น้ำยาเช็ดกระจกจากดอกอัญชัญและมะกรูด

1

รายงานโครงงานวิทยาศาสตร์
เร่ือง นำ้ ยาเชด็ กระจกจากดอกอญั ชนั และมะกรูด

โดย
1. นางสาวณัติณี เรอื งกุศล
2. นางสาวธิมาพร เอื้อการณ์
3. นางสาวสชุ าดา ไชยเนตร

ระดบั ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพ (ปวช.) ปพี ุทธศักราช 2565
วทิ ยาลยั การอาชพี มหาราช อาชีวศกึ ษาจงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา

สำนกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา
กระทรวงศึกษาธกิ าร

รายงานโครงงานวิทยาศาสตร์
เรอ่ื ง น้ำยาเช็ดกระจกจากดอกอญั ชันและมะกรดู

2

โดย
1. นางสาวณัตณิ ี เรอื งกศุ ล
2. นางสาวธมิ าพร เอืก้ ารณ์
3. นางสาวสุชาดา ไชยเนตร

ครทู ป่ี รึกษา
นางสาวศริ ิกาญจน์ สขุ พนั ธ์
นางสาวอธิชา ฉตั รยทุ ธนา

ทป่ี รึกษาพิเศษ
นายณฐั พงศ์ แกว้ วงศ์

3

ชอื่ โครงงาน น้ำยาเชด็ กระจกจากดอกอัญชันและมะกรดู

ชอ่ื ผจู้ ดั ทำ นางสาวณัติณี เรืองกุศล

นางสาวธมิ าพร เอ้ือการณ์

นางสาวสชุ าดา ไชยเนตร

ครทู ่ีปรึกษา นางสาวศิริกาญจน์ สุขพันธ์

นางสาวอธิชา ฉัตรยุทธนา

ปที ีจ่ ัดทำปีการศกึ ษา 2565

สถานศกึ ษา วทิ ยาลัยการอาชีพมหาราช

บทคดั ย่อ

โครงงานเรอ่ื งน้ำยาเช็ดกระจกจากดอกอัญชนั และมะกรดู มีจุดมุ่งหมายเพื่อศกึ ษาเรอื่ งเก่ยี วกับการใช้สมนุ ไพร
ท้องถิน่ ใหเ้ กดิ ประโยชน์ เพือ่ ท่จี ะสามารถนำมาใช้กบั ชีวิตประจำวนั โดยผจู้ ัดทำไดอ้ อกศึกษาคน้ คว้าจาก
อินเทอร์เนต็ ผจู้ ัดทำไดค้ วามร้เู ร่อื งการทำน้ำยาเชด็ กระจกจากดอกอัญชันและมะกรูดแล้ว ก็มแี นวความคิด
จัดทำข้ึนเปน็ โครงงาน แลว้ ก็สามารถท่ีจะนำไปประยุกตใ์ ชก้ ับชวี ติ ประจำวันได้

4

กิตตกิ รรมประกาศ

โครงงานเร่ืองนป้ี ระกอบด้วยการดำเนินงานหลายข้ันตอน นับตง้ั แตก่ ารศึกษาหาข้อมูล การทดลองการ
วเิ คราะห์ผลการทดลอง การจดั ทำโครงงานเปน็ รูปเล่ม จนกระทั่งโครงงานนส้ี ำเรจ็ ลลุ ว่ งไปดว้ ยดตี ลอด
ขอขอบคณุ อาจารย์ อธชิ า ฉัตรยุทธนา ทปี่ รกึ ษาโครงงาน ผใู้ หค้ วามรู้คำแนะนำ เสียสละเวลามาช่วยฝกึ ฝน
เทคนิคในการทำโครงงานครงั้ นี้ และไดเ้ มตตาให้ความชว่ ยเหลือในทกุ ๆ ด้าน ตลอดจนเอ้อื เฟื้อหอ้ งปฏิบัตกิ าร
และเครื่องมอื ตา่ ง ๆ ในการทำโครงงานนีจ้ นประสบความสำเรจ็

