan graviti
yang sama tanpa mengira
jisim dan bentuk.
Cth : bulu ayam dan batu
jatuh pada masa yang sama
pada ketinggian yang sama.

Hanya berlaku dalam keadaan Graf gerakan objek melawan daya gravity
vakum (ruang yang tiada (antigraviti)
udara) seperti angkasa lepas.
Objek dilontar ke atas, objek bergerak
Tidak jatuh Objek jatuh disebabkan daya dengan halaju tertentu dari titik
bebas graviti dan dipengaruhi juga permulaan
faktor lain seperti rintangan Halaju semakin berkurang apabila
udara, jisim dll. semakin tinggi
Maka, objek mengalami nyahpecutan.
Mempunyai pecutan graviti (kecerunan negatif).
yang berbeza mengikut jisim pada ketinggian/sesaran maksimum,
dan bentuk. objek pegun = pecutan sifar.
Cth : bulu ayam dan batu.
Bulu ayam jatuh lebih lambat
berbanding batu apabila
dijatuhkan dari ketinggian
yang sama.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4 Apabila kadbod disentap, duit syiling
terjatuh ke dalam gelas.
✓ Panjang tali LEBIH PANJANG, halaju Inersia duit syiling itu mengekalkan
LEBIH PERLAHAN keadaan asal duit syiling, iaitu keadaan
PEGUN (tidak bergerak)
Justeru, utk menghasilkan payung terjun bagi Duit syiling tidak bergerak bersama
pendaratan objek yang lebih selamat perlu kadbod, sebaliknya jatuh ke dalam
menggunakan: gelas disebabkan graviti.

Saiz kanopi yang lebih besar Apabila kereta api bergerak,
Bahan kanopi yang lebih ringan penumpang dalam kereta api juga
Bilangan tali yang lebih banyak bergerak bersama
Panjang tali yang lebih panjang Apabila kereta api berhenti secara tiba-
tiba, badan penumpang kekal
11.4 JISIM DAN INERSIA BERGERAK KE HADAPAN.
Jisim Kuantiti jirim yang terkandung Inersia penumpang itu mengekalkan
keadaan asal penumpang, iaitu
dalam suatu objek. keadaan BERGERAK.

Unit S.1 = kilogram (kg)

Inersia Kecenderungan objek untuk
mengekalkan keadaan asal /
Ciri-ciri yang 1. saiz kanopi menentang perubahan keadaan
asal dalam keadaan pegun atau
mempengaruh 2. bahan kanopi sedang bergerak.

i reka bentuk 3. panjang tali Tidak boleh diukur, tiada nilai,
tiada unit.
payung terjun 4. bilangan tali

✓ Saiz kanopi LEBIH BESAR, halaju LEBIH

PERLAHAN Hukum Menyatakan suatu objek akan
Gerakan kekal dalam keadaan asalnya jika
✓ Bahan kanopi LEBIH RINGAN, halaju Newton tiada daya luar yang bertindak
terhadapnya
LEBIH PERLAHAN
✓ Bilangan tali LEBIH BANYAK, halaju

LEBIH PERLAHAN

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Hubunga Inersia dipengaruhi oleh satu ➢ Lori dengan muatan BAB 12 : TENAGA NUKLEAR
n jisim faktor sahaja iaitu JISIM. penuh mengambil masa
dengan lebih lama untuk berhenti 12.1 PENGGUNAAN TENAGA NUKLEAR
inersia Semakin BESAR JISIM sesuatu apabila brek ditekan
objek, semakin BESAR INERSIA berbanding lori kosong. Lebih 30 negara menggunakan tenaga
objek tersebut.
➢ Lebih ramai orang nuclear sebagai sumber tenaga negara.
diperlukan utk menolak
sebuah kereta berbanding 5 negara : Amerika Syarikat, Rusia,
sebuah motorsikal.
Perancis, Slovakia dan Jepun
➢ Kipas mengambil masa
untuk berhenti Manfaat ➢ Tenaga alternatif bagi
sepenuhnya apabila suis Tenaga
dimatikan.
nuklear menjana tenaga elektrik
➢ Tenaga dihasilkan lebih

besar dan efisien

➢ Menghasilkan sinaran

Kesan mengion yg digunakan
inersia
dalam dlm bidang perubatan,
kehidupa
n pertanian dan

