การใช้ยารักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง

WE L CO ME

การใช้ยารักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง
(Anti-thyroid Drugs)

คำนำ

โรคไทรอยด์สามารถพบได้บ่อยในประเทศไทย และเมื่อไทรอยด์เกิดภาวะผิดปกติก็จะ
ส่งผลกระทบต่อร่างกายได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงแบบผิดปกติ
หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น เหนื่อย หรืออารมณ์ที่แปรปรวน เราจึงควรให้ความสำคัญ มั่นสังเกต
ความผิดปกติ และตรวจเช็คไทรอยด์ฮอร์โมน เพราะหากรู้เร็วก็สามารถรับมือกับโรคไทรอยด์
ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

สารบัญ หน้า

เรื่อง 4
7
- ความรู้ทั่วไปของความผิดปกติของต่มไทรอยด์
Hyperthyroidism 8
Hypothyroidism 10
12
- การใช้ยารักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนสูง 14
Propylthiouracil (PTU)
Levothyroxine 16
Postassium iodide
Methimazole (MMI) 17

Radioactive Iodine Therapy

B-Adrenergic Blockers

ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์

Hyperthyroidism ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ผลิต Thyroxine hormone มากกว่าปกติ
ทำให้การเผาพลาญสารอาหารต่างๆและวิตามินในร่างกายเพิ่มขึ้น ร่างกายมีการสร้างโปรตีนลดลง อวัยวะต่างๆ
ทำงานเพิ่มขึ้นเพื่อตอบสนองต่อการเพิ่มระดับเมตาบอลิซึม (metabolism) ทำให้เกิดการสลายสารอาหาร
ที่สะสมไว้ในรูปของ glycogen ออกมาเป็นพลังงาน อุณหภูมิของร่างกายจึงสูงขึ้น
การทำงานของประสาทซิมพาเทติกเพิ่มขึ้นทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น ปริมาณเลือดออกจากหัวใจเพิ่มขึ้น
การไหลเวียนเลือดในร่างกายมากขึ้น ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น

Graves’s disease เป็นภาวะที่มี Thyroid hormone มากกว่าปกติ มีลักษณะเฉพาะโรค คือ
มี Thyroid hormoneสูง ตัวต่อมไทรอยด์โตและมีอาการตาโปน(exophthalmos)
เกิดจากปฏิกิริยาอิมมูนของร่างกาย (autoimmune)

ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์

Plummer’s disease คอพอกเป็นพิษ(Toxic Multinodular Goiter) เกิดจากการได้รับไอโอดีนมากเกิน
ไปทำให้ต่อมไทรอยด์ถูกกระตุ้นให้สร้าง Thyroxine ออกมามากผิดปกติ เกิดจากเนื้องอกของต่อมไทรอยด์
เรียกว่า Thyroid nudolar เป็นโรคที่การสร้าง Thyroid hormone ไม่อยู่ภายใต้การควบคุมของ TSH
จากต่อมใต้สมอง ทำให้ต่อมไทรอยด์โตจากภาวะ Autoimmune เชื่อกันว่ามีสาเหตุจากกรรมพันธุ์และ
เกิดร่วมกับโรค Addison’s disease และเบาหวาน เกิดจากความเครียดของร่างกาย การติดเชื้อหญิงตั้ง
ครรภ์ ความเครียดทางอารมณ์
อาการและอาการแสดง Thyroxine ที่เพิ่มขึ้นในกระแสเลือดทำให้กระบวนการเผาผลาญเพิ่มขึ้น กินจุ
น้ำหนักตัวลด การเคลื่อนไหวของลำไส้เพิ่มขึ้น ถ่ายอุจจาระวันละหลายรอบ หัวใจทำงานเพิ่มขึ้น
หัวใจจะเต้นแรงเร็ว ตาโปน ขาดสมาธิในการทำงาน นั่งนิ่งๆเฉยๆไม่ได้ ขยับไปมาตลอดเวลา มือและตัวสั่น
หงุดหงิด ฉุนเฉียว ตื่นตกใจง่าย นอนหลับยากอาการผิดปกติอื่น ๆในผู้หญิงจะพบมีความผิดปกติของประจำเดือน

ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์

การรักษา
การรักษาด้วยยา คือ ยาที่นิยมใช้กันมาก ได้แก่ Propilthyouracil (PTU), Methimazole MMI
แต่ถ้าให้ในขนาดสูงๆ จะมีผลยับยั้งการทำงานของต่อม ยาที่ใช้ได้แก่ Potassium Iodide

การรักษาด้วยการผ่าตัด โดยทำการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกบางส่วน ในผู้ป่วยมีก้อนเนื้องอก
หรือต่อมโต เพื่อลดการสร้าง Thyroxine ส่วนในผู้ป่วยมะเร็งต่อมไทรอยด์อาจต้องผ่าตัด
เอาต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด

การรักษาด้วยรังสี (Radioactive Iodine) เพื่อทำลายเนื้อเยื่อของต่อมไทรอยด์โดยเฉพาะ Parenchymal cell
แต่ไม่ทำลายเนื้อเยื่อรอบๆต่อม ใช้รักษา Graves’s disease , Nodular Toxicgoiter และ
มะเร็งของต่อมไทรอยด์ที่แพร่กระจาย (Metastasis Thyroid Cancer)
และใช้รักษาภายหลังการทำผ่าตัดต่อมไทรอยด์

ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์

Hypothyroidism ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนน้อยกว่าปกติ การเผาผลาญสารอาหารในร่างกายลดลงและ
ระบบประสาทซิมพาเทติกทำงานลดลงด้วยระดับไทรอยด์ฮอร์โมนลดลง สาเหตุเกิดจากต่อมไทรอยด์ถูกทำลาย
จากการถูกตัดออกหรือการฝ่อของต่อมไทรอยด์เอง การอักเสบของต่อมไทรอยด์ (Thyroiditis)
การติดเชื้อไวรัสของระบบทางเดินหายใจ หรือคางทูมการอักเสบชนิดเรื้อรัง (chronic thyroiditis)

Cretinism Myxedema Hashimoto’s thyroiditis RieRdiedl’esl’tshtyhryoirdoitidisitis

propylthiouracil (PTU)

PTU จัดเป็น second-line drug ในผู้ที่แพ้หรือไม่สามารถทนผลข้างเคียงของ
methimazole ได้ ยา PTU จึงเหมาะกับผู้ป่วย Graves's disease ที่กำลังตั้งครรภ์
ในไตรมาสแรก และควรหลีกเลี่ยงการใช้ PTU ในผู้ป่วยเด็ก

ข้อควรระวังในการใช้ยา หากมีอาการดังต่อไปนี้ควรจะหยุดยาและแจ้งแพทย์
ไข้ เจ็บคอ ปวดตามตัว ซีด มีจุดเลือดออกตามตัว มีจ้ำเลือดตามตัว ไอ หายใจลำบาก
มีผื่นแดง หรือผื่นเป็นตุ่มน้ำ ปัสสาวะสีเข้ม ตัวเหลืองตาเหลือง ผื่น ลมพิษ คลื่นไส้
อาเจียน ปวดข้อ ผมร่วง มึนงง เกิดผลข้างเคียงต่อตับที่รุนแรง

propylthiouracil (PTU)

ปฏิกิริยากับยาชนิดอื่น
. ยาต้านการแข็งตัวของเลือด warfarin ยา Methimazole จะเพิ่มยา warfarin
ในเลือดดังนั้นจะต้องติดตามการแข็งตัวของเลือด
. ยา Propytthiouracil จะเพิ่มการขับถ่ายของยา betablocker ดังนั้นเมื่อคุม
ภาวะคอกพอกเป็นพิษได้ ควรจะลดขนาดยา betablocker
. ยาPropylthiouracil จะเพิ่มระดับยา digoxin ดังนั้นเมื่อคุมภาวะคอกพอกเป็น
พิษได้ ควรจะลดขนาดยา
. ยา Propy thiouracil จะเพิ่มระดับยา Theophyline ดังนั้นเมื่อคุมภาวะคอก
พอกเป็นพิษได้ ควรจะลดขนาดยา

