อี บุ๊ค

มาตรฐานการติดตงั้ ทางไฟฟา้
สาหรบั ประเทศไทย พ.ศ. 2556

จดั ทาโดย
นาย พฒั นบศุ น์ คาดี

มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคล
ลา้ นนา ตาก

1.3 มาตรฐานหลักดนิ และสง่ิ ทใี่ ชก้ ับหลักดนิ

รูปท่ี 1. แทง่ เหลก็ หมุ้ ทองแดง

แท่งเหลก็ หุม้ ทองแดง หรือแท่งทองแดงหรือแทงอาบสงั กะสี ตอ้ งมีขนาดเสน้ ผา่ น
ศูนยก์ ลางไม่นอ้ ยกวา่ 5/8 นิ้ว ยาวไม่นอ้ ยกวา่ 2.40 เมตร
- แผน่ ตวั นาชนิดป้องกนั การผกุ ร่อนที่มีพ้ืนผวิ สมั ผสั กบั ดินไม่นอ้ ยกวา่ 0.8 ตร.เมตร
ในกรณีที่เป็นเหลก็ อาบโลหะชนิดกนั การผกุ ร่อน ตอ้ งหนาไม่นอ้ ยกวา่ 6 มม. หากเป็น
โลหะกนั การผกุ ร่อนชนิดอื่นท่ีไม่ใช่เหลก็ ตอ้ งหนาไม่นอ้ ยกวา่ 1.50 มม
- หา้ มใชว้ สั ดุท่ีทาดว้ ยอะลูมิเนียมหรือโลหะผสมของอะลูมิเนียมเป็นหลกั ดินหรือสิ่ง
ท่ีใชแ้ ทนหลกั เดิม
- ยอมใหใ้ ชอ้ าคารที่เป็นโครงโลหะและมีการต่อลงดินอยา่ งถูกตอ้ ง โดยมีคา่ ความ
ตา้ นทานของการต่อลงดินไม่เกิน 5 โอห์ม
- หลกั ดินชนิดอ่ืนๆ ตอ้ งไดร้ ับความเห็นชอบจากการไฟฟ้า ก่อน
มาตรฐานช่องเดินสาย และรางเคเบิล
ท่อร้อยสายไฟฟ้า

รูปท่ี 2. ท่อพีวีซี แขง็ สาหรบั ใชร้ อ้ ยสายไฟฟา้

- ทอ่ เหลก็ สาหรบั ใชร้ อ้ ยสายไฟฟา้ ตอ้ งมคี ณุ สมบตั ิตามมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม
มอก 770-2533
- ทอ่ พีวีซี แขง็ สาหรบั ใชร้ อ้ ยสายไฟฟา้ ตอ้ งมคี ณุ สมบตั ิตามมาตรฐาน

ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก 216-2524 หรอื ตามมาตรฐานทอ่ รอ้ ยสายไฟฟา้ ท่ีการ
ไฟฟา้ ยอมรบั
- ท่อเอชดีพีอี แขง็ ท่ีนามาใชร้ อ้ ยสายไฟฟา้ ฝังดนิ โดยตรง ตอ้ งมคี ณุ สมบตั ติ าม
มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม มอก 982-2533 หรอื ตามมาตรฐานทอ่ รอ้ ย
สายไฟฟา้ ท่ี การไฟฟา้ ยอมรบั
- ท่อรอ้ ยสายชนิดอ่ืนๆ ตอ้ งไดร้ บั ความเห็นชอบจากการไฟฟา้ ก่อน
- ขนาดของทอ่ ท่ีกลา่ วถึงนี้ หมายถึงเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางภายใน หรอื ขนาดทางการคา้
- เคร่อื งประกอบการเดินท่อตอ้ งเป็นชนิดท่ีไดร้ บั อนญุ าตใหแ้ สดงเครอ่ื งหมายมาตรฐาน
ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม หรอื ตามมาตรฐานท่ีการไฟฟา้ ยอมรบั
- รางเดนิ สาย
- ตอ้ งมคี ณุ สมบตั ิตามมาตรฐานท่ีการไฟฟา้ ยอมรบั หรอื ท่ีไดร้ บั ความเห็นชอบจากการ
ไฟฟา้
- รางเคเบลิ
- ตอ้ งมีคณุ สมบตั ิตามมาตรฐานท่ีการไฟฟา้ ยอมรบั หรอื ท่ีไดร้ บั ความเห็นชอบจากการ
ไฟฟา้
- รางเคบเบลิ แบบบนั ได

มาตรฐานบรภิ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งประกอบอ่ืนๆ
บรภิ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งประกอบอ่นื ๆตอ้ งเป็นไปตามมาตรฐานท่ีการไฟฟา้

ยอมรบั เชน่ UL, IEC, BS, DIN,และ NEMA หรอื ท่ีไดร้ บั ความเห็นชอบจาก
การไฟฟา้

มาตรฐานระดบั การปอ้ งกนั ส่งิ หอ่ หมุ้ บรภิ ณั ฑ์
แสดงดว้ ยสญั ลกั ษณ์ IP ตามดว้ ยตวั เลข 1 หรอื 2 ตวั ตามประเภทการ

ปอ้ งกนั หากการปอ้ งกนั ประเภทใดไมไ่ ดก้ าหนด อาจแสดงดว้ ย “ _” หรอื “x” หรอื
เวน้ ชอ่ งว่างไว้

มาตรฐานเตา้ รบั -เตา้ เสียบ
เตา้ รบั -เตา้ เสยี บ ตอ้ งเป็นไปตามมาตรฐาน มอก 166-2549 และ มอก

2162-2547

มาตรฐานแผงสวติ ชส์ าหรบั ระบบแรงต่า
แผงสวติ ชส์ าหรบั ระบบแรงต่าท่ีเป็นโลหะตอ้ งเป็นไปตามมาตรฐาน มอก

1436-2540 หรอื ท่ีไดร้ บั ความเห็นชอบจากการไฟฟา้
- โคมไฟฟา้ แสงสวา่ งฉกุ เฉิน ตอ้ งเป็นไปตาม มอก 1102-2538
- โคมฟา้ ปา้ ยทางออกฉกุ เฉิน ตอ้ งเป็นไปตาม มอก 2430-2552

1.4มาตรฐานช่องเดนิ สายและรางเคเบลิ

1.4.1 ท่อร้อยสายไฟฟ้า
Electrical Metallic Tubing : EMT
ท่อเหลก็ ชนิดบาง (Electrical Metallic Tubing : EMT conduit) มีเสน้
ผ่านศนู ยก์ ลาง ตง้ั แต่ 15 มลิ ลเิ มตร จนถึง 50 มลิ ลเิ มตร ผ่านกระบวนการชบุ Hot-
Dip Galvanized ติดตงั้ ใชง้ านรอ้ ยสายไฟสาหรบั การเดินลอยหรอื ซอ่ นในฝา้
เพดาน ซง่ึ การติดตง้ั ใชง้ านใหเ้ ป็นไปตามกาหนดใน วสท

รูปท่ี 3. ทอ่ EMT
ท่อเหลก็ ชนิดหนาปานกลาง Intermediate Metallic Conduit : IMC
ท่อเหลก็ ชนิดหนาปานกลาง (Intermediate Metallic Conduit : IMC
Conduit) มีขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางตงั้ แต่ 15 มลิ ลเิ มตร จนถงึ 100 มลิ ลเิ มตร ผ่าน
กระบวนการชบุ Hot-Dip Galvanized ติดตงั้ ใชง้ านไดเ้ ช่นเดียว กบั ทอ่ โลหะ
ชนิดบาง และตดิ ตง้ั ฝังในคอนกรตี ได้ แต่หา้ มใชใ้ นสถานท่ีอนั ตราย ตามกาหนดใน
วสท.

รูปท่ี 4. ท่อ IMT

ท่อเหลก็ ชนิดหนา Rigid Steel Conduit : RSC
ทอ่ โลหะหนา (Rigid Steel Conduit : RSC Conduit) มีขนาด
เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางตง้ั แต่ 15 มลิ ลเิ มตรจนถึง 150 มลิ ลเิ มตร ผา่ นกระบวนการชบุ
Hot-Dip Galvanized สามารถใชง้ านแทนท่อโลหะชนิดบาง และ ท่อโลหะ
ชนิดหนาปานกลาง ไดท้ กุ ประการ และใหใ้ ชใ้ นสถานท่ีอนั ตรายและฝังดนิ ไดโ้ ดยตรง
ตามกาหนดใน NEC ARTICLE 346