สารบญั 5

บทคดั ยอ่ หนา้
กิตตกิ รรมประกาศ 3
สารบญั 4
สารบญั ตาราง 5
สารบัญรปู ภาพ 6
บทที่ 1 บทนำ 7
ทม่ี าและความสำคญั ของโครงงาน 8
จดุ มงุ่ หมายของการการศึกษาค้นคว้า 8
สมมตฐิ านการศึกษาคน้ คว้า 8
ขอบเขตของการศกึ ษาค้นคว้า 8
ตวั แปร 8
ประโยชนท์ ค่ี าดวา่ จะได้รบั 8
บทที่ 2 เอกสารท่เี กี่ยวขอ้ ง 8
บทท่ี 3 อุปกรณแ์ ละวิธีการศึกษาค้นควา้ 9
บทท่ี 4 ผลการศกึ ษาค้นควา้ 11
บทที่ 5 สรปุ และอภิปรายผลการศึกษาค้นคว้า 14
บรรณานุกรม 15
ภาคผนวก 16
17

สารบญั ตาราง 6

ตารางท่ี หนา้

1.1ผลการทดลองตอนที่ 1 14
1.2ผลการทดลองตอนที่ 2

สารบญั รปู ภาพ 7

ภาพท่ี หน้า

1.1ภาพการทำน้ำหมักชีวภาพจากดอกอญั ชนั 10
ภาพฝานมะกรดู เอาเฉพาะผิว ใส่ลงในหม้อต้มดอกอญั ชนั 11
17
1.2ภาพใสน่ ำ้ ตาลทรายหรอื กากนำ้ ตาลลงไปคนให้ละลายเข้ากัน
ภาพเทใส่โหลสำหรับหมกั

1.3ภาคผนวก

8

บทท่ี 1
บทนำ

ท่ีมาและความสำคัญของโครงงาน

ในปัจจุบันมีการ ใช้สารเคมีในชีวิตประจำวันกันอย่างแพร่หลาย และมีสารเคมีท่ีมีพิษรวมอยู่
ด้วยจำเป็นอย่างยิ่งท่ีจะต้องอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมและแก้ไขปัญหามลพิษอย่างเร่งด่วน โดยเฉพาะอย่างย่ิงการ
แกไ้ ขสารพษิ ตกค้าง ท้ังในน้ำ ในอากาศ ในดนิ รวมทั้งในอาหาร ลว้ นมีสารตกคา้ งท้งั ส้ิน

น้ำยาเช็ดกระจกท่ีใช้กันทั่วไปมีส่วนผสมของ บิวทิล เซลโลโซล และ แอมโมเนียมไฮดรอกไซด์
ซงึ่ เป็นวตั ถุอันตรายชนดิ ที่ 1 และชนดิ ท่ี 2 ซงึ่ สารเคมีน้ีมอี นั ตรายต่อมนุษย์ และส่ิงมชี ีวิตอ่ืน

ดอกอัญชันสีม่วง ท่ีขึ้นอยู่ทั่วไปบริเวณใกล้บ้าน ในสวน ริมถนน คนในชุมชนของเราโดยเฉพาะ
ผู้สูงอายุมักนำดอกอัญชันมาใช้ประโยชน์หลายอย่าง เช่น ทาผม ทาคิ้ว เพื่อให้ดกดำ ใช้แทนสีผสมอาหาร ช่ึง
เปน็ น้ำชาลดอาการเบาหวาน เปน็ ตน้

นอกจากนี้มะกรูดและดอกอัญชันยังช่วยลดคราบสกปรกและยังไม่มีสารเคมีเพราะน้ำยาเช็ด
กระจกทซี่ ื้อมาอาจจะมสี ารเคมแี ละยังอาจทำอนั ตรายร่างกายเราด้วย

สมมตุ ฐิ าน

น้ำหมักชีวภาพจากดอกอัญชันและมะกรูดสามารถนำไปใช้ขจัดคราบสกปรกบนกระจกแท น
น้ำยาเชด็ กระจกทว่ั ไปได้

จุดมุง่ หมายของการศึกษา

1.เพื่อศึกษาผลการทำน้ำหมักชีวภาพจากดอกอัญชันและมะกรูดไปใช้ขจัดคราบสกปรกบน
กระจก

2.เพือ่ นำพชื ทีม่ ีอยูใ่ นทอ้ งถิ่นมาใชป้ ระโยชน์
3.เพือ่ อนุรักษส์ งิ่ แวดลอ้ ม

ตัวแปร

ตวั แปรตน้ นำ้ หมกั ชีวภาพจากดอกอญั ชนั และมะกรดู
ตัวแปรตาม การลดลงหรือหายไปของคราบสกปรกบนกระจก
ตวั แปรควบคมุ อณุ หภมู ิของอากาศ