Levothyroxine

เป็นไทรอยด์ฮอร์โมนสังเคราะห์ที่นำมาใช้รักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
ชื่อการค้าคือ Levothroid, Levoxyl, Levo-T, Synthroid, Tirosint และ
Unithroid หากเกิดภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำแล้วไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้
เจริญเติบโตช้า พูดช้า ไม่มีพลังงาน น้ำหนักเพิ่ม ผมร่วง ผิวแห้ง และขี้หนาวได้

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา




น้ำหนักลด มือสั่น ปวดหัว คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง
กระสับกระส่าย วิตกกังวล นอนไม่หลับ เหงื่อออกมาก
อยากอาหารมากกว่าปกติ

Potassium iodide

ข้อบ่งใช้ : รักษาผู้ป่วย Mild hyperthyroidism
การออกฤทธิ์ : ยับยั้งการสังเคราะห์เเละการหลั่ง
ฮอร์โมนต้านฤทธิ์ TSH ให้อาการลดลงภายใน 24
ชั่วโมง เเต่ใช้ยานานๆต่อมไทรอยด์จะกลับทำงาน
ใหม่ได้ดี เเละมีประสิทธิภาพเพิ่มมากกว่าเดิม

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา

อาการเป็นพิษเนื่องจาก Iodism จากฤทธิ์ระคาย
ไอโอไดด์ จะทำให้ต่อมน้ำลายอักเสบออกมามาก
ได้รสเฝื่อน เยื่อจมูกอักเสบ หลอดลมอักเสบ
มีผื่นเเละอาจมีไข้

Methimazole (MMI)

Methimazole (MMI)อีกชื่อหนึ่งคือThiamazole
ใช้ในการรักษาภาวะไทรอยด์เป็นพิษ รวมถึงใช้ในผู้ป่วยก่อนการผ่าตัดต่อไทรอยด์

หรือใช้รักษาร่วมกับผู้ที่ทำการรักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีน
ผู้ที่แพ้ส่วนผสมที่อยู่ในยา Methimazole ผู้ที่ตั้งครรภ์ ผู้ที่มีแผนจะตั้งครรภ์ หรือ

ผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับตับ ไขกระดูก หรือผู้ที่มีภาวะผิวหนังอักเสบ
ผู้ที่เป็นไข้ หวัด หลอดลมอักเสบ หรือการติดเชื้ออื่นๆ ผู้ที่กำลังใช้ยาชนิดอื่น ๆ
สมุนไพร หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา




ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดกล้ามเนื้อ เป็นต้น
และควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วนหากพบอาการ

Radioactive Iodine Therapy
การกลืนแร่ คือ การทานสารกัมมันตรังสี
ไอโอดีน-131 (I-131) ในรูปแบบน้ำหรือ
แคปซูล ทำให้ต่อมไทรอยด์ฝ่อลง จึงช่วยรักษา
โรคไทรอยด์เป็นพิษภาวะไทรอยด์เป็นพิษ
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นวิธีที่สะดวกได้
ผลดี ราคาถูก และปลอดภัย

β- Adrenergic Blockers

เช่น propranolol , metoprodol , และatenolol
เป็นยาที่ใช้ร่วมกับ thionamide บ่อยที่สุด

เพื่อลดอาการและอาการแสดงของโรคได้รวดเร็ว
วิธีการใช้ยา

ยาที่สามารถใช้ได้ละครั้ง เช่น aternolol ใช้ในผู้ป่วยต่อม
ไทรอยด์เป็นพิษ ที่มีอาการมาก โดยให้ propanolol ในขนาด
30-120 mg ต่อวันหรือ atenolol 25-200 mg ต่อวัน
เมื่อผู้ป่วยอาการดีขึ้นแล้วควรหยุดยา

ข้อควรระวัง

ห้ามใช้ในผู้ป่วยหลอดเลือดส่วนปลายตีบ

ห้ามใช้ในผู้ป่วยหอบหืด

ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว