วรรณคดีไกรทอง

ไกรทอง

คำ นำ หนังสืออีบุ๊คส์วรรณคดีเรื่องไกรทองเรื่องนี้จัดทำ หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชา ภาษาไทย เกี่ยวกับนิทานพื้นบ้านภาคกลางของประเทศไทย ซึ่งนำ เสนอ ในรูปแบบของ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-book) เพื่อให้นิทาน พื้นบ้านของไทยนั้นได้ให้คุณค่าด้าน ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน ตลอดจนให้ความรู้ ความเข้าใจ ในขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมอันดีงามของไทย และนิทานยังสามารถเป็น เครื่องหล่อหลอมจิตใจ ของคนให้มีความเมตตา กรุณา อ่อนน้อม นิทานจึงมีส่วนสำ คัญต่อการปฏิบัติตนทาง จริยธรรมไม่น้อย

สารบัญ ประวัติและวัตถุประสงค์ในการแต่ง 01 เนื้อเรื่อง 02-06 ลักษณะคำ ประพันธ์ 07 ตัวละครหลัก 08-11 ภาพประกอบ 12 คุณค่าจากเรื่อง 13 ข้อคิดจากเรื่อง 14 สารจากผู้จัดทำ 15 บรรณานุกรรม 16 หน้า

ไกรทอง มีที่มาจากนิทานพื้นเมืองของจังหวัดพิจิตร ซึ่งชาวบ้าน เชื่อกันว่ามีเค้ามาจากเรื่องจริง จึงมีการเรียกชื่อสถานที่ต่างๆ ตาม ตัวละครในเรื่อง เช่น ที่เมืองพิจิตรเก่ามีตำ บลชื่อวังชาลวันและบ้าน ดงเศรษฐี และที่จังหวัดนนทบุรีซึ่งเชื่อว่าเป็นบ้านเกิดของไกรทอง คือตำ บลบ้านนายไกร ตามประวัติโบราณนายไกรทอง เดิมชื่อ ไกร บ้านอยู่ริมคลอง ต.บางขุนกอง อ.บางกรวย จ.นนทบุรี มีอาชีพทำ สวน และคุมเรือ สินค้า นำ ผลไม้จากสวนนนทบุรี ล่องเรือไปขายทางเมืองพิจิตร และ ได้ถือโอกาสไปร่ำ เรียนวิชาอาคมกับท่านพระครู วัดหน้าพระธาตุ เมืองพิจิตร วัตถุประสงค์ในการแต่ง : เพื่อแสดงละครนอก ประวัติ 1

ไกรทอง เป็นนิทานพื้นบ้านของลุ่มแม่น้ำ เจ้าพระยา แม่น้ำ ใหญ่ ๆ อยู่แถวเมืองพิจิตร ที่เป็น "จังหวัดพิจิตร" ในปัจจุบันนี้ มีเรื่องเล่า ว่า... ที่เมืองเมืองนี้มีถ้ำ อยู่ใต้น้ำ ขนาดใหญ่ ภายในถ้ำ มีดวงแก้ววิเศษ อยู่ในถ้ำ ดวงแก้ววิเศษนี้มันสามารถส่องแสง ทำ ให้ภายในถ้ำ นั้น สว่างไสวไปทั่วทั้งกลางวันและกลางคืน ภายในถ้ำ นั้นจะมีจระเข้ น้อยใหญ่อาศัยอยู่มากมาย จระเข้ทุกตัวเมื่อเข้าไปอยู่ในถ้ำ จะ กลายเป็นคน เหล่าจระเข้ ก็จะมีจระเข้เฒ่าจระเข้ที่มีอายุมากแล้ว ที่จระเข้ทุกตัวเคารพ และเชื่อฟังมีชื่อว่า "ท้าวรำ ไพ" ลูกของท้าว รำ ไพมีชื่อว่า “ท้าวโคจร” ท้าวโคจรมีลูกชื่อ “ชาละวัน” ชาละวัน เป็นจระเข้ ที่ฉลาดแข็งแรง เนื้อเรื่อง 2

อยู่มาท้าวโคจรตายลง... เนื่องจากถูกจระเข้ด้วยกันกัดตาย ชาละ วันก็อยู่มากับปู่ ปู่ก็เฝ้าสอนสั่งอบรมจนเติบใหญ่ และท้าวรำ ไพก็แก่ ลง ชาละวันก็เติบเป็นหนุ่มใหญ่ ต่อมา ชาละวันก็ตั้งตัวเป็นใหญ่ ปกครองจระเข้น้อยใหญ่ แต่ด้วยนิสัยอันธพาลของเจ้าชาละวันมัน ชอบออกจากถ้ำ ขึ้นสู่ผิวน้ำ เที่ยวไล่จับผู้คนวัวควายกินเป็นอาหาร ใช้หางของมันฟาดเรือของผู้คนให้ล่มคว่ำ ฟาดสะพานให้พัง และจับ ผู้คนกิน...ด้วยนิสัยอันธพาลของมันชาวบ้าน เมืองพิจิตรกลัวกัน มาก เพราะเป็นจระเข้ที่ใหญ่โตมาก วันหนึ่งเจ้าชาละวันออกจากถ้ำ ก็ไปเจอหญิงสาว 2 คน กำ ลังอาบ น้ำ สวยมาก หญิงสาวทั้ง 2 คนเป็นลูกสาว ของเจ้าเมืองพิจิตร ชาละ วันเห็นก็นึกรัก หญิงสาว 2 คน คนหนึ่งชื่อตะเภาแก้ว อีกคนหนึ่งชื่อ ตะเภาทอง ชาละวัน คาบตะเภาแก้วและตะเภาทองเข้าไปในถ้ำ เมื่อ เข้าถ้ำ แล้ว ตัวชาละวันก็กลายเป็นคน และได้นางตะเภาแก้วตะเภา ทอง เป็นเมีย จระเข้ทุกตัวที่เข้าไปในถ้ำ นอกจากจะได้รับแสง สว่าง แล้วยังอิ่มทิพย์คือเมื่ออยู่ในถ้ำ จะไม่รู้สึกหิวอะไรเลย 3

เรื่องนี้รู้ถึงเจ้าเมืองพิจิตร ว่าลูกสาวของตัวเองถูกจระเข้ คาบไป “อ๊ะ...มันบังอาจมาก มาคาบลูกสาวไป" แค้นมาก... จึงสั่งให้คน ป่าวประกาศไปตามเมืองต่าง ๆ ว่า "ผู้ใดสามารถปราบจระเข้ได้ จะ ยกนางตะเภาแก้ว ตะเภาทองให้เป็นเมียพร้อมยกทรัพย์สมบัติให้ ครึ่งหนึ่ง” ข่าวนี้รู้ถึงเมืองนนท์ มีหนุ่มใหญ่ใจกล้าชื่อ "ไกรทอง" รู้ข่าว เข้า ไกร ทองเป็นคนดีมีความรู้เรียนคาถาอาคมเกี่ยวกับ การปราบจระเข้มา โดยเฉพาะ ว่าแล้วไกรทองก็ไปรับอาสา กับเจ้าเมืองพิจิตร ดังนั้น ไกรทองก็ต่อแพ เอาไม้ลูกบวบ มาทำ แพพร้อมเตรียมอุปกรณ์ต่าง ๆ จะไปปราบชาละวัน เตรียมใส่เสื้อยันต์ ทวนน้ำ ขึ้นไปจากเมืองนนท์ ถึงเมือง พิจิตร พอถึงเมืองพิจิตรก็ร่ายเวทมนต์คาถา “เอ...ถ้ำ ของ ชา ละวันมันอยู่ตรงไหน ก็ได้โอม ๆๆๆ ก๊ก ๆๆๆ เพียง” “เอ๊ะ ตรงนี้ คงเป็นแน่ ๆ เลย” ก็พักแพทําพิธีกรรม ร่ายเวทมนตร์คาถา โอม กุ๊ก ๆๆ 4

ก็ทำ ให้ชาละวันที่อยู่ในถ้ำ นั้นรู้สึกเกิดอาการร้อนรุ่มแล้ว ก่อนหน้า นั้น ปู่ของชาละวันคือ "ท้าวโคจร" ได้กำ ชับนักหนา แล้วว่า "ชาละ วันอย่าไปนอก ช่วงนี้ เพราะเจ้าจะได้รับ อันตราย" ชาละวันจึงนั่ง ทำ สมาธิอยู่ในถ้ำ ...ด้วยเวทมนตร์ คาถาทำ ให้ชาละวันรู้สึกร้อน อยู่ ไม่ได้ “เอ๊ะ เกิดอะไรขึ้น บนผิวน้ำ มันร้อนรุ่มไปหมดเลย" ...ใจอยาก จะออกไป นอก แต่ติดอยู่ที่ปู่สั่งกำ ชับไม่ให้ออกไปนอกถ้ำ ไกรทองร่ายเวทมนตร์ก็จบ จบชาละวันก็ไม่ออกมาซักที... “เอ ทํา อย่างไรดี ไม่ได้การละ ทีนี้ต้องใช้เทียนระเบิด" ดังนั้น ก็จุดเทียนเพื่อ ระเบิดถ้ำ แล้วร่ายเวทมนตร์ โอม กุ๊ก ๆๆ พลันปากถ้ำ ก็ระเบิดตูม! ชาละวันก็สงสัย “เอ๊ะ น้ำ เข้ามาได้อย่างไร ต้องมีใครทำ มันบังอาจ เหลือเกิน” แล้วว่ายขึ้นบนผิวน้ำ "ใครน่ะ แหม!... มันบังอาจล่องแพ มา ระเบิดประตู เราได้ ต้องกินมันซะแล้ว” ว่าดังนั้นชาละวัน ก็ว่าย น้ำ ตรงไปที่แพ เพื่อจะกินเป็นอาหาร...ไกรทองเมื่อเห็น ชาละวันมา “โอ ใช่แล้วชาละวันตัวนี้เอง วันนี้มึงเสร็จกูแน่ๆ" 5

เมื่อชาละวันเข้ามาใกล้ ไกรทองเอามีดทิ่มแทง เกิดคลื่น ปั่นป่วนใน น้ำ ขนาดใหญ่...ชาวบ้านแถวนั้นก็มาดูตามริมฝั่ง ขณะที่ต่อสู้แพก็ เกิดแตก...ทันใดนั้นไกรทองก็คว้าหอก เสียบเข้าใต้ท้องของชาละ วันเลือดไหลแดงเต็มแม่น้ำ ชาละวันก็จบชีวิตอันชั่วร้ายของชาละ วันเอง ส่วนไกรทองก็อยู่ทำ นาหากินที่เมืองพิจิตรจนมีลูกหลาน มากมาย ต่อมาไกรทองถึงแก่ความตาย ลูกหลาน มีความกตัญญูระลึกถึง นายไกรทองผู้เป็นพ่อ จึงร่วมใจกัน สร้างวัดขึ้นในถิ่นบ้านเกิดของ นายไกรทอง ที่จังหวัดนนทบุรี ชื่อวัดบ้านนายไกร และเปลี่ยนเป็น วัดบางนายไกร ปัจจุบันคือ วัดบางไกรในนั่นเอง 6

กวี : พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ประเภท : นิทาน/ตำ นาน คำ ประพันธ์ : กลอนบทละคร 7 ลักษณะคำ ประพันธ์ กลอนบทละครหมายถึงกลอนที่แต่งขึ้นเพื่อใช้ในการแสดงละคร หลักเกณฑ์ในการแต่งโดยทั่วไปก็เหมือนกับการแต่งกลอนสุภาพ แต่ละวรรคมีคำ ได้ตั้งแต่ ๖-๙ คำ การนับกลอนบทละครจะนับ เป็นคำ กลอน นั่นคือ ๒ วรรคเท่ากับ ๑ คำ กลอนการจะใช้คำ มาก น้อยขึ้นอยู่กับทำ นองร้องเป็นสำ คัญ การขึ้นต้น/คำ ขึ้นต้น กลอนบทละคร

ฝ่ายมนุษย์ เศรษฐีเมืองพิจิตร - บิดานางตะเภาแก้ว และนางตะเภาทอง ภรรยาเศรษฐี - มารดานางตะเภาแก้ว และนางตะเภาทอง นางตะเภาแก้ว - พี่สาวของตะเภาทอง นางตะเภาทอง น้องสาวของตะเภาแก้ว ไกรทอง - บุตรชายขุนไกร ขุนไกร - บิดาไกรทอง อาจารย์คง - อาจารย์ขุนไกร และ ไกรทอง 8 ตัวละครหลัก

9 ตัวละครหลัก ฝ่ายจระเข้ ท้าวรำ ไพ - พระอัยกาพญาชาละวัน (ปู่ของชาละวัน) ท้าวโคจร - พระบิดาของพญาชาละวัน พญาชาละวัน - พญาจระเข้หนุ่มเลือดร้อน ผู้สืบทอดนิสัย อันธพาลจากท้าวโคจร นางวิมาลา - ภรรยาพญาชาละวัน นางเลื่อมลายวรรณ - ภรรยาพญาชาละวัน ท้าวพันตา - จระเข้ต่างถ้ำ ศัตรูท้าวโคจร พญาพันวัง - จระเข้ต่างถ้ำ ศัตรูท้าวโคจร

10 ตัวละครหลัก

11 ตัวละครหลัก

12 ภาพการต่อสู้ระหว่างไกรทอง กับชาละวันในร่างมนุษย์ ที่วัดอัมพวันเจติยาราม

13 คุณค่าที่ได้จากเรื่องไกรทอง ความซื่อสัตย์ที่มีให้แก่คนรัก ไม่หลายใจ ไม่เจ้าชู้ ไม่ ทำ ให้คนที่เรารักเสียใจ ความไม่โลภ ควรพอใจในสิ่งที่ตนเองมี “ไม่มองหา สิ่งที่ขาด แต่มองในสิ่งที่มีอยู่” แล้วจะเห็น ค่าของ มันและอยู่ได้อย่างมีความสุข ความโมโหร้ายและอารมณ์ร้อน นำ มาซึ่งความสูญ เสียในหลายๆอย่าง และเป็นบ่อเกิดของ ความแค้น ความโกรธ ความเกลียด ที่เกิดขึ้นภายในใจเรา ความมั่นใจในตัวเองที่คิดว่า ตัวเองเก่ง ไม่มีใคร สามารถที่จะเอาชนะได้ จนเกิดความประมาท ใน ตนเอง และทำ ให้ผู้ที่มีความแกร่งกว่าเอาชนะ

14 ข้อคิดที่ได้จากเรื่อง 1. ถึงแม้ตนจะเก่งกล้าสามารถและวิเศษขนาดไหนก็ ย่อมมีผู้ที่เหนือกว่าสมดังคำ ที่ว่า “ เหนือฟ้าก็ยังมี ฟ้า ” 2. ไม่ควรหลายใจและมีภรรยาหลายคน เพราะจะ ทำ ให้ครอบครัววุ่นวาย เมื่อมีคู่ครองควรจะรักเดียว ใจเดียว ครอบครัวจึงจะเป็นสุข 3. ความละโมบและไม่รู้จักพอ นำ มาซึ่งความสูญเสีย 4. ความอาฆาตพยาบาททำ ให้จิตใจไม่เป็นสุขและ นำ ความทุกข์มาให้กับตนเอง

15 สารจากผู้ทำ สุดท้ายนี้ข้าพเจ้าหวังว่าผู้อ่านจะได้ความรู้จากลิลิต พระลอเล่ม นี้ไปบ้าง ซึ่งข้อมูลที่ข้าพเจ้านำ ลงมาใส่ใน หนังสือเล่มนี้นั้นข้าพเจ้านำ มา จากเว็บไซต์ออนไลน์และ นำ มาปรับใช้ หากข้าพเจ้าผิดพลาดอันใด ขออภัยมา ณ ที่นี้

16 บรรณานุกรม ห้างทอง เอ เอ เยาวราช. (2562). ตำ นานไกรทอง ผู้พิชิตชาละวัน. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2565,จาก https://www.aagold-th.com/article/335/ ลัดดาวัลย์. (2560). รายละเอียดเรื่องไกรทอง. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2565,จาก http://laddawankong.blogspot.com/2017/11/ ศูนย์รวมนิทาน เรื่องสั้น พร้อมภาพประกอบ. (2559). นิทานพื้นบ้านภาคกลาง เรื่องไกรทอง. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2565,จาก https://nitanstory.com

ผู้จัดทำ โดย นายปัญญพัฒน์ เทศนตร ผู้ตรวจทาน นายวีรวิชญ์ ทวีลาภนิรันดร นายโชติรุจน์ ศาตะจันทร์ นายปภังกร เทศเนตร