CTH : Jisim baldi kosong adalah perindustrian
➢ ringan, maka inersianya ➢ Membebaskan gas rumah
kecil. Baldi kosong mudah
➢ digerakkan. hijau yang sedikit (mesra
Jisim baldi berisi pasir
adalah lebih besar/berat, alam)
maka inersianya lebih
besar. Justeru, lebih susah Kesan ➢ Sisa radioaktif yang
untk digerakkan. buruk dihasilkan menjejaskan
tenaga kesihatan dan mengancam
nuklear nyawa hidupan

Aplikasi inersia dalam kehidupan: Ciri keselamatan dalam kenderaan bagi ➢ Tenaga dihasilkan sangat
➢ Kapal terbang besar mengurangkan kesan inersia: besar jika disalahguna
boleh menyebabkan kesan
memerlukan landasan Tali pinggang keledar buruk pd manusia
lebih panjang berbanding Beg udara
Penyandar kepala
kapal terbang lebih kecil.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

12.2 PENGHASILAN TENAGA NUKLEAR Tindak balas ini berlaku berterusan = Dua nukleus kecil dan ringan seperti
tindak balas berantai. deuterium dan tritium (isotop
Dihasilkan melalui 2 proses : Proses ini berlaku di dalam REAKTOR hidrogen) bercantum dan membentuk
NUKLEAR. satu nukleus yang lebih besar dan
pembelahan nukleus dan pelakuran berat iaitu helium yang lebih stabil.
Ia hanya berlaku pada suhu yang amat
nukleus tinggi.
Proses ini membebaskan tenaga
Pembelahan Proses pemecahan satu nuklear yang lebih banyak berbanding
pembelahan nukleus.
nukleus nukleus radioaktif yang berat Tenaga yang terbebas : Tenaga yang terhasil :
Tenaga nuklear, Tenaga haba dan
kepada dua atau lebih nukleus ✓ Tenaga nuklear Tenaga cahaya
✓ Tenaga cahaya Proses ini berlaku secara berterusan di
yang lebih ringan dan stabil. ✓ Tenaga haba permukaan MATAHARI kerana
matahari mempunyai isotop-isotop
Proses ini membebaskan Sinaran yang terbebas : Sinaran radioaktif hidrogen dan suhu yang tinggi.
tenaga dan sinaran radioaktif. ✓ Sinaran alfa
✓ Sinaran beta

✓ Sinaran gama

Pelakuran Proses pencantuman atau

nukleus penggabungan dua nukleus

radioaktif yang ringan

membentuk satu nukleus yang

lebih berat.

Proses ini membebaskan PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK DARIPADA
tenaga dan sinaran radioaktif. TENAGA NUKLEAR

Pembelahan nukleus berlaku apabila Dilakukan di dalam stesen jana kuasa
satu neutron yang perlahan membedil tenaga nuklear.
satu nukleus bahan radioaktif yang Stesen jana kuasa nuklear
berat dan tidak stabil seperti Uranium- mengandungi : reaktor dan penjana
235.
Menyebabkan nukleus itu pecah Reaktor Mengandungi bahan radioaktif
kepada dua atau lebih nukleus yang iaitu Uranium-235
lebih kecil dan stabil.
Tempat berlakunya proses
pembelahan nukleus dimana
tenaga nuklear dihasilkan.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Komponen dalam reaktor Penjana Menjanakan arus elektrik 12.3 IMPAK PENGGUNAAN TENAGA NUKLEAR
nuklear: elektrik melalui proses aruhan Senjata Tenaga nuklear digunakan utk
electromagnet apabila magnet Nuklear menghasilkan bom atom
1. Rod pengawal boron : diputarkan dalam gegelung
mengawal tindak balas oleh tenaga yang dihasilkan (pembelahan nukleus
pembelahan nukleus oleh turbin. PLUTONIUM) dan digunakan
dengan menyerap semasa Perang dunia kedua.
neutron berlebihan Tenaga elektrik dihasilkan dan
dihantar kepada pencawang Hiroshima, 6 Ogos 1945
2. Moderator grafit : elektrik untuk diagihkan Nagasaki, 9 Ogos 1945
memperlahankan kepada pengguna.
neutron Kesan letupan tenaga nuklear oleh
Perubahan bom atom menyebabkan:
3. Perisai konkrit : tenaga yang
mengelakkan berlaku 70,000 orang awam
kebocoran sinaran terkorban serta merta
radioaktif Struktur besi di seluruh
bandar cair disebabkan
Penjana stim Menghasilkan wap udara/ stim suhu yg amat panas
yang panas. Mengganggu keadaan
atomesfera
Stim berfungsi utk memutarkan Sinaran radioaktif yang
turbin yang mengerakkan terbebas menyebabkan
penjana. mutasi dan tanah menjadi
tidak subur sehingga kini.
Tenaga nuklear yang dihasilkan Penggunaan Sebab penggunaan :
membebaskan tenaga haba tenaga Perjanjian Pengawalan Senjata
yang digunakan utk nuklear bagi Kurang sumber tenaga Nuklear – semua negara terikat
memanaskan air dalam negara yang lain dimana perjanjian ini mengawal
penjana. menggunaka Keluasan negara yang dan tidak membenarkan mana-
nnya besar serta kepadatan mana negara menggunakan
Turbin Aliran stim memutarkan turbin, penduduk yang tinggi senjata nuklear dengan
dan menghasilkan tenaga Sumber pendapatan sewenangnya.
kinetik yang digunakan bagi negara
memutarkan magnet dalam Teknologi yang canggih
penjana.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Ujian Dilakukan sama ada di atmosfera 12.4 TENAGA NUKLEAR DI MALAYSIA SEMOGA NOTA RINGKAS INI
nuklear terbuka, di darat atau di bawah DAPAT MEMBANTU ANDA
laut. Wajaran pembinaan stesen jana kuasa MENGULANG KAJI PELAJARAN
DENGAN LEBIH BAIK DAN
Memberikan kesan buruk kepada nuklear di Malaysia:
hidupan dan persekitaran. MEMBANTU ANDA
Setuju Menampung permintaan MEMPEROLEHI KEPUTUSAN
Kesan buruk ujian nuklear: YANG CEMERLANG DALAM SPM.
Bawah tanah : pengguna terhadap tenaga
menyebabkan radiasi SALAM SAYANG DARI SAYA
tanah dan sumber air elektrik yang semakin meningkat. CIKGU SUHAINA, SMK SENAI.
Bawah laut :
menyebabkan Sumber bahan api fosil TERUSKAN USAHA! KEJAYAAN
kemusnahan hidupan dan (petroleum, gas asli, arang batu) TIDAK DATANG BERGOLEK.
pencemaran laut yg teruk yang akan kehabisan.
Di darat : kesan ANDA YANG MENENTUKANNYA.
penyebaran radiasi Kurang menghasilkan karbon. SEMOGA BERJAYA =)
kepada manusia dan Kesan pencemaran lebih rendah
hidupan boleh berbanding bahan api fosil. TARGET A+ SPM
menyebabkan kesan ANDA BOLEH!!!
somatik dan kesan genetik Tidak Kadar tenaga yang dihasilkan
(mutasi) setuju adalah jauh lebih besar daripada
bahan api fosil.
Kesan penyebaran radiasi : Menghasilkan sisa radioaktif yang
• Kesan somatik : keletihan, berbahaya kepada manusia dan
loya, katarak, leukemia, alam sekitar jika tidak
keguguran rambut dikendalikan dengan cermat.

• Kesan genetik : kecacatan Kos pembinaan yang sangat
pada bayu, mutasi sel dan mahal.
kanser.
Memerlukan kawasan yang sangat
strategik bagi membangunkan
stesen janakuasa bagi
memudahkan proses penyejukan
berlaku dalam reaktor.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021