การแสดงพื้นเมือง ชิ้นงาน

-ก-ำ-ร-แ-ส--ด-ง-พ--ืน้ -เ-ม-ือ-ง-

จดั ทำโดย
นำงสำวสธุ ิดำ ไชยสทิ ธิ์ เลขท่ี19

ชนั้ มธั ยมศกึ ษำปีท่ี 6/6

เสนอ
ครู รชั ชำนนทิ์ พิพิธธนพงษ์

----------------

คำนำ

รายงานเล่มน้ี มีเน้ือหาเก่ียวกบั เร่ือง การแสดงพ้ืนเมือง ผจู้ ดั ทาไดพ้ ยายามคน้ ควา้ ขอ้ มูลเกี่ยวกบั การ
แสดงพ้ืนเมือง ไวอ้ ยา่ งครบถว้ นมากที่สุดเท่าที่จะทาได้ เพอ่ื ใหผ้ ูอ้ ่านทราบถึงความสาคญั และรายละเอียด
ของแหลง่ การเรียนรู้ซ่ึงรายงานฉบบั น้ีเป็นส่วนหน่ึงของวิชานาฏศิลป์ รหสั วชิ า ศ33102 เป็นการฝึกทกั ษะ
การคน้ ควา้ หาขอ้ มูลไดเ้ ป็นอยา่ งดี หากผดิ พลาดประการใดตอ้ งขออภยั ณ ท่ีน้ีดว้ ย

ผจู้ ดั ทา
นางสาวสุธิดา ไชยสิทธ์ิ

สำรบัญ
เร่ือง หน้ำ

ประวตั ิรากลองยาว………………………………………………………………………………...1
ลกั ษณะของการแสดง……………………………………………………………………………..2
วธิ ีการแสดง……………………………………………………………………………………….2
การแต่งกาย………………………………………………………………………………………..3
ดนตรีที่ใชป้ ระกอบการแสดง/เพลงท่ีใชป้ ระกอบการแสดง/เน้ือเพลง……………………………4
โอกาสที่ใชก้ ารแสดง……………………………………………………………………………..5
แนวทางการอนุรักษ…์ ……………………………………………………………………………5

1

กำรแสดงพื้นเมือง
รากลองยาว

ประวตั ิรำกลองยำว

รากลองยาว ประเพณีการเลน่ เทิงบอ้ งกลองยาว หรือ เถิดเทิง มีผเู้ ลา่ ใหฟ้ ังเป็นเชิงสนั นิษฐานวา่ เป็น
ของพม่า นิยมเลน่ กนั มาก่อนเม่ือคร้ังที่พม่ามาทาสงครามกบั ไทยในสมยั กรุงธนบุรี หรือสมยั ตน้ แห่งกรุง
รัตนโกสินทร์ เวลาพกั รบพวกทหารพม่าก็จะเล่นสนุกสนานกนั ดว้ ยการเล่นตา่ งๆ ซ่ึงทหารพม่าบางพวกก็
เลน่ “กลองยาว” พวกไทยเราไดเ้ ห็นกจ็ ามาเล่นกนั บา้ ง

เม่ือชาวไทยเห็นวา่ รากลองยาวเป็นการเล่นที่สนุกสนาน และเลน่ ไดง้ ่ายกน็ ิยมเล่นกนั ไปแทบ ทุก
บา้ นทกุ เมืองมาจนทุกวนั น้ี

ประวตั ิความเป็นมา คณะกลองยาวที่มีชื่อเสียงมากของชาวอาเภอพยหุ ะคีรี ไดแ้ ก่ คณะ บ.รุ่งเรือง
ศิลป์ ของนายบุญ เอ่ียมเวช ซ่ึงไดด้ ดั แปลงทา่ ร่ายรามาจากท่าร่ายราของลิเก พร้อมไดด้ ดั แปลงประดิษฐช์ ุด
แตง่ กายข้ึน โดยเลียนแบบจากเคร่ืองแตง่ กายของลิเกเช่นกนั และใชช้ ่ือวา่ “กลองยาวประยกุ ต”์ และไดน้ า
ออกแสดงเป็นคร้ังแรกราวปี พ.ศ. 2500

2

รูปแบบกำรแสดง

ลกั ษณะของกำรแสดง

ก่อนเล่นมีการทาพิธีไหวค้ รู มีดอกไมธ้ ูปเทียน เหลา้ ขาว บหุ ร่ีและเงินค่ายกครู 12 บาท การไหวค้ รู
ใชก้ ารขบั เสภา เมื่อไหวค้ รูแลว้ จะโห่ข้นึ 3 ลา แลว้ เร่ิมแสดง โดยนกั ดนตรีประกอบเร่ิมบรรเลง ผรู้ ่ายราก็จะ
เดินและร่ายราไปตามจงั หวะกลอง มีท่าร่ายราท้งั หมด 33 ท่า ท่าท่ีหวาดเสียวและต่ืนเตน้ มากท่ีสุดก็เห็นจะ
เป็นทา่ ท่ี 30-31 คือท่าท่ีมีการต่อกลองข้นึ ไป 3 ใบ ใหผ้ ูแ้ สดงคนหน่ึงข้ึนไปยนื บนกลองใบที่ 3 แลว้ ควง
กลอง และคาบกลอง ซ่ึงผแู้ สดงตอ้ งใชค้ วามสามารถพเิ ศษ

วิธีกำรแสดง

ในตอนแรกผรู้ ำ่ ยรำใชท้ งั้ ชำยและหญิง ต่อมำเปลยี่ นเป็นใชผ้ หู้ ญิงเป็นผรู้ ำ่ ยรำเทำ่ นนั้ สว่ นผชู้ ำย
ทำหนำ้ ท่ีตีกลองยำว และเครื่องดนตรีประกอบ ในตอนแรกมผี เู้ ลน่ ทงั้ หมด 16 คน โดยมีผตู้ กี ลองยืน 3 คน
และผตู้ เี ครื่องดนตรีประกอบไดแ้ ก่ ฉ่ิง ฉำบ กรบั โหมง่ ฆอ้ ง อกี 5 คน สำหรบั ผรู้ ำมี 4 คู่ 8 คน มีผรู้ ำคนหน่งึ
เป็นหวั หนำ้ คลอ้ งนกหวีดไวท้ ่คี อสำหรบั เป่ำเป็นสญั ญำณในกำรเปลี่ยนทำ่ รำ ในตอนหลงั มกี ำรเพมิ่ เครื่อง
ดนตรี เชน่ กลองอเมรกิ นั และป่ีชวำขนึ้ และเพิ่มควำมครกึ ครนื้ กเ็ พิ่มผรู้ ำ่ ยรำเขำ้ ไปอีก

3

กำรแต่งกำย

1. ชาย นุ่งกางเกงขายาวคร่ึงแขง้ สวมเส้ือคอกลม แขนส้ัน เหนือศอก มีผา้ โพกศีรษะและผา้ คาดเอว
2. หญิง นุ่งผา้ ซิ่นมีเชิงยาวกรอมเทา้ สวมเส้ือแขนกระบอกคอปิ ด ผา่ อกหนา้ ห่มสไบทบั เส้ือ สวม
สร้อยตวั คาดเขม็ ขดั ทบั นอกเส้ือ สร้อยคอ และต่างหู ปลอ่ ยผมทดั ดอกไมด้ า้ นซา้ ย

4

ดนตรีที่ใช้ประกอบกำรแสดง/เพลงทใี่ ช้ประกอบกำรแสดง/เนื้อเพลง

ดนตรีทใ่ี ช้ประกอบกำรแสดง

กลองยาวที่ใชต้ ีเป็นกลองยนื 3 ใบ กลองใหญ่ (กลองอเมริกนั ) ฉาบเลก็ 1 คู่ ฉาบใหญ่ 1 คู่ ฉิ่ง 1 คู่ ป่ี
ชวา 1 เลา ฆอ้ ง 1 ใบ กรับ 1 ค่แู ละกลองยาวท่ีผรู้ าใชป้ ระกอบการร่ายราอีกคนละ 1 ใบ

เนื้อเพลง

มาละเหวย มาละวา มาแตข่ องเขา ของเราไมม่ า ตะละลา
ใครมีมะกรูด มาแลกมะนาว ใครมีลกู สาวมาแลกลกู เขย เอาวะ เอาเหวย ลกู เขยกลองยาว ตะละลา
ตอ้ นไว้ ตอ้ นไว้ เอาไปบา้ นเรา เอาไปหุงขา้ วใหพ้ ่อเรากิน พ่อไม่อยใู่ หป้ ่ เู รากิน ป่ ูไม่อยใู่ หเ้ รากินเอง

ตะละลา
ไอล้ ูกกลมๆ เขาเรียกมะนาว ไอล้ ูกยาวๆ เขาเรียกมะเขือ เอาไปเมืองเหนือ

ไปฝากเน้ือเยน็ ตะละลา
ไอล้ กู กลมๆ เขาเรียกมะนาว ไอล้ ูกยาวๆ เขาเรียกมะดนั ไอล้ กู ส้นั ๆ เขาเรียกพุทรา ตะละลา
แบแบะ แบแบะ ลูกควายหลงแม่ ไปกินนมใคร กินนมตก๊ั แตน ทอ้ งแบนทอ้ งควาย ตะละลา
ทิงโนง โนง้ โนง นกกิ้งโครงมาเกาะหลงั คา จบั แมวแจวเรือ จบั เสือไถนา จบั เป็ดจบั ไก่ จบั ไข่พ่อตา ตะละลา

แต่ตุร้ีด ตุร้ีด จ้ิงหรีดมนั อยใู่ นรู เอาไมแ้ หยร่ ู มนั ร้องจี๊ดๆ ตะละลา
เจ๊กตายมนั ลอยน้ามา ไมไ่ ดน้ ุ่งผา้ ชฎาแหลมเป๊ี ยบ ตะละลา
แดงแจด้ แดงแจด้ แดงแจ๋ แดงแจด้ แจ๋ แดงแจ๋ แดงแจด๊
ดาปิ้ ด ดาปิ้ ด ดาปี๋ ดาปิ้ ดปี๋ ดาปี๋ ดาปิ้ ด
น่าดูอีหนูเส้ือแดง อีหนูเส้ือแดงน่าดูน่าดู

5

โอกำสท่ีใช้กำรแสดง

ประเพณีเลน่ “เถิดเทิง”หรือ “เทิงบอ้ งกลองยาว” ในเมืองไทยน้นั มกั นิยมเลน่ กนั ในงานตรุษ งาน
สงกรานต์ หรือในงานแห่งแหน ซ่ึงตอ้ งเดินเคลื่อนขบวน เช่น ในงานแห่นาค แห่พระ และแห่กฐิน เป็นตน้

แนวทำงกำรอนุรักษ์

โดยการนาภูมิปัญญาท่ีผา่ นมาเลือกสรรกลน่ั กรองดว้ ยเหตุและผลอยา่ งรอบคอบและรอบดา้ น แลว้
ไปถ่ายทอดใหค้ นในสงั คมไดร้ ับรู้ เกิดความเขา้ ใจ ตระหนกั ในคณุ ค่า คณุ ประโยชน์และปฏิบตั ิไดอ้ ยา่ ง
เหมาะสม โดยผา่ นสถาบนั ครอบครัว สถาบนั การศึกษา และการจดั กิจกรรมทางวฒั นธรรมต่างๆหรือการ
ส่งเสริมและสนบั สนุนใหเ้ กิดการเผยแพร่และแลกเปล่ียนภูมิปัญญาและวฒั นธรรมอยา่ งกวา้ งขวาง โดยใหม้ ี
การเผยแพร่ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่นตา่ งๆ ดว้ ยสื่อและวิธีการตา่ งๆ อยา่ งกวา้ งขวาง รวมท้งั กบั ประเทศอื่นๆ ทวั่ โลก
เช่น การถ่ายทอดการแสดงพ้ืนเมืองผา่ นโซเชียลมีเดียตา่ งๆหรือสื่อออนไลน์