รูปท่ี 5. ท่อ RSC

ทอ่ โลหะออ่ น - Flexible Metal Conduit
ทาดว้ ยแผ่นเหลก็ กลา้ เคลอื บสงั กะสที งั้ ผิวภายนอก และภายใน เป็นทอ่ ท่ีมี
ความอ่อนตวั โคง้ งอไปมาได้ ใชป้ อ้ งกนั สายไฟขดู ขีด ควนั ฝ่นุ ภายในอาคาร
ตกึ สงู โรงงาน มอเตอร์ ดวงโคม หรอื เครอ่ื งจกั รกลท่ี มกี ารส่นั สะเทือน มีขนาด
ตง้ั แต่ 1/2" - 4"

รูปท่ี 6. ทอ่ โลหะออ่ น

ทอ่ โลหะก่อนกนั นา้ - Rain tight Flexible Metal Conduit
ทอ่ โลหะอ่อนกนั นา้ เป็นทอ่ โลหะอ่อนท่มี ีเปลอื ก PVC หมุ้ ดา้ นนอกเพ่ือกนั
ความชืน้ ไมใ่ หเ้ ขา้ ไป ภายในท่อได้ สามารถฝังในผนงั หรอื พืน้ คอนกรตี เหมาะ
กบั การใชง้ านในบรเิ วณท่ีมีความชืน้ เปียก คราบนา้ มนั รวมถงึ บรเิ วณท่ีตอ้ งการ
ความออ่ นตวั ของท่อเพ่ือปอ้ งกนั สายไฟฟา้ ชารุด จากไอของเหลวหรอื ของแขง็
หรอื ในท่ีอนั ตรายหา้ มใชใ้ นบรเิ วณท่ีอณุ หภมู ใิ ชง้ านของ สายไฟฟา้ สงู มากจนทา
ใหท้ ่อเสียหายมีขนาด ตง้ั แต่ 1/2" - 4"

รูปท่ี 7. ทอ่ โลหะก่อนกนั นา้

รูปท่ี 8. ทอ่ PVC สีเหลือง
Type : ท่อ PVC สเี หลือง
Applicaio : ใชเ้ ป็นท่อรอ้ ยสายไฟฟา้ และสายโทรศพั ท์
Brand : ตราชา้ ง
Standard : มอก. 216-2524
Color : สเี หลือง
Length : 4 เมตร
Working Temperature : 0 °C – 60 °C ( 32 °F –140 °F )

รูปท่ี 9. ท่อ PVC สีขาว

Type : ทอ่ PVC สขี าว มาตรฐาน JIS
Applicaion : ใชเ้ ป็นทอ่ รอ้ ยสายไฟฟา้ และสายโทรศพั ท์
Brand : ตราชา้ ง
Standard : JIS C 8430
Color : สขี าว
Length : 2.92 เมตร
Working Temperature : 0 °C – 60 °C ( 32 °F –140 °F )

รูปท่ี 10. ทอ่ ออ่ น PVC

ทอ่ ออ่ น PVC หรอื ทอ่ ลกู ฟกู สาหรบั รอ้ ยสายไฟสขี าว ผลติ จาก PVC เนือ้ ดี
ท่ีมีความยืดหยนุ่ งอโคง้ งา่ ย รบั แรงกดไดด้ ี ไมต่ ดิ ไฟ สะดวกในการเดนิ สายไฟ
ในพืน้ ท่ีจากดั หรอื ท่ีตอ้ งการเดนิ สายโคง้ งอ ท่ออ่อนกนั นา้ มสี ขี าว และสดี า

รูปท่ี 11. ทอ่ รอ้ ยสายไฟฟา้ พีอี หรอื HDPE

ทอ่ รอ้ ยสายไฟฟา้ พีอี หรอื HDPE Conduit เหมาะสาหรบั ใชเ้ ป็นท่อรอ้ ยสายไฟ
สายเคเบลิ้ สายโทรศพั ท์ หรอื สายไฟเบอรอ์ อฟตคิ (Sub Duct) ทงั้ งานบนดนิ และ
งานฝังใตด้ ิน
ลกั ษณะภายนอกท่อพีอี ไฟฟา้ คือ ทอ่ มสี ดี า เรยี บมนั มีแถบคาดสสี ม้ ซ่งึ การใชส้ ีเป็น
การช่วยแยกชนิดท่อระหวา่ ง ท่อพีอี ไฟฟา้ คาดสสี ม้ กบั ท่อพีอี ประปา ท่ีมีแถบคาดสี
ฟา้
ทอ่ พีอี ผลติ จากพลาสตกิ พอลเิ อทิลีน ชนิดความหนาแน่นสงู (High Density
Polyethylene) ซง่ึ มคี ณุ สมบตั ิ คือ ทนแรงกด ทนแรงดงึ ทนแรงกระแทก ไมแ่ ตก
งา่ ย มีความยืดหย่นุ ทนสารเคมี ไมเ่ ป็นสนิม ไมผ่ กุ รอ่ น สามารถฝังกลบ บรเิ วณท่ีมี
การทรุดตวั ของดนิ ได้
ท่อ PE ไฟฟา้ มีขนาดตงั้ แต่ เสน้ ผ่าศนู ยก์ ลาง 20 มลิ ลเิ มตร ถึง 200 มลิ ลเิ มตร โดย
มาตรฐานความยาวต่อท่อน คือ 6 และ 12 เมตร ขณะท่ีความยาวตอ่ มว้ น คือ 50 และ
100 เมตร
มาตรฐานการผลติ ของท่อพีอี ไฟฟา้ อา้ งองิ ตามขอ้ กาหนดทางวศิ วกรรมของการ
ไฟฟา้ นครหลวง และอา้ งองิ ผนงั ทอ่ ตามมาตรฐาน DIN 8074/807

1.4.2 รางเดนิ สายเคเบลิ

ราง Cable tray ท่ีมขี าบกนั ตามทอ้ งตลาด จะแบง่ ออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้
ดงั นีค้ ือ
1.เคเบลิ้ เทรย์ แบบ Corrugate มีอยู่ 2 แบบคือ เคเบลิ เทรยแ์ บบพ่นสี กบั เคเบลิ เทรย์
แบบอาบสงั กะสี โดยลกั ษณะทางกายภาพของรางแบบ Corrugate ตวั ทอ้ งรางจะ
เป็นลอนและมรี ูตรงทอ้ งราง
2.เคเบลิ้ เทรย์ แบบ Perforate เป็นรางชนิดเบาซง่ึ ลกั ษณะทางกายภาพของรางชนิดนี้
คือทอ้ งรางจะเรยี บ และมีรูตรงสว่ นทอ้ งราง

รูปท่ี 12. รางเคเบลิ

Wire way นิยมใชใ้ นการเดนิ สายไฟฟา้ ในงานอตุ สาหกรรม มีขอ้ ดีคือการตดิ ตง้ั
งา่ ย สะดวกรวดเรว็ และสามารถวางสายได้ เป็นจานวนมาก ระบายอากาศไดด้ ี
ใชไ้ ดท้ งั้ ระบบไฟฟา้ แรงดนั สงู ปานกลางและแรงดนั ต่า ทาดว้ ยเหลก็ แผน่ บาง เคลือบ
ผิวไดห้ ลายแบบใหเ้ หมาะสมกบั cable tray แตล่ ะชนิดไดแ้ ก่ Aluzinc,
Electrogalvanized, Hot dip galvanized, Epoxy powder
paint และ Galvanized sheet ปอ้ งกนั การเกิดสนิม ไดด้ ี ท่ีใชง้ านท่วั ไป
แบง่ ออกไดด้ งั นีค้ ือ

รูปท่ี 13. Wire way

รูปท่ี 14. Wire way

แบบทดสอบประจาหน่วย
คาชีแ้ จง้ ใหน้ กั ศกึ ษาตอบคาถามต่อไปนีใ้ หถ้ กู ตอ้ ง

1. ขอ้ หา้ มของแทง่ เหลก็ หมุ้ ทองแดง คือ
2. มาตรฐานเตา้ รบั -เตา้ เสยี บตอ้ งเป็นไปตามมาตรฐานได
3. ทอ่ Rain tight Flexible Metal Conduit มีคณุ สมบตั ิอย่างไร
4. ท่ี EMT กบั IMT แตกตางกนั อยา่ งไร
5. ขอ้ ดีขอ้ ท่ีออ่ น PVC มอี ะไรบา้ ง
6. ทอ่ HDPE Conduit เหมาะสาหรบั ใชง้ านประเภทได
7. ท่ี HDPE ผลติ จากวสั ดปุ ระเภทได
8. รางเดนิ สายเคเบลิ มกี ่ีประเภทอะไรบา้ ง
9. ราง Wire way นิยมใหใ้ นสถานท่ีไดเพราะเหตไุ ด
10. Wire way และ Cable tray ตา่ งกนั อย่างไร