ขอบเขตของการศึกษา

1.นำ้ หมักชีวภาพจากอัญชันและมะกรดู จะใชอ้ ัญชันสีม่วงพนั ธ์กลีบชนั้ เดยี ว และพันธก์ ลบี ซอ้ น
2.กระจกที่ใชท้ ำการทดลอง ใชก้ ระจกเงาและกระจกใส ทค่ี วามสกปรกตามปกติ

ประโยชน์ทีค่ าดว่าจะได้รับ

น้ำหมักชีวภาพจากดอกอัญชันและมะกรูด สามารถนำไปใช้ขจัดคราบสกปรกบนกระจกแทน
น้ำยาเช็ดกระจกทัว่ ไปได้ และชว่ ยลดสารพษิ ตกค้าง

9

บทที่ 2
เอกสารท่เี กย่ี วข้อง

อัญชัน

อัญชัน จัดเป็นพืชมีดอกชนิดใบเล้ียงคู่ เป็นพืชเถาเล้ือย ตระกูลเดียวกับถั่ว มีอายุประมาณ 1 ปี
จึงจัดเปน็ พชื อายสุ ั้น ลำตน้ เลอื้ ย และพนั รอบหลัก อาจยาวได้ถึง 6-7 เมตร มีดอกท่ีสวยงาม โดยปกติมสี ีน้ำ
เงนิ มถี ่นิ กำเนดิ ในแอฟรกิ า

ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์

อัญชนั เป็นพืชอายหุ ลายปี ต้นเปน็ กอพุม่ ขนาดเล็ก ปลายยอดเปน็ เถาเลอื้ ยพัน
(Twining) อัญชันท่ีเก็บรวบรวมสายพันธุ์จำแนกได้ 2 สายพันธ์ุ คือ สายพันธ์ุกลีบดอกช้ันเดียว หรือดอกรา
ดอกเปน็ รูปดอกถวั่ มี 3 ชนิดคอื ชนิดสีน้ำเงิน มว่ ง และสขี าว และสายกลีบดอกซอ้ น มี 5 กลีบดอก
(standard ) ขนาดใหญ่ ซึ่งมีสีเช่นเดียวกัน ท้ัง 2 สายพันธุ์ มีอับเรณุสีเหลืองอ่อน ใบประกอบเรียงตัวแบบ
ขนขนปลายค่ี ใบย่อยรูปไข่ สีใบเขียวเข็ม ผิวอ่อนคอนข้างหยาบเล็กน้อยออกดอกตลอดปี ชนิดดอกเดียว ฝัก
รูปดาบแบบโค้งเลก็ นอ้ ย เมล็ดแบนรูปไต

สรรพคุณทางยา

ราก ใช่บำรุงรักษาดวงตา ทำให้ตาสว่าง แก้ตาฟาง ตาแฉะ ฝนกับรากสะอึกและซาวข้าวกินหรือทา
แก้งูสวัด เป็นยาขับปัสสาวะ ใช้ถูแก้ปวดฟัน ทำให้ฟันทน รสเบื่อเมาปรุงเป็นยา ดอก ใช้รักษาอาการผมร่วง
ใช้ขยี้ทาศีรษะช่วยปลูกผม ใช้ทาคิ้ว ทำให้ผมและคิ้วดกดำเนื่องจากดอกอัญชันมีสารแอนโธ่ไซยานิน มี
คุณสมบัติเพิ่มการไหลเวียนของเลือดในหลอดเล็กๆ ทำให้เลือดไปเล้ียงรากผมมากข้ึน แก้ฟกช้ำบวม เมล็ด
เปน็ ยาระบาย

การนำมาใชป้ ระโยชน์

ภูมิปัญญาชาวบ้านของไทย ได้นำเอาสีจากดอกอัญชันมาใช้ แต่งสีขนมไทย เช่น ขนมช่อม่วง ขนม
เรไร ขนมช้ัน เป็นต้น ทำให้สีคราม โดยเอาดอกอัญชันไปแช่ในน้ำร้อนจะได้สีน้ำเงิน ถ้าเติมน้ำมะนาว หรือ
หยดน้ำพร้าวลงไปเล็กน้อย จะได้สีม่วง นอกจากน้ีในสมัยโบราณยังนิยมใช้ย้อมผมจะทำให้ ผมดำตาม
ธรรมชาติ ไม่หงอกก่อนวัยแก้ปัญญาผมแตกปลายและผมเสีย กระตุ้นการเจริญเติบโตของเส้นผมให้นุ่มสลวย
เปน็ เงางาม ปจั จบุ นั มีการเอาสารสกดั จากดอกอัญชันไปใช้ผสมกบั แชมพูและครมี นวดผม เพ่อื ทำใหผ้ มดกดำ

มะกรดู

มะกรูด เป็นพืชในตระกูลส้ม (Citrus) มีถ่ินกำเนิดในประเทศลาว อนิ โดนีเซีย มาเลเซีย และไทย ใน
เอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้ นยิ มใชใ้ บมะกรดู และผวิ มะกรดู เป็นส่วนหน่งึ ของเครอ่ื งปรุงอาหารหลายชนดิ

ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์

เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 2-8 เมตรเป็นไม้เนื้อแข็ง เปลือกตน้ เรียบ สีน้ำตาล มีหนามยาวเล็กน้อย
แหลม อยู่ตามก่ิงกา้ น ใบ เป็นใบประกอบชนิดลดรปู ปลายใบและโคนใบมน ขอบใบเรยี บ ผล เป็นรูปทรงกลม
หรือรูปไข่ โคนผลเรียวเป็นจุก ผิวขรุขระ พันธุ์ที่มีผลเล็ก ผลอ่อนสีเขียวแก่ สุกเป็นสีเหลือง มีรสเปรี้ยว
ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก เมลด็ กลมรี สีขาว

สรรพคุณทางยา

10

รากกระทุ้งพิษ แก้ฝีภายในและแก้เสมหะเป็นพิษ ใบมีน้ำมันหอมระเหย ผลและน้ำค้ันจากผลใช้แต่ง
กล่ิน สระผมรักษาชันนะตุ รังแค ทำให้ผมสะอาด ผิวจากผลปรุงเป็นยาขับลมในลำไส้ แก้แน่น เป็นยาบำรุง
หัวใจ

การนำมาใชป้ ระโยชน์

คนไทยนิยมปลูกมะกรูด ไว้ตามบ้านและในสวนมะกรูดเป็นไม้พุ่มยืนขนาดเล็ก ใบมีกลิ่นหอม ผล
คอ่ นขา้ งกลม ผิวขรขุ ระมีปุม่ นนู และมจี กุ ทห่ี วั ของผล ส่วนที่ใช้ คอื ใบและผล

- ใช้เปน็ ยาหรอื ส่วนผสมตา่ งๆ คอื นำ้ ในผลแก้อาการท้องอดื ช่วยใหเ้ จริญอาหาร
น้ำมะกรดู ใชด้ องยา และบำรงุ โลหติ
- ใชเ้ ปน็ เครื่องเทศ โดยใชผ้ วิ ของผล เป็นสว่ นผสมในเคร่ืองแกงหลายชนดิ
- ใช้แต่งกลิ่นในอาหารคาวหลายชนดิ เชน่ ตม้ ยำ แกงเผ็ด
- น้ำมะกรดู ใช้ปรุงอาหารเพอื่ ใหม้ รี สเปรี้ยวและดบั กล่ินคาวปลา
- คนโบราณนยิ มสระผมดว้ ยมะกรดู เพราะทำให้ผมดำเป็นมนั ไม่แห้งกรอบ

11

บทท่ี 3
วัสดุ อปุ กรณแ์ ละวธิ กี ารทดลอง

วัสดุอุปกรณ์ 300 กรมั
300 กรัม
1.ดอกอญั ชนั สีมว่ ง 2 ผล
2.น้ำตาลทรายหรือกากนำ้ ตาล 1 ลติ ร
3.มะกรูด 1 ใบ
4.นำ้ สะอาด 1 เล่ม
5.หม้อสแตนเลส/หม้อเคลือบ
6.มดี 1 ใบ
7.เตา 1 ใบ
8.โหลสำหรับหมัก

วิธดี ำเนินการทดลอง
ตอนท่1ี การทำนำ้ หมกั ชวี ภาพจากดอกอัญชัน

12

2.ฝานมะกรดู เอาเฉพาะผิว ใสล่ งในหมอ้ ตม้ ดอกอญั ชนั ตม้ ต่อประมาณ 10 นาที ดับไฟ

3.ปลอ่ ยใหน้ ้ำดอกอญั ชนั เยน็ ลง จนมีอณุ หภูมิ 60 องศาเซลเซียส ใส่นำ้ ตาลทรายหรอื กากนำ้ ตาลลงไปคนให้
ละลายเขา้ กนั

13

4.เทใส่โหลสำหรบั หมัก ปิดฝา พอใหแ้ ก๊สท่เี กิดขึ้นระบายออกมาได้ ทิ้งไว้ประมาณ 30 วัน

5.กรองนำ้ หมกั ชีวภาพทไ่ี ด้ เอากากออก (นำไปเปน็ ป๋ยุ ตน้ ไม้ได)้
6.นำน้ำหมกั ชวี ภาพจากดอกอญั ชนั และมะกรูดใส่ลงในขวดสเปรย์
ตอนที่ 1 เปรียบเทยี บในการทำความสะอาดของนำ้ หมักชีวภาพจากดอกอัญชันและมะกรดู กบั นำ้ ยาเชด็
กระจก
ตอนที่ 2 นำกระจกเงาท่ีมคี วามสกปรกตามปกติ 1 แผ่นมาทำความสะอาดดว้ ยน้ำยาเช็ดกระจกจากดอก
อัญชันและมะกรดู เปน็ เวลา 5 นาที และ10 นาที สงั เกตและบนั ทึกผล

14

บทที่ 4
ผลการทดลอง

ตารางท่ี 1 : ผลการทดลอง ตอนที่ 1

วสั ดุทดลอง น้ำหมักชวี ภาพจากดอกอัญชนั น้ำยาเช็ดกระจก
กระจกเงา
และมะกรดู

ใส สะอาด ไม่มคี ราบ ใส สะอาด มีมคี ราบ

ตารางที่ 2 : ผลการทดลอง ตอนที่ 2

วสั ดทุ ดลอง น้ำหมกั ชวี ภาพจากดอกอัญชันและมะกรดู
กระจกเงา
ระยะเวลา 5 นาที ระยะเวลา 10 นาที

ใส สะอาด ไมม่ คี ราบ ใส สะอาด ไมม่ คี ราบ เงาวาว

15

บทที่ 5
สรปุ และอภิปรายผลการศึกษาค้นควา้

เมอ่ื น้ำหมักชวี ภาพจากดอกอญั ชนั และมะกรูดไปใช้ทำความสะอาดกระจกเงา ผลปรากฏว่า
กระจกเงา มีความเงาวาว ไมม่ ีคราบสกปรกเหลอื อยูน่ อกจากน้นั นำ้ มันหอมจากผวิ มะกรดู ยังมีสรรพคุณในการ
ไลแ่ มลงต่างๆ รวมทงั้ ยงุ อกี ดว้ ย

เมอ่ื เปรยี บเทียบ การทำความสะอาดของนำ้ หมกั ชวี ภาพจากดอกอญั ชันกับนำ้ ยาเชด็ กระจกเงา
สรปุ ไดว้ า่ ไม่แตกต่างกัน

เม่อื นำนำ้ หมักชีวภาพจากดอกอัญชนั และมะกรดู มาเชด็ กระจกโดยใชเ้ วลาต่างกันคอื 5 นาที
และ 10 นาที จะเห็นวา่ ย่ิงใชเ้ วลามากขน้ึ ประสทิ ธภิ าพการเชด็ กระจกมากข้นึ ด้วย

ขอ้ เสนอแนะ

1.นำนำ้ หมกั ชีวภาพจากดอกอัญชันและมะกรดู ไปใชป้ ระโยชนอ์ ย่างอนื่ ได้ เชน่ ทำปุ๋ย บำบัดน้ำ
เสยี แกไ้ ข ทอ่ ตนั กำจัดกล่นิ ลา้ งห้องนำ้ เป็นต้น

2.นำพืชผกั ผลไม้ ดอกไมช้ นิดอืน่ ท่ีมอี ยูใ่ นทอ้ งถน่ิ มาทำเป็นนำ้ หมกั ชีวภาพได้

16

บรรณานกุ รม

โครงงานวิทยาศาสตร์ น้ำยาเช็ดกระจกจากดอกอัญชนั และมะกรูด.//24สงิ หาคม2565.//
http://miwkattarin.blogspot.com/

17

ภาคผนวก

แสดงการนำผวิ มะกรูดใสใ่ นหมอ้ ต้ม

แสดงการนำน้ำตาลลงใสใ่ นหม้อต้ม

แสดงการเทนำ้ หมักลงในโหลสำหรบั หมกั

18